PoznaÅ skie Laboratorium RadiowÄ glowe

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "PoznaÅ skie Laboratorium RadiowÄ glowe"

Irena Wolska
6 lat temu
Przeglądów:

1 BÅ Ä dy NIEPEWNOÅšÄ DATY RADIOWÄ GLOWEJ Na niepewnoå Ä wieku radiowä glowego podawanä przez laboratoria 14C skå adajä siä zwykle niepewnoå ci wynikajä ce ze statystyki zliczeå atomãłw 14C, fluktuacji poziomu zanieczyszczenia wprowadzanego podczas przygotowania prãłbki oraz fluktuacji parametrãłw aparatury pomiarowej. Typowa precyzja naszych dat 14C NiepewnoÅ Ä (bå Ä d, precyzja) daty 14C (1-sigma) podawanej przez PoznaÅ skie Laboratorium RadiowÄ glowe jest okreå lona na podstawie statystyki zliczeå lub odchylenia standardowego wynikãłw (co najmniej 5) pomiarãłw czä stkowych prãłbki datowanej oraz prãłbek standardu wspãłå czesnego i tå a. W praktyce, istotne niezgodnoå ci miä dzy obydwoma wskaåºnikami bå Ä du wystä pujä niezmiernie rzadko. PrzeciÄ tna precyzja daty 14C zaleåźy do wieku prãłbki. Dla prãłbek må odych, gå Ãłwnym ograniczeniem precyzji jest statystyka zliczeå 14C, a przy bardzo duåźej liczbie zliczeå - powtarzalnoå Ä preparatyki prãłbek. Dla prãłbek bardzo starych, decydujä cym skå adnikiem niepewnoå ci daty stajä siä fluktuacje poziomu tå a, zaleåźne od spektrometru AMS oraz zanieczyszczenia wprowadzaneg podczas przygotowania prãłbki do pomiaru AMS. NiepewnoÅ Ä konkretnej daty 14C moåźe byä rãłåźna od wartoå ci przeciä tnej. StatystykÄ niepewnoå ci dat 14C otrzymywanych dla prãłbek zawierajä cych > 1 miligram wä gla przedstawiajä poniåźsze rysunki. NiepewnoÅ Ä i dat prãłbek mniejszych od 1 mgc rosnä wraz ze zmniejszaniem masy prãłbek

2 Statystyka niepewnoå ci dat 14C podawanych przez PoznaÅ skie Laboratorium RadiowÄ glowe. RozkÅ ady niepewnoå ci sä rãłåźne w rãłåźnych przedziaå ach wieku. Statystyka dotyczy prãłbek zawierajä cych >1mg wä gla MaÅ e prãłbki Standardowo, do pomiaru 14C AMS przeznaczamy 1 miligram wä gla. Aby mãłc datowaä mniejsze prãłbki przebadaliå my zaleåźnoå Ä tå a od masy prãłbki oraz efektywnoå Ä poprawki na frakcjonowanie izotopowe. Badania wykazaå y wzrost tå a (i wzrost bå Ä du tå a) przy zmniejszaniu masy prãłbek. Obserwujemy rãłwnieåź zmniejszanie siä stosunku 13C/12C przy zmniejszaniu masy prãłbki i stwierdzamy, Åźe poprawka na frakcjonowanie izotopowe stosowana rutynowo w pomiarach 14C nie zawsze jest wystarczajä ca w przypadku prãłbek mniejszych niåź ok. 0.2 mg C. BÅ Ä d daty wzrasta przy zmniejszaniu masy prãłbki. Dla prãłbek må odych gå Ãłwnym ÅºrÃłdÅ em tego wzrostu jest niepewnoå Ä poprawki na frakcjonowanie izotopowe. Dla starych prãłbek krytyczny staje siä bå Ä d tå a oraz bå Ä d zwiä zany ze statystykä zliczeå 14C. PrzeciÄ tne bå Ä dy naszych dat 14C dla rãłåźnych wiekãłw prãłbek i mas wä gla podaje tabela

3 Dla prãłbek bardzo maå ych czasem nie udaje siä wykonaä pomiaru 14C. CzÄ stoå Ä tak nieudanych pomiarãłw (oznaczona w tabeli jako "niedat.") wzrasta ze zmniejszaniem masy wä gla (w przedziale mgc nie udaje siä wydatowaä ok. 10% prãłbek) PrzeciÄ tne bå Ä dy dat 14C PoznaÅ skiego Laboratorium RadiowÄ glowego dla rãłåźnych wiekãłw prãłbek i mas wä gla Wiek (tys. BP) niedat

4 Masa (mg C) % ą Å redni bå Ä d (lat ) >

7 % %

8 %

9 %

Podobne dokumenty

PoznaÅ skie Laboratorium RadiowÄ glowe

PoznaÅ skie Laboratorium RadiowÄ glowe Pomiary testowe AMS POMIARY TESTOWE AMS JakoÅ Ä naszych pomiarãłw byå a testowana kilkoma sposobami. Precyzja pierwszego spektrometru AMS (Compact Carbon AMS nr ser. 003) zostaå a sprawdzona na prãłbkach