INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE. NAUCZYCIEL JĘZYKA POLSKIEGO (kod ) ANALIZA SYTUACJI NA RYNKU PRACY

Transkrypt

1 INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE NAUCZYCIEL JĘZYKA POLSKIEGO (kod ) ANALIZA SYTUACJI NA RYNKU PRACY Zawód nauczyciel języka polskiego to jeden z 2360 zawodów ujętych w obowiązującej od 1 lipca 2010 r. klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy (DZ.U. z 2010 r. nr 82, poz. 537). W poprzedniej wersji klasyfikacji obowiązującej w okresie od 1 stycznia 2005 r. do 30 czerwca 2010 r. zawód ten występował - miał tę samą nazwę, ale inny kod (kod ). Do zawodu nauczyciel języka polskiego przygotowuje kierunek studiów Filologia polska, po którym dodatkowo trzeba zdobyć uprawnienia do pracy w szkole, podejmując kształcenie w ramach studiów podyplomowych lub cyklu pedagogicznego prowadzonego np. przez niektóre uczelnie wyższe. Program cyklu jest zgodny ze standardami kształcenia nauczycieli i zakończony stosownym świadectwem. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego na swojej stronie internetowej opublikowało standardy kształcenia dla poszczególnych kierunków studiów i poziomów kształcenia w tym dla kierunku Filologia polska. BEZROBOTNI ORAZ WOLNE MIEJSCA PRACY I MIEJSCA AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ W ZAWODZIE NAUCZYCIEL JĘZYKA POLSKIEGO W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO POMORSKIM W LATACH Wyszczególnienie Bezrobotni zarejestrowani w okresie ogółem Bezrobotni według stanu na koniec okresu Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki ogółem Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki na koniec okresu Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej ogółem Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej na koniec okresu Źródło: Załącznik 3 do Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywacji zawodowej według zawodów i specjalności. Załącznik opracowany na potrzeby monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych, prowadzonego w ramach projektu systemowego WUP w Toruniu Rynek Pracy pod Lupa II. Większa liczba nowych rejestracji bezrobotnych niż zgłoszonych wolnych miejsc pracy lub aktywizacji zawodowej spowodowała, że w 2013, 2012, 2011 i 2010 r. zawód 1

2 nauczyciel języka polskiego został sklasyfikowany jako nadwyżkowy 1, tzn. taki na który na rynku pracy istnieje mniejsze zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. WYNIKI BADANIA PRACODAWCÓW 2 W badaniu ankietowym pracodawców w 2013, 2012 i 2011 roku pracodawcy nie planowali zatrudnienia osób z zawodem nauczyciel języka polskiego, a w 2010 r. planowano zatrudnienie 1 takiej osoby. W 2013 r. pracodawcy planowali zwolnienie 9 osób, w 2012 r. 5 osób, a w 2011 r. i 2010 r. po jednej osobie w omawianym zawodzie. ANALIZA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE Zawód nauczyciela regulowany jest w dwóch zupełnie odmiennych aktach prawnych. Obowiązujące w Polsce ustawodawstwo rozróżnia: nauczycieli do których stosuje się ustawę z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela Ustawa z dn. 26 stycznia 1982 r., Karta Nauczyciela (Dz. U. z 1982 r. Nr 3, poz. 19 z poźn. zmianami) nauczycieli akademickich ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym Kwalifikacje absolwenta studiów I stopnia na kierunku filologia polska Absolwent posiada ogólne wykształcenie humanistyczne i podstawową wiedzę z zakresu filologii polskiej nauki o języku i o literaturze. Rozumie i umie analizować zjawiska i procesy literackie, językowe i kulturowe przeszłości i współczesności. Powinien znać język obcy na poziomie biegłości B2 Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego Rady Europy oraz umie posługiwać się językiem specjalistycznym z zakresu literaturoznawstwa i językoznawstwa. Potrafi samodzielnie gromadzić i przetwarzać 1 Podziału na zawody deficytowe, zrównoważone i nadwyżkowe dokonuje się na podstawie wskaźnika intensywności nadwyżki (deficytu) wyrażonego jako iloraz liczby zgłoszonych wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej w badanym okresie, w danym zawodzie i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w badanym okresie, w danym zawodzie. Zawody deficytowe to takie, dla których wskaźnik przekracza wartość 1,1; zawody zrównoważone to te, dla których wartość wskaźnika mieści się w przedziale od 0,9 do 1,1; natomiast zawody nadwyżkowe to te, w których przypadku wskaźnik wynosi poniżej 0,9. Informacja przygotowana na podstawie opracowania: Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych w województwie kujawsko-pomorskim. Publikacja przygotowywana w ramach projektu WUP Rynek Pracy pod Lupą. Raporty znajdują się na stronie internetowej WUP. 2 Badanie 2000 pracodawców jest realizowane w ramach projektu WUP Rynek Pracy pod Lupą. Raport z badania zrealizowanego w 2011, 2012 oraz 2013 r. znajduje się na stronie internetowej WUP ( oraz Projektu ( 2

3 informacje, poszerzać swoją wiedzę oraz rozwiązywać problemy zawodowe. Absolwent jest przygotowany do pracy w szkolnictwie po ukończeniu specjalności nauczycielskiej (zgodnie ze standardami kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela), w placówkach oświatowych, kulturalnych i samorządu lokalnego oraz w wydawnictwach, czasopismach i mediach elektronicznych. Absolwent jest przygotowany do podjęcia studiów drugiego stopnia. Kwalifikacje absolwenta studiów II stopnia na kierunku filologia polska Absolwent posiada wszechstronne wykształcenie humanistyczne i gruntowną wiedzę z zakresu filologii polskiej pozwalające rozumieć i badać zjawiska i procesy literackie, językowe i kulturowe przeszłości i współczesności. Posiada wiedzę i umiejętności pozwalające na samodzielne rozwiązywanie problemów zawodowych. Absolwent jest przygotowany do pracy w szkolnictwie po ukończeniu specjalności nauczycielskiej (zgodnie ze standardami kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela), w placówkach oświatowych, kulturalnych i samorządu lokalnego, w wydawnictwach, w czasopismach oraz w mediach elektronicznych. Uzyskane umiejętności, sprawności i wiedza pozwalają absolwentowi pełnić rolę animatora badań literaturoznawczych i językoznawczych oraz popularyzacji tradycji i dziedzictwa kulturowego. Absolwent jest przygotowany do podejmowania wyzwań badawczych i podjęcia studiów trzeciego stopnia (doktoranckich). Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 17 stycznia 2012 r. określa standardy kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela. pdf Opis procesu i organizacji kształcenia Uczelnie prowadzą kształcenie przygotowujące do wykonywania zawodu nauczyciela na studiach oraz studiach podyplomowych w ramach modułów kształcenia. Kształcenie na studiach pierwszego stopnia obejmuje wyłącznie przygotowanie do wykonywania zawodu nauczyciela w przedszkolach i szkołach podstawowych, a na studiach drugiego stopnia i jednolitych studiach magisterskich do pracy we wszystkich typach szkół i rodzajach placówek. Niniejsza informacja została przygotowana na podstawie przekazanych, na potrzeby prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych, przez Departament Rynku Pracy w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej danych Głównego Urzędu Statystycznego na temat studentów roku akademickiego 2012/2013 oraz absolwentów roku akademickiego 2011/2012. W roku akademickim 2011/2012 r. kierunek Filologia polska ukończyło w sumie 307 absolwentów, a naukę w roku akademickim 2012/2013 kontynuowało 841 studentów. 3

4 Ze szkół wyższych posiadających siedzibę na terenie województwa kujawsko pomorskiego (18 jednostek), kształcenie na kierunku Filologia polska w roku akademickim 2011/2012 odbywało się na 3 uczelniach (wymienione poniżej). Od roku akademickiego 2012/2013 nabór na kierunek Filologia polska zawiesiła Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa we Włocławku. Lp. Nazwa szkoły Wyszczególnienie Absolwenci roku akademickiego 2011/ UNIWERSYTET MIKOŁAJA KOPERNIKA W TORUNIU 2 UNIWERSYTET KAZIMIERZA WIELKIEGO W BYDGOSZCZY 3 PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA WE WŁOCŁAWKU WOJEWÓDZTWO KUJAWSKO- POMORSKIE ogółem studia pierwszego stopnia Studenci roku akademickiego 2012/2013 (stan na 30 XI.2012) studia drugiego stopnia (6 po ostatnim roku bez egzaminu) ogółem studia pierwszego stopnia studia drugiego stopnia ogółem 24 0 studia pierwszego stopnia studia drugiego stopnia 0 0 ogółem studia pierwszego stopnia z tytułem licencjata 43 2 studia drugiego stopnia (6 po ostatnim roku bez egzaminu) Źródło: Opracowanie własne na podstawie raportów z monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych INFORMACJA DLA OSÓB ZAINTERESOWANYCH PRACĄ W ZAWODZIE NAUCZYCIEL JĘZYKA POLSKIEGO W KRAJACH EOG 1. Dostęp do rynków pracy krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG). W państwach należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) swobodny przepływ pracowników jest prawem podstawowym pozwalającym obywatelom danego państwa EOG podjąć pracę w innym państwie należącym do EOG na tych samych warunkach jak obywatele wybranego państwa. Polacy, podejmujący legalną pracę w innym państwie EOG, mają takie same prawa i obowiązki jak pracownicy lokalni. 4

5 2. Informacja dla osób poszukujących pracy w zawodzie filolog (filologia polska) /nauczyciel języka polskiego w krajach EOG: Osoba chcąca podjąć pracę jako filolog (filologia polska)/nauczyciel języka polskiego w jednym z krajów EOG, powinna sprawdzić czy zawód ten nie jest w tym kraju regulowany, co wiąże się z oficjalnym uznaniem kwalifikacji i doświadczenia zawodowego. Każdy kraj EOG decyduje o uregulowaniu zawodu, dlatego też może się zdarzyć, że dany zawód jest regulowany w jednym kraju, podczas gdy w innych nie będzie regulowany. Aby sprawdzić, czy zawód filolog (filologia polska)/nauczyciel języka polskiego jest regulowany należy skorzystać z wyszukiwarki na portalu Twoja Europa prowadzonym przez Komisję Europejską: Obecnie w żadnym z krajów EOG zawód filolog (filologia polska)/nauczyciel języka polskiego nie jest regulowany. W przypadku braku informacji o danym zawodzie w powyższej wyszukiwarce lub w razie potrzeby uzyskania dodatkowych informacji, należy zgłosić się do jednego z punktów informacyjnych utworzonych w tym celu w każdym z krajów EOG (tzw. contact points): 3. Zapotrzebowanie na osoby z zawodem filolog (filologia polska)/nauczyciel języka polskiego wg Europejskiego Portalu Mobilności Zawodowej Z danych dostępnych na portalu EURES wynika, że dla osób z zawodem filolog (filologia polska)/nauczyciel języka polskiego nie zgłoszona została żadna ofert pracy w krajach EOG - dane wg stanu na dzień r. Osoby ubiegające się o pracę w zawodzie filolog (filologia polska)/nauczyciel języka polskiego w krajach EOG najczęściej powinny dysponować 2-3 letnim udokumentowanym doświadczeniem zawodowym. Warto wiedzieć, iż pracodawcy oczekują również od kandydata wysokich umiejętności komunikacyjnych, umiejętności pracy w zespole oraz biegłej znajomości obsługi komputera w zakresie MS Office. Autor opracowania: Lidia Dobrolubow doradca zawodowy WUP w Toruniu, Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Toruniu Wojciech Janisiewicz Doradca EURES, WUP w Toruniu, Wydział Pośrednictwa Pracy Zespół EURES Zaakceptował: Janusz Bokser Data ostatniej aktualizacji: r. 5