Sporzàdzanie Êrodków zaskar enia

Transkrypt

1 Dariusz Zalewski (red.) Sporzàdzanie Êrodków zaskar enia w sprawach podatkowych Komentarz praktyczny z orzecznictwem Wzory pism procesowych i kazusy PRAWO SÑDOWE PRAWO SÑDOWE PRAWO SÑDOWE

2 Dariusz Zalewski (red.) Sporzàdzanie Êrodków zaskar enia w sprawach podatkowych PRAWO SÑDOWE Komentarz praktyczny z orzecznictwem Wzory pism procesowych i kazusy dr Rafał Bucholski dr Przemysław Krawczyk Dariusz Zalewski Wydawnictwo C.H.Beck Warszawa 2014

3 Wydawca: Wioleta Beczek Projekt okładki: GRAFOS Autorami poszczególnych części są: Dariusz Zalewski rozdział I, wzory 1 23, kazus Nr 1 Rafał Bucholski rozdział II, kazus Nr 2 Przemysław Krawczyk rozdział III, wzory 24 33, kazus Nr 3 Wydawnictwo C.H.Beck 2014 Wydawnictwo C.H.Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, Warszawa Skład i łamanie: IDENTIA Druk i oprawa: Totem, Inowrocław ISBN ISBN e-book

4 Spis treści Przedmowa... XIII Wykaz skrótów... Część I. Komentarz praktyczny z przeglądem orzecznictwa... 1 Rozdział 1. Środki zaskarżenia czynności sprawdzających i kontrolnych organów skarbowych Uwagi wstępne Czynności sprawdzające oraz środki ich zaskarżania Uwagi wstępne Zakres czynności sprawdzających Sprzeciw na korektę deklaracji przez organ podatkowy Kontrola krzyżowa Bezpośrednia i pośrednia kontrola czynności sprawdzających Wybór orzecznictwa Kontrola podatkowa i metody kwestionowania jej ustaleń Uwagi wstępne Kontrola podatkowa a postępowanie podatkowe Czynności dowodowe zastrzeżone dla kontroli podatkowej Protokół kontroli Zastrzeżenia lub wyjaśnienia do protokołu kontroli Sprostowanie protokołu kontroli Zaskarżanie czynności w kontroli podatkowej Wybór orzecznictwa Sprzeciw w kontroli podatkowej Uwagi wstępne Specyfika kontroli podatkowej przedsiębiorcy Zakres sprzeciwu Warunki formalne wniesienia sprzeciwu Przywrócenie terminu do wniesienia sprzeciwu XV III

5 Spis treści 4.6. Procedura rozpatrywania sprzeciwów przez organy kontrolne Skutki wniesienia sprzeciwu Sposób liczenia terminów w trakcie rozstrzygania sprzeciwu Rozstrzygnięcia organów skarbowych w zakresie sprzeciwów i quasi-sprzeciwów Uwagi wstępne Postanowienie o niedopuszczalności sprzeciwu wydane na podstawie odpowiednio art. 216 OrdPU lub art. 123 KPA Poinformowanie zwykłym pismem o niedopuszczalności sprzeciwu Postanowienie o kontynuacji czynności kontrolnych, na które służy zażalenie Umorzenie postępowania na podstawie art KPA w formie decyzji Umorzenie postępowania w formie postanowienia Potraktowanie quasi-sprzeciwu jako skargi i udzielenie odpowiedzi w trybie KPA Postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania na podstawie odpowiednio art. 165a OrdPU i art. 61a KPA Rozstrzygnięcie quasi-sprzeciwu w decyzji kończącej postępowanie podatkowe lub kontrolne Problem stosowania prawidłowej formy rozstrzygnięcia quasi-sprzeciwu w orzecznictwie sądów administracyjnych Zaskarżalność postanowień w zakresie sprzeciwów do sądów administracyjnych dopuszczalność drogi sądowej Sprzeciwy w praktyce działania organów skarbowych Zmiany w taktyce prowadzenia postępowania dowodowego przez organy skarbowe Wybór orzecznictwa Rozdział 2. Środki zaskarżenia w postępowaniu podatkowym Uwagi wstępne Zwyczajne środki zaskarżenia Odwołanie IV

6 Spis treści Uwagi wstępne Cechy odwołania Tryb wnoszenia odwołania Pełnomocnictwo do wniesienia odwołania Wybór orzecznictwa Kwalifikowana forma odwołania Wybór orzecznictwa Zarzuty przeciw decyzji Wybór orzecznictwa Istota i zakres żądania Wybór orzecznictwa Wskazanie dowodów uzasadniających żądanie Odformalizowanie zasad sporządzania odwołania Samokontrola organu podatkowego I instancji Wybór orzecznictwa Cofnięcie odwołania Wybór orzecznictwa Odwołanie w trybie art. 221 OrdPU (odpowiednik wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy) Komentarz Wybór orzecznictwa Zażalenie Uwagi wstępne Tryb wnoszenia zażalenia Forma zażalenia Postanowienia, na które służy zażalenie Wybór orzecznictwa Wniosek o przywrócenie terminu Przesłanki przywrócenia terminu Brak winy w uchybieniu terminowi Właściwość organu i forma rozstrzygnięcia Wstrzymanie wykonania decyzji Wybór orzecznictwa Środki prawne nadzwyczajne Uwagi wstępne Wniosek o wznowienie postępowania Charakter prawny Wybór orzecznictwa Inicjatywa wznowienia Wybór orzecznictwa Przesłanki wznowienia postępowania Wybór orzecznictwa V

7 Spis treści Właściwość organu Decyzja w postępowaniu rozpoznawczym Wybór orzecznictwa Wniosek o stwierdzenie nieważności decyzji Charakter prawny Wybór orzecznictwa Przesłanki nieważności decyzji Wybór orzecznictwa Legitymacja do zgłoszenia żądania Właściwość organu Odmowa wszczęcia postępowania Wybór orzecznictwa Wniosek o zmianę lub uchylenie decyzji ostatecznej Charakter prawny Zmiana i uchylenie decyzji ostatecznej, na mocy której strona nie nabyła prawa Wybór orzecznictwa Zmiana i uchylenie decyzji ostatecznej, na mocy której strona nabyła prawo Wybór orzecznictwa Zmiana decyzji dotyczącej wysokości zobowiązania podatkowego Wybór orzecznictwa Uchylenie decyzji warunkowej Wybór orzecznictwa Termin wszczęcia postępowania Wybór orzecznictwa Wygaśnięcie decyzji Wygaśnięcie w drodze decyzji organu Wybór orzecznictwa Wygaśnięcie z mocy prawa Wybór orzecznictwa Ponaglenie (odpowiednik zażalenia na bezczynność) Uwagi wstępne Istota ponaglenia Właściwość organu Przesłanki ponaglenia Treść i forma Wybór orzecznictwa Sprzeciw prokuratora Stosowanie KPA Włączenie się prokuratora do postępowania VI

8 Spis treści Uprawnienie organu podatkowego do powiadomienia prokuratora o toczącym się postępowaniu Kompetencje prokuratora w postępowaniu podatkowym Sprzeciw Termin do wniesienia sprzeciwu Właściwość organu podatkowego i prokuratora Obowiązki organu podatkowego Wybór orzecznictwa Rozdział 3. Środki zaskarżenia w postępowaniu sądowoadministracyjnym w sprawach podatkowych Skarga do wojewódzkiego sądu administracyjnego w sprawach podatkowych Uwagi wstępne Przedmiot zaskarżenia skargą w sprawach podatkowych Wymogi formalne i fiskalne skargi Wymogi konstrukcyjne skargi Legitymacja do wniesienia skargi Procedura wnoszenia skargi Rozstrzygnięcia wojewódzkiego sądu administracyjnego Termin do wniesienia skargi i przesłanki jego przywrócenia Odpowiedź na skargę Wybór orzecznictwa Skarga kasacyjna Przedmiot zaskarżenia skargą kasacyjną w sprawach podatkowych Wymogi formalne i fiskalne skargi kasacyjnej Wymogi konstrukcyjne skargi kasacyjnej Uwagi wstępne Przykładowe podstawy skargi kasacyjnej Uzasadnienie podstaw skargi kasacyjnej Wnioski skargi kasacyjnej Legitymacja do wniesienia skargi kasacyjnej Procedura wnoszenia skargi kasacyjnej Rozstrzygnięcia Naczelnego Sądu Administracyjnego Termin i przywrócenie terminu do wniesienia skargi kasacyjnej Odpowiedź na skargę kasacyjną Wybór orzecznictwa VII

9 Spis treści 3. Zażalenie na orzeczenie wojewódzkiego sądu administracyjnego Przedmiot zaskarżenia zażaleniem Wymogi formalne i fiskalne zażalenia Wymogi konstrukcyjne zażalenia Legitymacja do wniesienia zażalenia Procedura wnoszenia zażalenia Rozstrzygnięcia wojewódzkiego sądu administracyjnego i Naczelnego Sądu Administracyjnego Termin do wniesienia zażalenia i przesłanki jego przywrócenia Wybór orzecznictwa Sprzeciw od zarządzeń i postanowień referendarza sądowego Przedmiot zaskarżenia sprzeciwem Wymogi formalne sprzeciwu Wymogi konstrukcyjne sprzeciwu Legitymacja do wniesienia sprzeciwu Procedura wnoszenia sprzeciwu Termin do wniesienia sprzeciwu i przesłanki jego przywrócenia Wybór orzecznictwa Odwołanie od zarządzenia przewodniczącego składu w sprawie sprostowania lub uzupełnienia protokołu Przedmiot zaskarżenia odwołaniem Wymogi formalne odwołania Wymogi konstrukcyjne odwołania Legitymacja do wniesienia odwołania Procedura wnoszenia odwołania Rozstrzygnięcia w sprawie wniesionego odwołania Termin i przywrócenie terminu do wniesienia odwołania Wybór orzecznictwa Środki zaskarżenia przysługujące od orzeczeń prawomocnych Skarga o wznowienie postępowania Przedmiot zaskarżenia skargą o wznowienie postępowania Wymogi formalne i fiskalne skargi o wznowienie postępowania Wymogi konstrukcyjne skargi o wznowienie postępowania VIII

10 Spis treści Legitymacja do wniesienia skargi o wznowienie postępowania Procedura wnoszenia skargi o wznowienie postępowania Rozstrzygnięcia w sprawach o wznowienie postępowania Termin i przywrócenie terminu do wniesienia skargi o wznowienie postępowania Wybór orzecznictwa Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia Przedmiot zaskarżenia skargą o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia Wymogi formalne skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia Wymogi konstrukcyjne skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia Procedura wnoszenia skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia Legitymacja do wniesienia skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia Rozstrzygnięcia w sprawie stwierdzenia niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia Termin do wniesienia skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia Wybór orzecznictwa Unieważnienie prawomocnego orzeczenia sądu administracyjnego Część II. Wzory pism procesowych Rozdział 1. Wzory pism procesowych w czynnościach sprawdzających i kontroli podatkowej Sprzeciw na korektę deklaracji Wniosek o uzupełnienie dowodów Zastrzeżenia do protokołu kontroli podatkowej IX

11 Spis treści X 4. Zastrzeżenia i wyjaśnienia do protokołu kontroli skarbowej Zastrzeżenia do protokołu badania ksiąg podatkowych Zażalenie na postanowienie o odmowie przywrócenia terminu na złożenie zastrzeżeń do protokołu kontroli Sprzeciw na czynności kontrolne Wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia sprzeciwu na czynności kontrolne Zażalenie na odmowę przywrócenia terminu do wniesienia sprzeciwu Zażalenie na postanowienie o kontynuacji czynności kontrolnych Rozdział 2. Wzory pism procesowych w postępowaniu podatkowym i kontrolnym Odwołanie od decyzji organu podatkowego Odwołanie od decyzji organu kontroli skarbowej Wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania Ponaglenie Wniosek o uzupełnienie decyzji Wniosek o sprostowanie decyzji dyrektora urzędu kontroli skarbowej Wniosek o sprostowanie oczywistej omyłki w decyzji Naczelnika Urzędu Skarbowego Zażalenie na postanowienie o zawieszeniu postępowania kontrolnego Wniosek o wznowienie postępowania podatkowego Wniosek o stwierdzenie nieważności decyzji Wniosek o wstrzymanie wykonania decyzji ostatecznej Wniosek o zmianę decyzji w sprawie zobowiązania podatkowego Wniosek o stwierdzenie wygaśnięcia decyzji Rozdział 3. Wzory pism procesowych w postępowaniu sądowym Sprzeciw na czynności referendarza sądowego Skarga na decyzję podatkową Skarga kasacyjna na postanowienie o odrzuceniu skargi Odpowiedź na skargę Skarga na bezczynność organu

12 Spis treści 29. Skarga na indywidualną interpretację podatkową Skarga kasacyjna na decyzję podatkową organu (zarzut naruszenia prawa procesowego) Skarga kasacyjna na decyzję podatkową organu (zarzut naruszenia prawa materialnego) Skarga o wznowienie postępowania Zażalenie na zarządzenie przewodniczącego Część III. Kazusy Kazus dotyczący sporządzenia środka zaskarżenia w kontroli podatkowej Założenia Stan faktyczny Propozycja rozwiązania kazusu Kazus dotyczący sporządzenia środka zaskarżenia w postępowaniu podatkowym Założenia Stan faktyczny Propozycja rozwiązania kazusu Kazus dotyczący sporządzenia środka zaskarżenia w postępowaniu przed sądem administracyjnym Założenia Stan faktyczny Propozycja rozwiązania kazusu Indeks XI

13

14 Przedmowa Podstawowym celem naszej publikacji jest zaproponowanie Czytelnikom pogłębionej i poszerzonej interpretacji norm prawnych poświęconych zagadnieniom środków zaskarżenia w sprawach podatkowych wraz z zaproponowaniem gotowych rozwiązań praktycznych w zakresie omawianych problemów. Książka stanowi kompletną i kompetentną analizę kwestii spornych pomiędzy podatnikami a organami skarbowymi, z którymi najczęściej borykają się w trakcie kontroli podatkowej, postępowania podatkowego, jak również w postępowaniu przed sądami administracyjnymi, podatnicy i ich pełnomocnicy. Powyższa synteza była prowadzona głównie z punktu widzenia prawidłowej wykładni prawa i to nie tylko literalnego brzmienia przepisów, ale również zgodności z ich wykładnią systemową i celowościową. Polem interpretacji były nie tylko przepisy ustaw regulujących problematykę kontroli podatkowej i postępowania podatkowego, ale również orzecznictwo sądów krajowych, jak i TSUE oraz poglądy doktryny. Wszystko to miało na celu pomoc podatnikom, doradcom podatkowym, radcom prawnym, przedsiębiorcom i pracownikom organów, w praktycznym rozwiązywaniu problemów związanych z wykładnią przepisów regulujących procedury podatkowe i możliwością składania w ich trakcie środków zaskarżania. Staraliśmy się w sposób klarowny i usystematyzowany opisać wszystkie sporne zagadnienia, a jednocześnie pomóc w ich rozwiązaniu, przedstawiając gotowe rozwiązania w postaci ponad 30 wzorów pism procesowych, sporządzonych pod kątem najbardziej istotnych problemów prawnych występujących w sprawach podatkowych. Priorytetem było oczywiście przygotowanie takich wzorów środków zaskarżenia, które będą skutecznie wzruszać sprzeczne z prawem rozstrzygnięcia organów skarbowych. Książka zawiera również kazusy, które stanowić będą niezbędną pomoc aplikantom w przygotowaniu się do egzaminów zawodowych XIII

15 Przedmowa w zakresie uzyskania tytułu doradcy podatkowego, czy też radcy prawnego bądź adwokata. Z pewnością zwarta i syntetyczna formuła książki może być przydatna do przygotowania się na studia do egzaminów w zakresie prawa podatkowego czy też wspomnianych już egzaminów zawodowych. Rezultat naszej pracy pozostawiamy Państwa ocenie. Warszawa, maj 2014 r. Autorzy XIV

16 Wykaz skrótów 1. Akty prawne InformPodPublU ustawa z r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 235) KC ustawa z r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 121) Konstytucja RP Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze sprost. i ze zm.) KontrSkarbU ustawa z r. o kontroli skarbowej (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 41, poz. 214 ze zm.) KontrSkarbU04 ustawa z r. o kontroli skarbowej (t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 8, poz. 65 ze zm.) KPA ustawa z r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 267 ze zm.) KPC ustawa z r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 101 ze zm.) OrdPU ustawa z r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) OrdPU05 ustawa z r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) PDOFizU ustawa z r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.) PodLokU ustawa z r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 95, poz. 613 ze zm.) PodSpDarU ustawa z r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 ze zm.) XV

17 Wykaz skrótów PostAdmU PrCelne ProkU RyczałtU SwobDziałGospU VATU ustawa z r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.) ustawa z r. Prawo celne (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 727 ze zm.) ustawa z r. o prokuraturze (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 270, poz ze zm.) ustawa z r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. Nr 144, poz. 930 ze zm.) ustawa z r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 672 ze zm.) ustawa z r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz ze zm.) 2. Czasopisma i publikatory CBOSA Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych Dz.U. Dziennik Ustaw Dz.Urz. UE Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej M.P. Monitor Polski MoPod Monitor Podatkowy ONSA Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego ONSAiWSA Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego i Wojewódzkich Sądów Administracyjnych OSP Orzecznictwo Sądów Polskich OTK-A Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego seria A PiP Państwo i Prawo Prz. Pod. Przegląd Podatkowy PUG Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 3. Organy i instytucje NSA Naczelny Sąd Administracyjny NSA(7) Naczelny Sąd Administracyjny w składzie 7 sędziów WSA Wojewódzki Sąd Administracyjny XVI

18 Wykaz skrótów 4. Inne skróty art. artykuł kom. komentarz KRS Krajowy Rejestr Sądowy lit. litera n. następny (-a, -e) Nb Numer brzegowy niepubl. niepublikowany (-a, -e) Nr Numer post. postanowienie poz. pozycja przyp. przypis s. strona spółka z o.o. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością t. tom t.j. tekst jednolity uchw. uchwała ust. ustęp VAT podatek od towarów i usług w zw. w związku wyr. wyrok zd. zdanie ze sprost. ze sprostowaniem ze zm. ze zmianami XVII

19

20 Część I Komentarz praktyczny z przeglądem orzecznictwa Rozdział 1. Środki zaskarżenia czynności sprawdzających i kontrolnych organów skarbowych 1. Uwagi wstępne 2. Czynności sprawdzające oraz środki ich zaskarżania 3. Kontrola podatkowa i metody kwestionowania jej ustaleń 4. Sprzeciw w kontroli podatkowej Rozdział 2. Środki zaskarżenia w postępowaniu podatkowym 1. Uwagi wstępne 2. Zwyczajne środki zaskarżenia 3. Środki prawne nadzwyczajne Rozdział 3. Środki zaskarżenia w postępowaniu sądowoadministracyjnym w sprawach podatkowych 1. Skarga do wojewódzkiego sądu administracyjnego w sprawach podatkowych 2. Skarga kasacyjna 3. Zażalenie na orzeczenie wojewódzkiego sądu administracyjnego 4. Sprzeciw od zarządzeń i postanowień referendarza sądowego 5. Odwołanie od zarządzenia przewodniczącego składu w sprawie sprostowania lub uzupełnienia protokołu 6. Środki zaskarżenia przysługujące od orzeczeń prawomocnych