ZÅ ota dziesiä tka

Transkrypt

1 O ogãłlnopolskim systemie antyplagiatowym Å rodowisko akademickie marzyå o od lat. DziÅ, kiedy istnieje, dostarcza wiä cej obaw niåź radoå ci. Fala plagiatãłw na polskich wyåźszych uczelniach z roku na rok wzbiera. Z pomocä ma przyjå Ä funkcjonujä cy w Polsce juåź od trzech lat system Plagiat.pl. Ogromna wiä kszoå Ä uczelni ignoruje istnienie tego przydatnego w Å ataniu niedoskonaå oå ci polskiego systemu edukacji narzä dzia. Natomiast te, ktãłre decydujä siä na udziaå w programie, nie wykorzystujä w peå ni jego moåźliwoå ci. ZÅ ota dziesiä tka Optymistyczne statystyki mãłwiä, Åźe okoå o 5-10 procent powstajä cych na wyåźszych uczelniach prac naukowych nosi znamiona plagiatãłw. - Problem jest bardzo powaåźny. W ubiegå ym roku w Niemczech przeprowadzono ankietä wå rãłd studentãłw wyåźszych uczelni w Berlinie. OkazaÅ o siä, Åźe okoå o 24 procent prac powstajä cych na renomowanych uczelniach to plagiaty. SÄ dzä, Åźe podobnie jest w Polsce - mãłwi dr Sebastian KawczyÅ ski, prezes zarzä du Plagiatu.pl. Powstawaniu coraz wiä kszej liczby plagiatãłw sprzyjajä zarãłwno nieograniczone moåźliwoå ci kupna gotowych prac, jak i sytuacja na uczelniach, gdzie jeden promotor ma na seminarium magisterskim kilkanaå cie osãłb i przy najlepszych chä ciach ciä Åźko mu upilnowaä, by wszyscy pisali swoje prace samodzielnie. System Plagiat.pl porãłwnuje sprawdzanä pracä zarãłwno z caå ymi zasobami Internetu, jak i z tekstami, ktãłre zgromadziå a w swojej bazie uczelnia. Dlatego tak waåźne jest, by wszystkie, a nie tylko niektãłre bronione prace byå y wprowadzane do uczelnianej bazy. Z systemu korzystajä 24 polskie uczelnie. Tylko dziesiä Ä z nich uzyskaå o zå otä kategoriä, co oznacza, Åźe w peå ni wykorzystujä moåźliwoå ci, jakie daje system, poprzez formalne zobligowanie promotorãłw do umieszczania w nim wszystkich prac. W ten sposãłb weryfikuje siä nie tylko ewentualne plagiaty z zasobãłw Internetu, ale takåźe z prac kolegãłw, ktãłrzy bronili siä na danej uczelni w poprzednich latach. W zå otej dziesiä tce znajduje siä miä dzy innymi SzkoÅ a GÅ Ãłwna Handlowa w Warszawie czy Uniwersytet Marii Curie-SkÅ odowskiej w Lublinie. Inne uczelnie postanowiå y poddaä obligatoryjnej weryfikacji antyplagiatowej tylko niektãłre swoje jednostki, dlatego znajdujä siä w kategorii srebrnej. MoÅźna tu znaleåºä miä dzy innymi PolitechnikÄ GdaÅ skä, ktãłra na poczä tku listopada 2005 roku zobligowaå a do sprawdzania w systemie wszystkich prac dyplomowych WydziaÅ ZarzÄ dzania i Ekonomii. W ostatniej, brä zowej kategorii Plagiatu.pl znajdujä siä uczelnie, ktãłre antyplagiatowe kontrole pozostawiå y do uznaniowej decyzji swoich pracownikãłw naukowych. Promotor z kaåźdego wydziaå u ma login i haså o, dziä ki ktãłrym moåźe (ale nie musi) sprawdziä autentycznoå Ä pracy swojego podopiecznego. Fakultatywne korzystanie z systemu sprawia jednak, Åźe baza skontrolowanych w nim prac jest bardzo maå a, dlatego nie speå nia on do koå ca swojej funkcji. Aspekt psychologiczny System ma wady i zalety, a uczelnie majä swoje mniej i bardziej uzasadnione racje, ktãłre zadecydowaå y o tym, Åźe korzystajä z niego w taki, a nie inny sposãłb. Uniwersytet Warszawski, na ktãłrym notabene w gå owach absolwentãłw WydziaÅ u Matematyki, Informatyki i Mechaniki Tomasza SkalczyÅ skiego i Kamila Nagrodzkiego narodziå siä pomyså stworzenia systemu Plagiat.pl, korzysta z niego w ramach kategorii brä zowej. - Uczelnia w ten sposãłb okazuje zaufanie zarãłwno do

2 studentãłw, jak i do promotorãłw. Nie chcemy podejrzewaä kaåźdego studenta o plagiat ani kaåźdego promotora o zaniedbanie swoich obowiä zkãłw podczas nadzoru nad bronionä pracä. WaÅźny jest aspekt psychologiczny - student ma Å wiadomoå Ä, Åźe jego praca moåźe zostaä skontrolowana - wyjaå nia Lidia Guzek, p.o. zastä pcy kanclerza ds. informatycznych na Uniwersytecie Warszawskim. Na UW obok Plagiatu.pl, z ktãłrym uczelnia podpisaå a umowä jesieniä 2004 roku, istniejä takåźe inne antyplagiatowe rozwiä zania. Od 2004 roku kaåźda osoba, ktãłra oddaje pracä licencjackä lub magisterskä, ma obowiä zek zå oåźyä jä takåźe w wersji elektronicznej, by mogå a zostaä zarchiwizowana w wewnä trznej bazie uczelni. - OprÃłcz tego wszyscy pracownicy naukowo-dydaktyczni majä dostä p do tematãłw prac poprzez system USOSWEB. JeÅ li tematyka jakiejå wyda im siä niepokojä co podobna do tej, ktãłrä podejmuje w pracy ich student, mogä ubiegaä siä o pozwolenie obejrzenia caå oå ci tekstu znajdujä cego siä w bazie uczelni - tå umaczy Lidia Guzek. Plagiat poza prawem O plagiacie i innych naruszeniach praw mãłwi Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych z 4 lutego 1994 roku w art. 115: 1. Kto przywå aszcza sobie autorstwo albo wprowadza w bå Ä d co do autorstwa caå oå ci lub czä Å ci cudzego utworu albo artystycznego wykonania, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnoå ci albo pozbawienia wolnoå ci do lat trzech. Zdaniem niektãłrych uczelni obowiä zek kontrolowania kaåźdej pracy rãłwnaå by siä z przyznaniem kaåźdemu skontrolowanemu studentowi Å atki zå odzieja wå asnoå ci intelektualnej. - Takie myå lenie sprowadza siä do tego, Åźe istnienie policji oznacza, Åźe kaåźdy obywatel jest przestä pcä - twierdzi dr KawczyÅ ski. - Uczelnie nie chcä takåźe w peå ni wykorzystywaä potencjaå u systemu, poniewaåź bojä siä tworzyä bazy prac na serwerach znajdujä cych siä poza uczelniä. Zdecydowanie Å atwiej jest jednak ukraå Ä pracä z biblioteki, niåź wå amaä siä do naszego serwera, ktãłry znajduje siä pod czujnym okiem uzbrojonych w karabiny ochroniarzy. W zwiä zku z obawä przed kradzieåźä Uniwersytet Warszawski postanowiå stworzyä wå asnä, wewnä trznä bazä prac w Interdyscyplinarnym Centrum Modelowania Matematycznego. DziÄ ki temu posuniä ciu byä moåźe uda mu siä zacieå niä wspãłå pracä z Plagiatem i awansowaä do wyåźszej kategorii. Sprawny szperacz Program Plagiat.pl potrzebuje okoå o 24 godzin, by wygenerowaä raport dotyczä cy analizowanego tekstu. JeÅ li wykryje, Åźe ponad 50 procent pracy jest zapoåźyczone z innych źrÃłdeÅ, przestaje przeszukiwaä dostä pne mu zasoby ponad 8 miliardãłw dokumentãłw. W raporcie zapoåźyczone fragmenty zostajä odznaczone, podane sä takåźe ich źrÃłdÅ a. MoÅźe on byä dla prowadzä cego podstawä, by podejrzewaä autora pracy o plagiat, wymaga jednak dodatkowego, wnikliwego przyjrzenia siä tekstowi, poniewaåź duåźa powtarzalnoå Ä rãłåźnych fraz nie zawsze oznacza celowä nieuczciwoå Ä studenta. CzÄ Å Ä fraz moåźe okazaä siä cytatami, ktãłre zostaå y w odpowiedni sposãłb zaznaczone przypisami, kolejnä czä Å Ä moåźna zaliczyä do wyraåźeå powszechnie uåźywanych w jä zyku polskim lub w tematyce podejmowanej w pracy. Nawet jeå li praca nie okaåźe siä plagiatem w prawnym znaczeniu tego så owa, raport moåźe skå oniä studenta do nieco bardziej samodzielnego potraktowania tematu, bez wspierania siä ogromnä iloå ciä cytatãłw. System moåźna uåźytkowaä takåźe indywidualnie. Z takiej opcji bardzo czä sto korzystajä studenci. ChcÄ siä upewniä, czy ich praca jest oryginalna, lub sprawdziä, czy uczelnia nie wykryje u nich oszustwa, poniewaåź majä Å wiadomoå Ä, Åźe promotor na pewno zweryfikuje oryginalnoå Ä

3 ich pracy za pomocä tego programu. - W takiej sytuacji system zmusza ich do poprawy jakoå ci tekstu, co z pewnoå ciä jest korzystne dla jego wartoå ci naukowej - mãłwi dr KawczyÅ ski. OprÃłcz studentãłw i uczelni z programu korzystajä takåźe wydawnictwa, ktãłre sprawdzajä, czy nie sä okradane przez bezprawne umieszczanie ich publikacji w Internecie. Uczelnie w systemie Plagiat.plKategoria ZÅ ota - peå ne wykorzystanie systemu: - Uniwersytet Marii Curie-SkÅ odowskiej w Lublinie - SzkoÅ a GÅ Ãłwna Handlowa w Warszawie - WyÅźsza SzkoÅ a Handlu i Prawa im. Ryszarda Å azarskiego w Warszawie - Akademia Medyczna w GdaÅ sku - Akademia Obrony Narodowej w Warszawie - Collegium Civitas w Warszawie - Akademia Polonijna w CzÄ stochowie - SzkoÅ a WyÅźsza Mila College w Warszawie - Pomorska Akademia Medyczna w Szczecinie - SzkoÅ a WyÅźsza Psychologii SpoÅ ecznej w WarszawieKategoria Srebrna - czä Å ciowe wykorzystanie systemu: - Uniwersytet SzczeciÅ ski - Pomorska Akademia Pedagogiczna w SÅ upsku - Uniwersytet Å Ãłdzki - Politechnika GdaÅ ska - Politechnika Å ÃłdzkaKategoria BrÄ zowa - korzystanie z systemu w zaleåźnoå ci od decyzji poszczegãłlnych pracownikãłw: - Uniwersytet WrocÅ awski - WyÅźsza SzkoÅ a Biznesu - National Louis University w Nowym SÄ czu - Uniwersytet Warszawski - WyÅźsza SzkoÅ a PrzedsiÄ biorczoå ci i ZarzÄ dzania im. Leona KoÄ miå skiego w Warszawie - WyÅźsza SzkoÅ a Europejska im. ks. J. Tischnera w Krakowie - WyÅźsza SzkoÅ a Fizjoterapii we WrocÅ awiu - WyÅźsza Informatyczna SzkoÅ a Zawodowa w Gorzowie - ÅšlÄ ska WyÅźsza SzkoÅ a ZarzÄ dzania im. gen. Jerzego ZiÄ tka w Katowicach - WyÅźsza SzkoÅ a JÄ zykãłw Obcych w Poznaniu

4 Plagiat.pl ma swãłj zagraniczny odpowiednik, jest nim dziaå ajä cy od 1996 roku w Stanach Zjednoczonych program Turnitin. KorzystajÄ z niego miä dzy innymi University of California w Los Angeles czy US Military Academy w West Point. AmerykaÅ ski Turnitin jest wykorzystywany przez uniwersytety w 20 krajach, w tym w Wielkiej Brytanii. Podobnie jak jego polski må odszy brat porãłwnuje prace studentãłw z zasobami Internetu. ZniszczyÄ gotowce Im obszerniejsza jest baza tekstãłw, z jakä Plagiat.pl porãłwnuje dokument, tym wiä ksza szansa na to, Åźe praca nie okaåźe siä plagiatem. Od paåºdziernika 2005 roku uczelnie majä moåźliwoå Ä podpisywania umãłw o wzajemnym udostä pnianiu sobie baz prac. W ten sposãłb twãłrcy systemu chcä walczyä z nagminnym procederem powielania treå ci prac bronionych u tych samych profesorãłw na rãłåźnych uczelniach. - Uczelnie na razie nie korzystajä z tej moåźliwoå ci, ale prawdopodobnie rozpocznä na ten temat rozmowy na poczä tku roku. Plagiat.pl nie uczestniczy w tych pertraktacjach. Jest to indywidualna decyzja najwyåźszych wå adz uczelni, czy podoba im siä taka forma wspãłå pracy - tå umaczy dr KawczyÅ ski. Lepsza antyplagiatowa weryfikacja prac pozwoli w znacznym stopniu wyeliminowaä nie tylko przywå aszczanie sobie cudzej wå asnoå ci intelektualnej bezpoå rednio przez studentãłw, ale takåźe zlikwiduje plagä prac pisanych na zamãłwienie. PracÄ magisterskä moåźna kupiä juåź za blisko 500 zå otych. Tak niska cena musi wskazywaä na to, Åźe autorzy takiej pracy w duåźym stopniu poså ugiwali siä juåź istniejä cymi źrÃłdÅ ami - innymi pracami o podobnej tematyce, ksiä Åźkami lub zasobami sieci. Kupiona praca cudzego autorstwa, ktãłra zostanie po raz pierwszy wprowadzona do systemu, prawdopodobnie nie wzbudzi niczyich podejrzeå, jednak juåź kolejne prace kupione u tej samej osoby, a zawierajä ce obszerne cytaty z wczeå niejszej pracy, z pewnoå ciä nie ujdä niczyjej uwadze. W ten sposãłb osoby piszä ce prace na zamãłwienie bä dä musiaå y zdecydowanie bardziej siä natrudziä i stworzyä od zera zupeå nie nowy tekst. JeÅ li bä dä chciaå y, by praca zostaå a dobrze oceniona, spä dzä nad jednä przynajmniej kilka miesiä cy, co znacznie wpå ynie na cenä ich uså ug, a jednoczeå nie drastycznie zmniejszy na nie popyt wå rãłd studentãłw. ZatrudniÄ komputer ChociaÅź Plagiat.pl nie jest na razie systemem dajä cym 100 procent pewnoå ci, Åźe sprawdzany dokument jest oryginalny, niewä tpliwie stanowi dobry poczä tek do budowy ogãłlnopolskiej bazy bronionych na uczelniach prac. Wiele zaleåźy tu od woli uczelni i chä ci peå nej wspãłå pracy na poziomie programu, a pãłåºniej na szczeblu miä dzyuczelnianych umãłw. Roczny koszt wykupienia abonamentu w Plagiacie.pl rãłwna siä dla duåźej uczelni kwocie, jakä wydaje ona rocznie na zatrudnienie pracownika naukowego. Å»aden profesor nie ma jednak w gå owie kilku miliardãłw dokumentãłw. ByÄ moåźe warto mieä takiego mechanicznego pracownika, ktãłry zaoszczä dzi wstydu i niepotrzebnych nerwãłw? - Uczelnie majä wybãłr: albo zastosujä rozwiä zanie systemowe, ktãłre zlikwiduje lub zdecydowanie ograniczy problem plagiatãłw, albo bä dä gasiå y poåźary dopiero, kiedy wybuchnä, gdy trzeba bä dzie odbieraä tytuå y naukowe. Za takie nieprzyjemne sytuacje uczelnia på aci swojä reputacjä - podsumowuje dr KawczyÅ ski.

5 Å»rÃłdÅ o: Gazeta Studencka