RAPORT Z EWALUACJI PROBLEMOWEJ

Transkrypt

1 Nadzór pedagogiczny System Ewaluacji Oświaty RAPORT Z EWALUACJI PROBLEMOWEJ Gimnazjum w Zasutowie Zasutowo Kuratorium Oświaty w Poznaniu

2 Wstęp Prezentowany raport jest rezultatem ewaluacji zewnętrznej przeprowadzonej w szkole przez wizytatorów do spraw ewaluacji. Raport z ewaluacji problemowej dotyczy jednego lub kilku z przedstawionych poniżej wymagań państwa. Ewaluacja zewnętrzna polega na zbieraniu i analizowaniu informacji na temat funkcjonowania szkoły w obszarach wyznaczonych przez wymagania państwa: 1. Szkoła lub placówka realizuje koncepcję pracy ukierunkowaną na rozwój uczniów. 2. Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się. 3. Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej. 4. Uczniowie są aktywni. 5. Respektowane są normy społeczne. 6. Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów, z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji. 7. Nauczyciele współpracują w planowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych. 8. Promowana jest wartość edukacji. 9. Rodzice są partnerami szkoły lub placówki. 10. Wykorzystywane są zasoby szkoły lub placówki oraz środowiska lokalnego na rzecz wzajemnego rozwoju. 11. Szkoła lub placówka, organizując procesy edukacyjne, uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych. 12. Zarządzanie szkołą lub placówką służy jej rozwojowi. Ewaluacja ma także na celu ustalenie poziomu spełniania przez szkołę wymagań zawartych w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia r. wraz ze zmianami z dnia r. Szkoła może spełniać te wymagania na pięciu poziomach: Poziom E - oznaczający niski stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom D - oznaczający podstawowy stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom C - oznaczający średni stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom B - oznaczający wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom A - oznaczający bardzo wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Gimnazjum w Zasutowie 2/35

3 Opis metodologii Badanie zostało zrealizowane w dniach przez zespół wizytatorów ds. ewaluacji, w skład którego weszły: Małgorzata Kubiak-Gajowiecka, Bożena Chwaliszewska. Badaniem objęto 26 uczniów (ankieta), 24 rodziców (ankieta) i 15 nauczycieli (ankieta i wywiad grupowy). Przeprowadzono wywiad indywidualny z dyrektorem placówki, grupowy z pracownikami niepedagogicznymi, a także obserwacje lekcji, szkoły i analizę dokumentacji. Na podstawie zebranych danych został sporządzony raport, który obejmuje podstawowe obszary działania szkoły. Wyjaśnienie skrótów dla narzędzi: OZ - Arkusz obserwacji zajęć AD - Kwestionariusz ankiety dla dyrektora/dyrektorki szkoły AN - Kwestionariusz ankiety dla nauczycieli AR - Kwestionariusz ankiety dla rodziców AMD - Kwestionariusz ankiety dla uczniów "Mój dzień" AMS - Kwestionariusz ankiety dla uczniów "Moja szkoła" APW - Kwestionariusz ankiety poewaluacyjnej dla wizytatora ADZ - Kwestionariusz badania "Analiza danych zastanych" WD - Scenariusz wywiadu z dyrektorem/dyrektorką szkoły WNPO - Scenariusz wywiadu z nauczycielem po obserwacji WPN - Scenariusz wywiadu z pracownikami niepedagogicznymi WUI-III - Scenariusz wywiadu z uczniami klas I-III (szkoła podstawowa) WUPO - Scenariusz wywiadu z uczniami po obserwacji WNO - Scenariusz wywiadu z zespołem nauczycieli uczących w jednym oddziale Gimnazjum w Zasutowie 3/35

4 Obraz szkoły Gimnazjum w Zasutowie powstało w 2003 roku i wchodzi, razem z przedszkolem i szkołą podstawową, w skład zespołu szkół. W 2006 roku gimnazjum przyjęło imię Jana Pawła II i otrzymało sztandar ufundowany przez rodziców. O jego wyglądzie i zawartych na nim symbolach i słowach decydowali sami uczniowie. Szkoła posiada hymn, którego słowa ułożyli nauczyciele. Szkoła mieści się w budynku otoczonym zielenią, stanowiącą naturalną barierę od hałasu trasy szybkiego ruchu. Obok szkoły znajduje się nowoczesny kompleks sportowy. Boiska wielofunkcyjne powstały dzięki realizowanemu projektowi "Nekla na start", a pieniądze na ich budowę pozyskano z funduszy norweskich. W grudniu 2013 roku rozpoczęto budowę sali gimnastycznej, a jej ukończenie i otwarcie planowane jest 1 czerwca bieżącego roku. W szkole uczy 41 uczniów się w 3 oddziałach. Każdasala lekcyjna wyposażona jest w komputer, rzutnik, a w czterech z nich zainstalowano tablicę interaktywną. W szkole znajduje się również biblioteka, czytelnia, sala do informatyczna, sala multimedialna do nauki języka obcego nowożytnego, kuchnia i stołówka. Szkoła realizuje wiele projektów edukacyjnych. Na uwagę zasługuje gminny projekt edukacyjny "11 listopada świętujemy poznając", dzięki któremu uczniowie poznali historię Wielkopolski, losy Wielkopolan oraz działania, które przyczyniły się do odzyskania niepodległości, a projekt "Uczeń Online" przyczynił się do poszerzenia wiedzy z języka polskiego i umożliwił uczniom wzięcie udziału w obozach naukowych. Nauczyciele klas gimnazjalnych realizują wspólnie z innymi szkołami projekt "Supermaturzysta powiatu wrzesińskiego", na zakończenie którego uczniowie piszą test przygotowany na zasadach maturalnych. Uczniowie rozwijają swoje zainteresowania uczęszczając na koła przedmiotowe, artystyczne i sportowe, a efektem ich pracy są liczne nagrody, również na szczeblu krajowym. Uzyskują tytuły finalistów i laureatów w konkursach powiatowych, wojewódzkich i krajowych. Uczniowie biorą udział w turniejach tenisa stołowego, gdzie odnoszą wiele sukcesów. Szkoła współpracuje z rzeźbiarką, profesorem Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu, dzięki temu bierze udział w ciekawych prezentacjach plenerowych. Gimnazjum jest organizatorem wielu konkursów gminnych i regionalnych. Największym zainteresowaniem cieszą się konkursy na oryginalne życzenia z okazji świąt Bożego Narodzenia konkurs regionalny dla szkół, których patronem jest Jan Paweł II "Życie drogą do świętości" oraz o tytuł Mistrza Ortografii. Tuż przed zakończeniem roku szkolnego w szkole organizowany jest Dzień Turystyczny integrujący wszystkich uczniów. Uczniowie pod opieką nauczycieli w terenie poznają walory najbliższej okolicy i wykonują zadania sprawnościowo teoretyczne. Szkoła organizuje m. in. Igrzyska Obwodu Szkolnego, Koncert Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy, a przed świętami Kiermasze Świąteczne. W roku szkolnym 2013/2014 szkoła otrzymała za działalność rekreacyjno sportową certyfikat "Szkoły w ruchu". Gimnazjum w Zasutowie 4/35

5 Informacja o placówce Nazwa placówki Patron Typ placówki Miejscowość Ulica Numer 5 Gimnazjum w Zasutowie Jan Paweł II Gimnazjum Zasutowo Kwiatowa Kod pocztowy Urząd pocztowy Nekla Telefon Fax Www superszkolna.pl Regon Publiczność Kategoria uczniów Charakter Uczniowie, wychow., słuchacze 41 Oddziały 3 Nauczyciele pełnozatrudnieni 2.00 publiczna Nauczyciele niepełnozat. (stos.pracy) Nauczyciele niepełnozat._(w etatach) 5.00 Średnia liczba uczących się w oddziale Liczba uczniów przypadających na jednego pełnozatrudnionego nauczyciela Województwo Powiat Gmina Typ gminy Dzieci lub młodzież brak specyfiki 20.5 WIELKOPOLSKIE wrzesiński Nekla gmina miejsko-wiejska Gimnazjum w Zasutowie 5/35

6 Poziom spełniania wymagań państwa Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się Planowanie procesów edukacyjnych w szkole lub placówce służy rozwojowi uczniów, a nauczyciele stosują różne metody pracy dostosowane do potrzeb ucznia, grupy i oddziału (D) C Nauczyciele kształtują u uczniów umiejętność uczenia się (D) Nauczyciele i uczniowie tworzą atmosferę sprzyjającą uczeniu się (D) Uczniowie znają stawiane przed nimi cele uczenia się i formułowane wobec nich oczekiwania (D) Nauczyciele motywują uczniów do aktywnego uczenia się i wspierają ich w trudnych sytuacjach (D) Informowanie ucznia o postępach w nauce oraz ocenianie pomagają uczniom uczyć się i planować ich indywidualny rozwój (D) Organizacja procesów edukacyjnych umożliwia uczniom powiązanie różnych dziedzin wiedzy i jej wykorzystanie. Taka organizacja procesów edukacyjnych pomaga uczniom zrozumieć świat oraz lepiej funkcjonować w społeczności lokalnej (B) Uczniowie mają wpływ na sposób organizowania i przebieg procesu uczenia się. Czują się odpowiedzialni za własny rozwój (B) Uczniowie uczą się od siebie nawzajem (B) W szkole lub placówce stosowane są nowatorskie rozwiązania służące rozwojowi uczniów (B) Gimnazjum w Zasutowie 6/35

7 Wnioski 1. Nauczyciele poprzez projektowane sytuacje edukacyjne, wykorzystywane środki dydaktyczne, odpowiednie tempo pracy, różnorodne formy pracy i udzielanie wsparcia w trudnych sytuacjach motywują dzieci do aktywnego uczenia się. 2. Przyjazna atmosfera w szkole sprzyja współpracy, wzajemnemu uczeniu się oraz koleżeńskiej pomocy, a działania związane z budowaniem świadomości zdobywania wiedzy, pozytywnie wpływają na zaangażowanie uczniów na lekcjach i wzrost ich odpowiedzialności za własny rozwój. 3. Stosowana praca w grupach lub parach sprzyja wzajemnemu uczeniu się na lekcjach, ma to wpływ na pogłębianie edukacji rówieśniczej i tworzeniu przyjaznych relacji. 4. Nauczyciele wdrażają różne metody nauczania, jednak skuteczność tych działań nie została zweryfikowana poprzez badania ewaluacyjne, nie stwierdzono, że wprowadzone nowe działania służą rozwojowi uczniów. Gimnazjum w Zasutowie 7/35

8 Wyniki ewaluacji Wymaganie: Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się Stan oczekiwany: Nauczanie w efektywnych szkołach jest celowe, ma jasno określone zadania, jest dobrze zorganizowane, przygotowane i odbywa się w odpowiednim tempie. Ilość czasu spędzanego na uczeniu się jest zaplanowana i kontrolowana, a stawiane pytania angażują uczniów. Środowisko uczenia się powinno być atrakcyjne, metody pracy nauczycieli oparte na najnowszej wiedzy pedagogicznej. Ważne jest, by zachęcać uczniów do samooceny i brania odpowiedzialności za proces uczenia się. Duży wpływ na ten proces ma informowanie uczniów o postępie, jaki się dokonuje w ich rozwoju intelektualnym, społecznym i osobistym. Poziom spełnienia wymagania: C Wyniki przeprowadzonej ewaluacji dla wymagania: Planowanie procesów edukacyjnych w szkole przyczynia się do rozwoju uczniów. Nauczyciele pracownicy szkoły i uczniowie tworzą atmosferę sprzyjającą uczeniu się. Uczniowie otrzymują od nauczycieli wystarczające wsparcie w uczeniu się i planowaniu własnego rozwoju. Organizacja procesów edukacyjnych umożliwia uczniom powiązanie różnych dziedzin wiedzy i jej wykorzystanie. Działania nauczycieli w zakresie umożliwienia uczniom uczenia się od siebie nawzajem mają charakter powszechny. Działań uznanych przez nauczycieli jako innowacyjne, nie poddano autoewaluacji, a brak danych nie pozwala określić ich wpływu na rozwój uczniów. Obszar badania: Planowanie procesów edukacyjnych w szkole lub placówce służy rozwojowi uczniów, a nauczyciele stosują różne metody pracy dostosowane do potrzeb ucznia, grupy i oddziału Większość uczniów zadeklarowała, że nauczyciele zrozumiale tłumaczą zagadnienia (Wykres 2j), potrafią zainteresować tematem lekcji (Wykres 3j). Zdaniem uczniów działania podejmowane przez nauczycieli w różnym stopniu motywują uczniów do nauki (Wykres 4j). W dniu ankietowania 17 z 25 uczniów zadeklarowało, że współpracowało, na wszystkich i na większości zajęć, z innymi uczniami (Wykres 1j), a 22 z 25 spośród nich stwierdziło, że byli zaangażowani podczas wszystkich lub większości zajęć (Wykres 5j). W opinii uczniów i nauczycieli obserwowane zajęcia nie różniły się zbytnio od innych lekcji z tych przedmiotów. Uczniowie wskazali, że na zajęciach podobała im się praca w grupach, parach, samoocena i ocenianie prac innych, minutka, wykonywane doświadczenia, wykorzystanie tablicy multimedialnej, wsparcie nauczyciela. Na obserwowanych lekcjach w zdecydowanej większości dominowały metody aktywizujące, których stosowanie, Gimnazjum w Zasutowie 8/35

9 zdaniem nauczycieli, sprzyjało nauce samodzielności, współdziałaniu w grupie, aktywizowaniu uczniów, rozwijaniu kreatywności, porządkowaniu wiedzy, lepszemu zapamiętywaniu. Nauczyciele rozpoznają możliwości psychofizyczne i potrzeby rozwojowe uczniów korzystając z różnych źródeł informacji (Tabela 1). Jest to podstawą do planowania pracy dydaktycznej i służy rozwojowi uczniów. Nauczyciele stwierdzili, że dostosowują proces edukacyjny do tematyki, celów lekcji, uwzględniają różne aktywności, wskazują na przydatność nauczanych treści w praktyce, dostosowują tempo pracy do możliwości ucznia. Wykres 1j Wykres 2j Wykres 3j Wykres 4j Gimnazjum w Zasutowie 9/35

10 Wykres 5j Typ pytania: Pytanie otwarte Treść pytania: W jaki sposób rozpoznają Państwo możliwości psychofizyczne i potrzeby rozwojowe uczniów w tej klasie? [WNO] (7040) Tab.1 Numer Treść odpowiedzi 1 obserwacja ucznia 2 rozmowy z nauczycielami 3 rozmowy z rodzicami 4 rozmowy z uczniami 5 rozmowy z wychowawcą 6 rozmowy z psychologiem, pedagogogiem 7 ankietowanie uczniów 8 analiza wyników sprawdzianu po klasie szóstej 9 analiza testów diagnostycznych Gimnazjum w Zasutowie 10/35

11 Obszar badania: Nauczyciele kształtują u uczniów umiejętność uczenia się Nauczyciele zadeklarowali, że wszyscy uczniowie potrafią się uczyć samodzielnie (Wykres 1j). Kształtują u uczniów umiejętność uczenia się między innymi poprzez: pracę w parach i grupach, edukację rówieśniczą, stosowanie różnorodnych form i metod pracy, inicjowanie sytuacji wymagających kreatywnego myślenia, dyskusję, odwoływanie się do życia codziennego. Większość ankietowanych uczniów stwierdziła, że potrafi uczyć się samodzielnie (Wykres 3j), dostrzegają to, że ktoś pomógł im w podsumowaniu zdobytych w danym dniu wiedzy i umiejętności na wszystkich bądź większości zajęć (Wykres 2j) i nie boją się popełniać błędów (Wykres 4j). Uczniowie uważają, że nauczyciele pomagają im udzielając wskazówek dotyczących uczenia się, zwłaszcza, jak robić przydatne notatki i powtarzać ważne treści lekcji (Wykres 1w). W trakcie obserwowanych zajęć nauczyciele stwarzali sytuacje, w których uczniowie mogli podejmować indywidualne decyzje dotyczące uczenia się, wyrażania własnych opinii, wykorzystania popełnionych błędów do uczenia się, podsumowania lekcji. Działania nauczycieli były uzasadnione i służyły kształtowaniu umiejętności uczenia się. Wykres 1j Wykres 2j Gimnazjum w Zasutowie 11/35

12 Wykres 3j Wykres 4j Wykres 1w Gimnazjum w Zasutowie 12/35

13 Obszar badania: Nauczyciele i uczniowie tworzą atmosferę sprzyjającą uczeniu się W opinii zdecydowanej większości ankietowanych rodziców nauczyciele dbają o dobre relacje między uczniami a uczącymi (Wykres 1j), szanują uczniów (Wykres 2j) oraz traktują wszystkich równie dobrze (Wykres 3j). Uczniowie uważają wzajemne relacje rówieśnicze za poprawne, obrazują to wykresy 7j i 8j. Jednak 19 z 26 ankietowanych uczniów wskazało, że niektórzy spośród nich są wyśmiewani przez innych kolegów (Wykres 10j). Większość uczniów (20/26) zadeklarowała, że nie są wyśmiewani przez nauczycieli. Uczniowie wskazali, że w dniu ankietowania dostała od nauczyciela wskazówkę, która pomogła im się uczyć (Wykres 4j) oraz nauczyciele wysłuchali ich, gdy mieli potrzebę porozmawiania z nimi (Wykres 5j). Ponadto wskazali, że nauczyciele upewniają się, czy rozumieją to, o czym była mowa na lekcji (Wykres 6j) oraz sprawiedliwie odnoszą się do wszystkich uczniów (Wykres 9j). Na obserwowanych lekcjach nauczyciele odnosili, się przyjaźnie do uczniów i dbali o poprawne relacje, dzięki temu uczniowie czas na lekcji poświęcali nauce. Gimnazjaliści przestrzegali zasad obowiązujących w klasie, chętnie wykonywali zadania w grupach i indywidualnie, prezentowali swoje prace na forum klasy i mieli możliwość poprawienia swoich błędów. Nauczyciele dbali o to, by uczniowie mogli wypowiedzieć się na dany temat, organizowali dyskusje w klasie, monitorowali pracę grup m.in. zadając pomocnicze pytania, udzielając informacji zwrotnej. Pracownicy niepedagogiczni stwierdzili, że w szkole panuje bardzo dobra atmosfera, uczniowie czują się bezpiecznie, nie ma wandalizmu. Podkreślili, że uczniowie uczą się samorządności i odpowiedzialności prowadząc sklepik szkolny. Nauczyciele i uczniowie tworzą atmosferę, która zachęca ich do nauki. Wykres 1j Wykres 2j Gimnazjum w Zasutowie 13/35

14 Wykres 3j Wykres 4j Wykres 5j Wykres 6j Gimnazjum w Zasutowie 14/35

15 Wykres 7j Wykres 8j Wykres 9j Wykres 10j Gimnazjum w Zasutowie 15/35

16 Wykres 11j Obszar badania: Uczniowie znają stawiane przed nimi cele uczenia się i formułowane wobec nich oczekiwania Zdecydowana większość ankietowanych uczniów wskazała, że na wszystkich lub większości zajęć wiedzą, czego będą się uczyli (Wykres 1j), do czego im się ta wiedza przyda (Wykres 2j) oraz jakich działań oczekuje się od nich na lekcjach (Wykres 3j). Nauczyciele poprzez podawanie celów lekcji, zadawanie pytań, odwoływanie się do wcześniejszych wiadomości, upewniali się, czy uczniowie znają i rozumieją wymagania oraz cele lekcji, odwoływali się do emocji i przeżyć uczniów oraz, poprzez stwarzanie możliwości swobodnego wypowiadania się, aktywizowali ich do pracy. Poprawność wykonywania zadań przez większość uczniów, zainteresowanie tematem, swobodne zadawanie pytań wskazywała na zrozumienie realizowanych treści. Gimnazjum w Zasutowie 16/35

17 Wykres 1j Wykres 2j Wykres 3j Gimnazjum w Zasutowie 17/35

18 Obszar badania: Nauczyciele motywują uczniów do aktywnego uczenia się i wspierają ich w trudnych sytuacjach Nauczyciele na obserwowanych lekcjach motywowali wszystkich uczniów do aktywnego uczenia się i wspierali w trudnych sytuacjach. Stosowali pochwały, aktywne metody pracy, wyjaśniali treści i udzielali informacji zwrotnej, tworzyli klimat współpracy. Ponad połowa ankietowanych uczniów zadeklarowała, że lubi się uczyć na wszystkich lub większości zajęć (Wykres 4j). Uczniowie poinformowali, że najbardziej na lekcji pomaga im uczyć się praca w parach lub grupach, wykonywane przez nich doświadczenia, dyskusja na forum klasy, mapy mentalne, prezentacje multimedialne, pomoc koleżeńska oraz postawa nauczyciela. Wszyscy nauczyciele są zdania, że udzielana przez nich informacja zwrotna motywuje uczniów do pracy (Wykres 1j). Zdecydowana większość uczniów (23/25) deklaruje, że w dniu ankietowania, wszystkie lub większość lekcji była dla nich ciekawa (Wykres 5j), 12 z nich wskazało, że otrzymali od nauczyciela wskazówkę, która pomogła im się uczyć, a 3 uważa, że nie miało to miejsca (Wykres 6j). Ankietowani uczniowie (16/26) zadeklarowali, że nauczyciele rozmawiają z nimi o postępach w nauce (Wykres 7j). Większość rodziców uważa, że nauczyciele motywują dzieci do nauki poprzez udzielanie pochwał (Wykres 2j) oraz okazywanie wiary w ich możliwości (Wykres 3j). Wykres 1j Wykres 2j Gimnazjum w Zasutowie 18/35

19 Wykres 3j Wykres 4j Wykres 5j Wykres 6j Gimnazjum w Zasutowie 19/35

20 Wykres 7j Obszar badania: Informowanie ucznia o postępach w nauce oraz ocenianie pomagają uczniom uczyć się i planować ich indywidualny rozwój Zdaniem ankietowanych rodziców (22/24) sposób oceniania przez nauczycieli zachęca ich dzieci do uczenia się (Wykres 1j). Uczniowie wskazali, że nauczyciele przestrzegają ustalonych zasad oceniania, które są dla nich zrozumiałe (Wykres 2j i 8j) oraz informują, co będą brać pod uwagę, oceniając zadanie, które mają wykonać (Wykres 3j). Odczucia uczniów podczas oceniania są zróżnicowane, jednak świadczą o motywującym charakterze oceniania. Połowa jest zadowolona z oceniania, a część ma ochotę się uczyć (Wykres 1w). Uczniowie uważają również, że nauczyciele dostrzegają to, co robią dobrze (Wykres 6j). Większość gimnazjalistów stwierdziła, że nie ma trudności w nauce, a 16 z nich deklaruje, że nauczyciele rozmawiają z nimi o postępach w nauce (Wykres 4j) i uzyskuje od nich wystarczającą pomoc (Wykres 7j). Mniejsza liczba uczniów (12/26) wskazała, że nauczyciele rozmawiają z nimi, jak sobie radzić z trudnościami (Wykres 5j). Na obserwowanych lekcjach nauczyciele zwracali uwagę na elementy odpowiedzi lub działania uczniów, które były prawidłowe, jak i nieprawidłowe. Niektórzy udzielali uczniom informacji zwrotnej, która zachęcała ich do działania, motywowała do pracy, wpływała na korygowanie błędów. Gimnazjum w Zasutowie 20/35

21 Wykres 1j Wykres 2j Wykres 3j Wykres 4j Gimnazjum w Zasutowie 21/35

22 Wykres 5j Wykres 6j Wykres 7j Wykres 8j Gimnazjum w Zasutowie 22/35

23 Wykres 1w Obszar badania: Organizacja procesów edukacyjnych umożliwia uczniom powiązanie różnych dziedzin wiedzy i jej wykorzystanie. Taka organizacja procesów edukacyjnych pomaga uczniom zrozumieć świat oraz lepiej funkcjonować w społeczności lokalnej Zdecydowana większość ankietowanych uczniów (24/26) uważa, że to, czego uczą się w szkole przydaje im się w życiu (Wykres 2j), a 18 z nich twierdzi, że nauczyciele nawiązują do wiedzy zdobytej na innych przedmiotach (Wykres 1j). Przeprowadzone obserwacje lekcji korespondują z opiniami uczniów. Uczniowie podczas zajęć mieli możliwość odwoływania się do wiedzy przedmiotowej, swoich doświadczeń pozaszkolnych, a także do wiedzy z innych przedmiotów, np. na lekcji języka niemieckiego wykorzystywali swoją wiedzę i umiejętności zdobyte na informatyce, na lekcji języka polskiego odwoływali się do zagadnień historycznych, społecznych, na matematyce biologicznych, fizycznych oraz etycznych. Nauczyciele, organizując procesy edukacyjne, umożliwiają uczniom zdobywanie informacji przydatnych na innych przedmiotach, co umożliwia im powiązanie różnych dziedzin życia, lepsze pojmowanie procesów zachodzących w świecie i najbliższej okolicy. Nauczyciele uczący w jednym oddziale wspólnie planują i realizują działania międzyprzedmiotowe, które pokazują uczniom związki między tym, co dzieje się na lekcji, a wydarzeniami lub sytuacją najbliższej okolicy, w Polsce lub na świecie. Przykładem takich działań jest uczestnictwo w projektach Godumy po naszymu, Żyj smacznie i zdrowo, 11 listopada świętujemy poznając, realizacja przez uczniów projektu Hipertekst o małym mieście oraz organizacja obchodów rocznic i świąt państwowych. Gimnazjum w Zasutowie 23/35

24 Wykres 1j Wykres 2j Obszar badania: Uczniowie mają wpływ na sposób organizowania i przebieg procesu uczenia się. Czują się odpowiedzialni za własny rozwój Nauczyciele wskazali, że dają uczniom wybór dotyczący różnych aspektów organizacji i przebiegu lekcji, np. tematyki zajęć, metod pracy, ustalania terminów sprawdzianów, sposobów oceniania lub zajęć poza lekcyjnych (Wykresy 1j-5j). Uczniowie deklarowali, że mają przede wszystkim wpływ na to czego się uczyli (Wykres 1w). Większość z nich uznała, że ich wyniki w nauce zależą od własnego zaangażowania, uzdolnień i czasu poświęconego na naukę (Wykres 2w). Uczniowie stwierdzili, że nauczyciele zachęcają ich do realizacji własnych pomysłów (Wykres 6j), a w dniu ankietowania 10 z 25 uczniów zadeklarowało, że na wszystkich lub większości zajęć zgłaszało pomysły dotyczącego sposobu pracy na zajęciach (Wykres 7j). Nie na wszystkich obserwowanych zajęciach nauczyciele uzgadniali z uczniami sposób przebiegu lekcji, na większości dawali możliwość refleksji nad tym, czego się nauczyli. Gimnazjum w Zasutowie 24/35

25 Wykres 1j Wykres 2j Wykres 3j Wykres 4j Gimnazjum w Zasutowie 25/35

26 Wykres 5j Wykres 6j Wykres 7j Gimnazjum w Zasutowie 26/35

27 Wykres 1w Gimnazjum w Zasutowie 27/35

28 Wykres 2w Gimnazjum w Zasutowie 28/35

29 Obszar badania: Uczniowie uczą się od siebie nawzajem Nauczyciele podali w badaniu ankietowym, że w kształceniu wzajemnego uczenia się uczniów powszechnie stosują grupową formę pracy i dyskusję na forum klasy oraz prezentacje uczniowskie (Wykres 1o). Podczas obserwowanych lekcji uczniowie uczyli się od siebie poprzez: słuchanie wypowiedzi koleżanek i kolegów, wzajemne obserwacje wykonywanych ćwiczeń, zadawanie pytań, pracę w grupach i parach, wnioskowanie na podstawie wyników przeprowadzonych doświadczeń. Podejmowane w szkole działania dotyczące wzajemnego uczenia się od siebie uczniów są powszechne. W opinii uczniów, z uwzględnieniem dłuższej perspektywy czasowej, w grupach lub parach pracują oni na wszystkich lub na większości lekcji (18/26), a 8 z nich zadeklarowało, że na połowie i mniej niż połowie zajęć (Wykres 2j). Z perspektywy jednego dnia uczniowie wskazali na niższą częstotliwość pracy w grupach (Wykres 1j). W ocenie co trzeciego gimnazjalisty uczniowie wykonują zadania wymyślone przez siebie lub rówieśników na wszystkich lub na większości zajęć, natomiast czworo z nich uważa, że nie zachodzi to na żadnej lekcji (Wykres 3j), niemniej wynik ten nie odbiega w sposób istotny statystycznie od wyników uzyskanych w badanych gimnazjach w kraju. Wykres 1j Wykres 2j Gimnazjum w Zasutowie 29/35

30 Wykres 3j Gimnazjum w Zasutowie 30/35

31 Wykres 1o Obszar badania: W szkole lub placówce stosowane są nowatorskie rozwiązania służące rozwojowi uczniów Wszyscy ankietowani nauczyciele zadeklarowali, że w ciągu ostatnich 12 miesięcy wprowadzili nowatorskie rozwiązania w swojej pracy. W ich opinii dotyczyły one metod pracy i wykorzystania środków dydaktycznych (Wykres 1w). Większość z nich (14/15) zadeklarowała, że podjęte działania pozwoliły na osiągnięcie założonych celów (Wykres 1j), a 13 z nich wskazało, że regularnie prowadzi ewaluację własnej pracy (Wykres 2j). Wymienili elementy własnej pracy, które poddawali ewaluacji w ciągu ostatniego roku (Tabela 1). Nauczyciele i dyrektor wskazali działania, które ich zdaniem, są rozwiązaniami nowatorskimi: wolontariat, zielona szkoła, prowadzenie strony internetowej i szkolnego sklepiku, udział uczniów w konkursach, projektach, stosowanie nowoczesnych środków dydaktycznych, wprowadzanie nowych form i metod pracy, współpraca z orkiestra dętą. Zdaniem respondentów działania te odpowiadają na różnorodne potrzeby rozwojowe uczniów, takie jak: społeczne, emocjonalne, twórcze, poznawcze. Nauczyciele zadeklarowali, że sprawdzają osiąganie celów poprzez: wspólne muzykowanie, obserwacje uczniów podczas pracy na lekcjach, analizę prac klasowych, Gimnazjum w Zasutowie 31/35

32 próbnych testów gimnazjalnych, prac plastycznych, monitorowanie osiągnięć uczniów, uzyskanie informacji zwrotnej od uczniów, stosowanie metodnika. Działania te nie stanowią nowości w kulturze organizacyjnej szkoły, są incydentalne i nie wykraczają poza zalecane warunki i sposoby realizacji podstawy programowej. Przytoczone działania nauczycieli nie stanowią jednak rozwiązań nowatorskich o charakterze programowym, metodycznym ani organizacyjnym i nie posiadają cech nowatorskich rozwiązań uznanych w pedagogice za innowacyjne. Ponadto respondenci wskazując działania nie podali argumentów w postaci wyników prowadzonych diagnoz potrzeb uczniów (konkretne dane, badania) oraz wyników ewaluacji tych działań dowodzących, że przynoszą oczekiwane efekty oraz przekładają się na rozwój uczniów. Nie odpowiadają one również na zdiagnozowane potrzeby uczniów - brak uzasadnienia nauczycieli i dyrektora. W przedstawionych działaniach, podanych jako innowacyjne, nie określono celowości, efektów, jakie można dzięki nim uzyskać oraz w jaki sposób wpływają na rozwój uczniów. Nauczyciele nie wskazali również sposobów diagnozowania potrzeb rozwojowych uczniów. Wykres 1j Wykres 2j Gimnazjum w Zasutowie 32/35

33 Wykres 1w Gimnazjum w Zasutowie 33/35

34 Typ pytania: Pytanie otwarte Treść pytania: [jeśli tak] Jakie elementy własnej pracy poddawał/a Pan/i ewaluacji w ciągu ostatniego roku? [AN] (6925) Ogólna liczba respondentów biorących udział w badaniu: 15 Tab.1 Numer Treść odpowiedzi 1 metody nauczania 2 kryteria oceniania i zasady współpracy z uczniami 3 stopień realizacji podstawy programowej 4 współpraca z rodzicami 5 indywidualizację pracy z uczniem 6 bezpieczeństwo i wykształcanie pożądanych postaw 7 efekty nauczania przez śledzenie wyników uczniów na egzaminach zewnętrznych 8 efekty podejmowanych działań wychowawczych 9 organizacja lekcji, narzucane tempo, intensywność pracy na lekcjach 10 relacje z uczniami 11 stosowane formy sprawdzania wiedzy, sposoby oceniania 12 umiejętność motywowania, inspirowania uczniów Gimnazjum w Zasutowie 34/35

35 Raport sporządzili Małgorzata Kubiak-Gajowiecka Bożena Chwaliszewska Kurator Oświaty:... Data sporządzenia raportu: Gimnazjum w Zasutowie 35/35