Polityka pienięŝna NBP kamienie milowe

Transkrypt

1 Polityka pienięŝna NBP kamienie milowe Kamień 1: stłumienie hiperinflacji Warunki początkowe: hiperinflacja ponad 250% średniorocznie w 1989 r. niedobory na rynku załamanie produkcji niskie zaufanie do złotego gospodarka zdolaryzowana Od 1990 r. kurs sztywny wzgl. USD; 9500 zł/usd Cel: nominalna kotwica: stabilizacja oczekiwań inflacyjnych oraz cen importowych. Polityka dodatnich realnie stóp procentowych. Cel: Zwiększenie oszczędności, zmniejszenie akcji kredytowej. Problem: nierynkowe zachowanie podmiotów gospodarczych. Podatek od ponadnormatywnego wzrostu wynagrodzeń (popiwek) Cel: przerwanie spirali inflacyjnej przy płacach. Szczególnie istotne w przypadku miękkiego ograniczenia budŝetowego. W kolejnych latach proces obniŝania inflacji został spowolniony m.in. przez system pełzającej dewaluacji złotego. 1

2 Kamień 2: Niespójny trójkąt w praktyce Od 1995 Nowe uwarunkowania: znaczący napływ kapitału zagranicznego i przyrost rezerw walutowych oraz bazy monetarnej. Pojawia się nadpłynność. Sterylizacja na krajowym rynku pienięŝnym Źródło: NBP oficjalne aktywa rezerwowe, do 1997 rezerwy oficjalne brutto Wprowadzenie dopuszczalnego pasma wahań wokół parytetu (crawling band ), później rozszerzanie pasma wahań z +/- 7% do +/- 15%. Cel: zwiększenie niepewności wśród inwestorów portfelowych; zmniejszenie napływu kapitału krótkoterminowego. 2

3 Saldo bonów pienięŝnych NBP Źródło: NBP Polityka niespójna wewnętrznie. NBP zostaje dłuŝnikiem netto sektora bankowego. Wysoki koszt sterylizacji. Ale teŝ znaczące obniŝenie inflacji: CPIYOY Źródło: GUS 3

4 Przywracanie spójności polityki pienięŝnej 1998: Strategia BCI, cel średniookresowy na 2003: CPI poniŝej 4% Stopniowa zmiana systemu kursowego. Kurs płynny od Cel: Przywrócenie spójności polityki pienięŝnej, usunięcie inflacjogennego mechanizmu kursowego, stabilizacja oczekiwań, likwidacja nadpłynności Kamień 3: ostatnia faza dezinflacji 20 Najtrudniejsza jest ostatnia faza dezinflacji. DuŜy koszt, małe korzyści. Przykład: lata : Restrykcyjna polityka pienięŝna Realny WIBOR3M WIBOR3M Źródło: Obliczenia własne na podstawie danych NBP 4

5 Szybka dezinflacja /98 01/99 01/00 01/01 01/02 01/03 Źródło: NBP Inflation Band Band Target okupiona spowolnieniem gospodarczym. 8% 6% 4% 2% 0% -2% -4% I 98 I 99 I 00 I 01 I 02 PKB Popyt krajowy Źródło: GUS Doprowadzenie inflacji do poziomu krajów rozwiniętych Zrealizowanie średniookresowego celu polityki pienięŝnej inflacja w 2003 r. poniŝej 4% 5

6 Kamień 4: Zmiana strategii Zakończenie dezinflacji umoŝliwia przyjęcie Strategii Polityki PienięŜnej po 2003 r: - ciągły cel inflacyjny 2,5% z dopuszczalnym przedziałem wahań +/- 1 punkt procentowy - płynny kurs do wejścia do systemu ERM II Strategia zbliŝona do realizowanej przez czołowe banki centralne Wzrost roli komunikacji z otoczeniem: Od 2004 r. NBP publikuje projekcje inflacji. Projekcje mają charakter warunkowy (załoŝenie stałej stopy) pomagają stwierdzić co się stanie, jeśli bank centralny nie będzie reagował. Później: publikacja projekcji PKB, publikacja opisów dyskusji na posiedzeniach RPP 6

7 Dyskusja nt. publikacji ścieŝki stóp procentowych (brak decyzji) Przejrzystość NBP przestaje odbiegać od innych banków centralnych Wykres: Przejrzystość Narodowego Banku Polskiego na tle przeciętnej dla krajów stosujących strategię BCI Uwaga: obszary przejrzystości (od góry): operacyjna, polityczna, proceduralna, ekonomiczna i ustawowa. Linią ciągłą oznaczono przeciętną dla krajów stosujących strategię BCI. Źródło: Geraats [2009b]. 7

8 Kamień 5: kryzys finansowy 2008: światowy kryzys finansowy zaczyna wpływać na sytuację w Polsce: - problemy z płynnością na rynku międzybankowym Źródło: NBP - banki ograniczają podaŝ kredytu Źródło: NBP 8

9 - recesja w USA i w strefie euro zaczyna wpływać na sytuację w Polsce Źródło: Brzoza-Brzezina i Makarski 2011 Reakcja NBP: - działania na rzecz zapewnienia bankom dostępu do płynności: swapy walutowe, operacje REPO - łagodzenie polityki pienięŝnej - ale brak wyraźnych zmian w strategii polityki pienięŝnej Istotna rola kursu walutowego w łagodzeniu skutków szoku 9

10 Źródło: Brzoza-Brzezina i Makarski