Łódzka Akademia PO KL

Transkrypt

1 Łódzka Akademia PO KL Monitoring i Ewaluacja B01+ Urząd Marszałkowski w Łodzi Departament ds. PO Kapitał Ludzki Instytucja Pośrednicząca Osoba prowadząca: Justyna Bodek

2 Plan prezentacji Definicja i cele ewaluacji Standardy ewaluacji Ewaluacja a monitorowanie, kontrola Monitoring i ewaluacja a równość płci Rodzaje ewaluacji Etapy procesu ewaluacji Triangulacja Metody badań ewaluacyjnych Zakończenie ewaluacji 2

3 Definicje ewaluacji Zgodnie z Wytycznymi w zakresie ewaluacji programów operacyjnych na lata : ocena wartości interwencji publicznej dokonany przy uwzględnieniu odpowiednich kryteriów (skuteczności, efektywności, uŝyteczności, trafności i trwałości) i standardów dotyczy zwykle potrzeb, jakie muszą być zaspokojone w wyniku interwencji oraz osiągniętych efektów zbieranie, analiza oraz interpretacja danych na temat znaczenia i wartości tego, co podlega badaniu, przy zwróceniu uwagi na zagadnienia istotne dla zainteresowanych 3

4 Cele ewaluacji Badanie jakości projektu, stopnia osiągania rezultatów Stałe ulepszanie skuteczności i efektywności projektu Wspomaganie procesu podejmowania decyzji Identyfikacja słabych i mocnych stron projektu Obiektywna ocena projektu na wszystkich jego etapach Sygnalizowanie problemów Ocena wartości podjętych działań projektowych, Określanie stopnia zgodności realizacji projektu z załoŝeniami Badanie potrzeb Zwiększanie profesjonalizmu świadczonych usług 4

5 Ewaluacja a problematyka płci KaŜdy z projektodawców musi pamiętać o obowiązku prawnym przestrzegania horyzontalnej zasady równości szans kobiet i męŝczyzn, aby projekt w sposób pełny, na wszystkich etapach realizacji uwzględniał sytuację kobiet i męŝczyzn, w tym równieŝ w części dotyczącej monitoringu i ewaluacji projektu. Uwzględnienie problematyki płci w projektach EFS jest elementem niezbędnym wynikającym m.in. ze Strategii Lizbońskiej. 5

6 Monitorowanie pozwala ocenić prawidłowość przebiegu danego projektu; dostarcza informacji na temat osiągniętych celów i rezultatów w stosunku do poniesionych nakładów; ma charakter systematyczny. Trwa równolegle przez cały okres realizacji projektu. MoŜemy wskazać monitorowanie postępu rzeczowego czyli sprawdzenie zgodności realizowanego projektu z harmonogramem, postępu finansowego, który dotyczy zbadania czy na poszczególne zadania w projekcie wydawane są kwoty zgodne ze szczegółowym budŝetem projektu oraz stopnia osiągnięcia zakładanych rezultatów. Kontrola Ewaluacja a monitorowanie, kontrola porównanie stanu faktycznego z wymaganym, weryfikacja kwestii prawnych oraz finansowych; moŝe dotyczyć systemu zarządzania oraz sprawdzenia, czy poniesione wydatki przedstawione przez beneficjenta we wnioskach o płatność są zgodne ze stanem faktycznym; moŝe mieć charakter wycinkowy. W ramach PO KL Beneficjent moŝe zostać skontrolowany przez IP w trybie kontroli planowanej lub doraźnej. 6

7 Monitoring a równość płci Beneficjent zbiera dane na temat kobiet i męŝczyzn, będących uczestnikami projektu w celu porównania osiągniętych rezultatów z sytuacją początkową oraz z celami projektu określonymi we wniosku o dofinansowanie. Dane statystyczne w podziale na płeć pomogą określić wpływ działań podejmowanych w projekcie na sytuację kobiet i męŝczyzn w nim uczestniczących. W celu poprawnego gromadzenia danych Beneficjent powinien sprawdzić: czy zebrane informacje na początku realizacji projektu zawierają dane sklasyfikowane według płci? czy potrzeba realizacji projektu była analizowana z perspektywy płciczy określono zagadnienia interesujące kobiety i męŝczyzn? 7

8 Monitorowanie Prowadzenie poprawnego procesu monitorowania realizacji projektu, w zakresie równości płci umoŝliwi Beneficjentowi rozpoznanie ewentualnych obszarów wymagających poprawy. Jeśli takie obszary zostaną rozpoznane naleŝy zadecydować o zmianie wybranych elementów projektu tak, aby uwzględnić potrzeby kobiet i męŝczyzn. Znacząca część ewaluacji dotyczy pomiaru efektów dlatego niezwykle waŝną rolę stanowi system wskaźników oraz poprawnie przygotowany i systematycznie prowadzony monitoring. Proces monitorowania i ewaluacji musi być ze sobą znacząco powiązany i uzupełniać się wzajemnie. 8

9 Ewaluacja Definicje ewaluacji Zbieranie, analiza oraz interpretacja danych nt. znaczenia i wartości tego, co podlega badaniu, przy zwróceniu uwagi na zagadnienia istotne dla zainteresowanych Opisywanie przebiegu oraz wyników badanych działań ze strony pozytywnej i negatywnej, wyjaśnienie związków pomiędzy nakładami i rezultatami, porównywanie rezultatów ze wstępnymi załoŝeniami Okresowa ocena efektywności, skuteczności, oddziaływania, trwałości i zgodności projektu w kontekście załoŝonych celów 9

10 Ewaluacja KaŜdy z projektodawców musi wiedzieć, iŝ ewaluacja to element obowiązkowy kaŝdego realizowanego projektu ze środków Unii Europejskiej. Ewaluacja, powinna usprawniać realizację naszego projektu. W związku z tym, naleŝy zastanowić się w czym ewaluacja ma być nam przydatna i jakich informacji potrzebujemy, aby usprawnić projekt i zbadać jego efekty. Ewaluacja, która poddaje ocenie nasz projekt, aby ocenić skuteczność podejmowanych w nim działań powinna dostarczyć nam informację w jaki sposób róŝne grupy korzystają z oferowanej pomocy i czy realizacja projektu przynosi konkretne efekty. 10

11 Standardy ewaluacji Standardy Ewaluacji zostały opracowane przez Polskie Towarzystwo Ewaluacyjne w 2008r. Określają zasady współpracy pomiędzy podmiotami zaangaŝowanymi w proces ewaluacji, określają ich wzajemne prawa i obowiązki. Opracowanie dokumentu było moŝliwe dzięki współpracy przedstawicieli administracji publicznej, organizacji pozarządowych, pracowników firm realizujących badania ewaluacyjne, instytucji naukowych i niezaleŝnych konsultantów. Zasady ujęte w Standardach mogą znaleźć zastosowanie zarówno w sektorze publicznym jak i prywatnym. 11

12 Kryterium wykonawcy: Ewaluacja zewnętrzna przeprowadzana przez niezaleŝnego wykonawcę np. ośrodki naukowe, firmy badawcze, firmy konsultingowe itd. Odpowiedni wybór w przypadku gdy Beneficjent nie ma doświadczenia i wiedzy dotyczącej ewaluacji a jednocześnie projekt jest skomplikowany a grupa docelowa liczna. Ewaluacja wewnętrzna Rodzaje ewaluacji przeprowadzana przez osoby bezpośrednio lub pośrednio związane z podmiotem realizującym projekt. MoŜliwa do przeprowadzenia w przypadku, gdy mamy w zespole osobę posiadającą odpowiednie kwalifikacje, potrafimy przeprowadzać badania oraz dokonać analizy wyników. Przy realizacji małych projektów równieŝ moŝemy przeprowadzać wewnętrzną ewaluację, gdyŝ zbieranie danych i ich analiza nie są trudne. 12

13 Rodzaje ewaluacji Kryterium wykonawcy wady i zalety: Ewaluacja zewnętrzna specjalista z zewnątrz musi poświęcić więcej czasu na zapoznanie się z kontekstem projektu poniewaŝ nie uczestniczył w jego projektowaniu i realizacji. Mamy pewność, iŝ dokonana ocena będzie obiektywna, profesjonalne zostaną zaplanowane etapy badania i rzetelnie przygotowane narzędzia badawcze. Ewaluacja wewnętrzna moŝe być obarczona subiektywizmem, mamy pewność, iŝ osoba prowadząca ewaluację doskonale zna specyfikę projektu, zna uczestników oraz moŝe wyciągnąć więcej wniosków. 13

14 Etyka w ewaluacji Zamawiając czy teŝ prowadząc ewaluację samodzielnie nie moŝna pominąć kwestii etycznych. Dlatego teŝ osoby prowadzące ewaluację muszą pamiętać o zachowaniu standardów etycznych w prowadzonych badaniach: rzetelność, całościowość i dokładność prac, poszanowanie godności ludzkiej, niezaleŝność i dbałość o bezpieczeństwo pozyskanych danych 14

15 Kryterium czasu realizacji: Rodzaje ewaluacji Ewaluacja ex-ante (przed realizacją projektu) Ewaluacja mid-term (mniej więcej w połowie realizacji projektu) Ewaluacja ex-post (po zakończeniu realizacji projektu) Ewaluacja on-going (w trakcie trwania projektu) 15

16 Kryterium czasu realizacji Ewaluacja ex-ante Prowadzona przed wdraŝaniem projektu; ma na celu poprawę jakości projektu Ocenia projekt pod kątem potrzeb grupy docelowej, planowanych Bada kontekst społeczny, gospodarczy, prawny Bada stan wyjściowy w kontekście ewaluacji ex-post; identyfikuje Określa potrzeby i oczekiwania grupy docelowej będącego w celów oraz ewentualne trakcie opracowania sposobów ich realizacji trudności 16

17 Kryterium czasu realizacji Ewaluacja mid-term Prowadzona w połowie realizacji projektu; oparta na danych dostarczonych przez proces Ocenia i analizuje osiągnięte do tej pory efekty i rezultaty Ocenia po raz pierwszy jakość realizacji projektu Ocenia załoŝone cele i wskaźniki MoŜe doprowadzić do modyfikacji realizacji projektu oraz monitorowania aktualizacji przyjętych załoŝeń 17

18 Kryterium czasu realizacji Ewaluacja ex-post Prowadzona po zakończeniu realizacji projektu; stanowi całościowe podsumowanie Ocenia poziom osiągniętych celów, jest całościową oceną Ocenia skuteczność i efektywność projektu oraz jego trafność i uŝyteczność Bada długotrwałe efekty projektu oraz ich trwałość Stanowi źródło informacji niezbędne przy planowaniu danego projektu projektu kolejnych projektów 18

19 Etapy procesu ewaluacji 1. Planowanie i projektowanie ewaluacji (analiza potrzeb, określenie zakresu ewaluacji, podział obowiązków poszczególnych osób) 2. Zbieranie i analiza danych (prace badawcze oraz analiza wyników) 3. Raportowanie (prezentowanie wyników badań w formie raportu, konsultacje oraz dyskusja nt. wyników ewaluacji) 4. Wykorzystywanie wyników ewaluacji (udoskonalanie projektu na podstawie rekomendacji zawartych w raporcie) 19

20 Etapy procesu ewaluacji Planowanie i projektowanie ewaluacji Precyzyjne zaplanowanie ewaluacji pozwoli na najskuteczniejsze wykorzystanie czasu i posiadanych zasobów. Im lepiej zaplanowana ewaluacja, tym większe szanse, Ŝe dostarczy wiarygodnych i rzetelnych informacji, odpowiadając na potrzeby jej odbiorców i uŝytkowników. Planowanie ewaluacji to oszacowanie posiadanych zasobów czasowych, finansowych, materiałów i baz danych oraz zbudowanie zespołu wykonawczego. 20

21 Etapy procesu ewaluacji Planując ewaluację projektu naleŝy odpowiedzieć na kilka pytań: Po co projekt ma zostać oceniony? Co ma zostać ocenione, a co nie? Jaki typ ewaluacji zastosujemy ( wewnętrzną/zewnętrzną )? Jak ocenić projekt? Ile osób i z jakimi kompetencjami powinno wejść do zespołu ewaluacyjnego? Kiedy ewaluacja będzie prowadzona? Jakie środki zostały przeznaczone na ewaluację? Dla kogo będzie przeznaczony raport ewaluacyjny? 21

22 Etapy procesu ewaluacji Określenie celów ewaluacji. Celem prowadzenia ewaluacji moŝe być np. ustalenie efektywności pomocy w ramach realizowanego projektu czy teŝ oszacowanie oddziaływania projektu w odniesieniu do wyznaczonych celów. Brak jasno określonego celu ewaluacji stawia pod znakiem zapytania sens jej przeprowadzenia. Określenie odbiorców ewaluacji. Jednym z odbiorców będzie sam zamawiający ale równieŝ np. partnerzy społeczni, inne osoby mające styczność z ewaluowanym przedsięwzięciem. 22

23 Projektowanie ewaluacji: Etapy procesu ewaluacji Opis przedmiotu ewaluacji (precyzyjne określenie zakresu ewaluacji. Przedmiotem ewaluacji moŝe być np. projekt lub element projektu) Sformułowanie pytań kluczowych (czego chcemy się dowiedzieć?, na jakie pytania ma odpowiedzieć ewaluacja?) Określenie kryteriów ewaluacji (mają charakter wartościujący, standardy wg których projekt będzie oceniany) Dobór metod i próby badawczej (określenie sposobu zbierania danych oraz osób, które będą w stanie dostarczyć najwięcej informacji na temat przedmiotu badania ewaluacyjnego) Określenie formatu raportu (określeniu sposobu zaprezentowania wyników badania ewaluacyjnego oraz grupy docelowej) Określenie ram czasowych badania - harmonogram 23

24 Etapy procesu ewaluacji Dobór próby badawczej: Małe projekty: Dotarcie do wszystkich odbiorców działań nie jest skomplikowane, dlatego moŝna zastosować badanie wszystkich osób stanowiących grupę docelową. Gdy jednak interesujący i warty doprecyzowania jest jakiś aspekt czy grupa, moŝemy równieŝ zastosować dobór celowy. DuŜe projekty: W projektach obejmujących wsparciem kilkaset, kilka tysięcy osób moŝna losować jednostki do próby lub teŝ wybrać osoby, które są z jakiś względów interesujące. MoŜliwe jest w tej sytuacji zastosowanie doboru celowego lub kwotowego gdy dzielimy grupy według kilku kryteriów. 24

25 Pytania kluczowe Odpowiedzi dostarczą wyniki badania ewaluacyjnego Sformułowane w sposób ogólny, ale konkretny Stanowią filar raportu ewaluacyjnego Nie są to pytania, które wprost będą zadane osobom objętym ewaluacją 25

26 Pytania kluczowe Czy cele, produkty i efekty zdefiniowane w projekcie zostały osiągnięte? Jakie były przeszkody i bariery w realizacji projektu? Jak uczestnicy szkoleń ocenili aspekt organizacyjny zajęć? Jaki % grupy docelowej ukończył szkolenia? Czy podobne efekty moŝna było osiągnąć przy wykorzystaniu niŝszych nakładów finansowych? Czy projekt spełnił oczekiwana adresatów? Czy projekt przyczynił się do rozwiązania, zmniejszenia zidentyfikowanych problemów? Czy zakres tematyczny szkoleń pokrywał się z potrzebami grupy docelowej? 26

27 Pytania kluczowe Projektodawca, który chce realizować projekt zgodny z zasadą równości płci powinien zadać kilka podstawowych pytań: Czy projekt dotarł do odpowiednich osób? Czy ocena projektu przebiega pod kątem jego wpływu na sytuację kobiet i męŝczyzn? Czy rezultaty projektu zapewniają jednakowy udział w Ŝyciu gospodarczym i społecznym kobietom i męŝczyznom? 27

28 Kryteria ewaluacji Cel określenia kryteriów ewaluacji: Stanowią rodzaj standardów, według których ewaluuje się dany projekt, mają formułę wyraźnie wartościującą, Ewaluator zawsze ocenia projekt pod kątem konkretnych kryteriów i stopnia ich spełnienia. W ramach procesu badawczego powinien dostarczyć rzetelnych i wiarygodnych wyników przeprowadzonych badań, Ewaluator powinien zachować neutralność i obiektywizm wobec badanych. 28

29 Kryteria ewaluacji TRAFNOŚĆ EFEKTYWNOŚĆ KRYTERIA UśYTECZNOŚĆ TRWAŁOŚĆ SKUTECZNOŚĆ 29

30 Trafność (relevance) pozwala ocenić, w jakim stopniu przyjęte cele projektu odpowiadają zidentyfikowanym problemom w obszarze objętym projektem i realnym potrzebom grupy docelowej (zastosowanie: ewaluacja ex-ante, mid-term i on-going) Efektywność (efficiency) odpowie nam na pytanie na ile moŝliwe było osiągnięcie zakładanych celów niŝszym kosztem czyli pozwala ocenić stosunek poniesionych nakładów finansowych, czasowych, ludzkich do uzyskanych wyników i rezultatów (zastosowanie: ewaluacja ex-ante, mid-term, on-going, ex-post) Skuteczność (effectiveness) Kryteria ewaluacji pozwala ocenić stopień osiągniętych celów projektu zdefiniowanych na etapie programowania (zastosowanie: ewaluacja ex-ante, mid-term, on-going, ex-post) 30

31 UŜyteczność (utility) Kryteria ewaluacji pozwala ocenić, czy projekt wpłynął na wiedzę, zachowanie grupy docelowej czyli w jakim stopniu realizacja projektu przyczyniła się do rozwiązania problemu i przyniosła korzyści grupie docelowej (zastosowanie: ewaluacja on-going, ex-post) Trwałość (sustainability) pozwala ocenić, czy pozytywne efekty projektu na poziomie celu mogą trwać po zakończeniu finansowania zewnętrznego oraz czy moŝliwe jest utrzymanie się wpływu projektu w dłuŝszym okresie czasu na procesy rozwojowe na poziomie sektora, regionu czy kraju (zastosowanie: ewaluacja ex-post) 31

32 Kryteria ewaluacji Katalog przedstawionych kryteriów nie jest wyczerpujący czy teŝ właściwy dla kaŝdego badania ewaluacyjnego. Beneficjent musi dopasować adekwatny do swojego projektu zestaw kryteriów, moŝe równieŝ poddać kryteria modyfikacji czy teŝ doprecyzowaniu. Trafny dobór kryteriów jest koniecznym warunkiem dobrej ewaluacji. 32

33 Proces ewaluacji Choć ewaluacja wydaje się prostym zadaniem moŝe sprawić trudności dobre jej zaplanowanie! Wybór odpowiedniej metody prowadzenia ewaluacji musi być dostosowany do specyfiki projektu. Narzędzia, które pozwolą na przeprowadzenia badania muszą być opracowane przez osoby o odpowiednią wiedzą i kompetencjami. Nieprawidłowo dobrana metoda prowadzenia ewaluacji oraz niedostosowane narzędzia dadzą fałszywe wyniki, które będą bezuŝyteczne w ocenie efektywności realizacji projektu. 33

34 Metodologia Metody i techniki ewaluacji dobierane są w zaleŝności od celu ewaluacji, obszaru badania, postawionych pytań ewaluacyjnych oraz moŝliwości realizacji badania. RóŜne metody słuŝą do zbierania róŝnych danych, np. - jeśli trzeba poznać opinię duŝych społeczności lokalnych moŝna zastosować badania sondaŝowe - jeśli trzeba zgłębić dane zagadnienie naleŝy zastosować metody jakościowe, np. wywiady 34

35 Metody badań ewaluacyjnych ILOŚCIOWE JAKOŚCIOWE Dotyczą gromadzenia i analizy informacji liczbowych; pozwalają poznać zaleŝności pomiędzy występującymi zmiennymi; podlegają analizie statycznej, np. liczba odbiorców projektu. Odpowiadają na pytanie: ile? dotyczą opisu, poznania i zrozumienia badanych zjawisk; niezbędne dla właściwej interpretacji informacji liczbowych; taki charakter badań kładzie nacisk na procesy i znaczenia, które nie podlegają rygorom pomiaru w znaczeniu ilościowym, np. opinie; wieloznaczne i wielowymiarowe. Pozwalają odpowiedzieć na pytania co?, jak?, dlaczego? 35

36 Metody badań ewaluacyjnych ANALIZA DOKUMENTÓW WYWIADY OBSERWACJA KWESTIONARIUSZ dotyczy badania faktów; zbierania informacji w sposób formalny; pozwala na wykorzystanie dokumentów zgromadzonych podczas planowania i realizacji projektu; naleŝy uwaŝać, by nie interpretować danych w zbyt ogólny sposób. dotyczy zbierania opinii od osób zaangaŝowanych w realizację danego projektu oraz jego uczestników; daje moŝliwość poruszenia szczegółowych problemów i poznania interpretacji uczestników; metoda czasochłonna, kosztowna, obejmuje niewielką ilość respondentów. bezpośredni udział ewaluatorów w danym projekcie; moŝe mieć charakter jawny lub niejawny; pozwala poznać kontekst danego działania; ułatwia interpretację, moŝe prowadzić do przyswojenia stereotypów. uporządkowana lista pytań zamkniętych lub otwartych na jeden lub więcej tematów; umoŝliwia objęcie badaniem duŝej grupy osób, jest anonimowa przez co daje swobodę wypowiedzi; odpowiedzi mogą okazać się zdawkowe; metoda wymaga starannego przygotowania kwestionariusza pytań 36

37 Metody badań ewaluacyjnych Analiza dostępnych danych desk research uŝycie informacji zawartych w raportach z wcześniejszych ewaluacji, ekspertyzach, informacji z urzędów statystycznych, instytucji naukowych Studium przypadku szczegółowe studium danego zagadnienia pokazane z róŝnych perspektyw, celem jest zrozumienie uwarunkowań dotyczących badanej kwestii Grupy fokusowe forma moderowanej dyskusji składa się z sześciu lub ośmiu uczestników i moderatora dyskusji, który podaje tematy lub zagadnienia, uwzględniająca róŝne poglądy i opinie uczestników jest źródłem danych jakościowych 37

38 Metody badań ewaluacyjnych Opinie ekspertów wyraŝone na piśmie wypowiedzi osób będących ekspertami w danej dziedzinie, ze względu na subiektywny charakter opinii nie moŝe być jedynym źródłem informacji Dane z systemu monitoringu poprawnie i systematycznie prowadzony monitoring projektu pozwala obserwować postępy w realizacji i zapewnia materiał pomocniczy do ewaluacji okresowych Triangulacja uŝycie kilku metod w ewaluacji aby badanie ukazało nam wyniki z róŝnych perspektyw. Triangulacja pozwala na lepsze poznanie i zrozumienie badanego projektu, uwzględnia roŝne punkty widzenia na daną kwestię, pozwala równieŝ pogłębić wiedzę na temat zebranych danych, a takŝe sprzyja zwiększeniu obiektywizmu prowadzonej ewaluacji 38

39 Metody badań ewaluacyjnych Warto pamiętać, aby proces ewaluacji uwzględniał: RóŜnorodne metody zbierania danych i analizy RóŜnorodne źródła informacji RóŜnorodne spojrzenia badawcze W celu zróŝnicowania metod badawczych wykorzystaj dostępne narzędzia internetowe! 39

40 Narzędzia badań ewaluacyjnych Do poprawnego zastosowania wybranych metod zbierania danych słuŝą narzędzia ewaluacyjne. Najbardziej popularnym narzędziem ewaluacyjnym jest ankieta. Ankieta moŝe zawierać zarówno pytania otwarte jak i zamknięte, np.: 1.Pytanie otwarte: Proszę wyjaśnić dlaczego będą Państwo aplikować o środki w ramach PO KL w przyszłym roku? 2.Pytanie zamknięte: Czy w przyszłym roku będą Państwo aplikować w środki w ramach PO KL? a) tak b) nie c) nie wiem 40

41 Narzędzia badań ewaluacyjnych 41

42 Zakończenie ewaluacji KaŜda ewaluacja powinna zakończyć się opracowaniem raportu ewaluacyjnego Raport ewaluacyjny powinien zawierać wnioski i rekomendacje Wyniki ewaluacji powinny słuŝyć polepszeniu jakości projektów realizowanych w przyszłości Język raportu powinien być jasny i zrozumiały dla odbiorców 42

43 Raport ewaluacyjny raport metodologiczny zawiera następujące informacje: dane nt. przedmiotu ewaluacji, cele i załoŝenia, metodologię, wyniki, harmonogram prac, narzędzia badawcze raport cząstkowy zawiera informacje z części badania ewaluacyjnego raport końcowy struktura raportu obejmuje: streszczenie; spis treści, wprowadzenie, opis zastosowanej metodologii, wyniki ewaluacji, wnioski, rekomendacje, aneksy ZAPAMIETAJ! Ewaluacja przynosi efekty tylko wtedy, jeśli jej wyniki przekazywane są w sposób zrozumiały. 43

44 Wyniki ewaluacji moŝna prezentować w następującej formie: Prezentacji Power Point, Broszury, Strony www, Ulotki, Wystawy, Płyty CD, Albumu, Wielostronicowych raportów Raport ewaluacyjny 44

45 Raport ewaluacyjny Raport z ewaluacji moŝna zachować dla siebie, wyciągając odpowiednie wnioski w realizacji kolejnych projektów. MoŜna równieŝ wykorzystać raport w celach promocyjnych prezentując podczas konferencji, zamieszczać na stronach www, rozdać uczestnikom projektu. 45

46 Rekomendacje Powinny zostać tak opracowane, by były moŝliwe do zaakceptowania i zrealizowania Mogą być ogólne (odbiorca ma większą swobodę w podejmowaniu decyzji o sposobie ich wdroŝenia) lub bardziej szczegółowe (określają dokładnie podmiot odpowiedzialny za ich wdroŝenie oraz wskazują co powinno zostać zrobione) Powinny być realistyczne, czyli określać w jaki sposób ich wdroŝenie wpłynie na realizacje projektu oraz jakie wydatki z nich wynikają Powinny wskazywać adresatów rekomendacji Powinny być jasno i precyzyjnie sformułowane 46

47 Ćwiczenie Podział uczestników na 4 grupy Na podstawie otrzymanego opisu projektu wykonaj następujące zadania: - Określ cel ewaluacji, - Wyznacz pytania badawcze ( kluczowe ), - Wyznacz kryteria ewaluacji ex- ante i ex-post, - Wyznacz metody badania ewaluacyjnego Czas trwania: 20 minut 47

48 Podsumowanie Zapamiętaj: Jeśli nie mierzysz efektów, nie odróŝnisz sukcesu od poraŝki! Ewaluacja prowadzona pobieŝnie nigdy nie da rzetelnych odpowiedzi na nurtujące nas pytania, Kluczowym elementem ewaluacji jest zbieranie danych oraz dokonanie ich analizy, Ewaluację prowadzi się po to, by doskonalić się i realizowane przedsięwzięcie, Ewaluacja stanowi nieodłączny element kaŝdego projektu dlatego powinna być zaplanowana juŝ w momencie tworzenia projektu. 48

49 Źródła informacji Wytyczne w zakresie ewaluacji programów operacyjnych na lata Ewaluacja projektów miękkich KOMPENDIUM, Stowarzyszenie Centrum Promocji i Rozwoju Inicjatyw Obywatelskich PISOP Przewodnik po metodach ewaluacji: Wskaźniki monitoringu i ewaluacji, Komisja Europejska, Dyrekcja Generalna DS. Polityki Regionalnej. Ewaluacja kwestie ogólne - Szkolenie dla pracowników Instytucji Zarządzającej Podstawami Wsparcia Wspólnoty, Krajowej Jednostki Oceny oraz komórek oceny w instytucjach zarządzających poszczególnymi programami operacyjnymi Polskie Towarzystwo Ewaluacyjne, Warszawa 2005 K. Choromański, B. CięŜka, G. Dziarski, J. Ratajczak, A. Rudolf, T. Skierniewski oraz firma KPMG Ewaluacja Projektu Akademia Zarządzania, Instytut Analiz Europejskich Polskie Towarzystwo Ewaluacyjne - Standardy ewaluacji

50 Dziękuję za uwagę