Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology
|
|
- Jadwiga Szczepańska
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Zubkiewicz-Kucharska A. i inni: Badania zaburzeń czynności śródbłonka i rocesów zaalnych u otyłych nastolatków z zesołem metabolicznym Vol. 11/2012 Nr 1(38) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Badania zaburzeń czynności śródbłonka i rocesów zaalnych u otyłych nastolatków z zesołem metabolicznym Studies of endothelium disorders and inflammation in obese adolescents with metabolic syndrome Agnieszka Zubkiewicz-Kucharska, Joanna Chrzanowska, Julita Nocoń-Bohusz, Anna Noczyńska Katedra i Klinika Endokrynologii i Diabetologii Wieku Rozwojowego Akademii Medycznej we Wrocławiu Adres do koresondencji: Agnieszka Zubkiewicz-Kucharska, Katedra i Klinika Endokrynologii i Diabetologii Wieku Rozwojowego, Akademia Medyczna we Wrocławiu ul. Hoene-Wrońskiego 13c; tel , fax ; agnieszka.zubkiewicz@gmail.com Słowa kluczowe: zaalenie, otyłość, zesół metaboliczny u dzieci, ryzyko sercowo-naczyniowe Key-words: inflammation, obesity, metabolic syndrome in children, cardiovascular risk STRESZCZENIE/ABSTRACT Wstę. Śródbłonek ełni nie tylko funkcję bariery, ale jest także tkanką rodukującą szereg substancji o charakterze ara- i endokrynnym. Rola rocesów zaalnych i zaburzeń czynności śródbłonka w atogenezie chorób układu krążenia jest ostatnio szeroko dyskutowana. Materiał i metody. Badaniem objęto 99 nastolatków w wieku od 10 do 18 lat (średnia wieku 14,3±1,8), diagnozowanych w Klinice Endokrynologii i Diabetologii Wieku Rozwojowego we Wrocławiu z owodu otyłości. Gruę kontrolną stanowiło 30 zdrowych dzieci. U acjentów określono: BMI, obwód asa, zmierzono ciśnienie tętnicze, wykonano krzywą cukrową (OGTT) z insuliną, wyliczono HOMA-IR, oceniono gosodarkę tłuszczową, zbadano stężenie CRP, selektyny E oraz międzykomórkowej cząsteczki adhezyjnej 1 (sicam- 1), naczyniowej cząsteczki adhezyjnej (svcam-1) oraz adionektyny. Wyniki. Otyłość brzuszną stwierdzono u 96% dzieci, zesół metaboliczny u 36% acjentów. Hiertriglicerydemia wystęowała u 53% dzieci, IFG u 32%, IGT u 17%, u 2 osób wykryto cukrzycę tyu 2. Insulinooorność (HOMA-IR>2,5) stwierdzono u 69% dzieci. Średnie stężenie selektyny E wynosiło 54,36 ng/ml i było IS wyższe u dzieci otyłych. Średnie stężenie sicam-1 wynosiło 593,99 ng/ml, zaś średnie stężenie svcam-1 774,66 ng/ml, nie różniły się one względem gruy kontrolnej. Stężenia wymienionych cząsteczek adhezyjnych były IS wyższe u otyłych nastolatków z insulinooornością i hierinsulinemią w orównaniu do gruy bez tych zaburzeń. Nie wykazano korelacji stężeń badanych cząsteczek z adionektyną. Podsumowanie. Uzyskane wyniki wskazują na zaangażowanie układu immunologicznego w roces chorobowy u otyłych dzieci. Endokrynol. Ped. 11/2012;1(38):
2 Praca oryginalna Endokrynol. Ped., 11/2012;1(38):53-60 The relationshi between inflammatory markers and metabolic syndrome has been observed in numerous studies. High levels of inflammatory markers are related to obesity, dysliidaemia, imaired glucose tolerance and hyerinsulinemia with insulin resistance. This obesity-related systemic inflammation increase the risk of cardiovascular disease. A study was carried out in 99 obese children (aged 10 to 189 years, median 14,3±1,8) and 30 non-obese children (control grou). Body mass index (BMI), waist circumference (WC) and blood ressure were determined for each child. Serum CRP, OGTT, insulin, HOMA-IR, liid rofile, selectin E, sicam-1 and svcam-1 and adionectin were all measured. Abdominal obesity was diagnosed in 96% of examined children. Metabolic syndrome was diagnosed in 36% of children; hyertriglycerydemia was in 53%, IFG in 32%, IGT in 17%, tye 2 diabetes in 2 adolescents. Insulin resistance (HOMA-IR>2,5) was distinguished in 68,35% of obese children. Mean selectin E concentration = 54,36 ng/ml was significantly higher in obese adolescents. Mean sicam-1 concentration = 593,99 ng/ml and mean sv- CAM-1 concentration = 774,66 ng/ml, they were similar as in control grou, however they were significantly higher in atients with insulin resistance and hyerinsulinemia. No correlations between levels of inflammation markers and adionectin were found. Low-grade systemic inflammation is described in obese children, correlating with a range of variables of metabolic syndrome. Pediatr. Endocrinol. 11/2012;1(38): Wstę Wykazano związek między nadmiarem masy tkanki tłuszczowej a zwiększoną umieralnością na choroby układu krążenia. Szczególnie niebezieczny dla zdrowia ty brzuszny otyłości jest związany z tzw. zesołem metabolicznym, czyli wsółwystęowaniem nastęujących zaburzeń: dysliidemii, nadciśnienia tętniczego i nierawidłowej tolerancji węglowodanów. Zesół metaboliczny charakteryzuje obecność insulinooorności, czyli stanu zmniejszonej wrażliwości tkanek na działanie insuliny. Narastanie insulinooorności autorzy wiążą z rodukowanymi w tkance tłuszczowej adiocytokinami [1, 2]. Doniesienia ostatnich lat wskazują także na silny związek rocesu zaalnego i insulinooorności, a w konsekwencji zaburzeń gosodarki węglowodanowej (uośledzonej tolerancji glukozy i cukrzycy tyu 2) i nadciśnienia tętniczego. W atogenezie zesołu metabolicznego obserwowane jest swoiste błędne koło: u osób z zesołem metabolicznym stwierdza się odwyższone stężenia markerów zaalenia, co może uszkadzać śródbłonek i komórki beta trzustki, skutkując zarówno gorszą tolerancją glukozy, jak i złą kontrolą ciśnienia tętniczego. Z kolei wahania glikemii oraz odwyższone ciśnienie tętnicze owodują zwiększenie zaalenia [3, 4]. Śródbłonek ełni nie tylko funkcję bariery, ale jest także tkanką rodukującą substancje o charakterze ara- i endokrynnym. Rola rocesów zaalnych i zaburzeń czynności śródbłonka w atogenezie chorób układu krążenia jest ostatnio szeroko dyskutowana. Zaaleniem nazywamy odowiedź tkanki na działanie zewnętrznych i wewnętrznych czynników niszczących, mającą na celu rzywrócenie homeostazy. Do czynników biorących udział w rocesie zaalnym należą m.in.: leukocyty (makrofagi, limfocyty, granulocyty), fibroblasty, komórki mięśni gładkich, kolagen, elastyna, fibronektyna, roteoglikany, cytokiny (interleukiny, chemokiny) i liczne czynniki wzrostowe. W rocesach zaalnych związanych z formowaniem blaszki miażdżycowej zasadniczą rolę odgrywają między innymi międzykomórkowa molekuła adhezyjna 1 (ICAM-1) oraz naczyniowa molekuła adhezyjna (VCAM-1), wystęujące na owierzchni śródbłonka, zdolne do wiązania się z integrynami znajdującymi się na owierzchni leukocytów. Umożliwiają one rzezśródbłonkową migrację leukocytów. Kolejnymi molekułami ośredniczącymi w adhezji leukocytów do innych leukocytów lub do aktywowanego endotelium są selektyny (selektyna L, selektyna P oraz selektyna E). Wystęują one na owierzchni leukocytów i komórek śródbłonka. Pośredniczą w ekstrawazacji leukocytów rzez warstwę śródbłonka. Stężenia molekuł adhezyjnych rosną w czasie rocesu zaalnego. Liczne doniesienia naukowe mówią o zwiększonej ich eksresji u chorych z zesołem metabolicznym, co oisywane jest jako nastęny czynnik ryzyka chorób sercowo-naczyniowych [5, 6]. Adionektyna jest jedną z adiocytokin. Jej rolą, oza zwiększaniem insulinowrażliwości tkanek, jest działanie rzeciwzaalne orzez hamowanie eksresji ICAM-1, VCAM-1 i selektywny E, jak również działanie antyaterogenne [7]. Celem racy była ocena zaburzeń funkcji śródbłonka i rocesów zaalnych u otyłych nastolatków i zależności od obecności czynników składowych zesołu metabolicznego. Materiał i metody Na badania uzyskano zgodę Komisji Bioetycznej rzy Akademii Medycznej we Wrocławiu. Ba- 54
3 Zubkiewicz-Kucharska A. i inni: Badania zaburzeń czynności śródbłonka i rocesów zaalnych u otyłych nastolatków z zesołem metabolicznym daniem objęto 99 nastolatków, 53 dziewczynki i 46 chłoców w wieku od 10 do 18 lat (średnia wieku 14,3±1,8 lat), diagnozowanych w Klinice Endokrynologii i Diabetologii Wieku Rozwojowego we Wrocławiu z owodu nadwagi i otyłości. Do badania włączono dzieci z otyłością rostą. Wykluczono acjentów z otyłością sowodowaną czynnikami endokrynologicznymi, zesołami genetycznymi i chorobami ośrodkowego układu nerwowego oraz toczącym się rocesem zaalnym. Gruę kontrolną stanowiło 30 zdrowych, normowagowych dzieci w odowiadającym rzedziale wiekowym. U wszystkich acjentów wykonano omiary antroometryczne: wzrostu, masy ciała i obwodu asa zmierzonego standardową taśmą na wysokości ęka. Wskaźnik masy ciała (BMI, body mass index) obliczono na odstawie ilorazu masy ciała w kilogramach i wzrostu w metrach do drugiej otęgi. BMI odniesiono do siatek centylowych z uwzględnieniem łci i wieku. Otyłość rozoznano, jeśli BMI rzekraczał 97 centyl, natomiast nadwagę, gdy mieścił się między 90 a 97 centylem. U dzieci w wieku lat ty brzuszny otyłości rozoznawano, gdy obwód asa rzekroczył 90 centyl dla łci i wieku. Ponadto obwód asa odniesiono do wytycznych International Diabetes Federation (IDF), stanowiących, że ty brzuszny otyłości w oulacji euroejskiej rozoznaje się, jeżeli obwód asa rzekroczy 80 cm u kobiet i 94 cm u mężczyzn [10]. Pozycję centylową wyliczono korzystając ze średnich oraz odchyleń standardowych obwodu asa z uwzględnieniem wieku i łci, znanych dla oulacji młodzieży krakowskiej [8]. U młodzieży > 16 r.ż., według wytycznych IDF, otyłość brzuszną rozoznawano zgodnie z zaleceniami dla osób dorosłych [10]. Każdemu dziecku trzykrotnie zmierzono ciśnienie tętnicze metodą Korotkowa w warunkach standardowych, do analizy używano wartości średniej z dwóch ostatnich omiarów. Interretacji omiarów ciśnienia tętniczego dokonywano za omocą siatek centylowych dla ciśnienia tętniczego, oracowanych rzez Gruę Roboczą w ramach National High Blood Pressure Education Program. Nadciśnienie tętnicze rozoznawano, jeśli wartość ciśnienia tętniczego skurczowego i/lub rozkurczowego utrzymywała się owyżej 95 centyla, natomiast stan rzednadciśnieniowy gdy wartość ciśnienia ozostawała w zakresie między 90 a 95 centylem [9]. Krew do badań obierano na czczo. Oznaczono: liidogram (cholesterol całkowity, triglicerydy, frakcję HDL-cholesterolu), stężenia adionektyny, selektyny E, międzykomórkowej cząsteczki adhezyjnej 1 (sicam-1) oraz naczyniowej cząsteczki adhezyjnej (svcam-1). Wykonano test doustnego obciążenia glukozą (oral glucose tolerance test OGTT) według WHO z oznaczeniem stężenia glukozy i insuliny w min. 0, 60 i 120. Pośredni wskaźnik insulinooorności HOMA- IR wyliczono osługując się nastęującym wzorem: (glukoza na czczo [mmol/l] x insulina na czczo [μiu/ml])/22,5. Insulinooorność rozoznawano, jeśli wartość HOMA-IR rzekroczyła 2,5. Na odstawie OGTT rozoznawano onadto nierawidłową tolerancję glukozy (imared glucose tolerance IGT), jeśli glikemia w 120 minucie testu mieściła się w rzedziale mg/dl, natomiast cukrzycę rozoznawano, jeżeli glikemia w 120 minucie OGTT rzekroczyła 200 mg/dl. Hierinsulinemię rozoznawano, jeśli stężenie insuliny na czczo rzekroczyło 15 μiu/dl lub w 120 minucie testu 75 μiu/dl lub w którejkolwiek minucie testu rzekroczyło 150 μiu/ml. Rozoznanie zesołu metabolicznego oarto na kryteriach oracowanych rzez IDF w 2007 r. Niezbędnym elementem do rozoznania ZM według IDF jest obecność otyłości brzusznej. Dodatkowo aby u osoby sełniającej to kryterium rozoznać zesół metaboliczny, należy stwierdzić minimum dwie dodatkowe nierawidłowości: hiertriglicerydemię ( 150 mg/dl lub leczenie tego zaburzenia), obniżony cholesterol HDL (< 50 mg/dl dla kobiet i < 40 mg/dl dla mężczyzn lub leczenie tego zaburzenia), ciśnienie tętnicze 130/85 mmhg (lub leczenie nadciśnienia tętniczego) lub glikemię na czczo 100 mg/dl (lub leczenie cukrzycy) [10]. Otrzymane wyniki oddano analizie statystycznej. Weryfikacje normalności rozkładów rzerowadzono za omocą testu Kołmogorowa- -Smirnowa. Porównań między dwoma średnimi arametrami dla rób niezależnych dokonano testem t-studenta lub U-Manna-Whitneya, natomiast do analizy korelacji między dwoma arametrami użyto wsółczynnika Pearsona. Wyniki badań weryfikowano na oziomie istotności 0,05 (SI statystycznie istotne). Wyniki Charakterystykę kliniczną badanej gruy rzedstawiono w tabeli I. Rozoznane u badanych zaburzenia zawiera tabela II. BMI dzieci z zesołem metabolicznym było istotnie wyższe niż BMI dzieci, u których wykluczono ten zesół (33,4±3,95 vs 30,1±3,5, = 5,7E- 55
4 Praca oryginalna Endokrynol. Ped., 11/2012;1(38):53-60 Tabela I. Charakterystyka kliniczna badanej oulacji Table I. Clinical characteristics of studied grou Cecha Wiek: Dziewczynki Dz Chłocy Ch 14,3± 1,8 lat 14,5±1,9 lat 13,85± 1,8 lat Otyłość 93 osoby (94%) Otyłość brzuszna 99 osób (100%) BMI średnie BMI średnie Dz BMI średnie Ch Obwód asa średni Dz Obwód asa średni Ch Glikemia na czczo średnio Insulina na czczo średnio Cholesterol całkowity średnio Triglicerydy średnio Cholesterol HDL średnio Adionektyna średnio 31,25 ± 3,9 kg/m² 31,97 ± 4,4 kg/m² 30,50 ± 3,3 kg/m² 97,38 ± 10,44 cm 101,6 ± 9,75 cm 94,40 ± 12,85 mg/dl 15,53 ± 7,73 μiu/ml µiu/ml 178,79 ± 31,9 mg/dl 120,92 ± 54,9 mg/dl 52,22 ± 13,1 mg/dl 7581,8 ± 4527,8 μg/ml Tabela II. Rozoznane w gruie otyłej zaburzenia metaboliczne Table II. Metabolic disorders diagnosed in obese atients N (% gruy badanej) Nadciśnienie tętnicze 24 osoby (24%) Zaburzenia węglowodanowe: IGT DM 2 Insulinooorność Hierinsulinemia 13 osób (13%) 2 osoby (2%) 67 osób (68%) 63 osoby (64%) Zesół metaboliczny 37 osób (37%) Zesół metaboliczny + insulinooorność 32 osoby (32%, 86% osób z zesołem metabolicznym) 05). Wskaźnik masy ciała korelował z obwodem asa badanej oulacji (r = 0,68, < 0,05). Wskaźnik insulinooorności HOMA-IR dodatnio korelował ze stężeniem triglicerydów i cholesterolu całkowitego, BMI, jak również z obwodem asa (odowiednio r = 0,59, r = 0,30, r = 0,26, r = 0,27, < 0,05), natomiast ujemnie ze stężeniem adionektyny (r = -0,3, < 0,05). Podobnie stężenie insuliny na czczo dodatnio korelowało ze stężeniem cholesterolu całkowitego, triglicerydów, BMI i obwodem asa (odowiednio r = 0,29, r = 0,61, r = 0,30, r = 0,31, < 0,05), a odwrotnie ze stężeniem adionektyny (r = -0,25, < 0,05). Wykazano wyższe stężenia badanych markerów zaalenia w gruie dzieci otyłych w orównaniu z gruą kontrolną. Ponadto w gruie badanej obserwowano wyższe stężenia badanych arametrów u chłoców, a także w gruie z insulinooornością i hierinsulinemią. Stężenie wymienionych molekuł nie zależało od wystęowania nadciśnienia tętniczego oraz zaburzeń gosodarki węglowodanowej. W tabeli III rzedstawiono średnie 56
5 Zubkiewicz-Kucharska A. i inni: Badania zaburzeń czynności śródbłonka i rocesów zaalnych u otyłych nastolatków z zesołem metabolicznym Tabela III. Średnie stężenia sicam-1, svcam-1 i E-selektyny u otyłych nastolatków Table III. Mean concentrations of sicam-1, svcam-1 and selectine E in studied grou E-selektyna (ng/ml) sicam (ng/ml) svcam-1 (ng/ml) Grua badana Grua kontrolna 54,36 ± 24,8 34,02 ± 11,3 3,7E -0,5 593,99 ± 132,9 483,40 ± 123,1 0,15 774,66 ± 186,6 715,86 ± 79,9 0,46 Dziewczynki Chłocy 50,22 ± 23,5 60,92 ± 25,9 0,03 590,06 ± 139,3 610,86 ± 124,7 0,43 695,91 ± 173,9 800,83 ± 187,7 0,004 IR Bez IR 53,72 ± 20,9 55,56 ± 31,8 0,73 620,56 ± 133,1 543,86 ± 122,5 0, ,09 ± 188,5 731,80 ± 184,9 0,63 Hierinsulinemia Bez hierinsulinemii 56,67 ± 25,1 50,92 ± 24,5 0,26 616,58 ± 116,8 556,50 ± 151,4 0,02 777,68 ± 201,4 689,16 ± 143,7 0,02 NT Bez NT 54,06 ± 20,4 54,39 ± 26,3 0,95 621,80 ± 141,7 587,12 ± 131,3 0,27 726,75 ± 202,4 748,45 ± 181,7 0,61 IGT+DM 2 Bez IGT 54,58 ± 19,7 54,26 ± 25,7 0,96 647,83 ± 112,0 586,90 ± 136,1 0,07 743,85 ± 241,9 744,82 ± 175,8 0,98 Dysliidemia Bez dysliidemii 58,79 ± 26,2 50,01 ± 22,9 0,07 599,58 ± 102,0 592,15 ± 159,9 0,78 730,49 ± 160,3 758,55 ± 209,9 0,45 ZM Bez ZM 57,80 ± 23,4 52,22 ± 25,6 0,28 607,33 ± 142,7 588,87 ± 129,4 0,51 697,15 ± 143,2 772,61 ± 202,9 0,046 stężenia sicam-1, svcam-1 i E-selektyny u otyłych nastolatków. Wykazano wływ insulinooorności i hierinsulinemii na stężenia sicam-1 i selektyny E (odowiednio r = 0,29 i r = 0,23 oraz r = 0,25 i r = 0,22, < 0,05). Dodatkowo stężenie selektyny E korelowało ze stężeniem triglicerydów (r = 0,33, < 0,05). Nie stwierdzono wsółzależności stężenia adionektyny ze stężeniami badanych markerów zaalenia. Stężenia s-icam-1 i svcam-1 zależały od stężenia selektyny E (r = 0,51 i r = 0,36, < 0,05), wykazano także wzajemną korelację badanych molekuł adhezyjnych (r = 0,29, < 0,05). Dyskusja Wykazano, że zwiększenie masy tłuszczowej ciała wiąże się z większym stanem zaalnym organizmu. Już w badaniu z 1985 r. stwierdzono korelację leukocytozy z masą ciała [11]. Oisywano także wływ wysokiego BMI na stężenia białek zaalnych, m.in. CRP, IL-6, fibrynogenu, selektyn czy VCAM-1. Zważywszy, że tkanka tłuszczowa wytwarza wszystkie wymienione cząsteczki, nie owinno dziwić, że wraz ze zwiększeniem masy ciała obserwowane jest zwiększenie rocesów zaalnych, natomiast unormowanie BMI owoduje normalizację tych arametrów [12]. Zwiększenie masy tłuszczowej organizmu owoduje owstanie insulinooorności. Wydaje się, że wzrost insulinooorności w otyłości brzusznej może wynikać z wływu niektórych adiocytokin wydzielanych rzez trzewną tkankę tłuszczową. Trzeba również amiętać, że cytokiny rozaalne także uośledzają działanie insuliny [13]. Wyższe stężenia markerów zaalenia, stwierdzone u badanych dzieci otyłych z hierinsulinemią/insulinooornością, a takżewsółzależność stężeń badanych markerów z HOMA-IR i stężeniem insuliny wskazują na toczący się z większym natężeniem roces zaalny śródbłonka naczyń u tych acjentów. Pozostaje to w zgodzie z badaniami w oulacji otyłych doro- 57
6 Praca oryginalna Endokrynol. Ped., 11/2012;1(38):53-60 słych, w których również otwierdzono związek insulinooorności z wyższym oziomem zaalenia [14 16]. Przewlekłe zaalenie obserwowane w otyłości jest związane w wyższym ryzykiem śmierci sercowo-naczyniowej. [17] W badaniach Garaty-Bogackiej i ws. wykazano silną korelację odwyższonego ciśnienia tętniczego ze zwiększonym stężeniem m.in. takich cząsteczek, jak ICAM-1, VCAM-1 czy CRP. Stwierdzono szczególny związek odwyższonego stężenia molekuł adhezyjnych i odwyższonego rozkurczowego ciśnienia tętniczego. [18] Prozaalny wływ odwyższonego ciśnienia tętniczego jest tłumaczony z jednej strony działaniem romiażdżycowym orzez mechaniczne obudzenie ściany naczynia rzeływem krwi, a z drugiej nadciśnienie zwiększa zdolność odowiedzi śródbłonka na różne czynniki i zwiększa adhezję leukocytów, co skutkuje owstaniem ognisk zaalnych. Hiotezę tę otwierdzono w modelach zwierzęcych, wykazując m.in. odwyższone stężenie sicam-1 w nadciśnieniu tętniczym [19]. W naszym badaniu nie wykazano odwyższonych stężeń molekuł rozaalnych u acjentów z nadciśnieniem tętniczym, co może być owodowane małą liczbą acjentów z nadciśnieniem. Żadne z dzieci z nadciśnieniem tętniczym nie rozwinęło innych owikłań sercowo-naczyniowych. Srzeczne doniesienia odnoszą się do stężenia molekuł adhezyjnych w stanach hierglikemii, jednak większość autorów wskazuje na odwyższone stężenia ICAM-1, VCAM-1 i selektyny E w cukrzycy zarówno tyu 1, jak i 2. Wahania glikemii owodują bowiem zwiększoną reakcję zaalną [20 22]. Nasze badania nie otwierdzają tej zależności. Istnieją niejednoznaczne dane wskazujące na związek między stężeniami selektyny E i molekuł adhezyjnych a zaburzeniami gosodarki liidowej: zaobserwowano ich korelację z cholesterolem HDL i triglicerydemią [8, 23]. W gruie badanej nie stwierdzono różnic między stężeniami badanych arametrów w zależności od obecności zaburzeń gosodarki liidowej, niemniej wykazano korelację między stężeniem selektyny E a triglicerydemią. Należy zwrócić uwagę na to, że dysliidemię u dzieci rozoznawano w oarciu o normy dla osób dorosłych (wg IDF), onieważ brakuje kryteriów rawidłowego liidogramu dla wieku i łci. Mimo braku zależności między stężeniem badanych arametrów a obecnością zaburzeń gosodarki węglowodanowej, liidowej i nadciśnienia tętniczego wykazano wyższe stężenie VCAM-1 u dzieci z zesołem metabolicznym. Badanie Salmenniemi, rzerowadzone w gruie otyłych dorosłych, u których zesół metaboliczny był rozoznawany w oarciu o secjalnie dla tego badania stworzone kryteria, wskazuje na silny związek ICAM-1 i zesołu metabolicznego, natomiast nie wykazano takiej zależności w rzyadku VCAM-1 i selektyny E [24]. Trzeba odkreślić, iż rozoznanie zesołu metabolicznego u dzieci jest trudne ze względu na brak ujednoliconych kryteriów. W związku z założeniem IDF, iż obwód talii koreluje z insulinooornością, rzyjęte kryteria nie obejmują jakiejkolwiek innej formy omiaru insulinooorności. W badanej oulacji kryterium otyłości brzusznej sełniło 100% badanych dzieci, natomiast insulinooorność określaną wskaźnikiem HOMA-IR stwierdzono u 68% acjentów. Nie można wykluczyć, że zastosowanie innego kryterium diagnostycznego dla zesołu metabolicznego mogłoby zmienić otrzymane rzez nas rezultaty. Liczne badania dowodzą rzeciwzaalnego i rzeciwaterogennego działania adionektyny. Hioadionektynemia towarzysząca otyłości i zesołowi metabolicznemu również mogłaby być odowiedzialna za uszkodzenie śródbłonka i towarzyszący temu roces zaalny [24]. Badania własne nie otwierdzają rzeciwzaalnej roli adionektyny. Wnioski 1. Otyłość rzyczynia się do wzrostu stężenia markerów zaalenia i aktywacji śródbłonka naczyniowego u nastolatków. Świadczy to o konieczności szybkiej rofilaktyki i leczenia owikłań sercowo-naczyniowych w tej gruie acjentów. 2. Obserwowana u otyłych nastolatków dysfunkcja śródbłonka jest związana z insulinooornością i BMI. 3. Podwyższone stężenia badanych molekuł adhezyjnych u dzieci otyłych z hierinsulinomią i/lub insulinooornością wskazują na bardziej nasilony roces zaalny śródbłonka naczyń w stosunku do dzieci bez tych zaburzeń metabolicznych. 58
7 Zubkiewicz-Kucharska A. i inni: Badania zaburzeń czynności śródbłonka i rocesów zaalnych u otyłych nastolatków z zesołem metabolicznym PIŚMIENNICTWO/REFERENCES [1] Mokdad A.H., Marks J.S., Strou D.F., Gerberding J.L.: Actual causes of death in the United States. JAMA, 2004:291, [2] Flegal K.M., Graubard B.I., Williamson D.F., Gail M.H.: Excess deaths associated with underweight, overweight, and obesity. JAMA, 2005:293, [3] Bjornto P., Holm G., Rosmond R., Folkow B.: Hyertension and the metabolic syndrome: closely related central origin. Blood Press, 2000:9, [4] Żurawska M., Drzewoski J.: Insulinooorność, zesół metaboliczny, uośledzona tolerancja glukozy i cukrzyca tyu 2 konsekwencją rocesu zaalnego. Medycyna Metaboliczna, 2004:1, [5] Couillard C., Ruel G., Archer W.R. et al.: Circulating levels of oxidative stress markers and endothelial adhesion molecules in men with abdominal obesity. J. Clin. Endocrinol. Metab., 2005:90, [6] Picku J.C.: Inflammation and activated innate immunity in the athogenesis of tye 2 diabetes. Diabetes Care, 2004:27, [7] Ouchi N., Kihara S., Arita Y. et al.: Novel modulator for endothelial adhesion molecules: adiocyte-derived lasma rotein adionectin. Circulation, 1999:100, [8] Chrzanowska M., Gołąb S., Żarów R. et al.: Dziecko Krakowskie Poziom rozwoju biologicznego dzieci i młodzieży miasta Krakowa. Studia i Monografie, AWF Kraków 2002, 19. [9] National High Blood Pressure Education Program Working Grou on High Pressure in Children and Adolescents The fourth reort on the diagnosis, evaluation and treatment of high blood ressure in children and adolescents. Pediatrics, 2004:114,2, [10] Zimmet P., Alberti K. George M.M. et al.: IDF Consensus Grou. The metabolic syndrome in children and adolescents an IDF consensus reort. Pediatric Diabetes, 2007:8, [11] Nanji A.A., Freeman J.B.: Relationshi between body weight and total leukocyte count in morbid obesity. Am. J. Clin. Pathol., 1985:84, [12] Cottam D.R., Mattar S.G., Barinas-Mitchell E. et al.: The chronic inflammatory hyothesis for the morbidity associated with morbid obesity: imlications and effects of weight loss. Obes. Surg., 2004:14, [13] Yudkin J.S.: Adiose tissue, insulin action and vascular disease: inflammatory signals. Int. J. Obes., 2003:27, S25-S28. [14] Ridker P.M., Cook N.: Clinical usefulness of very high and very low levels of C-reactive rotein across the full range of Framingham Risk Scores. Circulation, 2004:109, [15] Weyer C. et al.: Humoral markers of inflammation and endothelial dysfunction in relation to adiosity and in vivo insulin action in Pima Indians. Atherosclerosis, 2002:161(1), [16] Kowalska I., Straczkowski M., Szelachowska M. et al.: Circulating E-selectin, vascular cell adhesion molecule-1, and intercellular adhesion molecule-1 in men with coronary artery disease assessed by angiograhy and disturbances of carbohydrate metabolism. Metabolism, 2002 Jun:51(6), [17] Sowers J.: Obesity as a cardiovascular risk factor. Am. J. Med., 2003:115, 37S-41S. [18] Garanty-Bogacka B., Syrenicz M., Syrenicz A. et al.: Serum markers of inflammation and endothelial activation In children with obesity-related hyertension. Neuroendocrinol. Lett., 205:26(3), [19] McCarron R.M., Wang L., Siren A.L. et al.: Monocyte adhesion to cerebromicrovascular endothelial cells derived from hyertensive and normotensive rats. Am. J. Physiol., 1994:267, H [20] Wang G., Zhang Z., Yu J. et al.: Antidiabetic rosiglitazone reduces soluble intercellular adhesion molecule-1 level in tye 2 diabetic atients with coronary artery disease. PPAR Res., 2008:2008, Eub 2008 Dec 18. [21] Loes-Virella M.F., Carter R.E., Gilbert G.E. et al.: Risk factors related to inflammation and endothelial dysfunction in the DCCT/EDIC cohort and their relationshi with nehroathy and macrovascular comlications. Diabetes Care, 2008 Oct:31(10), [22] Goldberg R.B.: Cytokine and cytokine-like inflammation markers, endothelial dysfunction, and imbalanced coagulation in develoment of diabetes and its comlications. J. Clin. Endocrinol. Metab., 2009 Se:94(9), [23] Leinonen E. et al.: Insulin resistance and adiosity correlate with acute hase reaction and soluble cell adhesion molecules in tye 2 diabetes. Atherosclerosis, 2003:166(2), [24] Salmenniemi U., Ruotsalainen E., Pihlajamaki J. et al.: Multile abnormalities In glucose and energy metabolizm and coordinated chan ges In levels of adionectine, cytokines and adhesion molecules In subjects with metabolic syndrome. Circulation, 2004:110,
Fetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym
Fetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym Dr n med. Katarzyna Musialik Katedra Chorób Wewnętrznych, Zaburzeń Metabolicznych i Nadciśnienia Tętniczego Uniwersytet Medyczny w Poznaniu *W
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE. Wstęp. Cele pracy
STRESZCZENIE Wstęp Hormon wzrostu (GH) jest jednym z najważniejszych hormonów anabolicznych promujących proces wzrastania człowieka. GH działa lipolitycznie, wpływa na metabolizm węglowodanów, białek i
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET WARMIŃSKO MAZURSKI W OLSZTYNIE
UNIWERSYTET WARMIŃSKO MAZURSKI W OLSZTYNIE Katarzyna Myszka Podgórska Ocena częstości występowania zespołu metabolicznego u osób z przypadkowo wykrytymi guzami nadnerczy z prawidłową aktywnością hormonalną
Bardziej szczegółowoOcena zależności między wybranymi adipocytokinami a obecnością zaburzeń metabolicznych u otyłych nastolatków badania wstępne
Joanna Chrzanowska, Agnieszka Zubkiewicz-Kucharska, Anna Noczyńska PRACA ORYGINALNA Katedra i Klinika Endokrynologii i Diabetologii Wieku Rozwojowego Akademii Medycznej we Wrocławiu Ocena zależności między
Bardziej szczegółowoNADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY
NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY Poradnik dla pacjenta i jego rodziny Konsultacja: prof. dr hab. med. Zbigniew Gaciong CO TO JEST ZESPÓŁ METABOLICZNY Nadciśnienie tętnicze (inaczej podwyższone ciśnienie
Bardziej szczegółowoEndokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology
Vol. 10/2011 Nr 4(37) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Stężenia letyny, adionektyny i insulinoodorność u dzieci urodzonych z hiotrofią wewnątrzmaciczną The Letin and Adionectin Concentrations
Bardziej szczegółowoZmodyfikowane wg Kadowaki T in.: J Clin Invest. 2006;116(7):1784-92
Magdalena Szopa Związek pomiędzy polimorfizmami w genie adiponektyny a wybranymi wyznacznikami zespołu metabolicznego ROZPRAWA DOKTORSKA Promotor: Prof. zw. dr hab. med. Aldona Dembińska-Kieć Kierownik
Bardziej szczegółowoPraca oryginalna Endokrynol. Ped : DOI: /EP
Praca oryginalna Endokrynol. Ped. 2018.17.4.65:213-218 DOI: 10.18544/EP-01.17.04.1704 Original Paper Pediatr. Endocrinol. 2018.17.4.65:213-218 Stężenie chemeryny u dzieci z otyłością prostą Concentration
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE Celem głównym Materiał i metody
STRESZCZENIE Choroby układu krążenia od lat pozostają jedną z głównych przyczyn śmierci w Europie. W licznych badaniach opisano czynniki ryzyka, które predysponują do rozwoju miażdżycy i wystąpienia choroby
Bardziej szczegółowoOsoby z cukrzycą pomagają innym prewencja cukrzycy w rodzinie
3 Osoby z cukrzycą pomagają innym prewencja cukrzycy w rodzinie Samokontrolne, przesiewowe rozpoznanie ryzyka stanu przedcukrzycowego lub cukrzycy utajonej mogą wykonać pacjenci w swoich rodzinach. W praktyce
Bardziej szczegółowoCzy jest możliwe skuteczne leczenie cukrzycy w grupie chorych otyłych ze znaczną insulinoopornością?
Jerzy Maksymilian Loba Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii Uniwersytet Medyczny w Łodzi Czy jest możliwe skuteczne leczenie cukrzycy w grupie chorych otyłych ze znaczną insulinoopornością? Definicja
Bardziej szczegółowoEndokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology
Skoczeń M. i inni: Występowanie zaburzeń gospodarki węglowodanowej i lipidowej u dzieci z otyłością prostą w zależności od wieku oraz stopnia otyłości Vol. 13/2014 Nr 4(49) Endokrynologia Pediatryczna
Bardziej szczegółowoOcena zależności pomiędzy stężeniami wifatyny i chemeryny a nasileniem łuszczycy, ocenianym za pomocą wskaźników PASI, BSA, DLQI.
Uniwersytet Medyczny w Lublinie Katarzyna Chyl-Surdacka Badania wisfatyny i chemeryny w surowicy krwi u chorych na łuszczycę Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych streszczenie Promotor Prof. dr hab.
Bardziej szczegółowoKarta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia
Pieczątka świadczeniodawcy nr umowy z NFZ Karta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia Uwaga! Kartę należy wypełnić drukowanymi literami, twierdzące odpowiedzi na pytania
Bardziej szczegółowoKarta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia
Pieczątka świadczeniodawcy nr umowy z NFZ Karta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia Uwaga! Kartę należy wypełnić drukowanymi literami, twierdzące odpowiedzi na pytania
Bardziej szczegółowoJak oceniać otyłość brzuszną u pacjentów z pierwotnym nadciśnieniem tętniczym?
Joanna Dziwura-Ogonowska 1, Rafał Heryć 2, Karolina Mierska 2, Anna Modrzejewska 2, Tomasz Miazgowski 1, Krystyna Widecka 1 PRACA ORYGINALNA 1 Klinika Hipertensjologii i Chorób Wewnętrznych Pomorskiego
Bardziej szczegółowoEpidemiologia chorób serca i naczyń
Warszawa, 8.10.2007 Epidemiologia chorób serca i naczyń Codziennie w Polsce, na choroby układu sercowo-naczyniowego umiera średnio 476 osób. Co prawda w latach 90. udało się zahamować bardzo duży wzrost
Bardziej szczegółowoOcena stężenia wybranych miokin u dziewcząt z jadłowstrętem psychicznym i otyłością
lek. Agata Mikołajczak-Będkowska Ocena stężenia wybranych miokin u dziewcząt z jadłowstrętem psychicznym i otyłością rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr hab. n. med. Joanna Oświęcimska
Bardziej szczegółowoWpływ urodzeniowej i aktualnej masy ciała na czynniki ryzyka wystąpienia chorób sercowo- -naczyniowych u młodych osób dorosłych
Wływ urodzeniowej i aktualnej masy ciała na czynniki ryzyka wystąienia chorób sercowo- -naczyniowych u młodych osób dorosłych Influence of birthweight and current body mass on cardiovascular risk factors
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie
Bardziej szczegółowoAKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć
AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć Cukrzyca jest chorobą metaboliczną, której głównym objawem jest podwyższone stężenie glukozy we krwi (hiperglikemia). Stan taki
Bardziej szczegółowoEmilia Kolarzyk, Anna Janik, Jacek Kwiatkowski
Kolarzyk Probl Hig E Epidemiol i wsp. Ocena 2011, ryzyka 92(4): zespołu 741-746 metabolicznego u dzieci z nadwagą i otyłością. Część I. Antropometryczne... 741 Ocena ryzyka zespołu metabolicznego u dzieci
Bardziej szczegółowoNiedożywienie i otyłość a choroby nerek
Niedożywienie i otyłość a choroby nerek Magdalena Durlik Klinika Medycyny Transplantacyjnej, Nefrologii i Chorób Wewnętrznych Warszawski Uniwersytet Medyczny Częstość przewlekłej choroby nerek na świecie
Bardziej szczegółowoCukrzyca typu 2 Novo Nordisk Pharma Sp. z o.o.
Cukrzyca typu 2 Cukrzyca typu 2 Jeśli otrzymałeś tę ulotkę, prawdopodobnie zmagasz się z problemem cukrzycy. Musisz więc odpowiedzieć sobie na pytania: czy wiesz, jak żyć z cukrzycą? Jak postępować w wyjątkowych
Bardziej szczegółowo10 FAKTÓW NA TEMAT CUKRZYCY
10 FAKTÓW NA TEMAT CUKRZYCY FAKT 1. Około 347 mln ludzi na świecie choruje na cukrzycę. Istnieje rosnąca globalna epidemia cukrzycy, u której podłoża leży szybki przyrost przypadków nadwagi i otyłości
Bardziej szczegółowoNowe terapie w cukrzycy typu 2. Janusz Gumprecht
Nowe terapie w cukrzycy typu 2 Janusz Gumprecht Dziś już nic nie jest takie jak było kiedyś 425 000 000 Ilość chorych na cukrzycę w roku 2017 629 000 000 Ilość chorych na cukrzycę w roku 2045 International
Bardziej szczegółowoWartość subklinicznych uszkodzeń narządowych w ocenie ryzyka sercowonaczyniowego. ma znaczenie?
Wartość subklinicznych uszkodzeń narządowych w ocenie ryzyka sercowonaczyniowego czy płeć ma znaczenie? dr n. med. Lucyna Woźnicka-Leśkiewicz Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
Bardziej szczegółowoOcena wpływu wybranych czynników na występowanie zaburzeń lipidowych u osób otyłych
PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Agata Bronisz, Katarzyna Napiórkowska, Aleksandra Srokosz, Małgorzata Sobiś-Żmudzińska, Roman Junik Katedra i Klinika Endokrynologii i Diabetologii, Uniwersytet Mikołaja
Bardziej szczegółowoKinga Janik-Koncewicz
Kinga Janik-Koncewicz miażdżyca choroby układu krążenia cukrzyca typu 2 nadciśnienie choroby układu kostnego nowotwory Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że około 7-41% nowotworów jest spowodowanych
Bardziej szczegółowoMateriały edukacyjne. Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego
Materiały edukacyjne Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego Klasyfikacja ciśnienia tętniczego (mmhg) (wg. ESH/ESC )
Bardziej szczegółowoCzy Polakom grozi niealkoholowe stłuszczenie wątroby? NAFL (non-alkoholic fatty liver ) Czy można ten fakt lekceważyć?
Czy Polakom grozi niealkoholowe stłuszczenie wątroby? NAFL (non-alkoholic fatty liver ) Czy można ten fakt lekceważyć? Beata Cywińska-Durczak SAPL.PCH.18.10.1754 NAFLD (non-alkoholic fatty liver disease)
Bardziej szczegółowoAnaliza fali tętna u dzieci z. doniesienie wstępne
Analiza fali tętna u dzieci z chorobami kłębuszków nerkowych doniesienie wstępne Piotr Skrzypczyk, Zofia Wawer, Małgorzata Mizerska-Wasiak, Maria Roszkowska-Blaim Katedra i Klinika Pediatrii i Nefrologii
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 1 do zarządzenia Nr 53/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki chorób układu krążenia
Program profilaktyki chorób układu krążenia 1 I. UZASADNIENIE CELOWOŚCI WDROŻENIA PROGRAMU PROFILAKTYKI CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA, zwanego dalej Programem. 1. Opis problemu zdrowotnego. Choroby układu krążenia
Bardziej szczegółowoEndokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology
Vol. 8/2009 Nr 2(27) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Ocena częstości występowania zespołu metabolicznego u dzieci z otyłością prostą The Prevalence of Metabolic Syndrome in Children
Bardziej szczegółowolek. Magdalena Bosak-Prus Ocena profilu oreksyny A i greliny u dzieci niskorosłych.
lek. Magdalena Bosak-Prus Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny nr 1 we Wrocławiu, Katedra i Klinika Endokrynologii i Diabetologii Wieku Rozwojowego, młodszy asystent Ocena profilu oreksyny A i greliny
Bardziej szczegółowoAleksandra Stańska-Perka ZABURZENIA METABOLICZNE U DZIECI ZAKAŻONYCH HIV. Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych
Aleksandra Stańska-Perka ZABURZENIA METABOLICZNE U DZIECI ZAKAŻONYCH HIV Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Klinika Chorób Zakaźnych Wieku Dziecięcego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Kierownik
Bardziej szczegółowo1. STRESZCZENIE - 1 -
1. STRESZCZENIE Cukrzyca jest problemem zdrowotnym wielu Polaków, również tych najmłodszych, a od 2006 roku zaliczana jest nawet do chorób zagrażających światowemu zdrowiu. Z kolei cukrzycowa choroba nerek
Bardziej szczegółowoOcena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu
Ocena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu 2018-03-15 Czym jest ryzyko sercowo naczyniowe? Ryzyko sercowo-naczyniowe to
Bardziej szczegółowoAKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć
AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć Cukrzyca jest chorobą metaboliczną, której głównym objawem jest podwyższone stężenie glukozy we krwi (hiperglikemia). Stan taki
Bardziej szczegółowoZespół Metaboliczny w praktyce chirurga naczyniowego
Zespół Metaboliczny w praktyce chirurga naczyniowego Wacław Karakuła Katedra i Klinika Chirurgii Naczyń i Angiologii U.M. w Lublinie Kierownik Kliniki prof. Tomasz Zubilewicz Lublin, 27.02.2016 Zespół
Bardziej szczegółowoCiśnienie tętnicze klucz do zdrowego serca. ciśnienia tętniczego składa się z dwóch odczytów ciśnienie skurczowe i rozkurczowe.
Świadomość naszego zdrowia to oprócz odczuwania dolegliwości, wiedza na temat podstawowych parametrów pozwalających ocenić, czy nasz organizm funkcjonuje prawidłowo. Zapoznaj się z nimi i regularnie kontroluj
Bardziej szczegółowoz jadłowstrętem psychicznym i otyłością"
Warszawa, 05.03.2018 RECENZJA ROZPRAWY DOKTORSKIEJ pt. "Ocena stężenia wybranych miokin u dziewcząt z jadłowstrętem psychicznym i otyłością" Lekarz Agaty Mikołajczak- Będkowskiej Jadłowstręt psychiczny
Bardziej szczegółowoOrganizacje pozarządowe w diabetologii: realne problemy pacjentów. problem z postrzeganiem cukrzycy typu 2 POLSKIE STOWARZYSZENIE DIABETYKÓW
POLSKIE STOWARZYSZENIE DIABETYKÓW Organizacje pozarządowe w diabetologii: realne problemy pacjentów problem z postrzeganiem cukrzycy typu 2 Małgorzata Marszałek POSTRZEGANIE CUKRZYCY TYPU 2 Łagodniejszy,
Bardziej szczegółowoBiochemiczne czynniki ryzyka miażdżycy w grupie młodzieży kończącej szkołę ponadgimnazjalną ocena zmian w okresie rocznej obserwacji
Kawalec-Kajstura Probl Hig Eidemiol E i ws. 205, Biochemiczne 96(): 205-20 czynniki ryzyka miażdżycy w gruie młodzieży kończącej szkołę... 205 Biochemiczne czynniki ryzyka miażdżycy w gruie młodzieży kończącej
Bardziej szczegółowoCystatin C as potential marker of Acute Kidney Injury in patients after Abdominal Aortic Aneurysms Surgery preliminary study
Cystatin C as potential marker of Acute Kidney Injury in patients after Abdominal Aortic Aneurysms Surgery preliminary study Anna Bekier-Żelawska 1, Michał Kokot 1, Grzegorz Biolik 2, Damian Ziaja 2, Krzysztof
Bardziej szczegółowoWykładniki zespołu metabolicznego u kobiet po przebytej cukrzycy ciążowej
Wykładniki zespołu metabolicznego u kobiet po przebytej cukrzycy ciążowej Ewa Wender-Ożegowska 1, Małgorzata Sporna 2, Agnieszka Zawiejska 1, Agnieszka Sporna 3, Jacek Brązert 1 1 Klinika Położnictwa i
Bardziej szczegółowoCzy mamy dowody na pozalipidoweefekty stosowania statyn?
Czy mamy dowody na pozalipidoweefekty stosowania statyn? Zbigniew Gaciong Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny Definicja Plejotropia,
Bardziej szczegółowoCukrzyca. epidemia XXI wieku
Cukrzyca epidemia XXI wieku Typy cukrzycy Cukrzyca typu 2 Cukrzyca typu 1 (Insulinozależna, Młodzieńcza) Cukrzyca ciążowa i przedciążowa Cukrzyca noworodków (wrodzona i przejściowa) Cukrzyca typu LADA
Bardziej szczegółowoZespół metaboliczny u dzieci i młodzieży doświadczenia własne Metabolic syndrome in children and adolescents in own clinical observation
Pediatr Med Rodz 2009, 5 (4), p. 254-258 Irena Białokoz-Kalinowska 1, Joanna Zapolska 2, Janina Piotrowska-Jastrzębska 1 Received: 25.11.2009 Accepted: 08.12.2009 Published: 31.12.2009 Zespół metaboliczny
Bardziej szczegółowoEndokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology
Zatorska-Karpuś M. i inni: Typ otyłości a parametry przemiany lipidowej u dzieci Vol. 8/2009 Nr 2(27) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Typ otyłości a parametry przemiany lipidowej u
Bardziej szczegółowoEndokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology
Vol. 5/2006 Nr 1(14) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Korelacja pomiędzy stm a sicam-1 u dzieci z otyłością prostą Correlation between stm and sicam-1 in children with obesity Katarzyna
Bardziej szczegółowoPOSTĘPOWANIE W CUKRZYCY I OPIEKA NAD DZIECKIEM W PLACÓWKACH OŚWIATOWYCH
POSTĘPOWANIE W CUKRZYCY I OPIEKA NAD DZIECKIEM W PLACÓWKACH OŚWIATOWYCH CUKRZYCA.? cukrzyca to grupa chorób metabolicznych charakteryzujących się hiperglikemią (podwyższonym poziomem cukru we krwi) wynika
Bardziej szczegółowoPomiar obwodu talii u dzieci i młodzieży narzędziem przesiewowym oceny czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych
Pomiar obwodu talii u dzieci i młodzieży narzędziem przesiewowym oceny czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych Waist circumference measurement in children and adolescents as a screening tool for assessing
Bardziej szczegółowoAKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Powikłania cukrzycy Retinopatia
AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Powikłania cukrzycy Retinopatia PRZEWLEKŁE POWIKŁANIA CUKRZYCY Cukrzyca najczęściej z powodu wieloletniego przebiegu może prowadzić do powstania tak zwanych
Bardziej szczegółowoCMC/2015/03/WJ/03. Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca
CMC/2015/03/WJ/03 Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca Dane pacjenta Imię:... Nazwisko:... PESEL:... Rozpoznane choroby: Nadciśnienie tętnicze Choroba wieńcowa Przebyty zawał
Bardziej szczegółowoCharakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego
Lek. Łukasz Głogowski Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Opiekun naukowy: Dr hab. n. med. Ewa Nowakowska-Zajdel Zakład Profilaktyki Chorób
Bardziej szczegółowoRozpowszechnienie dyslipidemiii leczenie zaburzeń lipidowych wśród lekarzy POZ
Rozpowszechnienie dyslipidemiii leczenie zaburzeń lipidowych wśród lekarzy POZ w Polsce. Badanie LIPIDOGRAM 5 LAT dr n. med. Jacek Jóźwiak KLRWP, Poznań 2013 Cel Celem strategicznym badań LIPIDOGRAM była
Bardziej szczegółowoPROGRAM RAZEM DLA SERCA Karta Badania Profilaktycznego
PROGRAM RAZEM DLA SERCA Karta Badania Profilaktycznego ETAP I (wypełni pielęgniarka) Imię i nazwisko:... Adres:... PESEL Wzrost:...cm Wykształcenie:... Masa ciała:...kg Zawód wykonywany:... Obwód talii:...cm
Bardziej szczegółowoZnaczenie poszczególnych kryteriów oceny wyrównania zespołu metabolicznego na podstawie badania DINAMIC (IV)
PRACA ORYGINALNA ISSN 164 8497 Teresa Kasperska-Czyżyk 1, Władysław Grzeszczak 2, Jacek Sieradzki 3, Marcin Szczepański 4 oraz Zespół Badaczy DINAMIC 5 1 Oddział Chorób Wewnętrznych i Diabetologii CSK
Bardziej szczegółowoCardiovascular risk factors in young adult population in rural area in north-eastern Poland
Cardiovascular risk factors in young adult population in rural area in north-eastern Poland Czynniki ryzyka rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego u młodych osób dorosłych w środowisku wiejskim w północnowschodniej
Bardziej szczegółowoI WARSZAWSKI DZIEŃ DIETETYKI KLINICZNEJ
19.04.2018 I WARSZAWSKI DZIEŃ DIETETYKI KLINICZNEJ dr. hab. n. med. Lucyna Ostrowska mgr Barbara Pietraszewska Zakład Dietetyki i Żywienia Klinicznego Uniwersytet Medyczny w Białymstoku Otyłość - epidemiologia
Bardziej szczegółowoZnaczenie wczesnego wykrywania cukrzycy oraz właściwej kontroli jej przebiegu. Krzysztof Strojek Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze
Znaczenie wczesnego wykrywania cukrzycy oraz właściwej kontroli jej przebiegu Krzysztof Strojek Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze Czynniki ryzyka rozwoju i powikłania cukrzycy Nadwaga i otyłość Retinopatia
Bardziej szczegółowoRaport z rejestru REG-DIAB ocena wybranych aspektów leczenia chorych na cukrzycę typu 2 w warunkach codziennej praktyki lekarskiej w Polsce
Raport z rejestru REG-DIAB ocena wybranych aspektów leczenia chorych na cukrzycę typu 2 w warunkach codziennej praktyki lekarskiej w Polsce Badanie nr: GLIME_L_00670 przeprowadzenie i opracowanie wyników
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 3 do materiałów informacyjnych PRO
SZCZEGÓŁOWY OPIS ŚWIADCZEŃ I ZASAD ICH UDZIELANIA ORAZ WYMAGANIA WOBEC ŚWIADCZENIODAWCÓW W PROGRAMIE PROFILAKTYKI CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA 1. OPIS ŚWIADCZEŃ 1) objęcie przez świadczeniodawcę Programem świadczeniobiorców,
Bardziej szczegółowoEvaluation of selected acute phase proteins in patients type 2 diabetes
ARTYKUŁ ORYGINALNY/ORIGINAL PAPER Wpłynęło: 21.01.2008 Poprawiono: 28.01.2008 Zaakceptowano: 28.01.2008 Ocena wybranych białek ostrej fazy u chorych z cukrzycą typu 2 Evaluation of selected acute phase
Bardziej szczegółowoKatedra Patofizjologii, Wydział Nauk Medycznych, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, Olsztyn 2
Martyna Szczubełek 1, Piotr Zielecki 1, Norbert Kwella 2, Tomasz Stompór 2, Joanna Harazny 1, 3 PRACA ORYGINALNA 1 Katedra Patofizjologii, Wydział Nauk Medycznych, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, Olsztyn
Bardziej szczegółowoKURS PATOFIZJOLOGII WYDZIAŁ LEKARSKI
KURS PATOFIZJOLOGII WYDZIAŁ LEKARSKI CELE KSZTAŁCENIA Patologia ogólna łączy wiedzę z zakresu podstawowych nauk lekarskich. Stanowi pomost pomiędzy kształceniem przed klinicznym i klinicznym. Ułatwia zrozumienie
Bardziej szczegółowoEDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT.
EDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT. Prowadząca edukację: piel. Anna Otremba CELE: -Kształtowanie
Bardziej szczegółowoEndokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology
Vol. 11/2012 Nr 1(38) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Ryzyko wystąpienia zespołu metabolicznego u dzieci w wieku 1 7 lat z otyłością prostą Risk of metabolic syndrome in children 1
Bardziej szczegółowoLeczenie cukrzycy typu 2- nowe możliwości
Leczenie cukrzycy typu 2- nowe możliwości Dr n. med. Iwona Jakubowska Oddział Diabetologii, Endokrynologii i Chorób Wewnętrznych SP ZOZ Woj,. Szpital Zespolony Im. J. Śniadeckiego w Białymstoku DEFINICJA
Bardziej szczegółowoPROGRAM ZAPOBIEGANIA I WCZESNEGO WYKRYWANIA CUKRZYCY TYPU 2
Załącznik Nr 1 do Umowy Nr z dnia PROGRAM ZAPOBIEGANIA I WCZESNEGO WYKRYWANIA CUKRZYCY TYPU 2 Łódź, listopad 2009 rok Podstawa prawna: Art. 55 ust. 1 oraz ust. 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 roku o zakładach
Bardziej szczegółowoStężenie chemeryny u dzieci z cukrzycą typu 1 doniesienie wstępne. Chemerin concentration in children with type 1 diabetes
Praca oryginalna Endokrynol. Ped. 2017.16.2.59:87-94 DOI: 10.18544/EP-01.16.02.1665 Original Paper Pediatr. Endocrinol. 2017.16.2.59:87-94 Stężenie chemeryny u dzieci z cukrzycą typu 1 doniesienie wstępne
Bardziej szczegółowoRozpowszechnienie zespołu metabolicznego u chorych z nadciśnieniem tętniczym w zależności od płci
Anna Lakowska, Marzena Chrostowska, Anna Szyndler, Katarzyna Śmiałek, Radosław Szczęch, Tomasz Zdrojewski, Krzysztof Narkiewicz PRACA ORYGINALNA Katedra Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii Akademii
Bardziej szczegółowoEndokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology
Vol. 7/2008 Nr 2(23) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Adipocytokiny i markery zapalenia w zespole metabolicznym u młodzieży Adipocytokines and Markers of Inflammation in Adolescents
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 1 do zarządzenia Nr 38/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki chorób układu krążenia
Program profilaktyki chorób układu krążenia 1 I. UZASADNIENIE CELOWOŚCI WDROŻENIA PROGRAMU PROFILAKTYKI CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA, zwanego dalej Programem. 1. Opis problemu zdrowotnego. Choroby układu krążenia
Bardziej szczegółowoinwalidztwo rodzaj pracy
Zdrowie jest najważniejsze Wykłady wraz z konsultacjami medycznymi realizowane przez Stowarzyszenia na rzecz rozwoju wsi Bogufałów Źródło Baryczy w ramach wspierania realizacji zadania publicznego przez
Bardziej szczegółowoWarszawa, r.
Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii Warszawski Uniwersytet Medyczny SP CSK ul. Banacha 1a, 02-097 Warszawa Tel. 599 25 83; fax: 599 25 82 Kierownik: dr hab. n. med. Leszek Czupryniak Warszawa, 24.08.2016r.
Bardziej szczegółowoUSG Power Doppler jest użytecznym narzędziem pozwalającym na uwidocznienie wzmożonego przepływu naczyniowego w synovium będącego skutkiem zapalenia.
STRESZCZENIE Serologiczne markery angiogenezy u dzieci chorych na młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów - korelacja z obrazem klinicznym i ultrasonograficznym MIZS to najczęstsza przewlekła artropatia
Bardziej szczegółowoOcena rozprawy doktorskiej Mgr Karoliny Kulik-Kupki
Klinika Endokrynologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi Centralny Szpital Kliniczny Centrum Kliniczno Dydaktyczne 92-213 Łódź ul. Pomorska 251 Ocena rozprawy doktorskiej Mgr Karoliny Kulik-Kupki pt: "Ocena
Bardziej szczegółowoPrzegląd randomizowanych, kontrolowanych badań klinicznych w grupie osób w wieku podeszłym
167 GERIATRIA 2011; 5: 167172 Akademia Medycyny GERIATRIA OPARTA NA FAKTACH/EVIDENCEBASED GERIATRICS Otrzymano/Submitted: 15.06.2011 Zaakceptowano/Accepted: 26.2011 Przegląd randomizowanych, kontrolowanych
Bardziej szczegółowoAmy Ferris, Annie Price i Keith Harding Pressure ulcers in patients receiving palliative care: A systematic review Palliative Medicine 2019 Apr 24
Amy Ferris, Annie Price i Keith Harding Pressure ulcers in patients receiving palliative care: A systematic review Palliative Medicine 2019 Apr 24 Cel - przegląd ma na celu określenie częstości występowania
Bardziej szczegółowo1. Analiza metodologii dla właściwej oceny wydalania promotorów i inhibitorów z moczem u dzieci i młodzieży z nadmierną masą ciała.
STRESZCZENIE Kamica układu moczowego jest stanem, w którym w drogach moczowych dochodzi do powstania złogów zbudowanych z naturalnych lub patologicznych składników moczu. W ciągu ostatnich kilku dekad
Bardziej szczegółowoWybrane czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych u pacjentów podstawowej opieki zdrowotnej
Joanna Sulicka, Maria Fornal, Barbara Gryglewska, Barbara Wizner, Tomasz Grodzicki PRACA ORYGINALNA Katedra Chorób Wewnętrznych i Gerontologii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
Bardziej szczegółowoEndokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology
Pyrżak B. i inni Analiza częstości występowania zespołu metabolicznego z zastosowaniem kryteriów Cook a, de Ferranti i IDF u dzieci z otyłością Vol. 7/2008 Nr 2(23) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric
Bardziej szczegółowoSTAN ODŻYWIENIA MŁODZIEŻY W WIEKU 17 18 LAT W ASPEKCIE ZAGROŻENIA ZESPOŁEM METABOLICZNYM (ZM)
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLVI, 2013, 3, str. 354 362 Joanna Wyka, Ewa Piotrowska, Anna Broniecka, Monika Bronkowska, Dominika Mazurek, Jadwiga Biernat STAN ODŻYWIENIA MŁODZIEŻY W WIEKU 17 18 LAT W ASPEKCIE
Bardziej szczegółowoWpływ podawania magnezu na zaburzenia metaboliczne u osób z otyłością brzuszną
Wpływ podawania magnezu na zaburzenia metaboliczne u osób z otyłością brzuszną Jednym z problemów patofizjologii otyłości dyskutowanych w aktualnym piśmiennictwie jest wpływ brzusznej tkanki tłuszczowej
Bardziej szczegółowoEndokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology
Vol. 6/2007 Nr 1(18) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Wpływ zaburzeń lipidowych na stężenie trombomoduliny u dzieci z otyłością prostą, cukrzycą typu 1 i nadciśnieniem tętniczym samoistnym
Bardziej szczegółowoO P I S P R Z Y P A D K U
Postępy Nauk Medycznych, t. XXVII, nr 12B, 2014 O P I S P R Z Y P A D K U Borgis C A S E R E P O R T *Ewa Otto-Buczkowska Zespół metaboliczny narastający problem Metabolic syndrome increasing problem Specjalistyczne
Bardziej szczegółowoRecenzja. Pracy na stopień doktora nauk medycznych lek. Agaty Bogołowskiej- Stieblich pt. Ocena wpływu operacyjnego leczenia otyłości
Prof. zw. dr hab. n. med. Krzysztof Paśnik Klinika Chirurgii Ogólnej Onkologicznej, Metabolicznej i Torakochirurgii CSK MON WIM ul. Szaserów 128 04-109 Warszawa tel. 022 810 06 21 Warszawa 26.05.2017 Recenzja
Bardziej szczegółowoMarek Strączkowski, Monika Karczewska-Kupczewska Żywność w profilaktyce chorób cywilizacyjnych
Marek Strączkowski, Monika Karczewska-Kupczewska Żywność w profilaktyce chorób cywilizacyjnych Instytut Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności Polskiej Akademii Nauk w Olsztynie Zakład Profilaktyki Chorób Metabolicznych
Bardziej szczegółowoZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ ( )
ZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ (2015-08-03) PROFILAKTYKA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA ADRESACI - Osoby zadeklarowane do lekarza POZ, w wieku 35, 40, 45,
Bardziej szczegółowoWazoprotekcyjne i antydiabetogenne działanie telmisartanu zależne od aktywacji receptora PPAR?
Wazoprotekcyjne i antydiabetogenne działanie telmisartanu zależne od aktywacji receptora PPAR? Receptory aktywowane przez proliferatory peroksysomów Wśród receptorów PPAR wyróżnić można 3 izoformy, mianowicie:
Bardziej szczegółowoOdwrócenie upośledzonej tolerancji glukozy oraz nowych przypadków cukrzycy związanych z terapią diuretykami wyniki badania STAR-LET
ARTYKUŁ POGLĄDOWY BADANIA KLINICZNE. CO NOWEGO W HIPERTENSJOLOGII? Odwrócenie upośledzonej tolerancji glukozy oraz nowych przypadków cukrzycy związanych z terapią diuretykami wyniki badania STAR-LET Katarzyna
Bardziej szczegółowoCzęstość zaburzeń gospodarki węglowodanowej w badanej grupie osób z czynnikami ryzyka
PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Zofia Ruprecht, Anna Kamińska, Maria Skibicka, Roman Junik Katedra i Klinika Endokrynologii i Diabetologii Akademii Medycznej w Bydgoszczy Częstość zaburzeń gospodarki węglowodanowej
Bardziej szczegółowoWskaźniki włóknienia nerek
Wskaźniki włóknienia nerek u dzieci z przewlekłą chorobą nerek leczonych zachowawczo Kinga Musiał, Danuta Zwolińska Katedra i Klinika Nefrologii Pediatrycznej Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich
Bardziej szczegółowokrwi u dziewcząt z jadłowstrętem psychicznym"
RECEN JA ROZPRAWY DOKTORSKIEJ S Warszawa, 26.02.2018 -m~jeei~~imłi~lłiałek: MIC-l i ZAG/LMF W surowicy krwi u dziewcząt z jadłowstrętem psychicznym" LekarzAnny Jarzumbek Zaburzenia odżywiania są dość rozpowszechnionym
Bardziej szczegółowoWyniki. Dane pacjenta. Analiza składu ciała BMI. Masa tłuszczowa. example_8. example cancer, cachexia. 62 mężczyzna
Analiza składu ciała FMI: FFMI: 5.3 kg/m² 18.9 kg/m² Analiza składu ciała (ang. Body Composition Chart, BCC) to graficzna prezentacja stosunku indeksu masy tłuszczowej (FM) do indeksu masy beztłuszczowej
Bardziej szczegółowoAlgorytm postępowania w profilaktyce, diagnostyce i leczeniu chorób sercowonaczyniowych. Dr n. med. Wiesława Kwiatkowska
Algorytm postępowania w profilaktyce, diagnostyce i leczeniu chorób sercowonaczyniowych u osób zakażonych HIV Dr n. med. Wiesława Kwiatkowska Epidemiologia zakażenia HIV Epidemiologia zakażenia HIV - zgony
Bardziej szczegółowoOcena jakości życia pacjentów chorujących na nadciśnienie tętnicze według ankiety SF-36
PRACE STUDENCKICH KÓŁ NAUKOWYCH PRACA ORYGINALNA Ocena jakości życia pacjentów chorujących na nadciśnienie tętnicze według ankiety SF-36 The assessment of hypertesive patients life quality according to
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE Słowa kluczowe: Wstęp Cel pracy
STRESZCZENIE Słowa kluczowe: Noworodek urodzony przedwcześnie, granulocyt obojętnochłonny, molekuły adhezji komórkowej CD11a, CD11b, CD11c, CD18, CD54, CD62L, wczesne zakażenie, posocznica. Wstęp W ostatnich
Bardziej szczegółowo