Sugestiopedia w nauce jä zykãłw obcych

Transkrypt

1 Sugestiopedia w nauce jä zykãłw obcych NA CZYM POLEGA UCZENIE PRZYSPIESZONE, czyli o metodzie dr Lozanova JeÅźeli bä dziemy kontynuowaä rozwiä zywanie Å wiatowych problemãłw ekonomicznych i politycznych dysponujä c obecnymi moåźliwoå ciami umyså owymi, nigdy nie nadä Åźymy za zalewem informacji på ynä cych z kaåźdej dziedziny Åźycia. Åšwiat przestanie siä rozwijaä i stanie w miejscu, jeå li nie zaczniemy siä uczyä, jak wykorzystywaä swãłj umyså i nie rozwiniemy dodatkowych poå Ä czeå w szarych komãłrkach mãłzgu. Dr Georgi Lozanov NAUCZANIE TRADYCYJNE A UCZENIE PRZYSPIESZONE Tradycyjne nauczanie wychodzi z jednego podstawowego zaå oåźenia: trzeba najpierw badany obiekt czy problem rozå oåźyä na czä Å ci, Åźeby mieä wyobraåźenie o budowie caå oå ci. Cokolwiek robimy w dziedzinie nauki, jest to poszatkowane i rozå oåźone na elementy pierwsze. Tymczasem coraz wiä cej ludzi nauki dochodzi do wniosku, Åźe prawa natury to coå wiä cej niåź suma poszczegãłlnych jej czä Å ci. Tylko Åźeby pomãłc to zaobserwowaä, trzeba zaczä Ä ogarniaä zagadnienia caå oå ciowo, czyli holistyczne, i uczyä siä myå lenia polegajä cego na symbiozie syntezy z analizä. W momencie, gdy bä dziemy mieli obraz i wyczucie caå oå ci, poszczegãłlne czä Å ci same siä wyodrä bniajä i dopasujä do siebie. Przyspieszone uczenie jest formä edukacji holistycznej, czyli takiej, ktãłra dba o czå owieka jako integralnä caå oå Ä, nie szatkujä c go na czä Å ci. Przyspieszone uczenie polega na prezentowaniu materiaå u uczniowi, ktãłry osiä gnä Å stan maksymalnej przyswajalnoå ci umyså owej, tj. stan, kiedy umyså i ciaå o pracujä w idealnej harmonii i pozostajä w tzw. czujnej relaksacji. Jest to oparte na doå wiadczeniach, ktãłre dowodzä, Åźe umyså jest w stanie szybciej siä uczyä i lepiej zapamiä tywaä, kiedy ciaå o jest zrelaksowane, a napiä cie psychiczne zredukowane do minimum. Pierwsze eksperymenty w zakresie przyspieszonego uczenia przeprowadziå okoå o 20 lat temu buå garski uczony i psychoterapeuta, dr Lozanov. ZastosowanÄ metodä nazwaå sugestiologiä, jako Åźe pewne elementy uczenia zaczerpniä te zostaå y z dziedziny hipnoterapii. WedÅ ug prof. Lozanova, przyspieszona metoda uczenia to nie tylko inna forma podawania materiaå u, polegajä ca na wprowadzeniu go wprost do podå wiadomoå ci. Ustna i pisemna prezentacja ma rãłwnieåź inny charakter i jest zorganizowana tak, aby maksymalnie uå atwiä zapamiä tywanie. Nauka odbywa siä w atmosferze pewnoå ci, Åźe moåźna natychmiast sprawdziä znaczenie så Ãłw i w zwiä zku z tym eliminuje siä stres przymusu pamiä tania. Przyspieszone uczenie to lekcja zamieniona w zabawä i wzajemne dzielenie siä wiadomoå ciami ze wspãłlnego "banku klasowego". KaÅźdy uczy siä od kaåźdego. W koå cowej fazie aktywacji materiaå u w klasie panuje zgieå k i gwar... uczniowie komunikujä siä w obcym jä zyku! Przy tym bawiä siä, rozwiä zujä gry i zadania jä zykowe. Sami siä poprawiajä, uzupeå niajä i przypominajä så owa, wychwytujä intonacjä. Wszyscy sä jednoczeå nie uczniami i nauczycielami, a pewnoå Ä siebie i zadowolenie rosnä. Nikt nie nalega, aåźeby gramatyka byå a nieskazitelna. Studenci najpierw muszä przeå amaä nabyte - niestety - w szkole opory wstrzymujä ce ich od swobodnego komunikowania siä na rzecz troski o poprawnoå Ä gramatycznä. Student nauczany tradycyjnie, owszem, dobrze zna gramatykä, ale nie potrafi siä w jä zyku obcym porozumieä. A jä zyk to przecieåź nic innego jak komunikowanie siä! W uczeniu przyspieszonym podaje siä studentom olbrzymiä dawkä så Ãłw i wyraåźeå w normalnym, Åźywym codziennym, a nade wszystko ciekawym kontekå cie. MateriaÅ wprowadzony do podå wiadomoå ci jest natychmiast zapamiä tywany i konsolidowany. W miarä upå ywu np.: 3

2 tygodni kursu student widzi, jak nabyty drogä "odpoczynkowä " materiaå "sam" ujawnia mu siä w kolejnych fazach aktywizacji. Jego wiara w swoje moåźliwoå ci i pewnoå Ä siebie wzrastajä proporcjonalnie do tempa nabywania jä zyka. I o to chodzi. Innym arcywaåźnym aspektem uczenia holistycznego jest faza poprzedzajä ca wå aå ciwe zapamiä tywanie i uczenie. NaleÅźy do niego przeglä d ("przed-wglä d") materiaå u przeznaczonego do nauczenia siä w danym czasie. Faza poprzedzajä ca uczenie polega na zaznajomieniu siä studenta z czekajä cym na niego zadaniem naukowym. Ma to pierwszej klasy znaczenie dla procesu uczenia. MÃłzg wyeksponowany na zawartoå Ä materiaå u podczas przeglä du tworzy juåź obraz caå oå ci zadania; cel nauki zostaå wyraåºnie zdefiniowany i okreå lony. MÃłzg wie do czego dä Åźy i koncentruje siä na konkretnym zadaniu. Jest to wå aå nie owa faza spojrzenia na gotowy obrazek przed zå oåźeniem poszczegãłlnych czä Å ci ukå adanki. Z gãłry jest okreå lone i jasne, do czego siä dä Åźy. HARMONIA PSYCHICZNA I FIZYCZNA. Juz od pewnego czasu naukowcy zaczä li zdawaä sobie sprawä, Åźe istnieje zaleåźnoå Ä miä dzy skutecznoå ciä uczenia siä a stanem fizycznym i napiä ciem miä Å ni. ZauwaÅźono, Åźe w momencie rozluåºnienia miä Å ni nastä puje lepsze zapamiä tywanie i odtwarzanie nauczonego materiaå u. ZauwaÅźono rãłwnieåź, Åźe gdy zwolniona jest praca serca, efektywnoå Ä pracy umyså owej wzrasta niepomiernie. Na ogãłå ludzkie serce bije od 70 do 80 uderzeå na minutä. SpecjaliÅ ci uwaåźajä, Åźe gdybyå my siä nauczyli zwolniä pracä serca do 60 uderzeå na minutä, bylibyå my w stanie przyswajaä wiedzä w znacznie wiä kszym stopniu niåź teraz! Dr Lozanov zauwaåźyå jeszcze jeden dodatkowy element integralnie zwiä zany z przyspieszonym uczeniem. OtÃłÅź, badajä c ludzi wykazujä cych ponadprzeciä tne umiejä tnoå ci w zapamiä tywaniu czy liczeniu, odkryå, Åźe podczas tych nieså ychanych wyczynãłw umyså owych ciaå o czå owieka pozostawaå o w stanie doskonaå ej relaksacji, a mãłzg emitowaå powolne fale alfa (7-14 cykli/sek). WynikaÅ o to z tego, Åźe ludzie ci pracowali umyså owo bez najmniejszego wysiå ku! Dr Lozanov odkryå naturä przyspieszonego uczenia opartä na czystym paradoksie. Istnieje ogãłlnie zaakceptowana teoria, Åźe kaåźdy wysiå ek umyså owy czy fizyczny zawsze wiä Åźe siä z przyspieszona akcjä serca, podwyåźszeniem tä tna i ciå nienia krwi. Dr Lozanov natomiast byå Å wiadkiem czegoå akurat odwrotnego. UmysÅ pracowaå z niespotykanä efektywnoå ciä, podczas gdy ciaå o byå o w stanie relaksacji. Dr Lozanov zaczä Å przeprowadzaä dalsze eksperymenty i doszedå do wniosku, Åźe sama fizyczna relaksacja nie jest wystarczajä ca. Gdyby tylko w grä wchodziå a relaksacja, to wszyscy ci w poå owie uå pieni studenci, ktãłrzy brali udziaå w porannych lekcjach, powinni juåź byä geniuszami. Podczas gå Ä bokiej relaksacji trudna jest intensywna koncentracja. Z kolei bez koncentracji uczenie i zapamiä tywanie jest praktycznie niemoåźliwe. Lecz gdy student zaczyna siä Å wiadomie koncentrowaä, natomiast powraca napiä cie psychiczne i fizyczne, a relaksacja zamienia siä w stres. NastÄ puje bå Ä dne koå o. Dr Lozanov zorientowaå siä, Åźe musi istnieä jeszcze jakaå inna zaleåźnoå Ä, i siä gnä Å po tradycyjne indyjskie z dziedziny medytacji i bardziej wspãłå czesne odkrycia z dziedziny psychoakustyki. W toku badaå okazaå o siä, Åźe pewien typ muzyki z regularnym charakterystycznym rytmem wprowadza specyficzny stan relaksacji. Stan relaksacji rãłåźniä cy siä od normalnego tym, Åźe pozostawia umyså w peå nej koncentracji i gotowoå ci do przyjmowania i asymilowania nowej wiedzy. Podczas tych sesji przeprowadzono badania na studentach i okazaå o siä, Åźe poszczegãłlne rytmy ciaå a (praca serca, emisja fal mãłzgowych) synchronizujä siä z rytmem muzyki. Dr Lozanov wykorzystywaå do swoich eksperymentãłw gå Ãłwnie muzykä barokowä. Podczas koncertãłw studentom czytano bardzo då ugie partie materiaå u, gå Ãłwnie dialogi w jä zyku obcym. (Dr Lozanov rozpoczä Å swoje badania od doå wiadczeå w zakresie nauki jä zykãłw obcych.) Badani studenci wykazywali zwolnione bicie serca, lekki spadek ciå nienia krwi i emisjä fal alfa - stan dokå adnie taki sam, jaki osiä ga siä podczas gå Ä bokiej medytacji. Rezultaty tego "pasywnego" uczenia siä byå y fenomenalne. OsiÄ gano ponad 141% podwyåźszenia efektywnoå ci uczenia siä i zapamiä tywania! RYTM I ODDYCHANIE OpracowujÄ c swojä metodä dr Lozanov dokonaå jeszcze jednego waåźnego odkrycia. PrzeprowadzaÅ on liczne eksperymenty dotyczä ce rytmu, podczas ktãłrych okazaå o siä, Åźe im wiä ksza jest przerwa miä dzy elementami prezentowanego materiaå u, tym lepsze przyswajanie!

3 I tak, na przykå ad, podczas koncertãłw czytano studentom listä nowych så Ãłw, kaåźde så owo co piä Ä sekund. Wynikiem byå o 30% zapamiä tania. Kiedy natomiast czytane så owa byå y od siebie oddzielone 10-sekundowÄ przerwä, retencja wynioså a 40%. Innymi så owy, przy szybkiej metodzie uczenia waåźny jest wolny rytm prezentowania nowego materiaå u. Rytm ten jest nierozerwalnie zwiä zany z naszym podstawowym rytmem - rytmem oddychania. Obydwa te elementy, rytm i oddychanie, peå niä podstawowä funkcjä w procesie przyspieszonego uczenia. Sheila Ostrander i Lynn Schroeder przytaczajä w swej ksiä Åźce "Superlearning" dane, z ktãłrych wynika, Åźe kiedy grupie kontrolnej prezentowano nowy materiaå w wolnym, 10-sekundowym rytmie i kiedy studenci oddychali zgodnie z rytmem prezentowanego materiaå u, retencja podskoczyå a do 75%. Oddychanie jest sztukä znanä joginom od tysiä cy lat. WedÅ ug prastarych nauk indyjskich, oddychajä c, dostarczamy organizmowi energii Åźycia, ktãłra moåźe byä rãłwnieåź wykorzystywana w celu obudzenia talentãłw umyså owych. JeÅźeli oddychamy regularnie, w okreå lonym rytmie, umyså automatycznie zaczyna pracowaä na "innych falach". MyÅ lenie i rozumienie staje siä szybsze i jaå niejsze. JeÅźeli dodamy jeszcze do tego umiejä tnoå Ä chwilowego zatrzymania oddechu pomiä dzy wdechem i wydechem, efektywnoå Ä dziaå ania mãłzgu ulega jeszcze wiä kszej koordynacji i wchodzimy w stan peå nej koncentracji. W supernauczaniu oddychanie zwalnia siä do tempa wolnego pulsu i rytmicznie odczytywanego (w takt muzyki) materiaå u. Nikt tak do koå ca nie wie, dlaczego wå aå nie takie, a nie inne warunki muszä byä speå nione, Åźeby uruchomiä nasze nieskoå czone rezerwy umyså owe. Wydaje siä jednak, Åźe jest to rytm dostosowany do rytmu prawej pãłå kuli mãłzgowej emitujä cej fale alfa. Rytm znacznie wolniejszy od naszego "normalnego" rytmu, w jakim pulsujemy podczas codziennego Åźycia. Innymi så owy, w procesie wprowadzania nowych wiadomoå ci do naszego biologicznego komputera nastä puje idealna harmonia miä dzy wewnä trznym funkcjonowaniem komputera i metodä wprowadzania informacji. To tak jakby taå czyå y one ten sam taniec i poruszaå y siä tym samym krokiem i rytmem, tworzä c idealnä harmoniä ruchu, rytmu i dåºwiä ku. Paradoks jednak polega na zasadzi IM WOLNIEJ I BARDZIEJ RYTMICZNIE, TYM SZYBCIEJ. INTONACJA Å»eby dopeå niä warunkãłw harmonijnej wspãłå pracy, potrzebny jest dodatkowy element - tembr gå osu i intonacja. OtÃłÅź, obydwie pãłå kule mãłzgu maja rãłåźne upodobania co do typu gå osu, szczegãłå u wydawaå oby siä banalnego, w rzeczywistoå ci zaå potä Åźnego klucza otwierajä cego gå Ä boko ukryte zasoby podå wiadomoå ci. I znãłw, lewa pãłå kula lubi haå as zgieå k, szybkä reakcjä, normalny gå os, ktãłrym poså ugujemy siä na co dzieå. Natomiast prawa jest bardzo wyciszona i trafia do niej tylko gå os zbliåźony do szeptu. Lubi ona i praktycznie så yszy tylko ciepå y i opiekuå czy gå os. GÅ os kogoå, kto potrafi przekazaä prawdziwä troskä o dobro osoby... JeÅźeli w naszym dziaå aniu chcemy siä opieraä na integralnym wspãłå dziaå aniu prawej i lewej pãłå kuli, musimy byä så yszani przez obydwie z nich. Dlatego intonacja prezentowanego tekstu bä dzie miaå a charakter nieco teatralny; czytamy z uåźyciem gå osu: - normalnego, deklarujä cego - miä kkiego, konfidencjonalnego - sugerujä cego, jedwabistego - gå oå nego, nakazujä cego. MUZYKA Muzyka stanowi jeszcze jeden waåźny element pomagajä cy wejå Ä w stan podwyåźszonej Å wiadomoå ci, relaksacji i koncentracji jednoczeå nie. JuÅź od dawna zdawano sobie sprawä, Åźe muzyka ma zdolnoå Ä powodzenia zmian fal mãłzgowych emitowanych podczas rãłåźnego rodzaju dziaå ania umyså owego. Prawie kaåźdy z nas odczuwa to, så uchajä c klasycznej muzyki barokowej. Nie potrzeba laboratoriãłw i doå wiadczeå, Åźeby wiedzieä i czuä, Åźe pewien rodzaj muzyki ma ten bardzo specyficzny i uspokajajä cy wpå yw. Teraz juz wiadomo, Åźe kiedy wå aå nie doznajesz tych odczuä, do ktãłrych przed chwilä wrãłciå eå pamiä ciä, twãłj mãłzg emituje fale alfa. MoÅźesz to traktowaä jako odnoå nik i moment rozpoznawczy, informujä cy, kiedy jesteå w stanie alfa. W procesie uczenia przyspieszonego muzyka, ktãłra przeå Ä cza mãłzg na fale alfa, jest owym poszukiwanym przez naukowcãłw kluczem do skarbnicy umyså u. Nie musieli szukaä daleko, bo

4 okazaå o siä, Åźe muzyka barokowa jest do tego celu stworzona! OkazaÅ o siä teåź, Åźe najbardziej przydatne do uczenia przyspieszonego sä koncerty smyczkowe largo, czyli powolne. SÄ to koncerty w rytmie 60 uderzeå na minutä, o powolnym, zbliåźonym do ludzkiego pulsu, basowym uderzeniu. Podczas så uchania tego rytmu, ciaå o AUTOMATYCZNIE zwalnia swãłj wå asny szybszy rytm i puls, nastä puje emisja fal alfa, w rezultacie czego dochodzi do przestrojenia caå ego organizmu na bardziej efektywne dziaå anie. DziaÅ anie, podczas ktãłrego wyostrza siä koncentracja, zdolnoå Ä myå lenia i kojarzenia faktãłw, a najwaåźniejsze, zdolnoå Ä zapamiä tywania. Aby osiä gnä Ä oczekiwane rezultaty, muzyki tej nie trzeba nawet Å wiadomie så uchaä ; wystarczy, Åźeby daä siä jej ponieå Ä. Trzeba zagubiä siä w melodii, rytmie, w jej duchu... ETAPY W UCZENIU PRZYSPIESZONYM (wedå ug metody dr.lozanova; Colin Rose Accelereted Learning) ETAP 1. ZAPROGRAMOWANIE WEWNÄ TRZNE I USUNIÄ CIE BARIER PSYCHOLOGICZNYCH Nieodzowny element szybkiego uczenia, o ktãłrym mowa szerzej w nastä pnym rozdziale, polega na zneutralizowaniu blokad umyså owych, ktãłre uniemoåźliwiajä Å atwe i naturalne przyswajanie wiedzy. NaleÅźy do nich maå a wiara we wå asne siå y, moåźliwoå ci i umiejä tnoå ci. Paradoksalne jest, Åźe istnienie tych blokad jest rezultatem dotychczasowego systemu szkolnictwa! Na miejscu tych sztucznie wprowadzonych, a zaakceptowanych jako prawdziwe, ograniczeå kodowane sä nowe propozycje i sugestie, Åźe uczenie w gruncie rzeczy jest banalnie Å atwe i Åźe uczä cy siä ma wszystkie dane oraz zdolnoå ci ku temu, aby wiedzä asymilowaä szybko, efektywnie, z nastawieniem odkrywcy lä dujä cego na nowym kontynencie. ETAP 2. FIZYCZNA I UMYSÅ OWA RELAKSACJA Na tym etapie nastä puje wprowadzenie w stan alfa - niezbä dny do pozbawionej stresu koncentracji i gotowoå ci umyså owej, podczas ktãłrej nowe informacje absorbowane sä szybko i efektywnie. ETAP 3. OGARNIÄ CIE CAÅ OÅšCI MATERIAÅ U PRZEZNACZONEGO DO NAUCZENIA SIÄ Etap ten polega na przejrzeniu porcji materiaå u przeznaczonej do nauczenia siä. Chodzi o to, Åźeby mãłzg miaå wglä d w caå oå Ä materiaå u i byå na niego ukierunkowany. Jest to inaczej wstä pne rozeznanie w materiale. W procesie tym mãłzg zapoznaje siä ze strukturä materiaå u i tworzy podstawowä konstrukcjä, po ktãłrej bä dzie siä poruszaå w toku dalszego wprowadzenia wiedzy i bä dzie juåź w stanie uruchamiaä banki pamiä ci i korelowaä fakty. ETAP 4. CZYTANIE KONCERTOWE NR 1, ZWANE AKTYWNYM MateriaÅ przeznaczony do nauczania siä (Na przykå ad då ugie dialogi, jeåźeli jest to nauka jä zyka obcego) czytany jest przez nauczyciela w "teatralny" sposãłb, z uåźyciem zmieniajä cej sie intonacji i tembru gå osu, w akompaniamencie wybranej muzyki barokowej. SÄ to przewaåźnie larga o 60 uderzeniach na minutä - autorstwa Bacha, Telemanna, Haydna, Albinioniego, Vivaldiego. W tym samym czasie studenci rãłwnieåź czytajä tekst recytowany przez nauczyciela. W przypadku jä zyka obcego tekst jest poddany takåźe w jä zyku ojczystym, co znacznie uå atwia uczä cemu siä asymilowanie nowych så Ãłw i stanowi komfort psychiczny. Muzyka, intonacja i rytm aktywuje prawä pãłå kulä, zaå czytanie tekstu i så uchanie go przeprowadzane jest przez pãłå kule lewä - obie pãłå kule pracujä w tandemie. NastÄ puje aktywacja banku pamiä ci. ETAP 5.(RECYTACJA) CZYTANIE KONCEROWE NR 2, ZWANE RECEPTYWNYM Przed koncertem studenci zostajä wprowadzeni w stadium relaksacji w stanie alfa, kiedy ciaå o jest przyjemnie rozluåºnione, natomiast umyså przygotowany na przyjmowanie i kodowanie nowych informacji - uczenie siä przebiega bez najmniejszego wysiå ku. Studenci maja za zadanie jedynie så uchanie muzyki. Na tym etapie muzyka stanowi element dominujä cy, a materiaå naleåźy do podå oåźa. Tekst czytany jest miä kko i ledwie så yszalnie dla pãłå kuli logicznej. Prawa pãłå kula

5 natomiast, ktãłra jest nastrojona tylko na ciepå y i cichy gå os i tylko taki gå os så yszy, pracuje intensywnie nad kodowaniem i zapamiä tywaniem nowych informacji. CaÅ a dotychczasowa procedura, trwajä ca okoå o 2 godzin, koordynuje pracä lewej i prawej pãłå kuli mãłzgowej, a w efekcie koå cowym daje minimum podwojenie, a w niektãłrych przypadkach dziesiä ciokrotne przyspieszenie uczenia siä i retencji materiaå u. Etapem tym koå czy siä gå ÃłwnÄ czä Å Ä programujä cä. Student zostawia naukä aåź do nastä pnego dnia i zajmuje siä czymå zupeå nie innym, na przykå ad sportem, lub idzie do kina. Ta wielogodzinna przerwa jest dla mãłzgu niezbä dna w celu skonsolidowania i segregacji nowo nabytej wiedzy. NastÄ pnego dnia zostaje ona ugruntowana. ETAP 6. AKTYWACJA MATERIAÅ U Aktywacja polega na zastosowaniu nowego materiaå u w formie gier i zabaw. Organizowane sä najrozmaitsze gry, ktãłre umoåźliwiajä zastosowanie nowo zdobytej wiedzy w sposãłb, w jaki bawiä siä dzieci. Tworzy siä autentyczny kontekst zastosowania materiaå u, nacechowany humorem i lekkoå ciä. Jest to niezwykle waåźny element uczenia siä, w ktãłrym studenci ze zdziwieniem "odkrywajä ", jak duåźo wiedzä juåź z okreå lonego przedmiotu, a rãłwnoczeå nie wiedzä tä ugruntowujä i powtarzajä w sposãłb bezstresowy, peå en humoru i entuzjazmu. W tej atmosferze zarãłwno nauczyciel, jak i uczniowie nastawieni sä na sukces, a bå Ä dy, ktãłre zdarzajä siä po drodze, traktuje siä jako prãłby studenta w osiä gniä ciu czegoå ponad uznana dotychczas normä. Przyjmowane sä one Åźyczliwie jako oznaka ambicji i odwagi i siä gania powyåźej poprzeczki. Dodatkowym, a jednoczeå nie bardzo istotnym czynnikiem w procesie przyspieszonego przyswajania materiaå u jest przybranie przez studenta na czas uczenia siä innego imienia i innej osobowoå ci. Student moåźe na przykå ad zadecydowaä, Åźe bä dzie pierwszym astronautä, Panem Twardowskim. Wczuje siä w rolä i do koå ca kursu bä dzie graå Pana Twardowskiego. Stwarza to bardzo korzystne psychologiczne podå oåźe, gdzie wszelkie potkniä cia i bå Ä dy bä dä automatycznie naleåźaå y do Pana Twardowskiego, "ego" studenta pozostanie zaå nienaruszone. Jest to metoda majä ca na celu budowanie pewnoå ci siebie. Colin Rose w swojej ksiä Åźce "Accelerated Learning" (Ucz siä szybciej na miarä XXI wieku) przytacza så owa Å wiatowej så awy amerykaå skiego trenera przyspieszonego uczenia, Petera Kline`a: "Dzieci uczä siä fenomenalnie do 5 lat. JeÅźeli jest to dla nich oczywistoå Ä, ktãłrej oczekujä. Wszystko jest Å wieåźe, podniecajä ce i Å atwe. Dzieci w zasadzie same siä uczä. Z morza otaczajä cych je informacji, wyå apujä te, ktãłre je interesujä w danej chwili. Stopniowo tworzä strukturä jä zyka. Same dochodzä do reguå gramatycznych. SÅ ownictwo poszerza siä samo wraz ze zmieniajä cym siä kontekstem sytuacji Åźyciowych. Nikt nie wyjaå nia im reguå gramatycznych i nie "zadaje" list rzeczownikãłw do nauczenia. Nagle ta wznoszä ca siä automatycznie linia zdolnoå ci pochå anianie wiedzy gwaå townie opada. Åšmieszny paradoks. Uczniom podaje siä informacje w diametralnie inny sposãłb niåź ten naturalny, przedszkolny. Jak to moåźliwe, Åźe dzieci rodzä siä z zerowä znajomoå ciä jä zyka i nabywajä go w 100% bez formalnego uczenia? ZastanÃłw siä nad tym i pojmij sens tego uczenia, a uå atwi ci to zrozumienie metody dr. Lozanova." ReasumujÄ c, uczenie przyspieszone cechuje radoå Ä zdobywania nowej wiedzy i nabywania nowych umiejä tnoå ci. RadoÅ Ä odkrywania, Åźe moåźesz siä wiä cej i szybciej nauczyä, niåź sä dziå eå. RadoÅ Ä ta poå Ä czona jest z entuzjazmem i zadowoleniem z samego siebie i z wå asnych moåźliwoå ci. Jest to podstawa zdobywania wszystkiego w Åźyciu, na ktãłrej budujesz SIEBIE. REZULTATY No tak, wszystko to brzmi trochä jak bajka. KtoÅ moåźe zapytaä : Jak bardzo, realnie rzecz biorä c, przyspieszone jest to uczenie przyspieszone? Rezultaty sä rãłåźne, w zaleåźnoå ci od uåźytych elementãłw i umiejä tnoå ci trenera i jego wå asnych metod. Sheila Ostrander przytacza w swej ksiä Åźce "Superlearning" dane, z ktãłrych wynika, Åźe naukowcy Iowa, Schuster i Benietz-Bordon zbadali poszczegãłlne etapy przyspieszonego uczenia. Wyniki byå y nastä pujä ce: - juz sama afirmacja lepszego uczenia siä i wå asnych moåźliwoå ci asymilowania materiaå u

6 podnioså a retencjä o 60%; - zsynchronizowanie z powolnym rytmem muzyki i oddychania spowodowaå o natychmiastowä poprawä o 78%; - grupy przechodzä ce przez wszystkie etapy wykazywaå y 141% poprawy. Colin Rose z "Accelerated Learning" przytacza wyniki badaå Petera Kline`a, z ktãłrych wynika, Åźe: - nowego jä zyka (w tym hiszpaå skiego) moåźna siä nauczyä w ciä gu miesiä ca, tj. 7 razy szybciej niåź zgodnie z tradycyjna metodä ; - za "normä " uwaåźa siä umiejä tnoå Ä poznawania paru setek nowych så Ãłw dziennie z 90-procentowÄ retencjä! CytujÄ c dalej Colin Rose, tym razem dane z Budapesztu, zauwaåźymy, Åźe: - w ciä gu 23-dniowego kursu przyspieszonej nauki niemieckiego studenci nauczyli siä okoå o 2000 så Ãłw, przy czym aktywnie uåźywali ; - Â w ramach tradycyjnej grupy jä zykowej uczniowie asymilujä så Ãłw po 3 latach uczenia siä (!!!), z czego aktywnie uåźywajä tylko okoå o 1000 så Ãłw i niechä tnie nawiä zujä jakä kolwiek konwersacjä w tym jä zyku. Podobne informacje napå ywajä z caå ego Å wiata, z instytutãłw, oå rodkãłw naukowych i szkoleniowych, ktãłre praktykujä i rozwijajä metody uczenia przyspieszonego. ZnaczÄ cy fakt stanowi rãłwnieåź fascynacja nowymi metodami ze strony nauczyciela i ucznia jednoczeå nie. W metodach przyspieszonych nauczyciel i student sä partnerami w odkrywaniu nowych, nieznanych aspektãłw wiedzy. Nauczyciel uczy siä od studentãłw, w jakim stopniu metody, ktãłre proponuje, sprawdzajä siä, student dostarcza nauczycielowi informacji na temat, jak stosowane metody uå atwiajä mu uczenie siä. Obie strony sä stronami eksperymentujä cymi i uczä cymi siä na swoich niedoskonaå oå ciach i celebrujä cymi swoje osiä gniä cia. Katarzyna Gozdek-Michaelis