WYZNACZANIE WSPÓŁCZYNNIKA DYFUZJI WILGOCI W DREWNIE SOSNY ZWYCZAJNEJ

Transkrypt

1 ROCZNK NŻYNER BUOWLANEJ ZESZYT 15/015 Komisja nżynierii Budolanej Oddział Polskiej Akademii Nauk Katoicach WYZNACZANE WSPÓŁCZYNNKA YFUZJ WLGOC W REWNE SOSNY ZWYCZAJNEJ Jadiga ŚWRSKA-PERKOWSKA, Marek GAJA Wydział Budonicta i Architektury, Politechnika Opolska, Opole, Polska Słoa kluczoe: dyfuzja ilgoci, dreno, kinetyka sorpcji, minimalizacja funkcji celu. 1. Wproadzenie reno jest odnaialnym, ekologicznym materiałem o bardzo szerokim achlarzu zastosoań. Jednakże możliość jego zastosoania zależy od ielu czynnikó, między innymi od ytrzymałości, stabilności ymiaroej oraz trałości drena. Na szystkie z yżej ymienionych cech istotny pły ma ilgotność suroca drzenego, na którą z kolei znacząco płya artość spółczynnika dyfuzji ilgoci tym materiale. Znaczącym zakresem ilgotności drena jest zakres ilgotności higroskopijnych, czyli obszar zaarty pomiędzy ilgotnością drena odpoiadającą stanoi suchemu, a ilgotnością ystępującą stanie pełnego nasycenia przestrzeni międzymicelarnych błon komórkoych ( punkcie nasycenia łókien FSP), czyli zakres ilgotności bezzględnych drena od 0% do ~30% []. Punktem nasycenia łókien (fiber saturation point) nazya się górną granicę chłonności błon komórkoych. reno o takiej ilgotności zaiera maksimum ody ziązanej bez udziału ody olnej (mogącej ystępoać cekach i naczyniach). Natomiast ilgotność bezzględna drena jest to yrażony procentach stosunek masy ody zaartej drenie do masy całkoicie suchego materiału. W zakresie ilgotności higroskopijnych oda ystępuje drenie postaci pary odnej (głónie śiatłach komórek) oraz ody ziązanej (głónie enątrz błon komórkoych). Ponieaż dreno jest poroatym, hierarchicznie zbudoanym kompozytem o złożonej budoie chemicznej [8], dlatego zachodzący nim transport ilgoci jest procesem skomplikoanym i zależnym od kierunku przepłyu masy [1,]. Generalnie uaża się, że przypadku transportu kierunku podłużnym decydujące znaczenie przenoszeniu ilgoci ma dyfuzja pary odnej lumenach, a efektyny spółczynnik dyfuzji spada raz ze zrostem ilgotności. Natomiast przypadku transportu kierunku poprzecznym do łókien (stycznym lub radialnym) dominującym mechanizmem ruchu ilgoci jest przepły ody ziązanej poprzez ścianki komórek, a efektyny spółczynnik dyfuzji ilgoci rośnie raz ze zrostem ilgotności []. Przy tym spółczynnik dyfuzji kierunku radialnym jest zazyczaj iększy od spółczynnika kierunku stycznym, natomiast spółczynnik dyfuzji zdłuż łókien jest przeszło o rząd ielkości iększy od obu pozostałych spółczynnikó [6,10]. 17

2 W rzeczyistości problem ten jest o iele bardziej złożony, a przepły składa się z ielu mechanizmó cząstkoych takich jak: przepły przez ścianki komórkoe, jamki, komórki promienioe. W literaturze można znaleźć iele różnych modeli takich przepłyó opartych na analogiach elektrycznych [,9]. W niniejszej pracy badano proces adsorpcji pary odnej próbkach drena sosny pospolitej (Pinus sylvestris L,), zakresie ilgotności bezzględnych od 4% do 18%, odpoiadających ilgotnościom zględnym poietrza od 5% do 85%. Celoo ybrano do badań gatunek drena, mający bardzo szerokie zastosoanie budonictie. Eksperyment przeproadzono przy dyfuzji przebiegającej każdorazoo jednym z trzech kierunkó anatomicznych i jednocześnie głónych kierunkó ortotropii materiału: zdłuż łókien oraz kierunku stycznym i promienioym do słojó. Współczynnikó dyfuzji ilgoci poszukiano na podstaie zmian masy sorbujących próbek na drodze minimalizacji funkcji błędu, przy założeniu arunkó brzegoych rodzaju i stałym lub zmiennym linioo spółczynniku przejmoania ilgoci na brzegu próbki. Każdorazoo analizoano cztery przypadki zmienności spółczynnika dyfuzji raz z ilgotnością materiału, a mianoicie postaci: stałej, funkcji linioej, funkcji kadratoej oraz funkcji eksponencjalnej, przy założeniu stałości spółczynnika przejmoania ilgoci. odatkoo, kierunku radialnym i stycznym, przeanalizoano przypadek zmienności linioej zaróno spółczynnika dyfuzji ilgoci jak i spółczynnika przejmoania ilgoci. Przeproadzone badania pozalają lepiej zrozumieć proces dyfuzji ilgoci zachodzący drenie i ocenić udział ymienionych mechanizmó dyfuzyjnych procesie przenoszenia ilgoci tym materiale.. Badania eksperymentalne Badania sorpcji przeproadzono na próbkach drena sosny pospolitej (Pinus sylvestris L,), pochodzącej z terytorium Polski. o eksperymentu przygotoano 9 próbek, ycinając je z jednej deski, ze stref olnych od anomalii i uszkodzeń. Próbki miały kształt prostopadłościanó o ymiarach bokó od 1,7 do 5 cm. Poierzchnie próbek yrónano papierem ściernym i oczyszczono, a następnie szystkie kaałki drena zostały przełożone do komory cieplnej i ysuszone do stałej masy. Po yjęciu z komory próbki zostały zaizoloane na pięciu bokach, tak aby sorpcja ilgoci zachodziła tylko przez jedną poierzchnię, a proces dyfuzji można było uznać za jednokierunkoy. Wykonując izolację, próbki podzielono na trzy grupy. Wszystkie trzy próbki chodzące skład danej grupy izoloano tak, aby dyfuzja ilgoci zachodziła nich szystkich jednym z oczekianych kierunkó ortotropii tzn.: zdłuż łókien (L) lub kierunku stycznym (T) lub kierunku radialnym (R). Po zaizoloaniu, próbki potórnie umieszczono komorze do badań cieplnych i pononie ysuszono je do stałej masy. Kiedy masa próbek osiągnęła stałą artość, przeniesiono je do komory klimatycznej i sezonoano poietrzu o temperaturze 0 o C i o ilgotności zględnej rónej 5%. W celu spradzenia przyrostó masy, próbki były ażone na adze o dokładności ±0,001 grama, znajdującej się na zenątrz komory. Po ustabilizoaniu się masy próbek, ilgotność poietrza komorze klimatycznej została podniesiona do artości 85% i rozpoczęto pomiar kinetyki sorpcji, mierząc masę próbek za pomocą agi różnych chilach trania procesu. Należy tu zauażyć, że każdy z takich pomiaró ymagał otarcia komory i yciągnięcia z niej próbek, co efekcie zaburzało analizoany proces adsorpcji oraz arunki cieplno-ilgotnościoe panujące komorze. Jednak przy szybkim i spranym ykonyaniu omaianych pomiaró zaburzenia te są nieielkie [7]. 18

3 Średnie stężenie ilgoci [kg/kg] Wykresy przyrostó średnich ilgotności poszczególnych próbek przypadku dyfuzji każdym z kierunkó ortotropii zostały pokazane na rys. 1. Czas [s10 6 ] Rys. 1. Wykres zmian czasie średniej koncentracji ilgoci próbkach (L zdłuż łókien, T kierunku stycznym, R kierunku promienioym). Fig. 1. iagram of changes of average moisture content in samples of pine ood vs. time (L along fibres, T in the tangential direction, R in the radial direction). 3. Rónania modelu W przypadku jednoymiaroego przepłyu ilgoci zdłuż jednego z kierunkó ortotropii materiału, który to przepły realizoany był podczas przedstaianego pracy eksperymentu, rónanie dyfuzji ilgoci przyjmie formę zależności [7] C t x C x C x, L, R, T, (1) której indeks odnosi się do kierunku przepłyu ilgoci drenie (L, T lub R), a ielkość C nie jest zdefinioana jak klasycznej teorii mieszanin, lecz opisuje bezzględną ilgotność drena (odniesioną do masy suchego materiału). Rónanie różniczkoe (1) zdyskretyzoano zgodnie z ideą metody różnic skończonych (MRS) edług schematu 19

4 C i, j C Δt i, j 1 i1, j 1 i 1, j 1 C i 1, j 1 C Δx Δx i 1, j 1 i, j 1 C i 1, j 1 C i, j 1 Δx C i 1, j 1, () gdzie Δ oznacza przyrost, x spółrzędną przestrzenną pokryającą się z osią próbki, natomiast skaźniki dolne i oraz j odnoszą się odpoiednio do ęzła przestrzennego i punktu czasoego dyskretyzoanej przestrzeni (x,t). W analizoanym przypadku arunek początkoy opisyać będzie jednorodny rozkład ilgoci próbce i,0 0 C C, (3) natomiast arunki brzegoe na zaizoloanej i niezaizoloanej (sorbującej) poierzchni próbki będą dane odpoiednio zależnościami C 1, 1, n j C n j 0 C C, n, j n 1, j n 1, j (4) Δx C1, j Δx C C0, j C1, j C1, j C C0, j, (5) Δx m C1, j 0, j gdzie n jest indeksem ęzła na końcu próbki, 1 i n 1 są indeksami ęzłó fikcyjnych, leżących poza próbką odległości Δ x od jej końcó, natomiast spółczynnikiem przejmoania ilgoci na brzegu próbki prostopadłym do kierunku anatomicznego. 4. Procedura obliczenioa W niniejszej pracy analizoano cztery przypadki zmienności spółczynnika dyfuzji raz z ilgotnością materiału (przy stałym spółczynniku przejmoania masy na poierzchni próbki =const), a mianoicie postaci: stałej, funkcji linioej, funkcji kadratoej oraz funkcji eksponencjalnej, 0, j C o, C a b C, C a b C c C, C a expb C. (6) (7) Przypadki te zostały oznaczone dalszej części pracy odpoiednio jako: model 1, model, model 3 i model 4. odatkoo, przypadku radialnego i stycznego kierunku przepłyu ilgoci przeanalizoano model linioej zmienności spółczynnika dyfuzji ilgoci oraz spółczynnika przejmoania masy (przypadek ten oznaczono jako model 5) R, T C a b C C d f C. R, T R, T, R, T R, T R, T (8) 0

5 Wartości spółczynnikó ( o, a, b, c ) oraz spółczynnika przejmoania dobierano każdorazoo tak, aby obliczone zgodnie z rónaniami ()-(5) rozkłady zaartości ilgoci próbce dały możliie najbardziej zgodne z eksperymentem przyrosty masy próbki. Stopień dopasoania danego zestau spółczynnikó do danych dośiadczalnych oceniano na podstaie artości funkcji F będącej sumą bezzględnych odchyleń kadratoych pomiędzy artościami zmierzonymi i obliczonymi p, m m, F (9) k 1 gdzie: m e, m o, p to odpoiednio: masy próbki zmierzone i obliczone, liczba pomiaró zmiany masy. la każdego kierunku przepłyu obliczenia rozpoczynano od znalezienia artości stałego spółczynnika dyfuzji ilgoci oraz odpoiadającego mu stałego a a spółczynnika przejmoania ilgoci. Poszukiano ięc zestau parametró ( o, o ), zakładając przy tym, że rozkład koncentracji ilgoci próbce dany jest yrażeniem odpoiadającym analitycznemu roziązaniu rónania (1) przy const i analizoanych arunkach początkoo-brzegoych. Minimum funkcji dopasoania F znajdoano przy ykorzystaniu metody numerycznego przeszukiania dziedziny, a a określając obszar przeszukiań na podstaie ykresu zależności F( o, o). Następnie potarzano poszukiania ( o, o ), obliczając rozkład koncentracji ilgoci próbce przy ykorzystaniu metody różnic skończonych (MRS) oraz dokonując minimalizacji funkcji F przy ykorzystaniu algorytmu optymalizacyjnego Levenberga-Marquardta, którego punktem startoym był zesta parametró (, ) uzyskany z poprzedniego podejścia. Stosując metodę MRS, każdej próbce proadzano 31 ęzłó przestrzennych. W dalszej kolejności obliczano stałe a i b oraz spółczynnik odpoiadające przypadkoi linioej zmienności spółczynnika dyfuzji ilgoci. Wykorzystyano przy tym rónież MRS oraz algorytm Levenberga-Marquardta, którego punktem startoym był punkt o spółrzędnych ( a o, b 0, o ). Taką samą procedurę obliczenioą potórzono przypadku kadratoej i eksponencjalnej zmienności spółczynnika, startując odpoiednio z punkó ( a o, b 0, c 0, o ) i ( a o, b 0, o ) oraz przypadku linioej zmienności obu spółczynnikó (punktem startoym był punkt ( ar, T Ro, To, br, T 0, dr, T Ro, To, fr, T 0). Wszystkie algorytmy obliczenioe zostały napisane przez autoró pracy środoisku programoym MATLAB. e, k 5. Wyniki obliczeń W efekcie przeproadzonych obliczeń, przypadku każdej z próbek uzyskano zestay spółczynnikó, których artości zestaiono tabeli 1. W tabeli tej zamieszczono rónież artości globalnego błędu dopasoania krzyej obliczenioej do krzyej eksperymentalnej, yznaczone zgodnie z zależnością [3,4] p o, k a o a o mo, k me, k k 1 e 100%. (10) p k 1 m e, k 1

6 Tabela 1. Wartości yznaczonych stałych poszukianych funkcjach (? parametr niemożliy do jednoznacznego yznaczenia). Kierunek Model Numer próbki o / a [m /s] b [m /s] / [ ] Wyznaczone spółczynniki c [m /s] d R,T [m/s] f R,T [m/s] F [kg ] e [%] L T , ? 1, ,46 1, ? 1, ,7 3 1, ? 1, ,9 1 4, , ?, ,36 4, , ?, ,31 3 4, , ?, ,4 1-1, , , ? 1, ,89-9, , , ? 1, ,91 3-9, , , ? 1, ,87 1 1, ,184? 5, ,84 1, ,630? 4, ,73 3 1, ,4? 4, ,63 1, , , ,37, , , ,80 3 1, , , ,45 1 5, , , , ,81 7, , , , ,86 3 3, , , , ,76 1 -, , , , , ,64-3, , , , , ,60 3 -, , , , , ,54

7 Tabela 1. Cd. Kierunek Model Numer próbki o / a [m /s] b [m /s] / [ ] Wyznaczone spółczynniki c [m /s] d R,T [m/s] f R,T [m/s] F [kg ] e [%] T R , ,653 6, , ,86 1, ,370 5, , ,01 3 4, ,45 6, , ,81 1 5, , , , , ,81 7, , , , , ,85 3 3, , , , , ,75 1 1, , , ,37 1, , , ,80 3, , , ,45 1 4, , , , ,81 3, , , , ,86 3 5, , , , ,76 1 -, , , , , ,64 -, , , , , ,60 3-3, , , , , ,54 1 6, ,41 6, , ,84 4, ,61 6, , ,84 3 8, ,745 5, , ,88 1 4, , , , , ,74 3, , , , , ,80 3 5, , , , , ,79 3

8 W przypadku dyfuzji zdłuż łókien, przy stałej artości spółczynnika L, dla szystkich badanych próbek nie udało się znaleźć artości spółczynnika przejmoania ilgoci L, ze zględu na bardzo słabo uarunkoane minimum funkcji F zględem tego parametru (minimum położone było ąskim, długim żlebie rónoległym do osi opisującej artości spółczynnika L ). Stierdzono rónież, że dla każdej doolnej artości spółczynnika L iększej niż ~10-6 m/s otrzymuje się zasadzie taką samą artość parametró ystępujących funkcji spółczynnika dyfuzji L. Analizując dane zaarte tabeli 1 można zauażyć, że przypadku szystkich próbek oraz każdego kierunku przepłyu uzyskano zmniejszenie artości funkcji błędu przy przejściu ze stałej do linioej zmienności spółczynnika ( C ). Przy czym popraa ta jest najbardziej idoczna przypadku dyfuzji ilgoci zdłuż łókien. Z poyższej tabeli ynika rónież, że przypadku szystkich próbek uzyskano popraę dopasoania krzyej obliczenioej do eksperymentalnej przy przejściu z linioej do kadratoej postaci funkcji ( C ). Model ten okazuje się daać najlepsze dopasoanie obu krzyych. Zastosoanie, najczęściej ykorzystyanej literaturze przedmiotu [4,5], eksponencjalnej zależności ( C ) daje pradzie popraę dopasoania stosunku do stałej artości spółczynnika, lecz dopasoanie to jest nieco gorsze (przypadek dyfuzji zdłuż łókien) lub porónyalne (przypadki dyfuzji kierunku stycznym i radialnym) z dopasoaniem uzyskianym przy zastosoaniu funkcji linioej. Nieco lepsze yniki uzyskuje się przy ykorzystaniu modelu 5 (linioej zmienności spółczynnika dyfuzji ilgoci i spółczynnika przejmoania masy). Na rysunkach poniżej (rys. -4) przedstaiono przykładoo, każdorazoo dla próbki nr 1, przebiegi yznaczonych funkcji ( C ) i ( C ) przypadku szystkich analizoanych kierunkó przepłyu. Ze zględu na podobny charakter ykresó przypadku poszczególnych próbek, zrezygnoano z zamieszczania pracy ykresó przypadku szystkich próbek. Jak ynika z prezentoanych rysunkó, przypadku szystkich kierunkó dyfuzji uzyskano linioy spadek spółczynnika dyfuzji raz z ilgotnością materiału. Przeczy to poszechnej opinii, że przypadku dyfuzji kierunkach stycznym i radialnym proces ten zdominoany jest przez dyfuzję ody ziązanej poprzez ścianki komórek, a jego intensyność rośnie raz ze zrostem ilgotności materiału. Malejący raz z ilgotnością materiału spółczynnik dyfuzji kierunku stycznym przypadku buka zyczajnego uzyskali także Olek, Perré i Weres [3] oraz przypadku sosny zyczajnej kierunku radialnym Olek i Weres [4]. Jak już spomniano cześniej, przypadku przepłyu każdym z kierunkó ortotropii drena, proste ( C ) zasze mają przebieg malejący, natomiast funkcje kadratoe najpier rosną, a następnie maleją osiągając maksimum enątrz analizoanego przedziału koncentracji ilgoci. Taki przebieg ykresó ( C ), śiadczy o zajemnym nakładaniu się i zbliżonym udziale obu mechanizmó dyfuzyjnych, omóionych e proadzeniu do pracy, całokształcie procesu przenoszenia ilgoci e szystkich analizoanych kierunkach. Natomiast na rys. 4 idać, że zaróno przypadku dyfuzji ilgoci kierunku radialnym jak i stycznym, spółczynnik przejmoania masy maleje raz z koncentracją ilgoci materiale. 4

9 L [m /s] C [kg/kg] Rys.. Zmienność spółczynnika dyfuzji ilgoci kierunku podłużnym. Fig.. Variation of moisture diffusion coefficient in the longitudinal direction. Rys. 3. Zmienność spółczynnika dyfuzji ilgoci kierunek styczny (a) i radialny (b), Fig. 3. Variation of moisture diffusion coefficient tangential (a) and radial (b) direction, T [m/s] R [m/s] T [m /s] R [m /s] a) b) C [kg/kg] C [kg/kg] a) b) C [kg/kg] C [kg/kg] Rys. 4. Zmienność spółczynnika przejmoania masy kierunek styczny (a) i radialny (b). Fig. 4. Variation of surface emission coefficient tangential (a) and radial (b) direction. 5

10 6. Wnioski końcoe Z ynikó obliczeń prezentoanych niniejszej pracy ynika, że najlepsze, spośród szystkich analizoanych modeli zmienności ( C ), dopasoanie krzyej obliczenioej kinetyki sorpcji do krzyej eksperymentalnej uzyskuje się przy zastosoaniu funkcji kadratoej. Założenie, najczęściej ykorzystyanej literaturze przedmiotu, eksponencjalnej zależności ( C ) daje pradzie popraę dopasoania stosunku do stałej artości spółczynnika dyfuzji, lecz dopasoanie to jest porónyalne z dopasoaniem uzyskianym przy zastosoaniu funkcji linioej. Uzyskane przebieg zmienności ykresó funkcji ( C ) przypadku każdego z kierunkó przepłyu, śiadczą o zajemnym nakładaniu się obu mechanizmó dyfuzyjnych całokształcie procesó przenoszenia ilgoci e szystkich analizoanych kierunkach. Przy czym kierunku stycznym i radialnym, na ykresach funkcji kadratoych ( C ) obseruje się przesunięcie maksimum tych funkcji kierunku yższych ilgotności i ydłużenie fragmentu rosnącego funkcji, co doodzi iększego udziału dyfuzji ody poierzchnioej tych przypadkach porónaniu do procesu przenoszenia ilgoci zdłuż łókien. Wynik ten jest częścioo zgodny z poszechnym przekonaniem [], że przy dyfuzji kierunkach stycznym i radialnym proces ten zdominoany jest przez dyfuzję ody ziązanej poprzez ścianki komórek, z tym, że skazuje on raczej na iększy, a nie dominujący udział zmiankoanego mechanizmu procesie przenoszenia ilgoci omaianych przypadkach. W tym miejscu należy zrócić uagę na fakt, że literaturze przedmiotu można rónież znaleźć prace, których autorzy uzyskali malejące raz z ilgotnością spółczynniki dyfuzji ilgoci kierunkach poprzecznych do łókien [3,4]. latego też tematyka ta ymaga dalszych badań i dużej ostrożności przy formułoaniu uogólniających stierdzeń. Oznaczenia symboli C koncentracja ilgoci odniesieniu do suchej masy materiału, moisture concentration related to the mass of dry material, [kg/kg], spółczynnik dyfuzji ilgoci kierunku anatomicznym, moisture diffusion coefficient in the anatomical direction, [m /s], F funkcja dopasoania, fitting function, [kg ], e globalny błąd dopasoania, global fitting error, [%], m t x masa, mass, [kg], czas, time, [s], spółrzędna przestrzenna, spatial coordinate, [m], przyrost ielkości, increment of quantity, spółczynnik przejmoania masy, coefficient of mass surface emission, [m/s]. Literatura [1] Engelund E. T., Thygesen L. G., Svenson S., Hill C. A. S.: A critical discussion the physics of ood-ater interactions, Wood Science and Technology, 47, 013, pp

11 [] Kang W., Chung W. Y., Eom C., Yco H.: Some considerations in heterogeneous nonisothermal transport models for ood: a numerical study, Journal of Wood Science 54, 008, pp [3] Olek W., Perré P., Weres J.: mplementation of a relaxation equilibrium term in the convective boundary condition for a better representation of the transient bound ater diffusion in ood, Wood Science and Technology, 45, 011, pp [4] Olek W., Weres J.: Effects of method of identification of the diffusion coefficient on accuracy of modelling bound ater transfer in ood, Transport in Porous Media, 66, 007, pp [5] Silva W. P., Silva L.., Oliveira Farias V. S., Silva C. M.. P. S., Ataíde J. S. P.: Three-dimensional numerical analysis of ater transfer in ood: determination of an expression for the effective mass diffusivity, Wood Science and Technology, 47, 013, pp [6] Stamm A. J.: Wood and cellulose science, Ronald, 1964, Ne York. [7] Śirska-Perkoska J.: Adsorpcja i ruch ilgoci poroatych materiałach budolanych arunkach izotermiznych, Studia z Zakresu nżynierii 77, KLiW PAN, 01, Warszaa. [8] Wadsö L.: Studies of ater vapour transport and sorption in ood, issertation, Lund University, [9] Xu H. L., Chung W. X.: Estimation of the chestnut mass transfer coefficient through its microscopic structure, Journal Korean of Wood Science and Technology, 40 (5), 01, pp [10] Zohou S., Agoua E., egan G., Perre P.: An experimental correction proposed for an accurate determination of mass diffusivity of ood in steady regime, Heat and Mass Transfer 39, 003, pp ETERMNATON OF MOSTURE FFUSON COEFFCENTS FOR SCOTS PNE WOO Summary This paper presents an experimental research on the moisture diffusion coefficient in ood of Scots pine ithin the scope of hygroscopic moisture. t included measurements of kinetics of moisture adsorption ithin the range of air relative humidity from 5% to 85%. The experiment as carried out ith unidirectional flo of moisture, in each of the material principal orthotropic directions. Values of moisture diffusion coefficients and mass surface emission coefficient ere found using the method of minimizing the fitting function, that is by fitting the computational adsorption kinetics curves to the experimental curves. At the same time, four cases of variations of the moisture diffusion coefficient together ith moisture content of the material have been analysed each time: in the form of a constant, linear function, quadratic function and exponential function, assuming a constant value of mass surface emission coefficient on the absorbing surface of samples. n addition, for the tangential and radial directions, the case of simultaneous linear variations of moisture diffusion coefficient and mass surface emission coefficient as examined. The performed calculations alloed determining hat is the impact of various diffusion mechanisms on the hole process of transferring moisture in the considered cases. 7

12 8