3. Informowanie organów administracji rządowej, podmiotów tworzących zakłady opieki zdrowotnej i NFZ o uchybieniach:

Transkrypt

1 RAPORT ROCZNY Z DZIAŁALNOŚCI KONSULTANTA WOJEWÓDZKIEGO DLA WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W DZIEDZINIE PIELĘGNIARSTWA OSÓB PRZEWLEKLE CHORYCH I NIEPEŁNOSPRAWNYCH za ROK 2009 I. Kontrola zakładów opieki zdrowotnej 1. Przeprowadzanie kontroli: 1) liczba jednostek: 2 2) nazwa i adres kontrolowanych jednostek: Kontrola przeprowadzona była w wyniku skarg podopiecznych na stan opieki w Zakładach do MCZP. 1.Zakład Pielęgnacyjno- Opiekuńczy Pałac ul. Leśna 27- Warszawa- Marki 2. Zakład Pielęgnacyjno- Opiekuńczy ul. Kiejstuta 1-Warszawa 2. Ocena pracy kontrolowanych placówek Kontrolowane Zakłady należą do zakładów opiekuńczych komercyjnych. Nie posiadają żadnej umowy z NFZ na świadczenia zdrowotne. W Zakładach przebywali pacjenci obarczeni wieloma chorobami, w tym część podopiecznych leżących, wymagających intensywnych świadczeń pielęgnacyjnych oraz nadzoru lekarskiego. Obsada opiekuńczo-pielęgniarska niewystarczająca, pielęgniarki pracujące w systemie 12 lub 24-godzinnych dyżurów, w obsadzie jednoosobowej. Opiekunek wykwalifikowanych w zakresie obowiązków mających tylko opiekę nad podopiecznym brak. W Zakładzie ul. Kiejstuta podstawę kadry opiekującej się stanowią osoby z programu resocjalizacji przebywające obecnie w wiezieniu, z którym zakład ma podpisana umowę na pracę wolontaryjną w/w osób. Zakres opieki lekarskiej i innej medycznej nie spełnia minimalnych norm w tego typu placówkach. Personel nie identyfikuje się z zakładem, dobierany przypadkowo, niedobór w obsadzie dyżurowej. Wizytacja kontrolowanych Zakładów wykazała istotne niedomogi profesjonalnej opieki pielęgniarskiej, system oferowanych świadczeń zdrowotnych w żadnym względzie nawet w minimalnym stopniu nie spełnia wymogów zakładu opieki zdrowotnej ( zgodnie z rejestracją). Brak opracowanych procedur przyjęć, pobytu, wypisów, zgonów podopiecznych. Pobyt podopiecznych oparty o umowy cywilno-prawne i zakres oferowanych świadczeń jest komercyjny.

2 Dokumentacja medyczna w Zakładach uboga,nie spełniająca wymogów zakładu opieki zdrowotnej. Pacjenci nie są oceniani standardowymi skalami odnośnie sprawności fizycznej, emocjonalnej, poznawczej, ryzyka odleżyn, chodu i równowagi, co jest zalecane w placówkach opieki długoterminowej jako standard opieki geriatrycznej. Z analizy dokumentacji indywidualnej podopiecznych/ karty informacyjne szpitalne/ wynika, iż znaczna cześć podopiecznych ma prowadzoną intensywną farmakoterapię, są z licznymi chorobami wieku podeszłego, a stopień niesamodzielności jest znaczny. 3. Informowanie organów administracji rządowej, podmiotów tworzących zakłady opieki zdrowotnej i NFZ o uchybieniach: Szczegółowe wyniki i zalecenia pokontrolne przekazane do MCZP. 4. Występowanie do okręgowej rady właściwych samorządów zawodowych z wnioskiem o przeprowadzenie kontroli jakości udzielanych świadczeń zdrowotnych przez osoby wykonujące dany zawód medyczny: Nie wnioskowałam. II. Szkolenie kadr medycznych Ocena potrzeb szkoleniowych na najbliższą przyszłość, w tym ocena prawidłowości rozmieszczenia specjalistów na terenie województwa uwagi: Niezrozumiałą sytuacją jest brak opinii konsultanta o włączeniu lub wyłączeniu szkolenia specjalizacyjnego i wynikającej z tego dotacji finansowej w dziedzinie opieki długoterminowej na terenie Mazowsza. W roku 2009 wyłączono specjalizację z opieki długoterminowej na Mazowszu mimo zainteresowania ośrodków szkoleniowych jak i pielęgniarek w podnoszeniu umiejętności zawodowych w tej dziedzinie. Tak wiec w ubiegłym roku ograniczona została możliwość korzystania z formy kształcenia podyplomowego specjalizacyjnego w dziedzinie opieki długoterminowej dofinansowanej centralnie. Należałoby rozpatrzeć sytuację, iż dofinansowanie pełne dotyczyłoby pielęgniarek pracujących w systemie opieki długoterminowej. Pielęgniarki niejednokrotnie podejmują przypadkową decyzję o szkoleniu specjalizacyjnym wynikającą np. z wysokości dofinansowania danej specjalizacji co tworzy złudzenie posiadania na danym terenie specjalistów opieki długoterminowej,ale niestety nie pracujących w tym systemie. 3. Ocena zapotrzebowania na średni personel medyczny: Niestety powtarzającym jak w ostatnich latach jest problem jest zmniejszającej się liczby absolwentów szkół medycznych w województwie mazowieckim, co może skutkować w perspektywie najbliższych lat załamaniem całego systemu ochrony zdrowia. Obecnie zauważa się w wielu placówkach opieki długoterminowej na Mazowszu trudności z

3 wypełnianiem normy właściwego zabezpieczenia osobowego personelu pielęgniarskiego, zgodnie z obowiązującym rozporządzeniem ministra zdrowia. Podjęcie działań dotyczących kształcenia kadr pielęgniarskich, wymaga decyzji na szczeblu centralnym oraz rozwiązań systemowych. Pielęgniarki województwa mazowieckiego mają ograniczone możliwości korzystania z różnych form kształcenia podyplomowego. Powodem są wysokie koszty szkoleń. Wprawdzie samorząd pielęgniarski stara się pokrywać część opłat, to jednak niskie zarobki pielęgniarek, a także brak zaangażowania pracodawców w tym względzie, m.in. problemy z oddelegowaniem na czas szkolenia, a także brak odpowiedniego systemu motywacyjnego sprawiają (np. gratyfikacja finansowa po ukończeniu szkolenia), nie sprzyjają podejmowaniu dalszego kształcenia. Obsada personalna w zakładach opieki długoterminowej jest zapewniona w stopniu zadowalającym. Uwagi: Brak wymogu posiadania specjalizacji w dziedzinie opieki długoterminowej na stanowiskach kierowniczych w zakładach. Należy rozważyć powyższy wymóg dla kadry kierowniczej pielęgniarskiej celem podniesienia prestiżu i jakości świadczeń w tych placówkach. Dotychczas ukończenie specjalizacji jest wewnętrzną decyzją pielęgniarki, brak działań motywujących ze strony pracodawców. W ocenie specjalistek ukończenie specjalizacji nie niesie za sobą zmiany statusu zawodowego, zmiany zakresu obowiązków i uprawnień. Dane z terenu Mazowsza wskazują na braki kadrowe w opiece długoterminowej. Jak dotąd nie ma obowiązku zbierania danych we wszystkich zakładach opieki zdrowotnej dotyczących tej kategorii pacjentów i ich potrzeb zdrowotnych jak i prawidłowości zabezpieczenia kadrowego. Dopiero w oparciu o sprawozdawczość uwzględniającą następstwa stanów chorobowych i precyzyjną identyfikację potrzeb rehabilitacyjnych, pielęgnacyjnych i opiekuńczych będzie można ocenić poziom dostępności do świadczeń. 4. Ocena zapotrzebowania na personel wspomagający np. psycholodzy, terapeuci, pracownicy socjalni, itp. konieczny dla właściwego leczenia pacjenta uwagi: Istotnym jest stworzenie właściwej polityki kadrowej dla kształcenia pielęgniarek, lekarzy geriatrów, psychologów klinicznych, pracowników socjalnych i ich zatrudniania w zakładach opieki długoterminowej. Specyfika sektora opieki długoterminowej oraz charakter pracy, niejednokrotnie/ z rozmów z kierownikami zakładów/, demotywują do podejmowania pracy w tym sektorze.

4 5. Uczestnictwo w rozmowach kwalifikacyjnych Udział w komisjach kwalifikujących na kurs kwalifikacyjny dla pielęgniarek w dziedzinie opieki nad przewlekle chorymi i niepełnosprawnymi na WUM oraz opieka merytoryczna na w/w kursach. 6. Opinia dotycząca przeprowadzonego postępowania kwalifikacyjnego Zgodnie z wymogami. 7. Opiniowanie wniosków o zwiększenie miejsc specjalizacyjnych w reprezentowanej dziedzinie Zgłaszałam uwagi do Departamentu Pielęgniarek i Położnych MZiOS, NRPiP oraz ORPiP w sprawie wyłączenia szkolenia specjalizacyjnego dla pielęgniarek w dziedzinie opieki długoterminowej na terenie Mazowsza dofinansowywanej z MZiOS. 8. Uczestnictwo w kursach, sympozjach, konferencjach W roku 2009 uczestniczyłam w kilku konferencjach naukowych jako czynny uczestnik / wykładowca/. Brałam udział w 4 konferencjach szkoleniowych. 9. Współpraca z Konsultantem Krajowym Współpraca z Konsultantem Krajowym w dziedzinie pielęgniarstwa osób przewlekle chorych i niepełnosprawnych odbywa się na bieżąco. III. Udzielone opinie, konsultacje 1. Wydawanie opinii dotyczących: 1) kandydatów na ordynatorów oddziałów szpitalnych oraz udział w komisjach konkursowych: Konsultant nie jest powiadamiany o nowotworzonych placówkach opieki długoterminowej. Nie ma w procedurach powoływania na stanowiska kierownicze w zakładzie opieki długoterminowej opinii konsultanta w tym zakresie. Wymogiem bezwzględnym powinno być zaopiniowanie przez konsultanta jednostki zgłoszonej do rejestracji jako Zakład Opieki Długoterminowej/ ZOL, ZPO/ na terenie jego działalności i weryfikacji zabezpieczenia kadrowego, sprzętowego itp. 2) likwidacji lub powstania nowego szpitala/oddziału szpitalnego /przychodni specjalistycznej/pracowni diagnostycznej: Konsultant nie jest powiadamiany o nowotworzonych jak i zamykanych placówkach opieki długoterminowej. Nie ma w procedurach otwarcia placówki zgody konsultanta w tym zakresie. 3) spełniania przez zakład opieki zdrowotnej warunków do udzielania świadczeń zdrowotnych w danej dziedzinie medycyny: Nie ma dotychczas wymogu opinii konsultanta w tej dziedzinie.

5 4) jednostek ubiegających się o uzyskanie akredytacji w ramach szkolenia specjalizacyjnego: Nie ma dotychczas wymogu opinii konsultanta w tej dziedzinie. 2. Udział w opracowywaniu typów oddziałów szpitalnych /pracowni diagnostycznych dla potrzeb kontraktowania usług medycznych (w przypadku uczestnictwa w pracach dotyczących referencyjności oddziałów proszę o dołączenie kopii opracowanego materiału): Nie ma dotychczas wymogu opinii konsultanta w tej dziedzinie. 3. Konsultacje przypadków problemowych (wskazanie ilościowe i terytorialne): Stały kontakt z kierownikami placówek opieki długoterminowej, na bieżąco analizowanie problemów. Wskazywanie rozwiązań bieżących problemów funkcjonowania zakładu jak też udzielanie wskazówek terapeutycznych. 4.Inne: - Uczestniczyłam w debatach organizowanych przez Sejmową Komisję Zdrowia, Senacką Komisję Zdrowia. - Udział w pracach nad opracowywaniem szczegółowych materiałów kontraktowania na 2010 rok w NFZ. NFZ nie uwzględnił w materiałach znaczącej liczby uwag. W materiałach na 2010 r. zapisy rażąco niekorzystne dla funkcjonowania jednostek. Zgłaszane zostały uwagi i wnioski dotyczące rozporządzenia MZiOS oraz Zarządzenia prezesa NFZ kontraktowania świadczeń w sektorze opieki długoterminowej. - Brałam udział w spotkaniach z przedstawicielami NFZ dot. warunków realizacji świadczeń w opiece długoterminowej. - Wnioskowałam i wyrażałam opinie w sprawie zmian rozporządzeń mających związek z opieką długoterminową (o trybie kierowania i pobytu w ZOL /ZPO). - Współpracowałam z Naczelną Radą Pielęgniarek i Położnych w zakresie analizy i realizacji wniosków okręgowych zjazdów pielęgniarek i położnych, dotyczących sytuacji w opiece długoterminowej. - Przeprowadziłam spotkania kadry kierowniczej Zakładów Opieki Długoterminowej w MCZP. - Wraz z dyrektorami 4 zakładów Opiekuńczo-Leczniczych odbyłam rozmowę z Dyrektorem Mazowieckiego oddziału NFZ na temat bieżącej sytuacji i ewentualnych zagrożeń funkcjonowania sektora opieki długoterminowej na terenie Mazowsza. - Spotkanie informacyjno- szkoleniowe lekarzy orzeczników kwalifikujacych pacjentów do zakładów opieki długoterminowej - MCZP - Brałam czynny udział w kontynuacji prac w projekcie MPiPS w ramach programu EFS jako kierownik zespołu autorskiego przy opracowaniu pakietów edukacyjnych dla

6 zawodów mających zastosowanie w ochronie zdrowia i pomocy społecznej/ projekt MEN/ oraz standardów kształcenia jako autor lub recenzent. - Ścisła, bieżąca współpraca z konsultantem wojewódzkim w dziedzinie geriatrii oraz wymiana opinii i informacji. IV. Ocena zabezpieczenia opieki zdrowotnej na terenie województwa w dziedzinie reprezentowanej przez konsultanta 1. Ocena rozmieszczenia jednostek świadczących usługi medyczne w reprezentowanej przez konsultanta dziedzinie medycyny, w tym 1) baza szpitalna: - rozmieszczenie w województwie /ilość/jakość: wystarczające/ niewystarczające, uwagi: - liczba łóżek /wystarczająca/ niewystarczająca, uwagi: Przedłużający się okres oczekiwania na przyjęcie do zakładów uzasadnia dalszy rozwój opieki długoterminowej. Nadal brak jest pełnych danych statystycznych, dotyczących osób chorych, wymagających wzmożonej stacjonarnej lub domowej opieki pielęgniarskiej. W tej sytuacji, do czasu precyzyjnego zdiagnozowania potrzeb, w planowaniu poziomu zatrudnienia w obszarze opieki długoterminowej, można odnosić się tylko do poziomu opieki zrealizowanej i kolejki oczekujących i to tylko w grupie osób do 40 pkt w Skali Barthel, narzuconej przez NFZ. 2. Ocena kontraktacji usług medycznych w reprezentowanej dziedzinie: Negatywna. Stawka za osobodzień niedoszacowana, postępujący wzrost wymagań NFZ wobec świadczeniodawców bez rzetelnej oceny sytuacji na rynku. NFZ bez analizy potrzeb osób przewlekle chorych i niepełnosprawnych wbrew merytorycznym uzasadnieniom narzuca na świadczeniodawców obowiązki niejednokrotnie niemożliwe do spełnienia / np. przy opiece dla pacjentów w stanie wegetatywnym wymóg zatrudnienia lekarza anestezjologa, oddziały szpitalne mają trudności w wypełnieniu etatów w tej grupie specjalistów/ i tym samym ogranicza dostępność pacjentów do świadczeń. Zakres wymogów dotyczących zatrudniania pielęgniarek ze specjalizacją z anestezjologii(???), lekarza psychiatrii i chorób płuc w znacznym stopniu ograniczyły dostępność dla grupy najciężej poszkodowanych chorych ( w stanie wegetatywnym lub w skali Barthel 0 )do świadczeń długoterminowych. NFZ mimo restrykcyjnych wymogów kadrowych nie traktuje jednak Zakładu Opieki Długoterminowej równorzędnie z Zakładem Opieki Zdrowotnej i mimo spełniania przez Zakład wymogów kadrowych, sprzętowych itp. nie dopuszcza Zakładu do realizacji świadczeń odrębnie kontraktowanych np. żywienia dojelitowego. Dopuszcza się te świadczenie w ramach dotychczasowej stawki za osobodzień. W finansowaniu traktuje się zakłady jako jednostki opiekuńcze natomiast w wymogach kontraktowych jako wysokospecjalistyczne jednostki świadczeń zdrowotnych / wymogi kadrowe, sprzętowe, itp./.

7 5. Ogólna ocena danej dziedziny: Opieka Długoterminowa, podobnie jak w ubiegłych latach w całości jest sterowana przez Narodowy Fundusz Zdrowia, co niejednokrotnie oznacza narzucanie zakładom zadań szpitalnych przy finansowaniu jak jednostki czysto opiekuńcze. Zakłady pielęgnacyjnoopiekuńcze i opiekuńczo-lecznicze zobowiązane zostały do leczenia i pełnego zaopatrzenia w leki, diagnostykę, konsultacje specjalistyczne bez uwzględnienia tego w stawce za osobodzień opieki. Niestety nadal NFZ uważa, iż pielęgniarki są niezdolne do samodzielnej pielęgnacji, a opieka długoterminowa nie jest dziedziną pielęgniarstwa przewlekle chorych i niepełnosprawnych ale jedną z dziedzin opieki lekarskiej. Poglądy te odzwierciedlają szczegółowe warunki umów na realizację świadczeń na 2010r. w rodzaju opieka długoterminowa. NFZ uważa, że pielęgnacja wykonywana przez pielęgniarki, które legitymują się dyplomem i kursami specjalistycznymi jest gorszej jakości i w efekcie zakładowi, który zatrudnia pielęgniarki nie mające kursu kwalifikacyjnego czy specjalizacji obniża stawkę za opiekę, W odniesieniu do dyskusji, jaka toczyła się m.in. w trakcie spotkań z przedstawicielami NFZ, stanowisko moje jest spójne ze stanowiskiem innych konsultantów wojewódzkich i konsultanta krajowego. Dlaczego więc sposób finansowania jest tak niekorzystny dla zakładów opieki długoterminowej. Urzędnicy NFZ podjęli także dodatkową próbę ograniczenia liczby osób, w stosunku do których byłby stosowany przelicznik 2,8, poprzez stwierdzenie, że od 2010 roku dotyczy on tylko osób z 0 pkt w skali Barthel, a taka punktacja może być tylko u pacjentów odżywianych za pomocą sondy lub gastrostomii i po spełnieniu wymogu zatrudniania pielęgniarek anestezjologicznych??? Według NFZ pacjent który zachował zdolność przełykania podanego pokarmu powinien mieć ocenioną samodzielność w odżywianiu na poziomie 5 pkt. co nie kwalifikuje do opieki finansowanej według przelicznika 2,8. Zachowane odruchy biologiczne są tu traktowane jako wskaźniki do oceny poziomu samoopieki. W powyższej kwestii brak logicznego, merytorycznego wyjaśnienia takiego stanowiska. Reasumując uważam iż niezmiernie istotne jest ustalenie koncepcji dla funkcjonowania opieki długoterminowej i standaryzacji świadczeń w tym obszarze, nawet jeżeli wymaga to stosownych zmian systemowych. Do czasu gdy opieka długoterminowa będzie traktowana na wzór opieki szpitalnej, główne problemy opieki długoterminowej będą trwać nadal i się pogłębiać. Skutkiem będzie generowanie kosztów w całym systemie zabezpieczenia osób przewlekle chorych i niesamodzielnych. V. Wnioski z całorocznej działalności Konsultanta 1. Potrzeby i problemy do rozwiązania:

8 Uwagi: 1. Potrzeby i problemy do rozwiązania Konsultant wojewódzki powinien być aktualnie informowany o projektach tworzenia placówek opieki długoterminowej na terenie województwa. Korzyścią byłoby sprawdzenie, czy nowopowstająca placówka spełnia podstawowe wymogi w zakresie zatrudnienia personelu jak też wyposażenia w sprzęt. 2. Konsultant powinien być informowany i/lub wyrażać akceptację dla organizowanych szkoleń podyplomowych. 3.Nie dopuszczanie do funkcjonowania jednostek rejestrowanych jako Zakład Opieki Zdrowotnej /ZOL, ZPO/ bez spełniania podstawowych wymogów dla ZOZ, tylko dlatego ze prowadzi działalność komercyjną i nie czerpie środków z NFZ. 4. Forma działalności / publiczny, niepubliczny, komercyjny/ nie zwalnia z określenia i spełniania wymogów ogólnych przynależnych Zakładowi Opieki Zdrowotnej jeżeli tak jest rejestrowana jednostka opiekuńcza Utrzymywanie na rynku tego typu jednostek odbija się niekorzystnie na społecznym odbiorze zakładów opieki zdrowotnej. Konsultant Wojewódzki w dziedzinie Pielęgniarstwa Osób Przewlekle Chorych Lilia Kimber-Dziwisz