pp I WAR S ir SK8 MIESIĘCZNIK WARSZAWA ROK VII. Maj-Czerwiec Nr (1-61)

Transkrypt

1 I pp I WAR S ir SK8 MIESIĘCZNIK WARSZAWA ROK VII. Maj-Czerwiec Nr (1-61)

2 TREŚĆ NUMERU: Od Redakcji. Z Walnego Zgromadzenia Oddziału. Wobec nowego roku szkolnego. O właściwą selekcję dzieci do szkól specjalnych: Z. Lewandowski. Wsprawie opieki nad młodzieżą kończącą szkoły powsz. w Warszawie: Janina Ktasuska-Bużycka. Młodzież, wychodząca ze szkól powszechnych a rynek pracy: Janina Zamitska. Od Zamku do Belwederu: At. Janowski. Wykaz szkół ogólnokształcących i zawodowych m. st. Warszawy: A lo dja Popław ska i Stefanja W ędtychowska. -Instytucje poradniane o charakterze psychologicznym na terenie Warszawy. Kronika i komunikaty. To i Owo: Ref. ZNIŻAJĄC JAKOŚCI zniżyliśm y WĘB jjj i iftszeso OBUWIA, OBREMSKI [ i S-wle SEiATORSKA 27 TEL ASY6 NATY KREDYTOWE WYDAJE KANCELARIA OBBIIAŁP N. ST. WARSZAWY» ul. Wf&rzeźa Kościuszkowskie i i.

3 Rok VII M aj-c zerw iec, 1934 Nr (60-61) f i M I E S I Ę C Z N I K R e daguje Komitet WYDAWNICTWO ZARZĄDU ODDZIAŁU WARSZEWSKIEGO ZWIĄZKU NAUCZYCIELSTWA POLSKIEGO A d r e s R e d a k c j i i A d m i n i s t r a c j i : Warszawa, Wybrzeże Kościuszkowskie 35. Tei Zwróć uwagę na KomunlKat o (flalnem Zgromadzeniu 1 O d Redakcji. Niniejszy Np. Głosu Warsz. wychodzi jako podwójny i jako ostatni w bież. v. szkolnym. Powiększoną objętość N-ru spowodowało umieszczenie w nim wykazu szkół ogólnokształcących i zawodowych oraz artykułów w związku z temi sprawami. Sądzimy, iż tą drogą niesiemy pomoc Nauczycielstwu, na którem spoczywa obowiązek odpowiedniego informowania młodzieży kończącej szkoły powszechne o możliwościach dalszego kształcenia się. PP. St. Wędrychowskiej i Popławskiej Al za bezinteresowne zebranie i opracowanie materjału do tego wykazu składamy na tem miejscu serdeczne podziękowanie Koleżankom i Kolegom życzymy miłego spędzenia wakacyj! Zarząd O ddziału i Redakcja.

4 Z Walnego Zgromadzenia Oddziały W dniu 22 kw ietnia r. b. odbyło się W alne Zgromadzenie C złonków Oddziału m. st. W arszaw y Z. N. P. Przed przystąpieniem do porządku obrad' uczczono pamięć zm arłych w okresie sprawozdawczym członków Oddziału W arsz. Z. N. P. Przew odniczący Zgrom adzenia kol. Chrościcki poświęcił dłuższe przemówienie ś. p. kol. J. Smulikowskiemu, w iceprezesow i Z arządu Głównego Z. N. P., podkreślając nieogarnioną i niezastąpioną pracę Jego wielkiego, odważnego i ofiarnego ducha. N astępnie przew odniczący omówił w ażniejsze dotychczasowe poczynania Zarządu i projekty pracy na przyszłość. Wobec krzywd, jakie spadły na nauczycielstwo w postaci: pragm atyki, ustaw y uposażeniowej, system u zaszeregow ania, dw u wychowawstw, 31 godzin pracy szkolnej, 60 dzieci, pracy na dwie zmiany i t. d. Zarząd Oddziału przeciwdziałał przez delegacje do władz oświatowych, naw iązał kontakt z organiza.- cjam i urzędniczem i, brał czynny udział w K ongresie Urzędniczym, odnośne uchwały zebrań ogólnych przedstaw ił władzom oświatowym i t. d. Prócz tego Zarząd Oddziału interw eniow ał skutecznie w spraw ie zwolnienia nauczycielek robót kobiecych, w sprawie naucz, kontraktow ych, w sprawie rem ontu m ieszkań, opłat za m ieszkania i t. p. Następnie wobec władz m agistrackich Zarząd dom aga się by: 1. Lokale szkolne były dostarczane najpóźniej do 1 lipca każdego roku, 2) by udżiał nauczycielstw a w kom itetach budowy szkół był zagw arantow any, 3) by zrew idow ać um ow y z w łaścicielam i lokali szkolnych, 4) by telefony szkolne były opłacane przez W ydział IX, 5) by nauczycielstw o mogło brać decydujący udział w polityce ośw iatow ej m iasta, 6) by dostarczano nauczycielstw u m ieszkań odpowiednich do sta n u rodzinnego i kulturalnego, 7) by nie stosow ano dopłat różnicy pomiędzy dodatkiem m ieszkaniow ym a czynszem kom ornianym,

5 8) by rem ontow ano m ieszkania w edług przepisów odpowiednich, 9) by zapew niono bezpieczeństw o m ienia nauczycielskiego w dom ach nauczycielskich przez zw iększenie dozorow ania, 10) by kontrolki tram w ajow e dla nauczycielstw a z a stą pić opieczętow aniem legitym acyj urzędniczych, podobnie jak kierow nikom, 11) by zwalniano wycieczki szkolne od opłat w m uzeach, ogrodach i t. p. a ulgowe przejazdy tram w ajow e stosować każdorazowo za okazaniem przez nauczyciela prowadizącego wycieczkę zaświadczenia z kierow nictw a sizkoły, 12) by nauka dzieci nauczycielskich w szkolnictwie miejskie.m ta k ogólnem jak i zaw odow em była bezpłatna, 13) by stosow ano zapom ogi dla w ycieczek 7 klas szkół pow szechnych oraz daw ano subsydja dla w ybitnych uczniów szkół pow szechnych n a dalsze kształcenie, 14) by zakładano czytelnie, świetlice, boiska dla d o ra sta jącej młodzieży, 15) by koionje i półkolonje były dostępniejsze dla szerszych m as dzieci, 16) by system atycznie stosow ano rozdział bezpłatnych biletów tea tra ln y ch dla m łodzieży szkół pow szechnych, 17) by w spraw ach oświatowych był utrzymywany kontakjt ze Zw. N. P. W dalszym ciągu swego przemówienia kol. Cłrrościcki stwierdza, iż wszyscy żądają od nas pracy i służby, a nikt nas nie broni ani organizacje oświatowe, w których p racujemy, ani organizacje społeczne, ani społeczeństwo, ani sejm, ani p a rtje polityczne. Tylko Związek podjął hasło obrony praw nauczyciela i tę obronę musimy wytrwale prowadzić. Musimy wyrobić w sobie większą ambicję zawodu, a wtedy Zjawi się i w iększa solidarność zawodowa-. Idziemy do m as nauczycielskich, żeby je podnieść, dodać odwagi i w ogniu pracy dla dobra społeczeństw a zdyscyplinow ać je.

6 Zarząd Oddziału tw orzył kursy program owo-ustrojow e, organizacyjne, kurs przewodników po W arszawie, kurs zajęć praktycznych i t. p. Przez kursy przeszło około 1500 osób. Jest to już pokaźna liczba ludzi, którzy stopniowo naw iązują k o n tak t z Zarządem. Ogólne zebrania, szereg posiedzeń różnych sekcyj dają obraz dużego rozm achu, jakiego n ab iera nasza stołeczna organizacja Walczyć będziemy o znowelizowanie pragm atyki, która nas krępuje i zabija ducha inicjatywy, walczyć będziemy, żeby nauczyciel zaczynał pracow ać w X-ej grupie a nie w Xl-ej i do VI-ej szedł autom atycznie. Nie możemy się pogodzić z indywidualnem przesuw aniem do VI grupy. Nie możemy pogodzić się również z obecnem indywidualnem zaszeregow aniem nauczycielstw a. D om agać się będziemy, by odpowiednie ustaw y a nie widzim isię urzędnika regulow ało stosunki. Obok tego Zarząd widzi konieczność rozw ijania planu p racy pedagogicznej. T ak jak obecnie prow adzi się k u rs przewodników i zapoczątkow ało się kurs zajęć praktycznych, tak w przyszłości projektow any je st k u rs hum anistyczny, m a te m atyczny, geograficzny, przyrodniczy i t. p. P raca w sekcjach nabierze właściwego wyrazu, wspierając się n a zorganizow anej pracy w rejonach, k tó rą to pracę Związek pragnie całkowicie przejąć. Fundam entem tych wszystkich wysiłków i ogniskiem, które oprom ieniać będzie całą naszą pracę szkolną będzie poradnia pedagogiczna wraz z pracow nią psychologiczną. ima to być nietylko poradnia dla rodziców i nauczycieli, lecz pracow nia, w k tórej w yrabiać się będą zastępy nauczycieli, pragnących oprzeć naukę szkolną na podstaw ach n a u kowych. Sprawozdanie kasowe dał kol. Juszczyk, skarbnik Oddziału m. st. W arszawy. Bilans roku 1933 został zam knięty nadwyżką 1627 zł. 43 gr., k tó ra to kw ota została przeznaczona n a F u n dusz Pom ocy Doraźnej. Prelim inarz na rok 1934, na sumę 7263 zł. 80 gr., został przez W alne Zzgrom adzenie przyjęty.

7 w wyniku spraw ozdania i dyskusji udzielono absolutorjum ustępującem u Zarządowi oraz przyjęto wnioski następujące: Z aprzestania kom presji godzin n a poszczególne przedm ioty; do starczan ia zastępców za chorych i urlopow anych n a u czycieli w wypadku, gdy urlop, lub choroba zapowiada się na dłużej niż 3 dni; zniesienia bezpłatnych p rak ty k a n tó w ; przyznania ulg tram w ajow ych dla wszystkich nauczycieli szkół państw ow ych i pryw atnych, którzy dotychczas nie korzystają ze zniżek tram w ajow ych, chociaż spełniają rolę takąż sam ą jak nauczycielstw o szkół powsz. i średnich m iejskich, przyznania nauczycielstw u 50% zniżki kolejow ej; zw olnienia n a u czyciela od większej liczby wychowawstw, poiza 1-ną klasą, a kierow nika naw et od jednego wychow aw stw a; aby Zarząd Oddziału wobec oświadczenia przedstawiciela władz szkolnych m. st. W arszawy na ogólnej Konferencji Kierowników Szkół Powsz. zwrócili się do ty ch władz o skonkretyzow anie zarzutów, jakie staw iał nauczycielstw u ów przedstawiciel władzy ośw iadczając, iż nie jest z pracy nauczycielstw a w arszaw skiego zadowolony; W alne Zgrom adzenie Oddz. m. st. W arszawy Z. N. P. w yraża opinję, że wobec naw ału prac w szkole popraw ianie zeszytów w inno się ograniczać tylko do n iek tó rych prac piśm iennych, zwłaszcza wobec problem atycznej ow ocności tej żm udnej pracy. W ybory do Z arządu, Sądu H onorow ego i Komisji K ontrolującej Oddz. m. st. W arszaw y w ypadły jak n astępuje: Do Z arządu Oddziału weszli: Przew odniczący: Chrościcki Bronisław. Członkowie: 1. Bednarz Jan, 2. Ciesielski Piotr, 3. Dobraniecki Stanisław, 4. D ratw a Antoni, 5. Jastrzębski Jan, 6. Ja n kow ski Feliks, 7. Juszczyk Józef, 8. K iełczykow ski Edw ard, 9. K onarski W itold, 10. Lewandowsiki Piotr, 11. Leszek Ja n, 12. M alanowski Piotr, 13. Okołowicz. Mieczysław, 14. Rysiński Jan, 15. Sawicki Zenon, 16. Sękowska Lucyna, 17. Starościak Jan, 18. W ierciochow a Dioniza, 19. W yrobiec Stefan, 20. W y socki P iotr. 21. Paw łow ski Czesław, 22. R ajew ski Ludwik, 23. W ieczorkiewicz Bronisław, 24. Zygler Tadeusz.

8 6 _ Zastępcy: 1. M oraw ski Kazim ierz, 2. B agiński W acław, 3. R oszkow ski Czesław, 4. Snopek W iktor, 5. Jodkow ski Edm und. SĄD HONOROW Y: 1. Barej Jan, 2. Ciesielski Józef, 3. Cusin Stanisław, 4 M alczewski Mieczysław, 5. Sm ulikow ska Marjia. Zastępcy: 1. D om agalski Adam, 2. W ołczak Jakób. KOMISJA KONTROLUJĄCA: 1. Brzeski Adam, 2. Grzybowski Edward, 3. K artasiński Stanisław, 4. K ostecki Jerzy, 5. K rubski W acław. Zastępcy: 1. Januszew ski Franciszek, 2. Kochański Józef, 3. W oźniak Władysław. D ELEG A TA M I ODDZ. M. S T. W ARSZA W Y n a Zjazd O kręgu W arszaw skiego Z. N. P. zostali w ybrani: 1. Bagiński W acław, 2. Bednarz Jan, 3. B ytnar Stanisław, 4. B rzeski Adam, 5. Ciesielski P iotr, 6. Cichy MaPjan, 7. Ciesielski Józef, 8. C zabanow ska Zofja, 9. D argiel W acław, 10. D ratw a Antoni, 11. F einsztajn P aulina, 12. F u ch s M arjan, 13. Gabrjelowa Janina, 14. Gremblieka Aurelja, 15. Gierłowski Joachim, 16. Giergelewicz Ignacy, 17. Grzybowski Edward, 18. Jędraszko Czesław, 19. Jodkowski Edward, 20. Jankow ski Feliks, 21. Kiełczykowski Edward, 22. Kostecki Jerzy, 23. Kokoszczyński Bolesław, 24. Kunikowski Stanisław, 25. Karpiński W incenty, 26. K artasiński Stanisław, 27. Keber Wilhelm, 28. Leszek Jan, 29. Lewandowski Zygm unt, 30. Lechowski Jan, 31. Łaciak W ładysław, 32. Łabuz Jan, 33. M alanowski Piotr, 34. M arzysz Bronisław', 35. M oraw ski Kazim ierz, 36. M alczewski Mieczysław, 37. M roczkow ski Józef, 38. Okołowicz Mieczysław, 39. P aw lak Jan, 40. P u rsch el K atarzyna, 41. P y tla k

9 42. P a ste rz Stanisław, 43. R ysiński Jan, 44. R oszkow ski Czesław, 45. Różański Jerzy, 46. R usecki K onstanty, 47. Sawicki Zenon, 48. S taro ściak Jan, 49. Sękow ska Lucyna, 50. Sm ulikow ski Adam, 51. S ztockham er Iechok, 52. Stryczkowsski W ładysław, 53. Tom czak Antoni, 54. Tomasiewicz Stefan, 55. W iercioch W acław, 56. W yrobiec Stefan, 57. W oźniak W ładysław, 58. W aseńczuk Mikołaj, 59. W yczański W ładysław, 60. W itkow ski M arjan, 61. Z ieleńczyków na H alina, 62. Rajew ski Ludwik, 63. Pawłowski Czesław, 64. Snopek W iktor, 65. W ieczorkiewicz Bronisław, 66. Zygler Tadeusz. R eferat: O bezpłatne nauczanie w nowej K onstytucji" ze względu na w agę zagadnienia i spóźnioną porę został odłożony. N a tern zebranie zakończono. Woiiec nowego roku szkolnego. Z przeprowadzonych w r. b. zapisów do pub!. szkół powsz. w ynika, iż po odliczeniu kończących szkołę powsz. oraz opuszczeniu szkoły przez tych, k tórzy przekroczyli w iek obow iązku szkoln., ogólna liczba dzieci w 'szkołach w porównaniu z r. ub. powiększy się o W jaki sposób przyrost te n zostanie w chłonięty w istn iejący już ap arat szkolny? Otóż według inform acyj ze źródeł m iarodajnych dow iadujem y się, że przy ro st ten, nie wpłynie1zupełnie na przyrost etatów nauczycielskich, ani też izb szkolnych. Jedynie przeiz zwiększenie przeciętnej liczby dzieci w klasach do 60 (Przeciętna dla szkół warsz. w r. przyszłym m a wynosić 56 dzieci na k lasę), rozw iązany zostanie problem realizacji powszechności nauczania,. A zatem liczba nauczycieli na r. szk. 1934/5 nie ulegnie zmianie i zam ykać się będzie cyfrą 1988 osób. Po tych w szystkich posunięciach oszczeidlnościowych, ja kie mieliśmy w r. ub., posunięcie tegoroczne będzie, zdaje się, ostatnią deską ratu n k u w organizacji szkolnictw a powsz. w W arszawie. Rzecz prosta,, iż ratu n k u problem atycznego, gdyż sk u tk i takiego postaw ienia spraw y objaw ią się niebaw em. Pam

10 inspektor W iatr na ostatniej Konferencji Kierowników szkół w arszaw skich wyraził się, że ocena dla szkół w arszaw skich w ypada niezbyt pom yślna. Oświadczenie to padło wobec przedstaw iciela w ładz II instancji, k tó ry oświadczenia, n ie sprostował, a zatem samooisfcarżenie podwładnego wraz z zebrahem gronem kierow ników przyjął do wiadom ości. Jeśli więc ta k pobieżne w izytacje, jakie jest w stanie przeprow adzać k u ra to r ium, a następnie Inspektorat, w ykazują obniżenie się poziomu szkoły, to gruntow ne wniknięcie w w arunki i rezultaty pracy ucznia i nauczyciela dałoby zapewne o wiele czarniejszy obraz rzeczyw istości. Bo nie m ożem y taić przed sobą fak tu, że wyniki pracy nauczyciela nie są w spółm ierne do ogrom u w łożonego w tę pracę wysiłku. W yniki te niwelują właśnie w arunki pracy, o które właściwie i dziwnie nikt poza nauczycielem nie przejaw ia troski, a k tó re z każdym rokiem sta ją się coraiz. uciążliwsze. Przecież choćby tak a niedaw na przeciętna na klasę 42 dzieci była czem ś Innem, niż ta sam a liczba obecnie. Dziecko rodziców coraz bardziej ubożejących staje się coraz podatniejsze na niedom agania zdrowotne, coraz gorzej zaopatrzone w niezbędne pom oce naukow e i t. p. O garnienie pieczą 42 dzieci a 60-rga i przytem nerwowych, źle odżywianych i odzianych m usi być trudniejsze w wypadku drugim. Realizując hasło tyle dzieci w klasie, ile się zmieści", udało się w organizacji szkół n a r. przyszły uniknąć b rak u now ych etatów. Lecz: prelim inarz ten budzić m usi w nas obawy o bilans zamknięcia. To też przyjm ując stan taki jako konieczność, m usim y życzyć sobie i od naszych zwierzchników innego ustosunkow ania się do pracy nauczyciela. Chcem y z tam tej stro n y oczekiw ać tro s ki o ulgę w naszej pracy, chcem y, by problem odciążenia n a u czyciela od dodatkow ych oraz nieprodukcyjnych obowiązków stał się aktualnym tem atem obrad zespołów w szystkich insta n e y j ośw iatow ych w Polsce. Pew ne przebłyski tych poczynań widzimy w nowem postaw ieniu spraw y przygotow ań się nauczyciela do lekcyj (słynne w arszaw skie rozkłady okresowe", oby nie odżyły więcej!); w tym też kierunku zm ierzają zarządzenia co do ilości organizacyj na terenie szkoły, co do składek i t. p. Nie m ogą to jednak być tego rodzaju u ła t wienia", jakie propaguje jeden z inspektorów stołecznych, żądając, by w rozkładach godzin lekcyjnych koniecznie były

11 9 okienka". Nie sądzimy, aby takie przym usow e okienka podnosiły wydajność pracy nauczyciela i by w jego m niem aniu nie trąciły złośliwością. Bież. ro k szkolny obfitow ał w dużą ilość now ych em erytów, w skutek czego opróżniała się pew na ilość etatów. W yrażamy pogląd, iż m iejsca te winni zająć ci z kontraktow ych, którzy p racu ją już dłuższy czas w zawodzie nauczycielskim. Jesteśm y przeciwni dalszemu zatrudnianiu w szkolnictwie bezpłatnych praktykantów. Przy krem zdziwieniem są dla nas poglądy, aby liczbę godzin pracy praktykanta bezpłatnego zrów nać z liczbą godzin nauczyciela płatnego. Czyż tegoroczne w ypadki zem dleń tych ludzi w szkole z w ycieńczenia, r e zygnacja z. pracy już pod koniec roku, kiedy to bezpłatnem u" nie starczyło sił w ytrw ania dalszego w nadziei, że może w roku przyszłym będzie płatnym nie są jaskraw ym dowodem, że praktyka" w tej form ie nie powinna mieć m iejsca w naszem szkolnictwie i przytem wówczas, gdy w yrostek w obozie pracy m a nietylko bezpłatny ubiór, wyżywieónie lecz i zapłatę zia pracę. To też słuszną była opinja kierow ników szkół w a r szawskich, w yrażona na ich konferencji w m aju r. b., że o ile utrzym a się zasada zatrudnienia bezrobotnych nauczycieli, to winni być oni opłacani z Funduszu Pracy. Przeludnienie klas odbije się dodatnio jedynie na polityce lokalowej Miasta. Lokali na szkoły nie zbraknie. Do szkół o jednej zmianie dzieci idziemy w szybkiem tempie, i tak np. w r. przyszłym podobno Ós izb w ykorzystana będzie tylko jednorazowo..miasto może więc powoli dążyć do likwidacji lokali 11 i e o d.p o wi e d ni c h. Gdybyśmy chcieli w rozm yślaniach naszych przejść do r. szkoln. 1935/6, wówczas m usielibyśmy stwierdzić, że świeżego przyrostu dzieci nie będzie już m ożna rozpylić" po klasach. P o trzeb n e będą i nowe e ta ty i nowe izby. Tym czasem nowy' rok szkolny spotkać m usim y z n a stawieniem się na pracę w pogorszonych w arunkach, musimy pracę tę podjąć z wiarą, iż obowązek swój1spełnimy możliwie najlepiej. to iii ifpłiiłfi l i t! s sprawieskładki [irtnsii 1

12 10 0 właściwą salaiccją dzieci do szkół specjalnych. Nazwą szkól specjalnych obejmuje się w Polsce szkoły dla dzieci głuchoniem ych, ociem niałych, umysłowo upośledzonych 1 trudnych do prowadzenia. Szkoły te znajdują się tylko w większych m iastach. W edług stanu z dnia l.x l 1930 r.*) W arszaw a posiada: 3 szkoły dla 404 dzieci głuchoniem ych, 1 szkołę dla 52 dzieci ociem niałych, 5 szkół dla 988 dzieci um ysłowo upośledzonych, 2 szkoły dla 195 dzieci tru d n y ch do prow adzenia. Liczba tych szkół od 1930 r. nie zw iększyła się, nieznacznie stosunkow ro w zrosła liczba dzieci w poszczególnych szkołach pierwszych trzech kategoryj, natom iast obserwujem y silny n ap ó r n a szkoły dla dzieci tru d n y ch do prowadzenia,. Jakkolw iek obie te szkoły znajdow ały się dotychczas w n iesłychanie fatalnych w arunkach lokalno - higienicznych (patrz a rty k u ł W obronie dzieci sizkół sipecj. Głos W arszaw ski1 Nr. 9 z 1933 r.), to jednak napływ chłopców do tych szkół w ciągu czterolecia był tak wielki, że, mimo ciasnoty, szkoły zm uszone były zwiększyć ilość m iejsc praw ie o 50 %. Bo trudno nie przyjąć dziecka zrozpaczonej m atki, porzuconej przez męża alkoholika, nie przyjść z pom ocą szkcle powsz., gdzie w przepełnionych klasach tak trudno opanować grupę 60-ga dzieci, w której jedno zdemoralizowane dziecko rozsiew a zgniliznę m oralną. Ciekawe, że szkoły specjalne dla dzieci um ysłowo upośledzonych zdobyły sobie w iększe praw o obyw atelstw a. W idocznie uboższy sta n m aterjaln y rodziców dzieci zdem oralizow a nych odegrał tu sw oją rolę. A przecież liczba dzieci tru d n y c h do prow adzenia jest niew ątpliw ie znacznie większa, aniżeli dzieci um ysłowo upośledzonych. Przed tygodniem zatrzym uje mnie na uilicy (prowadziłem wycieczkę szkolną) p. X. z 15-letnim chłopcem i ze łzam i w *) Szkoła Specjalna R Str. 284.

13 1 1 oczach powiada: Może pan mi wskaże zakład dla tego chłopca, który skończył 2 oddz. szkoły powsz., jest trochę niedorozwinięty i grozi mu droga występku. Jestem sąsiadką jego starej m atki, k tó ra nie może z nim sobie dać rady. Zgłaszałam się do wszystkich znanych mi szkół i wszędzie nie chcą go przyjąć. Ksiądz proboszcz powiedział, że w ystarczy przysłać go przez kilka niedziel do kościoła n a nau k i katechizm o we to dla niego całkiem w ystarczy 1 (dosłownie!). Kadry dzieci żebraków już od 5-ciu lat, którym ojciec zginął na wojnie przed 10-eioma (!) laty (bo m am a tak kazała mówić) zwiększają się. A gdzie respektow anie ustaw y, zabraniającej kolportow ania gazet dzieciom w w ieku szkolnym? Jakie w y chowanie daje im ulica W arszawy? Oto zagadnienia, niecierpiące zwłoki. Nie jest także właściwie rozw iązana spraw a przyjm owania uczniów do istniejących dwóch szkół specjalnych dla trudnych do prow adzenia chłopców. Jeszcze w kw ietniu m am y zgłoszenia. Nie m ożna prowadzić norm alnej pracy, skoro przez cały rok szkolny napływa ciągle świeży m aterjał. Należałoby ustalić term in przesyłania tych dzieci ze szkół powsz. Nie narażałoby się rodziców na kupno w tym sam ym roku szkolnym różnych podręczników, umożliwiłoby się szkole specj. zorganizowanie norm alnej pracy, a szkoła powsz. po selekcji w czasie próbnego okresu pod fachow em okiem nauczycieli w szkole specj. zostałaby odciążona z najbardziej tru d n y ch typów. Obecnie sprytniejsze11 szkoły oczyszczają11 sobie klasy n a początku r. szk. (kiedy jeszcze są m iejsca w szkole specj.) z mniej lub więcej niepożądanego elem entu, zabierając w ten sposób m iejsca dzieciom, któce isto tn ie specjalnej opieki wym agają. Przed 2-oma laty w mojej klaisie było 40% uczniów z jednej klasy takiej w łaśnie sp ry tn ej11 szkoły. Kwestjonarjuisz, kw alifikujący dziecko do szkoły dla tru d nych do prowadzenia jest tak ogólny, że na podstawie jego m ożna przesłać: 1) dziecko, które miało na terenie szkoły powsz. jakieś sporadyczne nieporozumienie, wywołane często przez samo dziecko jedynie dlatego, że chciało się dostać do szkoły specj., bo tam są orkiestry, dostaje się bezpłatnie przejazdy tram w ajo\ e i t. p., 2) dzieci norm alne, którym grozi

14 _ 12 dem oralizacja, a k tó re w inny znaleźć się, ze względów wychowawczych w zakładzie dla dzieci norm alnych, 3) dzieci psychopatyczne, k tó re wym agają, klinicznego leczenia, 4) dzieci umysłowo upośledzone z defektam i sfery m oralnej, które nie n a d a ją się ani do szkoły dla dzieci um ysłowo upośledzonych, ani do szkoły dla trudnych do prowadzenia, a wanny znaleźć się w oddzielnie zorganizow anej klasie lub zakładzie. W ykaz dzieci anorm alnych pozwoliłby zorj;en;tować się w ta k różnolitym m aterjale n a terenie szkoły powsz. w dzisiejszych w a ru n k ach i dzięki odpowiedniej organizacji om aw ianego zagadnienia uniknęłoby się w przyszłym r. szk. wiele poruszonych przeze m nie usterek. W tej spraw ie wpłynęło od Koła N auczycieli dzieci tru d nych do prowadzenia odpowiednie pismo do Inspektoratu Szkolnego m. st. WTarszaw y. Czekam y n a zarządzenie. Z. Lewandowski. W sprawie opieki nad młodzieżą kończącą szkoły powsz. w Warszawie. Podsekcja Psychologiczna przy Oddziale W arsz. Z. N. P. zapoczątkow ała w bieżącym ro k u szkolnym szereg prac, w chodzących w zakres opieki psychologicznej nad dziećmi, będącem i w szkole, jak rów nież nad m łodzieżą, kończącą szkoły. Sytuacja młodzieży, opuszczającej szkoły powsz., w ym aga energicznej akcji, w celu zm niejszenia krzyw dy, jak a m a m iejsce przy obecnym stanie rzeczy. Dzieci zam ożniejszych rodziców naw et mniej zdolne, w ykazujące średnią, a naw et m ałą inteligencję i m ierne postępy, dostają się do gim nazjum dzięki domowej pomocy w naukach i specjalnem u przygotow aniu do egzam inów w stępnych, n a to m ia st młodzież szkół powsz. o w y bitnej naw et inteligencji i bardzo dobrych postępach szkolnych, lub przejaw iająca uzdolnienia specjalne, np. w k ieru n k u tec h nicznym,, zawodowym lub artystycznym, nie jest w m ożności,

15 13 z powodu braku środków, kształcić się dalej stosownie do swych uzdolnień. Ogółem nie kształci się nigdzie przeszło 50% młodzieży szkół powsz. Dużą przewagę, bo aż 2/s (70% ) wśród przymusowo próżnującej młodzieży, stanow ią te właśnie dzieci, które pragnęły uczyć się i wykazywały uzdolnienia w rozm aitych kierunkach. U staw a, dotycząca pracy m łodocianych, nie pozw ala zarobkować przed ukończeniem piętnastego roku życia. Młodzież najbiedniejsza po ukończeniu 14 lat, czyli po przekroczeniu wieku, objętego obow iązkiem szkolnym, wałęisa się, nie w iedząc co robić. Słuszny jest zakaz zarobkow ania przed szesnastym rokiem życia, ale postępując konsekw entnie, należałoby albo przedłużyć o ro k wiek obow iązku szkolnego, albo um o żliwić m łodzieży zdobywanie wiadom ości zaw odow ych na rocznych dziennych kursach. U kończenie szkoły powsz. nie daje należytego przygotow ania ani do dalszej pracy sam okształceniowej, ani do pracy zarobkowej. Z kilkuletniej' nauki w szkołach zawodowych m ogą korzystać zdolniejsi i zamożniejsi. Ogół młodzieży, nie otrzym ując żadnego przygotow ania fachowego, tworzy kadry niewykwalifikowanych pracow ników fabrycznych, otrzym uje m arne wynagrodzenie i staje się pastw ą wyzysku (inform acje z Min. Op. Społ.). Nie znajdując zajęcia i nie m ając należytej' opieki lub w skazów ek, daw ni uczniowie szkolni ulegają zgubnym, w pływ om ulicy, pracując w najlepszym razie jako gońcy, pom ocnicy w oźnych, sprzedaw cy gazet. Wobec takiego stanu rzeczy nauczycielstwo nie może zajm ować postaw y biernej. Dla szkoły powsz. jest spraw ą pierwszorzędnej wagi jaki los czeka jej wychowanków, w jiaki sposób zo stan ą zużytkow ane wieloletnie wysiłki pracy szkolnej. W roku 1928 została zapoczątkow ana akcja w kierunku niesienia pomocy najzdolniejszej a, najbiedniejszej młodzieży. P ra ca ta skupiła się przy Sekcji Opieki nad Młodzieżą, k o ń czącą Szkoły Powsz. przy Radzie Szkolnej, gdizie zostało utw orzone Biuro Porad Szkolnych, które um ieszcza 200 do 300 młodzieży rocznie w gim nazjach i szkołach zawodowych.

16 14 Korzyść jest podw ójna: młodzież uboga nie m arnuje sw ych zdolności, przyczyniając się do dorobku kulturalnego, a szkoły średnie, otrzym ując najlepszy elem ent ze szkół powsz., zw iększają liczbę uczniów dobrych, a naw et wzorowych. Naogół jednak, liczba dzieci, um ieszczonych w szkołach średnich, jest nieznaczna w porów naniu z potrzebam i młodzieży. Biuro Rady Szk. może umieścić bezpłatnie zaledwie jedno dziecko z każdej szkoły powsz. Liczba miejsc, zaofiarow anych przez średnie szkoły pryw atne, jest stosunkow o bardzo m ała, a gim nazja pryw atne przyjm ują kandydatów na podstaw ie egzaminów w stępnych konkursow ych. Niektóre szkoły techniczne i rękodzielnicze stosują selekcję zawodową, skutkiem czego uczniowie zdyskwalifikowani odpadają, nie m ogąc dostać się do tych szkół. Mniej zdolni i najbiedniejsi nie otrzym ują p ra k tycznego przygotow ania do życia. P ragnąc poprawić sytuację młodzieży, kończącej szkoły, Podsekcja Psychologiczna czyni sta ra n ia u władz szkolnych zarówno o m iejsca w państw, szkołach, jak również zabiega o tw orzenie dziennych roiozinycih kursów przysposobienia zaw odowego dla tych w szystkich, k tórzy n ie m ogąc dostać się do- żadnej szkoły, są skazani na przym usow ą bezczynność. Niezależnie od ty ch sta ra ń, członkow ie Podsekcji przystąpili do o rg a nizow ania: 1) Pracow ni Psychologicznej dla użytku młodzieży, kończącej szkoły powsz., 2) Biura Inform acyjnego w zakresie poradnictw a szkolnego i zawodowego dla. użytku nauczyciel sitwa, młodzieży i rodziców, 3) P o rad n i W ychow aw czej zarów no dla użytku szkół powsz, jak i średnich. Zarząd Podsekcji Psychol. tw orzą: J. B użycka (przew odnicząca), p. M. K aczyńska (vice-przew odnicząca), p. H. Dehnelowa (sekretarka), oraz wszystkie osoby, przew odniczące w Komisjach: pp. J. Głodowska, N atalia Hanowa, Krywonoisiuk, Popławska, W ędrychowska. Prace w Komisjach obejm ują następ u jące działy: 1) Opiekę nad m łodzieżą, k o ń czącą szkoły, 2) Opiekę nad młodzieżą, nastręczającą trudności w pracy szkolnej, 3) O rganizację B iura Inform acyjnego, 4) O rganizację prac, zw iązanych z O środkiem O bserw acyjnym, 5) Pośrednictw o szkolne i zawodowe.

17 _ 15 D ziałalność poszczególnych Komisyj w ykazała konieczność uzgadniania prac, w chodzących w zakres opieki psychologicznej nad młodzieżą szkolną. Celowi tem u służy obecnie Ośrodek Opieki Psychologiczno-W ychowawczej nad Młodzieżą Szkolną przy Oddziale W arsz. Z. N. F. Uważając sprawę opieki nad młodzieżą, kończącą szkoły powsz. za najhardziej aktualną i palącą, Podsekcja Psychol. przystąpiła w bieżącym roku szkolnym do organizow ania pomocy szkołom powsz. dla celów poradnictw a zawodowego. Dotychczas tylko na jednym odcinku W arsz., a mianowicie na Pradze, wszystkie szkoły powsz. danej dzielnicy m ają dla swego* użytku pracow nię psychol. dzięki czemu, młodzież, k o ń cząca szkoły w całym rejonie 7-mym a częściowo i 5-tym, stale k o rzy sta z opieki psychol. Poradnia zawodowa przy Oddziale W arsz., k tó rą prowadzi p. J. Głodowska, objęła w bieżącym roku szkolnym opiekę nad szkołam i w rejonie II i V. W rejonach tych zbadano siódme oddziały w tych szkołach, które dotychzas nie były objęte opieką psychol. (Ogółem zbadano 700 dzieci). W W arsz. 119 szkół powsz. posiada oddziały 7-me. W 75-ciu szkołach zostały zbadane w szystkie dzieci, kończące szkoły. W pozostałych szkołach zostanie zlbadana młodzież), m ająca korzystać za pośrednictw em Rady Szkolnej z dalszej bezpłatnej lub ulgowej nau k i w szkołach średnich i zaw odowych. W bieżącym roku szkolnym są czynione starania, aby każdy rejon posiadał swój! ośrodek, koncentrujący wszelkie poczynania wchodzące w zakres poradnictw a szkolnego i zar wodowego. Zbyt m ała liczba pracow ni psychol. uniemożliwia zbadanie w szystkich dzieci, opuszczających szkoły w roku bieżącym. Tw orzenie O środków w rejo n ach m a n a celu u ła t wienie w spółpracy ze szkołami dla celów poradnictw a, oraz unorm ow anie opieki społecznej nad młodzieżą, kończącą szkoły w całejl W arszawie. Podajem y poniżej spis Pracow ni Psychologicznych, k tó re pełnią funkcje Ośrodków Opieki P sy chologicznej w W arszaw ie:

18 16 Rejony Nazwa Pracowni Adres T elefon i ii sn Poradnia Zawodowa Tow. Przyjaciół Dzieci imienia Juljusza Kraushara Pracownia Psyche!. Oddziału Warsz. Z. N. P. Poradnia Warsz. Stew. Słitófea Obywatelska*' Dzielna 20, m. 27. Dobra 6 (parter). W spólna IV Pracownia Psychol. Rady Szk. K rólew ska V VI VII Pracownia Zawodowa Oddziału Warsz, Z. N. P. Pracownia Psychotechniczna Miejska Poradnia Psychologiczna Enspsktoratu Szkolnego Dobra 6 (parter). S zpitalna 10, ul. Otwocka 3 na Pradze, w gmachu szkolnym Biuro Inform acyjne w zakresie poradnictw a szkolnego i zawodowego przy Oddziale W arsz. Z. N. P., z powodu braku lokalu, było czynne tylko dorywczo. Od w rześnia r. b. in sty tu cja, ta zacznie funkcjonow ać norm alnie w godzinach popołudniowych (Gmach. Związku. P arter). Narazie zostaną uruchom ione następ u jące działy: -1. Dział inform acyjny dla użytku nauczycielstw a. 2. Dział inform acyjny dla użytku młodzieży. 3. Dział opieki społecznej (Pom oc doraźna, stypendja). P oradnia W ychow aw cza, k tórej cele i zadania, z powodu b ra k u m iejsca, nie m ogą być opublikow ane w niniejszym n u m erze, zostanie otw arta w październiku r. b. (Udział w pracy biorą: pp. M, K aczyńska, W uittkowa, Polletur. Pragnąc ułatwić szkołom obznajm iam e młodzieży z, w a runkam i, staw ianem i przez szkoły średnie i zawodowe, został opracow any Info rm ato r Szkolny, zaw ierający spis szkół, z k tó rych może korzystać młodzież, kończąca szkoły powszechne. Podajem y rów nież do w iadom ości nauczycielstw a spis p ra cowni i poradni psychologicznych, oraz biur pośrednictw a pracy dl-a użytku m łodocianych w W arszaw ie. 8/ Janina Krasnska-Bużyckn.

19 17 Młodzież, wychodząca ze szkol powszechnych a rynek pracy. Ogrom na większość młodzieży, po ukończeniu lat 15-tu m usi przystępow ać do pracy zawodowej w fabrykach, w w a r sztatach, w handlu i w biurach. Na system atyczne kształcenie zawodowe brak funduszów, a przyszły zarobek m łodocianego stanow i często jedyne źródło jego własnego utrzym ania i niezbęd 4 pomoc dla istnienia rodziny. Młodzież, po wyjściu ze szkoły, m arzy o tern, ażeby połączyć konieczne zarobkowanie ze szkoleniem zawodowem: w tym celu poszukuje t. zw. praktyk płatnych w zakładach przem ysłowych i w w arsztata c h rzem ieślniczych. Pom im o tego, że nowe program y szkolne dążą do zbliżenia, szkoły z życiem, że s ta ra ją się zazn ajam iać uczniów ostatnich klas z różnem i zawodami, to jednakże, tym czasem, nasza młodizież, stając wobec konieczności zn a lezienia sobie pracy, znajduje się w specjalnie1 tru d n y c h w a runkach. Daje się wyraźnie odczuwać brak zorganizowanej oom ocy społecznej, którafoy inform ow ała w stępujących w życie o stanie rynku pracy, o w arunkach zatrudniania młodzieży, o w idokach na, przyszłość, związanych z w ykonyw aniem pew nego zawodu. W r zorganizow ał I n s ty tu '. G ospodarstwa Społecznego (Sekcja spożytkow ania W czasów) ankietę svśród młodzieży robotniczej pod ty t.: Moja praca zarobkowa, >pis jej dziejów i przeżyć z nią związanych". Odpowiedzi na tę ankietę mówiły o różnorodnych poglądach młodzieży na pracę zarobkowa., o różnych przeżyciach, związanych z poszukiwa uiem pracy tylko co do jednego punktu byli zgodni wszyscy W szyscy skarżyli się bądź pośrednio, bądź bezpośrednio na orak pom ocy i w skazów ek przy poszukiw aniu zajęcia, stw ierdzali, że najczęściej przypadek decydował o wyborze pracy. W Niemczech, na wiosnę zestaw iają specjalne statystyki o zapotrzebow aniu młodzieży do w arsztató w pracy s ta ty styki te służą dla orientacji absolwentów szkół powszechnych. Podobnie dzieje się i w Rosji Sowieckiej, gdzie poradnictw o zawodowe stało się ogniwem, w iążącem szkołę z życiem pracy. I nasze poradnie zawodowe zdają sobie sprawę z tego, że nie w y starcza udzielanie porady, że należy w skazać dziecku

20 _ 18 drogę, prow adzącą do zdobycia kwalifikacyj zawodowych przez umieszczenie, go we właściwym w arsztacie pracy lub w szkole zawodowej. O bejm ująca w szystkie poradnie zaw o dowe O kręgu W arszaw skiego Kom isja do Spraw P oradnictwa. i Psychotechniki przy K uratorjum Okręgu Szkolnego W arszaw skiego" w ysuw a wobec władz szkolnych konieczność stw orzenia Biura pośrednictw a w szkoleniu zawodowem już od la t kilku. Poniew aż realizacja projektów Komisji nap o tyka tym czasem na pewne trudności, przeto postanow iono w roku bieżącym zorganizow ać w łasnem i siłam i Komisji zaczątek takiej działalności. W tym celu naw iązała Komisja kontak t z instytucjam i społecznemi, które m ogą dostarczyć inform acyj, dotyczących ry n k u pracy w W arszaw ie, potrzebnych m łodzieży przy poszukiw aniu praktyk zawodowych i pracy zarobkowej. Więc, dzięki danym, posiadanym przez Izbę Rzemieślniczą, m ożna będzie zdobyć w iadom ości, określające ilość młodzieży, zatrudnionej w roku bieżącym w w arsztatach rzemieślniczych. Przez porozum ienie z zarządam i poszczególnych cechów rz e mieślniczych uda się zebrać ściślejsze inform acje o czasie i sposobie praktykow ania, młodzieży w różnych rzem iosłach. Izba Przem ysłow o-handlow a, Stow arzyszenie Kupców P olskich i In sp e k to ra t P ra cy do starczą danych, dotyczących zatrudnienia m łodocianych w fabrykach i w handlu. Przytem, ze względu na potrzebę zarobkow ania młodzieży nie ogranicza się Komisja do zdobywania inform acyj o praktykach", ale zbiera dane i o zatrudnianiu młodocianych, jako pomocy w arsztatowych. Różnica pom iędzy praktykantem,, a pom ocnikiem w a r sztatow ym polega na tem, że w stosunku do prak ty k an ta pracodaw ca bierze na siebie zobowiązanie nauczenia zawodu, a po ukończeniu nauki wydaje świadectwo, stw ierdzające przygotowanie do danego zawodu, upraw niające do otw ierania w łasnych w arsztatów. Wogóle, organizacja m ająca na celu pom aganie młodzieży, poszukującej pracy, winna znać złe i dobre strony szkolenia zawodowego w w a rsz ta ta c h czynnych w porów naniu z przygotow aniem, którego udziela szkoła zawodowa, Szkoła zaw odow a organizuje swoje zajęcia teoretyczne i

21 19 praktyczne tylko ze w zględu na pożytek kształcącej się m łodzieży. Pracodaw ca nie kieruje się względami pedagogicznemi, wydzielając pracę praktykantom. Decydującym czynnikiem przy wyborze rodzaju pracy są aktualne zamówienia przyujednostajnieniu sposobów produkcji zacieśnia specjalizację młodzieży. P rzerzucanie p rak ty k a n tó w od jednego w a r sztatu do drugiego w obrębie: tej samej fabryki jest pożądanem ze stanow iska ucznia, który w ten sposób zaznajam ia się z pew ną gałęzią przem ysłu; pracodaw ca unika zmiany miejsca dla pracow nika, bo: to pociąga, za sobą stratę czasu i odbija się n a zyskach. P raw ie zaw sze decyduje o przyjęciu m łodocianego jego taniość jako siły roboczej. Jednakże, znając ujem ne strony szkolenia zawodowego w w arsztatach czynnych, nie należy zapom inać i o dodatnich stronach tych praktyk". Więc, przedewszystkiem, szkolnictwo zawodowe nie jest jeszcze tak rozbudowane, ażeby mogło objąć całą młodzież, wychodzącą ze szkół powszechnych. Dzięki praktykom* może się w drażać do pracy zawodowej znaczna część młodzieży, która, inaczej nie zdobyłaby żadnej znajom ości zawodu. Zetknięcie się z życiem rzeczywistem wpływ a nieraz n a wyrobienie: sam odzielności. W związku z zawodową pracą młodzieży otw iera się duże pole dla działalności instytucji, pom agającej młodzieży w zdobywaniu pracy. Przez odpowiedni dobór kierowników, których a u to ry te t uznaw aliby i pracodaw cy i młodzież m ożna złagodzić niejedno tarcie pomiędzy pracodaw cą a młodocianym pracow nikiem, wpływać n a uspołecznienie obu stron., m ając zawisze na w idoku dobro młodzieży. Jadwiga Zamirska. M Prenumerata Płomyczka dla szkół wnosić bodzie yr. so mieś. Płomyka 8 4 yr. mieś.

22 2 0 Od Zamky d Belwederu. 11. (dokończenie). N ow y-św iat Aleje Krakowskie^ Przedmieście. P ałac Staszica, siedziba T ow arzystw a N aukow ego W arszawskiego, Kasy im. Mianowskiego i niektórych Zakładów N aukow ych Uniwersytetu., otw iera długą, linję Nowego Świata, rozbudow anego na gruntach dawnej wsi, zwanej Kałęezyn. Skąd, powstała, nazw a Nowy Świat różnie tłum aczą. Podobno był jakiś sklep, czy zakład, nad którym um ieszczony był glo bus, zwykle przez lud zwany Światem ". Jakoby stąd poszła nazw a dość niezw ykła w m ieście: Nowy Świat. Ponieważ na tej linji niem a tylu pam iątkow ych gm achów, co na Krakowskiem Przedm ieściu, przeto wycieczka może pospieszniej przebyw ać ten teren. Po stronie parzystej zasługują n a uw agę: Nr. 64 targ, zw a ny Sułkowskie", niegdyś wykw intny pałac ks. Sułkowskich, z teatrem, salą na reduty. Nr. 40 stoi n a miejiscu dawnego cm entarza. Był to pierwiszy cm entarz pozakościelny w W arszaw ie (1780). Nr. 18 pałac B ranickich, obecnie m ieści am basadę angielską. Nr. 14 gm achy dawnej Izby Obrachunkowej, dziś należy do M inisterstw a Komunikacji. Był tu dwór i ogrody Szczęsnego Potockiego. Nowy Świat kończy się przy placu Trzech Krzyży. Był to koniec szeregu kaplic Kalwaryjskich, idących od Belwederu wzdłuż Aleji Ujazdowskich. Była tu G-olgota z trzem a krzyżami,, z któ ry ch dwa pozostały, a n a m iejscu trzeciego p o sta wił Marsz. W. Kor. Franciszek Bieliński figurę Św. Jana Nepom ucena na pam iątkę w ybrukow ania W arszawy (1752). Stojący na. placu Kościół Św. Aleksandra zbudowany został w 1818 r. przez Aignera z następującej okazji. Po Kongresie W iedeńskim, który przywrócił tytuł K rólestw a Polskiego ', wdzięczni Folacy zam ierzali u wejścia na Aleje wznieść wielki łuk tryum falny na cześć w racającego z K ongresu c a ra Aleksandra I. Car uprzejmie podziękował, zaznaczając, że raczej wolałby widzieć Kościół, czem niepom iernie ujął pobożnych

23 2 1 Polaków, ten najchytrzejszy z bizantyjczyków, jak A leksand ra nazyw ał Napoleon. Kościół m ały, w kształcie rotundy P a n teonu wzniesiony w 1890 został przebudowany i powiększony w edług planów D ziekońskiego. W ew nątrz p arę ładnych obrazów i rzeźb. Naprzeciwko skw eru i obrzydliwych budynków targow ych stoi In sty tu t Głuchoniem ych i Ociemniałych, wzniesiony w 1817 r. staraniem czcigodnego Ks. Jak u b a Falkowskiego. Okazały gm ach gim nazjum im. Królowej Jadwigi otwiera w ejście do najpiękniejszej z ulic W arszaw y, do Alei U jazdow skich. Szereg kam ienic banalnych rozpoczyna ulicę. W yróżnia się w nich dom Nr. 36 z kariatydam i. Jest to w łasność rodziny S trzałeckich, z k tó ry ch ś. p. A ntoni a rty s ta m alarz, zgrom a dził tu cenne zbiory sztuki. P a rk U jazdow ski założono w 1896 r., zdobi go fig u ra gladiato ra W elońskiego i Ew a W ittiga. W ielkie drzew a alei sa dzone były za Stanisław a Augusta. Za parkiem zabudowania szpitala Ujazdowskiego, gdzie mieści się też główny pałac Ujazdowski. Był tu dwór myśliwski ks. ks. Mazowieckich. W 1261 r. na dwór ten napadli Litwini i Rusini i zamordowali ks. Ziemowita Mazowieckiego. Wyjeżdżały tu z W arszawy na letnie m ieszkanie kr. Bona i A nna Jagiellonka, a w pałacu odegrano tu przed B atorym i Anną Jagiellonką Odprawę posłów greckich" Jan a Kochanowskiego. Było to więc pierwsze w Polsce świeckie przedstaw ienie teatraln e. Za Agrykolą ciągnie się Ogród Botaniczny na m iejscu dawnych, jeszcze m azowieckich ogrodów i szklarni; ogród założono w 1819 r. pod dyrekcją prof. Uniw. W arsz. Szum berta. Obok ogrodu wznosi się Obserw atorium Astronom iczne z 1823 r. w edług planu Aignera. Dalej p a rk łazienkow ski z pom nikiem Szopena dłuta W acława Szymanowskiego. W parku letni pałac S tanisław a A ugusta. Kończy Aleje Pałac Belwederski. Stał tu dawniej kościółek na wzgórzu. W 1659 Krzysztof Pan Kancl. W. Lit. wybudował pałac dla swej żony włoszki Lascaris. Rozległy widok z okien pałacowych na dolinę Wisły i sm ugę lasów na praw ym brzegu rzeki był bardzo piękny, stąd nazwano ' pałacyk Belwederem (piękny w idok). W 1822 budow niczy Kubicki n a m iejscu d a w

24 22 nego wzniósł obecny pałac dla W. Ks. K onstantego. Obecnie pałac Beiwederski, jako rezydencja Pierwszego M arszałka Polski i W skrzesiciela Niepodległości Józefa Piłsudskiego, wplótł swą, nazwę w dzieje Narodu, i często symbolizuje wolę Wodza. Stąd pospolite dziś określenie: Belweder tak kazał", Belweder sobie nie życzy", myśl Belwederu jest tak a" i t. p, Przechodzim y teraz n a drugą stronę. W budynkach obecnej straży pałacow ej Stanisław August założył fabrykę fajansów. Sławne wazony Belwedery" zobaczyć m ożna w M uzeum Narodowem. Od B agateli aż do Alei Szucha zabudow ania b. Suworowskiego Korpusu Kadetów, obecnie zajęte przez urzędy państw owe. Parterow y domek na rogu to stara K arczm a n a rozdrożu". Szereg pięknych domów o c h a ra k te rze willowym zdobi tę stro n ę ulicy. W yróżnia się pałac S obańskich, Nr. 11 zajęty na am basadę Stanów Zjednoczonych. Na rogu Alei Róż Dolina Szw ajcarska. Na dawnych gruntach bazyljańskich w 1827 założono ogród, gm ach koncertowy. Siedziba W arsz. Tow. Łyżwiarskiego. W tej połaci domów chętnie lokują się poselstwa i am basady, jak np. Francuska (Nr. 31) Belgijskie pos. (23), Bułgarskie (39), Estońskie (9), Jugosłow iańskie (33), R um uńskie (47). Przez Plac T rzech Krzyży w racam y n a Nowy Św iat (n u m ery nieparzyste). Na rogu Alei Jerozolim skiej potężny gm ach Banku Gospodarstwa Krajowego, wykładany cennym kam ieniem andezytem z pod Krościenka. Był tu dawniej ogród przy biurach Okręgu Komunikacji. Stał w ogrodzie mały paw ilon handlow y, gdzie pokazyw ano pierwsze kino w W arszawie. E kran był wielkości kartki z kajetu. D em onstrowano dwa filmy: jeździec na koniu i skoczek. Była to sensacja, a sa la n a jakieś 20 o-sób! Nr. 19 pałac Kossakowskich, Nr. 57 S tara Poczta", Nr. Nr pałac Zam ojskich w 1863 r. z polecenia Berga zdem o low any i złupiony przez żołdactwo. U rządzenia p ałacu i lo k a torów w yrzucano oknam i, a stos p o g ruchotanych m ebli spalono przed pomn. Kopernika. R oztrzaskano wtedy i spalono fortepian Szopena, który był u jego siostry p. Jędrzejewiczoweij, lokatorki pałacu. Tu się kończy N. Świat i w racam y na K rakow skie Przedm ieście, m ające po stronie nieparzystej

25 _ 23 m niej pam iątek, niż po stronie przeciwnej., panującej nad W isłą. O tw iera tę linję K rakow skiego w spaniały kościół Św. K rzyża, wzniesiony dla sprowadzonych przez król. Ludwikę Marjię X. X. Misjonarzy. Gmach projektow ał Belotti, wieże staw iał Fontane (1754). Figurę C hrystusa z napisem Sursum corda (wznieście serca) kom ponował Pruszyński (1858). W ewnątrz zasługują na uwagę bardzo dobre obrazy, tablice pam iątkow e (Słowackiego, Kraszewskiego, Pługa, Prom yka). Na lewym filarze tablica Szopena, za którą w m urow ane jest jego serce. Ambona i kraty na górnym gzymsie wykuw ał b rat Mikołaj T eter. W podziem iach pochow ani: bs. G abryel B audouin, założyciel szpitala D zieciątka Jezus, Stanisław M ałachow ski, M arszałek Sejm u Czteroletniego, S iostra M arji Kazimiery. ;Na rogu ul. T ra u g u tta w znosi się pałac R aczyńskich, poprzednio Czapskich, M ałachow skich, K rasińskich. T u się uro dził Zygm unt Krasiński. Za pałacem Komendy M iasta Hotel Europejski na miejscu pałacu Ogińskich (1859). Na rogu ul. Ossolińskich pałac Potockich, poprzednio Czartoryskich. Dwie pięknie kute bram y z, herbam i Pilawa, a pomiędzy bram am i bdw ach dla straży pałacowej. Na kam ienicy Nr. 19 posąg W ita Stwosza. Na rogu Trębackiej S tara Poczta, k tó ra tu istotnie była aż do czasu przeniesienia na plac W arecki (dziś N apoleona). Nr. 41 dom Zgrom adzenia Krawców z datą założenia cechu Nr. 79 dom Roeslerów. W podw órzu ładne fra g m enty architektoniczne. Nr. 87 kam ienica Prażm owskich. Śliczne okucia drzwi i balkonów. Tablica, libertacyjna z r. 1667, uw alniająca ten dom od obow iązkow ych postojów. W reszcie zam yka tę linję dom Johna starannie i artystycznie odnowiony, z charakterystycznym daszkiem od strony placu Zam kow ego. Cała ta połać, od Trębackiej do placu, to pełna powabu p a rt ja starych trzyokiennycłi kam ienic m ieszczańskich z 17 i 18 wieku, dobrze utrzym anych i pełnych charakteru. Tak kończy się wycieczka wzdłuż najpiękniejszej linji W arszawy, linji równoległej do Wisły, a łączącej symboliczne dla każdego Polaka gm achy Zam ek z Belwederem. Al. Janowski.

26 24 WYKAZ SZKÓŁ ogólnokształcących i zawodowych m. st Warszawy oraz niektórych zamiejscowych opracowany przez Alodję Popławską i Stefanję Wędrychowską. :Ze szkół zamiejscowych zostały podane tylko takie typy szkół, których W arszaw a nie posiada wcale, lub też poziom ich i w ym agania są inne, niż w odpowiednich szkołach w stolicy. Podane tu są przbdewszystkiem te szkoły i kursy zawodowe, do których młodzież m a wstęp bezpośrednio po ukończeniu szkoły powszechnej, oraz szkoły zawodowe typu wyższego, w ym agające ukończie>nia 6 klas szkoły średniej ogólnokształcącej. SZKOŁY M ĘSKIE Ś R ED N IE O GÓLN O KSZTAŁCĄCE. Do klasy I-szej: Szkół Ogólnokształcących państw ow ych i m iejskich przyjm owani są kandydaci po ukończeniu 6-ciu klas szkoły pow szechnej na podstaw ie egzam inu konkursow ego. Absolwenci 7-klasowej szkoły pow szechnej, p rag n ący dostać się do II klasy gim nazjum nowego typu podlegają też egzam inow i konkursow em u łącznie z egzam inem z języka łacińskiego i jedngo obcego w zakresie, przew idzianym p ro g ra m em tej klasy. Szkoły pryw atne przyjm ują do I-szej klasy gim nazjum nowego typu najczęściej bez egzmainu, o ile, uczeń wykaże się dobrem św iadectw em rocznem. Opłaty szkolne wynoszą: w gim nazjach państw ow ych 220 zł. rocznie (dla dzie(ci urzędu, państw. 110 z!.), w gim nazjach m iejskich 450 zł. rocznie, w gim nazjach pryw atnych od 40 do 100 zł. m iesięcznie.

27 25 GIMNAZJA PAŃSTW OW E. 1. Imienia króla Stefana Batorego, Myśliwiecka Imienia Tadeusza Czackiego, Kapucyńska Imienia Joachima Lelewela, Złota Imienia Adama Mickiewicza, Sew erynów ka Imienia Ks. Józefa Poniatowskiego, Żoliborz ul. Lisa Kuli. 6. Imienia Stanisława Staszica, Polna Imienia Tadeusza Rejtana, Książęca Imienia króla Władysława IV, Jagiellońska 38. GIMNAZJA MIEJSKIE. 1. Pierwsze Gimnazjum Magistratu Miasta im. Jenerała Sowińskiego, Młynarska Trzecie Gimnazjum Magistratu Miasta, Śniadeckich Czwarte Gimnazjum Magistratu Miasta, Szeroka Piąte Gimnazjum Magistratu Miasta, Al. 3-go Maja Szóste Gimnazjum Magistratu Miasta, Odrowąża 68. GIMNAZJA PRYW A TN E. 1. Pod wezw, św. Wojciecha, utrzymywane przez Wojciecha Górskiego, Hortensja Władysława Giżyckiego, Puławska 113. >3. Księży Marjanów, Bielany. 4. Zrzeszenia Naucz. Oświata, Świętokrzyska Stanisława Lorentza, Bracka 18. '6. Kazimierza Nawrockiego, Kopernika imienia Edwarda Rontaiera, Folna Stowarzyszenia Dyrektorów Polskich Szkół Średnich Państwowych, Wiejiska Pod wezwaniem -św. Kazimierza, utrzymywane, przez Stowarzyszenie Oświatowe Unja, PI. Trzech Krzyży Stowarzyszenia prywatnej szkoły średniej im. Kreczmara, Wilcza Imienia Tomasza Niklewskiego, utrzymywane przez Spółkę z ogr. odp. p. n. Szkoła, Złota Im. St. Żeromskiego, Tow. Przyjaciół Polskiej Szkoły Średniej, Marszałkowska 150.

28 Towarzystwa Szkoły Mazowieckiej, Klonowa Towarzystwa Szkoły Średniej Collegium11, Leszno Prywatne gimnazjum im. Boi. Prusa, Jasna Towarzystwa Wychowawczo-Oświatowego Przyszłość11, Śniadeckich Tow. im. Jana Zamoyskiego, Sm olna W ładysław a W yrzykow skiego, K rochm alna Imienia Mikołaja Reja, utrzymywana przez Zbór Ewangelicko-Augsburski Plac M ałachowskiego Zgromadzenia Kupców m. st. Warszawy, P rosta Stefana Żuchowskiego, K rólewska Jakóba Finkla, Leszno Imienia Magnusa Kryńskiego, Miodowa Spółki Chinuch11, Plac K rasińskich Tow. Ascola11, Tłomackie Spółki z ogr. odp. Spójnia11, Długa Spółki z ogr. odp. Laor11, Nalewki 2a. 28. Liceum Tow. Alliance. Francaise1, Polna 46a. 29. Prywatna francusko-polska) szkoła średnia ogólnokształcąca koedukacyjna Jadwigi Świeżyńskiej-Słojewskiej. M arszałkow ska 31a. 30. Towarzystwa Pomocy Emigrantom Rosyjskim (koedukacyjne z rosyjskim językiem n a u c za n ia), Obożna Aleksandra Kozickiego, Chmielna Federacji Polskich Związków Obrońców Ojczyzny, ul. Piusa XI Im. Stanisława Kostki, T raugutta 1. SEMIWARJA NAUCZYCIELSKIE. W zw iązku z reorganizacją szkolnictw a sem inarja n auczycielskie ulegają stopniowej likwidacji i nowych kandydatów nie przyjm ują z w yjątkiem : Państwowego Sęm inarjum dla Nauczycieli Religji Mojie szowej, Gęsia 9. W arunki przyjęcia: ukończenie.szkoły powszechnej1lub 3 klas gim nazjum i egzam in w stępny z języka polskiego i przedm iotów judaistycznych. N auka trw a 5 lat. O płata 4 Ozł. półrocznie.

29 27 GIMNAZJA W IECZOROW E DLA DOROSŁYCH I KU RSY M ATURALNE. dają m ożność w ykształcenia w zakresie szkoły średniej od klas III VIII. W ykłady prowadzone są według program u gim nazjów państw ow ych, k u rs klasy półroczny. N auka w ieczorow a, opłata zł. m iesięcznie. U strój sem estralny. 1. Prywatn. Gimnazjum Koeduk. dla dorosłych Z. Salingera, M azow iecka Prywatn. gimnazjum koeduk. dia dorosłych Towarzystwa Gimnazjum dla dorosłych, ul. B racka Prywatn. gimnazjum koeduk. dla dorosłych Towarzystwa Kształcenia dorosłych, M arszałkow ska Kursy Maturalne prof. Konopnickiego, Ś w iętokrzyska 27. SZKOŁY HANDLOWE. Szkoły handlow e m ają n a celu kształcenie w ykw alifikow anych pracow ników dla handlu, przem ysłu i bankowości w różnych działach: buchalterii, korespondencji kupna, sprzedaży i t. d. We.wszystkich średnich szkołach handlowych nauka trw a 3 łata; w najbliższym czasie w związku z reorganizacją szkolnictw a handlowego zostanie prawdopodobnie przedłużona do la t 4-ch. W arunki przyjęcia: ukończenie szkoły pow szechnej lub 3-ch klas gim nazjum. Pryw atne szkoły handlowe przyjm ują bez egzam inu, do państw ow ych obowiązuje egzamin w stępny. Zapisy do szkół odbyw ają się dw ukrotnie: w m a ju cze(rw cu i w sierpniu. SZKOŁY PAŃSTWOWE: 1. Imienia Roeslerów, Chłodna 33. W arunki przyjęcia: egzam in z jęz. polskiego i m atem atyki. Opłata 65 zł. półrocznie. 2. Imienia Stanisława Szczepanowskiego, ul. Fanikejwicza 3. W arunki przyjęcia: wiek lat, egzam in w stępny z jęz. polskiego i arytm etyki. O płata 65 zł. półrocznie. SZKOŁY PRYWATNE: 1. Towarzystwa Koło Prażan", W ileńska 13. Czwarty rok n au k i nieobow iązkowy. O płata 45 zł. m iesięcznie.

30 28-2. Z. M aciejewskiego, Szeroka 26. Kurs trw a 3 lata. Opłata 45 zł. m iesięcznie. 3.!, B. Szczuryków, d!a uczniów wyznania Mojżeszowego, K upiecka 10. O płata 40 zł. m iesięcznie, (inf. zeszłoroczna). 4. Tow arzystw a Oświatowego W iedza", koedukacyjna, W im orska 49/51. O płata 42 zł. m iesięcznie, (inf. zeszł.). 5. Spóldzielczo-Handlowa Tow arzystw a Oświaty Spółdzielczo-H andlow ej, K rólew ska 23. O płata 40 zł. miesięcznie. 6. Spółdzielcza Stow arzyszenia Średniej Szkoły Spółdziel czej, koedukacyjna, Pankiew icza 3. Opłata 4-5 zł. miesięczniio. K urs pierw szy 30 zł. m iesięcznie. (E gzam in w stępny z polskiego, arytm etyki i N auki o Polsce W spółczesnej). SZKOŁY HANDLOWE WIECZOROWE: 1. Męska Zgromadzenia Kupców m. st. Warszawy, Prosta 14. Przy szkole istnieje rok przygotowawczy dla kandydatów ze świadectwem 5 lub 6 odziałów szkoły powszechnej. N auka trw a 3 lata, ustrój sem estralny. O płata 70 zł. kw artalnie. 2. Męska Zgromadzenia Kupców m. st. Warszawy, Chłodna 33. Opłata- 280 zł. rocznie. 3. Związku Zawodowego Pracowników Handlowych, Przemysłowych i Biurowych m. st. Warszawy, Złota 58. Opłata 30 zł. m iesięcznie. W pis 10 zł. Niżej wymienione kursy przyjm ują młodzież w wieku od la t 18 ze św iadectw em ukończenia szkoły pow szechnej. W szystkie k u rsy s ą koedukacyjne: 4. Kursy handlowe. Polskiej Macierzy Szkolnej, M arszałkow ska 63 Kurs roczny ogólnohandlowy, drugi rok nauki nieobowiązkowy. U strój sem estralny. Opłata za kurs około 200 zł., p łatn a w ra ta c h m iesięcznych. 5. l-roczny Kurs Buchalteryjno Handlowy przy Instytucie Praktycznej Wiedzy Handlowej im. sen. Bruna, ul. Waliców 2. O płata 300 zł., w pis 10 zł., 6 kl. gim nazjum. 6. Wieczorowe Kursy Handlowe Związku Zaw. Pracowników Handlowych, Przemysłowych i Biurowych, Złota 58. Kurs roczny, op łata 25 zł. m iesięcznie. W pis 5 zł.

31 29 SZKOŁY HANDLOWE TYPU WYŻSZEGO: Do szkół handlowych typu wyższego w ym agane jest ukończenie 6-ciu Mas gim nazjum. 1. Liceum Handlowe Męskie Zgrom adzenia Kupców m. st. W arszaw y, W aliców 2. N auka trw a 2 lata. O płata 90 zł. mies..2 Liceum Handlowe Męskie Aleksandra Kozickiego, im. Komisji Edukacji Narodowej, Senatorska 11. N auka trw a 2 lata. O płata 45 zł. m iesięcznie. 3. Instytut Studjów Handlowych i Orientalistycznych, ul. R eja 7. Wydziały: eksportowy, orjentałistyczny i bankowoubezipieczeniowy. Uczelnia koedukacyjna, nauka trw a 3 lata. O płata 450 zł. rocznie. Wpis 25 zł., szatnia 5 zł., biblioteka 10 zł. 4. Koedukacyjne Liceum Spółdzielczo-Handlowe Tow. Oświaty Spółdzielczo-Handlowej, ul. Królewska 23. Kurs trw a 2 lata. O płata około 50 zł. m iesięcznie. 5. Prywatna Jednoroczna Koedukacyjna Szkoła Przyspobienia Handlowego im. sen. Bruna Zgromadzenia Kupców m. st. Warszawy, ul. Waliców 2 4. W arunki: m atura gim nazjalna!, opłata 610 zł. rocznie w rata ch. 6. Szkoła Koedukacyjna Języków Wschodnich Instytutu Wschodniego, ul. Miodowa 7. (inf. zeszłr.). SZKOŁY PRZEMYSŁOWO TECHNICZNE. SZKOŁY TECHNICZNE TYPU ZASADNICZEGO, Szkoły techniczne m ają na celu kształcenie techników różnych specjalności: w dziedzinie m echaniki, budownictwa, m iernictw a, kolejnictwa, chemji i t. p. W arunki przyjęcia w szkołach technicznych są n a stęp u jące: ukończenie szkoły p o w szechnej lub trzech klas gimnazjum, ewentualnie szkoły rzeimieślniczo-przemysłowej. Egzam in w stępny z jęz. polskiego, m atem atyki i rysunków odręcznych. Zapisy i egzam iny przed w akacjam i: w m aju i czerw cu, po w ak acjach: w sierpniu. SZKOŁY PAŃSTWOWE: 1. Szkoła Drogowa, W spólna 81. Kształci techników dla dróg w odnych, bitych, żelaznych, oraz dla urządzeń w odocią

32 30 gowych i kanalizacyjnych, N auka trw a 4 lata,. Wiek kandydatów lat. Oplata 150 zł. rocznie. 2. Szkoła Chemiczno-Przemysłowa, Hoża 88. Wydziały: chemiczny i ceramiczny. Kształci techników-chem ików dla wielkiego przem ysłu nieorganicznego i organicznego oraz techników-ceram ików, głównie w dziale ceglarstw a i ceram iki budowlanej. N auka trw a 4 lata. Wiek kandydatów lat. Opłata 95 zł. półrocznie. Kaucja 20 zł., egzamin 10 zł., wpis 5 zł. 3. Szkoła M ajstrów Budowlanych przy Państw. Szkole Budownictwa, ul. W spólna 81. N auka trw a 3 lata. W arunki przyjęcia: ukończenie szkoły powszechnej i 3-letnia praktyka rzem ieślnicza, 2-letnia szkolą dokształcająca wieczorowa. O płata 50 zł. rocznie, egzam in 5 zł., wpis 5 zł. 4. Państw ow a Szkoła średnia Techniczna Kolejowa, Chm ielna 88. Celem szkoły jest kształcenie techników do służby drogowej i m echanicznej na kolejach i w przdlsięfoiorstwach przemysłowych, związanych z kolejnictwem. Szkoła posiada w ydziały: m echaniczny, elektrotechniczny, budowlano-drogowy i eksploatacyjny. W arunki przyjęcia: w iek do 17 łat, św iadectwo ukończenia szkoły powszechnej lub 3 klas gim nazjum, ew entualnie szkoły rzemieślniczo-przemysłowej i egzamin wstęipny z jęz. polskiego, m atem atyki i rysunków odręcznych. N auka trw a 4 lata. Na wydział eksploatacyjny przyjm owani są kandydaci do lat 18, po 6-ciu klasach gim nazjum, nauka trw a 2 lata. Opłata w szkole wynosi około 70 zł. rocznie Zapisy od lipca. 5. Państwowa Niższa Szkoła Techniczna Kolejowa. Praga, Nowe Bródno. Szkoła posiada wydziały: m echaniczny i elektryczny i przygotow uje rzem ieślników n a przyszłych m aszynistów kolejowych, elektrom onterów i t. p. W arunki przyjęcia: ukończenie szkoły pow szechnej i egzam in w stępny z jęz. polskiego i m atem atyki. N auka trw a 3 lata. O płata około 100 zł. rocznie. Zapisy od m aja, egzam in w czerwcu. 6. Państwowe: Kursy 'Radjotechniczne przy Państwowej Szkole Budowy Maszyn i Elektrotechniki im. Wawelberga i Rotwanda w Warszawie, M okotow ska 6, prow adzą: K urs dla R adiotechników, dw uletni, dla przyszłych zaw o dowców. W arunki przyjęcia: ukończenie szkoły pow szechnej,

33 klas gimn. lub szkoły rzemieślniczej. N auka wieczorowa, o p łata 170 zł. rocznie, p łatn a w ra ta c h półrocznych. 7. Szkoła Budowy Maszyn w Grudziądzu, woj. Pom orskie. K ształci techników-m eehaników dla służby ru ch u i pracy biurowej w zakładach przemysłowych. N auka trw a 4 lata. Wiek kandydatów lat. O płata 85 zł. półrocznie, (iinf. zeszłr.). 8. Szkoła Włókiennicza w Łodzi, ul. Żeromskiego 115. Wydziały: przędzalniczy, tkacki, drzewiarski, farfoiarsko-wykończałniczy i m echaniczny, kształcą, techników powyższych specjalności. Na wydziale m echanicznym nauka trw a 4 lata,. na w szystkich innych po 3 lata. W iek kandydatów lat. O płata zł. półrocznie (inf. zeszłr.). 9. Szkoła Przemysłowa w Bydgoszczy, ul. Św. Trójcy 11. Szkoła poza wydziałami rzem ieślniczam i posiada: 1) wydział chem iczny z oddziałam i chem iczno-cukrow niczym i gazow niczym, 2) w ydział m łynarski. W ydziały kształcą, techników m łynarskich i techników-chem ików ze specjalizacją w technologji cukrow nictw a, gorzelnictw a, kro ch m aln ictw a lufo gazow nictwa. Wiek kandydatów do lat 17. N auka trw a 4 lata. Opłata szkolna w ynosi 95 zł. półrocznie, (inf. zeszłr.). SZKOŁY PRYWATNE: 1. Kursy dla Spawaczy Stow. dla Rozwoju Spaw ania i Cięcia M etali, ul. G rochow ska 52. (inf. zeszłr.). 2. średnia Szkoła Chemiczno-Garbarska Towarzystwa Popierania Wiedzy Chemiczno-Garbarskiej w Radomiu, ul. Jacka M alczewskiego. Szkoła kształci techników dla przem ysłu g a r barskiego i chem icznego. N auka trw a 4 lata. W iek kan d y d a tów lat. O płata 50 zł. m iesięcznie, (inf. zeszłr.). SZKOŁY TECHNICZNE TYPU WYŻSZEGO: Do szkół technicznych typu wyższego przyjm owani są kandydaci w w ieku do la t 19, ze św iadectw em ukończenia 6 klas gim nazjum na podstawie egzam inu wstępnego z ję<z, polskiego, m atem atyki, fizyki i rysunków odręcznych. 1. Państw. W yższa Szkoła Budowy Maszyn i E lektrotechniki im. H. W awelberga i S. 'Rotwanda, M okotowska 6. Wy-

34 32 - działy: m echaniczny i elektryczny. N auka trw a 3'h roku. O płata około 200 zł. rocznie. Zapisy od 1 lipca do 15 sierpnia. Egzam iny od 25 sierpnia. 2. Państw. Szkoła Budownictwa, W spólna 81. Kształci techników budow lanych. O płata 65 zł. półrocznie. Zapisy i egzam iny w cerw cu i w sierpniu. N auka trw a 3 lata. 3. Państw. Szkoła Techniczna, Hoża 88. Wydziały: lotniczy i samochodowy. Szkoła kształci techników w arsztatow ców i pom ocników k o n stru k to ró w dla fabryk, zakładów przem ysłowych lotniczych i samochodowych. N auka trw a 3 lata. Opłata 85 zł. półrocznie. 4. Państw. Szkoła Teletechniczna (T elegraficzno T elefoniczna) ul. Nowogrodzka 45. W iek kandydatów lat. Kandydaci przyjęci odbywają 4-ro m iesięczną próbną praktykę płatną w charakterze zwykłych robotników. Nauka, w szkole jest bezpłatna i trw a 2 lata. Praw ie wszyscy absolwenci szkoły są angażow ani na stanow iska techników. Egzam iny w maju.. Po ukończeniu obow iązani są do pracy n a służbie państw ow ej. 5. Państwowe. Kursy Radiotechniczne przy Państw. Szkole Budowy Maszyn i Elektotechniki im. Wawelberga i Rotwanda (ul. M okotowska 6), prowadzą Ogólny Kurs Radiotechniczny, koedukacyjny, dla kandydatów po 6 kl. gimn. Kurs roczny, n a u k a wieczorow a. O płata 200 zł. rocznie. 6. Szkoła Morska w Gdyni, szosa G dańska. W ydziały: n a wigacyjny i m echaniczny. Celem szkoły jest przygotowanie oficerów pokładowych i m echaników okrętow ych dla floty handlowej. N auka trw a około 45 miesięcy, w tem 22 miesiące pływania na statkach. W iek kandydatów lat. N auka bezpłatna, opłata za utrzym anie w ynosi 1200 zł. rocznie, p ła t na w rata ch m iesięcznych. Zapisy do 5 lipca, egzaminy od 10 lipca. (inf. zeszł.). KU RSY TEC H N ICZN E: 1. Kursy Kreśleń Technicznych inż. Gajewskiego, Plac T rzech Krzyży 8. K urs roczny, koedukacyjny, u stró j sem e stralny, początek nauki w sierpniu i styczniu. W ydziały: m a szynowy, budow lany i m ierniczy. W arunki przyjęcia: u k o ń czenie szkoły powszechnej lub 3 klas gimnazjum. Opłata 20 zł. m iesięcznie. N auka w ieczorow a, (inf. zeszł.).

35 33 2. Kursy Kreśleń Technicznych inż. Latoura, T rauguta 6. Kur roczny koedukacyjny, ustrój sem estralny, początek nauki we w rześniu i w lutym. W ydziały: m aszynow y, budow lany, m ierniczy i graficzny. O płata 20 zł. m iesięcznie. N auka w ieczorow a. (inf. zeszłr.). SZKOŁY MIERNICZE: Celem szkół m ierniczych jest kształcenie samodzielnych m ierniczych dla pom iarów terenowych. W arunki przyjęcia: ukończenie szkoły powszechnej lub trzech klas gim nazjum i egzam in w stępny z polskiego, m atem atyki i rysunków. Po ukończeniu szkoły uczniowie otrzym ują stopień mierniczego, a po odbyciu przynajm niej 5-cioletniej praktyki w danym zawodzie i po zdaniu egzaminu, z w yrobienia fachow ego otrzym ują stopień m ierniczego przysięgłego. 1. Państwowa Szkoła Miernicza w Warszawie, Hoża 88. Szkoła przyjm uje kandydatów ze świadectwem ukończenia 6 klas gim nazjum na podstawie egzam inu wstępnego z jęz. polskiego, m atem atyyki i rysunków. N auka trw a 3 lata. Opłata 220 zł. rocznie. 2. Państwowa Szkoła Mierniczo-Mełjoracyjna w Poznaniu, Łąkow a 11. W ydziały, m ierniczy i m eljoracyjny. W iek k an d y datów do 16 lat. Nauka: tjrwa 4 lata. O płata około 150 zł. rocznie, płatn e w ra ta c h półrocznych, (inf. zeszłr.). 3. Wydział mierniczy i meljoracyjny przy Państwowej Szkole) Technicznej w Wilnie. H olendem ia 12. W arunki przyjęcia i opłaty, jak wyżej. (inf. zeszłr.). 4. Wydział mierniczy przy Państwowej Szkole Mierniczej i Drogowej w Kowlu, woj. wołyńskie. W arunki przyjęcia i opłaty, jak wyżej. SZKOŁY LEŚNE. (inf. zeszłr.) Zadaniem szkół leśnych jest kształcenie techników leśnych i przemysłowo-leśnych. W arunki przyjęcia: ukńoczenie szkoły powszechnej lub 3 klas gim nazjum i egzam in w stępny z jęz. polskiego, m atem atyki i rysunków. W iek kandydatów lat. (Szkoła w Białokrynicy przyjm uje od 16 lat). W ydziały leśne posiadają n astępujące szkoły:

36 34 1. Państwowa Szkoła Przemysłowo Leśna w Łomży. N a uka trw a 4 lata. Opłata 90 zł. półrocznie. Opłata m iesięczna za u trzym anie w in tern acie szkolnym w ynosi 50 zł. 2. Państwowa Średnia Szkoła Rolnicza w Białokrynicy, woj. W ołyńskie, poczta Krzemieniec. Nauka, trw a 3 lata. Opłata 95 zł. półrocznie. U trzym anie w internacie szkolnym 50 zł. m iesięcznie. 3. Państw, średnia Szkoła Rolnicza w Żyrowicach, woj. nowogrodzkie, poczta, Slonim. N auka trwa, 3 lata. Opłata 75 zł. półrocznie. U trzym anie w intern acie szkolnym 50 zł. mies. SZKOŁY OGRODNICZE. 1. Państwowa Średnia Szkoła Ogrodnicza, Nowogrodzka 60. Szkoła kształci samodzielnych ogrodników, prowadzących średnie i większe ogrody. W arunki przyjęcia: wiek lat i ukończenie szkoły pow szechnej lub 3 klas gim nazjum. E gzam in w stęnpy z jęz. polskiego, m atem atyki i fizyki, Nauika trwa 3 lata. Opłata 95 zł. półrocznie. Egzam in 5 zł.. Wpis 10 zł., kaucja 25 zł, Zapisy od m aja. 2. Państwowa Szkoła Ogrodnicza w Poznaniu, ul. Śniadeckich 54/58. Szkoła koedukacyjna typu wyższego. Wydziały: produkcji ogrodniczej, ogrodnictw a ozdobnego, handlu ogrodniczego i przem ysłu ogrodniczego (dwa ostatnie wydziały znajdują się w stadjum organizacji). W arunki przyjęcia: wiek do la t 19, św iadectw o z ukończenia 6 klas gim nazjum, kandydaci m ogą być poddani egzaminowi w stępnem u. N auka trw a 3 lalta. Opłata około 250 zł. rocznie. Zapisy od 15 czerwca do 15 sierpnia, (inf. zeszłr.). KURSY OGRODNICZE. 1. Roczne Kursy Pszczelniczo-Ogrodnicze, ul. Profesorska 4. Kursy roczne, koedukaeyne, trw ają od 1 października, dio 31 lipca. W arunki przyjęcia: ukończenie 16 la t i św iadectw o z ukończenia 6 klas gimnazjum. Opłata, za, kurs 600 zł., płatna w ratach. 2. Trzymiesięczne Kursy Pszczelnicze i Przetworów Owocowych, ul. Profesorska 4. Kursy koedukacyjne, cenzus n a u

37 35 kowy nie wym agany. Początek nauki w m aju. Opłata za kurs 100 zł. SZKOŁY ROLNICZE (inf. zeszłr.). Celem szkół rolniczych jest kształcenie techników rolniczych, sam odzielnych zarządców m niejszych m ajątków, instruktorów hodowlanych i t. p. W arunki przyjęcia: ukończenie szkoły powszechnej lub 3 klas gim nazjum i egzam in w stępny z jęz. polskiego, m atem atyki i fizyki (ew entualnie z przyrody). W iek kandydatów lat, pierwszeństwo dla posiadających p rak ty k ę rolniczą.. N au k a trw a 3 lata. O płata zł. półrocznie. Opłata za utrzym anie w internacie szkolnym wynosi, zależnie od szkoły, zł. m iesięcznie. PAŃSTWOWE SZKOŁY ROLNICZE. 1. Państw. Szkoła Rolnicza BratneP, poczta Gołotczyzna, pow. Ciechanów. 2. Państw. Szkoła Pszczelin, poczta Brwinów, pow. Błonie. 3. W Białokrynicy, woj. wołyńskie, poczta Krzemieniec. 4. W Bojanowie, woj. poznańskie, poczta Rawicz. 5. W Bydgoszczy, ul. Paw ła z Łęczycy W Czernichow ie nad W isłą, woj. krakow skie. 7. W Grudziądzu, ul. Wenckiego W Żyrowicach, woj1, nowogrodzkie, poczta Słonina. 1. Trzyletnia Średnia Szkoła Rolnicza fundacji im. hr. Kickiego w Sobieszynie, st. kol. Ryki pod Dęblinem. W arunki przyjęcia, jak wyżej. O płata za. nau k ę i utrzym anie w in te rn a cie w ynosi około 100 zł. m iesięcznie. Do szkół rolniczych typu wyższego należy: 1. Państwowa Wyższa Szkoła Gospodarstwa Wiejskiego w Cieszynie. Szkoła posiada działy rolniczy (nauka 3-letnia), in stru k torsko-nauczycielski (n au k a 1-roczna). W arunki przy jęcia: ukończenie 6 klas gimnazjum, odbycie rocznej1praktyki rolniczej i egzam in w stępny z jęz. polskiego, m atem atyki i fizyki, Przyjm ow ani są kandydaci, którzy ukończyli 17 lat (na wydział instrukt. naucz, przynajm niej 19 lat i ukończenie średniej szkoły rolniczej). O płata w ynosi 95 zł. rocznie.

38 - 36 PRYWATNE SZKOŁY ROLNICZE. 1. Ludowa Szkoła Roln. Gołądków, pow. i poczta Pułtusk. 2. Lud. Szkoła Rolnicza, Niegłosy, poczta i pow. Płock. 3. Lud. Szkoła Rolnicza, Ruda, poczta i pow. Przasnysz. 4. Lud. Szkoła Roln. p. Stary Brześć, pow. W łocławek. 5. Szkoła Rolnicza Męska Centralnego Tow. Organizacyj i Kółek Rolniczych, Mieczysławów, poczta i pow. Kutno. 6. Ludowa Szkoła Rolnicza, Czarnocin, poczta i pow. Łódź. 7. Ludowa Szkoła Rolnicza, Dobryszyce, pow. i poczta Radom sko. 8. Ludowa Szk. Rolnicza, Sędziejowice, pow. i pocz. Łask. 9. Szkoła Hodowlana Centralnego Tow. Organizacyj i Kółek Rolniczych, p. Lisków, pow. Kalisz. 10. Szkoła Rolnicza im. T. Kościuszki Centralnego Tow. Organizacyj i Kółek Rolniczych, Popów, pow. Turek, poczta Pęczniew. SZKOŁY 'RZEMIEŚLNICZO-PRZEMYŚLOWE. Celem szkół rzem ieślniczo-przemysłowych jest kształcenie rzem ieślników różnych specjalności oraz przygotowanie ich do pracy sam odzielnej i fabrycznej. Do szkół rzem ieślniczych przyjm ow ani są kandydaci w w ieku la t ze św iadectwem ukończenia szkoły powszechnej lub 3 klas gimnazjum, bez egzam inu w stępnego. SZKOŁY PAŃSTWOWE: 1. Szkoła Rzemieślniczo-Przemysłowa, Szeroka 26. W y działy: ślusarsko-m echaniczny. Dział budowy instrum entów m uzycznych (sm yczkowych) ul. Hoża 88. N auka trw a 3 lata. O płata 60 zł, półrocznie. Zapisy w sierpniu. 2. Szkoła Przemysłu Drzewnego w Hajnówce., woj. białostockie. Działy: kołodziejsko-powożniczy, kowałsko-ślusarski, stołarsko-m eblowy i ciesieisko-budowlany. N auka trw a 3 lata. O płata 45 zł, półrocznie. Utrzym anie w bursie szkolnej 35 zł. m iesięcznie. Zapisy do sierpnia, (inf. zeszłr.). 3. Szkoła Rzemiosł Budowlanych w Wilnie, Kopanica 5. Działy: m u rarsk i i ciesielski. W iek kandydatów la t

39 37 i ukończenie przynajm niej 4-ch oddziałów szkoły powszechnej. N auka trw a 2Vs roku. Opłata około 60 zł. rocznie. Mieszkanie i utrzym anie otrzym ują uczniowie bezpłatnie w szkolnej bursie w zam ian za pracę. (inf. zeszłr.). 4. Szkoła Rzemiosł Budowlanych w Krzemieńcu, woj. w o łyńskie. Działy, w arunki przyjęcia i opłaty, jak wyżej (inf. zeszł.) SZKOŁY MIEJSKIE. 1. l-sza Rzemieślnicza im. Konarskiego, Leszno- 72. Działy: ślusarsko-m echaniczny, elektrom echaniczny i samochodowolotniezy. N auka trw a 3 lata. Opłata około 100 zł. półrocznie. Zapisy w sierpniu. 2. Il-ga Szkoła Rzemieślnicza, Nowowiejska 37. Działy: m etalowy, obejm ujący kowalstwo, ślusarstw o i tokarstw o oraz drzewny: stolarstw o (ogólne, meblowe i m odelarskie). N auka trw a 3 lata. Opłata około 100 zł. półrocznie. Zapisy od czerw ca do sierpnia. SZKOŁY PRYWATNE: 1. Szkoła Przemysłu Graficznego im. Marszałka J. Piłsudskiego, K onw iktorska 2. Szkoła kształci pracow ników dla potrzeb przem ysłu graficznego w zakresie drukarstw a, litografji i fotochem igrafji. Egzam in w stępny z jęz. polskiego, a ry tm e tyki i rysunków odręcznych. N auka trw a 31/! roku. Opłata 300 zł. rocznie, płatna w ratach półrocznych lub kw artalnych. Zapisy od m aja, egzam in w czerwcu. 2. Szkoła Rzemieślnicza przy Zakładzie Salezjańskim im. ks. Siemca, Lipowa 14. Działy: kraw iecki i graficzny (zecerstwo, introligatorstw o, drukarstw o). N auka trw a 4 lata. O płata 30 zł. m iesięcznie. Zapisy od 15 m aja, 3. żydowska Szkoła Rzemiosł im. dr. Natansona, Grzybow ska 26. Działy: ślusarsko-m echaniczny i elektro-m echaniczny. W iek kandydatów lat. N auka trw a 4 lata. O płata 100 zł. rocznie. Zapisy od 15 m aja. 4. Szkoła'Rzemieślnicza Tow. Dostarczania Pracy Ubogim Żydom, Staw ki 36. Działy: ślusarsko-m echaniczny, sam ochodowy, elektro-m echaniczny i bronzowniczo-cyzlerski. N auka trw a 4 lata. O płata zł. miesięcznie.

40 38 SZKOŁY PRZEMYSŁU ARTYSTYCZNEGO. Szkoły Przem ysłu Artystycznego m ają na celu kształcenie a rty stó w zdobników dla wszystkich, gałęzi przem ysłu a rty stycznego, in stru k to ró w szkół rzem ieślniczych i przem ysłowych, nauczycieli rysunków i t. p. W arunki przyjęcia: ukończenie szkoły powszechnej lub 3 klas gim nazjum i egzamin w stępny z rysunków. 1. Miejska Szkoła Sztuk Zdobniczych i Malarstwa w Warszawie, Myśliwiecka 8. Szkoła koedukacyjna, przyjm uje kandydatów, którzy m ają ukończonych la t 16. N auka trw a 4 lata. O płata około 200 zł. rocznie. Zapisy w sierpniu. Przy szkole istnieją kursy wieczorowe rysunków, opłata 60 zł. i k u rsy niedzielne, opłata 20 zł. rocznie. 2. Kursy Przygotowawcze Rysunku i Zdobnictwa przy Muzeum Rzemiosł i Sztuki Stosowanej w Warszawie. Chmielna 52. Kursy koedukacyjne, nauka trw a 3 lata. Opłata 180 zł. rocznie, p łatn a w ra ta c h półrocznych; n a kursie trzecim 200 zł. 3. Kursy Rysunkowe Muzeum Przemysłu i Rolnictwa, ul. K rak.-przedm ieście 66. K urs jednoroczny dla dorosłych, p rac u jących czeladników i m ajstrów. W ykłady 2 razy tygodniowo. Opłata za kurs 40 zł. 4. Szkoła Sztuk Pięknych im. W. Gerson, ul. Pankiew icza 3. Kurs trw a 1 rok. Ukończenie: 6 kl. giimn. (jeśli kandydat bardzo zdolny, przyjm uje się z niższem wykształceniem. Opłata za całodzienny kurs 480 zł., za kurs dzienny (od godz. 9 13) 300 zł., za k u rs w ieczorow y 200 zł. (tylko te o rja). 5) Średnia Szkoła M uzyczna im. Chopina, ul. Moniuszki, G m ach Filharm onji. W Centrali wpis i egzam in 15 zł. za kurs przygotow aw czy (do 14 l a t ) 20 zł., kurs w stępny 30 zł., niższy 45 zł.,, średni 47Va zł., kurs wyższy 50 zł. miesięcznie. W Oddziałach (Żoliborz, ul. Kochanowskiego 6 i Praga, W ileńska 15), wpis i egzamin 10 zł., za kurs przygotowawczy 15 zł., za kurs w stępny 25 zł., kurs niższy 32''2 zi., kurs średni 35 zł. (Skrzypce i:. fortepjan) lełnie Kursy Muzyczne im. Chopina, ul. Żórawia 19, przy uczelni istnieje kurs wstępny. Opłata: za egzam in i wpis 15 zł., za kurs w stępny 20 zł., za kurs I-szy zł., za 2-gi zł., za o sta tn i 45 zł. miesięcznie.

41 39 SZKOŁY PRACY SPOŁECZNEJ. 1. Prywatna 1 -roczna Koedukacyjna Szkoła Reporterów Dziennikarskich Jerzego Machonia, ul. Krucza 36. W arunki przyjęcia: 6 klas gim nazjum. O płata 45 zł. m iesięcznie. (O t w a rta będzie w sierpniu 1934 r.). 2. Prywatna 1-roczna Szkoła Bibljotekarska, ul. Koszykowa 26. W arunki przyjęcia: m atura gim nazjalna. Opłata 100 zł. rocznie. SZKOŁY RÓŻNE. Państwowa Szkoła Higjeny (m ęska). Kurs dla K ontrolerów Sanitarnych, ul. Okocimska 24. Kurs trw a 4 m iesiące (zaczyna się w styczniu), wiek od lat, ukończenie szkoły pow szechnej i wyżej, opłata 50 zł. m iesięcznie. Niższa Szkoła Hotelarska Naczelnej Organizacji Polskiego Przemysłu Hotelowego, Al. Jerozolim ska 39. Szkoła roczna, koedukacyjna. O płata 10 zł. m iesięczna. Zapisy do w rześnia. Kursy Kosmetyczne m ają n a celu kształcenie wykwalifikow anych osób i po ukończeniu dają prawo praktyki oraz m ożność otw arcia gabinetu kosm etycznego. W arunki przyjęcia: ukończenie szkoły powszechnej i 18 la t życia. Opłata od zł. za kurs. (inf. z eszłr.). 1. Kursy Kosmetyczne Dr. S. Zamenhofa w Warszawie, Senatorska 36. N auka trw a 4 miesiące, opłata 400 zł. płatna w 2-ch ratach. 2. Kursy Kosmetyczne Dr. Muszkatblata, Plac Trzech Krzyży 11. N auka trw a 4 miesiące, opłata 400 zł., płatna w ratach miesięcznych. 3. Szkoła Masażu Leczniczego Dr. J. Zaorskiego w Warszawie, Sm olna 30. N auka trw a 4 miesiące, opłata 305 zł., płatna w 2-ch ratach. 4. Kursy Kosmetyczne. Dr. M. Biernackiej w Warszawie, Szopena Kursy Kierowców Samochodowych, ul. Jerozolim ska 27. Kurs trw a 6 tygodni, opłata 100 zł. (Przyjm ują kandydatów od la t 18).

42 40 2. Kursy Kierowców Samoch., ul. Hoża 35. Kurs trw a 8 tyg. O płata 150 zł. (od 18 lat, um iejętność czytania i pisan ia). 3. Kursy Kier. Samochodowo-Motocyklowych, ul. Nowy- Świait 44. K urs trw a 6 tyg. O płata 100 zł. (od 18 la t). 1. Kursy pisania na maszynie Pszczółkowskiego, ul. W spólna 39. K urs trw a od 1 m iesiąca do 3-ch, opłata 10 zł. mies. 2. Kursy pisania na maszynie., Al. Jerozolim skie 25. Kurs trwa od 1 miesiąca; do 3-ch. O płata 10 zł. miesięcznie. 3. Kursy Stenografji i Pisania na maszynie Wojnara, ul. Koszykowa 15 (koedukacyjne). Kursy Stenograf/i niższy i wyższy trw a ją po 3 m iesiące, opłata za każdy k u rs 12 zł. m iesięcznie (w języku polskim,, francuskim, niem ieckim i angielskim ). Kurs pisania na m aszynie trw a 2 miesiące, opłata 10 zł. m iesięcznie. SZKOŁY GÓRNICZE I HUTNICZE. Celem szkół górniczych jest kształcenie techników ruchu podziemnego i sztygarów w kopalniach. Szkoły hutnicze kształcą techników ruchu i techników laboratoryjnych poszczególnych działów h utnictw a. W arunki przyjęcia: ukończenie szkoły powszechnej lub 3 klas gim nazjum i egzam in w stępny z jęz. polskiego, m atem aty k i i rysunków. SZKOŁY PAŃSTWOWE: 1. Szkoła Górnicza i Hutnicza im. Staszica w Dąbrowie Górniczej, woj. Kieleckie. W ydziały: górniczy, hutniczy, m iernictw a kopalnianego, i eellktromechaniczny. W iek kandydatów lat. N auka trw a 4 lata. Opłata około 70 zł. półrocznie. P rzy szkole istnieje bursa. 2. Szkoła Górnicza w Wieliczce, woj. Krakowskie. Szkoła kształci sztygarów dla kopalń i zakładów górniczych. Przyjm ow ani są kandydaci, k tórzy ukończyli 18 la t i odbyli dw uletn ią p rak ty k ę górniczą. N auka trw a 3 lata. O płata 10 zł. miesięcznie. Opłata za m ieszkanie i utrzym anie w szkolnej bursie 75 zł. m iesięcznie.

43 41 S Z K O Ł Y P R Y W A T N E : 1. Szkoła Górnicza w Tarnow skich Górach, woj. śląskie. Szkoła utrzym yw ana jest przez G órnośląski Zw iązek P rzem y słowców Górniczo-H utniczych, przyjm uje kandydatów, m ają cych 19 lat skończonych i dw uletnią praktykę górniczą. N auka jest bezpłatna i trw a 3 lata. S Z K O ŁA LO TN IKÓ W I M ECH AN IKÓ W LO TN IC Z Y C H. S tałych szkół dla pilotów cywilnych obecnie w Polsce n iem a. Do W ojskow ej Szkoły P odchorążych L otnictw a przyjm o w ani są jedynie kandydaci po ukończeniu kursu unitarnego w Szkole Podchorążych R echoty (w arunki przyjęcia: ukończenie gim nazjum i m atu ra). 1. Szkoła Podoficerów Lotnictwa dla Małoletnich w Bydgoszczy. W arunki przyjęcia: wiek lat, ukończenie szkoły pow szechnej i zdolności fizyczne do zawodowej służby w ojskowej w lotnictwie. Podania o przyjęcie do szkoły należy wnosić do dnia 10 lipca do kom endanta szkoły. K andydaci zakw alifikow ani podlegają badaniom lek arsń im i zdają egzam in w stępny. N auka trw a 3 lata, w drugim roku nauki następuje podział na grupy: m echaników lotniczych, fotografów i radjó-mechaników. N auka i utrzym anie bezpłatne. Po ukończeniu szkoły absolwenci obowiązani są do odsłużenia w wojsku po 3 lata za każdy rok nauki, niezależnie od obow iązkow ej służby w ojskowej. W razie niew stąpienia do w ojska lub nieodsłużenia pełnego okresu służby wojskowej, absolwenci obowiązani są do zwrotu kosztów nauki i utrzym ania za czas pobytu w szkole. SZKOŁY WOJSKOWE, (inf. zeszłr.) Do szkół w ojskow ych, dostępnych dla m łodzieży po u k o ń czeniu szkoły powszechnej, należą: korpusy kadetów i Szkoła Podoficerska Piechoty dla M ałoletnich. Do szkoły P o d ch o rążych, dającej m ożność dalszego kształcenia się w Szkołach Podchorążych Broni i osiągnięcia stopnia oficerskiego, w ym a g ane jest ukończenie gim nazjum i uzyskanie św iadectw a dojrzałości.

44 42 A. KORPUSY KADETÓW. K orpusy K adetów są gim nazjam i wojskow em i, łączącem i n a ukę pięciu wyższych klas gimnaz um typu matem,atyczno'- przyrodniczego z wychowaniem i wyszkoleniem wojskowem. Do K orpusu K adetów m ogą być przyjęci tylko synowie obywateli polskich, dobrze rozwinięci fizycznie; pierwszeństwo dlla sierot, dzieci wojskowych. W arunki przyjęcia: do klasy I-szej korpusu, odpow iadającej IV-0j klasie gimnazjalnej:, przyjm o w ani są kandydaci w w ieku la t ze św iadectw em ukończenia szkoły pow szechnej, 3-ch klas gim nazjum łulb odpowiedniego przygotow ania w domu. Egzam in w stępny z zakresu 3 klas gimnzajum. O płata zasadnicza (za, wyżywienie, zakw a terow anie i um undurow anie kadeta) wynosi około 1200 zł. rocznie, płtna w rata ch. N auka je st bezpłatna. P odania o przyjęcie należy wnosić do lipca na ręce kom endy n,aufoliższego korpusu. K orpusy K adetów znajdują się: Nr. 1 we Lwowie, Nr. 2 w Chełmnie (woj. pom orskie), Nr. 3 w Rawiczu (woj. poznańskie). Absolwenci korpusów kadetów, o ile nie poświęcają się zawodowej służbie wojskowej!, obowiązani są do zw rotu opłaty zasadniczej, jeśli byli od niej zwolnieni. B. SZKOŁA PODOFICERSKA PIECHOTY DLA MAŁO LETNICH W KONINIE. Szkoła kształci zawodowych podoficerów piechoty. Poza w yszkoleniem w ojskow em uczniow ie pobierają n au k ę ogólnokształcącą w zakresie szkoły powszechnej. N auka trw a 3 lata. W arunki przyjęcia: obywatelstwo polskie, wiek lat. K andydaci pow inni posiadać w ykształcenie przynajm niej w zakresie 5 odziałów szkoły powszechnej i zdolność fizyczną do zawodowej służby wojskowej w piechocie. Pierw szeństw o dla sierot, dzieci w ojskow ych i urzędników państw ow ych, inw alidów i t. p. N auka i utrzym anie bezpłatne. Podania o przyjęcie należy wnosić do kom endy szkoły do dnia 15 czerwca. Po ukończeniu szkoły absolw enci obow iązani są odsłużyć w wojsku w c h a ra k te rz e podoficera 10 lat, niezależnie od obow iązkowej służby wojskowej. W razie niedosłużenia pełneigo okresu służby wojskowej, ucznoiwie obowiązani są do zwrotu kosztów nauki i utrzym ania za cały czas pobytu w szkole.

45 43 SZKOLNICTWO DOKSZTAŁCAJĄCE, (inf. zeszłr.). Szkoły dokształcające zaw odow e przeznaczone są w yłącznie dla młodzieży, pracującej w handlu, przemyśle i rzemiośle. Młodzież pracująca w wieku la t obowiązana jest do uczęszczania do szkół dokształcających, nauka jest bezpłatna, wieczorowa. Szkoła dokształcająca zawodowa posiada 3 klasy, dla uczniów z niedostatecznem przygotowaniem istnieją klasy przygotow aw cze. WYKAZ PUBLICZNYCH SZKÓŁ DOKSZTAŁCAJĄCYCH ZAWODOWYCH W WARSZAWIE. 1. Nowowiejska 37, m etalow a (M echanicznej obróbki m etali). 2. Kredytowa 2 Działy: m etalowy (ślusarski), zdlo-bniczom etalow y, zdobhiczo-m alarski. 3. Chłodna 11', ogólna. 4. G rzybow ska 61, ogólna. 5. D rew niana 8, kraw iecka i ogóino-w łókiennicza. 6. Otwocka. 3, tokarsko-ślusarska. 7. Solec 22, ogólno-skórnicza i szew cka. 8. S karyszew ska 15 *, ogólna, m etalow a..9. K aw ęczyńska 2, drzew no-budow lana. 10. S rebrna 16, spożywcza i handlow a. 11. W olska 125, ogólna. 12. Al. 3-go M aja 18, spożywcza. 13. P io tra S kargi 26, ogólna. 15. Chłodna, 11, m etalow a (ślusarze, blacharze i kotlarze I. 16. S taw ki 21, oigólna. 17. N arbutta 14, graficzna. 18. K onw iktonska 2, graficzna. 19. K arolkow a 64, drzew no-budow lana, 20. Chm ielna 88, ślusarsko-m echaniczna. 21. Okopowa 55, ślusarsko-narzędziarska, 22. C zerniakow ska 128, m etalow a. 23. Z ąbkow ska 41, ślusarska. 24. G ostyńska 9/11, ogólna,. 25. Tarczyńska, 2\ r ogólna. 26. Leszno 7.9, samochodowo-samolotowa,.

46 _ G dańska 1, ogólna.,28 S ta ra 6, ogólna. 29. P ankiew icza 3, fryzjerska. 30. M odlińska 21, ogólna (oddzielne klasy m ęskie i żeńskie). 31. Stawki 36 zdobniczo-m etalowa i zdobniczo-galante- "ryjsna. 32. T ręb ack a 10, ogólna dla uczniów i uczenie szkoły baletowej. 33. G rzybow ska 26, m etalow a i w łókiennicza. 34. Pankiew icza 3, handlow a. 35. Białołęcka 36, m etalow a i ogólna (oddzielne klasy m ęskie i żeńskie. SZKOŁY ŻEŃSKIE ŚREDNIE OGÓLNOKSZTAŁCĄCE. Do 1-szej klasy szkół ogólnokształcących państw ow ych i m iejskich przyjm owane są kandydatki po ukończeniu 6 klas szkoły pow szechnej n a podstaw ie egzam inu konkursow ego. Absolwentki 7-klasowej szkoły powszechnej, pragnące dostać się do II klasy gim nazjum nowego typu, podlegają też egzaminowi konkursow em u łącznie z egzam inem z języka łacińskiego i jednego obcego w zakresie, przewidzianym program em tej klasy. Szkoły pryw atne przyjm ują do 1-szej klasy gim nazjum nowego typu najczęściej bez egzaminu,, o ile uczenica wykaże się dobrem św iadectw em rocznem. Opłaty szkolne wynoszą w gim nazjach państw ow ych 220 zł. rocznie (dla dzieci urzędu, państw. 110), w gim nazjach m iejskich 450 zł. rocznie, w gim nazjach pryw atnych od 40 do 100 zł. miesięcznie. GIMNAZJA PAŃSTWOWE, 1. Imienia Klementyny Hofmanowej, M arszałkow ska Imienia Królowej Jadwigi, W iejska Imienia Marji Konopnickiej, Św. Barbary Imienia Marji Konopnickiej, Kawęczyńska Imienia Emilji Plater, Mazowiecka Imienia Narcyzy Żmichowskiei, M okotowska Imienia Juljusza Słow ackiego, W aw elska '46.

47 45 - GIMNAZJA MIEJSKIE. 1. Drugie Gimnazjum Miejskie im. Jana Kochanowskiego Rozbrat 26. GIMNAZJA PRYWATNE. 1. Eugehji Czyżewiczowej, Złota Sabiny Chmielewskiej, Krak. Przedm ieście Józefy Gagatnickiej, Senatorska Reginy Gaczeńskiej i Eweliny Kacprowskiej Chłodna Haliny Gepnerówny, Moniuszki Anny Jakubowskiej, PI. 3-ch Krzyży Jadwigi Kowalczykówny i Jadwigi Jaworkówny Wiejska 5 8. Zofji Kołtuniakowej, Koszykowa llb. 9. Zofji Kurmanowej, B racka W ładysławy Lange, Senatorska Im. Z, Łabusiewicz, Kępna 17 (PYaga). 12. Krystyny Malczewskiej, W spólna Jadwigi Michalskiej, Chłodna Janiny Popielewskiej i Janiny Roszkowskiej, B agatela klasowa Szkoła śr. Anieli Przesmyckiej, Mazowiecka Imienia Leonji Rudzkiej, Zielna Marji Rybickiej, Chmielna Heleny 'Rzeszotarsikiej, Konopacka Julji Statkowskiej, Nowogrodzka Stow. szkolnego pod wezw. św. Zofji, M arszałkow ska Stow. szkolnego 8-mio klas. szkoły żeńskiej, Foksal Stow. Dyrektorów Szkół Państw, średnich, W iejska Wandy Szachtmajerowej, Ochota 44, róig Białobrzeskiej. 24. Jadwigi Taczanowskiej, M arszałkow ska Marji Taniewskiej, M arszałkow ska Imienia Cecylji Plater-Zyberkówny, Piękna Tow. Słow iańska W zajemność", Śto-Krzyska Towarzystwa Szkoły średniej, Żoliborz, Karpińskiego Tow. Współpraca1, Elektoralna 11 i Miodowa Janiny Tym ińskiej, PI. M ałachow skiego A ntoniny W alickiej, K rucza Zofji Wołowskiej, Piękna Imienia Królewny Anny Wazówny Zboru Ewangelicko- Augsburskiego, Kredytowa 2.

48 Zgromadzenia S. S. Najświętszej Rodziny z Nazaretu C zerniakow ska Zgrom adzenia S. S. Zmartwychwstania Pańskiego, Żoliborz, K rasińskiego Cecyiji Landauowej, Przejazd Komitetu Opiekuńczego Jehudyjah, Długa Hermana Kaleckiego, Nowolipki Frydy Mirlasowej, Długa Leona Okręta i Antoniego Paprockiego, Zielna Rebeki Perły Lubińskiej, Ceglana Fanny Posnerowej, Twardia Sary Pryłuckiej, Długa Zofji Rozenfeldowej, Leszno Marji Rubinstein-Diekste.inowej, Leszno Róży Strumpfman, Prosta Janiny Świąteckiej, Sto-Jerska Towarzystwa Ortodoksów Chawaceies", Sto-Jerska Towarzystwa Zjednoczenia Nauczycieli, Rymarska Perli Zaksowej, Miodowa Liceum Tow. Alliance Fra.ncaise (koeduk.) Polna 46a. 52. Francusko polska szkoła średnia ogólnokształcąca Jadwigi Świerzyńskiej-Słojewskiej (koedukacyjńa) M arszałkow ska 3 la. 53. Towrzystwa Pomocy Emigrantom Rosyjskim (koeduk.) z rosyjskim językiem nauczania, Obożna 7. GIMNAZJA WIECZOROWE DLA DOROSŁYCH I KURSY MATURALNE. dają możność wykształcenia w zakresie szikoły średniej ogólnokształcącej od klas III VIII. W ykłady prowadzone są w edług p rogram u gim nazjów państw ow ych, k u rs klasy półroczny. N auka wieczorowa, opłata zł. miesięcznie. Uistrój sem estralny. Pryw atne Gim nazjum Koeduk. dla dorosłych Z. Saliingera, M azow iecka Rryw. Gimnazjum Koed. dla dorosłych Tow arzystw a Gim nazjum dla dlorosłych, ul. B rack a P ryw atn. gim nazjum koeduk. dla dorosłych Tow arz.

49 47 K ształcenia Dorosłych, M arszałkow ska K ursy M aturalne prof. Konopnickiego, Sto-K rzyska 27. SEM1NARJA NAUCZYCIELSKIE. W zwią,zku z reo rg an izacją szkolnictw a sem inaria n a u czycielskie ulegają stopniowej likwidacji i nowych kandydatek nie przyjm ują. SZKOŁY HANDLOWE. Szkoły handlow e m ają n a celu kształcenie w ykw alifikow a nych pracow niczek dla handlu, przem ysłu i bankowości w różnych działach: buchalterji, korespondencji, kupną, sprzedaży i t. p. w najbliższym czasie w1związku z reorganizacją szkolnictw a handlow ego zostanie praw dopodobnie przedłużona do lat 4-eh. Pryw atne szkoły handlowe przyjm ują zwykle bez egzam inu po ukończeniu szkoły powszechnej lub 3-ch klas gim nazjum. Zapisy do szkół pryw atnych odbyw ają się dw u k rotnie: w m aju czerw cu i w sierpniu. SZKOŁY PAŃSTWOWE. 1. Wydział Handlowy Państwowej Szkoły Przemysłowo- Handlowej, Górnośląska Egzam in w stępny z jęz. polskiego i arytm etyki. N auka trw a 4 lata. O plata 140 zł. rocznie. SZKOŁY PRYWATNE. 1. Marjś Danielskiej, Kilińskiego 3, z 4-ym rokiem nauki nieobow iązkowym. O płata zł. m iesięcznie. 2. J. J a n kowskiej-statkowsikiej, Nowogrodzka 58, z 4-ym rokiem nau k i nieobow iązkowym. O płata 100 zł. mies. 3. H. Kirsta, T ręb ack a 4. O płata 60 zł. mies. (inf. zeszłr.). 4. M. Lipskiej, Leszno 50. Opłata 60 zł. miesięcznie. 5. S. Rabskiej, Szeroka 38. O płata 50 zł, miesięcznie. 6. Stowarzyszenia Szerzenia Wykształcenia Zawodowego im. Kaniowczyków i Żeligowczyków. Złota 14. Opłata 60 zł. miesięcznie. 7. F. Zyssfeldowej, Nowolipki 11 (dla dziewcząt żydowsk ic h). O płata 30 zł. miesięcznie.

50 48 8. Tow arzystw a Oświatowego Wiedza* (koedukacyjna), W iktorska 49/51. O płata 42 zł. m iesięcznie (inf. zeszł.). 9. Spółdzielczo-Handlowa Tow arzystw a Oświaty Spółdzielczo-Handlowej (koedukacyjna), Królewska 23. Opłata 40 zł. miesięcznie. 10. Przysposobienia Kupieckiego Związku Pracy O byw atelskiej Kobiet, Miodowa 14. N auka trw a 1 rok. Opłata 30 zł. m iesięcznie k. Szkoła H andlow a Ż eńska Koła Prażan**, W ileńska 13. O płata 45 zł. m iesięcznie kl. Koeduk. Szkoła Spółdzielcza Stow. średniej Szkoły Spółdzielczej, Pankiew icza 3. Opłata 45 zł. miesięcznie, za kurs I # 30 zł. mieś. (Egzam in w stępny z polskiego, arytm etyki i nauki o Polsce W spółczesnej). SZKOŁY HANDLOWE WIECZOROWE. W arunki przyjęcia, jak w szkołach handlow ych dziennych. 1. Zgromadzenia Kupców m. st. Warszawy, H ortensja 2. Nauka 2-letnia. U strój sem estralny. O płata 100 zł. półr. 2. Związku Zawodowego Pracowników Handlowych, Przemysłowych i Biurowych, Złota 58. Opłata 30 zł. miesięcznie, wpis 10 zł. Niżej wymienione kursy przyjm ują młodzież w wieku od dat 18 ze świadectwem ukończenia szkoły powszechnej lub 3 klas gim nazjum. W szystkie k ursy są koedukacyjne. 3. Kursy Handlowe Polskiej Macierzy Szkolnej, M arszałkow ska 63. Kurs roczny ogólnohandlowy, drugi rok nauki nieobowiązkowy. U strój sem estralny. Opłata za kurs 150 zł., płatna w rata ch miesięcznych. 4. Instytut Prakytcznej Wiedzy Handlowej im. sen. St. Bruna, W aliców 2. Prowadzi roczny kurs biurowości (opłata 300 ził.) oraz w! m iarę potrzeby specjalne kursy branżow e. W pis 10 zł. (6. kl. gim n.). 5. Kursy Nauk Ekonomicznych i Handlowych Zgromadzenia Kupców m. st. Warszawy. H ortensja 2. Kursy 2-letnie. U strój sem estralny. O płata 30 zł. miesięcznie. 6. Wieczorne Kursy Handlowe Związku Zawodowego Pracowników Handlowych, Biurowych i Przemysłowych, Złota 58. Kurs roczny, opłata 30 zł. mies. Wpis 10 zł.

51 roczny Ku rs Handlowy Żeński T. R aczko w skiej, W spólna 41. O płata 35 zł. (5 kl. gim nazjum ). S Z K O Ł Y H AN DLO W E T Y P U W YŻSZEG O. Do szkół handlow ych typu wyższego w ym agane jest u k o ń czenie 6-ciu klas gim nazjum. N auka trw a 2 lata. LIC E A H AN DLO W E PA Ń STW O W E. 1. Liceum Handlowe żeńskie, G órnośląska Opłata 140 zł. rocznie. LICEA HANDLOWE PRYWATNE. 1. J. Jankowskiej-Statkowskiej, Nowogrodzka 58. Opłata 100 zł. miesięcznie. 2. H. Kirsta. Trębacka 4. Opłata 90 zł. mies. (inf. zeszł.). 3. H. Chankowskiej, Królewska 35. Opłata 80 zł. mies, 4. Stowarzyszenia Szerzenia Wykształcenia Zawodowego im. Kaniowczyków i Żeligowczyków, Złota 14. Opłata 60 zł. m iesięcznie. K urs trw a 2 lata. 5. Instytut Studjów Handlowych i Orje.ntalistycznych, Reja 7. W ydziały: eksportowy, orjentalistyczny i bankowo-uibezpieczeniowy. Uczelnia koedukacyjna. N auka trw a 3 lata. Opłata 450 zł. rocznie. Wpis 25 zł., bitoljote k a 10 zł., szatn ia 5 zł. 6. Kursy Handlowe. Żeńskie T. Raczkowskiej ul. W spólna 41. K urs 2-letni, opłata 80 zł. m iesięcznie. 7. Prywatn. Koeduk. Liceum Spółdzielczo-Handlowe Tow- Oświaty Spółdzielczo Handlowej, Królewska 23. Kurs trw a 2 lata. O płata około 50 zł. miesięcznie. 8. Prywatna Troczna Szkoła Koeduk. Przysposobienia Handlowego im. sen. Bruna Zgromadzenia Kupców m. st. Warszawy, ul. Waliców 2 4. W arunki przyjęcia: m a tu ra gim nazjalna, opłata 610 zł. rocznie w ratach. 9. Szkoła Koedukacyjna Języków Wschodnich instytutu Wschodniego, ul. Miodbwa 7. (inf. zeszłr.).

52 - 50 SEM INARJA O CHRO N IARSKIE. (Seminarja dla Wychowawczyń Przedszkoli). Sem inarja dla wychowawczyń przedszkoli m ają na celu kształcenie wykw alifikowanych wychowawczyń dla pracy w przedszkolach i innych zakładach opiekuńczych dla dzieci. W arunki przyjęcia: ukończenie szkoły powszechnej lub 3 klas gim nazjum. W iek lat. N auka trw a 3 lata. SEM INARJA PAŃSTWOWE. 1. Seminarjum dla Wychowawczyń Przedszkoli, Nowowiejska 21. Egzam in w stępny konkursow y, w ym agane specjalne uzdolnienie do śpiewu, rysunków i muzyki. Opłata 40 zł. półrocznie. Zapisy w m aju. Składki m iesięczne do 5 zł. SEMINARJA PRYWATNE. 1. Katolickiego Związku Polek, Krakowskie Przedm ieście 36. O płata zł. m iesięcznie. 2. J. Czarneckiej, M arszałkow ska 74. Opłata 480 zł. rocznie. Wpis 20 zł. 3. L. Turzańskiej, Chmielna 10. Opłata 55 zł. miesięcznie. 4. Feigin-Lurie, Grzybowska 2 (dla dziewcząt żydowskmń >. O płata 300 zł. rocznie. 5. Prywatna Żeńska Szkoła Przysposobienia Wychowawczego Tow. Zakładu Wychów, dla dziewcząt pod wezw. Św. Teresy (fundacji ks. Siem ca), ul. Lipowa 14b. Kurs 1-roczny, w iek nieograniczony, opłata 35 zł. m iesięcznie. 6. Pryw. Żeńska Szkoła Racjonalnego Wychowania pod wezw. Św. Teresy (fundacji ks. Siem ca), ul. Lipowa 14b, k u rs 3-letni od la-t 14 15, opłata 35 zł. m iesięcznie. SZKO ŁY PIELĘG N IARSTW A. Szkoły pielęgniarstw a m ają na celu kształcenie w ykw alifikow anych pracow nic dia pielęgniarstw a szpitalnego i dla p ra cy na polu zdrowia publicznego. Szkoły pielęgniarek przyjmują, kandydatki w wieku od 18 lat ze świadectwem ukończenia przynajm niej 6 klas gim nazjum. U strój szkół sem estralny.

53 51 Uczenice obowiązane są m ieszkać w internacie szkolym, gtdteie otrzym ują całkow ite utrzym anie. N auka we w szystkich szkołach trw a 2 lata i 4 miesiące. 1. Szkoła Pielęgniarstw a Polskiego Czerwonego Krzyża, Sm olna 6. Po ukończeniu szkoły uczenice obowiązane są wstąpić do korpusu sióstr P. C. K. i odsłużyć conajm n iej 3 la ta n a w yznaczonych im płatnych stanow iskach w zakresie swojego zawodu. Opłaty wynoszą: wpis 125 zł., um undurow anie 200 zł., internat 80 zł. m iesięcznie (obow iązkow y). 2. Warszawska Szkoła Pielęgniarstwa, Koszykowa 78. Opłaty: wpis 125 zł., um undurow anie 160 zł., internat 200 zł. miesięcznie. Szkoła udziela zniżek, uczenice, korzystające z ulg, obowiązane są do odsłużenia pewnej ilości la t n a stanow iskach, w yznaczonych przez szkołę. 3. Szkoła Pielęgniarstwa przy Szpitalu Starozakonnych, Dworska 17. Opłaty: wpis 50 zł., kaucja 50 zł., umundfurow anie 200 zł., internat i nauka 100 zł. miesięcznie. (Inetrnat obowiązkowy). Kurs trw a 2lh lat. 4. Szkoła Pielęgiarstwa Dzieci, Śliska 51 (dla dziewcząt żydow skich). Opłaty: wpis 75 zł., in te rn a t 50 zł. m iesięcznie. (inf. zeszła*.). 5. Kursy dla pielęgniarek społecznych w Warszawie, Litew ska 16. Kursy roczne, zorganizow ane przez Min. Pracy i Op. Sp., przeznaczone są przedewszystkiem dla stypendystek z prowincji, (inf. zeszła*.). SZKOŁY POŁOŻNYCH. ii. Warszawska Miejska Szkoła Położnych, Karowa 2a. Do szkoły przyjm owane są kandydatki w wieku lat, posiadające św iadectw o ukończenia szkoły powszechnej. N auka trw a 2 lata, początek 1 października. O płata 200 zł. rocznie, p łatn a w 4-ch rata ch. 2. Szkoła Położnych im. dr. 'Reissa, Foksal 13. W arunki przyjęcia, jak wyżej, N auka trw a 2 lata. Opłata roczna 1000 zł., płatna w ratach, (inf. zeszłr.).

54 52 SZKO ŁY PRACY SPO ŁECZN EJ. 1. Szkoła Pracownic Społecznych Polskiej Macierzy Szkolnej Jasn a 17. Szkoła m a na celu dostarczania wykw alifikowanych pracow niczek do pracy społecznej w kierunku bifoljotekarsko-księgarskim i sekretarskim. W arunki przyjęcia: ukończenie 16 lat i świadectwo z 6 klas gim nazjum. N auka trw a 2 lata. O płata 70 zł. mies. 2. Prywatna 1 roczna Szkoła Bibljotekarska, ul. Koszykowa 26. W arunki przyjęcia: m atura gim nazjalna, opłata 100 zł. rocznie. 3. P ryw atna 1-roozna Szkoła R eporterów Dziennikarskich Jerzego M achonia, ul. Krucza 36. W arunki przyjęcia: 6 kl. gim naz., opłata 45 zł. m iesięcznie. (O tw arta będzie w sierpniu 1934 r.). SZKO ŁY GOSPODARSTW A W IEJSKIEG O I DOMOWEGO. Szkoły Gospodarstwa Domowego m ają na celu praktyczne i teoretyczne wykształcenie uczenie w gospodarstwie domowem. Szkoły Gospodarstwa. W iejskiego kształcą, zależnie od swego charakteru, instruktorki gospodarstw a, laborantki, mleczarki;, gospodynie i t. p. 1. Państwowe Seminarjum Nauczycielek Gospodarstwa, N ow ow iejska 43. W arunki przyjęcia: w iek lat, św iadectw o ukończenia 6 klas gim nazjum lub szkoły średniej zawodowej, egzam in w stępny z jęz. polskiego, m atem atyki, fizyki-i chemji. N auka trw a 3 lata, opłata. 110 zł. rocznie. Koszty gotow anych i spożywanych przez, uczenice obiadów w ynoszą około 150 zł. rocznie. Zapisy w maju. 2. Szkoła Gospodarczo Zawodowa im. Królowej Jadwigi, T eresińska 9. Działy: kraw iectw o, bieliźniarstw o i gospodarstw o domowe. Przyjm ow ane są uczenice po szkole pow szechnej lub po 3 klasach gim nazjum na podstawie egzam inu z. jęz. polskiego i. arytm etyki. N auka trw a 3 lata. O płata 24 zł. mies. Wobec reorganizacji Szkoły kandydatki są przyjm owane tylko na kurs II względnie Ill-ci. Przy szkole istnieje 1roczny kurs krawiecko-bieliźniarski z ew entualną nadbudową: 4-miesięczny kurs wychowawczyń albo 6-miesięczny kurs ogrodnictw a. O płata 15 zł. miesięcznie. (In te rn a t 50 zł. m ies.).

55 53 3. Szkoła Gospodarstwa Domowego Stowarzyszenia Za wodowego Kształcenia młodych dziewcząt Nauka i Praca* (2 szkoły) ul. Złota 41 oraz Zabłooińska 20 na Marymoncie. W arunki przyjęcia: ukończenie przynajm niej 6-ciu oddz. szkoły pow szechnej. N auka trw a 3 lata. O płata 150 zł. rocznie. 4. Państwowa Szkoła Pracownic Domowych, ul. Solec 43. Kuris 1-roczny. Oplata 90 zł. rocznie, dodatkow o 10 zł. m iesięcznie n a produkty, 10 zł. jednorazow o za nau k ę krojlu 1 szycia. Przy szkole istnieją 2-miesięczne kursy wieczorowe (od godz, ) za opłatą 32 zł. 5. Kursy Gospodarstwa Domowego Stowarzyszenia Opieki nad Dziewczętami pod wezw. św. Józe.fa, Sewerynów 14. W a ru n k i przyjęcia: ukończenie szkoły pow szechnej. N auka trw a 2 lata. O płata 15 zł. m iesięcznie. Dla dziew cząt z w ykształceniem w zakresie 4 6 oddziałów szkoły pow szechnej prow adzone są oddzielne roczne kursy. Opłata 15 zł. miesięcznie. Wpis 10 zł., gaz 10 zł. 6. Szkoła Wychowawczyń Domowych S. S. Miłosierdzia, Czerniakowska 47. Do szkoły przyjm owane są kandydatki po ukończeniu szkoły powszechnej lub 3 klas gim nazjum ; m uszą mieć zamiłowanie do dzieci. N auka trw a 3 lata. Opłata 20 zł. miesięcznie. 7. Szkoła Gospodarstwa Domowego im. Jenerałowej Zamoyskiej, E lektoralna 47. W arunki przyjęcia: wiek od lat 17 i ukończenie 6 klas gimnazjum. Szkoła roczna, nauka trw a od 20 sierpnia do 15 czerwca. Oplata 40 zł. miesięcznie. Wpis 30 zł. 8. Szkoła Zarządczyń im. Jenerałowej Zamoyskiej, Elektoralna 47. W arunki przyjęcia: wiek od lat 18, ukończenie 6 klas gim nazjum i szkoły gospodarczej. Szkoła roczna, nauka trw a od 20 sierpnia do 15 czerwca. Opłata 25 zł. miesięcznie. Wpis 15 zł. 9. Szkoła Gospodarcza Żeńska Towarzystwa Oświatowego im. Plater Zyberkówny w Chyliczkach, poczta Piaseczno, woj. W arszawskie. Szkoła zaznajam ia uczenice z gospodarstwem domowem i wiejskiem. Całkowity kurs trw a 3 lata, może być krótszy, zależnie od obranego działu. W arunki przyjęcia:

56 54 ukończenie 6 klas gimnazjum. Oplata za, naukę i za utrzym a nie 200 zł. m iesięcznie. 10. żeńska Szkoła M leczarsko-serow arska w Szafam i, poczta Golub, woj. Pom orskie. Szkoła prowadzi następujące kursy: m aślarsko-serow arski (11 m iesięcy), kurs lafoorantek (10 miesięcy) i kurs gospodarczy )3 m iesiące). Na kurs laboran tek przyjm owane są kandydatki po 6 klasach gimnazjum, a n a inne k u rsy z ukończoną szkolą pow szechną, luib po 3 klasach gimnazjum. Opłata za kurs 200 zł., in tern at 60 zł. miesięcznie. Zapisy do 1 sierpnia. 11. Szkoła Hodowli Drobiu w Julinie, pow. radzym iński, poczta i stacja Łochów pod W arszawą. W arunki przyjęcia: ukończenie 16 lat, świadectwo ukończenia szkoły powszechnej i niższej szkoły rolniczej lub gospodarczej. N auka trw a od października do sierpnia. Opłata 100 zł. miesięcznie za naukę i utrzym anie. SZKOŁY OGRODNICZE. SZKOŁY PAŃSTWOWE. 1. Szkoła Ogrodnicza w Płocku, Kolegialna 21. W arunki przyjęcia: w iek lat, ukończenie szkoły pow szechnej lub 3. klas gimnazjum, egzamin w stępny z jęz. polskiego. Nauka trw a 4 lata. O płata 100 zł. półrocznie. U trzym anie w in te rn a cie 55 zł. m iesięcznie. 2. Szkoła Ogrodnictwa w Poznaniu, ul. Śniedeckich 54/58. Sizkoła koedukacyjna typu wyższego. W ydziały: produkcji ogrodniczej, ogrodnictw a ozdobnego, handlu ogrodniczego i przem ysłu ogrodniczego (dwa ostatnie wydziały znajdują się w stadjtum organizacji). W arunki przyjęcia: w iek do 19 la t i świadectwo ukończenia 6 klas gim nazjum ; kandydatki mogą być poddane egzaminowi w stępnem u. N auka trw a 3 lata. Opłata około 250 zł. rocznie. Zapisy od 15 czerw ca do 15 sierpnia. SZKOŁY PRYWATNE. 1. Roczne Kursy Pszczelniczo-Ogrodnicze, ul. Profesorska 4. Kursy roczne, koedukacyjne, trw ają od 1 października do 31 lipca. W arunki przyjęcia: ukończenie 16-la t i św iadectw o

57 55 ukończenia 6 klas gimnazjum. Oplata za kurs 600 zł., płatna w ratach. 2. Trzymiesięczne Kursy Pszczelnicze i Przetworów Owocowych, ul. Profesorska 4. Kursy koedukacyjne, cenzus naukowy niewymagany. Początek nauki w maju. Opłata za kurs 100 zł. 3. Dział Ogrodniczo-Przetwórczy Prze my stowo- Han dl owej Szkoły Żeńskiej w Krasnymstawie, woj. lubelskie. W arunki przyjęcia: ukończenie szkoły pow szechnej lub 3 klas gim nazjum. N auka trw a 3 lata. O płata około 50 zł. miesięcznie. SZKOŁY ROLNICZE. 1. Państw. Szkoła 'Rolnicza, poczta Gołotczyzna, pow. Ciechanów. 2. Państw, niższa Szkoła Rolnicza, wiłla G óra poczta Nowy Dwór. 3. Ludowa Szkoła Rolnicza, Dąbrowa Zduńska, pocztą Zduny, pow. Łowicz. 4. Ludowa Szkoła 'Rolnicza, Raw a Mazowiecka, pow. poczta R aw a M azowiecka. 5. Ludowa Szkoła Rolnicza, Trzepowo, poczta i pow. Płock letnie Kursy Gospodarstwa domowego, wiejskiego i miejskiego, Ignaców, pow. Mińsk Mazowiecki. 7. Szkoła hodowii drobiu Centralnego Tow. Organizacyj i Kółek Rolniczych, Julin, pow. Radzymin, poczta Łochów. 8. Szkoła Rolnicza Stowarzyszenia Zjednoczonych Ziemianek, Marysin, poczta Lubraniec, pow. W łocławek. 9. Szkoła Rolnicza Stow. Zjedn. Ziemianek, Mirosławice, poczta Żychlin, pow. Kutno. 10. Szkoła Ogrodniczo-Rolnicza Tow. Oświatowego im. C. Piater Zyberkówny, N. Przybyszów, poczta Goszczyn, pow. Grójec. 11. Ludowa Szkoła Roln. Chróścin, poczta i pow. Wieluń. 12. Ludowa Szkoła Rolnicza, Jeżewo, poczta Zgierz, pow. Brzeziny. 13. Ludowa Szkoła 'Rolnicza, Kościelec, pow. i poczta Koło. 14. Ludowa Szkoła Roln. Wiłów, pow. i poczta Piotrków.

58 56 SZKO ŁY PRZEM YSŁOW O-TECHN ICZN E. 1. Żeńska Szkota Architektury im. Stanisław a Noakowskiego, W spólna 81. Szkoła trzyletnia. m a na celu kształcenie sił pom ocniczych dla architektów, biur budow lanych, k re śla r skich i t. p. N auka wieczorow a. W arunki przyjęcia: ukończenie 16 la t i św iadectw o 6 klas gim nazjum. O płata 60 zł. mies. 2. żeńskie Kursy Techniczne, Hoża 88. Kursy dwuletnie, wieczorowe, maję. na, celu kształcenie pom ocniczych sił te c h nicznych dla biur budow lanych, drogowych, w odnych, m ierniczych i t, p. Opłata 400 zł. rocznie. W arunki przyjęcia: 6 klas gimn. lub 3 kl. szkoły średniej zawodowej. 3. Liceum Przemysłowo-Techniczne Żeńskie T-wa Szkół Pracy, B racka 18. Liceum kształci laborantki i chemiczki do pracy w zakładach badań produktów spożywczych, w la b o ra to ria ch i fab ry k ach chem icznych. W arunki przyjęcia: ukończenie 6 klas gim nazjum. N auka trwa, 2 lata, ustrój sem estralny. O płata 60 zł. m iesięcznie. Zapisy w majiu i sierpniu. 4. Kursy Kreśleń Technicznych inż. Gajewskiego, Płac Trzech Krzyży 8. Kurs roczny, koedukacyjny, początek nauki w sierpniu i styczniu. Wydziały : maszynowy, budowlany i m ierniczy. N auka wieczorowa. W arunki przyjęcia: ukończenie szkoły powszechnej lub 3 klas gimnazjum. Opłata 20 zł. mies. (inf. zeszłr.). 5. Kursy Kreśleń Technicznych inż. Latoura, T rau g u tta 6. K urs roczny, koedukacyjny, n a u k a wieczorow a, u stró j sem e stralny, początek nau k i we w rześniu i lutym. W ydziały: m a szynowy, budowlany, mierniczy i graficzny. W arunki przyjęcia: ukończenie szkoły powszechnej lub 3 klas gimnazjum. Opłata 20 zł. m iesięcznie. N auka wieczorow a, (inf. zeszłr.). 6. Ogólny Kurs Radjotechniczny przy Państwowych Kursach Radjotechnicznych, M okotowska 6. Kurs roczny, koedukacyjny, dla kandydatek po 6 klasach gimnazjum, nauka wieczorow a, O płata 200 zł. rocznie. SZKOŁY PRZEMYSŁU ARTYSTYCZNEGO. Szkoły przem ysłu artystycznego m ają na celu kształcenie arty stó w zdobników dla w szystkch gałęzi przem ysłu a rty stycznego, in stru k to re k szkół rzem ieślniczych i przem ysło

59 57 wych oraz nauczycielek rysunków dla szkól zawodowych. W arunki przyjęcia: ukończenie szkoły powszechnej lub 3 klas gim nazjum i egzam in w stępny z rysunków. 1. Miejska Szkoła Sztuk Zdobniczych i M alarstwa, Myśli wiecka 8. Szkoła koedukacyjna, przyjm uje kandydatki po ukończeniu 16 lat. N auka trw a 4 lata. Opłata około 200 zł. rocznie. Zapisy w sierpniu. Przy szkole istnieję, Kursy wieczorowe rysunków, opłata 60 zł. rocznie i k u rsy niedzielne, opłata 20 zł. rocznie. 2. Kursy Przygotowawcze Rysunku i Zdobnictwa przy Muzeum Rzemiosł i Sztuki Stosowanej, Chmielna 52. Kursy koedukacyjne, nauka trw a 3 łata, na 4-yrn dodatkowym roku nauki możliwa, specjalizacja. Oplata 180 zł. rocznie, płatna wr ra ta c h półrocznych. Na kursie III 200 zł. rocznie. 3. Kursy 'Rysunkowe Muzeum Przemysłu i Rolnictwa, ul. Krak.-Przedmieścoe 66. Kurs 1-roczny dla dorosłych, pracują, cyeh czeladników i m ajstrów, wykłady 2 raizy tygodniowo. Opłata, za kurs 40 zł. 4. Szkoła Sztuk Pięknych im. W. Gersona, ul. Pankiew icza 3. K urs trw a 1 rok. U kończenie 6 klas1gim nazjum, (jeśli k a n dydat bardzo zdolny przyjm uje się z niższem wykształceniem. O płata za całodzienny k u rs 480 zł., za k u rs dzienny (od godz. 9 13) 300 zł., za k u rs w ieczorow y 200 zł. (tylko te o rja). 5. średnia Szkoła Muzyczna im. Chopina, ul. Moniuszki, gm ach Filharmonji. W centrali wpis i egzam in 15 zł., za kurs przygotowawczy (do 14 lat) 20 zł., kurs w stępny 30 zł., niższy 45 zł., średni 47Va zł. i k u rs wyższy 50 zł. m iesięcznie. W oddziałach (Żoliborz, ul. Kochanowskiego 6 i Praga, W ileńska 15) wpis i egzamin 10 zł., za kurs przygotowawczy 15 zł. za kurs w stępny 25 zł., kurs niżiszy 32Ł/2 zł., kurs średni 35 zł. (skrzypce, fo rte p ja n) letnie Kursy Muzyczne im. Chopina, ul. Żórawia 19. Przy uczelni istnieje kurs wstępny. Opłata: za egzamin i wpis 15 zł., za kurs w stępny 20 zł., za kurs I-szy zł., za kurs Il-gi zł., za k u rs Ill-ci 45 zł. miesięcznie. 7. Państwowa Szkoła Fotograficzna, ul. G órnośląska 29. M atura gim nazjalna. (Szkoła m a być o tw a rta).

60 58 SZKOŁY RĘKODZIELNICZE. SZKOŁY PAŃSTWOWE. 1. Państwowa Szkoła Przemysłowo-Handlowa, G órnośląska Poza działem handlowym istnieje kraw iectw o, bieliźniarsitwo oraz introligatorstw o. W arunki przyjęcia: wiek lat, ukończenie szkoły powszechnej lub 3 klas gim nazjum i egzam in w stępny z jęz. polskiego i m atem atyki. N auka na introligatarstw ie trw a 3 lata, na innych działach po 4 lata. O płata 90 zł. rocznie. Zapisy w m aju. SZKOŁY MIEJSKIE. 1. Pierwsza Miejska Szkoła Rękodzielnicza, Kazimierzowska 60. Działy są następ u jące: 1) bieliżniarstw o z h a fte m białym, 2) bieliżniarstw o i kraw iecezyzną, 3) kraw iectw o, 4) gorseciarstw o z ortopedią, 5) h a fta rstw o i koronkarstw o, 6) introligatorstw o i g a la n te rja skórzana, 7) tkactw o, kilim karstw o i dyw aniarstw o, 8) kam asznictw o z galanterią skórzaną. W arunki przyjęcia: w iek od 14 la t i ukończenie szkoły powszechnej lub 3 klas gimnazjum. Egzam in wstępny. Opłaty 100 zł. rocznie. N auka trw a 3 lata. Zapisy w maju,- czerwcu i sierpniu. Przy szkole istnieją roczny kurs robót ręcznych i roczny kurs przysposobienia zawodowego w powyższych działach, przeznaczony dla kandydatek po 5 lub 6 oddziałach szkoły pow szechnej1. O płata i zapisy, jak w szkole. 2. Druga Miejska Szkoła Rękodzielnicza im. Narcyzy Żmichowskiej, Filtrow a 61. Szkoła prowadzi działy: hafciarski, bieliźniarski, karwlecki, kam aszniczy, fryzjerski i modniarski. N auka na kraw iectw ie trw a 4 lata, na w szystkich innych działach po 3 lata. W arunki przyjęcia: ukończenie 14 lat i świadectwo ukończenia szkoły powszechnej lub 3 klas gim nazjum. Egzam in w stępny z jęz. polskiego i m atem atyki. O płata 120 zł. rocznie.

61 59 3. Trzecia Miejska Szkoła Rękodzielnicza, Białostocka 4, prowadizi działy: krawiecki, bieliźniarski i łraftansfci. N auka trw a 3. lata. Warunki, przyjęcia i opłaty, jak w Il-giej Miejskiej Szkole Rękodzielniczej. SZKOŁY PRYWATNE. 1. Szkoła Gospodarczo-Zawodowa im. Królowej Jadwigi, T eresińska 9. Działy: kraw iectw o, bieiliżniarstwo i gospodarstwo domowe. Przyjm ow ane są, uczenice po ukończeniu szkoły powszechnej lub 3 klas gim nazjum na podstawie, egzam ińu z jęz. polskiego i arytm etyki. N auka trw a 3 lata. Opłata 24 zł. m iesięcznie. W obec reorganizacji szkoły k an dydatki są, przyjm owane na kurs II względnie Ill-ci. Przy szkole istnieje kurs roczny k ra w i e c k o -hi eli ź n iars ki z. ew entualną nadbudow ą: 4-m iesięczny kurs w ychow aw czy albo 6-miesięezny k u rs ogrodnictw a. Opłata 15 zł. miesięcznie, ( n te rn a t 50 zł. m iesięcznie). 2. Żeńska Szkoła Zawodowa Stowarzyszenia Nauka i Praca na M arymoncie, Zabłocińska 20. Szkoła posiada, trzy działy: kraw iecki, bieliźniarski i try k o ta rsk i. W arunki przyjęcia: ukończenie przynajm niej1 6-eiu oddziałów szkoły powszechnej. N auka trw a 3 lata. Opłata 150 zł. rocznie. Przy szkole in te rn a t, opłata, zł. m iesięcznie. 3. Szkoła Zawodowa dla dziewcząt żydowskich Tow. Szerzenia Pracy Zawodowej i Rolnej wśród żydów, Dłiuga 39. Działy: kraw iecki i bieliźniarski. W arunki przyjęcia: wiek la t i ukończenie szkoły pow szechnej lujb 3 klas gim n a zjum. N auka trw a 3 lata. Opłata na, I-ym roku 144 zł. rocznie, na II-gim 95 zł., a Ill-ci roik nauki! bezpłatny, 4. Szkoła 'Rękodzielnicza Żeńska im. P. Baumanowej przy Gminie Wyznaniowej Żydowskiej, Śliska 28. Działy: bieliźniarstwo, haftarstw o i krawiectwo. N auka trw a 3 lata, W arunki przyjęcia: wiek lat i ukończenie szkoły powszechnej lub 3 klas gim nazjum. O płata 10 zł. miesięcznie. 5. Kursy Trykotarstwa Stow. Służba Obywatelska11, Wikto rsk a 65. W ydziały: m aszynow y i w ykończarski. K ursy roczne lub dwuletnie m ają n a celu przygotowanie uczenie do pracy try k o ta rsk iej fabrycznej. O płata 8 zł. m iesięcznie. W pis 5 zł.

62 60 - SZKOŁY RÓŻNE. Niższa Szkoła Hotelarska Naczelnej Organizacji Polskiego Przemysłu Hotelowego, Al. Jerozolim skie 39. Szkoła roczna, koedukacyjna, kształci służibę hotelową. Cenzus naukow y niew ym agany. O płata 10 zł. m iesięcznie. Zapisy do w rześnia. Kursy Kosmetyczne m ają na celu kształcenie wykwalifikow anych kosm etyczek i po Ukończeniu dają prawo praktyki oraz m ożność otw arcia gabinetu kosm etycznego. W arunki przyjęcia: ukończenie szkoły powszechnej i 18 la t życia. O płata od zł. za. kurs. 1. Kursy Kosmetyczne Dr. S. Zamenhofa w Warszawie, S enatorska 36. N auka trw a 4 miesiące, opłata 400 zł., płatna w 2-eh rata ch, (inf. z eszłr.). 2. Kursy Kosmetyczne Dr. Muszkatblata, Plac Trzech Krzyży 11. N auka trw a 4 miesiące, opłata 400 zł., płatna w ra ta c h m iesięcznych, (inf. zeszłr.). 3. Szkoła Masażu Leczniczego Dr. J. Zaorskiego w Warszawie, Smolna 30. N auka trw a 4 miesiące*, opłata 305 zł., p ła tn a w dw óch rata ch, (inf. zeszłr.). 4. Kursy Kosmetyczne Dr. M. Biernackiej w Warszawie, Szopena, 16. Kursy pisania na maszynie, stenografji oraz Kursy Kierowców Samochodowych, patrz w dziale Szkoły różne" dla chłopców. SZKOLNICTWO DOKSZTAŁCAJĄCE. Szkoły dokształcające zawodowe przeznaczone są w yłącznie dla młodzieży pracującej w handlu, przemyśle 1 rzemiośle. Młodzież pracująca w wieku la t obowiązana jest do uczęszczania d o. szkół dokształcających wieczorowych. Szkoła posiada 3 klasy, dla uczenie z niedostateeznem przygotow a niem istnieją klasy przygotowawcze. N auka jest bezpłatna, W ykaz szkół i term iny zapisów ogłaszane są corocznie przez odpowiednie władze. 1. ul. Z agórna 9 handlow a, 2.,, B rzeska 9 handlow a i gospodarcza, 3. Leszno 109 K raw iecko-bieliźniarska i handlow a,

63 61 4.,, Nowy Św iat 57 handlow a i kraw iecko-bieliźniarska. 5. Berna 76 kraw iecko-bieliźniarska, 6. O stroroga 11 Ogólna, 7. M arji K azim iery 21 Ogólna, 8.,, Szeroka 17 K raw iecko-bieliźniarska, 9. S taw ki 4/6 Krawiecko-bieliźniarska,, 10. G rójecka 93 - Kraw iecko-bieliźniarska, 11. G órnośląska 31 K raw iecko-bieliźniarska, 12.,, B iałołęcka 36 M etalow a i ogólna (odzielnie klasy m ęskie i żeńskie. W ykaz niniejszy zoistał sporządzony n a podstaw ie: 1) spisu szkół ogólnokształcących i zawodowych, podanego w D zienniku U rzędow ym '1 z dn. 12 m arca b. r. 2) Tablic Inform acyjnych11, opracow anych w r cim przez dra Z ygm unta Lipińskiego. 3) Inform atora o Szkołach Zawodowych11 Koła W arszaw skiego S tow arzyszenia N auczycieli Szkół Zawodow ych. W szystkie podane inform acje s ą spraw dzone oprócz w iadom ości o szkołach zam iejskich i kilku szkołach w arszaw skich, co zaznaczono w W ykazie (inform acje zeszłoroczne inf. zeszłr.). Szkolnictwo ogólnokształcące jak i zawodowe są ciągle jeszcze w fazie organizacji, zatem spodziewać się należy, że niektóre dane o szkołach, um ieszczone w naszym wykazie, ulegną zmianie, nieodzowną więc będzie rzeczą czuwać ciągle nad przejaw am i tych zmian i dokonywać sprostow ań i uzupełnień w podanych inform acjach. O współpracę i nadsyłanie wiadomości w tym kierunku gorąco prosim y W szystkich, kom u troska o przyszłość naszej młodzieży leży na sercu. Adres: Z. N. P. ul. Dobra 6/8 parter. Ośrodtek Opieki Psychologiczno-W ychowawczej nad Młodzieżą Szkolną. Wykaz powyższy opracowały p. p.: Alodja Popławska i Stefanja Wędrychowska

64 62 Instytucje poradntane s charakterze psychologicznym no terenie (itarszouy. 1. Laboratorjum Psychopedagogiczne Państwowego Instytutu Pedagogiki Specjalnej, Aleje Ujazdowskie 20, tel , przeprowadza badania kwalifikujące dzieci do szkół specjalnych. 2. Oddział Pedagogiki Leczniczej i Neuropsychjatrji Dziecięcej Szpitala przy ul. Złotej 74, tel , am bulato riu m czynne w poniedlz. środy i piątki, godz Poradnia Pedologiczna Towarzystwa Przyjaciół Dzieci, Inflancka 1, czynna codziennie, godz. 9 2, dla dzieci trudnych do prowadzenia. 4. Poradnia Pedologiczna I Miejskiego Ośrodka Zdrowia, Puław ska 91, tel , czynna w poniedziałki i środy godz 9 12, dla dzieci tru d n y ch do prow adzenia. 5. Poradnia Pedologiczna przy Patronacie", M arszałkowska 74, tel , czynna codziennie z w yjątkiem sobót. godz. 9 2 dla dzieci podsądnych i trudnych do prow adzenia. 6. Poradnia Psychologiczna, Wychowawcza i Zawodowa dla dzieci i młodzieży szkolnej, Nowogrodzka 7, tel , czynna codziennie godz. 11 2, 5 8. Porady w spraw ie w yboru zawodu, porady w przypadkach tru d ności w ychow aw czych i trudności w nauce. 7. Poradnia Psychologiczna przy Związku Zawodowym Nauczycielstwa Szkół żydowskich w Polsce, Przejazd 11, teł , czynna codziennie, godz. 10 3, 5 8, poradnictw o w ychow aw cze i zawodowe. 8. Poradnia Wychowawcza Towarzystwa Wychowania Przedszkolnego. 9. Poradnia Psychologiczna Inspektoratu Szkolnego m. st. W arszaw y, ul. O tw ocka 3 (g m ach szkolny), tel Ośrodek Opieki nad Młodzieżą, kończącą szkoły pow szechnej w rejionie 7-mym i częściowo w 5-tym. W spółpraca ze szkołam i powszeehnem i dla celów poradnictw a szkolnego i zawodowego. B adania w szystkich siódm ych oddlziałów na terenie Fraigi, Pelcowizny, T argów ka i Grochowa.

65 63 10, Poradnia zawodowa przy Oddziale Warsz. Z. N. P. (ul. Dobra 6), Ośrodek Opieki nad Młodzieżą,, kończącą szkoły powsz. w rejonie II i częściowo V-tym. P o ra d nictw o szkolne i zawodowe. 11. Poradnia Warszawska Stow. Służba Obywatelska" prowadzi następujące prace: 1. Preorientację zawodową wśród młodzieży kończącej szkoły pow szechne, ew entualnie gim nazja. 2. B adanie inteligencji i uzdolnień zaw odow ych oraz udzielanie ra d w wyborze zaw odu i drogi kształcenia tejże m łodzieży. 3. B adania selekcyjne kandydatek do państw ow ych szkół zawodowych żeńskich, oraz opiekę psychologiczną w tych szkołach. Dla celów preorientacji zawodowej W arszaw ska Poradnia opracow ała film zawodozmawezy obejm ujący 12 zawodów, film ten ilustruje pogadanki o zaw odach w ygłaszane dla absolw entek szkół powszechnych objętych przez Poradnię. Kopję filmu przeznaczono n a prow incję i szereg m iast stale co. rok sprowadza ten film. Dla miejscowości nie posiadających aparatury kinowej sporządzono specjalne przezrocza taśm ow e filmu i w raz z aparacikiem projekcyjnym P oradnia wypożycza bezpłatnie szkołom te kopje. Opracowano również w Poradni W arszawskiej broszury moniografje zawodów, wydano cz. I zawody rękodzielnicze, cz. II zawody społeczno-wychowawcze oraz cz,. III zawody biurow o-handlow e, w przygotow aniu cz. IV zawody gospodarcze. Poradnia W arszw aska jest zarazem C entralą sieci Poradni Zawodowych stow. Służba Obywatelska", której placówki znajdują się w Poznaniu, K atow icach, W ilnie, T oruniu i G rudziądzu. Adres P oradni: W arsizawa, W spólna 81. Tel Miejska Pracownia Psychotechniczna przy Inspektoracie Szkolnictwa Zawodowego Wydz. IX Oświaty i Kultury, Szpitalna 10, tel , czynna codziennie od 8 3, w soboty od 8 P ń, prow adzi: 1. b adania selekcyjne do szkół zaw odow ych m iejskich, 2. badania poradnicze w publicznych szkołach powsz,, a) dla wszystkich dzieci VII-go oddz., uczęszczających n a t. zw. przysposobienie zawodowe,

66 64 b) dla dzieci VII-go oddz., uczęszczających, do szkół specjalnych, oraz, c) w m iarę m ożności dla dzieci VII-go oddz. nie,podpadających pod grupę a i b. 13. Zakład Psychologiczny przy Państw ow ej Szkoie Budownictw a i Państw. Szkole Budowy Maszyn i Elektrotechniki, ul. W spólna 81. Tel Zgłoszenia od godz. 13 do 15-tej. 14. Z Biura Porad Szkolnych Rady Szkolnej. Istniejące od czterech la t przy R adzie Szkolnej Biuro P o rad Szkolnych dopom aga zdolnej a niezamożnej młodzieży, kończącej szkoły powszechne, w uzyskaniu dalszej bezpłatnej n a u k i przeiz um ieszczanie w gim nazjach i szkołach zaw odowych różnych na m iejscach zaofiarow anych przez szkoły pryw atne i miejskie. W ybór kandydatów n a te m iejsca oparty jest na opinji Rady Pedagogicznej Szk. Powszechnej,, wyniku badań psychologicznych oraz wywiadzie Opieki Szkolnej:, stw ierdzającym niezam ożność ucznia. Na rok szkolny 1933/34 uzyskano od szkół przeszło 200 miejsc bezpłatnych i ulgowych, co pozwoliło na umożliwienie odpowiedniej liczbie młodzieży zdolnej a biednej dalszej nauki w takim kierunku, w jakim uzyskuje zam iłow ania i uzdolnienia. Poza tem, podobnie jak w roku ubiegłym przeprowadzono badania psychologiczne nad inteligencją uczniów 7-ych klas szkół pow szechnych. Zbadano ogółem 700 uczniów i uczenie. Obecnie Biuro Porad Szkolnych stara się o uzyskanie m iejsc na rok szkolny 1934/35 i przyjm uje zgłoszenia kandydatów z pośród tegorocznych abiturientów szkół powszechnych. Ze w zględu na ograniczoną ilość m iejsc, k ażda szkoła pow szechna moiże otrzym ać tylko jedno bezpłatne i parę ulgo w ych m iejsc dla sw oich uczniów. Biuro czynne jest codziennie w godzinach 9 11 w lokalu R ady Szkolnej (ul. K rólew ska 23, tel ). 15. Poradnia Zawodowa Towarzystwa Pantronat nad polską Młodzieżą Rzemieślniczą i Przemysłową, W idok 12 m. 2, tel Państwowy Urząd Pośrednictwa Pracy dla Młodocianych, R ym arska 2/4.

67 65 K ron ika i komunikaty. SZKOŁA JM. J. SMULIKOWSKIEGO. W dn. 5 m aja r. b. odbyła się uroczystość nadania szkole Nr. 34 (D obra 41), im. niedaw no zgasłego śp. Ju łja n a Sm ulikowskiego. W uroczystości udział wizięli przedstawiciele. Ministerstw a Oświaty, R uratorjum, Inspektoratu szkolnego, Rady Szkolnej, Zarządu Gł. Związku, przedstawiciele oraz poczty sztandarow e szkół sąsiednich. Zebranych powitał kier. szkoły, kol. Sawicki. O Patronie szkoły mówili pp.: prezes Rady Szkolnej inż. J. Grabowski oraz kol. Z ygm unt Nowicki, viceprezes Z arządu Głównego Z. N. P. Przemówienie Prezesa Rady Szkolnej. W szystko da się zmierzyć, ocenić, porów nać. Tylko wobec wszechobejmujące.; miłości stoimy bezradni. Bo jakże tu porównywać i z ozem żywot człowieka, dla którego treścią życia była mdość, a istnienie tu na ziemi, nigdy nie ustającą, a niezam ącenie rad o sn ą ofiarą? Taki człowiek zjawia się wśród nas jak błogosławieństwo, jest żywem stwierdzeniem krzepiącej prawdy, że dusza ludzka jest zdolna przybrać kształt tak niewysłowienie doskonały. Roztacza on dokoła siebie i przepaja tych, co z nim obcują, słoneczną wiarę w w artość człowieka, jest siewcą radości i głębokiego piękna życia. Człowiek, którego imię nadajfemy dziś tej szkole, był właśnie w yrazem tej doskonałej miłości i wcieleniem bezgranicznego poświęcenia. Kochał Ojczyznę. Pracuje dla niej od lat chłopięcych. Zrazu w organizacjach młodzieży, później w Strzelcu, Legionach, bierze udział w obronie Lwowa. Po odzyskaniu niepodległości jest posłem do w szystkich sejmów. Niema sprawy, istotnie związanej z dobrem Rzeczypospolitej, której nie poświęcałby swych sił, a zawsze z całkowitem oddaniem się, Bo Polska, niepodległość jej najpierw, a później jej wielkość i potęga to jedna miłość tego człowieka. A druga to wy, dzieci. Julyam Sm ulikow ski był n a u czycielem. Został nim z głębokiej miłości do dlziecka polskiego,

68 66 Wierzył, że taką, będzie Polska, jakiem i wy będziecie, dzieci polskie. Miłość Ojczyzny zespoliła się w- jedno w jego sercu z miłością do was, którzy jesteście tej Ojczyzny przyszłością. I tej to przyszłości Polski ofiarow ał siebie. Tein nigdy n ie stru dzony pracow nik całe swe życie oddał wam, dzieci, poświęcił nauczycielowi polskiemu co wasze dusze kształci i urabia, złożył w ofierze Polsce, jej potędze i wielkości, którą waszemi w ysiłkam i chciał uczynić jeszcze w iększą i potężniejszą. Żył on zawsze dla Polski, dla was, dzieci, dla każdego, k o m u mógł wyświadczyć dobro, do czyjego szczęścia mógł się przyczynić. Istniał dla niego każdy człowiek, potrzebujący jego pomocy, czy troski. Nie istniał tylko on sam, nie dostrzegał siebie nigdy. Nigdy nie zatroszczył się o siebie. A przecież śmierć chodziła za nim krok w krok przez lata całe. Zwodził ją przechytrzę, udawał, że jej nie spostrzega,, poto, aby mógł bez oglądania się na siebie czynić dobrze, zapam iętyw ać się w do-, brem, oo było treścią życia tego człowieka. Do ostatnich chwil, gdy praw ie już gościem tylko był n a ziemi, gdy choroba czyniła z niego praw dziw ego m ęczennika, nie przestaw ał się tro s kać o was, o wasze, dzieci, spraw y. W ypytyw ał się najszczegółowiej o to, jak was się dożywia w szkołach, jak spędzacie czas na kolonjach zimowych, cieszył się, że pojedziecie na lato na wieś. I to p rag n ę w am jeszcze powiedzieć o tym człow ieku hożym. Był on zawsze słoneczny, uśm iechnięty, pełen w ew nętrznego wesela,. I czyż mogło być inaczej1? Czyż istnieje niezawodniejsze źródło szczęścia na ziemi, niż m iłość rzeczy w ielkich, ta k potężna, że w niej się unicestw ia człowiek? Człowiekiem miłości aż do zupełnego zaparcia się samego siebie był ten, k tó ry od dziś sw ojem im ieniem będzie oprom ieniał w aszą szkołę, dzieci!" HSSTORJA SZKOŁY NR. 34. Dwa tylko budynki, przeznaczone specjalnie dla szkół powszechnych odziedziczyła W arszaw a po zaborach. Jednym z tych budynków jest gm ach przy ul. róg Dobrej i Drewnianej. W ybudowano go w roku 1907 i oddano do użytku kilkunastu szkółkom początkującym, które w czasie wojny światowej funkcjonow ały pod nadzorem okupantów niem ieckich i władz

69 - 67 m iejskich. W roku 1917 zostały podporządkow ane p ań stw o wym w ładzom szkolnym polskim i połączone, zgodnie z o rg a nizacją polskich szkół pow szechnych, w jędrną całość. W czasie najazdu bolszewików, lokal szkoły został zajęty przez władze w ojskow e n a szpital, a część personelu poszła do szeregów obrońców k raju. Po odparciu najazdu i likw idacji szpitala, szkoła, w róciła do swego lokalu, dzieląc go w obec m aso wego napływ u młodzieży i b rak u lokalów szkolnych w W arszaw ie z popołudniow ą szkołą Nr. 86. Szkoła Nr. 34 była jedną z pierw szych szkół polskich, wypuszczała młodzież kończącą pełne 7 oddziałów. Ukończyło ją 766 chłopców, z których wielu utrzym uje dotychczas kontak t ze szkołą. W roku 1931 połączono ją ze szkołą Nr. 86;, likw i dując tę ostatnią. Obecnie liczy szkoła 20 nauczycieli, 22 klas i 1556 dzieci. Ś. p. Ju ljan Sm ulikow ski często gościł w m u rach szkolnych, biorąc udział w licznych zebraniach nauczycielskich, stąd też po szkole, w której sam pracował, był najbardziej związanym ze szkołą Nr. 34, zwłaszcza, że wśród personelu szkoły znalazło się kilku działaczy organizacyjnych, którzy z nim bezpośrednio współpracowali i znali zbliska ogrom jego pracy, zasług i kryształow ą bezinteresow ność w służbie um i łowanych ideałów. Motywy te skłoniły Radę Pedagogiczną do w ystąpienia o nadanie szkole Jego Im ienia. Doskonałem uzupełnieniem tej tak podniosłej uroczystości były pieśni, odśpiew ane przez chór m iędzyszkolny pod kierow nictwem kol. Tadeusiza M ayznera. W arszaw a może być dum na ze swego chóru. Należy wszystko uczynić, by chór ten był odpowiednio w ykorzystany, spopularyzowany i doceniony przez czynniki urzędowe. W związku z uroczystością należy nadmienić, że ś, p. Juljan Smulikowski jako członek Rady Szkolnej dążył do tego, by szkoły warszaw skie miały swoich patronów, by w ten sposób nie nazywać szkół ich num eracją. Nie kto inny, jak Zm arły gorąco występował w Radzie Szkolnej za utrzym aniem skrom nej pozycji w budżecie Rady na wydatki, związane z chórem m iędzyszkolnym. Niechże szkoła imieniem tak drogiego nam Kolegi rozwija się jaknajlepiej, przysparzając Stolicy dzielnych naśladowców jej Patrona.

70 ZMIANY W RADZIE SZKOLNEJ. Na m iejsce przedstaw icieli b. Rady Miejskiej obecny Z a rząd m. st. W arszawy wyznaczył do Rady Szkolnej jako swych przedstawicieli: pp. J. Kuklińską, T. M ęczkowską, Ludwika Suclę, R. T om czaka, Zb. Lepeckiego i M. Mayzla. Na miejsce po zmarłym pośle J. Smulikowskim m ianow ana m a być p. Żbikowska. W pierwszej połowie m aja r. b. zwolniony został ze sta n o w iska d y rek to ra R ady Szkolnej p. Wł. Łopiński. Na jego m iejsce został zaangażow any p. Groblewski. U KO N STYTU O W A N IE S IĘ ZA R Z. ODDZ. m. st. WARSZAWY Z. N. P. Na posiedzeniu Z arządu Oddiziału w dniu 2.V r. b. podzielono się p racą w sposób n astęp u jący: Prezydium stanow ią: Chrościcki B ronisław przew odniczący, D obraniecki S ta nisław I-szy viceprzewodn., Rajewski Ludwik Il-gi viceprzew., Malanowski Piotr sekretarz, Kiełczykowiski Edw ard zastępca sekretarza, Juszczyk Józef skarbnik, Okołowicz M ieczysław zastępca skarbnika. Poszczególne sekcje objęli:. Sekcja Sam orządow a - - przew. kol. Jastrzęb sk i Jan, S ekcja W czasów przew. kol. W yr obiec Stefan, Sekcja Szk. Średnich przew. kol. R ajew ski Ludwik, Sekcja Szk. Zaw o dow ych delegat Z arządu Leszek Jan, Sekcja Szk. specjalnych W delegat Zarządu Rysiński Jan,'S ek cja Pedagogiczna przewodu. Chrościcki Bronisław, Sekcja Szk. Pryw atnych delegat Zarządu Sawicki Zenon, Sekcja K ierow ników deleg a t Z arządu Ciesielski Piotr, Sekcja Rob. i R ysunku delegat Zarządu Snopek W iktor, Sekcja Spółdzielcza delegat Z arządu Jankow ski Feliks, Sekcja Przedszkoli delegat Zarządu Sękow ska Lucyna, Sekcja prasow a, Red. Głosu W arszaw skiego" D obraniecki Stanisław, Sekcja Delegatów

71 69 Szkolnych przewodn. Chr o ścieki B ronisław, Sekcja W ychow ania Fizycznego delegat Z arządu Zygler Tadeusz, P o rad n ia Pedagogiczna delegat Z arządu Lew andow ski Zygm unt. Bibljctekę prowadzić będzie kol. Okoniewska. Świetlicę prowadzić będą kol. kol. W ierciochowska D., W ysocki P. i Kiełczykowski Edw ard. Gospodarzem Oddz. został kol. Wyrobiec Stefan. Pozostali członkowie Z arządu w spółpracow ać będą z Sekcją P edagogiczną w jej podsekcjach. Walne Zgromadzenie. W dniu 3. VI. odbędzie się N adzw yczajne W alne Z grom a dzenie Członków Oddz,. m. st. W arszaw y Z. N. P. z n astęp u jącym porządkiem dziennym: 1. Odczytanie protokółu. 2. W y tyczne nowego Statutu. 3. W ybory Delegatów na W alny Zjazd. 4 O bezpłatne naucz,amie w nowej K onstytucji. 5. Dyskusja. 6. W olne wnioski. Miejsce obrad: ul. K arow a 31. P oczątek: o godz. 9 w pierwszym, o 10 w drugim term inie. P'R Z ERW A. Od dn. 9 do 21 lipca z powodu urlopu pracow niczek Kaneelarja Oddz. W arsz. Z. N. P. będzie nieczynna. KSIĄŻKI DLA D ZIECI Z KRESÓW. Szkole Nr. 34 dziękujem y za nadesłane 48 książek dla, dzieci z Kresów. Przypom inam y innym szkołom nasz apel w tej spraw ie z poprzedniego n um eru Głosu W arszaw skiego. WYNIKI K W ESTY ULICZNEJ. Uliczna zbiórka, przeprow adzona przez Radę kalonje i półkolonie dała dochodu zł. Szkolną n a

72 70 + S. p. J0ZE? BABIŃSKI lat 53 nauczyciel szkoły 128 zmarł nagle w dn. 3 maja r Opuścił nas stary Zw iązkow iec, oddany dziatwie pedagog, jeden z najlepszych kolegów. Cześć Jego pamięci! ODPOWIEDZI 'REDAKCJI: Kol. kol. z białej listy. Oświadczenia W asze otrzym aliśmy. D arujcie, że sprostow ań" nie zam ieszczam y. Kol. Z. W. Tak, to nie oplują Redakcji Robotnika", to głois nadesłany". W ykorzystam y niezawodnie. Kol. W. Cz. w Bądkowie. Dziękujemy. Pozdrowienia! M, K. J. Tak, jak w r. ub. To i Owo. JEST W YJŚCIE!... G dy budżet na oświatą jest trzykrotnie m niejszy, gdy pół miljona dzieciaków powiększa sporą już armjęi nauczyciel 15 minut traci na sprawdzanie listy obecności, niż być pow inien; analfabetów, gdy a Vok cały na zapamiętanie, aż tylu imion i nazwisk wychowanków sw ej Masy. (Dlaczego nie kom panji?) G dy przy 10 warsztatach dwuosobowych, 10 probówkach sadzamy 60 chciwych w iedzy (nowa interpretacja szkoły pracy ), nie godzi się pominąć projektu, który niew ątpliw ie zdystansuje dotychczasowe pom ysły oszczędnościowe.

73 71 1-o Należy pójść za głosem szerokich rzesz rodzicielskich i usunąć ze szkoły wszelkie te robótki, m alowania, śpiewania i gim nastyki! Wiadomo, że na jednej radlinie kartofli zmieści się tylko jeden kopacz, przy jednym p łu g u tylko jeden oracz. A w szkole? Oszczędzi się już 8 10 godzin na oddziale! 2-0 Powrócić (przyznać się, żeśmy od tego (nie odchodzili) do metody w ykładow ej i nie marnować drogocennych (wg. nowej ustawy) słów nauczyciela dla garstki 60-rga dzieci. Słuchaczy może być 200 i 300, tyle, ile sala pomieści. Dlaczego np. tej samej lekcji historji nie ;może nauczyć się 300_400. W ystarczy tylko ułożyć wysłuchać, odpowiedni plan dla klas równoległych z tej samej szkoły i szkól sąsiednich. { Chodziliśmy na fizykę,, roboty, dlaczego nie możemy chodzić na polski, historję do innych szkól!) Mamy przecież takie sale gimnastyczne, w których zmieści się k ilkaset dzieci, można śmiało zamienić te sale na w ykładow e sale rejonowe. Z wypracowania/mi, a raczej z ich poprawianiem byłoby może trochę kłopotu, lecz i tu w yjście oszczędnościowe znaleźć można. W ystarczy ustanowić t. zw. poprawiaczy (Studenci, bezrobotni nauczyciele, dziennikarze bezrobotni, literaci m alopoczyini i t. p.), którzyby kolejno obchodzili poszczególne szko ły, poprawiając wypracowania uczniowskie. W związku z proponowaną reformą należałoby jprzytem stanowczo powiększyć dotychczasowy metraż izb szkolnych, a w razie niemożności dokonania przeróbek, należałoby zastosować megafony, któreby w ykład z jednej sali przenosiły do innych sal. Inowacjci ta stanowczo opłaciłaby się, szczególnie, jeśli telewizja w yjdzie z pow ijaków radjowych. A że na to wszystko sarkać będą różni spece 'od psychologii, d y daktyki i metod X X w ieku to sprawa trzeciorzędna! Tu chodzi o inny postęp. Tempo współczesnego życia jest tak szybkie, że na dociekania, rozumowania, dyskusje niema czasu. Człowiek nowego stulecia, to- człowiek um iejący słuchać i w ykonyw ać! Dość już tych ceregieli e! indy wid uuliz-, mami, osobowościami. Ja k kryzys to kryzys. Zamykać seminarja, otwierać pedagogiów złożyć ofertę na dostarczenie (choćby dla Argentyny) kilkudziesięciu tysięcy nauczycieli polskich obojga (z przewagą jedn ej) płci, którzy tam napewno się przydadzą! Odrzućmy raz wreszcie półśrodki w postaci 60 dzieci, trzech klas, 3 1 godzin pracy na nauczyciela, w postaci nowego Statutu dla szkół powszechnych itp. Jed y n ie moje,,w yjście jest realne, to też bezinteresownie składam je w darze komu należy. Ref. nie

74 W YKAZ FSRM w których członkowie Oddziału Warszawskiego Związku N. P. mogą otrzymywać towary na raty: 1. Herse Bogusław Marszałkowska Bracia Jafełkowscy Bracka Węgierski stan. (Mag. bław.) Marszałkowska 64. i. Tarnowski Jan Marszałkowska Efraim M. (wełny, jedw, koron.) Marszałkowska 125 i Długa Cwejko I. (wełny, jedw., koronki) Bielańska Margot (konf. damska) Wierzbowa 8, m Szyszko E. (konf. damska i dziec.) Marszałkowska Zjednoczone składy sukna (skład fabr. sukna) Bielańska ' R e n ee (konf. damska) Chmielna BiłOWŚcka (konf. dziec.) Marszałkowska FllChs (trykotaże) Nalewki 2, Marszałkowska H. Leiłsr (Skład futer) Marszałkowska 130, 14. Centrala Obuwia Krucza 25. "5. Bsbrotsut Chmielna 27, Nowy-Świaf Obremski H. (mag. obuwia) Senatorska W aszkiewicz (prac. kraw.) Nowogrodzka 14, tel B-cia Giowanoii (pracownia krawiecka męska) Złote 4, m Zając (prac. kraw.) Śniadeckich Fragst (wyr. srebrne i platery) Marszałkowska Zegrze J, (skł. jubil.-zegarm.) Nowy-Świat W ęg lsb lo k (skład węgla) Ordynacka Siiemira Mazowiecka Nasza Księgarnia (książki) Ś-to Krzyska Radjo-Jar (aparaty fotogr. i radjowe) Nowy-Swiat Ruszkowski (mag. obuwia)i gisienna Grimm Stlkc. i Kamiński (gramofony) Rymarska Parker (wieczne pióra) Kancelarja Oddz. Warsz. 29. Majchrzak Wacław (pracownia krawiecka dam ska) Wspólna 6 m Bracia PakuSscy (towary kolonjalne) filje: Bracka 22, Marszałkowska 110, Marszałkowska 57, Raszyńska Halina (pracownia gorseciarska) ul. Chmielna Stadjon (skłdnica sportowa) Królewska Diltz B. ( magazyn bławatny) Nowy Świat Poremb.ski B. (kilimy) - Nowy Świat Kterska Marja (lekarz - dentysta) Chmielna 2, m Dagajew Czesława (lekarz-dentysta) Złota 42, m. 6. Członkowie Oddziału Warszawskiego Zw. N. P. otrzymują Glos Warszawski bezpłatnie. Prenumerata Głosu Warszawskiego wynosi: rocznie 5 zł., półrocznie 3 zł., numer pojedyńczy 50 gr. C e n a o g ło sz eń : Cała strona 100 zł. Ca str. 50 zł. Drobne po 10 gr. za wyraz. str. 30 zł. Vs str. 15 zł. R edaktor od p ow ied zialn y oraz w ydaw ca z ram ienia Zarządu O ddziału W arszaw. Zw. N. P. S TAN ISŁAW DOBEANIECKI. Zakłady G raficzne L1TART Sp. z o. o. W arszawa,

75 A * 6 r * B SPÓŁKA AKCYJNA JB B.W A B IB W E Ł N Y W A R S h A W A C E N T R A L A : S E N A T O R S K A 19, T E L, , SKLEPY MSTAŁW^ME; B I E L A Ń S K A BÓ O D E U & IE J M A R S Z A Ł K O W S K A 143 TEL TEL F A B R Y K A ; Ł Ó D Ź, T A R G O W A 5 7, T E L ' Asygnafy wydaj Związek, Wybrzeże Kośc. e. Zjednoczone Składy Sykną NAJWIĘKSZYCH FABRYK w BIELSKU n/śl. W flrso Tfl BlelofiSSa 15 Mają zaszczyt podać do wiadomości P. TT. Klijenfeli, że nadszedł już transport najnowszych materjalów wiosennych i letnich. Równo.- cześnie uprzejmie kumunikujemy, że od dnia 25 lutego 1934 r. :P. T. Członkowie Związku Nauczycielstwa Polskiego korzystać już mogą s8-liofnl@s!fcznege kredy tu zamiast dotychczasowe go 6-cio mies. pfcieioem S i a i P E T I I R Ę II A WYCZKI I T R Y K O T A Ż :E Dla B iieeis Pończoszki. Skarpetki, PuHowarkI, Żakieciki, i t. d. BIELIZNĘ N IE M O W L Ę C Ą po -cenach bardz.o niskich A KTII T U C Warszawa,, Malewkl i. a a ty? fl I I (Pasaż Simonsa). Tel Marszałkowska B0g róg Wspólnej. TT "W A (P- A P«T. C złonkom Zw iązku N. P. w ydajem y tow ar na raty U w i i o i Ł o asygnatam f Zw iązku. należy przekonać się że nowości w je d w a b ia c h, wełnach etc, na spłaty po cenach gotówkowych, nabyć można 5 I i _ ^ w firmie In ^ ^ W ^ ^ j r C ( 3 bielańska 23 asygnaty wydaje kancelarja oddziału w a r s z. w lokalu związku, ul. Wybrzeże Kościuszkowskie 35

76 NA SEZON WIOSENNO-LETNI najświeższe modele palt, sukien, spódnic, bluzek i paitek dziecięcych p o i e c a R E N E E : C h m i e l n a 15 - T el UW AGA: Honorujemy asygnaty Związku. U L e k a rz -D e n ty st a MAR JA KIERSKA ul. Chmielna 2, m. 9. Tel LECZEIIIE ZĘiOf# i JAMY llitiei PRACOWMlfi ZĘBÓW SZTUCZNYCH. CENY B&RDZO PRZYSTĘPNE Dla Szan. Nauczycielstwa dogodne warunki spiafy w ratach miesięcznych ' C E N T R A L A O' B U W! A I 'L S T R U P C Ź E W S K I Warszawa, KRUCZA Nr. 45, rfig Nowogrodzkiej Telefon Polecamy: OSUWIE wszelkiego rodzaju, pończochy I skarpetki N a / R a t y Asygnaty kredytowe wydaje kanc. Oddz. m. st. Warszawy codziennie dla czł. Oddz. Pow. Warsz. we Wtorki od godz l Wykwintne Krawiectwo M ę s k i e M. WASZKIEWICZ ul. N o w o g r o d z k a 14, te l CEMY KONKURENCYJNE Członkom Związku udzielam kredytu ratalnego. kancelarja Oddziału m. st. Warszawy. Asygnaty wydaje