Wpływ edukacji na rynek pracy

Transkrypt

1 Autor: Promotor: Prof. dr hab. Krzysztof Opolski Wpływ edukacji na rynek pracy Zjawisko sygnalizowania P1

2 Plan prezentacji 1 Wprowadzenie 2 Zjawisko sygnalizowania na rynku pracy 3 Hipoteza badawcza 4 Problemy badawcze 5 Metodyka badania 6 Proponowana struktura pracy 7 Wstępna lista bibliografii P2

3 Wprowadzenie Celem doktoratu będzie identyfikacja wpływu edukacji oraz działalności dodatkowej na sytuację absolwenta na rynku pracy. Cel doktoratu: Identyfikacja siły wpływu edukacji oraz dodatkowego doświadczenia, na sytuację absolwenta na rynku pracy. Określenie na ile istotna jest edukacja poza uczelniania (zdobywanie doświadczenia praktycznego). Dzięki temu możliwe będzie wyciagnięcie wniosków odnośnie modelu szkolnictwa. Obszar badania: Kapitału ludzkiego nie tworzy tylko sama edukacja w systemie szkolnictwa, ale również dodatkowe doświadczenia. Dlatego badana nie będzie tylko edukacja ale także dodatkowe doświadczenia. Sposób pomiaru wpływu edukacji: Sytuacja absolwenta na rynku pracy będzie mierzona za pomocą takich mierników jak: szybkość z jaką absolwent znalazł pracę oraz sposób znalezienia pracy, atrakcyjność znalezionej pracy, otrzymywane wynagrodzenie. P3

4 Zjawisko sygnalizowania na rynku pracy Wstęp Zjawisko sygnalizowania na rynku pracy opisał w swoim artykule M. Spence. Jest on podstawą wielu badań empirycznych. M. Spence: Job Market Signaling Ukończony poziom edukacji, jaki potencjalny pracownik posiada, możne być wyznacznikiem jego produktywności. Występują dwie grupy ludzi: grupa bardziej uzdolnionych ludzi; grupa mniej uzdolnionych ludzi, gdzie uzdolnienie ludzi oznacza ich większą produktywność. Pracownicy (absolwenci) Osoby bardziej uzdolnione będą starały się osiągnąć wyższe poziomy edukacji niż te mniej uzdolnione. Wynika to z oczekiwań płacowych. Pracownicy spodziewają się, jakie wynagrodzenie zaoferują im pracodawcy za poszczególne stopnie edukacji. Dlatego pracownicy bardziej uzdolnieni będą starali się osiągnąć wyższy poziom, aby móc uzyskać większą pensję. Pracownik zanim podejmie edukację na kolejnym poziomie, najpierw dokona kalkulacji, czy koszty z tym związane będą nie wyższe niż przychody. Pracodawcy Potencjalni pracodawcy wiedząc, że pracownicy, którzy charakteryzują się większą produktywnością, osiągają wyższe poziomy edukacji, różnicują pensje w zależności od poziomu edukacji ukończonego przez pracownika. Ponadto fakt przekładania się poziomu wykształcenia na produktywność, pracodawcy wykorzystują jako heurystykę doboru pracownika do konkretnego stanowiska. W ten sposób tworzy się niejako pętla, w wyniku której, następuje z jednej strony zróżnicowanie poziomu wykształcenia pracowników, a z drugiej zróżnicowanie płac. P4

5 Zjawisko sygnalizowania na rynku pracy Badania Przeprowadzone badania empiryczne potwierdziły występowanie zjawiska sygnalizowania. Jego siła zależy od stopnia asymetrii informacji na rynku pracy o nowych pracownikach. J.G. Altojni i C.R. Pierret (1996) nowi pracownicy zarabiają mniej niż starsi M.L. Blackburn i D. Neumark (1991) edukacja w pewnym stopniu oddaje poziom umiejętności H. Frazis (2002) edukacja w pewnym stopniu oddaje poziom umiejętności K. Bedard (2001) dostępność edukacji ma znaczenie na sygnalizowanie F. Buchel i M. Pollmann-Schultz (2001) także inne czynniki oddają poziom umiejętności J.W. Albrecht i J.C. van Ours (2001) sposób zbierania informacji o pracowniku jest też ważny P5

6 Hipoteza badawcza Wstęp Znaczenie dodatkowego doświadczenia jako sygnału w Polsce jest istotne, ze względu na dużą popularność szkolnictwa wyższego, czyniące z faktu posiadania dyplomu ukończenia szkoły wyższej coś normalnego. Wskaźnik liczby studentów w przeliczeniu na 1000 mieszkańców w latach Wskaźnik liczby studentów w przeliczeniu na 1000 mieszkańców w Polsce w ostatnich latach systematycznie wzrastał, osiągając w 2006 roku poziom nieco ponad 50. Duża popularność wykształcenia wyższego czyni z faktu posiadania dyplomu ukończenia szkoły wyższej coś normalnego. Studenci chcąc się wyróżnić są zmuszeni do zdobywania dodatkowego doświadczenia w czasie studiów, aby dać potencjalnemu dodatkowy sygnał świadczący o ich wysokiej produktywności. Doświadczenie dodatkowe stanowi dla studenta komplementarną edukację, która tworzy dla niego wartość dodaną. Źródło: Opracowanie na podstawie danych GUS P6

7 Hipoteza badawcza W doktoracie zostanie podjęta próba zbadania hipotez mówiących o wpływie doświadczenia dodatkowego na sytuację absolwentów, mierzoną czasem poświęconym na znalezienie pracy oraz takimi charakterystykami pracy jak wielkość wynagrodzenia czy atrakcyjność pracy. Hipoteza badawcza: Pracodawcy przy zatrudnianiu pracowników, posiadających niewielkie doświadczenie zawodowe (absolwentów), nie ograniczają się tylko do analizy potencjalnej produktywności pracowników poprzez ocenę poziomu edukacji i kwalifikacji, ale również biorą pod uwagę inne czynniki, spośród których ważne jest dodatkowe doświadczenie zdobyte poza systemem edukacji. Sub-hipotezy badawcze: Obecnie sam fakt posiadania wykształcenia wyższego staje się standardem rynkowym. Ważne staje się zdobywanie doświadczenia dodatkowego. Studenci, którzy w czasie zdobywali dodatkowe doświadczenia szybciej znajdują pracę po ukończeniu studiów. Dodatkowe doświadczenie zdobyte w czasie studiów pozytywnie wpływa na takie charakterystyki pracy jak wielkość wynagrodzenia czy atrakcyjność pracy, jaką studenci mogą uzyskać w pracy po ukończeniu edukacji. Jego zdobywanie tworzy wartość dodaną osoby je posiadającej. Dodatkowe doświadczenie można określić mianem edukacji komplementarnej. P7

8 Problemy badawcze W doktoracie poruszane zostaną dwa problemy badawcze, z jednej strony zostanie dokonana analiza absolwentów, a z drugiej potencjalnych pracodawców. Problem 1 Czynniki wpływające na sytuację zawodową absolwentów, ze szczególnym uwzględnieniem dodatkowego doświadczenia zdobytego poza uczelnią. W ramach tego badania analizowane będą charakterystyki absolwentów jak: płeć, rodzaj szkoły średniej, jaką ukończyli, miasto pochodzenia, uczelnię wyższą, którą ukończyli, czas i sposób poszukiwania pracy, przedział wynagrodzenia, jakie zostało im zaoferowane oraz sposobu zdobycia dodatkowego doświadczenia w czasie studiów (organizacje studenckie, praktyki zawodowe itp.). Problem 2 Czynniki wpływające na atrakcyjność absolwenta dla potencjalnego pracodawcy. W tym przypadku analizowane będzie jak bardzo pracodawcy cenią u kandydatów na pracowników przede wszystkim płeć, rodzaj ukończonej szkoły, pochodzenie oraz dodatkowe doświadczenie. Analizowane będzie także jakie znaczenie ma dodatkowe doświadczenie absolwentów przy podejmowaniu decyzji o zatrudnieniu oraz czy przy zatrudnianiu kierują się tylko informacjami uzyskanymi od kandydatów na pracowników czy również wykorzystują informacje mniej oficjalne. P8

9 Metodyka badania Do weryfikacji hipotezy badawczej zostanie zastosowany model ekonometryczny logit / probit, który był stosowany już wcześniej z sukcesem w innych badaniach dotyczących zjawiska sygnalizowania. Sposób badania Metody ilościowe model ekonometryczny model logit / probit (stosowany już wcześniej w badaniach empirycznych zjawiska sygnalizowania) Przedmiot badania Zmienna objaśniana wynagrodzenie / atrakcyjność pracy / szybkość znalezienia pracy Zmienne objaśniające m.in. płeć, rodzaj ukończonej uczelni, pochodzenie, aktywność dodatkowa Podmiot badania Próbki: populacja absolwentów szkół wyższych oraz potencjalnych pracodawców Sposób zebrania danych Badanie ankietowe finansowane w ramach grantów badawczych z KBN (Komitet Badań Naukowych) lub środków pomocowych z EFS (Europejski Fundusz Społeczny) Alternatywnie Badanie aktywności zawodowej absolwentów w kontekście realizacji Programu Pierwsza Praca, które jest prowadzone na zamówienie Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej P9

10 Proponowana struktura pracy Praca będzie składała się z 7 części. 1. Wprowadzenie Zarys problematyki rozprawy doktorskiej, hipoteza badawcza 2. Edukacja, kapitał ludzki i jego produktywność definicje, funkcje, źródła Głównym celem rozdziału będzie identyfikacja czynników, jakie mogą mieć wpływ na produktywność kapitału ludzkiego 3. Zjawisko sygnalizowania definicje i badania empiryczne Rozdział ten będzie miał za cel przybliżenie problematyki sygnalizowania, w szczególności pod kątem czynników mających wpływ na produktywność kapitału ludzkiego w przypadku absolwentów szkół wyższych 4. Metodyka badania Charakterystyka sposobu przeprowadzenia badania: sposób zebrania danych, charakterystyka próbki badawczej, zastosowany model ekonometryczny 5. Badanie Opis badania i jego wyników 6. Wnioski Interpretacja wyników badania potwierdzenie słuszności stawianej hipotezy i sub-hipotez badawczych 7. Podsumowanie Znaczenie wyników uzyskanych w badaniu (m.in. w odniesieniu do systemu szkolnictwa) P10

11 Wstępna lista bibliografii Wstępna lista bibliografii zawiera 14 pozycji. 1. Albrecht J.W., van Ours J.C., Using Employer Hiring Behavior to Test the Educational Signaling Hypothesis, Forschungsinstitut zur Zukunft der Arbeit Institute for the Study of Labor, Altojni J.G., Pierret C.R., Employer learning and the signaling value education, National Bureau of Economic Research, Cambridge, Bedard K., Human Capital versus Signaling Models: University Access and High School Dropouts, The Journal of Political Economy, Vol. 109, Nr 4, 2001, s Blackburn M.L., Neumark D., Omitted-Ablity Bias and the Increase in the Return to Schooling, National Bureau of Economic Research, Cambridge, Bliege Bird R., Smith E.A., Signaling Theory, Strategic Interaction, and Symbolic Capital, Current Anthropology Vol. 46, Nr 2, The Wenner-Gren Foundation for Anthropological Research, 2005, s Buchel F., Pollmann-Schultz M., Overeducation and Skill Endowments The Role of School Achievement and Vocational Training Quality, Forschungsinstitut zur Zukunft der Arbeit Institute for the Study of Labor, Frazis H., Human capital, signaling, and the pattern of returns to education, Oxford Economic Papers 54, 2002, s Gerlach R. (red.), Edukacja wobec rynku pracy. Realia-możliwości-perspektywy, Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz Grodzicki J., Edukacja czynnikiem rozwoju gospodarczego, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń Krugman P., And Now for Something Completely Different: An Alternative Model of Trade, Education and Inequality, w: Robert C., The Impact of International Trade on Wages, University of Chicago Press, 2000, Lofstrom M., A Comparison of the Human Capital and Signaling Models: The Case of the Self-Employed and the Increase in the Schooling Premium in the 1980's, Research in Labor Economics, University of California at Irvine, Spence M., Job Market Signaling, The Quarterly Journal of Economics, Vol. 87, Nr 3., 1973, s Stiglitz J.E., The Theory of 'Screening, Education, and the Distribution of Income, The American Economic Review, 1975, s Weiss A., Human Capital vs. Signalling Explanations of Wages, The Journal of Economic Perspectives, Vol. 9 Nr 4, P11

12 Serdecznie dziękuję za uwagę i zapraszam do dyskusji P12