układ wyodrębniony obszar materii oddzielony od otoczenia wyraźnymi granicami

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "układ wyodrębniony obszar materii oddzielony od otoczenia wyraźnymi granicami"

Transkrypt

1 rozpuzzalnik 1/11/014 Cheia roztworów układ wyodrębniony obzar aterii oddzielony od otozenia wyraźnyi raniai otozenie to wzytko o ię znajduje poza układe faza układu jednorodna pod wzlęde fizyzny zęść układu oddzielona od rezty układu wyraźną powierzhnią rozdziału kładnik układu ubtanja o określonyh właśiwośiah fizykoheiznyh układ dyperyjny układ kładająy ię z fazy zdyperowanej (rozprozonej) f z i fazy dyperyjnej (rozprazająej) f d, które oą wytępować w różnyh tanah kupienia Układy dyperyjne podział układów dyperyjnyh ze wzlędu na tan kupienia f z i f d ubtanja rozpuzzona tan kup. f z f. rozprazana tan kup. f d f. rozprazająa az az roztwory azowe powietrze iez aerozol, ła, wiloć (woda w powietrzu) iało tałe dy, kurz popiół w powietrzu iez iało tałe piana napoje azowane (CO w wodzie) piana tała wodór w platynie roztwory właśiwe eulje etanol w wodzie wiloć w drewnie okra ąbka roztwory właśiwe koloidy łodkie napoje herbata topy etali 1

2 1/11/014 Układy dyperyjne Cheia roztworów ateria zyta ubtanja iezanina zytyh ubtanji pierwiatek związek hooenizna heteroenizna roztwór hooenizna iezanina kładająa ię z 1 lub więej ubtanji rozpuzzonyh w rozpuzzalniku; kład roztworów określa ię przez podanie tężenia kładników; zwykle jeden ze związków heiznyh jet nazywany rozpuzzalnikie, a drui ubtanją rozpuzzaną roztwór właśiwy Co(NO ) K Cr O 7 K CrO 4 NiCl CuSO 4 KMnO 4 < 1n jednorodne - jednakowe właśiwośi fizykoheizne w każdy eleenie objętośi układu roztwór niewłaśiwy 1n < 00n koloidy 00n zawieiny niejednorodne - w obrębie układu wytępują obzary o odiennyh właśiwośiah Cheia roztworów roztwór niewłaśiwy nie ą ałkowiie jednorodne; ą to np.: trwałe eulje (zzeólny przypadek koloidu) dwufazowy układ dyperyjny iez-iez dwóh nieiezająyh ię wzajenie iezy - polarnej i niepolarnej; układ terodynaiznie nietrwały krajnie rozprozone zawieiny układ niejednorodny, dwufazowy, w potai zątek jedneo iała rozprozonyh (faza rozprozona) w drui iele (faza rozprazająa), np. zątek iała tałeo w azie lub zątek iezy w iezy (zątki dotateznie ałe układ koloidalny) żele zzeólny rodzaj układu koloidalneo, będąy efekte koaulaji zolu koloidy niejednorodna iezanina, zwykle dwufazowa, tworząa układ dwóh ubtanji, w który jedna z ubtanji jet rozprozona w druiej; rozdrobnienie (zyli dyperja) ubtanji rozprozonej jet tak duże, że fizyznie iezanina prawia wrażenie ubtanji jednorodnej, jednak nie jet to wyiezanie na pozioie pojedynzyh zątezek

3 1/11/014 Roztwory koloidalne układ koloidalny niejednorodna iezanina, zwykle dwufazowa, tworząa układ dwóh ubtanji, w który jedna z ubtanji jet rozprozona w druiej rozdrobnienie ubtanji rozprozonej jet tak duże, że fizyznie iezanina prawia wrażenie ubtanji jednorodnej, jednak nie jet to wyiezanie na pozioiepojedynzyh zątezek roztwór koloid zawieina Roztwory koloidalne efekt Tyndalla rozprozenie światła na zątezkah fazy rozprozonej (zątki fazy rozprozonej ą więkze o dłuośi fali świetlnej)

4 1/11/014 Roztwory koloidalne rodzaj fazy rozprazająej hydrozole (woda) powinowatwo do rozpuzzalnika liofilowe (duże powinowatwo do rozpuzzalnika, łatwo uleają olwataji) rupy polarne na powierzhni olekuły budowa fazy rozprozonej zątezkowe (pojedynze akrozątezki) alkozole (alkohol) aerozole (powietrze) liofobowe (ałe powinowatwo do rozpuzzalnika, nie uleają olwataji) fazowe (bardzo ałe kryztały) ieralne (iela) Roztwory koloidalne ruhy Browna zątki fazy rozprozonej poruzają ię w roztworze po torah zyzakowatyh od odbiia (zderzenia) do odbiia (zderzenia) z innyi zątkai ruhy Browna dla dużej zątezki (np. zątezki kurzu), która ulea zderzenio z dużą lizbą ałyh zątezek (azu) poruzająyh ię z różną prędkośią w różnyh kierunkah ruhy Browna dla 5-iu zątezek (żółte) zderzająyh ię z 800 ałyi zątezkai; trajektoria randoizneo ih ruhu zaznazona na niebieko; na zerwono zaznazono wektor prędkośi 4

5 1/11/014 Roztwory koloidalne koaulaja zjawiko łązenia ię zątek fazy rozprozonej koloidu w więkze zepoły tworząe niereularną ieć (koaulat) (przejśie zolu w żel) zybkość koaulaji uwarunkowana jet ruhai Browna, któryh intenywność jet warunkowana przez: tężenie zątek fazy rozprozonej i ih zybkośią dyfuzji w iezy, która z kolei jet ilnie zależna od teperatury oddziaływania iędzyzątezkowe, które oą być reulowane kłade elektrolitów w układzie peptyzaja zjawiko odwrotne do koaulaji (przejśie żelu w zol) koaulaja zol (koloid) żel (koaulat) peptyzaja denaturaja nieodwraalny proe przehodzenia zolu w żel Roztwory koloidalne zynniki powodująe proe koaulaji i denaturaji koloidu koaulaja koloidu denaturaja koloidu dodanie niektóryh elektrolitów dodanie: dodanie nieelektrolitów tężonyh roztworów kwaów lub zaad ziana teperatury (obniżenie lub podwyżzenie) roztworów oli etali iężkih działanie zynnikai ehaniznyi niektóryh związków oraniznyh (alkoholu, aldehydu) przepływ prądu elektryzneo działanie świtała inne wyokie ziany teperatury 5

6 1/11/014 Roztwory właśiwe podział roztworów ze wzlędu na zawartość ubtanji rozpuzzonej nienayony < ax roztwór, w który w danej teperaturze ożna rozpuśić jezze pewną ilość danej ubtanji tężenie roztworu ax tężenie roztworu wynikająe z rozpuzzalnośi roztwór nayony = ax roztwór, który w określonyh warunkah terodynaiznyh (iśnienie i teperatura) nie zienia weo tężenia w kontakie z ubtanją rozpuzzoną bez zian warunków terodynaiznyh z roztworu nayoneo nie wytrąa ię żaden oad, ale nie ożna też w ni rozpuśić już więej ubtanji roztwór o tężeniu więkzy od tężenia roztworu nayoneo w danej teperaturze roztwory przeyone ą przykładai ubtanji w tanie terodynaiznie nietabilny etatrwały przeyony > ax Rozpuzzalność rozpuzzanie proe fizykoheizny poleająy na taki ziezaniu iała tałeo, azu lub iezy w innej iezy lub azie, że powtaje jednorodna, nieożliwa do rozdzielenia etodai ehaniznyi iezanina (roztwór) rozpuzzalność akyalna lizba raów ubtanji rozpuzzonej w określonyh warunkah teperatury i iśnienia w 100 rozpuzzalnika rozpuzzanie olwataja dyperja reakja heizna 6

7 1/11/014 Rozpuzzanie w wyniku reakji rozpuzzająa ię ubtanja reauje z zątezkai rozpuzzalnika lub innej, wześniej rozpuzzonej ubtanji, tworzą nowy związek heizny CO H O H CO P O H O H PO 5 4 Zn HCl ZnCl H Rozpuzzanie w wyniku olwataji Cl - Na + olwataja (hydrataja) polea na otazaniu zątezek rozpuzzająej ię ubtanji przez zątezki rozpuzzalnika (wody) 7

8 1/11/014 Rozpuzzanie w wyniku dyperji dyperja iezanie ię dwóh ubtanji w wyniku dyfuzji i oddziaływań iędzyzątezkowyh dyfuzja proe aorzutneo rozprzetrzeniania ię zątezek lub enerii w dany ośrodku (np. w azie, iezy lub iele tały), będąy konekwenją haotyznyh zderzeń zątezek dyfundująej ubtanji iędzy obą lub z zątezkai otazająeo ją ośrodka Wpływ teperatury na rozpuzzalność wpływ teperatury zależny jet od efektu ieplneo proeu rozpuzzania: r. endoterizna H < 0 T - S wzrot teperatury przeunie równowaę w prawo; rozpuzzalność będzie roła wraz z teperaturą r. ezoterizna H > 0 T - S ubtanja + rozpuzzalnik = roztwór + H dotarzenie iepła poprzez zwiękzenie teperatury powoduje przeunięie równowai w lewo, a wię w kierunku niejzej rozpuzzalnośi 8

9 lizba zątezek 1/11/014 akyalną rozpuzzalność zęto wyraża ię jako akyalne tężenie (tężenie roztworu nayoneo) i wyraża ię w raah na 100 rozpuzzalnika rozp 100 rozpuzzalność aa ubtanji rozp aa rozpuzzalnika Wpływ iśnienia na rozpuzzalność wpływ iśnienia na tężenie azu rozpuzzoneo Prawo Henry eo p k i x i tężenie azu rozpuzzoneo w iezy (ol/l) k tała zależąa od teperatury, rozpuzzalnika i azu p iśnienie parjalne azu (at) w tałej teperaturze ilość rozpuzzoneo azu jet proporjonalna do iśnienia zątkoweo azu w równowadze z iezą w dany iśnieniu i teperaturze iez zawiera pewną ilość rozpuzzonyh azów: rozpuzzalność azów w iezah pada (aleje zawartość azu) wraz ze wzrote teperatury i obniżanie iśnienia, rozpuzzalność azów w iezah rośnie (rośnie zawartość azu) wraz z obniżanie teperatury i wzrote iśnienia iśnienie 9

10 1/11/014 Prawo Raoulta Ciśnienie par prawo Raoulta podaje kład pary nayonej nad iezą o znany kładzie iśnienie zątkowe par kładnika nad roztwore (idealnie rozieńzony) jet proporjonalne do iśnienia, jakie wykazywałby zyty kładnik oraz jeo ułaka oloweo p i p 0 i x i p p i x p i iśnienie pary kładnika i p 0 i iśnienie par nad zyty kładnikie i x i ułaek olowy kładnika i p iśnienie ałkowite nad roztwore zodnie z prawe Raoulta faza azowa (para iezy) będzie zawze boatza od fazy iekłej w kładniki łatwiej lotne (ająe wyżze iśnienie pary nayonej a niżzą teperaturę wrzenia) i 0 i Dyfuzja proe dyfuzji proe poleająy na przeiezzaniu ię ubtanji z obzaru o wyżzy tężeniu do obzaru o niżzy tężeniu v D A C v prędkość dyfuzji A powierzhnia D wpółzynnik dyfuzji C radient tężenia D D 0 e Ea RT D 0 akyalny wpółzynnik dyfuzji (dla niekońzonej T) E a eneria aktywaji T teperatura R tała azowa 10

11 1/11/014 Ooza ooza - dyfuzja zątezek rozpuzzalnika przez ebranę półprzepuzzalną, oddzielająą dwa roztwory różniąe ię potenjałai heiznyi różnia potenjałów heiznyh wynika z różniy kładu (tężenia) roztworów ooza pontaniznie zahodzi od roztworu o niżzy tężeniu ubtanji rozpuzzonej do roztworu o wyżzy, zyli prowadzi do wyrównania tężeń obu roztworów błona półprzepuzzalna ui być przepuzzalna dla rozpuzzalnika, a nieprzepuzzalna dla ubtanji rozpuzzonej iśnienie ootyzne C radient tężenia Dyojaja jonowa dyojaja rozpad zątezek elektrolitu na jony pod wpływe rozpuzzalnika elektrolitai ą związki o budowie jonowej lub polarnej: ole, wodorotlenki, kway tlenowe, wodorki kwaowe, niektóre związki oranizne nieelektrolitai ą ubtanje, które nie uleają dyojaji jonowej: więkzość związków oraniznyh oraz tlenki i wodorki nie reaująe z wodą E n A n E n na HCl H Cl Al(SO4) Al SO 4 11

12 1/11/014 Teoria kwaów i zaad Teoria Arrheniua kway ubtanje dyojująe z wydzielenie jonu hydronioweo, H O + (jon H + w rzezywitośi itnieje zawze w towarzytwie zątezki wody) zaady ubtanje dyojująe z wydzielenie jonu wodorotlenoweo, OH - kwa H R n nh O nh O R n zaada Me(OH) n Me n noh kwa donor protonu (H + ) zaada akeptor protonu (H + ) Itnieją pary kwaowo zaadowe Teoria Brønteada i Lowry eo kwa zaada H H O OH HO HO NH4 NH H H H 1

13 1/11/014 Teoria Lewia kwa akeptor pary elektronowej zaada donor pary elektronowej kwa zaada produkt BF NH F B NH AlCl AlCl Cl 4 topień dyojaji zdolność ubtanji do dyojaji tounek ilośi zątezek dyojująyh do oólnej ilośi zątezek w roztworze n zd ilość zątezek zdyojowanyh n 0 ałkowita ilość zątezek w roztworze 1 one elektrolity < 0.1 łabe elektrolity 0.1< < 1 elektrolity średniej oy n zd n 0 1

14 1/11/014 tała dyojaji tała równowai reakji dyojaji E n A n E n na K d tała dyojaji n, E A E A n tężenia jonów tężenie zątezek niezdyojowanyh K d E E A n n A Prawo rozieńzeń Owalda prawo rozieńzeń Wilhela Otwalda podaje zależność tałej dyojaji od topnia dyojaji i tężenia prawo to touje ię wyłąznie do elektrolitów łabyh (<0,1) K d tała dyojaji tężenie elektrolitu topień dyojaji K d 1 14

15 1/11/014 Aktywność aktywność inazej tężenie rzezywite podaje ilość zątezek w roztworze i oddziaływania poiędzy nii a i f i i a i aktywność kładnika i f i wpółzynnik aktywnośi kładnika i i tężenie kładnika i dla roztworów rozieńzonyh f i 1, wię a i = i Ilozyn rozpuzzalnośi dla trudno rozpuzalnyh oli ianownik w wyrażeniu na tałą dyojaji ożna przyjąć za wartość tałą K d n E A ont. n E A E A n L K d E A n L n E A L ilozyn rozpuzzalnośi 15

16 1/11/014 ilozyn rozpuzzalnośi ilozyn tężeń jonów trudno rozpuzzalnej oli w jej roztworze nayony w określonyh warunkah (T, p) CaSO 4 Ca SO L Ca 4 CaSO4 SO PbI PbI Pb L Pb I I 4 Miara kwaowośi, ph woda dyojuje w bardzo niewielki topniu: H O OH H 14 H O 10 H OH L kala ph ilośiowa kala kwaowośi i zaadowośi roztworów wodnyh związków heiznyh ph lo H 0< ph < 14 16

17 1/11/014 przykładowe wartośi ph ubtanja ph 1 M kwa olny 0 kwa akuulatorowy < 1,0 kwa żołądkowy 1,5 ok ytrynowy,4 Coa-Cola,5 Oet,9 ok poarańzowy,5 piwo 4,5 kawa 5,0 herbata 5,5 kwaśny dezz < 5,6 leko 6,5 heiznie zyta woda 7 ślina złowieka 6,5 7,4 krew 7,5 7,45 woda orka 8,0 ydło 9,0 10,0 woda aoniakalna 11,5 wodorotlenek wapnia 1,5 1 M roztwór NaOH 14 poiar ph przeprowadza ię za pooą: wkaźników związków, najzęśiej oraniznyh, które zieniają zabarwienie ze zianą ph: laku (zerwony w r. kw.), BBT (żółty w r. kw. I błękitny w r. za.), fenoloftaleina (alinowy w r. za.), oranż etylowy papierki wkaźnikowe bibuła naązona kilkoa wkaźnikai, zieniająa barwę w zależnośi od ph pehaetru z elektrodą zklaną 17

18 1/11/014 Hydroliza hydroliza reakja podwójnej wyiany (zęto odwraalna), która przebiea iędzy wodą i rozpuzzoną w niej ubtanją w jej wyniku powtają nowe związki heizne jet zzeólny przypadkie liolizy (olwolizy) zęto przebiea w obenośi katalizatorów (kwaów lub zaad) zazwyzaj reakja hydrolizy przebiea wedłu oólneo heatu: AB + H O BH + AOH ole onyh kwaów i onyh zaad nie uleają hydrolizie Na Cl HO Na OH HO OH dyojaja wody H H Cl ole onyh kwaów i łabyh zaad Me n R nh O R nh Me OH n odzyn po hydrolizie kwaśny ph < 7 (NH4 ) SO H O NH OH H SO NH 4 4 SO4 HO NH4OH H SO

19 1/11/014 ole łabyh kwaów i onyh zaad Me n R H O Me n OH H R odzyn po hydrolizie zaadowy ph > 7 K KCO H O KOH H CO CO H O K OH H CO ole łabyh kwaów i łabyh zaad Me n R xh O Me OH H R n odzyn po hydrolizie obojętny ph 7 Fe S H O Fe(OH) HS 19

20 1/11/014 Spooby wyrażania tężeń roztworów właśiwyh tężenie % tężenie proent objętośiowy tężenie olowe tężenie noralne ułaek olowy Spooby wyrażania tężeń roztworów właśiwyh tężenie proentowe ([%]: C p (C % ) - proent aowy (waowy) ubtanji rozpuzzonej w roztworze (w 100 roztworu) C 100% 100% % % w p rru aa ubtanji rozpuzzonej [] r-ru aa roztworu [] rozp aa rozpuzzalnika [] r = + rozp rozp 0

21 1/11/014 Oblizyć tężenie proentowe roztworu przyotowaneo przez rozpuzzenie 5 NaCl w 150 wody. dane: = 5 rozp = 150 rozwiązanie: 5 5 % w 100% 100% 14,8% tężenie olowe podaje ilość oli ubtanji rozpuzzonej w 1d roztworu C M n ol M d V C M tężenie olowe n ilość oli ubtanji rozpuzzonej v objętość roztworu aa ubtanji rozpuzzonej M aa olowa ubtanji rozpuzzonej r V r C n M n V Vr d r r r 1

22 1/11/014 Ile raów CaCl należy odważyć, aby przyotować d.5 oloweo roztworu? dane: C M =.5 ol/d v r ru = d rozwiązanie: C M n v ol n.5 d n M v d 7ol M M M CaCl Ca Cl MC ac l ol 5.45 ol ol 1ol CaCl 7ol x x

23 1/11/014 Przelizanie tężeń roztworów przelizenie z C p na C przelizenie z C na C p C C p dr C M 100% C p 100% M dr C tężenie olowe roztworu [ol/d ] C p tężenie proentowe roztworu [%] d r ętość roztworu w /d (ętość należy przelizyć z / nożą ją przez 1000, np. d = 1,/ = 100/d ) M aa olowa [ol/d ] Reuła iezania roztworów o różnyh tężeniah proentowyh 1 p p x 1 p p x p1 px p x p lizba jednotek waowyh roztworu o tężeniu p1 1 - aa roztworu o tężeniu - aa roztworu o tężeniu p1 p p p px 1 lizba jednotek waowyh roztworu o tężeniu p

24 1/11/014 Reuła iezania roztworów o różnyh tężeniah olowyh V V 1 x 1 x 1 x x lizba jednotek objętośiowyh roztworu o tężeniu 1 V 1 objętość roztworu o tężeniu V - objętość roztworu o tężeniu 1 x 1 lizba jednotek objętośiowyh roztworu o tężeniu proent objętośiowy podaje ilość jednotek objętośi ubtanji rozpuzzonej w 100 jednotkah objętośi roztworu v v % v 100% 100% v v v rru rozp % % v proent objętośiowy v objętość ubtanji rozpuzzonej v r ru objętość roztworu v rozp objętość rozpuzzalnika 4

25 1/11/014 Jaki jet proent objętośiowy roztworu, jeżeli 40 etanolu rozpuzzono w 60 wody? dane: v = 40 v rozp = 60 rozwiązanie: % v % % 40% ułaek olowy podaje tounek ilośi oli jedneo ze kładników do uy ilośi oli wzytkih kładników w roztworze x x ułaek olowy n ilość oli kładnika n 1,,..,i ilość oli kładnika i n n i i n 1 n n... n i x i i 1 5

26 1/11/014 Ile wynoi ułaek olowy NaCl jeżeli 10 tej oli rozpuzzono w 150 wody? dane: NaCl = 10 HO = 150 rozwiązanie: M NaC l i ni M i ol n NaCl ol ol ol ol M HO x NaC l 1 n HO ol ol ol 18 ol 8.ol 0.17ol ol 0.17ol x H O 1 x NaC l x HO

27 1/11/014 tężenie noralne podaje ilość raorównoważników ubtanji rozpuzzonej w 1d roztworu C N G v wal d v C N tężenie noralne iloś raorównoważników ubtanji v objętość roztworu aa ubtanji G raorównoważnik raorównoważnik ilość raów ubtanji powiązana z oddanie lub przyjęie jedneo ola elektronów; inazej aa olowa podzielona przez oólną wartośiowość dodatnią lub ujeną kway raorównoważnik jet równy aie olowej podzielonej przez ilość atoów wodoru H SO 4 G M wal H PO 4 G M wal 7

28 1/11/014 wodorotlenki raorównoważnik jet równy aie olowej podzielonej przez ilość rup wodorotlenowyh Ca(OH) G M wal Al(OH) G M wal ole raorównoważnik jet równy aie olowej podzielonej przez ilość atoów etalu ponożoną przez jeo wartośiowość. Al III K I (SO I Na Cl G SO 4 ) 4 G G M 1 1 wal M 1 wal M wal 8

29 1/11/014 Ile raów Ca(HCO ) znajduje ię w 0.5d roztworu noralneo? dane: C N = wal/d v ol = 0.5 d rozwiązanie: C N G v M 1 Ca(HCO G ) II Ca (HC O ) N G wal v M Ca(HC O ) M Ca(HCO ) ol M Ca (1 (M ol H M C 1.01 M ) ol o 16 ) ol M Ca(HC O ) 16.1 ol G Ca(HC O ) wal wal 0.5 d wal 0.5d 0.6 9

układ wyodrębniony obszar materii oddzielony od otoczenia wyraźnymi granicami

układ wyodrębniony obszar materii oddzielony od otoczenia wyraźnymi granicami 19/1/014 http://cholari.pl/ http://www.youtube.co/ http://wikipedia.co/ Cheia roztworów układ wyodrębniony obzar aterii oddzielony od otoczenia wyraźnyi ranicai otoczenie to wzytko co ię znajduje poza

Bardziej szczegółowo

Wykład z Chemii Ogólnej i Nieorganicznej

Wykład z Chemii Ogólnej i Nieorganicznej ykład z Cemii Ogólnej i Nieorganiznej Część Równowagi w wodny roztwora elektrolitów.. ydroliza, bufory atedra i Zakład Cemii Fizyznej Collegium Medium w ydgozzy Uniwerytet Mikołaja opernika w Toruniu Prof.

Bardziej szczegółowo

Mieszaniny. Roztwory. mieszaniny jednorodne. rozdzielanie mieszanin. mieszaniny niejednorodne

Mieszaniny. Roztwory. mieszaniny jednorodne. rozdzielanie mieszanin. mieszaniny niejednorodne Roztwory Mieszaniny mieszaniny niejednorodne (heterogenizne) mieszaniny jednorodne (homogenizne) podział roztworów i harakterystyka roztworów wodnyh sposoby wyrażania stężeń Mieszaniny występują we wszystkih

Bardziej szczegółowo

Mieszaniny. Roztwory. rozdzielanie mieszanin

Mieszaniny. Roztwory. rozdzielanie mieszanin Roztwory Mieszaniny mieszaniny niejednorodne (heterogenizne) mieszaniny jednorodne (homogenizne) podział roztworów i harakterystyka roztworów wodnyh sposoby wyrażania stężeń Mieszaniny występują we wszystkih

Bardziej szczegółowo

PROTOLIZA W WODNYCH ROZTWORACH SOLI. ph + poh = 14. Reakcje protolityczne - procesy polegające na wymianie protonu pomiędzy kwasem a zasadą.

PROTOLIZA W WODNYCH ROZTWORACH SOLI. ph + poh = 14. Reakcje protolityczne - procesy polegające na wymianie protonu pomiędzy kwasem a zasadą. PROTOLIZA W WODNYCH ROZTWORACH SOLI ph poh 14 Reakje protolityzne - proey polegająe na ymianie protonu pomiędzy kaem a zaadą. Zobojętnienie (?!) 1/ H O OH 2 H 2 O ph 7 2/ HA OH H 2 O A ph > 7 / H O B H

Bardziej szczegółowo

Zadanie 1 Probówka I: AgNO 3 + NaCl AgCl + NaNO 3 Probówka II: 3AgNO 3 + AlCl 3 3AgCl + Al(NO 3 ) 3 Zadanie 2 Przykłady poprawnych odpowiedzi

Zadanie 1 Probówka I: AgNO 3 + NaCl AgCl + NaNO 3 Probówka II: 3AgNO 3 + AlCl 3 3AgCl + Al(NO 3 ) 3 Zadanie 2 Przykłady poprawnych odpowiedzi www.ehedukaja.pl Zbiór zadań CKE Roztwory i reakje zahodząe w roztworah wodyh - odpowiedzi Zadaie Probówka I: AgNO + NaCl AgCl + NaNO Probówka II: AgNO + AgCl + Al(NO ) Zadaie Przykłady poprawyh odpowiedzi

Bardziej szczegółowo

Hydroliza i bufory. Hydroliza soli Bufory Krzywe miareczkowania Wskaźniki ph

Hydroliza i bufory. Hydroliza soli Bufory Krzywe miareczkowania Wskaźniki ph Hydroliz i bufory Hydroliz oli Bufory rzywe mirezkowni Wkźniki ph 1 Hydroliz Proe rozkłdu jkiejś ubtnji ntępująy pod wpływem wody Hydroliz oli - rekje nionów lub ktionów z zątezkmi wody ole łbyh kwów i

Bardziej szczegółowo

układ wyodrębniony obszar materii oddzielony od otoczenia wyraźnymi granicami otoczenie to wszystko co się znajduje poza układem

układ wyodrębniony obszar materii oddzielony od otoczenia wyraźnymi granicami otoczenie to wszystko co się znajduje poza układem Chemia roztworów układ wyodrębniony obszar materii oddzielony od otoczenia wyraźnymi granicami otoczenie to wszystko co się znajduje poza układem faza układu jednorodna pod względem fizycznym część układu

Bardziej szczegółowo

Oczekiwana odpowiedź. Magnetyczna liczba kwantowa m

Oczekiwana odpowiedź. Magnetyczna liczba kwantowa m Odpowiedzi do zadań z zestawu zadań maturalnych Chemia oólna i nieoraniczna Numer zadania 1. [Kr] 5s 1 4d 10 2. a) Oczekiwana odpowiedź Atom srebra ma 1 niesparowany elektron. 5s b) Liczby kwantowe Wartości

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY CHEMII INŻYNIERIA BIOMEDYCZNA. Wykład 2

PODSTAWY CHEMII INŻYNIERIA BIOMEDYCZNA. Wykład 2 PODSTAWY CHEMII INŻYNIERIA BIOMEDYCZNA Wykład Plan wykładu II,III Woda jako rozpuszzalnik Zjawisko dysojaji Równowaga w roztworah elektrolitów i o z tego wynika Bufory Hydroliza soli 015-10-17 Inżynieria

Bardziej szczegółowo

Obliczenia chemiczne. Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny

Obliczenia chemiczne. Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny Obliczenia chemiczne Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny 1 STĘŻENIA ROZTWORÓW Stężenia procentowe Procent masowo-masowy (wagowo-wagowy) (% m/m) (% w/w) liczba gramów substancji rozpuszczonej

Bardziej szczegółowo

Reakcje chemiczne. Typ reakcji Schemat Przykłady Reakcja syntezy

Reakcje chemiczne. Typ reakcji Schemat Przykłady Reakcja syntezy Reakcje chemiczne Literatura: L. Jones, P. Atkins Chemia ogólna. Cząsteczki, materia, reakcje. Lesław Huppenthal, Alicja Kościelecka, Zbigniew Wojtczak Chemia ogólna i analityczna dla studentów biologii.

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM. Chemia Poziom podstawowy

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM. Chemia Poziom podstawowy KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM Cheia Pozio podstawowy Listopad 2011 W ni niej szy sche a cie oce nia nia za dań otwar tych są pre zen to wa ne przy kła do we po praw ne od po wie

Bardziej szczegółowo

Realizacja wymagań szczegółowych podstawy programowej w poszczególnych tematach podręcznika Chemia Nowej Ery dla klasy siódmej szkoły podstawowej

Realizacja wymagań szczegółowych podstawy programowej w poszczególnych tematach podręcznika Chemia Nowej Ery dla klasy siódmej szkoły podstawowej Realizacja wymagań szczegółowych podstawy programowej w poszczególnych tematach podręcznika Chemia Nowej Ery dla klasy siódmej szkoły podstawowej Temat w podręczniku Substancje i ich przemiany 1. Zasady

Bardziej szczegółowo

Realizacja wymagań szczegółowych podstawy programowej z chemii dla klasy siódmej szkoły podstawowej

Realizacja wymagań szczegółowych podstawy programowej z chemii dla klasy siódmej szkoły podstawowej Realizacja wymagań szczegółowych podstawy programowej z chemii dla klasy siódmej szkoły podstawowej Nauczyciel: Marta Zielonka Temat w podręczniku Substancje i ich przemiany 1. Zasady bezpiecznej pracy

Bardziej szczegółowo

Problemy do samodzielnego rozwiązania

Problemy do samodzielnego rozwiązania Problemy do samodzielnego rozwiązania 1. Napisz równania reakcji dysocjacji elektrolitycznej, uwzględniając w zapisie czy jest to dysocjacja mocnego elektrolitu, słabego elektrolitu, czy też dysocjacja

Bardziej szczegółowo

REAKCJE CHEMICZNE. syntezy. analizy. wymiany AB A + B. rodzaje reakcji chemicznych reakcje: H 2 SO NaOH A + B AB 2 H 2 + O 2 = 2H 2 O

REAKCJE CHEMICZNE. syntezy. analizy. wymiany AB A + B. rodzaje reakcji chemicznych reakcje: H 2 SO NaOH A + B AB 2 H 2 + O 2 = 2H 2 O REAKCJE CHEMICZNE rodzaje reakji hemiznyh reakje: 1. syntezy. analizy 3. wymiany 4. substytuji 5. addyji 6. eliminaji 7. polimeryzaji reakja hemizna to każdy proes w wyniku którego następuje zrywanie i/lub

Bardziej szczegółowo

Badanie fizyko-chemiczne wody

Badanie fizyko-chemiczne wody Badanie fizykohemizne wody Twardość ogólna Twardość wapniowa Przewodnitwo Chlorki Utlenialność 1 i zaadowość wody jet to zdolność wody do zobojętniania (wiązania) ilnego kwau. Właśiwość tę nadają wodzie

Bardziej szczegółowo

Szczegółowy opis treści programowych obowiązujących na etapie szkolnym konkursu przedmiotowego z chemii 2018/2019

Szczegółowy opis treści programowych obowiązujących na etapie szkolnym konkursu przedmiotowego z chemii 2018/2019 Szczegółowy opis treści programowych obowiązujących na etapie szkolnym konkursu przedmiotowego z chemii 2018/2019 I. Eliminacje szkolne (60 minut, liczba punktów: 30). Wymagania szczegółowe. Cele kształcenia

Bardziej szczegółowo

Pojęcie soli, kwasów i zasad

Pojęcie soli, kwasów i zasad Pojęie soli, kwasów i zasad Sole, kwasy i zasady należą do podstawowyh rodzajów substanji hemiznyh. Najdawniej znane jest pojęie soli. Nazwa soli wywodzi od się od łaińskiego słowa sal i określała pozątkowo

Bardziej szczegółowo

Stan równowagi chemicznej

Stan równowagi chemicznej Stan równowagi hemiznej Równowaga hemizna to taki stan układu złożonego z roduktów i substratów dowolnej reakji odwraalnej, w którym szybkość owstawania roduktów jest równa szybkośi ih rozadu Odwraalność

Bardziej szczegółowo

KLASYFIKACJA ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH

KLASYFIKACJA ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH KLASYFIKACJA ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH Opracowanie: dr hab. Barbara Stypuła, dr inż. Krystyna Moskwa, mgr Agnieszka Tąta Związki nieorganiczne dzieli się najczęściej na: - tlenki - wodorki - wodorotlenki

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY CHEMII INŻYNIERIA BIOMEDYCZNA. Wykład 3

PODSTAWY CHEMII INŻYNIERIA BIOMEDYCZNA. Wykład 3 PODSTAWY CHEMII INŻYNIERIA BIOMEDYCZNA Wykład Teoria elektrolitów monyh: wprowadzenie Struktura kationu w roztworze wodnym Atmosfera jonowa 8.10.017 Inżynieria Biomedyzna, I rok Roztwór rozieńzony Roztwór

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM. Chemia Poziom podstawowy

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM. Chemia Poziom podstawowy KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM Chemia Poziom podstawowy Listopad 03 W niniejszym schemacie oceniania zadań otwartych są prezentowane przykładowe poprawne odpowiedzi. W tego typu

Bardziej szczegółowo

MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA

MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA Z am K or Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 0 MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA Poziom rozszerzony Zadanie Odpowiedzi Uwagi za prawidłowe uzupełnienie schematu: Punktacja

Bardziej szczegółowo

roztwory elektrolitów KWASY i ZASADY

roztwory elektrolitów KWASY i ZASADY roztwory elektrolitów KWASY i ZASADY nieelektrolit słaby elektrolit mocny elektrolit Przewodnictwo właściwe elektrolitów < 10-2 Ω -1 m -1 dla metali 10 6-10 8 Ω -1 m -1 Pomiar przewodnictwa elektrycznego

Bardziej szczegółowo

XI Ogólnopolski Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2018/2019. ETAP I r. Godz Zadanie 1 (10 pkt)

XI Ogólnopolski Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2018/2019. ETAP I r. Godz Zadanie 1 (10 pkt) XI Ogólnopolski Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2018/2019 ETAP I 9.11.2018 r. Godz. 10.00-12.00 Uwaga! Masy molowe pierwiastków podano na końcu zestawu. KOPKCh 27 Zadanie 1 (10 pkt) 1. W atomie glinu ( 1Al)

Bardziej szczegółowo

Chemia - B udownictwo WS TiP

Chemia - B udownictwo WS TiP Chemia - B udownictwo WS TiP dysocjacja elektrolityczna, reakcje w roztworach wodnych, ph wykład nr 2b Teoria dys ocjacji jonowej Elektrolity i nieelektrolity Wpływ polarnej budowy cząsteczki wody na proces

Bardziej szczegółowo

Czas zajęć: 1 godzina z 2 przeznaczonych na temat w rozkładzie materiału;

Czas zajęć: 1 godzina z 2 przeznaczonych na temat w rozkładzie materiału; Anna Chielewska Krzysztofik Nauczyciel cheii Zespół Szkół Mechanicznych w Lublinie Lublin, dn. 11.01.2005 Scenariusz zajęć edukacyjnych z cheii opracowany dla klasy 1At Techniku Mechanicznego na podstawie

Bardziej szczegółowo

Wodorotlenki. n to liczba grup wodorotlenowych w cząsteczce wodorotlenku (równa wartościowości M)

Wodorotlenki. n to liczba grup wodorotlenowych w cząsteczce wodorotlenku (równa wartościowości M) Wodorotlenki Definicja - Wodorotlenkami nazywamy związki chemiczne, zbudowane z kationu metalu (zazwyczaj) (M) i anionu wodorotlenowego (OH - ) Ogólny wzór wodorotlenków: M(OH) n M oznacza symbol metalu.

Bardziej szczegółowo

Małopolski Konkurs Chemiczny dla Gimnazjalistów

Małopolski Konkurs Chemiczny dla Gimnazjalistów Małopolki Konkur Cheiczny dla Ginazjalitów Etap III (wojewódzki) 05 arca 0 roku Materiały dla nauczycieli Odpowiedzi do zadań wraz z punktacją Uwagi ogólne: Za prawidłowe rozwiązania zadań rachunkowych

Bardziej szczegółowo

KWASY I WODOROTLENKI. 1. Poprawne nazwy kwasów H 2 S, H 2 SO 4, HNO 3, to:

KWASY I WODOROTLENKI. 1. Poprawne nazwy kwasów H 2 S, H 2 SO 4, HNO 3, to: KWASY I WODOROTLENKI 1. Poprawne nazwy kwasów H 2 S, H 2 SO 4, HNO 3, to: 1. kwas siarkowy (IV), kwas siarkowy (VI), kwas azotowy, 2. kwas siarkowy (VI), kwas siarkowy (IV), kwas azotowy (V), 3. kwas siarkowodorowy,

Bardziej szczegółowo

Chemia ogólna i nieorganiczna- dwiczenia laboratoryjne 2018/2019

Chemia ogólna i nieorganiczna- dwiczenia laboratoryjne 2018/2019 ĆWICZENIE 6 ROZTWORY BUFOROWE 1. Zakres materiału Pojęia: stężenie molowe, ph, wskaźniki ph-metryzne, teoria kwasów i zasad Brønsteda, roztwory buforowe i ih ph, pojemność buforowa, słaby/mony kwas, słaba/mona

Bardziej szczegółowo

KLASYFIKACJA ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH

KLASYFIKACJA ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH KLASYFIKACJA ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH Opracowanie: dr hab. Barbara Stypuła, dr inż. Krystyna Moskwa Związki nieorganiczne dzieli się najczęściej na: - tlenki - wodorki - wodorotlenki - kwasy - sole - związki

Bardziej szczegółowo

ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA POZIOM ROZSZERZONY

ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA POZIOM ROZSZERZONY ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA POZIOM ROZSZERZONY Zdający otrzymuje punkty tylko za poprawne rozwiązania, precyzyjnie odpowiadające poleceniom zawartym w zadaniach. Poprawne rozwiązania zadań, uwzględniające

Bardziej szczegółowo

ROZTWORY. dr Henryk Myszka - Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii

ROZTWORY. dr Henryk Myszka - Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii ROZTWORY Mieszaniny heterogenizne homogenizne Roztwory - jednorodne mieszaniny dwóh lub więej składników gazowe iekłe stałe roztwór nienasyony - roztwór, w którym stężenie substanji rozpuszzonej jest mniejsze

Bardziej szczegółowo

Związki nieorganiczne

Związki nieorganiczne strona 1/8 Związki nieorganiczne Dorota Lewandowska, Anna Warchoł, Lidia Wasyłyszyn Treść podstawy programowej: Typy związków nieorganicznych: kwasy, zasady, wodorotlenki, dysocjacja jonowa, odczyn roztworu,

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA OCENIANIA MODEL ODPOWIEDZI

KRYTERIA OCENIANIA MODEL ODPOWIEDZI Materiał ćwiczeniowy z chemii 0 r. KRYTERIA OCENIANIA MODEL ODPOWIEDZI Zdający otrzymuje punkty tylko za poprawne rozwiązania, precyzyjnie odpowiadające poleceniom zawartym w zadaniach. Odpowiedzi niezgodne

Bardziej szczegółowo

CHEMIA kl. I. Nauczyciel mgr Ewa Doroszuk. Wymagania edukacyjne (obowiązkowe i formalne):

CHEMIA kl. I. Nauczyciel mgr Ewa Doroszuk. Wymagania edukacyjne (obowiązkowe i formalne): CHEMIA kl. I Nauczyciel mgr Ewa Doroszuk Wymagania edukacyjne (obowiązkowe i formalne): Dział I Substancje i ich przemiany. UCZEŃ: zna regulamin szkolnej pracowni chemicznej i konsekwencje nieprzestrzegania

Bardziej szczegółowo

Opracowała: mgr inż. Ewelina Nowak

Opracowała: mgr inż. Ewelina Nowak Materiały dydaktyczne na zajęcia wyrównawcze z chemii dla studentów pierwszego roku kierunku zamawianego Inżynieria Środowiska w ramach projektu Era inżyniera pewna lokata na przyszłość Opracowała: mgr

Bardziej szczegółowo

ROZTWORY. Mieszaniny heterogeniczne homogeniczne Roztwory - jednorodne mieszaniny dwóch lub wi cej składników gazowe ciekłe stałe

ROZTWORY. Mieszaniny heterogeniczne homogeniczne Roztwory - jednorodne mieszaniny dwóch lub wi cej składników gazowe ciekłe stałe ROZTWORY Mieszaniny heterogeniczne homogeniczne Roztwory - jednorodne mieszaniny dwóch lub wi cej składników gazowe ciekłe stałe roztwór nienasycony - roztwór, w którym st enie substancji rozpuszczonej

Bardziej szczegółowo

Materiały dodatkowe do zajęć z chemii dla studentów

Materiały dodatkowe do zajęć z chemii dla studentów Materiały dodatkowe do zajęć z hemii dla studentów Reakje w roztworah wodnyh elektrolitów - dysojaja elektrolityzna, hydroliza oraz ph roztworów Opraowała dr Anna Wisła-Świder Reakje w roztworah wodnyh

Bardziej szczegółowo

Zadanie: 2 Zbadano odczyn wodnych roztworów następujących soli: I chlorku baru II octanu amonu III siarczku sodu

Zadanie: 2 Zbadano odczyn wodnych roztworów następujących soli: I chlorku baru II octanu amonu III siarczku sodu Zadanie: 1 Sporządzono dwa wodne roztwory soli: siarczanu (VI) sodu i azotanu (III) sodu Który z wyżej wymienionych roztworów soli nie będzie miał odczynu obojętnego? Uzasadnij odpowiedź i napisz równanie

Bardziej szczegółowo

Równowaga to stan w którym nie obserwuje się zmian wraz z upływem czasu

Równowaga to stan w którym nie obserwuje się zmian wraz z upływem czasu Równowaa chemiczna Równowaa to stan w którym nie obserwuje się zmian wraz z upływem czasu Reakcja chemiczna osiąa stan równowai dy stężenia substratów i produktów nie uleają zmianie pozostają stałe. ozornie

Bardziej szczegółowo

KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW. Eliminacje rejonowe II stopień

KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW. Eliminacje rejonowe II stopień POUFNE Pieczątka szkoły 28 stycznia 2016 r. Kod ucznia (wypełnia uczeń) Imię i nazwisko (wypełnia komisja) Czas pracy 90 minut KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW ROK SZKOLNY 2015/2016 Eliminacje rejonowe

Bardziej szczegółowo

I. Substancje i ich przemiany

I. Substancje i ich przemiany Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny szkolne klasa 7 Niepełnosprawność intelektualna oraz obniżenie wymagań i dostosowanie ich do możliwości ucznia I. Substancje i ich przemiany stosuje zasady bezpieczeństwa

Bardziej szczegółowo

WŁAŚCIWOŚCI NIEKTÓRYCH PIERWIASTKÓW I ICH ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH

WŁAŚCIWOŚCI NIEKTÓRYCH PIERWIASTKÓW I ICH ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH WŁAŚCIWOŚCI NIEKTÓRYCH PIERWIASTKÓW I ICH ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH PODZIAŁ ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH Tlenki (kwasowe, zasadowe, amfoteryczne, obojętne) Związki niemetali Kwasy (tlenowe, beztlenowe) Wodorotlenki

Bardziej szczegółowo

Roztwory i reakcje w roztworach wodnych

Roztwory i reakcje w roztworach wodnych SPIS TREŚCI - UKŁADY DYSPERSYJNE - STĘŻENIE ROZTWORU - Stężenie procentowe - Stężenie molowe - Ułamek molowy - Przeliczanie stężeń - TEORIA ELEKTROLITÓW DEFINICJE KWASÓW I ZASAD - INNE DEFINICJE KWASÓW

Bardziej szczegółowo

Układ Otoczenie Faza układu Składnik układu Układ dyspersyjny

Układ Otoczenie Faza układu Składnik układu Układ dyspersyjny ROZTWORY - STĘŻENIA Chemia roztworów Układ wyodrębniony obszar materii oddzielony od otoczenia wyraźnymi granicami Otoczenie to wszystko co się znajduje poza układem Faza układu jednorodna pod względem

Bardziej szczegółowo

Test kompetencji z chemii do liceum. Grupa A.

Test kompetencji z chemii do liceum. Grupa A. Test kompetencji z chemii do liceum. Grupa A. 1. Atomy to: A- niepodzielne cząstki pierwiastka B- ujemne cząstki materii C- dodatnie cząstki materii D- najmniejsze cząstki pierwiastka, zachowujące jego

Bardziej szczegółowo

Nazwy pierwiastków: ...

Nazwy pierwiastków: ... Zadanie 1. [ 3 pkt.] Na podstawie podanych informacji ustal nazwy pierwiastków X, Y, Z i zapisz je we wskazanych miejscach. I. Atom pierwiastka X w reakcjach chemicznych może tworzyć jon zawierający 20

Bardziej szczegółowo

Litowce i berylowce- lekcja powtórzeniowa, doświadczalna.

Litowce i berylowce- lekcja powtórzeniowa, doświadczalna. Doświadczenie 1 Tytuł: Badanie właściwości sodu Odczynnik: Sód metaliczny Szkiełko zegarkowe Metal lekki o srebrzystej barwie Ma metaliczny połysk Jest bardzo miękki, można kroić go nożem Inne właściwości

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 2 Reakcje chemiczne

Ćwiczenie 2 Reakcje chemiczne Ćwizenie 2 Reakje hemizne Część teoretyzna Reakjami hemiznymi nazywamy proesy, w zasie któryh w wyniku zderzenia się dwóh lub większej ilośi ząstezek (ząstezek, atomów, wolnyh rodników lub jonów) powstają

Bardziej szczegółowo

MASA ATOMOWA STECHIOMETRIA

MASA ATOMOWA STECHIOMETRIA MASA ATOMOWA wzorce: J. Dalton wodór J.J. Berzelius tlen od 1961 r. skala oparta na węglu 12 { 12 98,89%; 13 1,11%} 12 6 ato 6n + 6p + 6e Jednostka asy atoowej jest to 1 / 12 asy atou węgla 12 j..a. 1

Bardziej szczegółowo

CHEMIA. Treści nauczania- wymagania szczegółowe. Substancje i ich właściwości. Uczeń: Wewnętrzna budowa materii. Uczeń:

CHEMIA. Treści nauczania- wymagania szczegółowe. Substancje i ich właściwości. Uczeń: Wewnętrzna budowa materii. Uczeń: CHEMIA Treści nauczania- wymagania szczegółowe Substancje i ich właściwości. Uczeń: Podaje przykłady zastosować chemii w życiu codziennym Nazywa wybrane szkło i sprzęt laboratoryjny oraz określa jego przeznaczenie

Bardziej szczegółowo

VI Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2013/2014

VI Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2013/2014 VI Podkarpacki Konkurs Chemiczny 01/01 ETAP I 1.11.01 r. Godz. 10.00-1.00 KOPKCh Uwaga! Masy molowe pierwiastków podano na końcu zestawu. Zadanie 1 1. Znając liczbę masową pierwiastka można określić liczbę:

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM. Chemia Poziom rozszerzony

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM. Chemia Poziom rozszerzony KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM Chemia Poziom rozszerzony Listopad 01 W niniejszym schemacie oceniania zadań otwartych są prezentowane przykładowe poprawne odpowiedzi. W tego typu

Bardziej szczegółowo

Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków ROZWIĄZANIA ZADAŃ. Po wprowadzeniu bezwodnego kwasu fosforowego(v):

Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków ROZWIĄZANIA ZADAŃ. Po wprowadzeniu bezwodnego kwasu fosforowego(v): ROZWIĄZANIA ZADAŃ ZADANIE 1 Szukane: m roztw. = 200 g C mol roztw. =? C p roztw. = 10% m s = 40 g VH 2O= 240 cm 3 Rozwiązanie: 10 g H 3 PO 4 --------------------------- 100 g roztw. x g H 3 PO 4 ---------------------------

Bardziej szczegółowo

v! są zupełnie niezależne.

v! są zupełnie niezależne. Zasada ekwiartyji energii 7-7. Zasada ekwiartyji energii ównowaga termizna układów Zerowa zasada termodynamiki Jeżeli układy A i B oraz A i są arami w równowadze termiznej, to również układy B i są w równowadze

Bardziej szczegółowo

Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM. Fizyka i astronomia Poziom rozszerzony

Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM. Fizyka i astronomia Poziom rozszerzony Modele odpowiedzi do arkuza Próbej Matury z OPEROEM Fizyka i atroomia Poziom rozzerzoy Litopad W klu zu ą pre ze to wa e przy kła do we pra wi dło we od po wie dzi. a le ży rów ież uzać od po wie dzi uzia,

Bardziej szczegółowo

MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA

MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 0 MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA Poziom rozszerzony Zadanie Odpowiedzi Uwagi. za poprawne uzupełnienie wiersza tabeli: Wartości

Bardziej szczegółowo

Obliczanie stężeń roztworów

Obliczanie stężeń roztworów Obliczanie stężeń roztworów 1. Ile mililitrów stężonego, ok. 2,2mol/l (M) roztworu NaOH należy pobrać, aby przygotować 800ml roztworu o stężeniu ok. 0,2 mol/l [ M ]? {ok. 72,7ml 73ml } 2. Oblicz, jaką

Bardziej szczegółowo

RÓWNOWAGI W ROZTWORACH WODNYCH

RÓWNOWAGI W ROZTWORACH WODNYCH RÓWNOWG W ROZTWORCH WODNYCH Substanje hemizne, zgodnie z teorią dysojaji elektrolityznej S. rrheniusa, możemy podzielić na elektrolity i nieelektrolity. Elektrolity występują w roztworze w postai ząstek

Bardziej szczegółowo

WARSZTATY olimpijskie. Co już było: Atomy i elektrony Cząsteczki i wiązania Stechiometria Gazy, termochemia Równowaga chemiczna Kinetyka

WARSZTATY olimpijskie. Co już było: Atomy i elektrony Cząsteczki i wiązania Stechiometria Gazy, termochemia Równowaga chemiczna Kinetyka WARSZTATY olimpijskie Co już było: Atomy i elektrony Cząsteczki i wiązania Stechiometria Gazy, termochemia Równowaga chemiczna inetyka WARSZTATY olimpijskie Co będzie: Data Co robimy 1 XII 2016 wasy i

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY CHEMII INŻYNIERIA BIOMEDYCZNA. Wykład 2

PODSTAWY CHEMII INŻYNIERIA BIOMEDYCZNA. Wykład 2 PODSTAWY CEMII INŻYNIERIA BIOMEDYCZNA Wykład Plan wykładu II,III Woda jako rozpuszczalnik Zjawisko dysocjacji Równowaga w roztworach elektrolitów i co z tego wynika Bufory ydroliza soli Roztwory (wodne)-

Bardziej szczegółowo

Zagadnienia z chemii na egzamin wstępny kierunek Technik Farmaceutyczny Szkoła Policealna im. J. Romanowskiej

Zagadnienia z chemii na egzamin wstępny kierunek Technik Farmaceutyczny Szkoła Policealna im. J. Romanowskiej Zagadnienia z chemii na egzamin wstępny kierunek Technik Farmaceutyczny Szkoła Policealna im. J. Romanowskiej 1) Podstawowe prawa i pojęcia chemiczne 2) Roztwory (zadania rachunkowe zbiór zadań Pazdro

Bardziej szczegółowo

Zadanie 4. Mrówczan metylu ma taki sam wzór sumaryczny jak: A. octan etylu. C. kwas mrówkowy. B. octan metylu. D. kwas octowy.

Zadanie 4. Mrówczan metylu ma taki sam wzór sumaryczny jak: A. octan etylu. C. kwas mrówkowy. B. octan metylu. D. kwas octowy. Pieczęć KONKURS CHEMICZNY dla uczniów gimnazjów województwa lubuskiego 3 marca 2011 r. zawody III stopnia (wojewódzkie) Witamy Cię na trzecim etapie Konkursu Chemicznego. Przed przystąpieniem do rozwiązywania

Bardziej szczegółowo

a) Sole kwasu chlorowodorowego (solnego) to... b) Sole kwasu siarkowego (VI) to... c) Sole kwasu azotowego (V) to... d) Sole kwasu węglowego to...

a) Sole kwasu chlorowodorowego (solnego) to... b) Sole kwasu siarkowego (VI) to... c) Sole kwasu azotowego (V) to... d) Sole kwasu węglowego to... Karta pracy nr 73 Budowa i nazwy soli. 1. Porównaj wzory sumaryczne soli. FeCl 2 Al(NO 3 ) 3 K 2 CO 3 Cu 3 (PO 4 ) 2 K 2 SO 4 Ca(NO 3 ) 2 CaCO 3 KNO 3 PbSO 4 AlCl 3 Fe 2 (CO 3 ) 3 Fe 2 (SO 4 ) 3 AlPO 4

Bardziej szczegółowo

Sprzęt Probówki, stojak na probówki. Sprzęt laboratoryjny: NH 4 Cl (s), 40% NaOH, Kolba destylacyjna 100cm 3, wkraplacz (na korku), wężyk.

Sprzęt Probówki, stojak na probówki. Sprzęt laboratoryjny: NH 4 Cl (s), 40% NaOH, Kolba destylacyjna 100cm 3, wkraplacz (na korku), wężyk. Tytuł: Wpływ gazowego amoniaku na bibułę z fenoloftaleiną Otrzymywanie amoniaku. Udowodnienie, że w wodnych roztworach zasad powstają jony wodorotlenowe. NH 4 Cl (s), 40% NaOH, Kolba destylacyjna 100cm

Bardziej szczegółowo

CHEMIA SZKOŁA PODSTAWOWA kl. 7

CHEMIA SZKOŁA PODSTAWOWA kl. 7 CHEMIA SZKOŁA PODSTAWOWA kl. 7 WYMAGANIA PODSTAWOWE Dział: Substancje i ich przemiany zalicza chemię do nauk przyrodniczych; rozpoznaje znaki ostrzegawcze (piktogramy) stosowane przy oznakowaniu substancji

Bardziej szczegółowo

CHEMIA SZKOŁA PODSTAWOWA kl. 7

CHEMIA SZKOŁA PODSTAWOWA kl. 7 CHEMIA SZKOŁA PODSTAWOWA kl. 7 WYMAGANIA PODSTAWOWE WYMAGANIA ROZSZERZAJĄCE WYMAGANIA DOPEŁNIAJĄCE Dział: Substancje i ich przemiany Uczeń: - zalicza chemię do nauk przyrodniczych; - rozpoznaje znaki ostrzegawcze

Bardziej szczegółowo

Tlen. Występowanie i odmiany alotropowe Otrzymywanie tlenu Właściwości fizyczne i chemiczne Związki tlenu tlenki, nadtlenki i ponadtlenki

Tlen. Występowanie i odmiany alotropowe Otrzymywanie tlenu Właściwości fizyczne i chemiczne Związki tlenu tlenki, nadtlenki i ponadtlenki Tlen Występowanie i odmiany alotropowe Otrzymywanie tlenu Właściwości fizyczne i chemiczne Związki tlenu tlenki, nadtlenki i ponadtlenki Ogólna charakterystyka tlenowców Tlenowce: obejmują pierwiastki

Bardziej szczegółowo

TEST PRZYROSTU KOMPETENCJI Z CHEMII DLA KLAS II

TEST PRZYROSTU KOMPETENCJI Z CHEMII DLA KLAS II TEST PRZYROSTU KOMPETENCJI Z CHEMII DLA KLAS II Czas trwania testu 120 minut Informacje 1. Proszę sprawdzić czy arkusz zawiera 10 stron. Ewentualny brak należy zgłosić nauczycielowi. 2. Proszę rozwiązać

Bardziej szczegółowo

Fragmenty Działu 5 z Tomu 1 REAKCJE W ROZTWORACH WODNYCH

Fragmenty Działu 5 z Tomu 1 REAKCJE W ROZTWORACH WODNYCH Fragmenty Działu 5 z Tomu 1 REAKCJE W ROZTWORACH WODNYCH Podstawy dysocjacji elektrolitycznej. Zadanie 485 (1 pkt.) V/2006/A2 Dysocjacja kwasu ortofosforowego(v) przebiega w roztworach wodnych trójstopniowo:

Bardziej szczegółowo

10.Chemia roztworów. Irena Zubel Wydział Elektroniki Mikrosystemów i Fotoniki Politechnika Wrocławska (na prawach rękopisu)

10.Chemia roztworów. Irena Zubel Wydział Elektroniki Mikrosystemów i Fotoniki Politechnika Wrocławska (na prawach rękopisu) 10.Chemia roztworów Irena Zubel Wydział Elektroniki Mikrosystemów i Fotoniki Politechnika Wrocławska (na prawach rękopisu) Klasyfikacja roztworów Roztworem nazywamy jednorodny układ, złoŝony z rozpuszczalnika

Bardziej szczegółowo

Propozycja planu wynikowego Chemia Nowej Ery - klasa 2 gimnazjum

Propozycja planu wynikowego Chemia Nowej Ery - klasa 2 gimnazjum 1 Propozycja planu wynikowego Chemia Nowej Ery - klasa 2 gimnazjum Tytuł rozdziału w podręczniku Temat lekcji Dział III. Woda i roztwory wodne Treści nauczania 7. Poznajemy związek chemiczny wodoru i tlenu

Bardziej szczegółowo

VIII Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2015/2016

VIII Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2015/2016 III Podkarpacki Konkurs Chemiczny 015/016 ETAP I 1.11.015 r. Godz. 10.00-1.00 Uwaga! Masy molowe pierwiastków podano na końcu zestawu. Zadanie 1 (10 pkt) 1. Kierunek której reakcji nie zmieni się pod wpływem

Bardziej szczegółowo

CHEMIA - BADANIE WYNIKÓW KLASA II 2010/2011

CHEMIA - BADANIE WYNIKÓW KLASA II 2010/2011 CHEMIA - BADANIE WYNIKÓW KLASA II 2010/2011 1. Który zbiór wskazuje wyłącznie wzory wodorotlenków A. H2S, H2CO3, H2SO4 B. Ca(OH)2, KOH, Fe2O3 C. H2SO4, K2O, HCl D. Ca(OH)2, KOH, Fe(OH)3 2. Który zbiór

Bardziej szczegółowo

Przedmiotowy system oceniania z chemii w klasie 7. Ocena dopuszczająca [1] Ocena dostateczna [1+2] Ocena dobra [1+2+3] Ocena bardzo dobra [ ]

Przedmiotowy system oceniania z chemii w klasie 7. Ocena dopuszczająca [1] Ocena dostateczna [1+2] Ocena dobra [1+2+3] Ocena bardzo dobra [ ] Przedmiotowy system oceniania z chemii w klasie 7 Ocena dopuszczająca [1] Ocena dostateczna [1+2] Ocena dobra [1+2+3] Ocena bardzo dobra [1+2+3+4] Uczeń większość poleceń wykonuje z pomocą nauczyciela:

Bardziej szczegółowo

RÓWNOWAGI W UKŁADACH WIELOFAZOWYCH

RÓWNOWAGI W UKŁADACH WIELOFAZOWYCH RÓWNOWAGI W UKŁADACH WIELOFAZOWYCH 321 Pojęcia podstawowe 322 erodynaika równowag fazowych reguła faz Gibbsa 323 Równanie Clausiusa-Clapeyrona 324 Przeiany fazowe I i II rodzaju 31 erodynaika równowag

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE

WYMAGANIA EDUKACYJNE GIMNAZJUM NR 2 W RYCZOWIE WYMAGANIA EDUKACYJNE niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z CHEMII w klasie II gimnazjum str. 1 Wymagania edukacyjne niezbędne do

Bardziej szczegółowo

Powiatowy Konkurs Chemiczny dla Gimnazjalistów Młody Chemik. Drogi gimnazjalisto!

Powiatowy Konkurs Chemiczny dla Gimnazjalistów Młody Chemik. Drogi gimnazjalisto! KOD UCZNIA:.. Powiatowy Konkurs Chemiczny dla Gimnazjalistów Młody Chemik Drogi gimnazjalisto! 1. Przed Tobą zestaw 22 zadań konkursowych, za rozwiązanie których możesz uzyskać 35 punktów. 2. Na rozwiązanie

Bardziej szczegółowo

Część I. TEST WYBORU 18 punktów

Część I. TEST WYBORU 18 punktów Część I TEST WYBORU 18 punktów Test zawiera zadania, w których podano propozycje czterech odpowiedzi: A), B), C), D). Tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa. Prawidłową odpowiedź zaznacz znakiem X. W razie

Bardziej szczegółowo

Materiał diagnostyczny poziom rozszerzony Kryteria oceniania model odpowiedzi

Materiał diagnostyczny poziom rozszerzony Kryteria oceniania model odpowiedzi Zdający otrzymuje punkty tylko za poprawne rozwiązania, precyzyjnie odpowiadające poleceniom zawartym w zadaniach. Odpowiedzi niezgodne z poleceniem ( nie na temat) są traktowane jako brak odpowiedzi.

Bardziej szczegółowo

X Konkurs Chemii Nieorganicznej i Ogólnej rok szkolny 2011/12

X Konkurs Chemii Nieorganicznej i Ogólnej rok szkolny 2011/12 ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO X Konkurs Chemii Nieorganicznej i Ogólnej rok szkolny 2011/12 Imię i nazwisko Szkoła Klasa Nauczyciel Uzyskane punkty Zadanie 1. (10

Bardziej szczegółowo

XIV Konkurs Chemiczny dla uczniów gimnazjum województwa świętokrzyskiego. II Etap - 18 stycznia 2016

XIV Konkurs Chemiczny dla uczniów gimnazjum województwa świętokrzyskiego. II Etap - 18 stycznia 2016 XIV Konkurs Chemiczny dla uczniów gimnazjum województwa świętokrzyskiego II Etap - 18 stycznia 2016 Nazwisko i imię ucznia: Liczba uzyskanych punktów: Drogi Uczniu, przeczytaj uważnie instrukcję i postaraj

Bardziej szczegółowo

Dysocjacja elektrolityczna, przewodność elektryczna roztworów

Dysocjacja elektrolityczna, przewodność elektryczna roztworów tester woda destylowana tester Ćwiczenie 1a woda wodociągowa tester 5% roztwór cukru tester 0,1 M HCl tester 0,1 M CH 3 COOH tester 0,1 M tester 0,1 M NH 4 OH tester 0,1 M NaCl Dysocjacja elektrolityczna,

Bardziej szczegółowo

Równowagi w roztworach wodnych

Równowagi w roztworach wodnych Równowagi w roztworach wodnych Stan i stała równowagi reakcji chemicznej ogólnie Roztwory, rozpuszczalność, rodzaje stężeń, iloczyn rozpuszczalności Reakcje dysocjacji Stopień dysocjacji Prawo rozcieńczeń

Bardziej szczegółowo

Szanowne koleżanki i koledzy nauczyciele chemii!

Szanowne koleżanki i koledzy nauczyciele chemii! Szanowne koleżanki i koledzy nauczyciele chemii! Chciałabym podzielić się z Wami moimi spostrzeżeniami dotyczącymi poziomu wiedzy z chemii uczniów rozpoczynających naukę w Liceum Ogólnokształcącym. Co

Bardziej szczegółowo

ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA POZIOM PODSTAWOWY

ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA POZIOM PODSTAWOWY ODPOWIEDZI I SEMAT PUNKTOWANIA POZIOM PODSTAWOWY Zdający otrzymuje punkty tylko za poprawne rozwiązania, precyzyjnie odpowiadające poleceniom zawartym w zadaniach. Poprawne rozwiązania zadań, uwzględniające

Bardziej szczegółowo

Zadanie 1. (1 pkt). Informacja do zada 2. i 3. Zadanie 2. (1 pkt) { Zadania 2., 3. i 4 s dla poziomu rozszerzonego} zania zania Zadanie 3.

Zadanie 1. (1 pkt). Informacja do zada 2. i 3. Zadanie 2. (1 pkt) { Zadania 2., 3. i 4 s dla poziomu rozszerzonego} zania zania Zadanie 3. 2. ELEKTRONY W ATOMACH I CZĄSTECZKACH. A1 - POZIOM PODSTAWOWY. Zadanie 1. (1 pkt). Konfigurację elektronową 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 mają atomy i jony: A. Mg 2+, Cl -, K +, B. Ar, S 2-, K +, C. Ar, Na

Bardziej szczegółowo

EDTA (roztwór 0,02 mol/l) Zgodnie z rozporządzeniem (WE) 1272/2008 związek nie jest. substancją niebezpieczną.

EDTA (roztwór 0,02 mol/l) Zgodnie z rozporządzeniem (WE) 1272/2008 związek nie jest. substancją niebezpieczną. Chemizne metody analizy ilośiowej (laboratorium) Kompleksometria. Przygotowanie roztworu o stężeniu 0,0 mol/l Wersenian disodu (, NaH Y H O ) krystalizuje z dwoma ząstezkami wody. Można go otrzymać w bardzo

Bardziej szczegółowo

Zajęcia 10 Kwasy i wodorotlenki

Zajęcia 10 Kwasy i wodorotlenki Zajęcia 10 Kwasy i wodorotlenki Według teorii Brönsteda-Lowrego kwasy to substancje, które w reakcjach chemicznych oddają protony, natomiast zasady to substancje, które protony przyłączają. Kwasy, które

Bardziej szczegółowo

CHEMIA KLASA II I PÓŁROCZE

CHEMIA KLASA II I PÓŁROCZE CHEMIA KLASA II I PÓŁROCZE wymienia zasady bhp dotyczące obchodzenia się z kwasami definiuje pojęcia: elektrolit i nieelektrolit wyjaśnia, co to jest wskaźnik i wymienia trzy przykłady odróżnia kwasy od

Bardziej szczegółowo

Kalendarz trzecioklasisty CHEMIA

Kalendarz trzecioklasisty CHEMIA Kalendarz trzecioklasisty CHEMIA POWTARZAJ RAZEM Z NAMI Miesiąc Wrzesieo Październik Listopad Grudzieo Styczeo Luty Marzec Kwiecieo Zagadnienie do powtórzenia Substancje chemiczne i ich przemiany Atom

Bardziej szczegółowo

Przykładowy zestaw zadań z chemii dla osób niewidomych Odpowiedzi i schemat punktowania poziom podstawowy

Przykładowy zestaw zadań z chemii dla osób niewidomych Odpowiedzi i schemat punktowania poziom podstawowy ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA POZIOM PODSTAWOWY DLA NIEWIDOMYCH Zdający otrzymuje punkty tylko za poprawne rozwiązania, precyzyjnie odpowiadające poleceniom zawartym w zadaniach. Poprawne rozwiązania

Bardziej szczegółowo

Kwas HA i odpowiadająca mu zasada A stanowią sprzężoną parę (podobnie zasada B i kwas BH + ):

Kwas HA i odpowiadająca mu zasada A stanowią sprzężoną parę (podobnie zasada B i kwas BH + ): Spis treści 1 Kwasy i zasady 2 Rola rozpuszczalnika 3 Dysocjacja wody 4 Słabe kwasy i zasady 5 Skala ph 6 Oblicznie ph słabego kwasu 7 Obliczanie ph słabej zasady 8 Przykłady obliczeń 81 Zadanie 1 811

Bardziej szczegółowo

CHEMIA BUDOWLANA ĆWICZENIE NR 1

CHEMIA BUDOWLANA ĆWICZENIE NR 1 CHEMIA BUDOWLANA ĆWICZENIE NR 1 PODSTAWY CHEMICZNEJ ANALIZY JAKOŚCIOWEJ ANALIZA IDENTYFIKACYJNA WYBRANYCH KATIONÓW WSTĘP TEORETYCZNY Znajomość składu chemicznego materiałów daje informacje o tym jaki to

Bardziej szczegółowo

RÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW

RÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW RÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELETROLITÓW Opracowanie: dr Jadwiga Zawada, dr inż. rystyna Moskwa, mgr Magdalena Bisztyga 1. Dysocjacja elektrolityczna Substancje, które podczas rozpuszczania w wodzie (lub innych

Bardziej szczegółowo

WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW DOTYCHCZASOWYCH GIMNAZJÓW 2017/2018. Eliminacje szkolne

WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW DOTYCHCZASOWYCH GIMNAZJÓW 2017/2018. Eliminacje szkolne ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW DOTYCHCZASOWYCH GIMNAZJÓW 2017/2018 Eliminacje szkolne Podczas rozwiązywania zadań

Bardziej szczegółowo