10.Chemia roztworów. Irena Zubel Wydział Elektroniki Mikrosystemów i Fotoniki Politechnika Wrocławska (na prawach rękopisu)
|
|
- Ryszard Zając
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 10.Chemia roztworów Irena Zubel Wydział Elektroniki Mikrosystemów i Fotoniki Politechnika Wrocławska (na prawach rękopisu)
2 Klasyfikacja roztworów Roztworem nazywamy jednorodny układ, złoŝony z rozpuszczalnika i fazy rozpuszczonej. Roztwór układ dyspersyjny, złoŝony z fazy dyspersyjnej (rozpuszczalnika) i fazy zdyspergowanej (substancji rozpuszczonej) Układy homogeniczne Układy heterogeniczne roztwory właściwe roztwory koloidalne zawiesiny, emulsje Φ < 1nm 1nm <Φ <200nm Φ > 200nm Roztwory wodne i niewodne Roztwory elektrolitów i nieelektrolitów zole-ciecz+ subst. stała aerozole gaz+ subst. stała lub ciecz
3 Roztwory właściwe. Proces rozpuszczania. Rozdrobnienie substancji rozpuszczonej: Φ < 1nm Rozpuszczalniki: woda, alkohol, aceton Roztwory występują: w fazie stałej, w fazie ciekłej, w fazie gazowej Zajmiemy się roztworami ciekłymi, wodnymi. Roztwory wodne: roztwory elektrolitów substancja rozpuszczona w postaci jonów roztwory nieelektrolitów substancja rozpuszczona to cząsteczki elektrycznie obojętne (związki organiczne, tlenki i wodorki nie reagujące z wodą) Rozpuszczanie: Etap I - proces endotermiczny (-C I ): - pokonanie sił spójności między cząsteczkami substancji rozpuszczanej, - pokonanie sił spójności między cząsteczkami rozpuszczalnika. Etap II - proces egzotermiczny (+C II ): Solwatacja przyłączanie polarnych cząsteczek rozpuszczalnika do jonów lub cząsteczek substancji rozpuszczonej Hydratacja solwatacja w roztworach wodnych
4 Roztwory właściwe. Proces rozpuszczania. Rozpuszczanie kryształów o wiązaniach jonowych Oddziaływania między jonami w ośrodku o przenikalności dielektrycznej ε r : Q1 Q2 F = 2 4 r πε 0ε r Woda: ε r = 80 (25 C) Alkohol: ε r =26 Benzen: ε r =2,3 Rozpuszczanie substancji o wiązaniach kowalencyjnych proces egzotermiczny -C I +C II > 0 cząsteczka HCl (gaz) - stadium pośrednie - roztwór
5 Rozpuszczania, roztwarzanie, równowaga. Rozpuszczanie jest procesem odwracalnym, moŝna odzyskać rozpuszczoną substancję przez odparowanie rozpuszczalnika. Rozpuszczalność ciał stałych na ogół wzrasta z temperaturą, rozpuszczalność gazów maleje z temperaturą. Roztwarzanie - przejście substancji stałej do roztworu w wyniku reakcji chemicznej, zwykle nie jest procesem odwracalnym, np. Na+H 2 O=NaOH+½ H 2 Rozpuszczalność masa substancji rozpuszczonej (wyraŝona w gramach), rozpuszczona w 100 g rozpuszczalnika (T,p=const.), potrzebna do utworzenia roztworu nasyconego. Roztwór nasycony roztwór zawierający maksymalną ilość substancji rozpuszczonej (dla T i p = const.) - stan równowagi dynamicznej miedzy szybkością rozpuszczania i szybkością wydzielania się substancji rozpuszczonej. Roztwór przesycony roztwór zawierający nadmiar substancji rozpuszczonej, która nie krystalizuje z powodu braku zarodków krystalizacji (równowaga pozorna)
6 Rozpuszczania, krystalizacja Rozpuszczalność = f(t) Rozpuszczalność + krystalizacja krzywa a rozpuszczalność krzywa b maksymalne przesycenie równowaga pozorna między a i b OA- ochładzanie roztworu nienasyconego A- stan nasycenia AB przesycenie (zamiast AC) B maksymalne przesycenie
7 StęŜenie roztworów StęŜenie roztworu stosunek ilości substancji rozpuszczonej do ilości rozpuszczalnika lub roztworu StęŜenie procentowe masowe C p = m m s r 100% = m s ms + m rozp. 100% m s masa subst. rozpuszczonej, [g], [kg] m r masa roztworu [g], [kg] m rozp. masa rozpuszczalnika, [g], [kg] StęŜenie procentowe objętościowe V s obj. subst. rozpuszczonej [cm 3 ],[dcm 3 ] Vs Vs V r obj. roztworu [cm 3 ], [dcm 3 ] C p = 100% = 100% V rozp. obj rozpuszczalnika [cm 3 ], [dcm 3 ] V r V s + V rozp. StęŜenie molowe C M n = V s r = ms M V s r [ mol / 3 dcm ] m s masa subst. rozpuszczonej [g] n s liczba moli subst. rozpuszczonej [mol] V r obj. roztworu [dcm 3 ] M s masa molowa subst. rozpuszczonej [g/mol]
8 StęŜenie roztworów StęŜenie molarne C m = n m s r = ms M m StęŜenie normalne C N = n V G r s s ms = G V Ułamek molowy X X A B = = n n A A na + n nb + n B B r r [ mol / kg] [ wal / 3 dcm X A + X B ] =1 m s masa subst. rozpuszczonej, [g] n s liczba moli subst. rozpuszczonej, [mol] m r masa rozpuszczalnika, [kg] M s masa molowa subst. rozpuszczonej, [g/mol] m s masa subst. rozpuszczonej [g] n G liczba gramorównowaŝników subst. rozpuszczonej [wal] V r obj. roztworu [dcm 3 ] G s gramorównowaŝnik subst. rozpuszczonej [g/wal] X A względna zawartość substancji A X B względna zawartość substancji B n A liczba moli substancji A n B liczba moli substancji B
9 Parametry charakteryzujące roztwory. 1. PręŜność par nad roztworem 2. Temperatura wrzenia i krzepnięcia 3. Dyfuzja w roztworach 4. Osmoza 5. Dysocjacja elektrolityczna 6. Aktywność jonów 7. Stała dysocjacji elektrolitycznej 8. Hydroliza 9. Rozpuszczalność
10 Roztwór rozpuszczalnik. PręŜność par nad roztworem. Prawo Raoulta pręŝność pary nasyconej nad roztworem nielotnej substancji jest mniejsza niŝ nad czystym rozpuszczalnikiem. Względne obniŝenie pręŝności pary nad roztworem jest równe ułamkowi molowemu substancji rozpuszczonej. P P n 0 ciśnienie pary czystego rozpuszczalnika = = x P - ciśnienie cząstkowe rozpuszczalnika nad P0 n + N roztworem X ułamek molowy substancji rozpuszczonej P = P 0 -P n liczba moli substancji rozpuszczonej N liczba moli rozpuszczalnika P < P 0 rozpuszczalnik roztwór roztwór rozpuszczalnik Samorzutne przechodzenie rozpuszczalnika do roztworu
11 Temperatura wrzenia i krzepnięcia. Konsekwencja zmiany pręŝności par nad roztworem jest wzrost temperatury wrzenia i obniŝenie temperatur krzepnięcia roztworów w stosunku do czystego rozpuszczalnika. 1 pręŝność pary czystej wody 2 pręŝność pary nad roztworem T k obniŝenie temperatury krzepnięcia roztworu T e podwyŝszenie temperatury wrzenia roztworu ciśnienie atmosferyczne Diagram fazowy wody i roztworu
12 Temperatura wrzenia i krzepnięcia. ObniŜenie temperatury wrzenia i podwyŝszenia temperatury krzepnięcia są wprost proporcjonalne do ilości substancji rozpuszczonej w danej ilości wagowej rozpuszczalnika (do stęŝenia molarnego roztworu) T k = E k C m T k = E k T e = E e C m T e = E e ms M m s ms M m s r r m s masa subst. rozpuszczonej, [g] C m stęŝenie molarne roztworu [mol/kg] m r masa rozpuszczalnika, [kg] M s masa molowa subst. rozpuszczonej, [g/mol] E k stała krioskopowa rozpuszczalnika, molowe obniŝenie temperatury krzepnięcia -zmiana temp. krzepnięcia, spowodowana dodaniem 1 mola substancji do1 kg rozpuszczalnika E e stała ebulioskopwa rozpuszczalnika, molowe podwyŝszenie temperatury wrzenia -zmiana temp. wrzenia, spowodowana dodaniem 1 mola substancji do1 kg rozpuszczalnika
13 Stałe krioskopowe i ebulioskopowe niektórych rozpuszczalników
14 Dyfuzja w roztworach Dyfuzja - rozprzestrzenianie się cząsteczek substancji stałych, ciekłych lub gazowych, wywołane nieustannym ruchem cząsteczek Dyfuzja na granicy ciecz- ciecz Szybkość dyfuzji (prawo Ficka): V V = D S = dn dt dc dx dc róŝnica stęŝeń substancji w dwóch warstwach cieczy odległych o dx S przekrój warstwy, przez która zachodzi dyfuzja D współczynnik dyfuzji dn/dt zmiana liczby moli substancji dyfundującej w jednostce czasu przez pow. S
15 Osmoza Osmoza - jednostronna dyfuzja rozpuszczalnika przez błonę półprzepuszczalną Małe cząsteczki wody przechodzą do roztworu, gdzie stęŝenie wody jest mniejsze. Błona nie przepuszcza duŝych cząsteczek substancji rozpuszczonej. Ciśnienie osmotyczne jeŝeli osmoza zachodzi w zamkniętym naczyniu (prawo van t Hoffa): Π = c R T roztwór C stęŝenie molowe roztworu [mol/dcm 3 ] woda R stała gazowa T - temperatura [K] błona półprzepuszczalna Osmometr
16 Dysocjacja elektrolityczna Dysocjacja elektrolityczna proces rozpadu substancji na jony pod wpływem rozpuszczalnika Elektrolity substancje, które podczas rozpuszczania rozpadają się na jony W wodzie najlepiej dysocjują substancje o wiązaniach jonowych i kowalencyjnych spolaryzowanych. wiązania kowalencyjne wiązania jonowe
17 Dysocjacja elektrolityczna Schemat dysocjacji: AB A + + B - lub A n B m na m+ + mb n+ Przykłady: HNO 3 H + + NO 3 Mg(OH) 2 Mg OH - Stopień dysocjacji stosunek liczby cząsteczek N (moli cząsteczek n) rozpadających się na jony do ogólnej liczby cząsteczek (moli cząsteczek) wprowadzonych do roztworu α = N zd N 0 lub n α = zd n 0 100% 0 < α <1 0 % < α < 100% Ca 3 (PO 4 ) 2 3Ca PO 4 3- W roztworze panuje równowaga między cząsteczkami niezdysocjowanymi i jonami. Stopień dysocjacji zaleŝy od: rodzaju elektrolitu stęŝenia roztworu (wzrasta z rozcieńczeniem roztworu) temperatury (wzrasta ze wzrostem temperatury obecności innych substancji w roztworze
18 Dysocjacja elektrolityczna. Moc elektrolitów Elektrolity mocne (α 100%): część kwasów nieorganicznych, np. HCl, HBr, HI, H 2 SO 4, HNO 3, HClO 4, wodorotlenki litowców i berylowców (z wyjątkiem Be(OH) 2 i Mg(OH) 2 ), prawie wszystkie rozpuszczalne sole (wyjątek: niektóre sole rtęci, kadmu i cynku). Elektrolity słabe (α = kilka%): część kwasów nieorganicznych, np. H 2 S, HCN, H 2 CO 3, H 2 SO 3, H 3 BO 3, część wodorotlenków nieorganicznych, np. NH 4 OH, większość wodorotlenków metali II- i III- wartościowych, większość kwasów organicznych, np. CH 3 COOH, HCOOH. Elektrolity średniej mocy: H 3 PO 4, H 3 AsO 4, Mg(OH) 2.
19 Aktywność jonów Mocne elektrolity są dobrymi przewodnikami prądu. Przepływ prądu związany jest z przepływem masy (jonów) Elektrolity nazywane są przewodnikami elektryczności drugiego rodzaju. Przewodnictwo maleje ze wzrostem stęŝenia (α < 100%) oddziaływanie elektrostatyczne między jonami róŝnoimiennymi. Aktywność jonów: a = f C f - współczynnik aktywności C- stęŝenie roztworu. a wyznaczane jest doświadczalnie na podstawie przewodnictwa (a < α, f <1). f=1 dla roztworów o nieskończenie wielkim rozcieńczeniu. Stopień dysocjacji elektrolitów mocnych zaleŝy od stęŝenia roztworu. α = 1 dla roztworów o duŝym rozcieńczeniu.
20 Stała dysocjacji elektrolitycznej W słabych elektrolitach występuje równowaga miedzy cząsteczkami niezdysocjowanymi i jonami. Jest to równowaga dynamiczna, reakcja dysocjacji zachodzi w obie strony: HNO 2 H + + NO 2- Mg(OH) 2 Mg + + 2OH - Miarą mocy słabych elektrolitów jest stała równowagi reakcji dysocjacji. Stała dysocjacji stosunek iloczynu stęŝeń jonów do stęŝenia cząsteczek niezdysocjowanych K HNO [ H + ] [ NO = 2 [ HNO ] 2 2 ] K Mg 2 [ Mg + ] [ OH ] ( OH ) = 2 [ Mg( OH ) ] 2 2 Stała K jest charakterystyczna dla danego elektrolitu, nie zaleŝy od stęŝenia elektrolitu (nie wyznacza się dla mocnych elektrolitów), jej wartość rośnie ze wzrostem temperatury.
21 Stała dysocjacji elektrolitycznej Dysocjacja wielostopniowa (np. H 2 CO 3, H 3 PO 4, Fe(OH) 2 ): Etap I. H 2 CO 3 H + + HCO 3 - K 1 =4, Etap II. HCO 3- H + + CO 3 - K 2 =4, Dysocjacja w kolejnych etapach słabnie: K1>K2>K3 Elektrolity słabe: K< 10-4 Elektrolity średniej mocy: 10-4 <K<10-2 Elektrolity mocne: K>1 (nie określa się stałej dysocjacji) H 2 SO 3 K1 = 1, K2 = 6, H 2 SO 4 K1 = ok K2 = 1, HF K = 6, HNO 3 K = 25 H 3 PO 4 K1 = 7, K2 = 6, K3 = 1, Al(OH) 3 K3 = 1, AgOH K = 1, NH3 (aq) K = 1, Cu(OH) 2 K2 = 1, Fe(OH) 2 K2 = 1, Fe(OH) 3 K2 = 1, K3 = 1, Mg(OH) 2 K2 = 2,5 10-3
22 Stała dysocjacji elektrolitycznej Ogólny przypadek dysocjacji wielostopniowej: Etap I: A + B C + D Etap II: C + D E + F Reakcja sumaryczna: [ C][ D] K 1 = [ A][ B] A + B E + F K = K 1 K 2 K = K 1 =4,5 10-7, K 2 =4, , K = Przypadek ogólny: aa + bb cc + dd 2 [ E][ F] [ C][ D] K = [ C] [ A] c a [ D] [ B] d b Prawo działania mas C. M. Guldberga, P. Waagego
23 Prawo rozcieńczeń Ostwalda Prawo rozcieńczeń dotyczy słabych elektrolitów, dysocjujących na jeden jon dodatni i jeden ujemny. Stopień dysocjacji : α = n zd n 0 n 0 = c stęŝenie molowe roztworu n zd = α c α << 1 K αc αc = (1 α) c 2 α c 2 = α 1 α c α = Prawo rozcieńczeń Ostwalda zaleŝność stopnia dysocjacji słabego elektrolitu od stęŝenia roztworu: stopień dysocjacji słabych elektrolitów wzrasta wraz ze wzrostem rozcieńczenia roztworu, wszystkie roztwory o skrajnie małym rozcieńczeniu są zdysocjowane całkowicie, im większa wartość stałej dysocjacji, tym większa wartość stopnia dysocjacji i tym mocniejszy elektrolit. K c
24 Teoria kwasów i zasad. Teoria jonowa Arrheniusa Teoria Arrheniusa dotyczy roztworów wodnych i rozpadu substancji na jony pod wpływem cząsteczek wody. Kwas - związek odszczepiający w roztworach wodnych jony wodorowe H + HA = H + + A - Zasada - związek odszczepiający w roztworach wodnych jony wodorotlenowe OH - MOH = M + + OH - Na podstawie tej teorii nie da się wyjaśnić, dlaczego: w roztworach wodnych nie występują swobodne protony H + lecz hydrony H 3 O + (jony hydronowe), amoniak NH 3 rozpuszczony w wodzie ma właściwości zasadowe, niektóre sole nie zawierające jonu wodorowego zachowują się w roztworze wodnym jak kwasy (AsCl 3, Fe(NO 3 ) 3 ), sole takie jak Na 2 S, KCN nie zawierające w cząsteczce jonu OH - wykazują odczyn zasadowy, i wiele innych.
25 Teoria kwasów i zasad. Teoria protonowa Brönsteda i Lowry ego Podstawą definicji kwasu jest zdolność przechodzenia protonu od cząsteczki kwasu do cząsteczki wody (rozpuszczalnika). Kwasem jest donor protonów Zasadą jest akceptor protonów HCl + H 2 O H 3 O + +Cl - NH 3 + H 2 O NH 4+ +OH - kwas zasada kwas zasada zasada kwas zasada kwas Dysocjacja to chemiczna reakcja z rozpuszczalnikiem, który moŝe spełniać role kwasu lub zasady. Woda jest rozpuszczalnikiem amfoterycznym. Powstają sprzęŝone pary kwas-zasada: HCl - Cl -, H 2 O H 3 O +, NH 3 NH 4+. Proces dysocjacji polega na współdziałaniu kwasu z zasadą i wytworzeniu sprzęŝonej z nim nowej zasady i nowego kwasu. Przejście protonu zaleŝy nie tylko od zdolności kwasu do oddawania protonu, lecz równieŝ od zdolności zasady do jego przyjmowania. Moc kwasów moŝna porównywać jedynie w stosunku do tej samej zasady (rozpuszczalnika)
26 Teoria kwasów i zasad. Teoria Lewisa Zasadą jest kaŝdy donor pary elektronowej (związek posiadający wolną parę el.) Kwasem jest akceptor pary elektronowej (substancja przyjmująca parę elektronową z utworzeniem wiązania koordynacyjnego) Kwasem jest więc proton H + (w poprzednich teoriach: HCl, HNO 3 ),cząsteczka BF 3, jon Co 3+ (jon przyłączający ligandy). Zasadą jest cząsteczka NH 3, posiadająca wolną parę elektronową, jon F - H.. H : N : H + H + H +.. H : N : H H F.. F : B F + F - F -.. F : B : F F zasada kwas kwas kwas zasada zasada Teoria Arrheniusa jest szczególnym przypadkiem uogólnionych teorii kwasów i zasad.
27 Rozpuszczalność i iloczyn rozpuszczalności Iloczyn rozpuszczalności określa się dla roztworów nasyconych, pozostających w równowadze z nadmiarem substancji rozpuszczanej. Dla substancji słabo rozpuszczalnej, dysocjującej na jony, ustala się równowaga: M x A y (s) xm y+ + ya x- Stała dysocjacji: K M x A ( s) y = y+ [ M ] [ M x [ A A ] x y x ( s) ] y prawo działania mas Stałą dysocjacji moŝna zastąpić wyraŝeniem: L y+ x x y M A s [ M ] [ A ] x y ( ) = iloczyn rozpuszczalności poniewaŝ [M x A y ] (s) = const. - stęŝenie substancji w fazie stałej Iloczyn rozpuszczalności - iloczyn stęŝeń jonów trudno rozpuszczalnego elektrolitu w jego roztworze nasyconym. Jest on miarą rozpuszczalności substancji w danej temperaturze.
28 Rozpuszczalność i iloczyn rozpuszczalności Przykłady CaSO 4 Ca + + SO 2-4 L BaSO4 = [Ca 2+] [SO 2-4 ] L = 9, AgCl Ag + + Cl - L AgCl = [Ag + ] [Cl - ] L=1, Ag 2 S 2Ag + +S 2- L Ag2S = [Ag + ] 2 [S 2- ] L=6, Na podstawie L moŝemy obliczyć rozpuszczalność związku w mol/litr lub w g/100ml: L Ag2S = [Ag + ] 2 [S 2- ] = (2x) 2 x = 4x 3 x- stęŝenie jonów S L x = [mol/litr] x M/10 [g/100ml] M masa molowa Ag 2 S JeŜeli: [Ag + ] 2 [S 2- ] < L roztwór nienasycony [Ag + ] 2 [S 2- ] =L - roztwór nasycony [Ag + ] 2 [S 2- ] > L z roztworu wytrąca się osad
29 Podsumowanie
30 Dysocjacja wody, ph roztworów Woda jest słabym elektrolitem H 2 O H + + OH - lub H 2 O H 3 O + + OH - Stała dysocjacji: K H 2 O + [ H ] [ OH = [ H O] 2 ] = 1, [H 2 O]=55,55 mol/dm 3 (1000g = n M H2O M H2O =18g/mol) Iloczyn jonowy wody: L H2O = [H + ] [OH - ] =10-14 [H + ] = [OH - ] =10-7 mol/dm 3 [H + ] =10-7 mol/dm 3 - roztwór obojętny [H + ] > 10-7 mol/dm 3 - roztwór kwaśny [H + ]< 10-7 mol/dm 3 - roztwór zasadowy
31 ph roztworów ph (współczynnik Sörensena) ujemny logarytm ze stęŝenia jonów wodorowych ph = -log [H + ] ph =7 ph <7 ph >7 - roztwór obojętny - roztwór kwaśny - roztwór zasadowy StęŜenie rzeczywistych elektrolitów: Cj = f C M α n Przykład: H 2 SO 4 2H + + SO 4 - C M =0,005; α =1, f = 1, n=2 [H + ] = 0, = 10-2 mol/cm 3 ph = 2 C M stęŝenie molowe α - stopień dysocjacji n - liczba jonów powstających z jednej cząsteczki elektrolitu f współczynnik aktywności jonów
32 Podsumowanie
33 Roztwory buforowe Bufory mieszaniny mające zdolność przeciwdziałania zmianom ph. Składają się ze słabych kwasów lub słabych zasad i ich soli. Bufor amonowy: NH 4 OH (NH 3 H 2 O) -słaba zasada NH 4 Cl - sól tej zasady i mocnego kwasu NH 4 Cl NH 4+ + Cl - protonodawca NH 3 + H 2 O NH 4+ +OH - protonodawca reaguje z dodawana zasadą: NH 4+ + OH - NH 4 OH protonobiorca reaguje z dodawanym kwasem: protonobiorca NH 3 + H + NH 4 + ph roztworu nie ulega zmianom Mieszaniną buforowa jest kaŝdy układ zawierający protonodawcę i protonobiorcę.
34 Wskaźniki kwasowo - zasadowe Wskaźniki (indykatory) słabo zdysocjowane kwasy lub zasady organiczne, których jony wykazują odmienne zabarwienie niŝ niezdysocjowane cząsteczki. Np. fenoloftaleina: niezdysocjowane cząsteczki są bezbarwne, aniony R - są malinowe. HR H + + R - r. bezbarwny r. malinowy K HR [ H + ] [ R = [ HR] - po dodaniu kwasu H + - reakcja przebiega w lewo roztwór jest bezbarwny, -po dodaniu zasady reakcja przebiega w prawo roztwór malinowy Gdy w roztworze jest 50% cząsteczek zdysocjowanych pojawia się barwa pośrednia. KaŜdy wskaźnik ma określony zakres ph, w którym następuje zmiana barwy. ]
35 Wskaźniki kwasowo - zasadowe
36 Reakcje w roztworach wodnych Reakcje jonowe reakcje zachodzące w wodnych roztworach elektrolitów 1.Reakcje miedzy jonami i cząsteczkami (wody) - hydroliza soli sól + woda hydroliza zobojętnienie kwas + zasada Hydrolizie ulegają tylko te sole, których jony maja zdolność przyjmowania lub oddawania protonów w środowisku wodnym: sole słabych kwasów i mocnych zasad sole mocnych kwasów i słabych zasad sole słabych kwasów i słabych zasad Sole mocnych kwasów i mocnych zasad nie hydrolizują 2.Reakcje między jonami - powstaje substancja słabo zdysocjowana - zachodzą reakcje zobojętnienia - powstaje substancja trudno rozpuszczalna 3.Reakcje między jonami i atomami - wypieranie wodoru z kwasów
37 1.Hydroliza soli Hydroliza soli mocnych kwasów i słabych zasad, np. NH 4 Cl ( NH 4 OH i HCl) NH 4 Cl + H 2 O = NH 4 OH + H + + Cl - NH 4+ + Cl - + H 2 O = NH 4 OH +H + + Cl - NH 4 + +H 2 O = NH 4 OH + H + Powstaje słaba zasada (w niewielkim stopniu zdysocjowana na jony), odczyn roztworu jest kwaśny (ph<7) Hydroliza soli słabych kwasów i mocnych zasad, np. CH 3 COONa CH 3 CONa + H 2 O = CH 3 COOH + Na + + OH - CH 3 COO - + Na + + H 2 O = CH 3 COOH + Na + + OH - CH 3 COO - + H 2 O = CH 3 COOH + OH - Powstaje słaby kwas, odczyn otrzymanego roztworu jest zasadowy (ph > 7). Hydroliza soli słabych kwasów i słabych zasad, np. CH 3 COONH 4 CH 3 COONH 4 + H 2 O = CH 3 COOH + NH 4 OH Powstaje słaby kwas i słaba zasada. Odczyn moŝe być lekko kwasowy lub lekko zasadowy lub obojętny, w zaleŝności od tego, jaka jest moc utworzonych w wyniku hydrolizy kwasu i zasady.
38 2.Reakcje między jonami Zachodzą wówczas, gdy w wyniku reakcji powstaje: a) substancja słabo zdysocjowana b) substancja trudno rozpuszczalna a) NH 4 Cl + NaOH +NH 4 OH + NaCl NH 4+ + Cl - + Na + +OH - = NH 4 OH + Na + + Cl - NH 4+ +OH - = NH 4 OH Reakcja zobojętnienia HCl + NaOH = NaCl + H 2 O H + + Cl - + Na + + OH - = H 2 O + Na + + Cl - H + + OH - = H 2 O b) HCl + AgNO 3 = AgCl +HNO 3 H + + Cl - + Ag + + NO 3- = AgCl + H + + NO 3 - Ag + + Cl - = AgCl
39 3.Reakcje między jonami i atomami Metale zwykle oddają elektrony - występują jako jony dodatnie. Fe + O 2 FeO 2 - reakcje redox Fe 0 Fe 2+ +2e -utlenianie 2O 0 +2e 2O 2- - redukcja Zn + Cu 2+ + SO 2-4? Zn + 2H + + SO 2-4? Cu + Zn Cl -? Cu + 2H + + 2Cl -? Doświadczenie: M s M aq n+ +ne Na przebieg reakcji wpływa: 1. Energia sieci 2. Energia hydratacji
40 3.Reakcje między jonami i atomami Aby określić kierunek przebiegu tej reakcji naleŝy określić potencjał na granicy roztwór elektroda. Potencjał ten wyznacza się względem standardowego półogniwa wodorowego. Standardowy potencjał metalu E 0 to róŝnica potencjałów między półogniwem z rozpatrywanego metalu a standardowym ogniwem wodorowym Metale uporządkowane według wzrastającego potencjału standardowego stanowią szereg napięciowy metali. W szeregu tym potencjał standardowy wodoru wynosi 0 (E 0 = 0) Metale o potencjale ujemnym są mniej szlachetne od wodoru i będą wypierać wodór z roztworu (będą się rozpuszczać w kwasach): Me + nh + Me n+ + n/2 H 2 Metale szlachetne (o potencjale dodatnim) nie rozpuszczają się w kwasach.
41 3.Reakcje między jonami i atomami JeŜeli do roztworu jonów jednego metalu zanurzymy płytkę z drugiego metalu, to wymiana jonów zajdzie wtedy, gdy do roztworu jonów metalu bardziej szlachetnego zanurzymy metal mniej szlachetny.
Równowagi w roztworach wodnych
Równowagi w roztworach wodnych V 1 A + B = C + D V 2 Szybkości reakcji: v 1 = k 1 c A c B v 2 = k 2 c C c D ogólnie Roztwory, rozpuszczalność, rodzaje stężeń, iloczyn rozpuszczalności Reakcje dysocjacji
Bardziej szczegółowoRównowagi w roztworach wodnych
Równowagi w roztworach wodnych Stan i stała równowagi reakcji chemicznej ogólnie Roztwory, rozpuszczalność, rodzaje stężeń, iloczyn rozpuszczalności Reakcje dysocjacji Stopień dysocjacji Prawo rozcieńczeń
Bardziej szczegółowoRównowagi w roztworach wodnych
Równowagi w roztworach wodnych Stan i stała równowagi reakcji chemicznej ogólnie Roztwory, rozpuszczalność, rodzaje stężeń, iloczyn rozpuszczalności Reakcje dysocjacji Stopień dysocjacji Prawo rozcieńczeń
Bardziej szczegółowoRÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW
RÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELETROLITÓW Opracowanie: dr Jadwiga Zawada, dr inż. rystyna Moskwa, mgr Magdalena Bisztyga 1. Dysocjacja elektrolityczna Substancje, które podczas rozpuszczania w wodzie (lub innych
Bardziej szczegółowoWARSZTATY olimpijskie. Co już było: Atomy i elektrony Cząsteczki i wiązania Stechiometria Gazy, termochemia Równowaga chemiczna Kinetyka
WARSZTATY olimpijskie Co już było: Atomy i elektrony Cząsteczki i wiązania Stechiometria Gazy, termochemia Równowaga chemiczna inetyka WARSZTATY olimpijskie Co będzie: Data Co robimy 1 XII 2016 wasy i
Bardziej szczegółowoPODSTAWY CHEMII INŻYNIERIA BIOMEDYCZNA. Wykład 2
PODSTAWY CEMII INŻYNIERIA BIOMEDYCZNA Wykład Plan wykładu II,III Woda jako rozpuszczalnik Zjawisko dysocjacji Równowaga w roztworach elektrolitów i co z tego wynika Bufory ydroliza soli Roztwory (wodne)-
Bardziej szczegółowo- w nawiasach kwadratowych stężenia molowe.
Cz. VII Dysocjacja jonowa, moc elektrolitów, prawo rozcieńczeń Ostwalda i ph roztworów. 1. Pojęcia i definicja. Dysocjacja elektroniczna (jonowa) to samorzutny rozpad substancji na jony w wodzie lub innych
Bardziej szczegółowoOpracowała: mgr inż. Ewelina Nowak
Materiały dydaktyczne na zajęcia wyrównawcze z chemii dla studentów pierwszego roku kierunku zamawianego Inżynieria Środowiska w ramach projektu Era inżyniera pewna lokata na przyszłość Opracowała: mgr
Bardziej szczegółowoTemat 7. Równowagi jonowe w roztworach słabych elektrolitów, stała dysocjacji, ph
Temat 7. Równowagi jonowe w roztworach słabych elektrolitów, stała dysocjacji, ph Dysocjacja elektrolitów W drugiej połowie XIX wieku szwedzki chemik S.A. Arrhenius doświadczalnie udowodnił, że substancje
Bardziej szczegółowoKwas HA i odpowiadająca mu zasada A stanowią sprzężoną parę (podobnie zasada B i kwas BH + ):
Spis treści 1 Kwasy i zasady 2 Rola rozpuszczalnika 3 Dysocjacja wody 4 Słabe kwasy i zasady 5 Skala ph 6 Oblicznie ph słabego kwasu 7 Obliczanie ph słabej zasady 8 Przykłady obliczeń 81 Zadanie 1 811
Bardziej szczegółowoObliczenia chemiczne. Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny
Obliczenia chemiczne Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny 1 STĘŻENIA ROZTWORÓW Stężenia procentowe Procent masowo-masowy (wagowo-wagowy) (% m/m) (% w/w) liczba gramów substancji rozpuszczonej
Bardziej szczegółowoRównowaga kwasowo-zasadowa
Równowaga kwasowo-zasadowa Elektrolity - substancje, które rozpuszczając się w wodzie lub innych rozpuszczalnikach rozpadają się na jony dodatnie i ujemne, czyli ulegają dysocjacji elektrolitycznej Stopień
Bardziej szczegółowoChemia - B udownictwo WS TiP
Chemia - B udownictwo WS TiP dysocjacja elektrolityczna, reakcje w roztworach wodnych, ph wykład nr 2b Teoria dys ocjacji jonowej Elektrolity i nieelektrolity Wpływ polarnej budowy cząsteczki wody na proces
Bardziej szczegółowoOpracowanie: dr Jadwiga Zawada, dr inż. Krystyna Moskwa
RÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW Opracowanie: dr Jadwiga Zawada, dr inż. Krystyna Moskwa CZĘŚĆ TEORETYCZNA 1. Dysocjacja elektrolityczna Substancje, które podczas rozpuszczania w wodzie (lub innych
Bardziej szczegółowoReakcje chemiczne. Typ reakcji Schemat Przykłady Reakcja syntezy
Reakcje chemiczne Literatura: L. Jones, P. Atkins Chemia ogólna. Cząsteczki, materia, reakcje. Lesław Huppenthal, Alicja Kościelecka, Zbigniew Wojtczak Chemia ogólna i analityczna dla studentów biologii.
Bardziej szczegółowodla której jest spełniony warunek równowagi: [H + ] [X ] / [HX] = K
RÓWNOWAGI W ROZTWORACH Szwedzki chemik Svante Arrhenius w 1887 roku jako pierwszy wykazał, że procesowi rozpuszczania wielu substancji towarzyszy dysocjacja, czyli rozpad cząsteczek na jony naładowane
Bardziej szczegółowoRoztwory i reakcje w roztworach wodnych
SPIS TREŚCI - UKŁADY DYSPERSYJNE - STĘŻENIE ROZTWORU - Stężenie procentowe - Stężenie molowe - Ułamek molowy - Przeliczanie stężeń - TEORIA ELEKTROLITÓW DEFINICJE KWASÓW I ZASAD - INNE DEFINICJE KWASÓW
Bardziej szczegółowoChemia - laboratorium
Chemia - laboratorium Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska Studia stacjonarne, Rok I, Semestr zimowy 2013/14 Dr hab. inż. Tomasz Brylewski e-mail: brylew@agh.edu.pl tel. 12-617-5229 Katedra
Bardziej szczegółoworelacje ilościowe ( masowe,objętościowe i molowe ) dotyczące połączeń 1. pierwiastków w związkach chemicznych 2. związków chemicznych w reakcjach
1 STECHIOMETRIA INTERPRETACJA ILOŚCIOWA ZJAWISK CHEMICZNYCH relacje ilościowe ( masowe,objętościowe i molowe ) dotyczące połączeń 1. pierwiastków w związkach chemicznych 2. związków chemicznych w reakcjach
Bardziej szczegółowoRównowagi w roztworach wodnych (I) Zakład Chemii Medycznej PUM
Równowagi w roztworach wodnych (I) Zakład Chemii Medycznej PUM Dysocjacja elektorolityczna Elektrolity rozpuszczając się w wodzie lub innych rozpuszczalnikach polarnych rozpadają się na jony dodatnie i
Bardziej szczegółoworoztwory elektrolitów KWASY i ZASADY
roztwory elektrolitów KWASY i ZASADY nieelektrolit słaby elektrolit mocny elektrolit Przewodnictwo właściwe elektrolitów < 10-2 Ω -1 m -1 dla metali 10 6-10 8 Ω -1 m -1 Pomiar przewodnictwa elektrycznego
Bardziej szczegółowoW rozdziale tym omówione będą reakcje związków nieorganicznych w których pierwiastki nie zmieniają stopni utlenienia. Do reakcji tego typu należą:
221 Reakcje w roztworach Wiele reakcji chemicznych przebiega w roztworach. Jeżeli są to wodne roztwory elektrolitów wtedy faktycznie reagują między sobą jony. Wśród wielu reakcji chemicznych zachodzących
Bardziej szczegółowoKONDUKTOMETRIA. Konduktometria. Przewodnictwo elektrolityczne. Przewodnictwo elektrolityczne zaleŝy od:
KONDUKTOMETRIA Konduktometria Metoda elektroanalityczna oparta na pomiarze przewodnictwa elektrolitycznego, którego wartość ulega zmianie wraz ze zmianą stęŝenia jonów zawartych w roztworze. Przewodnictwo
Bardziej szczegółowoRównowagi w roztworach wodnych. Zakład Chemii Medycznej PAM
Równowagi w roztworach wodnych Zakład Chemii Medycznej PAM Dysocjacja elektrolityczna Elektrolity rozpuszczając się w wodzie lub innych rozpuszczalnikach polarnych rozpadają się na jony dodatnie i ujemne
Bardziej szczegółowoPodstawy termodynamiki.
Podstawy termodynamiki. Termodynamika opisuje ogólne prawa przemian energetycznych w układach makroskopowych. Określa kierunki procesów zachodzących w przyrodzie w sposób samorzutny, jak i stanów końcowych,
Bardziej szczegółowoprof. dr hab. Małgorzata Jóźwiak
Czy równowaga w przyrodzie i w chemii jest korzystna? prof. dr hab. Małgorzata Jóźwiak 1 Pojęcie równowagi łańcuch pokarmowy równowagi fazowe równowaga ciało stałe - ciecz równowaga ciecz - gaz równowaga
Bardziej szczegółowoWodorotlenki. n to liczba grup wodorotlenowych w cząsteczce wodorotlenku (równa wartościowości M)
Wodorotlenki Definicja - Wodorotlenkami nazywamy związki chemiczne, zbudowane z kationu metalu (zazwyczaj) (M) i anionu wodorotlenowego (OH - ) Ogólny wzór wodorotlenków: M(OH) n M oznacza symbol metalu.
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp. Roztwory elektrolitów
Spis treści 1 Wstęp 1.1 Roztwory elektrolitów 1.2 Aktywność elektrolitów 1.3 Teorie kwasów i zasad 1.3.1 Teoria Arrheniusa 1.3.2 Teoria Lowry ego-brönsteda 1.3.3 Teoria Lewisa 1.4 Roztwory buforowe 1.5
Bardziej szczegółowoRÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW WODNYCH I NIEWODNYCH
RÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW WODNYCH I NIEWODNYCH Opracowanie: dr Jadwiga Zawada, dr inż. K. Moskwa CZĘŚĆ TEORETYCZNA 1. Dysocjacja elektrolityczna Substancje, które podczas rozpuszczania w wodzie
Bardziej szczegółowoROZTWORY. Mieszaniny heterogeniczne homogeniczne Roztwory - jednorodne mieszaniny dwóch lub wi cej składników gazowe ciekłe stałe
ROZTWORY Mieszaniny heterogeniczne homogeniczne Roztwory - jednorodne mieszaniny dwóch lub wi cej składników gazowe ciekłe stałe roztwór nienasycony - roztwór, w którym st enie substancji rozpuszczonej
Bardziej szczegółowoPodstawy termodynamiki.
Podstawy termodynamiki. Termodynamika opisuje ogólne prawa przemian energetycznych w układach makroskopowych. Określa kierunki procesów zachodzących w przyrodzie w sposób samorzutny, jak i stanów końcowych,
Bardziej szczegółowoCzy równowaga jest procesem korzystnym? dr hab. prof. nadzw. Małgorzata Jóźwiak
Czy równowaga jest procesem korzystnym? dr hab. prof. nadzw. Małgorzata Jóźwiak 1 Pojęcie równowagi łańcuch pokarmowy równowagi fazowe równowaga ciało stałe - ciecz równowaga ciecz - gaz równowaga ciało
Bardziej szczegółowoInżynieria Środowiska
ROZTWORY BUFOROWE Roztworami buforowymi nazywamy takie roztwory, w których stężenie jonów wodorowych nie ulega większym zmianom ani pod wpływem rozcieńczania wodą, ani pod wpływem dodatku nieznacznych
Bardziej szczegółowo6. ph i ELEKTROLITY. 6. ph i elektrolity
6. ph i ELEKTROLITY 31 6. ph i elektrolity 6.1. Oblicz ph roztworu zawierającego 0,365 g HCl w 1,0 dm 3 roztworu. Odp 2,00 6.2. Oblicz ph 0,0050 molowego roztworu wodorotlenku baru (α = 1,00). Odp. 12,00
Bardziej szczegółowoVIII Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2015/2016
III Podkarpacki Konkurs Chemiczny 015/016 ETAP I 1.11.015 r. Godz. 10.00-1.00 Uwaga! Masy molowe pierwiastków podano na końcu zestawu. Zadanie 1 (10 pkt) 1. Kierunek której reakcji nie zmieni się pod wpływem
Bardziej szczegółowo11) Stan energetyczny elektronu w atomie kwantowanym jest zespołem : a dwóch liczb kwantowych b + czterech liczb kwantowych c nie jest kwantowany
PYTANIA EGZAMINACYJNE Z CHEMII OGÓLNEJ I Podstawowe pojęcia chemiczne 1) Pierwiastkiem nazywamy : a zbiór atomów o tej samej liczbie masowej b + zbiór atomów o tej samej liczbie atomowej c zbiór atomów
Bardziej szczegółowoRównowagi jonowe - ph roztworu
Równowagi jonowe - ph roztworu Kwasy, zasady i sole nazywa się elektrolitami, ponieważ przewodzą prąd elektryczny, zarówno w wodnych roztworach, jak i w stanie stopionym (sole). Nie wszystkie wodne roztwory
Bardziej szczegółowoRÓWNOWAGI KWASOWO-ZASADOWE W ROZTWORACH WODNYCH
RÓWNOWAGI KWASOWO-ZASADOWE W ROZTWORACH WODNYCH Większość reakcji chemicznych (w tym również procesy zachodzące w środowisku naturalnym) przebiegają w roztworach wodnych. Jednym z ważnych typów reakcji
Bardziej szczegółowoRepetytorium z wybranych zagadnień z chemii
Repetytorium z wybranych zagadnień z chemii Mol jest to liczebność materii występująca, gdy liczba cząstek (elementów) układu jest równa liczbie atomów zawartych w masie 12 g węgla 12 C (równa liczbie
Bardziej szczegółowoHYDROLIZA SOLI. 1. Hydroliza soli mocnej zasady i słabego kwasu. Przykładem jest octan sodu, dla którego reakcja hydrolizy przebiega następująco:
HYDROLIZA SOLI Hydroliza to reakcja chemiczna zachodząca między jonami słabo zdysocjowanej wody i jonami dobrze zdysocjowanej soli słabego kwasu lub słabej zasady. Reakcji hydrolizy mogą ulegać następujące
Bardziej szczegółowoOpracowała: mgr inż. Ewelina Nowak
Materiały dydaktyczne na zajęcia wyrównawcze z chemii dla studentów pierwszego roku kierunku zamawianego Inżynieria Środowiska w ramach projektu Era inżyniera pewna lokata na przyszłość Opracowała: mgr
Bardziej szczegółowoRoztwory elekreolitów
Imię i nazwisko:... Roztwory elekreolitów Zadanie 1. (2pkt) W teorii Brönsteda sprzężoną parą kwas-zasada nazywa się układ złożony z kwasu oraz zasady, która powstaje z tego kwasu przez odłączenie protonu.
Bardziej szczegółowoXI Ogólnopolski Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2018/2019. ETAP I r. Godz Zadanie 1 (10 pkt)
XI Ogólnopolski Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2018/2019 ETAP I 9.11.2018 r. Godz. 10.00-12.00 Uwaga! Masy molowe pierwiastków podano na końcu zestawu. KOPKCh 27 Zadanie 1 (10 pkt) 1. W atomie glinu ( 1Al)
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE
GIMNAZJUM NR 2 W RYCZOWIE WYMAGANIA EDUKACYJNE niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z CHEMII w klasie II gimnazjum str. 1 Wymagania edukacyjne niezbędne do
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp... 9
Spis treści Wstęp... 9 1. Szkło i sprzęt laboratoryjny 1.1. Szkła laboratoryjne własności, skład chemiczny, podział, zastosowanie.. 11 1.2. Wybrane szkło laboratoryjne... 13 1.3. Szkło miarowe... 14 1.4.
Bardziej szczegółowoRÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW.
RÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW. Zagadnienia: Zjawisko dysocjacji: stała i stopień dysocjacji Elektrolity słabe i mocne Efekt wspólnego jonu Reakcje strącania osadów Iloczyn rozpuszczalności Odczynnik
Bardziej szczegółowoElektrochemia - szereg elektrochemiczny metali. Zadania
Elektrochemia - szereg elektrochemiczny metali Zadania Czym jest szereg elektrochemiczny metali? Szereg elektrochemiczny metali jest to zestawienie metali według wzrastających potencjałów normalnych. Wartości
Bardziej szczegółowoChemia klasa VII Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny Semestr II
Chemia klasa VII Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny Semestr II Łączenie się atomów. Równania reakcji Ocena dopuszczająca [1] Ocena dostateczna [1 + 2] Ocena dobra [1 + 2 + 3] Ocena bardzo dobra
Bardziej szczegółowoWŁAŚCIWOŚCI NIEKTÓRYCH PIERWIASTKÓW I ICH ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH
WŁAŚCIWOŚCI NIEKTÓRYCH PIERWIASTKÓW I ICH ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH PODZIAŁ ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH Tlenki (kwasowe, zasadowe, amfoteryczne, obojętne) Związki niemetali Kwasy (tlenowe, beztlenowe) Wodorotlenki
Bardziej szczegółowoTematy i zakres treści z chemii - zakres rozszerzony, dla klas 2 LO2 i 3 TZA/archt. kraj.
Tematy i zakres treści z chemii - zakres rozszerzony, dla klas 2 LO2 i 3 TZA/archt. kraj. Tytuł i numer rozdziału w podręczniku Nr lekcji Temat lekcji Szkło i sprzęt laboratoryjny 1. Pracownia chemiczna.
Bardziej szczegółowowykład 6 elektorochemia
elektorochemia Ogniwa elektrochemiczne Ogniwo elektrochemiczne składa się z dwóch elektrod będących w kontakcie z elektrolitem, który może być roztworem, cieczą lub ciałem stałym. Elektrolit wraz z zanurzona
Bardziej szczegółowoNaOH HCl H 2 SO 3 K 2 CO 3 H 2 SO 4 NaCl CH 3 COOH
STOPIEŃ DYSOCJACJI 1. Oblicz stopień dysocjacji kwasu azotowego (III) o stężeniu 0,1 mol/dm 3 i o ph = 4 2. Wodny roztwór słabego kwasu jednoprotonowego zawiera 0,2 mola jonów H + i 2 mole niezdysocjonowanych
Bardziej szczegółowoTlen. Występowanie i odmiany alotropowe Otrzymywanie tlenu Właściwości fizyczne i chemiczne Związki tlenu tlenki, nadtlenki i ponadtlenki
Tlen Występowanie i odmiany alotropowe Otrzymywanie tlenu Właściwości fizyczne i chemiczne Związki tlenu tlenki, nadtlenki i ponadtlenki Ogólna charakterystyka tlenowców Tlenowce: obejmują pierwiastki
Bardziej szczegółowoNazwy pierwiastków: ...
Zadanie 1. [ 3 pkt.] Na podstawie podanych informacji ustal nazwy pierwiastków X, Y, Z i zapisz je we wskazanych miejscach. I. Atom pierwiastka X w reakcjach chemicznych może tworzyć jon zawierający 20
Bardziej szczegółowoVI Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2013/2014
VI Podkarpacki Konkurs Chemiczny 01/01 ETAP I 1.11.01 r. Godz. 10.00-1.00 KOPKCh Uwaga! Masy molowe pierwiastków podano na końcu zestawu. Zadanie 1 1. Znając liczbę masową pierwiastka można określić liczbę:
Bardziej szczegółowoChemia Nowej Ery Wymagania programowe na poszczególne oceny dla klasy II
Chemia Nowej Ery Wymagania programowe na poszczególne oceny dla klasy II Szczegółowe kryteria oceniania po pierwszym półroczu klasy II: III. Woda i roztwory wodne charakteryzuje rodzaje wód występujących
Bardziej szczegółowoWymagania programowe na poszczególne oceny CHEMII kl. II 2017/2018. III. Woda i roztwory wodne. Ocena dopuszczająca [1] Uczeń:
Wymagania programowe na poszczególne oceny CHEMII kl. II 2017/2018 III. Woda i roztwory wodne charakteryzuje rodzaje wód występujących w przyrodzie podaje, na czym polega obieg wody w przyrodzie wymienia
Bardziej szczegółowoWymagania programowe na poszczególne oceny. III. Woda i roztwory wodne. Ocena dopuszczająca [1] Uczeń: Ocena dostateczna [1 + 2]
Wymagania programowe na poszczególne oceny III. Woda i roztwory wodne charakteryzuje rodzaje wód występujących podaje, na czym polega obieg wody wymienia stany skupienia wody nazywa przemiany stanów skupienia
Bardziej szczegółowoKonkurs przedmiotowy z chemii dla uczniów dotychczasowych gimnazjów. 07 marca 2019 r. zawody III stopnia (wojewódzkie) Schemat punktowania zadań
Konkurs przedmiotowy z chemii dla uczniów dotychczasowych gimnazjów 07 marca 2019 r. zawody III stopnia (wojewódzkie) Schemat punktowania zadań Maksymalna liczba punktów 40. 90% 36 pkt. Uwaga! 1. Wszystkie
Bardziej szczegółowohttp://www.dami.pl/~chemia/wyzsza/rozdzial_viii/elektrolity5.htm Miareczkowanie Tutaj kliknij Alkacymetria - pojęcia ogólne Zobojętnianie mocny kwas - mocna zasada słaby kwas - mocna zasada mocny kwas
Bardziej szczegółowoWYKŁAD 7. Diagramy fazowe Dwuskładnikowe układy doskonałe
WYKŁAD 7 Diagramy fazowe Dwuskładnikowe układy doskonałe JS Reguła Gibssa. Układy dwuskładnikowe Reguła faz Gibbsa określa liczbę stopni swobody układu w równowadze termodynamicznej: układy dwuskładnikowe
Bardziej szczegółowoWPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW
WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW Wstęp W przypadku trudno rozpuszczalnej soli, mimo osiągnięcia stanu nasycenia, jej stężenie w roztworze jest bardzo małe i przyjmuje się, że ta
Bardziej szczegółowoFragmenty Działu 5 z Tomu 1 REAKCJE W ROZTWORACH WODNYCH
Fragmenty Działu 5 z Tomu 1 REAKCJE W ROZTWORACH WODNYCH Podstawy dysocjacji elektrolitycznej. Zadanie 485 (1 pkt.) V/2006/A2 Dysocjacja kwasu ortofosforowego(v) przebiega w roztworach wodnych trójstopniowo:
Bardziej szczegółowoODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA POZIOM ROZSZERZONY
ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA POZIOM ROZSZERZONY Zdający otrzymuje punkty tylko za poprawne rozwiązania, precyzyjnie odpowiadające poleceniom zawartym w zadaniach. Odpowiedzi niezgodne z poleceniem
Bardziej szczegółowoZad: 5 Oblicz stężenie niezdysocjowanego kwasu octowego w wodnym roztworze o stężeniu 0,1 mol/dm 3, jeśli ph tego roztworu wynosi 3.
Zad: 1 Oblicz wartość ph dla 0,001 molowego roztworu HCl Zad: 2 Oblicz stężenie jonów wodorowych jeżeli wartość ph wynosi 5 Zad: 3 Oblicz stężenie jonów wodorotlenkowych w 0,05 molowym roztworze H 2 SO
Bardziej szczegółowo1 Kinetyka reakcji chemicznych
Podstawy obliczeń chemicznych 1 1 Kinetyka reakcji chemicznych Szybkość reakcji chemicznej definiuje się jako ubytek stężenia substratu lub wzrost stężenia produktu w jednostce czasu. ν = c [ ] 2 c 1 mol
Bardziej szczegółowoMechanizm działania buforów *
Mechanizm działania buforów * UNIWERSYTET PRZYRODNICZY Z doświadczenia nabytego w laboratorium wiemy, że dodanie kropli stężonego kwasu do 10 ml wody powoduje gwałtowny spadek ph o kilka jednostek. Tymczasem
Bardziej szczegółowoZadania dodatkowe z konwersatorium z podstaw chemii Semestr letni, rok akademicki 2012/2013
Zadania dodatkowe z konwersatorium z podstaw chemii Semestr letni, rok akademicki 2012/2013 Gazy. Jednostki ciśnienia. Podstawowe prawa gazowe 1. Jakie ciśnienie będzie panowało w oponie napompowanej w
Bardziej szczegółowoRozwiązania zadań II-go etapu V-go Konkursu Chemicznego dla Szkół Średnich
Rozwiązania zadań II-go etapu V-go Konkursu Chemicznego dla Szkół Średnich ZADANIE 1: (4 punkty) Masa początkowa saletry: 340 g - m 0 (KNO 3 ) Masa początkowa rozpuszczalnika: 220 g - m 0 (H 2 O) Masa
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne na poszczególne roczne oceny klasyfikacyjne z przedmiotu chemia dla klasy 7 w r. szk. 2019/2020
Wymagania edukacyjne na poszczególne roczne oceny klasyfikacyjne z przedmiotu chemia dla klasy 7 w r. szk. 2019/2020 Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie opanował wymagań na ocenę dopuszczającą.
Bardziej szczegółowoSTAłA I STOPIEŃ DYSOCJACJI; ph MIX ZADAŃ Czytaj uważnie polecenia. Powodzenia!
STAłA I STOPIEŃ DYSOCJACJI; ph MIX ZADAŃ Czytaj uważnie polecenia. Powodzenia! 001 Obliczyć stężenie molowe jonów Ca 2+ w roztworze zawierającym 2,22g CaCl2 w 100 ml roztworu, przyjmując a = 100%. 002
Bardziej szczegółowoCHEMIA - wymagania edukacyjne
CHEMIA - wymagania edukacyjne III. Woda i roztwory wodne charakteryzuje rodzaje wód występujących podaje, na czym polega obieg wody wymienia stany skupienia wody nazywa przemiany stanów skupienia wody
Bardziej szczegółowoPodstawowe pojęcia 1
Tomasz Lubera Półogniwo Podstawowe pojęcia 1 układ złożony z min. dwóch faz pozostających ze sobą w kontakcie, w którym w wyniku zachodzących procesów utleniania lub redukcji ustala się stan równowagi,
Bardziej szczegółowoRoztwory buforowe (bufory) (opracowanie: dr Katarzyna Makyła-Juzak)
Roztwory buforowe (bufory) (opracowanie: dr Katarzyna Makyła-Juzak) 1. Właściwości roztworów buforowych Dodatek nieznacznej ilości mocnego kwasu lub mocnej zasady do czystej wody powoduje stosunkowo dużą
Bardziej szczegółowoKarta pracy IV/1a - Reakcje w roztworach: - rozpuszczanie, rozpuszczalność i krystalizacja
Karta pracy IV/1a - Reakcje w roztworach: - rozpuszczanie, rozpuszczalność i krystalizacja I. Rozpuszczalność 1. Rozpuszczalność - maksymalna ilość gram substancji, która w określonej temperaturze rozpuszcza
Bardziej szczegółowoHYDROLIZA SOLI. Przykładem jest octan sodu, dla którego reakcja hydrolizy przebiega następująco:
HYDROLIZA SOLI Hydroliza to reakcja chemiczna zachodząca między jonami słabo zdysocjowanej wody i jonami dobrze zdysocjowanej soli słabego kwasu lub słabej zasady. Reakcji hydrolizy mogą ulegać następujące
Bardziej szczegółowoDysocjacja kwasów i zasad. ponieważ stężenie wody w rozcieńczonym roztworze jest stałe to:
Stała równowagi dysocjacji: Dysocjacja kwasów i zasad HX H 2 O H 3 O X - K a [ H 3O [ X [ HX [ H O 2 ponieważ stężenie wody w rozcieńczonym roztworze jest stałe to: K a [ H 3 O [ X [ HX Dla słabych kwasów
Bardziej szczegółowoWykład 11 Równowaga kwasowo-zasadowa
Wykład 11 Równowaga kwasowo-zasadowa JS Skala ph Skala ph ilościowa skala kwasowości i zasadowości roztworów wodnych związków chemicznych. Skala ta jest oparta na aktywności jonów hydroniowych [H3O+] w
Bardziej szczegółowoRealizacja wymagań szczegółowych podstawy programowej z chemii dla klasy siódmej szkoły podstawowej
Realizacja wymagań szczegółowych podstawy programowej z chemii dla klasy siódmej szkoły podstawowej Nauczyciel: Marta Zielonka Temat w podręczniku Substancje i ich przemiany 1. Zasady bezpiecznej pracy
Bardziej szczegółowoTest kompetencji z chemii do liceum. Grupa A.
Test kompetencji z chemii do liceum. Grupa A. 1. Atomy to: A- niepodzielne cząstki pierwiastka B- ujemne cząstki materii C- dodatnie cząstki materii D- najmniejsze cząstki pierwiastka, zachowujące jego
Bardziej szczegółowoODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA POZIOM ROZSZERZONY
Próbny egzamin maturalny z chemii 0r. ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA POZIOM ROZSZERZONY Zdający otrzymuje punkty tylko za poprawne rozwiązania, precyzyjnie odpowiadające poleceniom zawartym w zadaniach.
Bardziej szczegółowoPropozycja planu wynikowego Chemia Nowej Ery - klasa 2 gimnazjum
1 Propozycja planu wynikowego Chemia Nowej Ery - klasa 2 gimnazjum Tytuł rozdziału w podręczniku Temat lekcji Dział III. Woda i roztwory wodne Treści nauczania 7. Poznajemy związek chemiczny wodoru i tlenu
Bardziej szczegółowoWymagania programowe na poszczególne oceny chemia kl. II Gimnazjum Rok szkolny 2015/2016 Wewnętrzna budowa materii
Wymagania programowe na poszczególne oceny chemia kl. II Gimnazjum Rok szkolny 2015/2016 Wewnętrzna budowa materii Dopuszczający (K) Dostateczny(P) Dobry(R) Bardzo dobry (D) Celujący (W) Uczeń : - wie,
Bardziej szczegółowoWPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW
WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW Wstęp Mianem rozpuszczalności określamy maksymalną ilość danej substancji (w gramach lub molach), jaką w danej temperaturze można rozpuścić w określonej
Bardziej szczegółowoRealizacja wymagań szczegółowych podstawy programowej w poszczególnych tematach podręcznika Chemia Nowej Ery dla klasy siódmej szkoły podstawowej
Realizacja wymagań szczegółowych podstawy programowej w poszczególnych tematach podręcznika Chemia Nowej Ery dla klasy siódmej szkoły podstawowej Temat w podręczniku Substancje i ich przemiany 1. Zasady
Bardziej szczegółowoPRACA KONTROLNA Z CHEMII NR 1 - Semestr I 1. (6 pkt) - Krótko napisz, jak rozumiesz następujące pojęcia: a/ liczba atomowa, b/ nuklid, c/ pierwiastek d/ dualizm korpuskularno- falowy e/promieniotwórczość
Bardziej szczegółowoZwiązki nieorganiczne
strona 1/8 Związki nieorganiczne Dorota Lewandowska, Anna Warchoł, Lidia Wasyłyszyn Treść podstawy programowej: Typy związków nieorganicznych: kwasy, zasady, wodorotlenki, dysocjacja jonowa, odczyn roztworu,
Bardziej szczegółowoSzczegółowy opis treści programowych obowiązujących na etapie szkolnym konkursu przedmiotowego z chemii 2018/2019
Szczegółowy opis treści programowych obowiązujących na etapie szkolnym konkursu przedmiotowego z chemii 2018/2019 I. Eliminacje szkolne (60 minut, liczba punktów: 30). Wymagania szczegółowe. Cele kształcenia
Bardziej szczegółowoKLASYFIKACJA ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH
KLASYFIKACJA ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH Opracowanie: dr hab. Barbara Stypuła, dr inż. Krystyna Moskwa, mgr Agnieszka Tąta Związki nieorganiczne dzieli się najczęściej na: - tlenki - wodorki - wodorotlenki
Bardziej szczegółowoSzczegółowe wymagania edukacyjne z przedmiotu chemia dla klasy II gimnazjum, rok szkolny 2015/2016
Szczegółowe wymagania edukacyjne z przedmiotu chemia dla klasy II gimnazjum, rok szkolny 2015/2016 II. Wewnętrzna budowa materii posługuje się symbolami pierwiastków odróżnia wzór sumaryczny od wzoru strukturalnego
Bardziej szczegółowoOpracowała: mgr inż. Ewelina Nowak
Materiały dydaktyczne na zajęcia wyrównawcze z chemii dla studentów pierwszego roku kierunku zamawianego Inżynieria Środowiska w ramach projektu Era inżyniera pewna lokata na przyszłość Opracowała: mgr
Bardziej szczegółowoScenariusz lekcji w technikum zakres podstawowy 2 godziny
Scenariusz lekcji w technikum zakres podstawowy 2 godziny Temat : Hydroliza soli. Cele dydaktyczno wychowawcze: Wyjaśnienie przyczyn różnych odczynów soli Uświadomienie różnej roli wody w procesach dysocjacji
Bardziej szczegółowoKLASYFIKACJA ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH
KLASYFIKACJA ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH Opracowanie: dr hab. Barbara Stypuła, dr inż. Krystyna Moskwa Związki nieorganiczne dzieli się najczęściej na: - tlenki - wodorki - wodorotlenki - kwasy - sole - związki
Bardziej szczegółowoZwiązki chemiczne, wiązania chemiczne, reakcje
Związki chemiczne, wiązania chemiczne, reakcje Literatura: L. Jones, P. Atkins Chemia ogólna. Cząsteczki, materia, reakcje. Lesław Huppenthal, Alicja Kościelecka, Zbigniew Wojtczak Chemia ogólna i analityczna
Bardziej szczegółowoChemia - laboratorium
Chemia - laboratorium Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska Studia stacjonarne, Rok I, Semestr zimowy 01/1 Dr hab. inż. Tomasz Brylewski e-mail: brylew@agh.edu.pl tel. 1-617-59 Katedra Fizykochemii
Bardziej szczegółowoCHEMIA 1. Podział tlenków
INSTYTUT MEDICUS Kurs przygotowawczy do matury i rekrutacji na studia medyczne Rok 2017/2018 www.medicus.edu.pl tel. 501 38 39 55 CHEMIA 1 SYSTEMATYKA ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH. ZWIĄZKI KOMPLEKSOWE. Tlenki
Bardziej szczegółowoTwardość wody. Tw og = Tw w + Tw n
Twardość wody Opracowanie: dr Jadwiga Zawada, dr Urszula Lelek-Borkowska CZĘŚĆ TEORETYCZNA 1. Twardość wody. Obecność w wodzie rozpuszczalnych soli wapniowych i magnezowych powoduje tzw. twardość wody.
Bardziej szczegółowoCHEMIA. Wymagania szczegółowe. Wymagania ogólne
CHEMIA Wymagania ogólne Wymagania szczegółowe Uczeń: zapisuje konfiguracje elektronowe atomów pierwiastków do Z = 36 i jonów o podanym ładunku, uwzględniając rozmieszczenie elektronów na podpowłokach [
Bardziej szczegółowoELEKTROLITY, KWASY, ZASADY I SOLE. HCl H + + Cl - (1).
Autorzy: Andrzej Jabłoński, Tomasz Palewski Korekta: Alicja Bakalarz WPROWADZENIE ELEKTROLITY, KWASY, ZASADY I SOLE Elektrolitami nazywamy substancje, które w roztworze wodnym ulegają dysocjacji elektrolitycznej,
Bardziej szczegółowoWykład 2. Anna Ptaszek. 7 października Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego. Chemia fizyczna - wykład 2. Anna Ptaszek 1 / 1
Wykład 2 Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego 7 października 2015 1 / 1 Zjawiska koligatywne Rozpuszczenie w wodzie substancji nielotnej powoduje obniżenie prężności pary nasyconej P woda
Bardziej szczegółowo