Edukacja niepełnosprawnego dziecka

Transkrypt

1 Edukacja niepełnosprawnego dziecka Ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (art. 1 pkt. 1, art. 1 pkt. 5) zapewnia możliwość pobierania nauki we wszystkich typach szkół przez dzieci i młodzież niepełnosprawną oraz niedostosowaną społecznie, zgodnie z indywidualnymi potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi oraz predyspozycjami. Edukacja dziecka niepełnosprawnego w wieku przedszkolnym. Dzieci niepełnosprawne objęte są wychowaniem przedszkolnym w wieku od 3 do 6 lat na równi z niepełnosprawnymi rówieśnikami. W wieku 6 lat mają one prawo do rocznego przygotowania przedszkolnego. Pobyt dziecka w przedszkolu może być przedłużony do 10 roku życia (tylko wówczas, gdy posiada ono orzeczenie poradni psychologicznopedagogicznej kwalifikujące do kształcenia specjalnego). Co muszą zrobić rodzice, aby ich niepełnosprawne dziecko było objęte wychowaniem przedszkolnym? Rodzice powinni złożyć w rejonowej poradni psychologiczno-pedagogicznej (adresy poradni: w wydziale edukacji urzędu gminy, najbliższej szkole lub przedszkolu, w powiatowym centrum pomocy rodzinie) wniosek o orzeczenie do kształcenia specjalnego. Do wniosku należy, dołączyć posiadane badania specjalistyczne. Decyzję podejmuje zespół orzekający. W posiedzeniu zespołu mogą brać udział rodzice. Rodzice otrzymują pisemne orzeczenie w terminie 14 dni od posiedzenia zespołu. Od decyzji niezgodnej z wnioskiem rodziców można odwołać się do kuratora oświaty w terminie 14 dni od dnia otrzymania orzeczenia. Rodzice podejmują ostateczną decyzję o wyborze formy opieki przedszkolnej ich dziecka. Informacje o przedszkolach integracyjnych lub grupach integracyjnych można uzyskać w gminnym wydziale edukacji, powiatowym wydziale edukacji albo w kuratorium. Do czego służy orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego? Orzeczenie jest wskazaniem najodpowiedniejszej formy kształcenia, z uwzględnieniem potrzeb dziecka oraz wskazaniem właściwych form pomocy specjalistycznej. Orzeczenie nie jest równoznaczne ze skierowaniem dziecka do jakiejkolwiek szkoły specjalnej. Dziecko niepełnosprawne może mieć odroczony termin rozpoczęcia nauki szkolnej (o rok, dwa, trzy) jeśli nie osiągnęło dojrzałości szkolnej. Obowiązek szkolny dla dziecka jest odraczany na wniosek i za zgodą rodziców przez dyrektora szkoły rejonowej po zasięgnięciu opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej. Edukacja dziecka niepełnosprawnego w wieku szkolnym. Dla uczniów niepełnosprawnych stwarza się możliwość wydłużenia obowiązku szkolnego do 16 roku życia na poziomie szkoły podstawowej, do 21 roku życia na poziomie gimnazjum i do 24 roku życia na poziomie szkoły ponadpodstawowej. Absolwenci gimnazjów mogą kontynuować naukę w następujących typach szkół ponad gimnazjalnych: zasadniczych szkołach zawodowych, liceach ogólnokształcących, liceach profilowanych, technikach. Edukacja niepełnosprawnego dziecka opracował: Damian Dudała 1

2 Co muszą zrobić rodzice, aby nich niepełnosprawne dziecko mogło podjąć edukację szkolną? Rodzice powinni uzyskać orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego (patrz edukacja dziecka w wieku przedszkolnym). Orzeczenie wydaje się na okres roku szkolnego lub na czas nieokreślony. Określa ono zalecaną formę kształcenia specjalnego np.: szkoła ogólnodostępna, szkoła integracyjna lub oddział integracyjny, szkoła specjalna lub oddział specjalny, albo specjalny ośrodek szkolnowychowawczy. Zespoły orzekające wydają orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego dla uczniów szkół położonych na terenie działania poradni. Jeżeli powiat (właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dziecka), nie prowadzi takiej placówki lub szkoły, starosta powiatu, za zgodą rodziców dziecka, zwraca się do innego powiatu, innej jednostki samorządu terytorialnego prowadzącą taką szkołę lub placówkę, z prośbą o przyjęcie dziecka. Dzieciom i młodzieży, którym dysfunkcja narządu ruchu, uniemożliwia lub utrudnia uczęszczanie do szkoły lub przedszkola, z przewlekłymi chorobami i innymi dolegliwościami, stale lub okresowo powodującymi niezdolność do nauki w warunkach szkoły, organizuje się na wniosek rodziców (opiekunów prawnych) nauczanie indywidualne. Jest to forma spełniania obowiązku szkolnego możliwa do realizacji, w wyjątkowych sytuacjach, w miejscu pobytu dziecka. Orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania wydają zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologicznopedagogicznych oraz w innych publicznych poradniach specjalistycznych. 1 Zespoły na wniosek rodziców lub opiekunów prawnych wydają orzeczenia o: potrzebie kształcenia specjalnego dzieci i młodzieży z zaburzeniami i odchyleniami rozwojowymi, wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy, w tym o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych dla dzieci z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim, potrzebie indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży, których stan zdrowia uniemożliwia lub znacznie utrudnia uczęszczanie do szkoły, potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka od chwili wykrycia niepełnosprawności do podjęcia nauki w szkole. W poradniach psychologiczno-pedagogicznych. Rodzice, nauczyciele, młodzież i niepełnosprawne dzieci mogą otrzymać pomoc: związaną z wychowaniem i kształceniem dzieci i młodzieży, pomoc w wyborze kierunków kształcenia i zawodu, pomoc logopedyczną, psychologiczno-pedagogiczną. Poradnie wydają orzeczenia w sprawach dotyczących: potrzeby indywidualnego nauczania, potrzeby kształcenia specjalnego, potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych. Pomoc, którą zapewnia poradnia jest dobrowolna i nieodpłatna. Do czego ma prawo uczeń niepełnosprawny? każde dziecko niepełnosprawne ma prawo do nauki art. 70 Konstytucji RP i art. 1 pkt 1 Ustawy o systemie oświaty z 7 września 1991 r. (Dz.U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329 z późniejszymi zmianami); 1 Źródło: Pełnomocnik Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Poradnik dla rodziców dzieci niepełnosprawnych, Warszawa 2001 r. Edukacja niepełnosprawnego dziecka opracował: Damian Dudała 2

3 do pobierania nauki we wszystkich typach szkół przez dzieci i młodzież niepełnosprawną zgodnie z indywidualnymi predyspozycjami, potrzebami rozwojowymi oraz edukacyjnymi art. 1 pkt 5 Ustawy o systemie oświaty z 7 września 1991 r. (Dz.U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329 z późniejszymi zmianami); do korzystania z bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu na zajęcia do szkół podstawowych i gimnazjów lub specjalnych ośrodków szkolnowychowawczych oraz specjalnych ośrodków wychowawczych dla dzieci i młodzieży wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki, metod pracy i wychowania, a także ośrodków umożliwiających dzieciom z głębokim upośledzeniem umysłowym realizację obowiązku szkolnego art. 17 ust. 3a Ustawy o systemie oświaty z 7 września 1991 r. (Dz.U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329 z późniejszymi zmianami); do nieodpłatnego zakwaterowania w internacie specjalnego ośrodka szkolnowychowawczego Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 4 sierpnia 1993 r. w sprawie warunków, form, trybu przyznawania i wypłacania oraz wysokości pomocy materialnej dla uczniów (Dz.U. Nr 74, poz. 350 z późniejszymi zmianami); do dostosowania treści, metod i organizacji nauczania do możliwości psychofizycznych ucznia art. 1 pkt 4 Ustawy o systemie oświaty z 7 września 1991 r. (Dz.U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329 z późniejszymi zmianami); do korzystania z opieki i pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz specjalnych form pracy dydaktycznej art. 1 pkt 4 i 5a Ustawy o systemie oświaty z 7 września 1991 r. (Dz.U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329 z późniejszymi zmianami) i Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 stycznia 2003 r. w sprawie zasad udzielenia i organizacji pomocy psychologicznopedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. z 2003 r. Nr 11, poz. 114); do uzyskania opinii bądź orzeczenia w sprawach dostosowania wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb psychofizycznych ucznia, zwolnienia ucznia z wadą słuchu lub z głęboką dysleksją rozwojową z nauki drugiego języka obcego, dostosowania formy i warunków przystępowania do sprawdzianu bądź odpowiedniego egzaminu Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 11 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych (Dz.U. z 2003 r. Nr 5, poz. 46); Edukacja niepełnosprawnego dziecka opracował: Damian Dudała 3

4 do dostosowania, na podstawie opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym publicznej poradni specjalistycznej, wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych ucznia, u którego stwierdzono specyficzne trudności w uczeniu się, uniemożliwiające sprostanie tym wymaganiom art. 1 pkt 4 Ustawy o systemie oświaty z 7 września 1991 r. (Dz.U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329 z późniejszymi zmianami) i 6 pkt 1, 2, 3 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 września 2004 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzenia sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz.U. z 2004 r. Nr 199, poz. 2046); do przystąpienia do sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego bądź egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe w warunkach i formie dostosowanych do indywidualnych potrzeb psychofizycznych ucznia 34 ust. 1 i 5, 35, 39, 55 ust. 1 i 2, 105 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 września 2004 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz.U. z 2004 r. Nr 199, poz. 2046); do dostosowanych wymagań egzaminacyjnych - standardów wymagań egzaminacyjnych - dla uczniów niewidomych i słabo widzących, niesłyszących i słabo słyszących - w przypadku sprawdzianu w szóstej klasie szkoły podstawowej i egzaminu gimnazjalnego - dla osób niesłyszących z języka polskiego, języków obcych nowożytnych (języka angielskiego i języka niemieckiego), historii i wiedzy o społeczeństwie - w przypadku egzaminu maturalnego rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 sierpnia 2001 r. w sprawie standardów wymagań będących podstawą przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów (DzU nr 92, poz.1020 z późn. zm.) do zwolnienia z nauki drugiego języka obcego w przypadku ucznia z wadą słuchu lub głęboką dysleksją rozwojową 9 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 września 2004 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz.U. z 2004 r. Nr 199, poz. 2046) do wydłużenia każdego etapu edukacyjnego, co najmniej o jeden rok, zwiększając proporcjonalnie liczbę zajęć edukacyjnych 3 ust. 7 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 12 lutego 2002 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz.U. z 2002 r. Nr 15, poz. 142 z późniejszymi zmianami). Edukacja niepełnosprawnego dziecka opracował: Damian Dudała 4

5 Wyszczególnienie: Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329 z późniejszymi zmianami) - to jest podstawowy i najważniejszy dokument oświatowy; określa formy działalności dydaktyczno wychowawczej szkoły, zapisy mówiące o obowiązkach rodziny, państwa, samorządu i innych placówek względem dziecka, które ma być edukowane. Jest również zapis o prawach rodzica do wyboru szkoły, tu dowiadujemy się, że w szkole mogą z dziećmi niepełnosprawnymi pracować wolontariusze; zapisy o obowiązku gminy do transportu niepełnosprawnego dziecka do szkoły. Więcej informacji można uzyskać: strona Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej; portal dla osób niepełnosprawnych; Centrum Informacji Służby Cywilnej; Pełnomocnik Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Poradnik dla rodziców dzieci niepełnosprawnych, Warszawa 2001 r.; Centralna Komisja Egzaminacyjna. Opracował: Damian Dudała student surdopedagogiki w Instytucie Pedagogiki Specjalnej DSWE TWP, doradca środowiskowy osób niepełnosprawnych. Edukacja niepełnosprawnego dziecka opracował: Damian Dudała 5