Diagnostyka funkcjonalna krtani

Transkrypt

1 Diagnostyka funkcjonalna krtani Kompleksowa ocena głosu dr hab. med. Ewa Niebudek- Bogusz, prof.imp Klinika Audiologii i Foniatrii IMP w Łodzi

2 Górne drogi oddechowe Krtań - narząd d głosug - znajduje się między gardłem a tchawicą

3 Głos powstaje dzięki narządom, które: zabezpieczają strumień powietrza wydechowego niezbędnego do fonacji: płuca, oskrzela, tchawica generują ton podstawowy: krtań - głośnia formują barwę głosu i tworzą głoski: przedsionek krtani, gardło, jama ustna, nos, zatoki przynosowe (w pojęciu wokalistycznym nasada)

4 Metody badania głosu - cele (Hirano) diagnostyka etiologiczna schorzenia stopień i rozległość zmian w narządzie głosu jakość tworzenia głosu ustalenie rokowania monitorowanie zmian

5 Kompleksowa diagnostyka zaburzeń głosu wg zaleceń Komitetu Foniatrii Europejskiego Towarzystwa Laryngologicznego Ocena percepcyjna głosu g np. skala GRBAS Ocena subiektywna głosu g dokonywana indywidualnie przez pacjenta VHI -30, VHI -10 Ocena parametrów w aerodynamicznych Laryngowideostroboskopia Analiza akustyczna głosug

6 Skala oceny głosu g GRBAS Opiera się na 5 parametrach : G (grade of hoarsness) - stopień chrypki; R (roughness) - szorstkość głosu wynikająca z nieregularności drgań fałdów głosowych; B (breathiness) - głos chuchający wynikający z wydobywania się powietrza podczas fonacji przez niezamkniętą głośnię ; A (asthenic) - głos słaby asteniczny; S (strained) - głos napięty, hiperfunkcjonalny

7 Skala GRBAS Opisuje 4 stopnie nasilenia zaburzeń: 0 - głos normalny, fizjologiczny; 1 lekkie zmiany; 2 mierne zmiany; 3 zmiany ciężkie, bardzo nasilone.

8 VHI ( (Voice Handicap Index) test samooceny głosug Test VHI składa się z trzech grup pytań dotyczących stanu fizycznego, emocjonalnego, funkcjonalnego ocenianych w skali czterostopniowej (0-4). Interpretacja wyników VHI wskazuje na stopień zaburzeń głosu: 0-30 punktów - niewielka niesprawność głosu punktów -średnia niesprawność głosu punktów - duża niesprawność głosu

9 Maksymalny czas fonacji (MPT) parametr aerodynamiczny MPT jest prostym, lecz wartościowym parametrem aerodynamicznym świadczącym o wydolności narządu głosu Jego pomiar polega na określeniu maksymalnego czasu fonacji głoski a podczas pełnego wydechu (wynik jest średnią 3 pomiarów); norma: 20 s. Jeżeli wartość pomiaru jest < 20 s, świadczy to o skróceniu czasu fonacji i mniejszej wydolności fonacyjnej.

10 Laryngoskopia lupowa ocena: zmiany organiczne krtani barwy, kształtu i powierzchni fałdów głosowych i przedsionkowych zwarcia fonacyjnego głośni tendencji do hyperfunkcji (sfinkterowaty mechanizm fonacji) wilgotności błony śluzowej różnicy poziomów fałdów głosowych

11 Laryngovideostroboskopia zasada działania ania Oko ludzkie niewrażliwe na bodźce częstsze niż 5/s Efekt stroboskopowy- optyczne złudzenie pozwalające obserwować ruch fałdów głosowych w zwolnionym tempie Optymalne warunki: różnica między drganiem światła i drganiem fałdów głosowych wynosi 1 Hz

12 Laryngostroboskopia dokładna ocena funkcji fałdów w głosowychg regularności i symetrii drgań fonacyjnych amplitudy drgań przesunięcia brzeżnego fałdów głosowych fala śluzówkowa mucosal wave zamknięcia fonacyjnego głośni fonacyjne unieruchomienie jednego z fałdów głosowych (cisza fonacyjna)

13 Ocena funkcjonalna narządu głosu Wideostroboskopia - ocena: - zmian strukturalnych głośni - drgań fonacyjnych fałdów głosowych Kimografia dokładna obserwacja: - drgań aperiodycznych, niesymetrycznych - fazy otwierania i zamykania głośni w każdym pojedynczym cyklu - ocena amplitudy drgań każdego fałdu głosowego z osobna - ocena współczynnika otwarcia ( parametr obiektywny)

14 Dysfonia hyperfunkcjonalna faza oddechowa

15 Dysfonia hyperfunkcjonalna faza fonacyjna

16

17 Badanie parametrów w akustycznych głosu Badanie natężenia głosu przed i po obciążeniu Zakres głosu mówionego Częstotliwość głosu Komputerowa analiza głosu (MDVP, IRIS, DiagnoScope)

18 Znaczenie analizy akustycznej głosug zapis głosu pacjenta jako obiektywna dokumentacja lekarska obiektywna ilościowa metoda diagnozowania zaburzeń głosu ułatwienie wykrycia subtelnych nieprawidłowości w funkcji fonacyjnej krtani ocena rezultatów leczenia dysfonii obiektywne dane dla postępowania sądowego Diagnosis and treatment of voice disorders J.Rubin,R.Sataloff,G.Korovin New York 2003

19 Metody obiektywne oceny efektów obciąż ążenia głosowegog testy laboratoryjne z próbą obciąż ążeniową głosu - por parametrów w przed i po próbie obciąż ążeniowej: - analiza akustyczna wieloparametrowa - fonetogram - aerodynamiczne parametry ( MPT, ESP) porównanie indywidulny pomiar dozymetryczny w trakcie rzeczywistego wysiłku głosowegog - APM (Ambulatory Phonation Monitor) - Voxlog moduł do wyznaczania parametrów w wydolnościowych Diagnoscope - jego przydatność do zastosowań w praktyce wymaga szerszych badań klinicznych

20 Próbka głosu g przed obciąż ążeniem (niedowłady mm. wewn.)

21 Próbka głosu g po obciąż ążeniu (niedowłady mm. wewn.)

22 ANALIZA AKUSTYCZNA GŁOSU G U NAUCZYCIELKI Z NIEDOWŁADAMI MM. WEWN. KRTANI (GRUPA I) (WYNIK PRÓBY OBCIĄŻ ĄŻENIOWEJ DODATNI) parametry akustyczne pole głoski a pole zdania

23 Dziękuję za uwagę