Grupy oraz procesy grupowe

Transkrypt

1 Grupy oraz procesy grupowe O grupie usłyszą Państwo: Czym jest grupa O rozwoju grupy (dynamice grupowej) Jak bycie i współdziałanie w grupie wpływa na efektywność wykonywania pracy/zadań Próżniactwo społeczne Polaryzacja grupowa Syndrom myślenia grupowego Efektywności grupy w zależności od rodzaju zadania Czym jest grupa? Grupa niespołeczna - grupa, w której dwie osoby lub więcej osób znajduje się w tym samym miejscu lub w tym samym czasie, lecz nie współdziała ze sobą. (Aronson, Wilson i Akert, 1997) Grupa społeczna - grupa, w której dwie lub więcej osób współdziała ze sobą oraz współzależny od siebie w tym sensie, że w zaspakajaniu potrzeb i osiągnięć musi na sobie polegać (Aronson, Wilson i Akert, 1997) 1

2 Czym jest grupa? Grupa - dwie osoby lub więcej osób, między którymi dłużej niż przez kilka chwil zachodzi interakcja, które wzajemnie na siebie oddziałują oraz spostrzegają siebie w kategorii my. (Myers, 2003) Grupa społeczna - to dwie lub więcej osób, które: (1) komunikują się, (2) mają poczucie przynależenia nawzajem do siebie (myślą MY), (3) mają wspólny cel (Wojciszke, 2004) Aby o dwóch lub więcej osobach można było powiedzieć, że stanowią grupę, muszą być spełnione przynajmniej 4 warunki: (a) między tymi osobami musi istnieć bezpośrednia interakcja, (b) osoby te musza mieć wspólny cel, (c) musza istnieć wspólne normy, (d) musi istnieć struktura. (Hare, za Mika, 1981) Typowe elementy grupy (Oyster, 2002) wielkość role status relacje interpersonalne spójność interakcje zadania zmiany okresowe normy Dynamika grupowa, rozwój grupy Grupy stanowią pewne odrębne byty, żyjące własnym życiem, nie będące prostą sumą tworzących je jednostek Grupy zmieniają się w miarę upływu czasu. (Jedliński i in., 1997) (Oyster, 2002) Życie grup, podobnie jak życie ludzi, (...) jest procesem ciągłych zmian mających swój początek i koniec. (Szmagalski, 1998) Proces uczenia warsztatowego jest ściśle powiązany z dynamiką grupową, zależny od fazy rozwoju grupy (Bradford, 1964; Doroszewicz i Zwoliński, 1980) 2

3 Proces grupowy wg Tuckmana Forming (tworzenie) - niepewność członków grupy co do celu, norm, struktury i przywództwa. Badanie jakie zachowania mogą zostać zaakceptowane przez grupę. Storming (atakowanie) - konflikt wewnętrzny grupy. Opór wobec narzucanej przez grupę kontroli indywidualnych zachowań. Konflikt dotyczący przywództwa. Ustalenie struktury władzy w grupie. Norming (stabilizacja norm) - rozwój względnie stałych interakcji między członkami. Wytworzenie się spoistości grupy. Utrwalenie struktury grupy. Powstanie norm. Performing (skuteczne działanie) - Możliwa sprawna realizacja wspólnego celu. Proces grupowy - zestawienie Schneider-Corey i Corey (2002) Tuckman (1965) Jedliński i in. (2008) Jones i Robinson (2000) DeLucia-Waack (2006) Faza początkowa Forming (tworzenie*) Faza orientacji i zależności Stadium początkowe Stadium przejściowe Storming (atakowanie*) Faza konfliktu i buntu (różnicowania) Stadium konstruktywnej pracy Norming (stabilizacja norm*) Performing (skuteczne działanie*) Adjourning (rozpad**) Faza współdziałania i spójności Faza celowej i świadomej aktywności Stadium środkowe (stadium pracy) Stadium końcowe Roger, żonaty mężczyzna z dwójka dzieci w wieku szkolnym, ma pewną posadę, która przynosi mu dochody w wysokości $ rocznie. Choć nie ma trudności z zaspokojeniem podstawowych potrzeb swojej rodziny, stać go jednak na niewiele luksusów. Z wyjątkiem polisy ubezpieczeniowej na życie, nie ma on żadnych oszczędności. Z dobrze poinformowanych źródeł Roger dowiedział się o istnieniu stosunkowo mało znanej firmy X, której akcje mogą trzykrotnie wzrosnąć na wartości, jeżeli nowy, obecnie wytwarzany produkt, spotka się z aprobata klientów. Z drugiej strony, w przypadku, gdy produkt ten nie zyska przychylności kupujących, akcje firmy mogą znacznie stracić na wartości. Roger rozważa możliwość zainwestowanie w firmę X swoich pieniędzy przeznaczonych na ubezpieczenie na życie. Wyobraź sobie, że jesteś doradcą Rogera. Czy Roger powinien sprzedać swoją polisę i kupić akcje? 3

4 Jak podejmują decyzję grupy? Co powinien zrobić Roger? Preferencja bezpiecznego rozwiązania kupno akcji tylko przy dużej pewności sukcesu Po dyskusji grupowej b. konserwatywna postawa: kupno akcji tylko przy 100% szansy na sukces Grupy podejmują dużo bardziej skrajne decyzje niż jednostki Przesunięcie ryzyka (grupy są gotowe do większego ryzyka niż jednostki) Większa zachowawczość (grup niż jednostek przypadek Rogera) Polaryzacja grupowa grupa zajmuje stanowiska bardziej skrajne od jednostek. 3 przejawy polaryzacji grupowej: 1) Grupy podejmują bardziej krańcowe decyzje niż indywidualni członkowie działający samodzielnie 2) Poglądy indywidualne członków grupy stają się bardziej krańcowe po dyskusji z innymi (pod warunkiem, że na wstępie są podobne) 3) Rywalizacja grupowa jest silniejsza niż rywalizacja indywidualna (porachunki gangów więcej zabójstw niż w przypadku porachunków pojedynczych gangsterów) Mechanizmy odpowiedzialne za polaryzację Koncepcja argumentacji perswazyjnej Stałe wsparcie dla początkowego poglądu Nowe, przekonujące argumenty Koncepcja porównań społecznych Odkrycie, że poglądy innych bardziej skrajne Równanie w kierunku tych innych 4

5 Syndrom myślenia grupowego podejmowanie błędnych decyzji przez grupy w rezultacie w rezultacie większej dbałości o grupę niż o merytoryczność decyzji poczucie nieomylności i siły, złudzenie bezpieczeństwa przekonanie o moralnych racjach grupy stereotypowe postrzeganie przeciwników autocenzura naciski dysydentów złudzenie jednomyślności strażnicy jednomyślności Warunki sprzyjające myśleniu grupowemu: duża spójność grupy izolacja grupy autorytarny przywódca praca pod presją czasu słabo wypracowane sposoby podejmowania decyzji Przyczyny podejmowania błędnych decyzji: niepełna analiza alternatywnych poglądów lekceważenie określania poziomu ryzyka dla preferowanych poglądów opieranie się niepełnej informacji niepełny przegląd własnych celów zaniechanie tworzenia alternatywnych planów działania (na wypadek niepowodzenia) 5

6 Efektywność grupy ZADANIA addytywne koniunktywne dysjunktywne uzależnione od wysiłku wszystkich osób, wyniki indywidualne się sumują (krzyczenie, przeciąganie liny). wynik zależy od pracy najsłabszego członka, (np. wspinaczka w grupie ) wynik zależy od pracy najsprawniejszej osoby, wynik jest równy najlepszemu wynikowi indywidualnemu (np. rozwiązywanie zadań matematycznych) 6