O kompetencjach społecznych raz jeszcze W jaki sposób nauczyciel przedszkola może celowo i świadomie rozwijać kompetencje społeczne?

Transkrypt

1 O kompetencjach społecznych raz jeszcze W jaki sposób nauczyciel przedszkola może celowo i świadomie rozwijać kompetencje społeczne? Pracuję w przedszkolu i jako jeden z nielicznych mężczyzn, mam możliwość oglądu rzeczywistości z innej perspektywy. Moje spostrzeżenia dotyczą podejścia do edukacji społecznej. Widzę ją, jako efekt połączenia trzech elementów: pracy grupowej, zajęć plastyczno konstrukcyjnych oraz nastawienia dziecka do treści kształcenia, zatem moim zdaniem te trzy najważniejsze elementy w edukacji przedszkolnej to: Po pierwsze praca grupowa, która świetnie rozwija kompetencje społeczne. Podczas pracy w grupie dzieci komunikują się ze sobą, ustalają, planują, często dochodzi do sytuacji problemowych. Wówczas w trakcie pracy rozwijają się przede wszystkim umiejętności społeczne dotyczące umiejętności pracy w zespole, umiejętności komunikacji, umiejętności rozwiązywania problemów itp. Różne źródła podają, iż obecnie biznes/przemysł poszukuje takich umiejętności jak: kreatywnych rozwiązań problemów, świadomego podejmowania ryzyka, doskonalenia umiejętności komunikacji, myślenia poza schematami, adaptacji do ciągle zmieniających się warunków, umiejętności współpracy w zespole itp. Widzimy, więc że coraz większą rolę na rynku pracy odgrywają cechy związane z kompetencjami społecznymi. Po drugie zajęcia plastyczno konstrukcyjne - dlaczego? Odpowiedź jest prosta, głównie dlatego, że są atrakcyjne dla samego dziecka i opierają się na jego naturalnej potrzebie tworzenia oraz doświadczania. Rozwijają nie tylko wyobraźnię twórczą, dają możliwość doświadczania, eksperymentowania, ale przede wszystkim jest to proces, w którym dziecko ujawnia jak myśli, czuje i widzi. Dziecko wypowiadając się w takiej formie wykorzystuje doświadczenia jakie posiada w danej chwili a dalszy akt tworzenia może dostarczyć mu nowych wiadomości, nowych odkryć potrzebnych w dalszym działaniu. Zapewniając dziecku warunki do stałego tworzenia opartego na wiedzy, którą aktualnie posiada, stwarzamy najlepsze warunki dla rozwoju jego przyszłej aktywności twórczej. Widzimy więc że te dwa elementy praca grupowa, oraz zajęcia plastyczno - konstrukcyjne przenikają się nawzajem i znakomicie uzupełniają oraz co najważniejsze

2 znakomicie stymulują wiele obszarów rozwojowych dziecka. Jednak jak na samym początku wspomniałem jest jeszcze jeden, trzeci, bardzo istotny element a mianowicie nastawienie dziecka do działania, czyli zasadnicza różnica pomiędzy uczeniem się nas dorosłych a dziecka. W trakcie zajęć plastyczno - konstrukcyjnych czy jakichkolwiek innych pamiętam o tym, że produkt finalny jakim jest praca dziecka (indywidualna czy grupowa) powinien być podporządkowany procesowi twórczemu. Dziecko zdobywa wiedzę poprzez doświadczanie, dostarczając dziecku okazji do takich działań rozwijamy w ten sposób jego wiedzę o otaczającym świecie. Planując tego typu zajęcia przykładam dużą uwagę do tej różnicy i zdaję sobie sprawę z tego, że dziecko w działaniu nastawione jest na proces a nie na efekt. Dla dziecka charakterystyczne jest dekoncentrowanie się na samym procesie uczenia a skupianie się na procesie działania. Podejmując jakiekolwiek działanie podejmuje je w celu odkrywania świata, eksperymentowania, doświadczania nowego, konfrontowania tego, co odkryło z tym, co już wie. To z kolei wynika ze struktury wiedzy, która u dziecka jest słabo zróżnicowana oparta przede wszystkim na doświadczeniu. Uświadamiając sobie tą zasadniczą różnicę pozbywam się myśli, że dziecko ma wykonać to co zamierzałem. Jest to bardzo istotne, ponieważ daje mi to wówczas możliwość aktywnego uczestniczenia w zajęciach bez narzucania dziecku własnych pomysłów i koncepcji i sprawia, że dziecko czuje się swobodnie w trakcie tworzenia. Połączenie tych trzech elementów i stworzenie odpowiednich warunków daje więc znakomite pole do rozwijania nie tylko kompetencji społecznych ale także innych ważnych obszarów rozwojowych dziecka. Organizując zajęcia plastyczno konstrukcyjne w formie grupowej - dbam o to, aby dzieci miały możliwość korzystania z różnych materiałów-środków nie tylko typowo plastycznych jak np. kredki, farby, mazaki ale również innych np. kamieni, patyków, piasku, tektury, itp. ponieważ uważam, że różnorodność środków daje dziecku większe możliwości doświadczania, co z kolei przekłada się na zdobywanie większego doświadczenia. Tematyka zajęć powinna dotyczyć przede wszystkim najbliższego otoczenia dziecka, dobrym przykładem dla dzieci w wieku 5 lat jest temat: Moje miasto. Organizując zajęcia plastyczno - konstrukcyjne na w/w temat wykorzystałem plastelinę, duże arkusze grubego kartonu, pastele olejne, kamienie większe i mniejsze oraz kawałki płyty MDF różnej wielkości. Wstępem do zajęć może być oglądanie ilustracji ze znanymi miejscami z naszego miasta, dzieci mogą przynieść widokówki, może to być również oglądanie filmu. Przy okazji można

3 porozmawiać z dziećmi na temat zawodu architekta: kto to jest, czym się zajmuje i na czym polega jego praca. Ważne jest aby dzieci zarazić tematem, możemy zaproponować np. aby zostały małymi architektami i zaprojektowały miasto, w którym mieszkają. Podczas zajęć w formie grupowej rezygnuję z krzesełek przy stolikach, dzieci wówczas mają swobodny dostęp do materiałów, nie są ograniczone w działaniu miejscem. Po zajęciach staram się łączyć prace grupowe w całość aby dzieci dostrzegły nie tylko swoje działanie w grupie, ale aby spojrzały na to również od strony pracy całego zespołu. Istotne jest zwrócenie uwagi na aspekt współpracy, dla mnie najważniejsze po zajęciach jest to,iż dziecko pokazując pracę, którą wykonało z innymi dziećmi nie mówi to moja praca tylko to NASZA PRACA dostrzegając w ten sposób działanie grupowe. Pamiętajmy, że forma grupowa w przedszkolu to trudna ale zarazem najbardziej efektywna forma pracy, która w moim przekonaniu znakomicie rozwija nie tylko poruszane w tym artykule kompetencje społeczne ale również inne obszary rozwojowe dziecka. Mam nadzieję, że moje spojrzenie jako mężczyzny pracującego w przedszkolu na temat rozwijania kompetencji społecznych jest interesujące i forma grupowa połączona z zajęciami konstrukcyjno - plastycznymi oraz nastawieniem dziecka na działanie sprawi, że więcej nauczycieli wykorzysta te trzy elementy w swojej pracy.

4 Moje miasto - praca grupowa

5 Wyspa dinozaurów - praca grupowa Autor: Grzegorz Gawroński Przedszkole Publiczne nr 1 w Łomży