(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: (97) O udzieleniu patentu europejskiego ogłoszono: Europejski Biuletyn Patentowy 12/21 EP B1 (13) (1) T3 Int.Cl. A61K 31/137 (06.01) A61P 1/16 (06.01) A61P 3/ (06.01) A61P 37/06 (06.01) A61P 43/00 (06.01) (4) Tytuł wynalazku: Środek terapeutyczny do leczenia choroby wątroby zawierający jako skłądnik czynny pochodną 2-amino-1,3- propanodiolu () Pierwszeństwo: JP (43) Zgłoszenie ogłoszono: w Europejskim Biuletynie Patentowym nr 08/2 (4) O złożeniu tłumaczenia patentu ogłoszono: Wiadomości Urzędu Patentowego 12/09 (73) Uprawniony z patentu: Kyorin Pharmaceutical Co., Ltd., Tokyo, JP (72) Twórca(y) wynalazku: PL/EP T3 TAKASHI KANEKO, Tokyo, JP EIJI KOBAYASHI, Shimotsuke, JP TOKUTAROU YASUE, Koga, JP (74) Pełnomocnik: rzecz. pat. Elżbieta Ostrowska POLSERVICE KANCELARIA RZECZNIKÓW PATENTOWYCH SP. Z O.O. ul. Bluszczańska Warszawa Uwaga: W ciągu dziewięciu miesięcy od publikacji informacji o udzieleniu patentu europejskiego, każda osoba może wnieść do Europejskiego Urzędu Patentowego sprzeciw dotyczący udzielonego patentu europejskiego. Sprzeciw wnosi się w formie uzasadnionego na piśmie oświadczenia. Uważa się go za wniesiony dopiero z chwilą wniesienia opłaty za sprzeciw (Art. 99 (1) Konwencji o udzielaniu patentów europejskich).

2 2 11/P8PL00 EP B1 2 Opis [0001] Przedmiotem niniejszego wynalazku jest nowy środek terapeutyczny do leczenia chorób wątroby, zawierający jako składnik czynny 2-amino-2-[4-(3-benzyloksyfenylotio)- 2-chlorofenylo]etylo-1,3-propanodiol związek, który działa jako agonista receptora sfingozyno-1-fosforanu, lub jego farmaceutycznie dopuszczalna sól i wodzian. [0002] Zaburzenie wątroby, zapalenie wątroby może być wywołane przez wirusy, alkohol i leki. Spośród zapaleń wątroby o różnej etiologii, najczęstsze są wirusowe zapalenia wątroby. Wirusowe zapalenie wątroby jest wywoływane przez wirusy zapalenia wątroby, które zakażają wątrobę. W szczególności, wiadomo, że zapalenie wątroby typu B i zapalenie wątroby typu C prowadzi nie tylko do ostrej niewydolności wątroby, lecz także w znamiennie dużym odsetku przypadków do marskości wątroby i raka wątroby (Dokumenty niepatentowe 1 i 2). Spośród ponad zgonów rocznie z powodu raka wątroby i marskości wątroby w Japonii, około 70% dotyczy osób zakażonych wirusem zapalenia wątroby typu C, a około % - osób zakażonych wirusem zapalenia wątroby typu B (Dokument niepatentowy 3). [0003] W ostatnich latach prowadzi się intensywne prace rozwojowe nad środkami terapeutycznymi do zastosowania w zapaleniu wątroby typu B i C. Nawet jednak lamiwudyna, jeden z najbardziej obiecujących środków terapeutycznych do stosowania w zapaleniu wątroby typu B, nie wykazuje skuteczności w zakresie, który by eliminował wirusa zapalenia wątroby typu B (HVB) u wszystkich pacjentów (Dokument niepatentowy 4). Mimo że wprowadzenie interferonów (IFN) zapewniło ostatnio postęp w leczeniu zapalenia wątroby typu C, leczenie skojarzone preparatami IFN i rybawiryny nie wykazuje wystarczającej skuteczności (Dokument niepatentowy ). Mimo postępów w dziedzinie konwencjonalnych środków terapeutycznych, wiele osób przewlekle zakażonych wirusami nadal wymaga leczenia, ponieważ przewlekłe zapalenie wątroby może prowadzić do marskości wątroby i ostatecznie do raka wątrobowokomórkowego. [0004] Niedawno uznano, że wirusowe zapalenie wątroby stanowi niepełną interakcję immunologiczną między gospodarzem a wirusami, bez eliminacji wirusów (Dokument niepatentowy 6). Obecnie uważa się, że wirusy uszkadzają komórki wątroby nie przez bezpośrednie ich uszkadzanie, lecz w wyniku odpowiedzi immunologicznej, w której komórki immunologiczne gospodarza, takie jak cytotoksyczne komórki T, eliminują i niszczą zakażone komórki wątroby. Idealnym sposobem leczenia wirusowego zapalenia

3 3 2 wątroby jest oczywiście wyeliminowanie wirusa. Podobnie jak w zapaleniu wątroby typu C, także i w zapaleniu wątroby typu B ładunek wirusowy niekoniecznie jest ściśle związany z ostrością zapalenia. [000] Osoby z bezobjawowym nosicielstwem HBV nie chorują na zapalenie wątroby mimo dużego ładunku wirusowego. Gdy wyeliminowanie wirusa jest niemożliwe, inną możliwością jest utrzymywanie pacjentów w stanie bezobjawowego nosicielstwa HBV, w którym wirus przeżywa, ale nie powoduje zapalenia. Niniejszy wynalazek zapewnia związki, które zapobiegają wystąpieniu zapalenia wątroby poprzez hamowanie aktywacji komórek T. [0006] Pochodne 2-amino-1,3-propanodiolu są związkami uprzednio już opisywanymi (Dokumenty patentowe 1 i 2) i wiadomo, że są użyteczne jako środki immunosupresyjne. Mimo to jednak nie prowadzono dotychczas badań ani nie opublikowano żadnych doniesień, które dowodziłyby ich użyteczności w zwalczaniu chorób wątroby bądź sugerowały ich skuteczność w hamowaniu zapalenia wątroby. Dokument niepatentowy 1: Annu. Rev. Biochem. 6: 61 (1987) Dokument niepatentowy 2: Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 87: 647 (1990) Dokument niepatentowy 3: Sogo Rinsyo, 4: 449 (0) Dokument niepatentowy 4: N. Engl. J. Med., 348: 848 (03) Dokument niepatentowy : N. Engl. J. Med., 347: 97 (02) Dokument niepatentowy 6: J. Clin. Invest., 99: 1472 (1997) Dokument patentowy 1: dokument WO 03/ Dokument patentowy 2: dokument WO 03/029 [0007] Celem niniejszego wynalazku jest dostarczenie 2-amino-2-[4-(3- benzyloksyfenylotio)-2-chlorofenylo]etylo-1,3-propanodiolu, lub jego farmaceutycznie dopuszczalnej soli lub wodzianu, do stosowania w leczeniu chorób wątroby. [0008] Autorzy niniejszego wynalazku oparli swój wynalazek na stwierdzeniu, że 2- amino-2-[4-(3-benzyloksyfenylotio)-2-chlorofenylo]etylo-1,3-propanodiol lub jego farmaceutycznie dopuszczalną sól lub wodzian, związek działający jako agonistę receptora sfingozyno-1-fosforanu, jak również jego farmaceutycznie dopuszczalne sole i wodziany, można stosować jako skuteczny środek terapeutyczny w chorobach wątroby. [0009] Zgodnie z tym, przedmiotem niniejszego wynalazku są: 1) Związek 2-amino-2-[4-(3-benzyloksyfenylotio)-2-chlorofenylo]etylo-1,3-propanodiol lub jego farmaceutycznie dopuszczalna sól lub wodzian, do stosowania w leczeniu chorób wątroby,

4 4 2 2) Związek do stosowania w leczeniu chorób wątroby według 1), przy czym związkiem jest chlorowodorek 2-amino-2-[4-(3-benzyloksyfenylotio)-2-chlorofenylo]etylo-1,3- propanodiolu i jego wodzian. 3. Związek do stosowania w leczeniu chorób wątroby według punktów od 1) do 2) powyżej, przy czym chorobą wątroby jest zapalenie wątroby, stłuszczenie wątroby, toksyczna niewydolność wątroby, marskość wątroby lub choroba wątroby związana z cukrzycą. 4) Zastosowanie 2-amino-2-[4-(3-benzyloksyfenylotio)-2-chlorofenylo]etylo-1,3- propanodiolu, lub jego farmaceutycznie dopuszczalnej soli lub wodzianu, do wytwarzania leku do leczenia chorób wątroby. ) Zastosowanie według 4) powyżej, przy czym związkiem jest chlorowodorek 2-amino-2- [4-(3-benzyloksyfenylotio)-2-chlorofenylo]etylo-1,3-propanodiolu lub jego wodzian. 6) Zastosowanie według 4) lub ) powyżej, przy czym chorobą wątroby jest zapalenie wątroby, stłuszczenie wątroby, toksyczna niewydolność wątroby, marskość wątroby lub choroba wątroby związana z cukrzycą. [00] Według niniejszego wynalazku, dostarcza się 2-amino-2-[4-(3- benzyloksyfenylotio)-2-chlorofenylo]etylo-1,3-propanodiol do stosowania w leczeniu chorób wątroby - związek, który działa jako agonista receptora sfingozyno-1-fosforanu, i jego farmaceutycznie dopuszczalną sól i wodzian. Według niniejszego wynalazku zapewnia się także związek opisany powyżej do stosowania w leczeniu zapalenia wątroby, stłuszczenia wątroby, toksycznej niewydolności wątroby, marskości wątroby, chorób wątroby związanych z cukrzycą i innych chorób wątroby. [0011] Fig. 1 jest to wykres przedstawiający efekt hamujący KRP-3 na indukowane przez Con A podwyższenie poziomu ALT (p: test PLSD Fishera). Fig. 2 przedstawia mikrofotografie, ukazujące efekt hamujący KRP-3 na indukowany przez Con A naciek komórek zapalnych do wątroby i na indukowaną przez Con A martwicę hepatocytów (barwienie hematoksyliną i eozyną, X0) (A: kontrola; B: KRP- 3 podawane w dawce 1 mg/kg). Fig. 3 przedstawia mikrofotografie, ukazujące efekt hamujący KRP-3 na indukowany przez Con A naciek komórek T CD4 + do wątroby (barwienie immunologiczne przeciwciałem anty-cd4, X0) (A: kontrola; B: KRP-3 podawane w dawce 1 mg/kg). [0012] Związek według niniejszego wynalazku jest nowym agonistą receptora sfingozyno- 1-fosforanu.

5 2 [0013] Do farmaceutycznie dopuszczalnych soli związku według niniejszego wynalazku należą kwasowe sole addycyjne, takie jak chlorowodorki, bromowodorki, octany, trifluorooctany, metanosulfoniany, cytryniany i winiany. [0014] Do konkretnych przykładów związku według niniejszego wynalazku należą 2- amino-2-[4-(3-benzyloksyfenylotio)-2-chlorofenylo]etylo-1,3-propanodiol i jego chlorowodorki. [00] Związek według niniejszego wynalazku ujawniono w dokumencie WO 03/029 i można go wytwarzać metodami opisanymi w tej publikacji. [0016] Związek według niniejszego wynalazku i jego farmaceutycznie dopuszczalne sole i wodziany są skuteczne w leczeniu różnych chorób w narządach, zwłaszcza chorób wątroby. [0017] Związek według niniejszego wynalazku można podawać ogólnoustrojowo lub miejscowo, doustnie lub pozajelitowo. O ile postać dawkowa związku może być różna, w zależności od jego natury, to znaczy tego, czy jest on obecny w postaci wolnej, czy też w postaci soli lub wodzianu, ze związku typowo wytwarza się postacie dawkowe do podawania doustnego lub pozajelitowego. Konkretnie, związek można mieszać z farmaceutycznie dopuszczalnymi nośnikami, zaróbkami, środkami wiążącymi lub rozcieńczalnikami, wytwarzając granulki, proszki, tabletki, kapsułki, syropy, czopki, zawiesiny lub roztwory. [0018] Jakkolwiek stosowana w klinice dawka związku według niniejszego wynalazku może być różna, w zależności od jego zastosowania lub masy ciała, wieku i chorób pacjentów otrzymujących leczenie, związek typowo podaje się w pojedynczej dawce wynoszącej od 0,01 do 0 mg/pacjenta, korzystniej w pojedynczej dawce wynoszącej od 0,1 do mg/pacjenta, od jednego do trzech razy dziennie. Przykłady [0019] Niniejszy wynalazek zostanie teraz szczegółowo opisany w odniesieniu do przykładów. Mimo, że w poniższych przykładach opisuje się chlorowodorek 2-amino-2- [4-(3-benzyloksyfenylotio)-2-chlorofenylo]etylo-1,3-propanodiolu (dalej określany jako KRP-3 ) jedną z soli związku według niniejszego wynalazku - te przykłady nie mają na celu jakiegokolwiek ograniczenia zakresu wynalazku. Przykład 1 Działanie hamujące na zapalenie indukowane przez konkanawalinę A

6 6 [00] Samce myszy BALB/c w wieku od 8 do 12 tygodni nabyto w firmie Charles River, Japonia. Konkanawalinę A (określaną w dalszym ciągu niniejszego opisu skrótem Con A ) rozpuszczono w soli fizjologicznej zbuforowanej fosforanem (PBS). Zwierzętom podawano dożylnie 0,2 ml tego roztworu, co odpowiadało dostarczeniu im 40 mg/kg Con A. Na 24 godziny przed podaniem Con A podawano doustnie KRP-3 zawieszone w wodzie destylowanej w dawce 0,1 mg/ g masy ciała. W 24 godziny po podaniu Con A zwierzęta uśmiercano i oznaczano aktywność transaminaz w surowicy. Wątrobę perfundowano także ml 0,1% EDTA-PBS, aby zebrać naciek do wątroby (Eur. J. Immunol., 17: 37, 1987). Celem uniknięcia zanieczyszczenia limfocytami obecnymi we krwi obwodowej, pierwsze 2, ml zebranego 0,1% EDTA-PBS odrzucano. Zebrane komórki barwiono przeciwciałem anty-cd4, przeciwciałem anty-cd8, przeciwciałem anty-cd3, przeciwciałem anty-cd4/b2, przeciwciałem anty-cd11b, przeciwciałem anty-ly-49c i zliczano za pomocą FACS Calibur. [0021] Sporządzono próbki do analizy histologicznej, w następujący sposób: wątrobę utrwalano w % formalinie, zatapiano w parafinie i cięto na skrawki. Uzyskane skrawki zabarwiono hematoksyliną i eozyną i obserwowano pod kątem nacieku komórkowego. Tkankę zamrażano również w ciekłym azocie w Tissue Tek, cięto na urządzeniu Cryostat i utrwalano w acetonie. Uzyskane skrawki barwiono immunologicznie antymysim przeciwciałem CD4, biotynylowanym przeciwszczurzym przeciwciałem IgG i streptawidyną-alexa 488 i obserwowano pod kątem nacieku komórek T CD (Wyniki) [0022] Oznaczano aktywność ALT w modelu zapalenia wątroby indukowanego przez Con A; wyniki przedstawiono w tabeli 1. Fig. 1 przedstawia poziom ALT w surowicy, mierzony w 24 godziny po podaniu Con A. Zwierzętom podawano doustnie KRP-3 na 24 godziny przed podaniem Con A. Gdy zapalenie wątroby jest indukowane przez Con A, poziom ALT jest podwyższony, co wskazuje na uszkodzenie wątroby. Uprzednie podanie 0,1 mg/kg i 1 mg/kg KRP-3 znacząco hamuje podwyższenie poziomu ALT. Tendencję do zahamowania obserwowano również w grupie, której podawano małą dawkę - 0,01 mg/kg. Typy i liczbę komórek, które naciekały wątrobę, przedstawiono w tabeli 1. W grupie otrzymującej KRP-3 całkowita liczba naciekających komórek uległa zmniejszeniu o około 0%. Zahamowanie nacieku komórek T CD3 + i CD4 + i komórek B B2 + było szczególnie znaczące w tej grupie. Zahamowanie nacieku komórek T CD8 + i

7 7 komórek T NK było niewielkie. Naciek komórek NK i monocytów był zmniejszony w małym stopniu. [0023] Tabela 1: Typy i liczba komórek, które naciekały wątrobę Liczba komórek (x ) Kontrola KRP-3 mg/kg Całkowita liczba komórek 31,8 ± 8,4 16,3 ± 3,* CD4 + 2,97 ± 0,99 0,93 ± 0,33* CD8 + 3,92 ± 0,96 2,3 ± 0,64 CD3 + NK- 8,24 ± 2, 2,29 ± 0,3* NK + CD3-0,1 ± 0,24 0,40 ± 0,24 B2 + 6,24 ± 2,06 2,06 ± 0,21* CD11b +,72 ± 4,36 8,47 ± 2,7 Obraz histologiczny wątroby przedstawiono na fig. 2 i 3. W grupie nieleczonej w wątrobie obserwowano indukowany przez Con A naciek monocytów i leukocytów o wielokształtnym jądrze, jak również skupiska zmian o charakterze martwicy. W tej grupie obserwowano również wakuolizację hepatocytów (fig. 2A). W wątrobie myszy, którym podawano KRP-3, obserwowano nieznamienny naciek monocytów lub zmiany martwicze (fig. 2B). Barwienie immunologiczne komórek T CD4 + wykazało znamienny naciek komórek T CD4 + w grupie kontrolnej (fig. 3A) i brak nacieku w grupie otrzymującej KRP-3 (fig. 3B). [0024] Te obserwacje wskazują, że KRP-3 zapobiega wystąpieniu i szerzeniu się zapalenia poprzez zahamowanie nacieku komórek T do wątroby, można go zatem stosować do profilaktyki i leczenia zapalenia wątroby. Przykład 2 Przykład preparatu: preparat kapsułek (pojedyncza kapsułka) [002] Skład Związek (KRP-3) D-mannitol Stearynian magnezu 0,1 mg 247, mg 2, mg

8 8 2 Konkretnie, związek zmieszano z D-mannitolem. Następnie do tej mieszaniny dodano stearynian magnezu do uzyskania zmieszanego proszku. Uzyskany zmieszany proszek pakowano do kapsułki, tworząc preparat w postaci kapsułki. [0026] Jak przedstawiono, wykazano, że związek według niniejszego wynalazku zapobiega wystąpieniu i szerzeniu się zapalenia wątroby w modelu zapalenia wątroby indukowanego przez Con A poprzez zahamowanie naciekania i gromadzenia się komórek T w wątrobie. Tak więc, 2-amino-2-[4-(3-benzyloksyfenylotio)-2-chlorofenylo]etylo-1,3- propanodiol, jak również jego farmaceutycznie dopuszczalne sole i wodziany, są użyteczne jako środek terapeutyczny do stosowania w chorobach wątroby. [0027] W niniejszym zgłoszeniu opisano ponadto, że oprócz chorób wątroby, związek według niniejszego wynalazku jest skuteczny przeciwko chorobom w innych narządach, w których patologia obejmuje przede wszystkim aktywację limfocytów. Do takich chorób należą choroby nerek, takie jak kłębuszkowe zapalenie nerek i zaburzenia cewkowośródmiąższowe, choroby naczyniowe, takie jak miażdżyca tętnic, inne autoimmunologiczne uszkodzenia narządów (zapalenie wątroby, takie jak autoimmunologiczne zapalenie wątroby i pierwotna żółciowa marskość wątroby, zapalenie trzustki, takie jak cukrzyca insulinozależna, zapalenie tarczycy, takie jak choroba Basedowa i choroba Hashimoto, zapalenie nerek, stwardnienie rozsiane i miastenia ciężka), oraz uszkodzenia narządów takich, jak nerki lub serce, o typie uszkodzenia w przebiegu niedokrwienia i reperfuzji. W niniejszym zgłoszeniu opisano ponadto, że związek według niniejszego wynalazku jest również skuteczny przeciwko chorobom wywoływanym przez aktywację limfocytów w czasie zakażenia. Do przykładów takich chorób należą wirusowe zapalenie mięśnia serca, zapalenie nerek i zespół wstrząsu toksycznego w przebiegu zakażenia gronkowcowego, zapalenie nerek, zespół wstrząsu toksycznego i łuszczyca w przebiegu zakażenia paciorkowcowego, zakażenie Yersinia i choroba Kawasaki. [0028] Tak więc, 2-amino-2-[4-(3-benzyloksyfenylotio)-2-chlorofenylo]etylo-1,3- propanodiol oraz jego farmaceutycznie dopuszczalne sole i wodziany, opisane w niniejszym zgłoszeniu, są zatem użyteczne jako środek terapeutyczny w różnych chorobach w narządach, zwłaszcza choroby wątroby.

9 9 Zastrzeżenia patentowe 1. Związek 2-amino-2-[4-(3-benzyloksyfenylotio)-2-chlorofenylo]etylo-1,3-propanodiol lub jego farmaceutycznie dopuszczalna sól albo wodzian, do stosowania w leczeniu choroby wątroby. 2. Związek do stosowania w leczeniu choroby wątroby, według zastrz. 1, którym to związkiem jest chlorowodorek 2-amino-2-[4-(3-benzyloksyfenylotio)-2-chlorofenylo]- etylo-1,3-propanodiolu lub jego wodzian. 3. Związek do stosowania w leczeniu choroby wątroby, według zastrz. 1 albo 2, którą to chorobą wątroby jest zapalenie wątroby, stłuszczenie wątroby, toksyczna niewydolność wątroby, marskość wątroby lub choroba wątroby związana z cukrzycą. 4. Zastosowanie 2-amino-2-[4-(3-benzyloksyfenylotio)-2-chlorofenylo]etylo-1,3- propanodiolu lub jego farmaceutycznie dopuszczalnej soli lub wodzianu, do wytwarzania leku do leczenia choroby wątroby.. Zastosowanie według zastrz. 4, w którym związkiem jest chlorowodorek 2-amino- 2-[4-(3-benzyloksyfenylotio)-2-chlorofenylo]etylo-1,3-propanodiolu lub jego wodzian. 6. Zastosowanie według zastrz. 4 albo, w którym chorobą wątroby jest zapalenie wątroby, stłuszczenie wątroby, toksyczna niewydolność wątroby, marskość wątroby lub choroba wątroby związana z cukrzycą. Kyorin Pharmaceutical Co., Ltd. Pełnomocnik:

10