Rok akademicki: 2016/2017 Kod: HSO EG-s Punkty ECTS: 4. Poziom studiów: Studia II stopnia Forma i tryb studiów: Stacjonarne

Transkrypt

1 Nazwa modułu: Metodologia nauk społecznych Rok akademicki: 2016/2017 Kod: HSO EG-s Punkty ECTS: 4 Wydział: Humanistyczny Kierunek: Socjologia Specjalność: E-gospodarka Poziom studiów: Studia II stopnia Forma i tryb studiów: Stacjonarne Język wykładowy: Polski Profil kształcenia: Ogólnoakademicki (A) Semestr: 1 Strona www: Osoba odpowiedzialna: dr hab. Grotowska Stella (stella.grotowska@gmail.com) Osoby prowadzące: dr Piróg Tomasz (tpirog@agh.edu.pl) dr hab. Grotowska Stella (stella.grotowska@gmail.com) Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć Kod EKM Student, który zaliczył moduł zajęć wie/umie/potrafi Powiązania z EKK Sposób weryfikacji efektów kształcenia (forma zaliczeń) Wiedza M_W001 Zna podstawowe pojęcia i założenia ogólnej metodologii nauk. SO2A_W01, SO2A_W03 M_W002 Znajomość wiedzy z zakresu historii koncepcji nauk społecznych formułowanych przez filozofię nauki i dyscypliny humanistyczne SO2A_W02, SO2A_W08 M_W003 Wie na czym polega aktywne zaangażowanie badacza w życie społeczne. SO2A_W09, SO2A_W10 M_W004 Zna podstawowe teorie innowacji społecznej i narzędzie stosowane w interwencjach socjologicznych. SO2A_W04, SO2A_W08, SO2A_W10 Prezentacja Umiejętności M_U001 Umiejętność samodzielnego wybierania koncepcji metodologicznych odpowiednich do założonych celów poznawczych SO2A_U03 M_U002 Umiejętność tworzenia modelu własnego postępowania badawczego według reguł metodologicznych. SO2A_U08 1 / 8

2 M_U003 owanie interwencji socjologicznej SO2A_U03, SO2A_U06 M_U004 Rozróżnianie problemów etycznych i metodologicznych, które mogą powstać przy przyjęciu postawy badacza zaangażowanego społeczne SO2A_U03, SO2A_U08, SO2A_U12 Kompetencje społeczne M_K001 Pogłębienie kompetencji w zakresie prowadzenia badań naukowych SO2A_K03, SO2A_K06 M_K002 Pogłębienie kompetencji w zakresie wytwarzania teorii naukowej SO2A_K02 M_K003 Ma świadomość znaczenia analizy socjologicznej dla rozumienia współczesnych procesów społecznych, politycznych, gospodarczych i kulturowych SO2A_K06 M_K004 Samodzielnie stawia problemy praktyczne i teoretyczne oraz podejmuje poszukiwania w zakresie ich rozwiązywania SO2A_K06, SO2A_K07 M_K005 Samodzielnie stawia problemy praktyczne i teoretyczne oraz podejmuje poszukiwania w zakresie ich rozwiązywania SO2A_K03 Matryca efektów kształcenia w odniesieniu do form zajęć Kod EKM Student, który zaliczył moduł zajęć wie/umie/potrafi Forma zajęć Wykład Ćwiczenia audytoryjne Ćwiczenia laboratoryjne Ćwiczenia projektowe Konwersatori um Zajęcia seminaryjne Zajęcia praktyczne Zajęcia terenowe Zajęcia warsztatowe Inne E-learning Wiedza M_W001 M_W002 M_W003 M_W004 Umiejętności Zna podstawowe pojęcia i założenia ogólnej metodologii nauk. Znajomość wiedzy z zakresu historii koncepcji nauk społecznych formułowanych przez filozofię nauki i dyscypliny humanistyczne Wie na czym polega aktywne zaangażowanie badacza w życie społeczne. Zna podstawowe teorie innowacji społecznej i narzędzie stosowane w interwencjach socjologicznych. 2 / 8

3 M_U001 M_U002 M_U003 M_U004 Umiejętność samodzielnego wybierania koncepcji metodologicznych odpowiednich do założonych celów poznawczych Umiejętność tworzenia modelu własnego postępowania badawczego według reguł metodologicznych. owanie interwencji socjologicznej Rozróżnianie problemów etycznych i metodologicznych, które mogą powstać przy przyjęciu postawy badacza zaangażowanego społeczne Kompetencje społeczne M_K001 M_K002 M_K003 M_K004 M_K005 Pogłębienie kompetencji w zakresie prowadzenia badań naukowych Pogłębienie kompetencji w zakresie wytwarzania teorii naukowej Ma świadomość znaczenia analizy socjologicznej dla rozumienia współczesnych procesów społecznych, politycznych, gospodarczych i kulturowych Samodzielnie stawia problemy praktyczne i teoretyczne oraz podejmuje poszukiwania w zakresie ich rozwiązywania Samodzielnie stawia problemy praktyczne i teoretyczne oraz podejmuje poszukiwania w zakresie ich rozwiązywania Treść modułu zajęć (program wykładów i pozostałych zajęć) Wykład Pojęcie metodologii nauk Pojęcie metodologii nauk, metodologia ogólna i szczegółowa, wiedza potoczna i wiedza naukowa, zadania metodologii), metodologia socjologiczna (zadania i metody metodologii, pożytki z metodologii i powody jej krytyki). Antoni Sułek, Metodologia socjologiczna, Encyklopedia socjologii, Oficyna Naukowa, Warszawa 1999, s / 8

4 Antoni Sułek, ogród metodologii socjologicznej, Scholar, Warszawa 2002, s (13-23). Jerzy Apanowicz, Metodologia nauk, TNOiK, Toruń 2003, s Społeczne uwarunkowania poznania Społeczne uwarunkowania poznania, socjologia poznania naukowego, model poznania fizyki, Marek Ziółkowski, Wiedza, w: Encyklopedia socjologii, Oficyna Naukowa, Warszawa podziały stosowane w nauce, podejście naukowe i jego ograniczenia, nauka i pseudonauka, profesjonalizacja badań naukowych. Literatura Stefan Amsterdamski, Nauka, w: Encyklopedia socjologii, Oficyna Naukowa, Warszawa 1999, s ( ). Antoni Sułek, Metodologia socjologiczna, Encyklopedia socjologii, Oficyna Naukowa, Warszawa 1999, s Jerzy Apanowicz, Metodologia nauk, TNOiK, Toruń 2003, s Barry Markovsky, Lisa M. Dilks, Nauka, pseudonauka i zdrowy rozsądek, w: Joanna Heidtman, Kinga Wysieńska, Procesy grupowe, Perspektywa socjologiczna, Scholar, Warszawa 2013, s Literatura dodatkowa: Marek Ziółkowskie, Wiedza, w: Encyklopedia socjologii, Oficyna Naukowa, Warszawa Zasady badań naukowych Zasady badań naukowych: cele i funkcje badań naukowych, zasady poznania naukowego, procesy poznania myślowego (analiza i synteza, dedukcja i indukcja, porównywanie i przeciwstawianie, uogólnianie i wnioskowanie), rodzaje wyjaśnień naukowych (genetyczne, funkcjonalne, logiczne), typy badań naukowych (podstawowe, stosowane, diagnostyczne, weryfikacyjne, kompleksowe, przyczynkarskie, heurystyczne), rodzaje procedur naukowych (diagnostyczna, eksperymentalna, operacyjna, ewaluacyjna, korelacyjna), badania w naukach przyrodniczych a badania społeczne. Jerzy Apanowicz, Metodologia nauk, TNOiK, Toruń 2003, s Stanisław Ossowski, Wzory nauk przyrodniczych wobec osobliwości nauk społecznych, w: Piotr Sztompka, Marek Kucia, Socjologia. Lektury, Znak, Kraków 2005, s Znaczenie terminu teoria Znaczenie terminu teoria. Stefan Nowak, Metodologia badań społecznych, PWN, Warszawa 2012, s Teoria socjologiczna średniego zasięgu Robert K. Merton, Teoria socjologiczna i struktura społeczna, PWN, Warszawa 1982, s Znaczenie teorii socjologicznej dla badań empirycznych: Pojęcia socjologiczne a teoria (s. 157-), socjologiczne interpretacje ex post factum, generalizcje empiryczne, funkcje teorii socjologicznej (s ), rola teorii w badaniach empirycznych, serendipidy (w haśle: eksperyment krzyżowy na Wiki są przykłady) ( ), przeformułowanie teorii, wpływ badań empirycznych 4 / 8

5 na teorię. Robert K. Merton, Teoria socjologiczna i struktura społeczna, PWN, Warszawa 1982, s Definiowanie pojęć i dobór wskaźników do badań Problem jednoznaczności terminów, nazwy jednostkowe i ogólne, pojęcia o różnej ogólności, definiowanie, rodzaje definicji, wskaźniki, zjawiska wykorzystane jako wskaźniki, operacjonalizacja, zmienne, wskaźniki, jakość pomiaru. Stefan Nowak, Metodologia badań społecznych, PWN, Warszawa 2012, s Earl Babbie, Badania społeczne w praktyce, PWN, Warszawa 2004, s Stefan Nowak, Metodologia badań społecznych, PWN, Warszawa 2012, s Earl Babbie, Badania społeczne w praktyce, PWN, Warszawa 2004, s Tworzenie projektu badawczego Tworzenie projektu badawczego Rodzaje projektów badawczych, elementy projektu badawczego, paradygmaty badawcze (postpozytywizm, konstruktywizm, aktywizm, pragmatyzm), strategie badawcze, pytania badawcze i hipotezy, metody badawcze. John W. Creswell, owanie badań naukowych. Metody jakościowe, ilościowe i mieszane, WUJ, Kraków 2013, s Praktyki badawcze Praktyki badawcze: wyjaśnienia idiograficzne i nomotetyczne, teoria indukcyjna i dedukcyjna, badania ilościowe i jakościowe, etyka w badaniach społecznych. Earl Babbie, Badania społeczne w praktyce, PWN, Warszawa 2004, s Earl Babbie, Badania społeczne w praktyce, PWN, Warszawa 2004, s Empiryzm i pozytywizm w nauce Paradygmaty w naukach społecznych różne drogi tworzenia teorii. Empiryzm i pozytywizm w nauce: ujęcie nauk przyrodniczych w filozofii empiryzmu, zasady metody pozytywnej w socjologii. Ted Benton, Ian Craib, Filozofia nauk społecznych. Od pozytywizmu do postmodernizmu, DSW TWP, Wrocław 2003, s Emil Durkheim, Zasady metody pozytywnej, r. II Zasady obserwacji faktów społecznych. Podejście interpretatywne w socjologii Podejście interpretatywne w socjologii: przedmiot nauk społecznych według Maksa Webera, rozumienie i typologie, ideał obiektywności i neutralności badań, indywidualizm i holizm, pojęcie racjonalności. Ted Benton, Ian Craib, Filozofia nauk społecznych. Od pozytywizmu do postmodernizmu, DSW TWP, Wrocław 2003, s Stanisław Andreski, Maksa Webera olśnienia i pomyłki, PWN Warszawa 1992, s , / 8

6 Praktyczne zastosowanie socjologii Praktyczne zastosowanie socjologii: diagnoza i ujawnianie problemów społecznych w badaniach, ocena skutków działań praktycznych, wiedza socjologiczna a socjotechnika i polityka społeczna, prognozy długofalowe, problemy z praktycznym zastosowaniem badań socjologicznych, odpowiedzialność badacza. Stefan Nowak, Metodologia badań społecznych, PWN, Warszawa 2012, s Lektura dodatkowa Stanisław Andreski, Czarnoksięstwo w naukach społecznych, Oficyna Naukowa, Warszawa 2002, s Uniwersytet jako instytucja nauki Trzy modele uniwersytetu (średniowieczny, humboldtowski, przedsiębiorczy), Marcin Haberla, Sebastian Bobowski, Od uniwersytetu średniowiecznego do uniwersytetu trzeciej generacji, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 2013 nr 315, Karol Sauerland, Idea uniwersytetu: aktualność tradycji Humboldta? a%20uniwersytetu%20aktualnosc%20tradycji%20humboldta.pdf?sequence=1 Wstęp, w: Edufactory. Samoorganizacja i opór w fabrykach wiedzy, red. Jan Sowa, Krystian Szadkowski, Kraków 2011, Wydawnictwo i Ksiegarnia, Korporacja Ha!Art ch_wiedzy Literatura dodatkowa: Sheldon Krimsky, Nauka skorumpowana?, PIW, Warszawa Ćwiczenia laboratoryjne - Sposób obliczania oceny końcowej Na ocenę końcową składają się: Udział w ćwiczeniach projektowych Wykonanie projektu Przygotowanie sprawozdania, pracy pisemnej, prezentacji, itp. Przygotowanie do zajęć w formie testu. Ocena końcowa naliczana jest jako średnia oceny z egzaminu oraz z ćwiczeń. Wymagania wstępne i dodatkowe brak Zalecana literatura i pomoce naukowe Metodologia nauk społecznych Stanisław Andreski, Maksa Webera olśnienia i pomyłki, PWN Warszawa Stefan Amsterdamski, Nauka, w: Encyklopedia socjologii, Oficyna Naukowa, Warszawa Jerzy Apanowicz, Metodologia nauk, TNOiK, Toruń Earl Babbie, Badania społeczne w praktyce, PWN, Warszawa Ted Benton, Ian Craib, Filozofia nauk społecznych. Od pozytywizmu do postmodernizmu, DSW TWP, Wrocław / 8

7 John W. Creswell, owanie badań naukowych. Metody jakościowe, ilościowe i mieszane, WUJ, Kraków Emil Durkheim, Zasady metody socjologicznej, r. II Zasady obserwacji faktów społecznych. Marcin Haberla, Sebastian Bobowski, Od uniwersytetu średniowiecznego do uniwersytetu trzeciej generacji, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 2013 nr 315, Barry Markovsky, Lisa M. Dilks, Nauka, pseudonauka i zdrowy rozsądek, w: Joanna Heidtman, Kinga Wysieńska, Procesy grupowe, Perspektywa socjologiczna, Scholar, Warszawa Robert K. Merton, Teoria socjologiczna i struktura społeczna, PWN, Warszawa Stefan Nowak, Metodologia badań społecznych, PWN, Warszawa Stanisław Ossowski, Wzory nauk przyrodniczych wobec osobliwości nauk społecznych, w: Piotr Sztompka, Marek Kucia, Socjologia. Lektury, Znak, Kraków Karol Sauerland, Idea uniwersytetu: aktualność tradycji Humboldta? u%20aktualnosc%20tradycji%20humboldta.pdf?sequence=1 Antoni Sułek, Metodologia socjologiczna, Encyklopedia socjologii, Oficyna Naukowa, Warszawa Wstęp, w: Edufactory. Samoorganizacja i opór w fabrykach wiedzy, red. Jan Sowa, Krystian Szadkowski, Kraków 2011, Wydawnictwo i Ksiegarnia, Korporacja Ha!Art Antoni Sułek, Ogród metodologii socjologicznej, Scholar, Warszawa Marek Ziółkowskie, Wiedza, w: Encyklopedia socjologii, Oficyna Naukowa, Warszawa Literatura dodatkowa: Sheldon Krimsky, Nauka skorumpowana?, PIW, Warszawa Badania w działaniu Bokszański Z Tożsamość aktora społecznego a zmiana społeczna, Studia socjologiczne 3,4 Kuczyński P. Interwencja socjologiczna a la Touraine (Przyczynek do analizy sytuacji badawczej jako sytuacji społecznej), Studia Socjologiczne, 3/1986 Nowak, Interwencja socjologiczna socjologia działania i socjologia w działaniu, w: Poza granicami socjologii ankietowej, (red.) A. Sułek, K. Nowak, A. Wyka, UW, Warszawa Publikacje naukowe osób prowadzących zajęcia związane z tematyką modułu Nie podano dodatkowych publikacji Informacje dodatkowe MODUŁ KANONICZNY Celem modułu jest dostarczenie wiedzy z zakresu socjologii, zmiany społecznej i zróżnicowania społecznego niezbędnej do krytycznego myślenia, analizowania rzeczywistości społeczno-kulturowej oraz poszukiwania społecznych i kulturowych aspektów innowacji, technologii i zmiany. MODUŁ METODOLOGICZNY Celem modułu jest dostarczenie umiejętności badawczych przydatnych dla projektowania i badania efektywności innowacyjnych rozwiązań i prowadzenia interwencji społecznych. Wprowadzanie zmiany wymaga ciągłego monitoringu w postaci realizacji wysokiej jakości badań oraz umiejętności znajdowania i wykorzystywania dostępnych informacji. Przedmioty składające się na moduł metodologiczny to przede wszystkim zaawansowane metody analizy danych ilościowych i jakościowych uzupełnione o nowoczesne techniki i narzędzia analityczne, m.in. badania w działaniu (action research), badania internetowe, laboratorium procesów grupowych, analitykę internetową 7 / 8

8 Nakład pracy studenta (bilans punktów ECTS) Forma aktywności studenta Udział w wykładach Udział w ćwiczeniach projektowych Przygotowanie do zajęć Samodzielne studiowanie tematyki zajęć Wykonanie projektu Dodatkowe godziny kontaktowe z nauczycielem Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł Obciążenie studenta 28 godz 14 godz 14 godz 18 godz 21 godz 5 godz 100 godz 4 ECTS 8 / 8