POSTĘPOWANIE ODWOŁAWCZE

Transkrypt

1 POSTĘPOWANIE ODWOŁAWCZE 1. Od kiedy decyzja wiąże organ podatkowy? 2. Uzupełnienie lub sprostowanie decyzji 3. Ogólne zasady postępowania odwoławczego 4. Zasady wnoszenia oraz przekazywania odwołania 5. Decyzje kończące postępowanie odwoławcze

2 Od kiedy decyzja wiąże organ podatkowy? Art. 212 OP Organ podatkowy, który wydał decyzję, jest nią związany od chwili jej doręczenia. Decyzje, o których mowa w art. 67d, wiążą organ podatkowy od chwili ich wydania. DO OBROTU PRAWNEGO WCHODZI TYLKO DECYZJA DORĘCZONA STRONIE

3 UZUPEŁNIENIE LUB SPROSTOWANIE DECYZJI Art Strona może w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji zażądać jej uzupełnienia co do rozstrzygnięcia lub co do prawa odwołania, wniesienia w stosunku do decyzji powództwa do sądu powszechnego lub co do skargi do sądu administracyjnego albo sprostowania zamieszczonego w decyzji pouczenia w tych kwestiach. 2. Organ podatkowy może z urzędu, w każdym czasie, uzupełnić albo sprostować decyzję w zakresie, o którym mowa w 1.

4 3. Uzupełnienie lub sprostowanie decyzji następuje w drodze decyzji. 4. W przypadku wydania decyzji o uzupełnieniu lub sprostowaniu decyzji termin do wniesienia odwołania lub skargi biegnie od dnia doręczenia tej decyzji. 5. Odmowa uzupełnienia lub sprostowania decyzji następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie. Przepis 4 stosuje się odpowiednio.

5 OCZYWISTA OMYŁKA/BŁĄD RACHUNKOWY Art. 215 OP 1. Organ podatkowy może, z urzędu lub na żądanie strony, prostować w drodze postanowienia błędy rachunkowe oraz inne oczywiste omyłki w wydanej przez ten organ decyzji. 2. Organ podatkowy, który wydał decyzję, na żądanie strony lub organu egzekucyjnego wyjaśnia w drodze postanowienia wątpliwości co do treści decyzji. 3. Na postanowienie w sprawie sprostowania i wyjaśnienia służy zażalenie.

6 IGNORANTIA IURIS NOCET Czy w prawie podatkowym można przyjąć fikcję powszechnej znajomości prawa? Czy zasada ignorantia iuris nocet obowiązuje na gruncie postępowania podatkowego?

7 BŁĘDNE POUCZENIE CO DO PRAWA ODWOŁANIA Art. 214 OP primum non nocere Nie może szkodzić stronie błędne pouczenie w decyzji co do prawa odwołania, wniesienia powództwa do sądu powszechnego lub skargi do sądu administracyjnego albo brak takiego pouczenia. NIEWŁAŚCIWE OZNACZENIE ORGANU (SĄDU), NIEPRAWIDŁOWO OKREŚLONY TERMIN, BRAK POUCZENIA

8 SKUTEK strona posiada nieograniczone w czasie uprawnienie do wniesienia środka zaskarżenia Wyrok WSA w Kielcach z dnia 17 stycznia 2007 r., I SA/Ke 303/06, LEX nr Dla wystąpienia skutku przewidzianego w art. 214 OP nie jest wystarczające, że w decyzji zawarto błędne pouczenie, lecz jest konieczne, aby strona zastosowała się do tego pouczenia, tj. zgodnie z pouczeniem wniosła środek zaskarżenia przewidziany w tym przepisie, a zastosowanie się do niego wywołało dla niej negatywne skutki.

9 Wyrok NSA z dnia 19 września 2006 r., I FSK 1123/05, LEX nr Występowanie w sprawie profesjonalnego pełnomocnika, w świetle art. 217 w zw. z art. 137 OP, nie zwalnia organu podatkowego od zawarcia w postanowieniu prawidłowego pod względem treści (to jest pełnego) pouczenia o prawie i trybie wniesienia zażalenia. Ewentualne zaś uchybienia w tym zakresie organ podatkowy winien rozstrzygać z uwzględnieniem generalnej reguły wynikającej z art. 214 w zw. z art. 219 tej ustawy.

10 Art. 127 OP Postępowanie podatkowe jest dwuinstancyjne. Wyrok NSA z dnia 24 czerwca 2014 r., II FSK 218/14, LEX nr Zasada dwuinstancyjnego postępowania podatkowego znajdująca swe umocowanie w art. 127 o.p., a także w art. 78 Konstytucji RP, nie może być postrzegana jako nakaz powtarzania tych samych czynności i dowodów przez organy podatkowe obydwu instancji. Zasada dwuinstancyjności wyraża jedynie prawo podatnika do rozstrzygnięcia sprawy dwukrotnie, w dwóch organach. Dla jej realizacji konieczne jest, by rozstrzygnięcia w obydwu instancjach zostały poprzedzone przeprowadzeniem przez każdy z organów postępowania umożliwiającego osiągnięcie celów, dla których postępowanie to jest prowadzone.

11 Art. 220 OP Rozdział 15 Odwołania 1. Od decyzji organu podatkowego wydanej w pierwszej instancji służy stronie odwołanie tylko do jednej instancji. PONOWNE MERYTORYCZNE ROZPOZNANIA SPRAWY, ODRĘBNE POSTĘPOWANIE ZWYCZAJNY ŚRODEK ZASKARŻENIA, WERYFIKACJA DECYZJI W TOKU INSTANCJI

12 2. Właściwy do rozpatrzenia odwołania jest organ podatkowy wyższego stopnia. Art. 13 OP 1. Organem podatkowym, stosownie do swojej właściwości, jest: 1) naczelnik urzędu skarbowego, naczelnik urzędu celnego, wójt, burmistrz (prezydent miasta), starosta albo marszałek województwa - jako organ pierwszej instancji; 2) dyrektor izby skarbowej, dyrektor izby celnej - jako: a) organ odwoławczy odpowiednio od decyzji naczelnika urzędu skarbowego lub naczelnika urzędu celnego, b) organ pierwszej instancji, na podstawie odrębnych przepisów, c) organ odwoławczy od decyzji wydanej przez ten organ w pierwszej instancji; 3) samorządowe kolegium odwoławcze - jako organ odwoławczy od decyzji wójta, burmistrza (prezydenta miasta), starosty albo marszałka województwa.

13 KAZUS NR 1 Decyzja prezydenta Miasta Lublina, w której wymierzono mu podatek od nieruchomości za 2006 r., została doręczona podatnikowi 25 czerwca 2014 r. Podatnik wniósł podanie o stwierdzenie nieważności decyzji w dniu 5 lipca 2014 r. W podaniu podatnik wskazał, że zobowiązanie podatkowe przedawniło się i w związku z tym nie ma podstawy prawnej do wymiaru podatku od nieruchomości.

14 ŚRODKI WZGLĘDNIE DEWOLUTYWNE POWODUJĄ PRZESUNIĘCIE ROZPATRZENIA ŚRODKA ZASKARŻENIA DO ORGANU WYŻSZEGO STOPNIA, O ILE NIE ZOSTAŁY UWZGLĘDNIONE PRZEZ ORGAN PIERWSZEJ INSTANCJI versus ZASADA ZWIĄZANIA ORGANU I INSTANCJI WŁASNĄ DECYZJĄ

15 Art. 226 OP 1. Jeżeli organ podatkowy, który wydał decyzję, uzna, że odwołanie wniesione przez stronę zasługuje na uwzględnienie w całości, wyda nową decyzję, którą uchyli lub zmieni zaskarżoną decyzję. 2. Od nowej decyzji służy stronie odwołanie.

16 BRAK DEWOLUTYWNOŚCI Art. 221 OP W przypadku wydania decyzji w pierwszej instancji przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych, dyrektora izby skarbowej, dyrektora izby celnej lub przez samorządowe kolegium odwoławcze odwołanie od decyzji rozpatruje ten sam organ podatkowy, stosując odpowiednio przepisy o postępowaniu odwoławczym.

17 Art. 168 OP 1. Podania (żądania, wyjaśnienia, odwołania, zażalenia, ponaglenia, wnioski) mogą być wnoszone pisemnie lub ustnie do protokołu, a także za pomocą środków komunikacji elektronicznej przez elektroniczną skrzynkę podawczą organu podatkowego, utworzoną na podstawie ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne, lub portal podatkowy. 2. Podanie powinno zawierać co najmniej treść żądania, wskazanie osoby, od której pochodzi, oraz jej adresu (miejsca zamieszkania lub pobytu, siedziby albo miejsca prowadzenia działalności), a także czynić zadość innym wymogom ustalonym w przepisach szczególnych. 3. Podanie wniesione pisemnie albo ustnie do protokółu powinno być podpisane przez wnoszącego, a protokół ponadto przez pracownika, który go sporządził. Jeżeli podanie wnosi osoba, która nie może lub nie umie złożyć podpisu, podanie lub protokół podpisuje za nią inna osoba przez nią upoważniona, czyniąc o tym wzmiankę obok podpisu.

18

19 + ZARZUTY PRZECIW DECYZJI Art. 222 OP Odwołanie od decyzji organu podatkowego powinno zawierać zarzuty przeciw decyzji, określać istotę i zakres żądania będącego przedmiotem odwołania oraz wskazywać dowody uzasadniające to żądanie. ORGAN ODWOŁAWCZY MOŻE WYKRACZAĆ POZA ŻĄDANIE ZAWARTE W ODWOŁANIU ZASADA PRAWDY MATERIALNEJ

20 1) zarzuty przeciw decyzji, 2) istota i zakres żądania będącego przedmiotem odwołania, określenie oczekiwań (merytorycznych i formalnych) wobec organu odwoławczego 3) dowody uzasadniające to żądanie. UCHYBIENIA OBJĘTE ZARZUTAMI UCHYBIENIA NIEOBJĘTE ZARZUTAMI

21 ZASADY WNOSZENIA ORAZ PRZEKAZYWANIA ODWOŁANIA Art. 223 OP 1. Odwołanie wnosi się do właściwego organu odwoławczego za pośrednictwem organu podatkowego, który wydał decyzję. 2. Odwołanie wnosi się w terminie 14 dni od dnia doręczenia: 1) decyzji stronie; 2) zawiadomienia, o którym mowa w art

22 za pośrednictwem organu podatkowego, który wydał decyzję. ART. 226 OP AUTOKONTROLA, WZGLĘDNA DEWOLUTYWNOŚĆ ODWOŁANIA - UWZGLĘDNIENIE W CAŁOŚCI ODWOŁANIA ART. 227 OP

23 Art. 227 OP 1. Organ podatkowy, do którego wpłynęło odwołanie, przekazuje je wraz z aktami sprawy organowi odwoławczemu bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie 14 dni od dnia otrzymania odwołania, chyba że w tym terminie wyda decyzję na podstawie art Organ podatkowy, przekazując sprawę, jest obowiązany ustosunkować się do przedstawionych zarzutów i poinformować stronę o sposobie ustosunkowania się do nich.

24 KAZUS NR 2 Naczelnik urzędu skarbowego określił decyzją podatek od towarów i usług za czerwiec 2014 r. w wysokości 20 tys. zł. Podatnik złożył odwołanie od tej decyzji, podnosząc że podatek ten powinien wynosić 17 tys. zł. Naczelnik po wpłynięciu odwołania zauważył bezprawne zawyżenie wysokości podatku o 2,5 tys. zł. Podatek powinien wynosić 17,5 tys. zł. Naczelnik rozpatrzył odwołanie, w trybie art. 226 OP (autokontrola), i zmienił decyzję uwzględniając żądanie podatnika.

25 POZOSTAWIENIE ODWOŁANIA BEZ MERYTORYCZNEGO ROZPATRZENIA Art. 228 OP 1. Organ odwoławczy stwierdza w formie postanowienia: 1) niedopuszczalność odwołania; 2) uchybienie terminowi do wniesienia odwołania; 3) pozostawienie odwołania bez rozpatrzenia, jeżeli nie spełnia warunków wynikających z art Postanowienia w sprawach wymienionych w 1 są ostateczne.

26 KAZUS NR 3 Naczelnik urzędu skarbowego wydał w dniu 13 maja 2014 r. decyzję, którą ustalił podatek od czynności cywilnoprawnych z tytułu pożyczki rewolwingowej. Decyzja została doręczona podatnikowi 25 maja 2014 r. Podatnik złożył odwołanie po upływie 25 dni od daty doręczenia. W odwołaniu zarzucił, że decyzja była wydana bezprawnie. Dyrektor izby skarbowej nie rozpatrzył merytorycznie odwołania i wydał postanowienie na podstawie art pkt 2 OP.

27 Art. 235 OP W sprawach nieuregulowanych w art w postępowaniu przed organami odwoławczymi mają odpowiednie zastosowanie przepisy o postępowaniu przed organami pierwszej instancji. OGÓLNE ZASADY POSTĘPOWANIA Art. 122 OP W toku postępowania organy podatkowe podejmują wszelkie niezbędne działania w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy w postępowaniu podatkowym.

28 Wyrok WSA w Gdańsku z dnia 19 sierpnia 2014 r., I SA/Gd 186/14, LEX nr Wprawdzie z dyspozycji art. 122 o.p. wynika obowiązek organu podatkowego do podejmowania wszelkich niezbędnych działań w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy, przy czym zgodnie z art. 235 tej ustawy powyższa zasada winna być realizowana również w postępowaniu odwoławczym, nie oznacza to jednak, że strona jest zwolniona od współudziału w realizacji tego obowiązku, w szczególności gdy konstrukcja konkretnego przepisu podatkowego prawa materialnego wymusza na podatniku ciężar udowodnienia określonych faktów.

29 DECYZJE KOŃCZĄCE POSTĘPOWANIE Art. 233 OP 1. Organ odwoławczy wydaje decyzję, w której: 1) utrzymuje w mocy decyzję organu pierwszej instancji albo 2) uchyla decyzję organu pierwszej instancji: a) w całości lub w części - i w tym zakresie orzeka co do istoty sprawy lub uchylając tę decyzję - umarza postępowanie w sprawie, b) w całości i sprawę przekazuje do rozpatrzenia właściwemu organowi pierwszej instancji, jeżeli decyzja ta została wydana z naruszeniem przepisów o właściwości, albo 3) umarza postępowanie odwoławcze.

30 2. Organ odwoławczy może uchylić w całości decyzję organu pierwszej instancji i przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia przez ten organ, jeżeli rozstrzygnięcie sprawy wymaga uprzedniego przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości lub w znacznej części. Przekazując sprawę, organ odwoławczy wskazuje okoliczności faktyczne, które należy zbadać przy ponownym rozpatrzeniu sprawy. 3. Samorządowe kolegium odwoławcze uprawnione jest do wydania decyzji uchylającej i rozstrzygającej sprawę co do istoty jedynie w przypadku, gdy przepisy prawa nie pozostawiają sposobu jej rozstrzygnięcia uznaniu organu podatkowego pierwszej instancji. W pozostałych przypadkach samorządowe kolegium odwoławcze uwzględniając odwołanie, ogranicza się do uchylenia zaskarżonej decyzji.

31 DECYZJE ROZSTRZYGAJĄCE SPRAWĘ CO DO ISTOTY (MERYTORYCZNE) DECYZJE FORMALNE UMARZAJĄCE POSTĘPOWANIE DECYZJE WYDANE PRZEZ ORGAN ODWOŁAWCZY SĄ DECYZJAMI OSTATECZNYMI, ALE NIE PRAWNOMOCNYMI SKARGA DO WSA (30 dni od doręczenia decyzji) za pośrednictwem organu odwoławczego

32 KAZUS NR 4

33 ZAKAZ REFORMATIONIS IN PEIUS Art. 234 OP Organ odwoławczy nie może wydać decyzji na niekorzyść strony odwołującej się, chyba że zaskarżona decyzja rażąco narusza prawo lub interes publiczny. zakaz pogarszania sytuacji strony odwołującej się