Zintegrowane podejście do problemów obszarów funkcjonalnych na przykładzie Chorzowa, Rudy Śląskiej i Świętochłowicokreślenie obszaru funkcjonalnego

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Zintegrowane podejście do problemów obszarów funkcjonalnych na przykładzie Chorzowa, Rudy Śląskiej i Świętochłowicokreślenie obszaru funkcjonalnego"

Julia Kamińska
6 lat temu
Przeglądów:

1 Zintegrowane podejście do problemów obszarów funkcjonalnych na przykładzie Chorzowa, Rudy Śląskiej i Świętochłowicokreślenie obszaru funkcjonalnego poprzez jego identyfikację i delimitację

Podstawy identyfikacji i delimitacji obszarów funkcjonalnych Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 przyjęta przez Radę Ministrów dnia 13 grudnia 2011 roku Ministerstwo Rozwoju

2 Podstawy identyfikacji i delimitacji obszarów funkcjonalnych Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 przyjęta przez Radę Ministrów dnia 13 grudnia 2011 roku Ministerstwo Rozwoju Regionalnego (M.P. z 2012 r. poz. 252), zgodnie z którą Miejski obszar funkcjonalny to układ osadniczy ciągły przestrzennie, złożony z odrębnych administracyjnie jednostek (gmin miejskich, wiejskich i miejsko-wiejskich) i składający się ze zwartego obszaru miejskiego oraz powiązanej z nim funkcjonalnie strefy zurbanizowanej.

3 Podstawy identyfikacji i delimitacji obszarów funkcjonalnych miast Chorzowa, Rudy Śląskiej i Świętochłowic Miasta Chorzów, Ruda Śląska i Świętochłowice zawierają się w Metropolitalnym Obszarze Funkcjonalnym - w jego rdzeniu jakim jest Aglomeracja Górnośląska, a zgodnie z KPZK 2030 (pozycja 6.5.2), cały obszar tej aglomeracji został uznany za obszar koncentracji ośrodków miejskich tracących swoje dotychczasowe funkcje na skutek przemian związanych z restrukturyzacją przemysłu ciężkiego oraz towarzyszącymi temu negatywnymi zjawiskami społecznymi i zmianami w przestrzeni

4 Lokalizacja obszaru Chorzowa, Rudy Śląskiej i Świętochłowic w obszarze Aglomeracji Górnośląskiej

5 Struktura użytkowania terenów obszaru miast- Chorzowa, Rudy Śląskiej i Świętochłowic na tle Aglomeracji Górnośląskiej Mozaika różnych form użytkowania terenu prezentuje, poprzez różnorodność i rozdrobnienie specyficzny stopień spójności wewnętrznej wynikającej z przemysłowej genezy analizowanych miast

6 Sytuacja wyjściowa- Charakterystyka obszaru Powierzchnia [km 2 ]- 124,19 Liczba ludności ,00 Gęstość zaludnienia [osób na km 2 ]- 2463

7 Miasto Sytuacja wyjściowa - Charakterystyka obszaru Dane podstawowe Powierzchnia [km 2 ] Ludność Gęstość zaludnienia [na km 2 ] Chorzów 33, Ruda Śląska 77, Świętochłowice 13, Cały obszar 124, Potencjał rozwojowy Miasto Przyrost naturalny Ludność w wieku przedprodukcyjny m [%] Studenci Chorzów -3,9 17, Ruda Śląska -0,8 17,6 532 Świętochłowice -2,0 17,2 Bd. Cały obszar -3,9 17,1 6235

8 Przyjęte założenia metodologiczne Podstawową jednostką delimitacyjną jest gmina, Najważniejsze przesłanki delimitacyjne to powiązania funkcjonalne oraz stopień natężenia procesów urbanizacyjnych, Uwzględniono specyfikę badanego obszaru- trzy analizowane miasta są elementami składowymi strefy węzłowej( rdzenia) Metropolitalnego Obszaru Funkcjonalnego), Podział wewnętrzny obszaru na trzy strefy- zabieg metodologiczny odzwierciedlający rzeczywistą strukturę przestrzenną analizowanego obszaru wyznaczoną przebiegiem autostrady A4 i Drogowej Trasy Średnicowej

9 Przyjęte założenia metodologiczne, cd. Dane statystyczne analizowano na bazie danych GUS, Jednym z głównych narzędzi zastosowanych był system informacji przestrzennej (GIS), Zastosowano dostępne techniki analityczne - analizę wielokryterialną, analizę wskaźnikową i analizę problemową

10 Trójpodział wewnętrzny obszaru składającego się z Chorzowa, Rudy Śląskiej i Świętochłowic DTŚ A4 Podział na strefy wynika z równoleżnikowego przebiegu szlaków komunikacyjnych: A4 oraz DTŚ

11 Trójpodział wewnętrzny obszarukorekta podziału Ostateczny przebieg umownych granic wyznaczających trzy strefy wynika z historycznych uwarunkowań rozwoju struktury urbanistycznej i wiąże się z intensywnym rozwojem tkanki miejskiej w północnej części obszaru (włącznie z częścią śródmiejską Świętochłowic) Korektę przeprowadzono w miejscu przecięcia się DTŚ z pierwotną osią komunikacyjną linią kolejową wschód- zachód

12 Trójpodział wewnętrzny obszaru A B Podzielony obszar składa się ze stref: A północnej B środkowej C -południowej C

13 Trójpodział wewnętrzny obszaruintegracja analiz wskaźnikowych i problemowych A B C Analizy wskaźnikowe i problemowe przygotowano dla całego obszaru z uwzględnieniem podziału administracyjnego oraz podziału na strefy: A, B, C.

14 Wewnętrzna spójność przestrzenna obszaru Obszar, z uwagi na swoją industrialną historię jest wypełniony czynnymi obiektami i terenami przemysłowymi oraz poprzemysłowymi

15 Wewnętrzna spójność przestrzenna obszaru Obszar cechuje duża zwartość przestrzeni zabudowanej, głównie o charakterze mieszkaniowym i mieszkaniowo usługowy, duże zagęszczenie układów infrastruktury komunalnej i technicznej, lokalizacja centrów miast w sąsiedztwie występowania terenów i obiektów industrialnych związanych z tzw. przemysłami tradycyjnymi.

16 Wewnętrzna spójność przestrzenna obszaru Model wysokościowy z zabudową mieszkaniową w obszarze trzech miast

17 Wewnętrzna spójność przestrzenna obszaru Silna sieć powiązań komunikacyjnych jest ważnym czynnikiem wzmacniającym spójność wewnętrzną

Wewnętrzna spójność przestrzenna obszaru Komunikacyjna dostępność obszaru, wyrażona w izochronach dojścia do przystanków komunikacji publicznej założony największy promień dojścia

18 Wewnętrzna spójność przestrzenna obszaru Komunikacyjna dostępność obszaru, wyrażona w izochronach dojścia do przystanków komunikacji publicznej założony największy promień dojścia równy 800 m. Miejsca nie objęte tymi izochronami to tereny zieleni (w tym Park Śląski) oraz tereny przemysłowe i poprzemysłowe. Ilość przystanków komunikacji publicznej w obszarze -495

19 Wewnętrzne zróżnicowanie obszaru Niezależnie od znacznego stopnia spójności wewnętrznej obszar posiada cechy, które różnicują poszczególne miasta. Podział wewnętrzny na strefy umożliwia zrównoważenie poszczególnych fragmentów obszaru oraz pozwala na wskazanie fragmentów wymagających szczególnej uwagi. Zjawiskami, które ujawniają różnice w przestrzeni obszaru jest niekontrolowana sub-urbanizacja oraz potencjalne miejsca konfliktów przestrzennych.

20 Wewnętrzne zróżnicowanie obszaruuszczelnienie gruntów Poziom uszczelnienia terenu w całym obszarze i jego strefach odzwierciedla zarówno historyczne uwarunkowania rozwojowe jak i obecną presję inwestycyjną na tereny. Średnia uszczelnienia całego terenu w trzech gminach wynosi: 30,77 %.

21 Wewnętrzne zróżnicowanie obszaru- rozkład gęstości zaludnienia Rozkład przestrzenny gęstości zaludnienia jest również związany z procesami historycznej urbanizacji i pozwala także kontrolować procesy dynamikę sub-urbanizacji obszaru

22 Konflikty przestrzenne w obszarze Wskaźnik potencjalnej konfliktowości w obszarze wyrażony jest ilorazem długości wspólnych granic pomiędzy konfliktowymi typami użytkowania i powierzchni badanego obszaru. W całym obszarze wskaźnik opracowano dla dwóch typów możliwych konfliktów przestrzennychstyku terenów zabudowy miejskiej i przemysłowej oraz styku terenów naturalnych i silnie przekształconych, występujących w całym obszarze oraz z podziałem na strefy

23 Konflikty przestrzenne w obszarze- granice potencjalnych konfliktów przestrzennych Granice potencjalnych konfliktów przestrzennych na styku obszarów naturalnych i przekształconych. Wskaźnik konfliktowości dla całego obszaru- 1,365 Rozkład przestrzenny w układzie stref przedstawia się następująco: A- 1,150 B- 1,454 C- 1,565

Konflikty przestrzenne w obszarze- granice potencjalnych konfliktów przestrzennych Granice potencjalnych konfliktów przestrzennych na styku obszarów zabudowy mieszkaniowej i

24 Konflikty przestrzenne w obszarze- granice potencjalnych konfliktów przestrzennych Granice potencjalnych konfliktów przestrzennych na styku obszarów zabudowy mieszkaniowej i sąsiedztwa zabudowy przemysłowej Wskaźnik konfliktowości dla całego obszaru- 0,286 Rozkład przestrzenny w układzie stref przedstawia się następująco: A- 0,284 B- 0,461 C- 0,056

25 WYZNACZENIE GŁÓWNYCH OSI TEMATYCZNYCH Na podstawie przeprowadzonej analizy wskaźników zestawiono kryteria wskaźniki, w układzie podziału administracyjnego (Chorzów, Ruda Śląska i Świętochłowice) oraz podziału wewnętrznego (strefa A- północna, B- środkowa, C- południowa). Większość kryteriów została przeanalizowana w podwójnym układzie wewnętrznego podziału przestrzennego. Na podstawie przeprowadzonych analiz dokonano identyfikacji obszarów problemowych i wyznaczono trzy syntetyczne osie tematyczne będące równocześnie osiami interwencji.

26 Syntetyczne Osie Tematyczne Przestrzeń miejska (jakość i dostępność usług), Przedsiębiorczość i Innowacyjność (infrastruktura techniczna i społeczna), Środowisko naturalne (ochrona zasobów i procesy rewitalizacyjne). Osie tematyczne zostały uwzględnione w budowie map wynikowych.

27 Delimitacja obszarów problemowych Delimitację obszarów problemowych obszaru przeprowadzono na bazie wyznaczonych osi tematycznych oraz wyników analiz wskaźnikowych i problemowych w podwójnym układzie wewnętrznego podziału przestrzennego -w podziale na badane miasta oraz w podziale na strefy A,B,C. Obszary problemowe wyznaczono tak, aby były jednocześnie obszarami wymagającymi interwencji tzn. pozwalały na zdefiniowanie predyspozycji obszaru do kreowania nowych funkcji stymulujących jego rozwój.

28 Mapa wynikowa Nr1. Delimitacja obszarów problemowychkonflikty przestrzenne

29 Mapa wynikowa Nr2. Delimitacja obszarów problemowychzagrożenie suburbanizacją

30 Mapa wynikowa Nr3. Delimitacja obszarów problemowych- obszary potencjalnego rozwoju i wskazanych interwencji publicznych

31 Podsumowanie Obszarem największego ciążenia funkcji oraz intensywności powiązań funkcjonalnych jest centralny fragment obszarów A i B, który równocześnie obejmuje tereny intensywnej zabudowy miejskiej wszystkich trzech gmin. W tym obszarze znajduje się większość usług wyższego rzędu oraz występuje najwyższe natężenie powiązań komunikacyjnych. Jest to równocześnie obszar koncentracji wspólnych problemów, a zarazem największych potencjalnych możliwości rozwojowych. Obszar ten docelowo powinien zostać uwzględniony w strategiach rozwoju oraz wynikających z nich programach operacyjnych. Szczególnie ważny będzie w kontekście zagospodarowania terenów poprzemysłowych i zdegradowanych

Justyna Gorgoń Dr Joachim Bronder Dr Beata Michaliszyn Dr Anna Starzewska-Sikorska

32 Opracowanie przygotował zespół Instytutu Ekologii Terenów Uprzemysłowionych w Katowicach, w składzie: Dr inż. arch. Justyna Gorgoń Dr Joachim Bronder Dr Beata Michaliszyn Dr Anna Starzewska-Sikorska Mgr Joanna Piasecka Iwona Owczarska Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych, Katowice, ul. Kossutha 6

Podobne dokumenty

Wyznaczanie miejskich obszarów funkcjonalnych w kontekście adaptacji do zmian klimatu

www.ietu.katowice.pl Otwarte seminaria 2014 Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych w Katowicach Wyznaczanie miejskich obszarów funkcjonalnych w kontekście adaptacji do zmian klimatu Dr inż. arch.