NOWE METODY WYZNACZANIA WZGLĘDNEGO OBCIĄŻENIA WYSIŁKIEM FIZYCZNYM ORGANIZMU CZŁOWIEKA
|
|
- Czesław Sobolewski
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Medycyna Pracy 2014;65(2): Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi Józef Szubert 1 Sławomir Szubert 1 Wiesława Koszada-Włodarczyk 2 Alicja Bortkiewicz 2 PRACA ORYGINALNA NOWE METODY WYZNACZANIA WZGLĘDNEGO OBCIĄŻENIA WYSIŁKIEM FIZYCZNYM ORGANIZMU CZŁOWIEKA NEW METHODS FOR DETERMINING THE RELATIVE LOAD DUE TO PHYSICAL EFFORT OF THE HUMAN BODY 1 Wyższa szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna / Higher School of Humanities and Economics, Łódź, Poland Katedra Informatyki Stosowanej / Department of Applied Informatics 2 Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera / Nofer Institute of Occupational Medicine, Łódź, Poland Zakład Fizjologii Pracy i Ergonomii / Department of Work Physiology and Ergonomics Streszczenie Wstęp: Względne obciążenie wysiłkiem fizycznym ( ) jest ilorazem zapotrzebowania na tlen ( ) podczas fizycznego i maksymalnego poboru tlenu ( ) przez organizm człowieka, a jego ocena wymaga przeprowadzenia próby wysiłkowej. Względne obciążenie wykazuje wysoką korelację m.in. z wentylacją minutową płuc, pojemnością minutową serca, częstością skurczów serca, objętością wyrzutową lewej komory, zwiększeniem stężenia amin katecholowych we krwi, temperaturą wewnętrzną, masą, wysokością i powierzchnią ciała człowieka. Względne obciążenie stanowi kryterium dopuszczalności obciążenia wysiłkowego w pracy zawodowej ludzi zdrowych i chorych. Poza tym w oparciu o względne obciążenie można dokonać dokładniejszej klasyfikacji niż na podstawie wydatku energetycznego. Materiał i metody: W oparciu o własne i światowe dane empiryczne oraz prawa wymiany ciepła i mechanikę płynów opracowano model układu regulacji temperatury wraz z elementami układu krążenia i oddychania. Wykorzystanie tego modelu pozwoliło opracować 2 własne metody wyznaczania fizycznym. Nie wymagają one wykonania próby wysiłkowej, niezbędna jest tylko znajomość temperatury wewnętrznej ( ) lub częstości skurczów serca w ciągu 1 min (HR) oraz masy (m), wysokości (H) i powierzchni ciała człowieka ( ). Wyniki: Wartości fizycznym ( ) uzyskane za pomocą własnych, nowych metod nie różnią się istotnie statystycznie od średnich wartości uzyskanych innymi metodami przez innych badaczy. Wnioski: Opracowane, nowe metody wyznaczania fizycznym ( ) nie wymagają przeprowadzania badań wysiłkowych, dzięki czemu (po zweryfikowaniu w bardziej szczegółowym eksperymencie) mogą być alternatywą dla obecnie stosowanych metod. Med. Pr. 2014;65(2): Słowa kluczowe: obciążenie względne, obciążenie bezwzględne, temperatura wewnętrzna, częstość skurczów serca, klasyfikacja wysiłków fizycznych Abstract Background: The relative physical load ( ) is the quotient of oxygen uptake (Vo 2 ) during physical effort and imum oxygen uptake ( ) by the human body. For this purpose the stress test must be performed. The relative load shows a high correlation with minute ventilation, cardiac output, heart rate, stroke volume, increased concentrations of catecholamines in the blood, inner temperature, weight, height and human body surface area. The relative load is a criterion for the imum workloads admissible for healthy and sick workers. Besides, the classification of effort can be more precise when based on the relative load than on the energy output. Material and Methods: Based on our own and international empirical evidence and the laws of heat transfer and fluid mechanics, a model of temperature control system has been developed, involving the elements of human cardiovascular and respiratory systems. Using this model, we have been able to develop our own methods of determining the relative load, applying only the body core temperature ( ) or heart rate within one minute (HR), body mass (m), height (H), and body surface area ( ) instead of. Results: The values of the relative physical load ( ) obtained by using our own methods do not differ significantly from those obtained by other methods and by other researchers. Conclusions: The developed methods for determining the relative physical load ( ) do not require the exercise test to be performed, therefore, they may be considered (after verification in an experimental study) a feasible alternative to current methods. Med Pr 2014;65(2): Key words: relative load, absolute load, inner temperature, heart rate, classification of exercise Autorka do korespondencji / Corresponding author: Alicja Bortkiewicz, Zakład Fizjologii Pracy i Ergonomii, Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera, ul. św. Teresy 8, Łódź, alab@imp.lodz.pl Nadesłano: 28 października 2013, zatwierdzono: 27 lutego 2014
2 190 J. Szubert i wsp. Nr 2 WSTĘP Względne obciążenie organizmu człowieka ( ) jest ilorazem zapotrzebowania na tlen ( ) podczas fizycznego i maksymalnego poboru tlenu ( ) przez organizm człowieka. Wysoką korelację z wartością względnego obciążenia wykazuje wiele wskaźników różnych narządów i układów, takich jak wentylacja płuc, pojemność minutowa serca, częstość skurczów serca, objętość wyrzutowa lewej komory, ciśnienie tętnicze krwi, zmiany regionalnego przepływu krwi, zwiększenie stężenia amin katecholowych we krwi, zmiany wydzielania niektórych hormonów itp. (1 6). Przebieg procesów metabolicznych w czasie fizycznego oraz większość wskaźników reakcji organizmu na wysiłek zależy w większym stopniu od wartości względnego obciążenia niż od obciążenia bezwzględnego. Od obciążenia względnego zależy ilość mleczanu wytwarzanego w komórkach mięśniowych i jego stężenie we krwi oraz związane z tym zmiany wskaźników równowagi kwasowo-zasadowej (3,7 11). Także od obciążenia względnego zależy tempo zużycia glikogenu mięśniowego i glukozy z krwi, wysiłkowy wzrost temperatury wewnętrznej, odczucie ciężkości pracy oraz duszności wysiłkowej (3,11 14). Wyznaczanie względnego obciążenia wysiłkiem fizycznym ( ) wymaga znajomości poboru tlenu ( ) podczas aktualnie wykonywanego przez badaną osobę oraz jej maksymalnego poboru tlenu ( ). Celem prezentowanej pracy było opracowanie nowych metod wyznaczania fizycznym ( ) za pomocą wzorów, które mogłyby być alternatywą dla obecnie stosowanych metod. Te ostatnie wymagają bowiem przeprowadzania czasochłonnych badań (m.in. oceny wydolności fizycznej ), które są obciążające dla osób badanych. MATERIAŁ I METODY W oparciu o własne i światowe dane empiryczne oraz prawa wymiany ciepła i mechanikę płynów opracowano model układu regulacji temperatury wraz z elementami układu krążenia i oddychania organizmu człowieka (15). Badania te pozwoliły na opracowanie 2 prostych metod wyznaczania fizycznym. W metodzie I do wyznaczenia tej wielkości niezbędny jest pomiar temperatury wewnętrznej (rektalnej), masy i wysokości ciała człowieka. Względne obciążenie wysiłkiem wyznacza się z równania: H 1,45 m 0,15 = 32,2301( 36,8) [1] gdzie: względne obciążenie wysiłkiem fizycznym, temperatura wewnętrzna (rektalna) [C], H wysokość ciała, m masa ciała. W metodzie II do wyznaczenia względnego obciążenia wysiłkiem niezbędny jest pomiar częstości skurczów serca i powierzchni ciała człowieka. Względne obciążenie wysiłkiem wyznacza się z równania: = (0, ,03127 ) (HR 70) + + 4,0651 [2] gdzie: względne obciążenie wysiłkiem fizycznym, = 0,20247m 0,425 H 0,725 (równanie Du Bois) powierzchnia ciała człowieka, HR częstość skurczów serca w ciągu 1 min, H wysokość ciała, m masa ciała. Wiarygodność wyników otrzymanych za pomocą własnych metod oceniono przez ich porównanie z wynikami badań wykonanych w tej samej grupie osób przez innych badaczy i innymi metodami: wyniki w pierwszej metodzie vs wyniki a i Hermansena (16) oraz a i wsp. (17), wyniki w drugiej metodzie vs wyniki a i wsp. (17) oraz Wolfe a i wsp. (18). Taki sposób weryfikacji otrzymanych wyników zapewnia obiektywizm. WYNIKI W badaniach a i Hermansena (16) brało udział 7 osób, które wykonywały wysiłek o 3 różnych stopniach intensywności maksymalny pobór tlenu ( ) wyniósł 26,56%, 51,35% i 69,53% w temperaturze otoczenia około 20 C. Dysponując średnimi wartościami masy, wysokości i temperatury wewnętrznej ciała otrzymanymi przez a i Hermansena, autorzy niniejszej pracy wyznaczyli wartość względnego obciążenia wysiłkiem metodą własną I. Wyniki pomiaru fizycz-
3 Nr 2 Wyznaczanie fizycznym 191 nym uzyskane przez a i Hermansena oraz metodą własną I przedstawiono w tabeli 1. Różnice między wartościami fizycznym wyznaczonymi ww. metodami, przy różnych intensywnościach fizycznego, wynosiły 0,75%, 1,78% i 3,04%. W eksperymentach a i wsp. (17) brały udział 4 osoby, które wykonywały wysiłek o 3 różnych stopniach intensywności, wyrażonych w odsetkach maksymalnego pochłaniania tlenu oraz w różnych temperaturach otoczenia 10 C, 20 C i 30 C. Dysponując wyznaczonymi przez ww. autorów średnimi wartościami masy, wysokości oraz temperatury wewnętrznej ciała osób badanych, autorzy niniejszej pracy wyznaczyli wartości metodą własną I. Wyniki a i wsp. oraz własne, dotyczące fizycznym przy różnych obciążeniach i różnych temperaturach otoczenia (10 C, 20 C, 30 C), zostały przedstawione w tabelach 2 4. Różnice między wartościami względnego obciążenia wysiłkiem fizycznym wyznaczonymi ww. metodami, przy różnych intensywnościach fizycznego i 3 różnych temperaturach otoczenia, zawierały się w przedziale 0,44 8,29%. Wyniki eksperymentów a i wsp. (17), przedstawione w tabelach, zostały także zastosowane do Tabela 1. Wartości fizycznym wyznaczone przez a i Hermansena (16) oraz metodą własną I Table 1. Values of relative physical load determined by and Hermansen (16) and by the authors of this work, using their own method I m H, Hermansen (6) Mała / Low 37,49 69,06 1,76 26,56±1,33 26,74±1,34 0,75 Średnia / Medium 38,15 69,06 1,76 51,35±2,57 52,33±2,62 1,78 Duża / High 38,65 69,06 1,76 69,53±3,48 71,71±3,58 3,04 M średnia / mean, T w temperatura wewnętrzna (rektalna) / internal (rectal) temperature, m masa ciała / body mass, H wysokość ciała / body height, względne obciążenie wysiłkiem fizycznym / relative physical load. Tabela 2. Wartości fizycznym wyznaczone w temperaturze otoczenia 10 C przez a i wsp. (17) oraz metodą własną I Table 2. Values of relative physical load determined by et al. (17) and by the authors of this work, using their own method I at 10 C m H Mała / Low 37,45 87,9 1,84 26,59±1,33 25,93±1,30 2,48 Średnia / Medium 37,95 87,9 1,84 46,82±2,34 45,88±2,29 2,01 Duża / High 38,58 87,9 1,84 72,05±3,60 71,02±3,55 1,43 Skróty jak w tabeli 1 / Abbreviations as in Table 1. Tabela 3. Wartości fizycznym wyznaczone w temperaturze otoczenia 20 C przez a i wsp. (17) oraz metodą własną I Table 3. Values of relative physical load determined by et al. (17) and by the authors of this work, using their own method I at 20 C m H Mała / Low 37,45 87,9 1,84 27,46±1,34 25,93±1,30 5,57 Średnia / Medium 38,00 87,9 1,84 46,22±2,31 47,88±2,39 3,47 Duża / High 38,58 87,9 1,84 70,71±3,53 71,02±3,55 0,44 Skróty jak w tabeli 1 / Abbreviations as in Table 1.
4 192 J. Szubert i wsp. Nr 2 Tabela 4. Wartości fizycznym wyznaczone w temperaturze otoczenia 30 C przez a i wsp. (17) oraz metodą własną I Table 4. Values of relative physical load determined by et al. (17) and by the authors of this work, using their own method I at 30 C m H Mała / Low 37,48 87,9 1,84 26,38±1,32 27,13±1,36 2,76 Średnia / Medium 38,05 87,9 1,84 46,33±2,32 49,87±2,49 7,09 Duża / High 38,80 87,9 1,84 73,17±3,65 79,79±3,99 8,29 Skróty jak w tabeli 1 / Abbreviations as in Table 1. oceny wiarygodności wyników wartości względnego obciążenia wysiłkiem fizycznym, otrzymanych za pomocą metody własnej II. W metodzie wykorzystano dane dotyczące powierzchni ciała badanych osób. Wyniki pomiaru fizycznym uzyskane przez a i wsp. oraz metodą własną II przy 3 różnych obciążeniach wysiłkiem fizycznym, w temperaturze otoczenia 10 C, 20 C i 30 C zostały przedstawione w tabelach 5 7. Różnice między wynikami fizycznym wyznaczonymi ww. metodami, przy różnych intensywnościach fizycznego i w 3 różnych temperaturach otoczenia, zawierały się w przedziale 1,89 6,46%. W eksperymentach Wolfe a i wsp. (18) brały udział 3 grupy mężczyzn (po 10 osób w każdej grupie) o różnej wydolności fizycznej (niskiej, średniej i wysokiej). Badani wykonywali wysiłek o 3 różnych stopniach intensywności wyrażonych jako. Temperatura otoczenia (Ta) wynosiła C. Dysponując średnią wartością powierzchni ciała ( ) i częstości skurczów serca na min (HR) osób badanych wyznaczoną Tabela 5. Wartości fizycznym wyznaczone w temperaturze otoczenia 10 C przez a i wsp. (17) oraz metodą własną II Table 5. Values of relative physical load determined by et al. (17) and by the authors of this work using their own method II at 10 C HR Mała / Low 94 2,13 26,59±1,33 25,52±1,28 4,02 Średnia / Medium 121 2,13 46,81±2,34 44,49±2,22 4,96 Duża / High 164 2,13 72,05±3,60 74,71±3,74 3,56 HR częstość skurczów serca na minutę / heart rate per minute; powierzchnia ciała / body surface area. Inne skróty jak w tabeli 1 / Other abbreviations as in Table 1. Tabela 6. Wartości fizycznym wyznaczone w temperaturze otoczenia 20 C przez a i wsp. (17) oraz metodą własną II Table 6. Values of relative physical load determined by et al. (17) and by the authors of this work using their own method II at 20 C HR Mała / Low 96 2,13 27,45±1,37 26,93±1,35 1,89 Średnia / Medium 128 2,13 46,22±2,31 49,41±2,47 6,46 Duża / High 165 2,13 70,71±3,53 75,41±3,77 6,23
5 Nr 2 Wyznaczanie fizycznym 193 Tabela 7. Wartości fizycznym wyznaczone w temperaturze otoczenia 30 C przez a i wsp. (17) oraz metodą własną II Table 7. Values of relative physical load determined by et al. (17) and by the authors of this work, using their own method II at 30 C HR Mała / Low 99 2,13 26,38±1,32 26,93±1,34 2,04 Średnia / Medium 128 2,13 46,33±2,32 49,41±2,47 6,23 Duża / High 169 2,13 73,17±3,66 78,22±3,91 6,46 przez Wolfe a i wsp., autorzy niniejszej pracy obliczyli wartości fizycznym metodą własną II. Wielkość tę, wyznaczoną przez Wolfe a i wsp. oraz metodą własną II dla 3 grup badanych mężczyzn (o niskiej, średniej i wysokiej wydolności fizycznej) przy 3 różnych obciążeniach wysiłkiem fizycznym, przedstawiono w tabelach Różnice między wartościami fizycznym wyznaczonymi ww. metodami przy różnej intensywności fizycznego zawierały się w przedziale 0,96 5,97%. Ocena statystyczna metody własnej I Wyniki fizycznym otrzymane przez a i Hermansena (16) oraz a i wsp. (17) oznaczono symbolem Y 1, a wyniki otrzymane metodą własną I symbolem X 1. Następnie przeprowadzono testy statystyczne, które wykazały, że ww. metody wyznaczania fizycznym dają wyniki nieróżniące się istotnie. Wyznaczono współczynnik korelacji między wartościami Y 1 a X 1 fizycznym (r = 0,995) oraz przeprowadzono testy sta- Tabela 8.Wartości fizycznym osób o niskiej wydolności fizycznej wyznaczone w temperaturze otoczenia około C przez Wolfe a i wsp. (18) oraz metodą własną II Table 8. Values of relative physical load determined in people with low physical capacity by Wolfe et al. (18) and by the authors of this work using their own method II at ca C HR Wolfe i wsp. / et al. (18) Mała / Low 109 1,99 33,53±1,68 35,66±1,78 5,97 Średnia / Medium 140 1,99 56,36±2,82 57,58±2,84 2,19 Duża / High 166 1,99 78,03±3,90 75,96±3,75 2,65 Tabela 9. Wartości fizycznym osób o średniej wydolności fizycznej wyznaczone w temperaturze otoczenia około C przez Wolfe a i wsp. (18) oraz metodą własną II Table 9. Values of relative physical load determined in people with medium physical capacity by Wolfe et al. (18) and by the authors of this work using their own method II at ca C HR Wolfe i wsp. / et al. (18) Mała / Low 110 1,93 35,01±1,75 36,20±1,78 3,29 Średnia / Medium 136 1,93 55,16±2,76 54,63±2,69 0,96 Duża / High 161 1,93 74,05±3,70 72,35±3,57 2,29
6 194 J. Szubert i wsp. Nr 2 Tabela 10. Wartości fizycznym osób o wysokiej wydolności fizycznej wyznaczone w temperaturze otoczenia około C przez Wolfe a i wsp. (18) oraz metodą własną II Table 10. Values of relative physical load determined in people with high physical capacity by Wolfe et al. (18) and by the authors of this work using their own method II at ca C HR Wolfe i wsp. / et al. (18) Mała / Low 109 1,82 36,61±1,83 35,18±1,75 3,91 Średnia / Medium 138 1,82 58,68±2,93 55,84±2,77 4,84 Duża / High 161 1,82 75,11±3,75 72,22±3,61 3,85 tystyczne dla tego współczynnika, które wykazały, że jego wartość względnego obciążenia wysiłkiem fizycznym jest istotnie większa od 0,98. Poza tym oszacowano współczynnik korelacji. Przedział ufności dla oszacowanego współczynnika korelacji wynosi 0,991 < ρ < 0,999. Wynika z tego, że przedział o końcach 0,991 i 0,999 obejmuje szukaną wartość współczynnika korelacji fizycznym. Ocena statystyczna metody własnej II Wyniki fizycznym otrzymane przez Wolfe a i wsp. (18) oraz a i wsp. (17) oznaczono symbolem Y 2, a wyniki otrzymane metodą własną II symbolem X 2. Następnie przeprowadzono testy statystyczne, które wykazały, że ww. metody wyznaczania fizycznym dają wyniki nieróżniące się istotnie. Wyznaczono współczynnik korelacji między wartościami Y 2 fizycznym (r = 0,988) oraz przeprowadzono testy statystyczne dla tego współczynnika, które wykazały, że jego wartość między wartościami Y 2 fizycznym jest istotnie większa od 0,97. Poza tym oszacowano współczynnik korelacji między wartościami Y 2. Przedział ufności dla oszacowanego współczynnika korelacji wynosi 0,987 < ρ < 0,989. Wynika z tego, że przedział o końcach 0,987 i 0,989 obejmuje szukaną wartość współczynnika korelacji fizycznym. OMÓWIENIE Przedstawione wyniki oraz przeprowadzone dla nich testy istotności dowodzą, że własne metody wyznaczania fizycznym organizmu człowieka dają wyniki nieróżniące się istotnie od wyników otrzymanych u tych samych osób innymi metodami przez innych badaczy. Do obliczeń wykorzystano wartości średnie z prac użytych do porównań z własnymi metodami. Autorzy niniejszej publikacji zdają sobie sprawę, że bardziej wiarygodne byłoby porównanie, w którym wykorzystano by parametry pojedynczych badanych osób, ale do dyspozycji mieli jedynie wartości średnie. Warto byłoby zweryfikować uzyskane wyniki w oparciu o dane pojedynczych badanych, a także wyniki badań przeprowadzonych w innej populacji, z wykorzystaniem innych modeli doświadczalnych. Przeprowadzone testy statystyczne dla współczynnika korelacji między wynikami względnego obciążenia wysiłkiem fizycznym otrzymanymi przez innych autorów (Y 1 ) a wynikami otrzymanymi metodą własną I (X 1 ) wykazały, że współczynnik korelacji między wartościami Y 1 wynosi 0,995 i jest istotnie większy od 0,98. Z oszacowanego współczynnika korelacji wynika, że przedział o końcach 0,991 i 0,999 obejmuje szukaną wartość tego współczynnika. Z kolei test statystyczny przeprowadzony dla współczynnika korelacji między wynikami względnego obciążenia wysiłkiem fizycznym otrzymanymi przez innych badaczy (Y 2 ), a wynikami otrzymanymi drugą, własną metodą (X 2 ) wykazał, że współczynnik korelacji między wynikami Y 2 wynosi 0,988 i jest istotnie większy od wartości 0,97. Z oszacowanego współczynnika korelacji między wartościami Y 2 wynika,
7 Nr 2 Wyznaczanie fizycznym 195 że przedział o końcach 0,987 i 0,989 obejmuje szukaną wartość tego współczynnika. Metody własne pozwalają wyznaczyć względne obciążenie wysiłkiem fizycznym ( ) podczas małych, średnich i dużych obciążeń. Z pierwszej metody wynika, że względne obciążenie wysiłkiem fizycznym jest proporcjonalne do temperatury wewnętrznej (rektalnej) pomniejszonej o stałą wartość 36,8. Z drugiej metody wynika, że względne obciążenie wysiłkiem fizycznym jest proporcjonalne do częstości skurczów serca w ciągu 1 min, pomniejszonej o stałą wartość 70. Badania własne wskazują na ścisłą współpracę układów krążenia, oddychania i termoregulacji w dostarczaniu tlenu i usuwaniu dwutlenku węgla oraz ciepła metabolicznego. Do podobnych wniosków doszli także inni badacze (3,8,12,16 18). Opracowane metody własne wyznaczania względnego obciążenia wysiłkiem fizycznym ( ) pozwalają w sposób prosty i niestanowiący obciążenia dla osób badanych wyznaczyć ten ważny parametr fizjologiczny. Dotychczas w literaturze nie opisano podobnych metod. Opracowane metody własne mogą być alternatywne do obecnie stosowanych metod wyznaczania fizycznym organizmu człowieka. WNIOSKI 1. Opracowano 2 metody własne wyznaczania względnego obciążenia wysiłkiem fizycznym organizmu człowieka ( ) w funkcji: a) temperatury wewnętrznej, masy i wysokości ciała człowieka, b) częstości skurczów serca i powierzchni ciała człowieka. 2. Wykazano, że względne obciążenie wysiłkiem fizycznym jest proporcjonalne do temperatury wewnętrznej pomniejszonej o stałą wartość 36,8 lub do częstości skurczów serca pomniejszonej o stałą wartość 70 podczas fizycznego. 3. Wartości fizycznym otrzymane u tych samych badanych osób metodami własnymi i innymi metodami przez innych badaczy nie wykazują istotnych różnic statystycznych. 4. Opracowane metody własne wyznaczania względnego obciążenia wysiłkiem fizycznym ze względu na prostotę i dokładność mogą być alternatywne do obecnie stosowanych metod wyznaczania tego parametru (czasochłonnych i obciążających dla osób badanych). PIŚMIENNICTWO 1. Górski J.: Fizjologiczne podstawy fizycznego. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa Jaskólski A., Jaskólska A.: Podstawy fizjologii fizycznego. Wydawnictwo AWF, Wrocław Kozłowski S., Nazar K.: Wprowadzenie do fizjologii klinicznej. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa Mędraś M.: Endokrynologia fizycznego sportowców. MedPharm Polska, Wrocław Wilmore J.H., Castill D.L.: Physiology of sport and exercise. Human Kinetics, Champaign (Illinois) Astrand P.O., Rohdahl K.: Textbook of work physiology. McGraw-Hill Book Company, New York Costill D.L., Wilmore J.H.: Physiology of sport and exercise. Human Kinetics, Champaign (Illinois) Astrand P.O., Rodahl K., Dahl A.H., Stromme S.B.: Textbook of work physiology. Human Kinetics, Champaign (Illinois) Fox E.L., Bowers L.W., Foss M.L.: The physiological basis for exercise and sport. Saunders, Philadelphia Garrett W.E., Kirkendall D.T.: Exercise and sport science. Lippincort Williams & Wilkins, Philadelphia Jones A.M., Poole D.C.: Oxygen uptake kinetics in sport, exercise and medicine. Routledge, New York Kozłowski S., Domaniecki J.: Termoregulacja podczas wysiłków fizycznych u ludzi o różnej wydolności fizycznej. Acta Physiol. Pol. 1972;23: Wilmore J., Costill D.L., Physiology of sport and exercise. Human Kinetics, Champaign Robergs R.A., Keteyian S.J.: Fundamentals of exercise physiology for fitness, performance and health. McGraw- -Hill Book Company, New York Szubert J.: Biofizyczne aspekty termoregulacji w organizmie człowieka. WAM, Łódź B., Hermansen L.: Esophageal, rectal, and muscle temperature during exercise. J. Appl. Physiol. 1966;21(6): B., Gagge A.P., Stolwijk J.A.: Muscle temperature during subimal exercise in man. J. Appl. Physiol. 1968;25(6): Wolfe L.A., Cunningham D.M., Davis G.M., Rosenfeld H.: Relationship between imal oxygen uptake and left ventricular function in exercise. J. Appl. Physiol. 1978;44:44 49
Tabela 1-1. Warunki środowiska zewnętrznego podczas badania i charakterystyka osoby badanej
Ćwiczenie 3 Klasyfikacja wysiłków fizycznych. Sprawność zaopatrzenia tlenowego podczas wysiłków fizycznych I Analiza zmian wybranych wskaźników układu krążenia i oddychania podczas wysiłku o stałej intensywności
Bardziej szczegółowoFizjologia, biochemia
50 Fizjologia, biochemia sportu Krioterapia powoduje lepszą krążeniową i metaboliczną tolerancję oraz opóźnia narastanie zmęczenia w trakcie wykonywania pracy mięśniowej przez zawodników sportów wytrzymałościowych.
Bardziej szczegółowoSprawozdanie nr 6. Temat: Trening fizyczny jako proces adaptacji fizjologicznej. Wpływ treningu na sprawność zaopatrzenia tlenowego ustroju.
Imię i nazwisko. Data:.. Sprawozdanie nr 6 Temat: Trening fizyczny jako proces adaptacji fizjologicznej. Wpływ treningu na sprawność zaopatrzenia tlenowego ustroju. I Wprowadzenie Wyjaśnij pojęcia: Wydolność
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 1. ĆWICZENIE Podział mięśni; charakterystyka mięśni poprzecznie-prążkowanych i gładkich
ĆWICZENIE 1. TEMAT: testowe zaliczenie materiału wykładowego ĆWICZENIE 2 TEMAT: FIZJOLOGIA MIĘŚNI SZKIELETOWYCH 1. Ogólna charakterystyka mięśni 2. Podział mięśni; charakterystyka mięśni poprzecznie-prążkowanych
Bardziej szczegółowoFizjologia człowieka
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Promocji Zdrowia Zakład: Biomedycznych Podstaw Zdrowia Fizjologia człowieka Osoby prowadzące przedmiot: Prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Jastrzębski
Bardziej szczegółowoFizjologia człowieka
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Promocji Zdrowia Zakład: Biomedycznych Podstaw Zdrowia Fizjologia człowieka Osoby prowadzące przedmiot: Prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Jastrzębski
Bardziej szczegółowoTrening indywidualny w róŝnych etapach ontogenezy
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Sportu Powszechnego Zakład: Fitness i Sportów Siłowych Trening indywidualny w róŝnych etapach ontogenezy Osoby prowadzące przedmiot: 1. Aleksandra
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 9. Podstawy fizjologii wysiłku fizycznego
Ćwiczenie 9 Podstawy fizjologii wysiłku fizycznego Zagadnienia teoretyczne 1. Kryteria oceny wydolności fizycznej organizmu. 2. Bezpośredni pomiar pochłoniętego tlenu - spirometr Krogha. 3. Pułap tlenowy
Bardziej szczegółowoSprawozdanie nr 3. Temat: Fizjologiczne skutki rozgrzewki I Wprowadzenie Wyjaśnij pojęcia: równowaga czynnościowa. restytucja powysiłkowa
Imię i nazwisko. Data: Sprawozdanie nr 3 Temat: Fizjologiczne skutki rozgrzewki I Wprowadzenie Wyjaśnij pojęcia: równowaga czynnościowa restytucja powysiłkowa II Cel: ocena wpływu rozgrzewki na sprawności
Bardziej szczegółowoAkademia Wychowania Fizycznego i Sportu WYDZIAŁ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO w Gdańsku ĆWICZENIE III. AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA, A METABOLIZM WYSIŁKOWY tlenowy
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu WYDZIAŁ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO w Gdańsku ĆWICZENIE III AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA, A METABOLIZM WYSIŁKOWY tlenowy AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA W ujęciu fizjologicznym jest to: każda
Bardziej szczegółowoKARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Fizjologia KOD S/I/st/4
KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Fizjologia KOD S/I/st/4 2. KIERUNEK: Sport 3. POZIOM STUDIÓW 1 : I stopień studia stacjonarne 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW: II rok/iii semestr 5. LICZBA PUNKTÓW ECTS: 5
Bardziej szczegółowoMolekularne i komórkowe podstawy treningu zdrowotnego u ludzi chorych na problemy sercowo-naczyniowe.
Molekularne i komórkowe podstawy treningu zdrowotnego u ludzi chorych na problemy sercowo-naczyniowe. Przewlekła hiperglikemia wiąże sięz uszkodzeniem, zaburzeniem czynności i niewydolnością różnych narządów:
Bardziej szczegółowoFizjologia człowieka
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Promocji Zdrowia Zakład: Biomedycznych Podstaw Zdrowia Fizjologia człowieka Osoby prowadzące przedmiot: Prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Jastrzębski
Bardziej szczegółowoTemat: Charakterystyka wysiłków dynamicznych o średnim i długim czasie trwania. I Wprowadzenie Wyjaśnij pojęcia: tolerancja wysiłku
Imię i nazwisko. Data:.. Sprawozdanie nr 4 Temat: Charakterystyka wysiłków dynamicznych o średnim i długim czasie trwania. I Wprowadzenie Wyjaśnij pojęcia: tolerancja wysiłku próg beztlenowy I Cel: Ocena
Bardziej szczegółowoMolekularne i komórkowe podstawy treningu zdrowotnego u ludzi starszych
Molekularne i komórkowe podstawy treningu zdrowotnego u ludzi starszych Zmiany funkcji organizmu wraz ze starzeniem Starzenie się a funkcja organów Hertoghe T Ann NY Acad Scien 2005;1017:448-465 Aktywność
Bardziej szczegółowoFizjologia człowieka
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Promocji Zdrowia Zakład: Biomedycznych Podstaw Zdrowia Fizjologia człowieka Osoby prowadzące przedmiot: Prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Jastrzębski
Bardziej szczegółowoPAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W KONINIE. WYDZIAŁ Kultury Fizycznej i Ochrony Zdrowia
PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W KONINIE WYDZIAŁ Kultury Fizycznej i Ochrony Zdrowia Katedra Morfologicznych i Czynnościowych Podstaw Kultury Fizycznej Kierunek: Wychowanie Fizyczne SYLABUS Nazwa przedmiotu
Bardziej szczegółowoWyniki badań: Imię i Nazwisko: Piotr Krakowiak. na podstawie badań wydolnościowych wykonanych dnia w Warszawie.
Wyniki badań: Imię i Nazwisko: Piotr Krakowiak na podstawie badań wydolnościowych wykonanych dnia 14.03.2014 w Warszawie. 1 2 S t r o n a WSTĘP Realizacja założeń treningowych wymaga pracy organizmu na
Bardziej szczegółowoFIINNmk01Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku KARTA PRZEDMIOTU (SYLABUS) W CYKLU KSZTAŁCENIA
FIINNmk01Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku KARTA PRZEDMIOTU (SYLABUS) W CYKLU KSZTAŁCENIA 2014-2016 Jednostka Organizacyjna: Katedra Nauk Przyrodniczych Zakład Fizjologii Kierunek: Fizjoterapia
Bardziej szczegółowoPrzedmiot: Wydolność fizyczna człowieka Kod:
Przedmiot: Wydolność fizyczna człowieka Kod: Kierunek: Turystyka i rekreacja Rok/Semestr: II stopień 1-2/1-4 Specjalność: wszystkie specjalności Tryby: S/NS Liczba godzin / semestr: 15_ S / 8_ NS w każdym
Bardziej szczegółowoPRZYKŁADY STATYSTYCZNEJ ANALIZY WYNIKÓW BADAŃ
PRZYKŁADY STATYSTYCZNEJ ANALIZY WYNIKÓW BADAŃ NAD WYDOLNOŚCIĄ FIZYCZNĄ CZŁOWIEKA Janusz Wątroba Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie, Zakład Antropomotoryki; StatSoft Polska Sp. z o.o. Jerzy A. Żołądź
Bardziej szczegółowoBADANIE BIOFIZYCZNE WYDOLNOŚCI UKŁADU KRĄŻENIA MŁODZIEŻY LICEALNEJ
BADANIE BIOFIZYCZNE WYDOLNOŚCI UKŁADU KRĄŻENIA MŁODZIEŻY LICEALNEJ Katarzyna Gliniewicz, VI Liceum Ogólnokształcące w Szczecinie Opiekunowie: mgr Piotr Chmiel, dr Aneta Mika Plan prezentacji Biofizyka
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 1. ĆWICZENIE Podział mięśni; charakterystyka mięśni poprzecznie-prążkowanych i
ĆWICZENIE 1. TEMAT: testowe zaliczenie materiału wykładowego ĆWICZENIE 2. TEMAT: FIZJOLOGIA MIĘŚNI SZKIELETOWYCH, cz. I 1. Ogólna charakterystyka mięśni 2. Podział mięśni; charakterystyka mięśni poprzecznie-prążkowanych
Bardziej szczegółowoWyniki badań: Imię i Nazwisko: Paweł Kownacki. na podstawie badań wydolnościowych wykonanych dnia 20.05.2014 w Warszawie.
Wyniki badań: Imię i Nazwisko: Paweł Kownacki na podstawie badań wydolnościowych wykonanych dnia 20.05.2014 w Warszawie. 1 2 S t r o n a WSTĘP Realizacja założeń treningowych wymaga pracy organizmu na
Bardziej szczegółowoWPŁYW SZYBKOŚCI STYGNIĘCIA NA WŁASNOŚCI TERMOFIZYCZNE STALIWA W STANIE STAŁYM
2/1 Archives of Foundry, Year 200, Volume, 1 Archiwum Odlewnictwa, Rok 200, Rocznik, Nr 1 PAN Katowice PL ISSN 1642-308 WPŁYW SZYBKOŚCI STYGNIĘCIA NA WŁASNOŚCI TERMOFIZYCZNE STALIWA W STANIE STAŁYM D.
Bardziej szczegółowoPAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W KONINIE WYDZIAŁ KULTURY FIZYCZNEJ I OCHRONY ZDROWIA. Katedra Fizjoterapii i Nauk o Zdrowiu. Kierunek: Fizjoterapia
PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W KONINIE WYDZIAŁ KULTURY FIZYCZNEJ I OCHRONY ZDROWIA Katedra Fizjoterapii i Nauk o Zdrowiu Kierunek: Fizjoterapia SYLABUS Nazwa przedmiotu Fizjologia Kod przedmiotu FII_03_SS_2012
Bardziej szczegółowoFizjologia człowieka. Wychowanie Fizyczne II rok/3 semestr. Stacjonarne studia I stopnia. Rok akademicki 2018/2019
Fizjologia człowieka Wychowanie Fizyczne II rok/3 semestr Stacjonarne studia I stopnia Rok akademicki 2018/2019 Tematyka ćwiczeń: 1. Podstawy elektrofizjologii komórek. Sprawy organizacyjne. Pojęcie pobudliwości
Bardziej szczegółowoBADANIA ZRÓŻNICOWANIA RYZYKA WYPADKÓW PRZY PRACY NA PRZYKŁADZIE ANALIZY STATYSTYKI WYPADKÓW DLA BRANŻY GÓRNICTWA I POLSKI
14 BADANIA ZRÓŻNICOWANIA RYZYKA WYPADKÓW PRZY PRACY NA PRZYKŁADZIE ANALIZY STATYSTYKI WYPADKÓW DLA BRANŻY GÓRNICTWA I POLSKI 14.1 WSTĘP Ogólne wymagania prawne dotyczące przy pracy określają m.in. przepisy
Bardziej szczegółowoKarta Opisu Przedmiotu
Politechnika Opolska Wydział Wychowania Fizycznego i Fizjoterapii Kierunek studiów Profil kształcenia Poziom studiów Specjalność Forma studiów Semestr studiów Fizjoterapia Praktyczny Studia pierwszego
Bardziej szczegółowoKarta Opisu Przedmiotu
Politechnika Opolska Wydział Wychowania Fizycznego i Fizjoterapii Kierunek studiów Profil kształcenia Poziom studiów Specjalność Forma studiów Semestr studiów Fizjoterapia Praktyczny Studia pierwszego
Bardziej szczegółowoWyniki badań: Imię i Nazwisko: Piotr Krakowiak. na podstawie badań wydolnościowych wykonanych dnia w Warszawie.
Wyniki badań: Imię i Nazwisko: Piotr Krakowiak na podstawie badań wydolnościowych wykonanych dnia 08.05.2014 w Warszawie. 1 2 S t r o n a WSTĘP Realizacja założeń treningowych wymaga pracy organizmu na
Bardziej szczegółowoWprowadzenie
http://dx.doi.org/10.18778/8088-329-1.12 Józef Szubert, Sławomir Szubert, Wojciech Wieczorek, Alicja Szymańska-Paszczuk, Włodzimierz Ziółkowski, Marietta Szubert Wyższa Szkoła Informatyki i Umiejętności
Bardziej szczegółowoPAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W KONINIE WYDZIAŁ KULTURY FIZYCZNEJ I OCHRONY ZDROWIA. Katedra EKONOMIKI TURYSTYKI. Kierunek: TURYSTYKA I REKREACJA
PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W KONINIE WYDZIAŁ KULTURY FIZYCZNEJ I OCHRONY ZDROWIA Katedra EKONOMIKI TURYSTYKI Kierunek: TURYSTYKA I REKREACJA SYLABUS Nazwa przedmiotu Fizjologia pracy i wypoczynku
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 527 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 527 SECTIO D 2005 Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku Zakład Fizjologii Jędrzej
Bardziej szczegółowoAkademia Wychowania Fizycznego i Sportu WYDZIAŁ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO w Gdańsku ĆWICZENIE V BILANS ENERGETYCZNY
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu WYDZIAŁ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO w Gdańsku ĆWICZENIE V BILANS ENERGETYCZNY Zagadnienia : 1.Bilans energetyczny - pojęcie 2.Komponenty masy ciała, 3.Regulacja metabolizmu
Bardziej szczegółowo* Geriavit Pharmaton. Giuliana Pieralisi, Patrizio Ripari oraz Leonardo Vecchiet Instytut Patofizjologii Medycznej, Uniwersytet Chieti, Włochy
Wpływ kompozycji standaryzowanego ekstraktu z korzenia żeń-szeń, dwuwinianu B-metyloaminoetanolu, witamin, substancji mineralnych i mikroelementów* na sprawność organizmu przy obciążeniu fizycznym Giuliana
Bardziej szczegółowoTurystyka i Rekreacja
Wydział Zarządzania Nazwa programu kształcenia (kierunku) Turystyka i Rekreacja Poziom i forma studiów Studia I stopnia stacjonarne Specjalność: Ścieżka dyplomowania: Nazwa przedmiotu: Fizjologia człowieka
Bardziej szczegółowoZARYS FIZJOLOGII WYSIŁKU FIZYCZNEGO Podręcznik dla studentów
ZARYS FIZJOLOGII WYSIŁKU FIZYCZNEGO Podręcznik dla studentów ZARYS FIZJOLOGII WYSIŁKU FIZYCIKIES Podręcznik dla studentów Pod redakcją dr n. med. Bożeny Czarkowskiej-Pączek prof. dr. hab. n. med. Jacka
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 105 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 15 SECTIO D 25 Akademia Wychowania Fizycznego w Warszawie 1, Centrum Medyczne Gallen Katowice Bieruń 2 Academy of Physical
Bardziej szczegółowoFizjologia człowieka - opis przedmiotu
Fizjologia człowieka - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Fizjologia człowieka Kod przedmiotu 16.1-WL-WF-FCz Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Wychowanie fizyczne Profil
Bardziej szczegółowoWPŁYW TECHNICZNEGO UZBROJENIA PROCESU PRACY NA NADWYŻKĘ BEZPOŚREDNIĄ W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH
Inżynieria Rolnicza 4(102)/2008 WPŁYW TECHNICZNEGO UZBROJENIA PROCESU PRACY NA NADWYŻKĘ BEZPOŚREDNIĄ W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH Sławomir Kocira Katedra Eksploatacji Maszyn i Zarządzania w Inżynierii Rolniczej,
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 116 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 116 SECTIO D 2005 Akademia Wychowania Fizycznego Katowice KRYSTYNA GAWLIK, ALEKSANDRA ŻEBROWSKA Ocena poziomu wydolności
Bardziej szczegółowoZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ I MASĄ CIAŁA RODZICÓW I DZIECI W DWÓCH RÓŻNYCH ŚRODOWISKACH
S ł u p s k i e P r a c e B i o l o g i c z n e 1 2005 Władimir Bożiłow 1, Małgorzata Roślak 2, Henryk Stolarczyk 2 1 Akademia Medyczna, Bydgoszcz 2 Uniwersytet Łódzki, Łódź ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ
Bardziej szczegółowoBTL CARDIOPOINT CPET SYSTEM ERGOSPIROMETRYCZNY
BTL CARDIOPOINT CPET SYSTEM ERGOSPIROMETRYCZNY BADANIE ERGOSPIROMETRYCZNE Dokładność pomiaru, zaawansowane funkcje diagnostyczne oraz komfort obsługi sprawiają, że system BTL CardioPoint CPET doskonale
Bardziej szczegółowoOcena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją
234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle
Bardziej szczegółowoRecenzja rozprawy doktorskiej
Warszawa,24.04.2018 Dr hab.n.med.iwona Korzeniowska-Kubacka Klinika Rehabilitacji Kardiologicznej i Elektrokardiologii Nieinwazyjnej Instytut Kardiologii 04-628 Warszawa,Alpejska 42. Recenzja rozprawy
Bardziej szczegółowoCO WARUNKUJE SIŁĘ, MOC I WYTRZYMAŁOŚĆ MIĘŚNI
CO WARUNKUJE SIŁĘ, MOC I WYTRZYMAŁOŚĆ MIĘŚNI SZKIELETOWYCH CZŁOWIEKA? Jerzy A. Żołądź Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie, Zakład Fizjologii Mięśni Siła mięśni szkieletowych, ich moc i wytrzymałość
Bardziej szczegółowoMiara Praca Moc Ciśnienie Temperatura. Wyjaśnij pojęcia: Tętno: . ( ) Bradykardia: Tachykardia:
Imię i nazwisko. Sprawozdanie 1 Ocena:. Podpis.. Data oddania Data i podpis Przyporządkuj podane symbole jednostek do odpowiednich zmiennych. Miara Praca Moc Ciśnienie Temperatura Jednostka stopień Celcjusza
Bardziej szczegółowoFizjologia wysiłku fizycznego ćwiczenia cz.1. Wpływ wysiłku fizycznego na wybrane parametry fizjologiczne
Fizjologia wysiłku fizycznego ćwiczenia cz.1 Wpływ wysiłku fizycznego na wybrane parametry fizjologiczne Wysiłek fizyczny dynamiczny vs. statyczny Wpływ wysiłku fizycznego dynamicznego na RR, HR, SV, CO
Bardziej szczegółowoAkademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Sportu Powszechnego Zakład: Fitness i Sportów siłowych Trening indywidualny w róŝnych etapach ontogenezy Osoby prowadzące przedmiot: 1. Aleksandra
Bardziej szczegółowoPOZIOM STUDIÓW: I ROK/ SEMESTR STUDIÓW: II/III LICZBA PUNKTÓW ECTS: 3 LICZBA GODZIN:
KARTA PRZEDMIOTU NAZWA PRZEDMIOTU: Fizjologia człowieka KIERUNEK: Turystyka i rekreacja POZIOM STUDIÓW: I ROK/ SEMESTR STUDIÓW: II/III LICZBA PUNKTÓW ECTS: 3 LICZBA GODZIN: 30 godz. wykładów, 15 godz.
Bardziej szczegółowowykłady 30, ćwiczenia - 60 wykłady 20, ćwiczenia - 40 Nakład pracy studenta bilans punktów ECTS Obciążenie studenta
Lp. Element Opis 1 Nazwa Fizjologia Wysiłku Fizycznego I, II 2 Typ obowiązkowy 3 Instytut Nauk o Zdrowiu 4 Kod PPWSZ F_03 Kierunek, kierunek: Fizjoterapia 5 specjalność, specjalność: poziom i profil poziom
Bardziej szczegółowoĆWICZENIA IX. 3. Zaproponuj metodykę, która pozwoli na wyznaczenie wskaźnika VO nmax w sposób bezpośredni. POŚREDNIE METODY WYZNACZANIA VO 2MAX
ĆWICZENIA IX 1. Wydolność aerobowa tlenowa, zależy od wielu wskaźników fizjologicznych, biochemicznych i innych. Parametry fizjologiczne opisujące wydolność tlenową to: a) Pobór (zużycie) tlenu VO 2 b)
Bardziej szczegółowoNazwa przedmiotu. Kod przedmiotu
PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W KONINIE WYDZIAŁ Kultury Fizycznej i Ochrony Zdrowia Katedra Morfologicznych i Czynnościowych Podstaw Kultury Fizycznej Kierunek: Wychowanie Fizyczne Nazwa przedmiotu
Bardziej szczegółowoCystatin C as potential marker of Acute Kidney Injury in patients after Abdominal Aortic Aneurysms Surgery preliminary study
Cystatin C as potential marker of Acute Kidney Injury in patients after Abdominal Aortic Aneurysms Surgery preliminary study Anna Bekier-Żelawska 1, Michał Kokot 1, Grzegorz Biolik 2, Damian Ziaja 2, Krzysztof
Bardziej szczegółowoTesty wysiłkowe w wadach serca
XX Konferencja Szkoleniowa i XVI Międzynarodowa Konferencja Wspólna SENiT oraz ISHNE 5-8 marca 2014 roku, Kościelisko Testy wysiłkowe w wadach serca Sławomira Borowicz-Bieńkowska Katedra Rehabilitacji
Bardziej szczegółowoWanda Siemiątkowska - Stengert
Wanda Siemiątkowska - Stengert Wpływ zabiegu odsysania z tchawicy na ciśnienie śródczaszkowe i układ krążenia noworodków wymagających wentylacji zastępczej, po zastosowaniu różnej premedykacji farmakologicznej.
Bardziej szczegółowoStreszczenie projektu badawczego
Streszczenie projektu badawczego Dotyczy umowy nr 2014.030/40/BP/DWM Określenie wartości predykcyjnej całkowitej masy hemoglobiny w ocenie wydolności fizycznej zawodników dyscyplin wytrzymałościowych Wprowadzenie
Bardziej szczegółowoWybrane zagadnienia dotyczące diety młodych sportowców
Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu Małgorzata Słowińska-Lisowska Zakład Medycyny Sportu i Żywienia Wybrane zagadnienia dotyczące diety młodych sportowców Źródła materiału energetycznego dla skurczu
Bardziej szczegółowoWYCHOWANIE FIZYCZNE II rok semestr 4 / studia stacjonarne. Specjalności: wf i gimnastyka korekcyjna, wf i edukacja dla bezpieczeństwa, wf i przyroda
Fizjologia WYCHOWANIE FIZYCZNE II rok semestr 4 / studia stacjonarne Specjalności: wf i gimnastyka korekcyjna, wf i edukacja dla bezpieczeństwa, wf i przyroda Tematyka ćwiczeń ( zajęcia 2 godz.) 1. Fizjologia
Bardziej szczegółowoFizjologia wysiłku. Marta Kaczmarska, Anna Zielińska 30 XI 2015
Fizjologia wysiłku Marta Kaczmarska, Anna Zielińska 30 XI 2015 Węglowodany (CHO) Węglowodany glikogen i glukoza są głównym źródłem energii dla skurczu mięśni podczas intensywnego wysiłku, a zmęczenie podczas
Bardziej szczegółowoAKTYWNOŚĆ FIZYCZNA WSPARCIE DLA ZDROWIA I ROZWOJU
AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA WSPARCIE DLA ZDROWIA I ROZWOJU P i o t r W r ó b l e w s k i Doradca Metodyczny m.st. Warszawy w zakresie wychowania fizycznego Zdrowie to stan pełnego, fizycznego, umysłowego i społecznego
Bardziej szczegółowoWpływ inhalacji produktem Oxywatt na możliwości wysiłkowe pływaków podczas wielokrotnie powtarzanego intensywnego wysiłku fizycznego
Wpływ inhalacji produktem Oxywatt na możliwości wysiłkowe pływaków podczas wielokrotnie powtarzanego intensywnego wysiłku fizycznego Miłosz Czuba, Jakub Chycki Zakład Teorii Sportu, Akademia Wychowania
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 248 SECTIO D 2003
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 248 SECTIO D 3 Akademia Wychowania Fizycznego w Warszawie Academy of Physical Education in Warsaw URSZULA SZMATLAN-GABRYŚ,
Bardziej szczegółowoKORELACJE I REGRESJA LINIOWA
KORELACJE I REGRESJA LINIOWA Korelacje i regresja liniowa Analiza korelacji: Badanie, czy pomiędzy dwoma zmiennymi istnieje zależność Obie analizy się wzajemnie przeplatają Analiza regresji: Opisanie modelem
Bardziej szczegółowoFizjologia człowieka
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Promocji Zdrowia Zakład: Biomedycznych Podstaw Zdrowia Fizjologia człowieka Osoby prowadzące przedmiot: Prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Jastrzębski
Bardziej szczegółowoFizjologia człowieka
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Promocji Zdrowia Zakład: Biomedycznych Podstaw Zdrowia Fizjologia człowieka Osoby prowadzące przedmiot: Prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Jastrzębski
Bardziej szczegółowoPROGRAM KURSU PZBad TRENER BADMINTONA
Lp. PROGRAM KURSU PZBad TRENER BADMINTONA Liczba godzin - 40 (część ogólna i specjalistyczna) + 0 (praktyki) + egzamin Przedmiot CZĘŚĆ OGÓLNA Anatomia funkcjonalna z elementami antropologii 4 Teoria Liczba
Bardziej szczegółowoJoanna Rodziewicz-Gruhn Charakterystyka wysokości i proporcji wagowo-wzrostowych kobiet między 20 a 75 rokiem życia
Joanna Rodziewicz-Gruhn Charakterystyka wysokości i proporcji wagowo-wzrostowych kobiet między 20 a 75 rokiem życia Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna 7, 89-93 2007
Bardziej szczegółowoPAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W KONINIE. WYDZIAŁ Kultury Fizycznej i Ochrony Zdrowia
PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W KONINIE WYDZIAŁ Kultury Fizycznej i Ochrony Zdrowia Katedra Morfologicznych i Czynnościowych Podstaw Kultury Fizycznej Kierunek: Wychowanie Fizyczne SYLABUS Nazwa przedmiotu
Bardziej szczegółowoWprowadzenie do programu RapidMiner, część 4 Michał Bereta
Wprowadzenie do programu RapidMiner, część 4 Michał Bereta www.michalbereta.pl 1. Wybór atrybutów (ang. attribute selection, feature selection). Jedną z podstawowych metod analizy współoddziaływania /
Bardziej szczegółowoFizjologia człowieka
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Promocji Zdrowia Zakład: Biomedycznych Podstaw Zdrowia Fizjologia człowieka Osoby prowadzące przedmiot: Prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Jastrzębski
Bardziej szczegółowoaforementioned device she also has to estimate the time when the patients need the infusion to be replaced and/or disconnected. Meanwhile, however, she must cope with many other tasks. If the department
Bardziej szczegółowoPatofizjologia - opis przedmiotu
Patofizjologia - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Patofizjologia Kod przedmiotu 12.9-WL-Lek-Pato Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Lekarski Profil praktyczny Rodzaj studiów
Bardziej szczegółowoPodstawy fizjologii wysiłku dynamicznego i statycznego
P O L I T E C H N I K A W A R S Z A W S K A W Y D Z I A Ł Z A R Z Ą D Z A N I A LABORATORIUM ERGONOMII I KSZTAŁTOWANIA ŚRODOWISKA PRACY Podstawy fizjologii wysiłku dynamicznego i statycznego Opracowanie:
Bardziej szczegółowoIs there a relationship between age and side dominance of tubal ectopic pregnancies? A preliminary report
Is there a relationship between age and side dominance of tubal ectopic pregnancies? A preliminary report Czy istnieje zależność pomiędzy wiekiem i stroną, po której umiejscawia się ciąża ektopowa jajowodowa?
Bardziej szczegółowoPatofizjologiczne podstawy ograniczenia zdolności do wysiłku wraz z wiekiem
Prof. dr hab. med. Tomasz Kostka Patofizjologiczne podstawy ograniczenia zdolności do wysiłku wraz z wiekiem We wszystkich krajach uprzemysłowionych zwiększa się średni czas trwania życia ludzkiego i wzrasta
Bardziej szczegółowoANALIZA ZMIENNOŚCI WSKAŹNIKÓW NIEZAWODNOŚCIOWYCH DOJAREK BAŃKOWYCH W ASPEKCIE ICH OKRESOWEJ OBSŁUGI TECHNICZNEJ
Inżynieria Rolnicza 2(100)/2008 ANALIZA ZMIENNOŚCI WSKAŹNIKÓW NIEZAWODNOŚCIOWYCH DOJAREK BAŃKOWYCH W ASPEKCIE ICH OKRESOWEJ OBSŁUGI TECHNICZNEJ Katedra Maszyn i Urządzeń Rolniczych, Uniwersytet Przyrodniczy
Bardziej szczegółowoWarsztaty Ocena wiarygodności badania z randomizacją
Warsztaty Ocena wiarygodności badania z randomizacją Ocena wiarygodności badania z randomizacją Każda grupa Wspólnie omawia odpowiedź na zadane pytanie Wybiera przedstawiciela, który w imieniu grupy przedstawia
Bardziej szczegółowoX Y 4,0 3,3 8,0 6,8 12,0 11,0 16,0 15,2 20,0 18,9
Zadanie W celu sprawdzenia, czy pipeta jest obarczona błędem systematycznym stałym lub zmiennym wykonano szereg pomiarów przy różnych ustawieniach pipety. Wyznacz równanie regresji liniowej, które pozwoli
Bardziej szczegółowoTermodynamika techniczna Thermodynamics. Inżynieria Środowiska I stopień (I stopień / II stopień) ogólnoakademicki (ogólno akademicki / praktyczny)
Załącznik nr 7 do Zarządzenia Rektora nr 10/12 z dnia 21 lutego 2012r. KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Nazwa modułu w języku angielskim Obowiązuje od roku akademickiego 2012/13
Bardziej szczegółowoLek. Ewelina Anna Dziedzic. Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych.
Lek. Ewelina Anna Dziedzic Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych. Rozprawa na stopień naukowy doktora nauk medycznych Promotor: Prof. dr hab. n. med. Marek Dąbrowski
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 543 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 543 SECTIO D 25 Akademia Wychowania Fizycznego w Warszawie 1, Centrum Medyczne Gallen Katowice-Bieruń 2 Academy of Physical
Bardziej szczegółowoJerzy Stockfisch 1, Jarosław Markowski 2, Jan Pilch 2, Brunon Zemła 3, Włodzimierz Dziubdziela 4, Wirginia Likus 5, Grzegorz Bajor 5 STRESZCZENIE
Czynniki ryzyka związane ze stylem i jakością życia a częstość zachorowań na nowotwory złośliwe górnych dróg oddechowych w mikroregionie Mysłowice, Imielin i Chełm Śląski Jerzy Stockfisch 1, Jarosław Markowski
Bardziej szczegółowoKLINICZNE ZASADY PROWADZENIA TESTÓW WYSIŁKOWYCH Konspekt
Prof. dr hab. med. Tomasz Kostka KLINICZNE ZASADY PROWADZENIA TESTÓW WYSIŁKOWYCH Konspekt Sprawność fizyczna (fitness) 1. Siła, moc i wytrzymałość mięśniowa (muscular fitness) 2. Szybkość 3. Wytrzymałość
Bardziej szczegółowoOcena wytrzymałości szybkościowej u hokeistów
Teoria treningu Zadaniem trenera z perspektywy bioenergetyki i fizjologii wysiłku jest rozwinięcie zdolności wysiłkowych zawodnika do możliwie najwyższego poziomu oraz jego utrzymanie w trakcie całego
Bardziej szczegółowoInwazyjne monitorowanie hemodynamiczne u pacjentów w do operacji torakochirurgicznych z wysokim ążeniowych
Marcin Pachucki Inwazyjne monitorowanie hemodynamiczne u pacjentów w do operacji torakochirurgicznych z wysokim ryzykiem powikłań krąż ążeniowych Opiekun ITS: drr n. med. Waldemar Machała Studenckie Koło
Bardziej szczegółowoInstytut Sportu. Biochemiczne wskaźniki przetrenowania. Zakład Biochemii. mgr Konrad Witek
Instytut Sportu Zakład Biochemii Biochemiczne wskaźniki przetrenowania Przetrenowanie (overtraining)- długotrwałe pogorszenie się dyspozycji sportowej zawodnika, na skutek kumulowania się skutków stosowania
Bardziej szczegółowoEGARA 2011. Adam Małyszko FORS. POLAND - KRAKÓW 2-3 12 2011r
EGARA 2011 Adam Małyszko FORS POLAND - KRAKÓW 2-3 12 2011r HISTORIA ELV / HISTORY ELV 1992r. 5 Program działań na rzecz ochrony środowiska / EAP (Environmental Action Plan) 1994r. Strategia dobrowolnego
Bardziej szczegółowoANALIZA STATYSTYCZNA ZAPOTRZEBOWANIA NA CIEPŁO W GMINACH WIEJSKICH
MOTROL, 2008, 10, 126 130 ANALIZA STATYSTYCZNA ZAPOTRZEBOWANIA NA CIEPŁO W GMINACH WIEJSKICH Małgorzata Trojanowska, Tomasz Szul Katedra Energetyki Rolniczej, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie Streszczenie.
Bardziej szczegółowoDiagnostyka kliniczna w fizjoterapii Fizjoterapia, studia niestacjonarne II stopnia sem. 2
SPRAWOZDANIE 1 IMIĘ I NAZWISKO GRUPA Diagnostyka kliniczna w fizjoterapii Fizjoterapia, studia niestacjonarne II stopnia sem. Ćwiczenia 1: Metody oceny układu sercowo-naczyniowego. Zadanie 1. Podaj wartość
Bardziej szczegółowoFizjologia człowieka
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Promocji Zdrowia Zakład: Biomedycznych Podstaw Zdrowia Fizjologia człowieka Osoby prowadzące przedmiot: Prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Jastrzębski
Bardziej szczegółowoMaksymalne wydzielanie potu w czasie wysiłku fizycznego może osiągać 2-3 litrów na godzinę zastanów się jakie mogą być tego konsekwencje?
Ćwiczenia IV I. Termoregulacja wysiłkowa. Utrzymanie stałej temperatury ciała jest skomplikowanym procesem. Choć temperatura różnych części ciała może być różna, ważne jest utrzymanie temperatury wewnętrznej
Bardziej szczegółowoKatedra Sieci i Instalacji Sanitarnych Dr hab. inż. Łukasz Orman. Prof. dr hab. inż. Andrzej Kuliczkowski
Załącznik nr 7 do Zarządzenia Rektora nr 10/12 z dnia 21 lutego 2012r. KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Termodynamika techniczna Nazwa modułu w języku angielskim Thermodynamics Obowiązuje
Bardziej szczegółowoWPŁYW STOPNIA ROZDROBNIENIA GRANULOWANEJ MIESZANKI PASZOWEJ NA WYTRZYMAŁOŚĆ KINETYCZNĄ GRANUL I WYDAJNOŚĆ PRODUKCJI ZWIERZĘCEJ
Inżynieria Rolnicza 5(103)/2008 WPŁYW STOPNIA ROZDROBNIENIA GRANULOWANEJ MIESZANKI PASZOWEJ NA WYTRZYMAŁOŚĆ KINETYCZNĄ GRANUL I WYDAJNOŚĆ PRODUKCJI ZWIERZĘCEJ Marek Rynkiewicz Instytut Inżynierii Rolniczej,
Bardziej szczegółowoWydolność fizyczna to zdolność do wykonywania aktywności fizycznej, którą jest każda aktywność ruchowa ciała z udziałem mięśni szkieletowych
Wydolność fizyczna to zdolność do wykonywania aktywności fizycznej, którą jest każda aktywność ruchowa ciała z udziałem mięśni szkieletowych powodująca wydatek energetyczny wyższy niż w spoczynku. Wydolność
Bardziej szczegółowoWnioskowanie statystyczne. Statystyka w 5
Wnioskowanie statystyczne tatystyka w 5 Rozkłady statystyk z próby Próba losowa pobrana z populacji stanowi realizacje zmiennej losowej jak ciąg zmiennych losowych (X, X,... X ) niezależnych i mających
Bardziej szczegółowoMachine Learning for Data Science (CS4786) Lecture11. Random Projections & Canonical Correlation Analysis
Machine Learning for Data Science (CS4786) Lecture11 5 Random Projections & Canonical Correlation Analysis The Tall, THE FAT AND THE UGLY n X d The Tall, THE FAT AND THE UGLY d X > n X d n = n d d The
Bardziej szczegółowoFizjologia człowieka
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Promocji Zdrowia Zakład: Biomedycznych Podstaw Zdrowia Fizjologia człowieka Osoby prowadzące przedmiot: Prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Jastrzębski
Bardziej szczegółowoAmy Ferris, Annie Price i Keith Harding Pressure ulcers in patients receiving palliative care: A systematic review Palliative Medicine 2019 Apr 24
Amy Ferris, Annie Price i Keith Harding Pressure ulcers in patients receiving palliative care: A systematic review Palliative Medicine 2019 Apr 24 Cel - przegląd ma na celu określenie częstości występowania
Bardziej szczegółowo