STRUKTURY RYNKU I ICH REGULACJE. Wykład 2: Konkurencja doskonała i konkurencja monopolistyczna.

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "STRUKTURY RYNKU I ICH REGULACJE. Wykład 2: Konkurencja doskonała i konkurencja monopolistyczna."

Transkrypt

1 STRUKTURY RYNKU I ICH REGULACJE Wykład 2: Konkurencja doskonała i konkurencja monopolistyczna Prowadzący zajęcia: dr inŝ. Edyta Ropuszyńska Surma Politechnika Wrocławska Wydział Informatyki i Zarządzania Instytut Organizacji i Zarządzania edyta.ropuszynska-surma@pwr.wroc.pl Wrocław

2 Plan wykładu 1. Miejsce rynku w procesie gospodarowania 2. Rynek 3. Struktury rynku (w ujęciu przedmiotowym i podmiotowym) 4. Fazy rozwojowe rynku 5. Wskaźniki koncentracji 6. Konkurencja doskonała 7. Konkurencja monopolistyczna

3 Składniki procesów gospodarowania Działalność gospodarcza Stosunki ekonomiczne Strefa realna Procesy materialnorzeczowe Sfera regulacyjna Procesy informacyjno - decyzyjne Źródło: Wrzosek, 1997, s. 17

4 Miejsce rynku w procesach gospodarowania P r o c es y g o s p o d a r o w a n ia P o z a r y n k o w a s fer a r eg u la c ji R y n ek R ea ln a s fer a g o s p o d a r o w a n ia Źródło: Wrzosek, 1997, s. 18

5 Definicje rynku według wyróŝnionych nurtów w ekonomii NURTY EKONOMII KRYTERIA Ekonomia ortodoksyjna Ekonomia neoinstytucjonalna Szkoła austriacka Kluczowe pojęcia uŝyte do zdefiniowania rynku relacje, podmioty rynku, maksymalizacja zysku, model człowieka homo oeconomicus transakcje instytucje spontaniczny porządek (ład), przedsiębiorczość, strumień wiedzy, konkurencja Definicja rynku Zbiór relacji zachodzących między podmiotami, które dąŝą do zawarcia pomyślnej (tj. maksymalizującej własną funkcję uŝyteczności) transakcji kupna sprzedaŝy Zbiór instytucji, których działalność oparta jest na przedsiębiorczości i promuje przedsiębiorczość, oraz transakcje zachodzące między tymi instytucjami. Proces twórczy, jest spontanicznie samoorganizującym się systemem, w wyniku nierównowagi występującej na rynku. Siłami sprawczymi procesu rynkowego są wiedza oraz konkurencja. Przedstawiciele D. Begg, R. Dornbusch, V. J. Vanberg, O. E. Williamson L. von Mises, F. Hayek, D. R. Kamerschen, M. Rothbart, R. B. Mc Kenzie, C. Nardinelli. I. Kirzner, L. Lachman Źródło: Opracowanie własne, Rozprawa doktorska Ekonomiczno-organizacyjne uwarunkowania procesu transformacji rynku energii elektrycznej, 2002.

6 Struktura podmiotowa podmioty rynku Gospodarstwa domowe (konsumenci), Przedsiębiorstwa produkcyjne (przemysłowe przedsiębiorstwa produkcyjne, gospodarstwa rolne), Przedsiębiorstwa usługowe (handlowe, transportowe, ubezpieczeniowe itd.), Banki i inni pośrednicy finansowi państwo

7 Struktura przedmiotowa To zbiór relacji między podmiotami rynku (podaŝą i popytem przy danych cenach)

8 Struktury rynku postępowanie podmiotów na rynku efekty działania na rynku Struktury rynku postępowanie podmiotów rynku efekty działania na rynku Struktura podmiotowa Struktura przedmiotowa Strategie i działania podejmowane przez podmioty rynku z uwzględnieniem konkurentów lub bez uwzględniania postępowań konkurentów Zmiany adaptacyjne (oddziaływanie i reagowanie) Zmiany innowacyjne Wielkość sprzedaŝy Przychody Zyski RozbieŜności między efektami (planowanymi i osiąganymi

9 Nabywcy Sprzedawcy Wielu małych Kilku średnich Jeden duŝy POLIPOL OLIGOPSON MONOPSON Wielu małych Kilku średnich OLIGOPOL OLIGOPOL BILATERALNY MONOPSON OGRANICZONY Jeden duŝy MONOPOL MONOPOL OGRANICZONY MONOPOL BILATERALNY Źródło: Wrzosek, 1997, s. 49

10 Wskaźniki koncentracji na rynku Wskaźnik koncentracji trzech firm o największym udziale w rynku (C 3 ), Wskaźnik koncentracji czterech firm o największym udziale w rynku (C 4 ), Wskaźnik Herfindhala Hirschmana (HHI) Forma rynku Polipol Szeroki oligopol Wąski oligopol Źródło: Wrzosek, 1997, s. 50 Współczynnik koncentracji Wk<40% 40%<Wk<60% Wk>60%

11 Cechy faz rozwojowych rynku Wyszczególnienie Faza I Faza II Faza III Faza IV Liczba sprzedawców mała/monopol szybko rosnąca wolno rosnąca duŝa/malejąca Wielkość sprzedaŝy mała Rosnąca progresywnie Rosnąca degresywnie Malejąca Zdolności wytwórcze małe Rosnące Modernizowane DuŜe/nadmierne Główny instrument konkurencji produkt Produkt Usprawnienie produktu/cena Cena/promocja Poziom kosztów wysoki Malejący progresywnie (efekty skali) Malejący degresywnie wysoki Poziom zysku Niski/strata Rosnący progresywnie Malejący przyrost/spadek Niski/strata Źródło: Wrzosek, 1997, s. 70

12 Konkurencja doskonała Konkurencja doskonała (in. konkurencja wolna) jest to model teoretyczny opisujący jedną z form konkurencji na rynku. To taki rynek, na którym sprzedający i kupujący wiedzą, Ŝe ich działania nie wpływają wysokość ceny rynkowej. Rynek, na którym panuje konkurencja doskonała zapewnia optymalną alokację zasobów w sensie Pareta. KaŜdy ze sprzedawców prowadzący działalność na rynku tego rodzaju, wie Ŝe jest nieistotną cząstką całego rynku.

13 Konkurencja doskonała CECHY CHARAKTERYSTYCZNE DuŜa ilość przedsiębiorców działających na rynku (powyŝej 20). Brak barier wejścia i wyjścia z rynku. Występowanie produktów homogenicznych (doskonałych substytutów). Zarówno kupujący jak i sprzedający są biorcami ceny; cena ustalana na rynku. Nabywcy mają pełna informacje na temat produktów. Brak interwencji państwa wyłącznie mechanizm rynkowy ma wpływ na relacje między kupującymi, a sprzedającymi. Zerowe koszty transakcji (MR=P) podmioty nie ponoszą dodatkowych kosztów związanych z zawarciem umowy kupna sprzedaŝy. Podmioty rynkowe postępują zawsze racjonalnie Konsumenci maksymalizują uŝyteczność całkowitą. Producenci maksymalizują wynik finansowy.

14 Targowisko. Konkurencja doskonała PRZYKŁADY Rynki płodów rolnych. Giełda papierów wartościowych.

15 Konkurencja doskonała KRÓTKI OKRES Przedsiębiorstwo wytwarza taką wielkość produkcji, przy której cena zrównuje się z kosztem krańcowym (pod warunkiem Ŝe jest to bardziej opłacalne niŝ zamknięcie firmy). Opłaca się produkować powyŝej punktu A (przedsiębiorstwo zostanie zamknięte tylko kiedy cena P4 nie pokrywa nawet krótkookresowych kosztów zmiennych). Firma kontynuuje produkcje w kaŝdym przypadku powyŝej ceny P1 (czyli ceny zamknięcia). Między punktami A i C przedsiębiorstwo będzie ponosić straty.

16 Konkurencja doskonała DŁUGI OKRES K cp K c A K c B p x y'' Punkty równowagi K zp K cpa K c K zpa nowy p 2 stary y' p 3 p 1 K cpb K zpb y A1 y B1 y B2 y A, y B 100y B1 100y B2 x,y 10y A y B1 Rys. 1.

17 Konkurencja doskonała DŁUGI OKRES K cp K zp K c K cb p x y'' y' y''' p 3 p 5 y'''' p 6 p 4 K zpb K cpb y B4 y B5 y 120y B4 100y B3 120y B5 120y B3 X,Y y B6 y B3 ny B6 Rys. 2.

18 Konkurencja doskonała DŁUGI OKRES JeŜeli cena średnia przy optymalnym poziomie produkcji jest większa od kosztu przeciętnego pojawia się zysk ekonomiczny. Typowe przedsiębiorstwo wytwarza taką wielkość produkcji, przy której długookresowy koszt przeciętny jest najniŝszy( przedsiębiorstwo osiąga tylko zysk normalny). Konkurencja między podmiotami gospodarczymi będzie prowadziła do tego, Ŝe z rynku będą stopniowo wypierane te podmioty, które gospodarując mają wyŝsze przeciętne koszty całkowite od innych. Optymalna wielkość przedsiębiorstwa to jest taka, przy której dany produkt moŝna wytworzyć najtaniej, czyli o najmniejszych przeciętnych kosztach całkowitych. Na rynku w dłuŝszym okresie czasu ukształtuje się taka cena równowagi rynkowej, która będzie równa minimum przeciętnych kosztów całkowitych w przedsiębiorstwach o optymalnej wielkości. W dłuŝszym okresie czasu ilość przedsiębiorstw, które mogą się utrzymać na danym rynku zaleŝy od wielkości popytu przy długookresowej cenie równowagi oraz od optymalnej wielkości produkcji pojedynczego oferenta przy tej cenie. Im łączny popyt jest większy a indywidualna podaŝ jest mniejsza, tym więcej przedsiębiorstw powinno funkcjonować na tym rynku.

19 Konkurencja monopolistyczna model duŝej grupy (large group model). Twórcą pracy o teorii konkurencji monopolistycznej jest E. H. Chamberlin ( ). W swojej pracy na ten temat, próbuje zrekonstruować teorię wartości. Pisze: Konkurencja monopolistyczna (...) stanowi wyzwanie dla tradycyjnego punktu widzenia ekonomii, w której konurencja i monopol są alternatywami, a poszczególne ceny sa do wyjaśnienia w kategoriach jednej albo drugiej z nich.

20 Konkurencja monopolistyczna ZauwaŜył, Ŝe przez długi czas teoria ekonomiczna utoŝsamiała w sposób luźny wolne przedsiębiorstwo z konkurencją, ale gdy zbadał faktyczny wynik typowy dla systemu wolnego przedsiębiorstwa, to znalazł w nim nie czystą konkurencję, lecz konkurencję monopolistyczną. Utrzymywał, Ŝe w wielu przypadkach byłoby niemoŝliwe ustanowienie rynków doskonałej konkurencji, i nawet kwestionował przydatność takich rynków. Na przykład, nadmierna standaryzacja produktów, która moŝe być ich wynikiem, niekoniecznie jest poŝądana. RóŜnice smaku, pragnień, dochodów i lokalizacji nabywców, jak teŝ uŝytku, jaki nabywcy chcieliby zrobić z towarów, wszystko to wskazuje na potrzebę róŝnorodności. Takie problemy, w jego odczuciu, dyktują zastąpienie koncepcji konkurencyjnego ideału ideałem zawierającym zarówno monopol, jak i konkurencję.

21 duŝa liczba uczestników rynku liczba producentów na rynku jest na tyle duŝa, Ŝe nie odczuwają oni związków pomiędzy podejmowanymi przez siebie decyzjami ilościowo-cenowymi. ZróŜnicowanie produktu producenci wytwarzają dobra, które mają tyle cech wspólnych, Ŝe moŝna je uznać za bliskie substytuty. JednakŜe kaŝdy z producentów nadaje swojemu produktowi cechy odróŝniające go od wyrobów innych producentów. Elementami wyróŝniającymi mogą być przykładowo: opakowanie, forma promocji rynkowej, zakres usług związanych ze sprzedaŝą, lokalizacja, godziny otwarcia. Zatem zróŝnicowanie produktu stanowi bodziec do podejmowania działań promocyjnych i marketingowych, co się wiąŝe z dodatkowymi kosztami. MoŜliwość kształtowania ceny przez producenta konkurent monopolistyczny jest cenotwórcą. Poprzez nadanie swojemu produktowi cech odróŝniających go od innych produktów oferowanych na rynku producent uzyskuje określona siłę monopolową wyraŝającą się moŝliwością kształtowania ceny.

22 Ceny czynników i technika produkcji są dane Wejście do grupy i wyjście z niej jest wolne Bariery wejścia na rynek i wyjścia z rynku do pokonania w długim okresie W długim okresie nie ma przeszkód dla producentów zewnętrznych w wejściu na rynek. W konsekwencji w punkcie równowagi długookresowej konkurenci monopolistyczni uzyskują zerowy poziom zysku ekonomicznego, tzw. Zysk normalny (podobnie jak producenci działający w konkurencji doskonałej). DuŜe wydatki na reklamę Aby nie zejść do roli cenobiorców, konkurenci monopolistyczni muszą róŝnicować swoje produkty. Promocja własnej marki w warunkach silnej konkurencji ze strony innych producentów oferujących zbliŝony produkt wymaga wysokich wydatków na reklamę.

23 Celem firmy jest maksymalizacja zysku zarówno w krótkim, jak i w długim okresie Doskonała informacja o rynku Firma podejmuje decyzje tak, jakby znała krzywą popytu własnego produktu oraz krzywe kosztów Długi okres składa się z wielu identycznych i niezaleŝnych krótkich okresów; wynika z tego, Ŝe maksymalizacja zysku w krótkim okresie prowadzi do maksymalizacji zysku w długim okresie. Krzywe kosztów i popytu są jednakowe dla wszystkich uczestników grupy, a więc preferencje konsumentów są równo rozłoŝone między poszczególne produkty oraz zróŝnicowanie produktu nie prowadzi do róŝnicowania kosztów. ZałoŜenie to zostało przyjęte, aby na jednym rysunku moŝna było pokazać równowagę firmy i całej grupy.

24 Konkurencja monopolistyczna charakteryzuje się względnie duŝą liczbą producentów wytwarzających produkty tego samego typu, ale posiadające swoiste, indywidualne cechy, co pozwala producentom odrębnie ustalić ceny swych wyrobów. Zakłada ona, nie tylko zróŝnicowanie produktów, ale równieŝ ograniczone moŝliwości osiągania korzyści skali.

25 Firmy konkurują ze sobą takimi instrumentami, jak: jakość opakowanie reklama promocja znak firmowy zmiana wizerunku wyrobu itp.

26 ZałoŜenia modelu Chamberlina: w danej gałęzi produkcji działa tak duŝo firm, Ŝe kaŝda z nich moŝe uprawiać własną politykę bez obawy przed działaniem odwetowym ze strony pozostałych rywali; produkty tych firm są zróŝnicowane, a nie homogeniczne, nabywcy zaś przejawiają preferencję w stosunku do wyrobów firmowych określonych sprzedawców; dostęp do danej gałęzi produkcji jest swobodny, a nowi producenci są w stanie podjąć produkcję bliskich substytutów istniejących juŝ produktów; krzywe popytu kosztów wszystkich działających w danej gałęzi firm są takie same.

27 Krzywa popytu ulega przesunięciu wskutek zmian: Cech wyróŝniających produkt; strategii sprzedaŝy produktu realizowanej przez firmę; Cen i cech substytutów wprowadzanych przez konkurentów z grupy; W zakresie usług i strategii sprzedaŝy konkurentów; Gustów i dochodów konsumentów; Cen i strategii sprzedaŝy wprowadzanych przez producentów z innych grup Wskutek zróŝnicowania produktów producent nie jest cenobiorcą i ma pewną siłę rynkową monopolu, ale jednocześnie napotyka silną konkurencję w ramach własnej grupy produktowej. Konsumenci wykazują pewną lojalnośc w stosunku do preferowanej marki, a producenci ponosza koszty działalności reklamowej i promocyjnej.

28 Konkurencja monopolistyczna funkcja popytu P Krzywa d* przedstawia rzeczywistą sprzedaŝ firmy przy róŝnych poziomach cen przy uwzględnieniu reakcji u konkurentów. Krzywa ta jest nazywana krzywą rzeczywistej sprzedaŝy. ObniŜce ceny wprowadzonej przez daną firmę towarzyszą obniŝki wprowadzone przez pozostałe firmy. Krzywa d* pokazuje skutki zmian ceny konkurentów na wielkość sprzedaŝy danej firmy oraz udział danej firmy w rynku i dlatego teŝ jest nazywana krzywą udziału w rynku. Ma ona tę samą elastyczność cenową, co rynkowa krzywa popytu przy kaŝdym poziomie ceny. d* d Krzywa d* ma większe nachylenie niŝ niŝ krzywa d, poniewaŝ sprzedaŝ rzeczywista po obniŝce ceny P jest mniejsza od oczekiwanej, co jest spowodowane obniŝkami wprowadzonmi przez pozostałe firmy. 0 q Ruch wzdłuŝ krzywej d* pokazuje zmiany w rzeczywistej sprzedaŝy firm wskutek wprowadzanych przez nie jednoczesnych i niekoniecznie identycznych zmian ceny, przy nie zmienionych udziałach w rynku. Przesunięcie krzywej d* jest wynikiem wejścia nowych firm na rynek lub wyjściem z rynku firm dotychczas funkcjonujących i pokazuje zmiany udziału firmy w zaspokajaniu popytu rynkowego

29 P MR MC MC P* d d* MR 0 q* q

30 BIBLIOGRAFIA Begg D., Fisher S; Dornbusch R.; Mikroekonomia; Wydawnictow Ekonomiczna, Warszawa Czrny E., Nojszewska E. Mikroekonomia, PWE, Warszawa Klimczak B., Mikroekonomia, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu, Smuelson, William F. Ekonomia menadŝerska, Warszawa Wrzosek W., Funkcjonowanie rynku, Wydanie III zmienione, PWE, Warszawa 2002.

31 Dziękuję za uwagę

STRUKTURY RYNKU I ICH REGULACJE. Wykład 1 i 2: Rynek i struktury rynku. Konkurencja doskonała i konkurencja monopolistyczna

STRUKTURY RYNKU I ICH REGULACJE. Wykład 1 i 2: Rynek i struktury rynku. Konkurencja doskonała i konkurencja monopolistyczna STRUKTURY RYNKU I ICH REGULACJE Wykład 1 i 2: Rynek i struktury rynku. Konkurencja doskonała i konkurencja monopolistyczna Prowadzący zajęcia: dr inŝ. Edyta Ropuszyńska Surma Politechnika Wrocławska Wydział

Bardziej szczegółowo

STRUKTURY RYNKU I ICH REGULACJE. Wykład 2: Monopol. Wrocław

STRUKTURY RYNKU I ICH REGULACJE. Wykład 2: Monopol.   Wrocław STRUKTURY RYNKU I ICH REGULACJE Wykład 2: Monopol Prowadzący zajęcia: dr inŝ. Edyta Ropuszyńska Surma Politechnika Wrocławska Wydział Informatyki i Zarządzania Instytut Organizacji i Zarządzania E-mail:

Bardziej szczegółowo

MODEL KONKURENCJI DOSKONAŁEJ.

MODEL KONKURENCJI DOSKONAŁEJ. Wykład 4 Konkurencja doskonała i monopol 1 MODEL KONKURENCJI DOSKONAŁEJ. EFEKTYWNOŚĆ RYNKU. MONOPOL CZYSTY. KONKURENCJA MONOPOLISTYCZNA. 1. MODEL KONKURENCJI DOSKONAŁEJ W modelu konkurencji doskonałej

Bardziej szczegółowo

KONKURENCJA DOSKONAŁA

KONKURENCJA DOSKONAŁA KONKURENCJA DOSKONAŁA Bez względu na rodzaj konkurencji, w jakiej uczestniczy firma, jej celem gospodarowania jest maksymalizacja zysku (minimalizacja straty) w krótkim okresie i maksymalizacja wartości

Bardziej szczegółowo

Mikroekonomia - Lista 11. Przygotować do zajęć: konkurencja doskonała, konkurencja monopolistyczna, oligopol, monopol pełny, duopol

Mikroekonomia - Lista 11. Przygotować do zajęć: konkurencja doskonała, konkurencja monopolistyczna, oligopol, monopol pełny, duopol Mikroekonomia - Lista 11 Przygotować do zajęć: konkurencja doskonała, konkurencja monopolistyczna, oligopol, monopol pełny, duopol Konkurencja doskonała 1. Model konkurencji doskonałej opiera się na następujących

Bardziej szczegółowo

Adam Narkiewicz. Ćwiczenia dziewiąte, dziesiąte i jedenaste: Konkurencja doskonała, konkurencja monopolistyczna, oligopol, monopol

Adam Narkiewicz. Ćwiczenia dziewiąte, dziesiąte i jedenaste: Konkurencja doskonała, konkurencja monopolistyczna, oligopol, monopol Adam Narkiewicz Ćwiczenia dziewiąte, dziesiąte i jedenaste: doskonała, konkurencja monopolistyczna, oligopol, monopol Rynek doskonale konkurencyjny to taki rynek, na którym zarówno sprzedający jak i kupujące

Bardziej szczegółowo

STRUKTURY RYNKU I ICH REGULACJE. Wykład 5 i 6: Konkurencja monopolistyczna i oligopol.

STRUKTURY RYNKU I ICH REGULACJE. Wykład 5 i 6: Konkurencja monopolistyczna i oligopol. STRUKTURY RYNKU I ICH REGULACJE Wykład 5 i 6: Konkurencja monopolistyczna i oligopol Prowadzący zajęcia: dr inŝ. Edyta Ropuszyńska Surma Politechnika Wrocławska Wydział Informatyki i Zarządzania Instytut

Bardziej szczegółowo

Mikroekonomia II Semestr Letni 2014/2015 Ćwiczenia 4, 5 & 6. Technologia

Mikroekonomia II Semestr Letni 2014/2015 Ćwiczenia 4, 5 & 6. Technologia Mikroekonomia II 050-792 Semestr Letni 204/205 Ćwiczenia 4, 5 & 6 Technologia. Izokwanta produkcji to krzywa obrazująca różne kombinacje nakładu czynników produkcji, które przynoszą taki sam zysk. P/F

Bardziej szczegółowo

Moduł V. Konkurencja monopolistyczna i oligopol

Moduł V. Konkurencja monopolistyczna i oligopol Moduł V. Konkurencja monopolistyczna i oligopol Spis treści: Wstęp... 2 1. Istota konkurencji monopolistycznej... 2 2. Równowaga przedsiębiorstwa w warunkach konkurencji monopolistycznej w okresie krótkim

Bardziej szczegółowo

Konkurencja monopolistyczna

Konkurencja monopolistyczna Konkurencja monopolistyczna Dr inż. Anna Kowalska-Pyzalska Prezentacja oparta na: http://www.swlearning.com/economics/mankiw/mankiw3e/powerpoint_micro.html Cechy: Wielu sprzedawców Zróżnicowane produkty

Bardziej szczegółowo

Ekonomia menedżerska. Struktury rynku. prof. Tomasz Bernat Katedra Mikroekonomii

Ekonomia menedżerska. Struktury rynku. prof. Tomasz Bernat Katedra Mikroekonomii Ekonomia menedżerska Struktury rynku prof. Tomasz Bernat Katedra Mikroekonomii Struktura wykładu 2 1. Struktura rynku definicja 2. Podział struktur rynkowych 3. Determinanty podziału i opisu 4. Decyzje

Bardziej szczegółowo

Negatywne skutki monopolu

Negatywne skutki monopolu Negatywne skutki monopolu Strata dobrobytu społecznego z tytułu: (1) mniejszej produkcji i wyższej ceny (2) kosztów poszukiwania renty, które ponoszą firmy w celu osiągnięcia monopolistycznej pozycji na

Bardziej szczegółowo

1) Granica możliwości produkcyjnych Krzywa transformacji jest to zbiór punktów reprezentujących różne kombinacje ilościowe dwóch produktów, które gospodarka narodowa może wytworzyć w danym okresie przy

Bardziej szczegółowo

PRODUCENT (PRZEBSIĘBIORSTWO) państwowe lokalne indywidualne zbiorowe (spółki ) 3. Jak należy rozumieć prawo zmniejszającego się przychodu?

PRODUCENT (PRZEBSIĘBIORSTWO) państwowe lokalne indywidualne zbiorowe (spółki ) 3. Jak należy rozumieć prawo zmniejszającego się przychodu? A) Pytania sprawdzające: 1. Kogo uważamy za producenta? PRODUCENT zorganizowany w formie przedsiębiorstwa. Powstał w drodze ewolucji. To podmiot sfery realnej. Aktywny uczestnik procesów rynkowych. Realizuje

Bardziej szczegółowo

Podstawy ekonomii TEORIA POPYTU TEORIA PODAśY

Podstawy ekonomii TEORIA POPYTU TEORIA PODAśY Podstawy ekonomii TEORIA POPYTU TEORIA PODAśY Opracowanie: dr Tomasz Taraszkiewicz Teoria popytu Teoria popytu Wielkość popytu zgłaszane zapotrzebowanie na określony towar przy danej jego cenie w określonym

Bardziej szczegółowo

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE RODZAJ ZAJĘĆ LICZBA GODZIN W SEMESTRZE WYKŁAD ĆWICZENIA LABORATORIUM PROJEKT SEMINARIUM

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE RODZAJ ZAJĘĆ LICZBA GODZIN W SEMESTRZE WYKŁAD ĆWICZENIA LABORATORIUM PROJEKT SEMINARIUM Politechnika Częstochowska, Wydział Zarządzania PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu Mikroekonomia Kierunek angielski język biznesu Forma studiów stacjonarne Poziom kwalifikacji I stopnia Rok I Semestr

Bardziej szczegółowo

KONKURENCJA DOSKONAŁA. dr Sylwia Machowska

KONKURENCJA DOSKONAŁA. dr Sylwia Machowska KONKURENCJA DOSKONAŁA dr Sylwia Machowska Definicja Konkurencja doskonała jest modelem teoretycznym opisującym jedną z form konkurencji na rynku; cechą charakterystyczną konkurencji doskonałej w odróŝnieniu

Bardziej szczegółowo

Czym zajmuje się Organizacja Rynku?

Czym zajmuje się Organizacja Rynku? Czym zajmuje się Organizacja Rynku? Jest to dział Ekonomii, który bada zależno ności między strukturą rynku, zachowaniem firm i ich wynikami. To ujęcie (struktura( struktura-zachowanie-wyniki) zapoczątkowano

Bardziej szczegółowo

Marketing dr Grzegorz Mazurek

Marketing dr Grzegorz Mazurek Marketing dr Grzegorz Mazurek Orientacja rynkowa jako podstawa marketingu Orientacja przedsiębiorstwa określa co jest głównym przedmiotem uwagi i punktem wyjścia w kształtowaniu działalności przedsiębiorstwa.

Bardziej szczegółowo

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE. Katedra Regionalistyki i Zarządzania Ekorozwojem Osoba sporządzająca

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE. Katedra Regionalistyki i Zarządzania Ekorozwojem Osoba sporządzająca Politechnika Częstochowska, Wydział Zarządzania PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu Mikroekonomia Kierunek Logistyka Forma studiów stacjonarne Poziom kwalifikacji I stopnia Rok I Semestr I Jednostka

Bardziej szczegółowo

Podstawy ekonomii ELASTYCZNOŚCI W EKONOMII

Podstawy ekonomii ELASTYCZNOŚCI W EKONOMII Podstawy ekonomii ELASTYCZNOŚCI W EKONOMII Elastyczność cenowa popytu Elastyczność cenowa podaŝy Opracowanie: dr Tomasz Taraszkiewicz Elastyczność cenowa popytu Elastyczność względna zmiana zmiennej zaleŝnej

Bardziej szczegółowo

MIKROEKONOMIA Struktury rynku

MIKROEKONOMIA Struktury rynku MIKROEKONOMIA Struktury rynku Katedra Mikroekonomii Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Slajd nr 2 3 Struktura wykładu 1. Struktura rynku definicja 2. Podział struktur rynkowych 3. Determinanty podziału

Bardziej szczegółowo

Konkurencja monopolistyczna. W tym rozdziale szukaj odpowiedzi na pytania:

Konkurencja monopolistyczna. W tym rozdziale szukaj odpowiedzi na pytania: 17 Konkurencja monopolistyczna P R I N C I P L E S O F MICROECONOMICS F O U R T H E D I T I O N N. G R E G O R Y M A N K I W PowerPoint Slides by Ron Cronovich 2007 Thomson South-Western, all rights reserved

Bardziej szczegółowo

PRODUKT (product) CENA (price) PROMOCJA (promotion) DYSTRYBUCJA (place) 7 (P) (+ Process, Personnel, Physical Evidence)

PRODUKT (product) CENA (price) PROMOCJA (promotion) DYSTRYBUCJA (place) 7 (P) (+ Process, Personnel, Physical Evidence) Marketing-mix Klasyfikacja środków konkurencji wg McCarthy ego - 4 P Cena w marketingu dr Grzegorz Mazurek PRODUKT (product) CENA (price) DYSTRYBUCJA (place) PROMOCJA (promotion) 7 (P) (+ Process, Personnel,

Bardziej szczegółowo

MODELE STRUKTUR RYNKOWYCH

MODELE STRUKTUR RYNKOWYCH MODELE STRUKTUR RYNKOWYCH ZADANIE. Mamy trzech konsumentów, którzy zastanawiają się nad nabyciem trzech rożnych programów komputerowych. Właściwości popytu konsumentów przedstawiono w następującej tabeli:

Bardziej szczegółowo

Ryszard Rapacki, Piotr Maszczyk, Mariusz Próchniak

Ryszard Rapacki, Piotr Maszczyk, Mariusz Próchniak Struktury rynku a optymalne decyzje w przedsiębiorstwie Ryszard Rapacki, Piotr Maszczyk, Mariusz Próchniak Program MBA-SGH VI edycja PORÓWNANIE STRUKTUR RYNKU Cecha Struktura rynku Konkurencja doskonała

Bardziej szczegółowo

I. Podstawowe pojęcia ekonomiczne. /6 godzin /

I. Podstawowe pojęcia ekonomiczne. /6 godzin / PROPOZYCJA ROZKŁADU MATERIAŁU NAUCZANIA PRZEDMIOTU PODSTAWY EKONOMII dla zawodu: technik ekonomista-23,02,/mf/1991.08.09 liceum ekonomiczne, wszystkie specjalności, klasa I, semestr pierwszy I. Podstawowe

Bardziej szczegółowo

Sylabus przedmiotu Mikroekonomia

Sylabus przedmiotu Mikroekonomia Sylabus przedmiotu Mikroekonomia 1. Metryczka Nazwa Wydziału: Program (Kierunek studiów, poziom i profil, forma studiów): Rok akademicki: 2018/2019 Wydział Nauki o Zdrowiu Zdrowie Publiczne, studia I stopnia,

Bardziej szczegółowo

TEST. [2] Funkcja długookresowego kosztu przeciętnego przedsiębiorstwa

TEST. [2] Funkcja długookresowego kosztu przeciętnego przedsiębiorstwa Przykładowe zadania na kolokwium: TEST [1] Zmniejszenie przeciętnych kosztów stałych zostanie spowodowane przez: a. wzrost wielkości produkcji, b. spadek wielkości produkcji, c. wzrost kosztów zmiennych,

Bardziej szczegółowo

MIKROEKO OMIA STRUKTURY RY KOWE. dr Jarosław Korpysa dr Jarosław Poteralski. Katedra Mikroekonomii W EiZ US http://mikro.univ.szczecin.

MIKROEKO OMIA STRUKTURY RY KOWE. dr Jarosław Korpysa dr Jarosław Poteralski. Katedra Mikroekonomii W EiZ US http://mikro.univ.szczecin. MIKROEKO OMIA STRUKTURY RY KOWE dr Jarosław Korpysa dr Jarosław Poteralski 1 STRUKTURY RY KOWE Brak jednoznacznej definicji w literaturze... Struktura rynkowa to pewien układ sił na konkretnym rynku, wynikający

Bardziej szczegółowo

7. Zastosowanie wybranych modeli nieliniowych w badaniach ekonomicznych. 14. Decyzje produkcyjne i cenowe na rynku konkurencji doskonałej i monopolu

7. Zastosowanie wybranych modeli nieliniowych w badaniach ekonomicznych. 14. Decyzje produkcyjne i cenowe na rynku konkurencji doskonałej i monopolu Zagadnienia na egzamin magisterski na kierunku Ekonomia 1. Znaczenie wnioskowania statystycznego w weryfikacji hipotez 2. Organizacja doboru próby do badań 3. Rozkłady zmiennej losowej 4. Zasady analizy

Bardziej szczegółowo

EKONOMIA MENEDŻERSKA

EKONOMIA MENEDŻERSKA oraz na kierunku zarządzanie i marketing (jednolite studia magisterskie) 1 EKONOMIA MENEDŻERSKA PROGRAM WYKŁADÓW Wykład 1. Wprowadzenie do ekonomii menedŝerskiej. Podejmowanie optymalnych decyzji na podstawie

Bardziej szczegółowo

Oligopol. dobra są homogeniczne Istnieją bariery wejścia na rynek (rynek zamknięty) konsumenci są cenobiorcami firmy posiadają siłę rynkową (P>MC)

Oligopol. dobra są homogeniczne Istnieją bariery wejścia na rynek (rynek zamknięty) konsumenci są cenobiorcami firmy posiadają siłę rynkową (P>MC) Oligopol Jest to rynek, na którym niewielka liczba firm zachowuje się w sposób strategiczny i działają niezależnie od siebie, ale uwzględniają istnienie pozostałych firm. Na decyzję firmy wpływają decyzje

Bardziej szczegółowo

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE. Mikroekonomia. niestacjonarne. I stopnia. dr Olga Ławińska. ogólnoakademicki. podstawowy

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE. Mikroekonomia. niestacjonarne. I stopnia. dr Olga Ławińska. ogólnoakademicki. podstawowy Politechnika Częstochowska, Wydział Zarządzania PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu Kierunek Forma studiów Poziom kwalifikacji Rok Semestr Jednostka prowadząca Osoba sporządzająca Profil Rodzaj

Bardziej szczegółowo

Spis treêci. www.wsip.com.pl

Spis treêci. www.wsip.com.pl Spis treêci Jak by tu zacząć, czyli: dlaczego ekonomia?........................ 9 1. Podstawowe pojęcia ekonomiczne.............................. 10 1.1. To warto wiedzieć już na początku.............................

Bardziej szczegółowo

TEST. [4] Grzyby w lesie to przykład: a. dobra prywatnego, b. wspólnych zasobów, c. monopolu naturalnego, d. dobra publicznego.

TEST. [4] Grzyby w lesie to przykład: a. dobra prywatnego, b. wspólnych zasobów, c. monopolu naturalnego, d. dobra publicznego. Przykładowe zadania na kolokwium: TEST [1] Zmniejszenie przeciętnych kosztów stałych zostanie spowodowane przez: a. wzrost wielkości produkcji, b. spadek wielkości produkcji, c. wzrost kosztów zmiennych,

Bardziej szczegółowo

EKONOMIA. Wykaz podstawowych problemów do studiowania na seminarium doktoranckim rok akademicki 2017/2018

EKONOMIA. Wykaz podstawowych problemów do studiowania na seminarium doktoranckim rok akademicki 2017/2018 EkonomiaProgramDr2017 dr hab. Jerzy Cz. Ossowski Katedra Nauk Ekonomicznych Wydział Zarządzania i Ekonomii Politechnika Gdańska EKONOMIA Wykaz podstawowych problemów do studiowania na seminarium doktoranckim

Bardziej szczegółowo

dr Grzegorz Mazurek racjonalna reakcja konkurencji celowy zintegrowanym orientacji rynkowej zidentyfikowaniu i przewidywaniu potrzeb odbiorców

dr Grzegorz Mazurek racjonalna reakcja konkurencji celowy zintegrowanym orientacji rynkowej zidentyfikowaniu i przewidywaniu potrzeb odbiorców Sprawy organizacyjne Literatura B. Żurawik, W. Żurawik: Marketing usług finansowych, PWN, Warszawa, 2001 M. Pluta-Olearnik: Marketing usług bankowych, PWE, Warszawa, 2001 Marketing na rynku usług finansowych

Bardziej szczegółowo

6.4. Wieloczynnikowa funkcja podaży Podsumowanie RÓWNOWAGA RYNKOWA Równowaga rynkowa w ujęciu statycznym

6.4. Wieloczynnikowa funkcja podaży Podsumowanie RÓWNOWAGA RYNKOWA Równowaga rynkowa w ujęciu statycznym Spis treœci Przedmowa do wydania ósmego... 11 Przedmowa do wydania siódmego... 12 Przedmowa do wydania szóstego... 14 1. UWAGI WSTĘPNE... 17 1.1. Przedmiot i cel ekonomii... 17 1.2. Ekonomia pozytywna

Bardziej szczegółowo

KONKURENCJA DOSKONAŁA. dr Krzysztof Kołodziejczyk

KONKURENCJA DOSKONAŁA. dr Krzysztof Kołodziejczyk KONKURENCJA DOSKONAŁA dr Krzysztof Kołodziejczyk Agenda 1. Popyt 2. Równowaga przedsiębiorstwa 3. Opłacalność (rentowność) produkcji 4. Podaż (powyżej poziomu zamknięcia) Konkurencja doskonała słowa kluczowe

Bardziej szczegółowo

Podaż firmy. Zakładamy, że firmy maksymalizują zyski

Podaż firmy. Zakładamy, że firmy maksymalizują zyski odaż firmy Zakładamy, że firmy maksymalizują zyski Inne cele działalności firm: Maksymalizacja przychodów Maksymalizacja dywidendy Maksymalizacja zysków w krótkim okresie Maksymalizacja udziału w rynku

Bardziej szczegółowo

OTOCZENIE MARKETINGOWE

OTOCZENIE MARKETINGOWE OTOCZENIE MARKETINGOWE OTOCZENIE PRZEDSIĘBIORSTWA......to zespół warunków i czynników zewnętrznych, które decydują o powodzeniu lub niepowodzeniu w osiąganiu celów przedsiębiorstwa STRUKTURA UKŁADU RYNKOWEGO

Bardziej szczegółowo

Dr inż. Anna Kowalska-Pyzalska Katedra Badań Operacyjnych, Finansów i Zastosowań Informatyki Wydział Informatyki i Zarządzania

Dr inż. Anna Kowalska-Pyzalska Katedra Badań Operacyjnych, Finansów i Zastosowań Informatyki Wydział Informatyki i Zarządzania Dr inż. Anna Kowalska-Pyzalska Katedra Badań Operacyjnych, Finansów i Zastosowań Informatyki Wydział Informatyki i Zarządzania konkurencja doskonała konkurencja monopolistyczna oligopol monopol Dlaczego

Bardziej szczegółowo

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE. Katedra Ekonomii, Inwestycji i Nieruchomości Osoba sporządzająca

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE. Katedra Ekonomii, Inwestycji i Nieruchomości Osoba sporządzająca Politechnika Częstochowska, Wydział Zarządzania PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu Mikroekonomia E Kierunek Logistyka studia inżynierskie Forma studiów niestacjonarne Poziom kwalifikacji I stopnia

Bardziej szczegółowo

LEKCJA 1. Konkurencja doskonała (w całej gospodarce nie jest możliwa, lecz na wybranych rynkach):

LEKCJA 1. Konkurencja doskonała (w całej gospodarce nie jest możliwa, lecz na wybranych rynkach): Uniwersytet Warszawski Mikroekonomia zaawansowana Studia zaoczne dr Olga Kiuila LEKCJA 1 MODELE RYNKOWE Konkurencja doskonała (w całej gospodarce nie jest możliwa, lecz na wybranych rynkach): - Typowa

Bardziej szczegółowo

4. Utarg krańcowy (MR) można zapisać jako: A)

4. Utarg krańcowy (MR) można zapisać jako: A) 1. Rozważmy rynek doskonale konkurencyjny w długim okresie. Funkcja kosztu całkowitego pojedynczej firmy jest następująca: TC = 1296q 2 + 1369 dla q > 0 oraz TC = 0 dla q = 0. Wszystkie firmy są identyczne.

Bardziej szczegółowo

5. Utarg krańcowy (MR) można zapisać jako: A)

5. Utarg krańcowy (MR) można zapisać jako: A) 1. Na rynku pewnego dobra działają dwie firmy, które zachowują się zgodnie z modelem Stackelberga. Firmy ponoszą stałe koszty krańcowe równe 24. Odwrócona linia popytu na tym rynku ma postać: P = 480-0.5Q.

Bardziej szczegółowo

Podstawy Marketingu. Marketing zagadnienia wstępne

Podstawy Marketingu. Marketing zagadnienia wstępne Podstawy Marketingu Marketing zagadnienia wstępne Definicje marketingu: Marketing to zyskowne zaspokajanie potrzeb konsumentów /Kotler 1994/. Marketing to kombinacja czynników, które należy brać pod uwagę

Bardziej szczegółowo

12. Funkcja popytu jest liniowa. Poniższa tabela przedstawia cztery punkty na krzywej popytu:

12. Funkcja popytu jest liniowa. Poniższa tabela przedstawia cztery punkty na krzywej popytu: 1. Dla której z poniższych funkcji popytu elastyczność cenowa popytu jest równa -1 i jest stała na całej długości krzywej popytu? A) Q = -5 + 10 B) Q = 40-4 C) Q = 30000-1 D) Q = 2000-2 E) Q = 100-3 F)

Bardziej szczegółowo

WPROWADZENIE DO EKONOMII MENEDŻERSKIEJ.

WPROWADZENIE DO EKONOMII MENEDŻERSKIEJ. Wykład 1 Wprowadzenie do ekonomii menedżerskiej 1 WPROWADZENIE DO EKONOMII MENEDŻERSKIEJ. PODEJMOWANIE OPTYMALNYCH DECYZJI NA PODSTAWIE ANALIZY MARGINALNEJ. 1. EKONOMIA MENEDŻERSKA ekonomia menedżerska

Bardziej szczegółowo

Monopol. Założenia. Skąd biorą się monopole? Jedna firma

Monopol. Założenia. Skąd biorą się monopole? Jedna firma Założenia Jedna firma Monopol Siłą rzeczy musi ona sama ustalić cenę Cena rynkowa zależy od ilości sprzedawanej przez firmę Produkt nie posiada substytuty Dużo kupujących (krzywa popytu opadająca) Istnieją

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Od autorów Przedmowa do wydania trzeciego E. Kwiatkowski

Spis treści. Od autorów Przedmowa do wydania trzeciego E. Kwiatkowski Spis treści Od autorów Przedmowa do wydania trzeciego E. Kwiatkowski CZĘŚĆ I. WPROWADZENIE DO EKONOMII Rozdział 1. Podstawowe pojęcia i przedmiot ekonomii S. Krajewski, R. Milewski 1.1. Czym się zajmuje

Bardziej szczegółowo

5. Jeśli funkcja popytu na bilety do kina ma postać: q = 122-7P, to całkowity utarg ze sprzedaży biletów jest maksymalny, gdy cena wynosi:

5. Jeśli funkcja popytu na bilety do kina ma postać: q = 122-7P, to całkowity utarg ze sprzedaży biletów jest maksymalny, gdy cena wynosi: 1. Na oligopolistycznym rynku istnieje 8 firm, które zachowują się zgodnie z modelem Cournota (jednoczesne ustalanie ilości). Wszystkie firmy ponoszą takie same koszty krańcowe, równe 12 zł od jednostki

Bardziej szczegółowo

8. Jeśli funkcja popytu na bilety do kina ma postać: q = 356-3P, to całkowity utarg ze sprzedaży biletów jest maksymalny, gdy cena wynosi:

8. Jeśli funkcja popytu na bilety do kina ma postać: q = 356-3P, to całkowity utarg ze sprzedaży biletów jest maksymalny, gdy cena wynosi: 1. rzedsiębiorstwo posiada dwa zakłady. Funkcja popytu rynkowego dana jest równaniem: = 46080-4Q, gdzie Q - produkcja całego rynku. Funkcja kosztu całkowitego pierwszego i drugiego zakładu jest następująca:

Bardziej szczegółowo

OPISU MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) dla przedmiotu Mikro- i makroekonomia na kierunku Administracja

OPISU MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) dla przedmiotu Mikro- i makroekonomia na kierunku Administracja OPISU MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) dla przedmiotu Mikro- i makroekonomia na kierunku Administracja I. Informacje ogólne 1. Nazwa modułu : Mikro-i makroekonomia 2. Kod modułu : MME (10-MME-a1-s; 10-MME-a1-ns)

Bardziej szczegółowo

Maksymalizacja zysku

Maksymalizacja zysku Maksymalizacja zysku Na razie zakładamy, że rynki są doskonale konkurencyjne Firma konkurencyjna traktuje ceny (czynników produkcji oraz produktów jako stałe, czyli wszystkie ceny są ustalane przez rynek

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Od autora. Część pierwsza Wprowadzenie do ekonomii

Spis treści. Od autora. Część pierwsza Wprowadzenie do ekonomii Spis treści Od autora Część pierwsza Wprowadzenie do ekonomii 1. Czym zajmuje się ekonomia 1.1. Definicja ekonomii i jej interpretacja 1.2. Modelowe ujęcie zagadnień ekonomicznych 1.3. Mikro- i makroekonomia

Bardziej szczegółowo

Ekonomia menedżerska. Koszty funkcjonowania decyzje managerskie. Prof. Tomasz Bernat Katedra Mikroekonomii

Ekonomia menedżerska. Koszty funkcjonowania decyzje managerskie. Prof. Tomasz Bernat Katedra Mikroekonomii Ekonomia menedżerska Koszty funkcjonowania decyzje managerskie Prof. Tomasz Bernat Katedra Mikroekonomii Kluczowe pojęcia: v Przychody, koszty i zysk przedsiębiorstwa v Koszty księgowe i ekonomiczne v

Bardziej szczegółowo

Bardzo dobra Dobra Dostateczna Dopuszczająca

Bardzo dobra Dobra Dostateczna Dopuszczająca ELEMENTY EKONOMII PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Klasa: I TE Liczba godzin w tygodniu: 3 godziny Numer programu: 341[02]/L-S/MEN/Improve/1999 Prowadzący: T.Kożak- Siara I Ekonomia jako nauka o gospodarowaniu

Bardziej szczegółowo

Struktury rynku - konkurencja doskonała i monopol Zadanie 1 Opisz w tabeli struktury rynku

Struktury rynku - konkurencja doskonała i monopol Zadanie 1 Opisz w tabeli struktury rynku Struktury rynku - konkurencja doskonała i monopol Zadanie 1 Opisz w tabeli struktury rynku Cecha Struktura Konkurencja doskonała Konkurencja monopolistyczna Oligopol Monopol pełny Ilość kupujących Ilość

Bardziej szczegółowo

Konkurencja doskonała

Konkurencja doskonała Struktury rynku Konkurencja doskonała Konkurencja doskonała (nazywana także wolną konkurencją) jest modelem teoretycznym opisującym jedną z form konkurencji na rynku. Cechą charakterystyczną konkurencji

Bardziej szczegółowo

Podstawowa analiza rynku

Podstawowa analiza rynku Podstawowa analiza rynku Wykład 4 Jerzy Wilkin Co kryje się za pojęciem: rynek? Miejsce styku kupujących i sprzedających Miejsce przejawiania się popytu i podaży Złożony proces wzajemnego oddziaływania

Bardziej szczegółowo

Wstęp: scenariusz. Przedsiębiorstwa na rynkach konkurencyjnych. W tym rozdziale szukaj odpowiedzi na pytania:

Wstęp: scenariusz. Przedsiębiorstwa na rynkach konkurencyjnych. W tym rozdziale szukaj odpowiedzi na pytania: 14 rzedsiębiorstwa na rynkach konkurencyjnych R I N C I L E S O F MICROECONOMICS F O U R T H E D I T I O N N. G R E G O R Y M A N K I W oweroint Slides by Ron Cronovich 2007 Thomson South-Western, all

Bardziej szczegółowo

11. POLITYKA MIKROEKONOMICZNA Istota podstawowych problemów praktyki mikroekonomicznej Polityka mikroekonomiczna

11. POLITYKA MIKROEKONOMICZNA Istota podstawowych problemów praktyki mikroekonomicznej Polityka mikroekonomiczna Spis treści WSTĘP 10. TEORIA MIKROEKONOMII 10.1. Pojęcie i istota mikroekonomii 10.2. Płaszczyzny identyfikacji mikroekonomii 10.2.1. Podstawowe obszary zainteresowań mikroekonomii 10.2.1.1. Gospodarstwo

Bardziej szczegółowo

KOSZTY I OPTIMUM PRZEDSIĘBIORSTWA

KOSZTY I OPTIMUM PRZEDSIĘBIORSTWA PODSTAWOWE POJĘCIA KOSZTY I OPTIMUM PRZEDSIĘBIORSTWA Przedsiębiorstwo - wyodrębniona jednostka gospodarcza wytwarzająca dobra lub świadcząca usługi. Cel przedsiębiorstwa - maksymalizacja zysku Nakład czynniki

Bardziej szczegółowo

PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W NOWYM SĄCZU SYLABUS PRZEDMIOTU. Obowiązuje od roku akademickiego: 2010/2011

PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W NOWYM SĄCZU SYLABUS PRZEDMIOTU. Obowiązuje od roku akademickiego: 2010/2011 PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W NOWYM SĄCZU SYLABUS PRZEDMIOTU Obowiązuje od roku akademickiego: 2010/2011 Instytut Ekonomiczny Kierunek studiów: Ekonomia Kod kierunku: 04.9 Specjalność: brak 1. PRZEDMIOT

Bardziej szczegółowo

Gospodarka rynkowa. Rynkowy mechanizm popytu i podaży. Agnieszka Stus

Gospodarka rynkowa. Rynkowy mechanizm popytu i podaży. Agnieszka Stus Gospodarka rynkowa. Rynkowy mechanizm popytu i podaży. Agnieszka Stus Zagadnienia Rynki elastyczne i zmonopolizowane. Funkcje popytu i podaży (położenie, przesunięcie). Równowaga rynkowa. Prawo popytu

Bardziej szczegółowo

Konspekt 7. Strategie postępowania oligopolu - zastosowania teorii gier.

Konspekt 7. Strategie postępowania oligopolu - zastosowania teorii gier. KRAJOWA SZKOŁA ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ Ryszard Rapacki EKONOMIA MENEDŻERSKA Konspekt 7. Strategie postępowania oligopolu - zastosowania teorii gier. A. Cele zajęć. 1. Porównanie różnych struktur rynku

Bardziej szczegółowo

Model Bertranda. np. dwóch graczy (firmy), ustalają ceny (strategie) p 1 i p 2 jednocześnie

Model Bertranda. np. dwóch graczy (firmy), ustalają ceny (strategie) p 1 i p 2 jednocześnie Model Bertranda Firmy konkurują cenowo np. dwóch graczy (firmy), ustalają ceny (strategie) p 1 i p jednocześnie Jeśli produkt homogeniczny, konsumenci kupują tam gdzie taniej zawsze firmie o wyższej cenie

Bardziej szczegółowo

Modele lokalizacyjne

Modele lokalizacyjne Modele lokalizacyjne Model Hotelling a Konsumenci jednostajnie rozłożeni wzdłuż ulicy Firmy konkurują cenowo Jak powinny ulokować się firmy? N=1 N=2 N=3 Model Salop a Konsumenci jednostajnie rozłożeni

Bardziej szczegółowo

MONOPOL. dr Sylwia Machowska - Okrój

MONOPOL. dr Sylwia Machowska - Okrój MONOPOL dr Sylwia Machowska - Okrój MONOPOL PEŁNY (absolutny, czysty, doskonały) to forma rynku wykluczająca wszelką konkurencję produkcja zdominowana jest przez jedno przedsiębiorstwo, a wytwarzany produkt

Bardziej szczegółowo

2010 W. W. Norton & Company, Inc. Monopol

2010 W. W. Norton & Company, Inc. Monopol 2010 W. W. Norton & Company, Inc. Monopol Monopol Jeden sprzedawca. Krzywa popytu jaką napotyka monopolista (opadająca) to krzywa popytu rynkowego. Monopolista może zmienić cenę rynkową produktu dostosowując

Bardziej szczegółowo

Temat Rynek i funkcje rynku

Temat Rynek i funkcje rynku Temat Rynek i funkcje rynku 1. Rynkowa a administracyjna koordynacja działań gospodarczych 2. Popyt, podaż, cena równowagi 3. Czynniki wpływające na rozmiary popytu 4. Czynniki wpływające na rozmiary podaży

Bardziej szczegółowo

Temat Rynek i funkcje rynku. Elementy rynku. Rynek. Popyt i podaż. Cena - pieniężny wyraz wartości. Popyt Podaż Cena

Temat Rynek i funkcje rynku. Elementy rynku. Rynek. Popyt i podaż. Cena - pieniężny wyraz wartości. Popyt Podaż Cena Temat i funkcje rynku 1. Rynkowa a administracyjna koordynacja działań gospodarczych 2. opyt, podaż, cena równowagi 3. Czynniki wpływające na rozmiary popytu 4. Czynniki wpływające na rozmiary podaży 5.

Bardziej szczegółowo

Mikroekonomia II: Kolokwium, grupa II

Mikroekonomia II: Kolokwium, grupa II Mikroekonomia II: Kolokwium, grupa II Prowadząca: Martyna Kobus 2012-06-11 Piszemy 90 minut. Sprawdzian jest za 70 punktów. Jest 10 pytań testowych, każde za 2 punkty (łącznie 20 punktów za test) i 3 zadania,

Bardziej szczegółowo

Cena. Dr Kalina Grzesiuk

Cena. Dr Kalina Grzesiuk Cena Dr Kalina Grzesiuk cenę można zdefiniować jako wartość przedmiotu transakcji rynkowej (produktu lub usługi) zgodną z oczekiwaniami kupującego i sprzedającego, określaną najczęściej w jednostkach pieniężnych

Bardziej szczegółowo

- potrafi wymienić. - zna hierarchię podział. - zna pojęcie konsumpcji i konsumenta, - zna pojęcie i rodzaje zasobów,

- potrafi wymienić. - zna hierarchię podział. - zna pojęcie konsumpcji i konsumenta, - zna pojęcie i rodzaje zasobów, WYMAGANIA EDUKACYJNE PRZEDMIOT: Podstawy ekonomii KLASA: I TH NUMER PROGRAMU NAUCZANIA: 2305/T-5 T-3,SP/MEN/1997.07.16 L.p. Dział programu 1. Człowiek - konsument -potrafi omówić podstawy ekonomii, - zna

Bardziej szczegółowo

EKONOMIA MENEDŻERSKA. Wykład 5 Oligopol. Strategie konkurencji a teoria gier. 1 OLIGOPOL. STRATEGIE KONKURENCJI A TEORIA GIER.

EKONOMIA MENEDŻERSKA. Wykład 5 Oligopol. Strategie konkurencji a teoria gier. 1 OLIGOPOL. STRATEGIE KONKURENCJI A TEORIA GIER. Wykład 5 Oligopol. Strategie konkurencji a teoria gier. 1 OLIGOPOL. STRATEGIE KONKURENCJI A TEORIA GIER. 1. OLIGOPOL Oligopol - rynek, na którym działa niewiele przedsiębiorstw (od do 10) Cecha charakterystyczna

Bardziej szczegółowo

8. Rodzaje konkurencji

8. Rodzaje konkurencji 8. Rodzaje konkurencji Konkurencyjność dotyczy stopnia, w jakim pojedyncze firmy mają władzę nad rynkiem. Oznacza ona wpływ na cenę lub inne warunki według których sprzedawany jest produkt. Na jednym krańcu

Bardziej szczegółowo

Ekonomia - opis przedmiotu

Ekonomia - opis przedmiotu Ekonomia - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Ekonomia Kod przedmiotu 14.2-WP-SOCP-EKON-W_pNadGenAEXKR Wydział Kierunek Wydział Pedagogiki, Psychologii i Socjologii Socjologia Profil ogólnoakademicki

Bardziej szczegółowo

Ekonomia. Wykład dla studentów WPiA. Wykład 6: Struktury rynkowe i mechanizm konkurencji

Ekonomia. Wykład dla studentów WPiA. Wykład 6: Struktury rynkowe i mechanizm konkurencji Ekonomia Wykład dla studentów WPiA Wykład 6: Struktury rynkowe i mechanizm konkurencji Decyzje firmy o wielkości produkcji Firma podejmuje decyzje o wielkości produkcji na podstawie zderzenia kosztów i

Bardziej szczegółowo

Konspekt 5. Analiza kosztów.

Konspekt 5. Analiza kosztów. KRAJOWA SZKOŁA ADMINISTRJI PUBLICZNEJ Ryszard Rapacki EKONOMIA MENEDŻERSKA Konspekt 5. Analiza kosztów. A. Cele zajęć. 1. Wyjaśnienie istoty i rodzajów kosztów produkcji oraz związanych z nimi kategorii.

Bardziej szczegółowo

MIKROEKONOMIA. Wykład 3 Mikroanaliza rynku 1 MIKROANALIZA RYNKU

MIKROEKONOMIA. Wykład 3 Mikroanaliza rynku 1 MIKROANALIZA RYNKU Wykład 3 Mikroanaliza rynku 1 MIKROANALIZA RYNKU 1. POPYT Popyt (zapotrzebowanie) - ilość towaru, jaką jest skłonny kupić nabywca po ustalonej cenie rynkowej, dysponując do tego celu odpowiednim dochodem

Bardziej szczegółowo

EKONOMIA TOM 1 WYD.2. Autor: PAUL A. SAMUELSON, WILLIAM D. NORDHAUS

EKONOMIA TOM 1 WYD.2. Autor: PAUL A. SAMUELSON, WILLIAM D. NORDHAUS EKONOMIA TOM 1 WYD.2 Autor: PAUL A. SAMUELSON, WILLIAM D. NORDHAUS Przedmowa CZĘŚĆ I. PODSTAWOWE POJĘCIA Rozdział 1. Podstawy ekonomii 1.1. Wprowadzenie Niedobór i efektywność: bliźniacze tematy ekonomii

Bardziej szczegółowo

DEFINICJA RYNKU Wrzoska Balcerowicza

DEFINICJA RYNKU Wrzoska Balcerowicza DEFINICJA RYNKU Wg W. Wrzoska: rynek to ogół stosunków zachodzących między podmiotami uczestniczącymi w procesach wymiany. Tymi podmiotami są sprzedawcy i nabywcy, którzy reprezentują podaż, popyt, a także

Bardziej szczegółowo

JEDNOCZYNNIKOWA i DWUCZYNNIKOWA FUNKCJA PRODUKCJI

JEDNOCZYNNIKOWA i DWUCZYNNIKOWA FUNKCJA PRODUKCJI JEDNOCZYNNIKOWA i DWUCZYNNIKOWA FUNKCJA PRODUKCJI Zadanie 1: Uzupełnij tabelę, gdzie: TP produkt całkowity AP produkt przeciętny MP produkt marginalny L nakład czynnika produkcji, siła robocza (liczba

Bardziej szczegółowo

Cele polityki cenowej

Cele polityki cenowej DECYZJE CENOWE Cele polityki cenowej Kształtowanie poziomu sprzedaŝy, Kształtowanie poziomu zysku, Kreowanie wizerunku przedsiębiorstwa, Kształtowanie pozycji konkurencyjnej, Przetrwanie na rynku. 2/30

Bardziej szczegółowo

ANALIZA OTOCZENIA KONKURENCYJNEGO

ANALIZA OTOCZENIA KONKURENCYJNEGO ANALIZA OTOCZENIA KONKURENCYJNEGO KONKURENCJA zespół działań za pomocą których uczestnicy rynku, dążąc do realizacji swych interesów i osiągania zysków, przedstawiają nabywcom korzystniejsze od innych

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne przedmiot "Podstawy ekonomii" Dział I Gospodarka, pieniądz. dopuszczający

Wymagania edukacyjne przedmiot Podstawy ekonomii Dział I Gospodarka, pieniądz. dopuszczający Wymagania edukacyjne przedmiot "Podstawy ekonomii" Dział I Gospodarka, pieniądz. wyróżnić potrzeby ekonomiczne, wymienić podstawowe rodzaje środków zaspokajających potrzeby, rozróżnić podstawowe zasoby

Bardziej szczegółowo

Metody określania celów rynkowych i ustalania pozycji konkurencyjnej firmy na danym rynku

Metody określania celów rynkowych i ustalania pozycji konkurencyjnej firmy na danym rynku Metody określania celów rynkowych i ustalania pozycji konkurencyjnej firmy na danym rynku Metody określania celów rynkowych i ustalania pozycji konkurencyjnej Title of the presentation firmy na danym Date

Bardziej szczegółowo

2. ROLA RYNKU W GOSPODARCE... 3 3. RODZAJE RYNKÓW STRUKTURY RYNKOWE, KONKURENCJA... 8 BIBLIOGRAFIA... 11 SPIS RYSUNKÓW... 11

2. ROLA RYNKU W GOSPODARCE... 3 3. RODZAJE RYNKÓW STRUKTURY RYNKOWE, KONKURENCJA... 8 BIBLIOGRAFIA... 11 SPIS RYSUNKÓW... 11 SPIS TREŚCI RYNEK I JEGO ELEMENTY 1. POJĘCIE RYNKU ORAZ JEGO ELEMENTY... 2 2. ROLA RYNKU W GOSPODARCE... 3 3. RODZAJE RYNKÓW STRUKTURY RYNKOWE, KONKURENCJA... 8 4. POJĘCIE KONKURENCJI ORAZ JEJ ELEMENTY...

Bardziej szczegółowo

Systematyka rynku. Pojecie rynku. 1. Ujecie historyczne (techniczne)

Systematyka rynku. Pojecie rynku. 1. Ujecie historyczne (techniczne) Systematyka rynku Pojecie rynku 1. Ujecie historyczne (techniczne) Rynek - miejsce spotkań kupujących i sprzedających, którzy dokonują transakcji wymiennych. 2. Ujęcie ekonomiczne (klasyczne) Rynek - ogół

Bardziej szczegółowo

Akademia Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie. Karta przedmiotu

Akademia Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie. Karta przedmiotu Akademia Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie Wydział Turystyki i Rekreacji Karta obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 01/013 Kierunek studiów: Turystyka

Bardziej szczegółowo

3. O czym mówi nam marginalna (krańcowa) produktywność:

3. O czym mówi nam marginalna (krańcowa) produktywność: Ʊ1. 诲眤诲眤眪 眪 Zbiór produkcyjny: a) to zbiór wszystkich nakładów czynników produkcji, b) wykazuje możliwe techniki wytwarzania, c) pokazuje techniczne możliwości, d) poprawne są odpowiedzi a, c, e) poprawne

Bardziej szczegółowo

Struktury rynku Plan prezentacji

Struktury rynku Plan prezentacji Struktury rynku Plan prezentacji 1. Rynek i struktura rynku 2. Wskaźniki koncentracji 3. Konkurencja doskonała 4. Konkurencja monopolistyczna 5. Bariery wejścia 6. Oligopol (Model Cournota, Oligopol współpraca)

Bardziej szczegółowo

Akademia Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie. Karta przedmiotu

Akademia Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie. Karta przedmiotu Akademia Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie Karta obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 01/013 Wydział Wychowania Fizycznego i Sportu Kierunek studiów: Sport

Bardziej szczegółowo

Podstawy ekonomii WSTĘP I EKONOMICZNE MYŚLENIE. Opracowanie: dr Tomasz Taraszkiewicz

Podstawy ekonomii WSTĘP I EKONOMICZNE MYŚLENIE. Opracowanie: dr Tomasz Taraszkiewicz Podstawy ekonomii WSTĘP I EKONOMICZNE MYŚLENIE Opracowanie: dr Tomasz Taraszkiewicz Wstęp ekonomiczne myślenie Wstęp - ekonomiczne myślenie wybrane myśli przewodnie Minimalizacja nakładów Maksymalizacja

Bardziej szczegółowo

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Płocku Instytut Nauk Ekonomicznych i Informatyki KARTA PRZEDMIOTU Część A

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Płocku Instytut Nauk Ekonomicznych i Informatyki KARTA PRZEDMIOTU Część A Przedmiot: Mikroekonomia Wykładowca odpowiedzialny za przedmiot: dr Barbara Felic Cele zajęć z przedmiotu: Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Płocku Instytut Nauk Ekonomicznych i Informatyki KARTA PRZEDMIOTU

Bardziej szczegółowo

WSHiG Karta przedmiotu/sylabus

WSHiG Karta przedmiotu/sylabus WSHiG Karta przedmiotu/sylabus KIERUNEK SPECJALNOŚĆ TRYB STUDIÓW SEMESTR Turystyka i Rekreacja Obsługa Ruchu Turystycznego, Hotelarstwo i Gastronomia, Zarządzanie i Marketing w Hotelarstwie, Gastronomii,

Bardziej szczegółowo

Krańcowa stopa substytucji. Linia ograniczenia budżetowego konsumenta. Zmiana położenia linii ograniczenia budżetowego

Krańcowa stopa substytucji. Linia ograniczenia budżetowego konsumenta. Zmiana położenia linii ograniczenia budżetowego 211-2-21 UŻTCZNOŚĆ CŁKOWIT I MRGINLN Krzywa obojętności konsumenta Mapa krzywych obojętności konsumenta UC UM Krzywa użyteczności całkowitej Krzywa użyteczności marginalnej C I 1 I 2 I 3 obro X obro X

Bardziej szczegółowo