Rynki hurtowe i giełdy towarowe

Transkrypt

1 Rynki hurtowe i giełdy towarowe Filip Januszewski

2 Handel definicja Wyspecjalizowana dziedzina działalności gospodarczej, polegająca na zaplanowanym, zawodowym pośredniczeniu w obrocie dobrami materialnymi.

3 Handel funkcje Uzgadnianie struktury rodzajowej towarów Kierowanie przepływami towarów w czasie Kierowanie przepływami towarów w przestrzeni Kształtowanie pojedynczej partii towarów Kształtowanie struktury asortymentowej

4 Handel funkcje c.d. Funkcje koordynacyjne Funkcje organizacyjne

5 Handel funkcje koordynacyjne Zbieranie i przekazywanie informacji o popycie Pomoc w nawiązywaniu kontaktów producenta z odbiorcami na rynku Uzgadnianie decyzji o wielkości produkcji i jej rozmieszczaniu na rynku Promocja dotycząca produktów lub firmy Zawieranie transakcji kupna-sprzedaży

6 Handel funkcje organizacyjne Czynności transportowe Magazynowanie Przerób handlowy Przekształcanie asortymentu produkcyjnego w handlowy Sprzedaż produktów pośrednikom i konsumentom

7 Kanały dystrybucji definicja Zespół pośredników występujących między zaopatrzeniem a zbytem Układ służący do przekazywania prawa własności do towarów między sprzedawcami a dostawcami Sposób przepływu jednego bądź więcej strumieni towarów

8 Kanały dystrybucji rodzaje Bezpośrednie PRODUCENT ODBIORCA Pośrednie PRODUCENT HURTOWNIK ODBIORCA PRODUCENT DETALISTA ODBIORCA PRODUCENT HURTOWNIK DETALISTA ODBIORCA

9 Handel podział Handel detaliczny Handel hurtowy

10 Handel hurtowy istota Ogniwo kanału dystrybucji Pośrednik pomiędzy produkcją a konsumpcją Nie jest niezbędny (wady i korzyści)

11 Handel hurtowy korzyści Jednostkowe koszty transportu Dyskonto ilościowe Uwolnienie produkcji i detalu od wykonywania pewnych czynności Wyrównywanie rozbieżności między podażą a popytem Wyższa jakość towarów

12 Handel hurtowy podstawowe funkcje Przekształcanie asortymentu produkcyjnego w asortyment handlowy Pokonywanie rozbieżności między produkcją a konsumpcją: w czasie w przestrzeni w ilości dóbr

13 Struktury handlu hurtowego Kryterium wykonywanych funkcji: Tradycyjni hurtownicy Hurtownicy spełniający ograniczone funkcje pośrednictwa hurtowego Producenci

14 Tradycyjni hurtownicy Dystrybutorzy lub kupcy hurtowi Kupujący towar na własny rachunek Ponoszący pełne ryzyko prowadzonej działalności Funkcje magazynowanie konfekcjonowanie transport

15 Pozostali hurtownicy Pośrednicy przyjmujący indywidualne zlecenia nabywców Pośrednicy zlecający czynności związane z przetwarzaniem produktów Komisowy handel hurtowy Objazdowy handel hurtowy Agenci i brokerzy Cash and Carry

16 Producenci Organizacja własnych kanałów dystrybucji Integracja istniejących kanałów

17 Struktury handlu hurtowego Kryterium obsługiwanego rynku: Rynek przemysłowy Rynek konsumpcyjny

18 Handel hurtowy Rynek przemysłowy Niezależni kupcy prowadzący skup na własny rachunek Pośrednicy działający na zlecenie przedsiębiorstw przetwórstwa rolno-spożywczego Spółdzielnie lub inne stowarzyszenia producentów Pośrednicy działający na zasadach sprzedaży komisowej Duże magazyny, elewatory

19 Handel hurtowy Rynek konsumpcyjny Tradycyjni hurtownicy Hurtownicy zlecający czynności przetwórcze Pośrednicy zaopatrujący detal na zasadzie komisu Hurt objazdowy Cash and Carry

20 Zasięg działania handlu hurtowego czynniki Rodzaj produktu i wrażliwość na transport i zmiany w czasie Cechy produktu (np. cena jednostkowa) Lokalizacja środków produkcji Warunki transportowo-komunikacyjne Polityka cen i marż

21 Zorganizowane rynki hurtowe Usprawniają działanie gospodarki rynkowej Umożliwiają spotkanie wielu kupujących i sprzedających Pozwalają na wyrównanie poziomu cen w czasie Pozwalają na wyrównanie poziomu cen w przestrzeni

22 Zorganizowane rynki hurtowe - rodzaje Aukcje Przetargi Targi Wystawy Giełdy towarowe

23 Aukcje Przedmiot obrotu niestandardowe towary wymagające pośredniego lub bezpośredniego obejrzenia Towary o wyraźnie indywidualnych cechach Organizowane w formie publicznego przetargu Przeprowadzane, gdy jest wielu potencjalnych nabywców

24 Aukcje c.d. Aukcje są zazwyczaj otwarte dla wszystkich kupujących (bezpośrednio lub maklerzy) Konieczność wpłacenia wadium Sprzedaż pojedynczych towarów, lotów lub próbek Licytacja prowadzona jest przez aukcjonera Dodatkowa jednostka rozstrzyga sytuacje sporne Akt kupna-sprzedaży potwierdzony jest dokumentem

25 Aukcje - podział Aukcje stałe: w określonych miejscach i terminach organizowane przez wyspecjalizowane przedsiębiorstwa (domy aukcyjne) Aukcje doraźne: organizowane przez producentów przedsiębiorstwa handlowe domy składowe, przewoźników, spedytorów

26 Aukcje podział c.d. Aukcja angielska licytacja w systemie zwyżkowym cena wywoławcza = najniższa Aukcja holenderska licytacja w systemie zniżkowym cena wywoławcza = najwyższa

27 Aukcje zalety sprzedaży szybka i sprawna metoda sprzedaży dużych ilości towarów możliwość dokładnego zapoznania się z towarem przez kupującego zapewnia sprawiedliwą i obiektywną wycenę oferowanych produktów i osiągnięcie optymalnej ceny skuteczny sposób zapobiegania monopolizacji rynku możliwość oceny przez producentów własnych produktów na tle innych sprzedających

28 Przetargi Sposób wyboru oferty w celu zawarcia umowy Celem jest wybór dostawcy oferujących dobra bądź usługi po najniższych cenach i w największym stopniu odpowiadające warunkom Uczestnikami są jednostki instytucjonalne Obowiązek wniesienia wadium (pieniądze, poręczenia bankowe, gwarancje bankowe, gwarancje ubezpieczeniowe)

29 Przetargi rodzaje Przetarg nieograniczony w odpowiedzi na publiczne ogłoszenie o zamówieniu oferty mogą składać wszyscy zainteresowani wykonawcy Przetarg ograniczony w odpowiedzi na publiczne ogłoszenie o zamówieniu, wykonawcy składają wnioski o dopuszczenie do udziału w przetargu, a oferty składają tylko wykonawcy zaproszeni do składania ofert

30 Targi Miejsce spotkań handlowych Organizowane regularnie, w tym samym ośrodku, w ustalonych odstępach czasu, o ograniczonym z góry czasie trwania Umożliwiają prezentację oferty handlowej w celu dokonania transakcji Umożliwiają kontakt wielu sprzedających z wieloma kupującymi

31 Targi uczestnicy Organizator Wystawca Interesant Goście i zwiedzający

32 Targi rodzaje Kryterium zasięgu branżowego Kryterium zasięgu geograficznego Kryterium adresatów oferty Kryterium czasu i okresu trwania

33 Targi funkcje Doprowadzenie do zawarcia transakcji lub kontraktu wstępnego Promowanie producenta (pośrednika) i jego wyrobów lub usług Dostarczanie informacji o nowych produktach

34 Targi - cele Korzystne zaprezentowanie firmy i jej oferty Nawiązywanie bądź utrzymywanie kontaktów z partnerami rynkowymi Zawieranie lub finalizowanie umów handlowych Obserwacja działań konkurencji Identyfikacja nowych trendów na rynku branżowym Uzyskiwanie nagród i wyróżnień

35 Wystawy handlowe Nie dochodzi do zawierania transakcji Promocja produktów, firm Dostarczanie informacji o nowych produktach Wyspecjalizowany charakter wystaw Wystawy krajowe i międzynarodowe

36 Giełda Formalne rynki, na których w określonym czasie i miejscu dochodzi do przeciwstawienia podaży i popytu oraz kupna i sprzedaży towarów masowych, wysoce ujednoliconych pod względem jakości Podstawowym celem funkcjonowania giełd jest usprawnienie handlu krajowego i międzynarodowego 10% wielkości rocznego obrotu towarami

37 Giełdy towarowe historia Bursa (łac.) sakiewka na pieniądze Van der Burse 1531 Antwerpia najstarsza giełda towarowa 1636 Amsterdam pierwszy kryzys giełdowy Rewolucja przemysłowa London Metal Exchange

38 Giełda korzyści i funkcje Regulatory cen Mechanizmy giełdowe zapobiegają nadmiernym fluktuacjom cen Giełdy decydują o standaryzacji i jakości towarów Funkcja informacyjna Zmniejszenie ryzyka finansowego Zwiększenie płynności rynków finansowych Stwarzanie możliwości spekulacji

39 Giełda korzyści i funkcje Ustalanie norm etycznych Kształtowanie wolnego rynku Duży pracodawca Centrum gospodarczo-fiansowo-handlowe

40 Struktura organizacyjna giełd Władze giełdy Statut i regulamin giełdy Uczestnicy giełdy Pozostałe struktury

41 Władze giełdy Ogólne zgromadzenie członków Rada giełdy Rada dyrektorów Komisja dyscyplinarna Komisja rozjemcza Komisja notowań

42 Rada giełdy obowiązki Administrowanie giełdą i funduszami Ustalanie terminów posiedzeń rady oraz wyznaczanie dni i czasu spotkań giełdowych Zwoływanie zgromadzeń ogólnych członków giełdy Prowadzenie spraw związanych z ustaleniem i ogłaszaniem kursów Przyjmowanie członków giełdy (oraz ich ewentualne wykluczenia) Egzaminowanie osób ubiegających się o stanowisko maklera i nadawanie im uprawnień Wyznaczanie ekspertów i zaprzysięganie próbkobiorców artykułów dopuszczonych na giełdę

43 Rada giełdy obowiązki c.d. Ustalanie zwyczajów giełdowych i podawanie ich do wiadomości organu założycielskiego Uchwalanie zmian statutu giełdy i przedstawienie ich do zatwierdzenia Wyznaczanie członków komisji odwoławczej Czuwanie nad prawidłowym przebiegiem transakcji giełdowych Wymierzanie kar porządkowych Przedstawianie zgromadzeniu ogólnemu sprawozdań finansowych Składanie sprawozdań organom założycielskim i nadzorującym

44 Statut giełdy Warunki członkostwa giełdy Przedmiotowy zakres działalności Rodzaj giełdy Organizację wewnętrzną warunki ważności uchwał rady giełdy i formy ogłaszania wysokość i sposób pobierania opłat za czynności sądu rozjemczego Sposób powoływania władz Przeznaczenie majątku giełdy w razie jej rozwiązania

45 Regulamin giełdy Rodzaje towarów dopuszczonych do obrotu oraz obowiązujące standardy Dopuszczalne odchylenia od norm Jednostki negocjacyjne Wysokość rozliczeń, które muszą składać sprzedawcy i nabywcy w ręce maklera albo członka izby rozliczeniowej

46 Uczestnicy giełdy Członkowie giełdy Maklerzy (brokerzy) Goście giełdy

47 Członkowie giełdy Rola i prawa regulowane przez statut giełdy Liczba członków jest ściśle kontrolowana Prawo do zawierania transakcji Prawo uczestnictwa we władzach (bierne i czynne prawo wyborcze) Udziały w nieruchomościach giełdy

48 Maklerzy Zaprzysiężeni pośrednicy przy zawieraniu transakcji giełdowych Działają w cudzym imieniu i na rachunek osób trzecich Pobierają prowizję za swoje usługi (ok. 0,5%) Uzyskują uprawnienia w wyniku zdanego egzaminu

49 Goście giełdy Specyficzna grupa uczestników giełdy, uprawniona do zawierania transakcji Zazwyczaj mogą wejść na giełdę w towarzystwie osoby uprawnionej Możliwość uczestnictwa tzw. dealerów

50 Izby rozrachunkowe Odrębne instytucje finansowe lub integralna część giełdy Odpowiadają za: rozliczenia transakcji pobieranie i gromadzenie wadiów regulację dostaw prowadzenie raportów handlowych

51 Domy składowe Sieć magazynów współpracujących z giełdą Przechowują nadwyżki towarów Świadczą odpłatne usługi Wydają kwity składowe (warranty)

52 Towary giełdowe Możliwość standaryzacji Szeregowanie wg ściśle określonych cech: jakość, wymiary, waga, wygląd zewnętrzny Warunek jednorodności i wymienialności Warunek trwałości Charakter masowy

53 Towary giełdowe podstawowe grupy Produkty roślinne (konsumpcyjne) Produkty zwierzęce Metale i kruszce szlachetne Produkty naftowe Produkty roślinne i zwierzęce (przemysłowe) Chemikalia

54 Towary giełdowe zmiany grup Brak płynności Naruszenie reguł handlu (nadużycia popełniane przez inwestorów i biura maklerskie) Postęp technologiczny Zmiany w zakresie techniki handlu Zmiany popytu

55 Towary niespełniające wymogów handlu giełdowego Towary łatwo psujące się Wyroby gotowe, których podaż może być kontrolowana Towary, których podaż kontrolują monopole

56 Standaryzacja kontraktów Jednostka transakcyjna Waluta (price basis) Minimalne postąpienie ceny (tick size) Dostawa towarów Terminy wykonania

57 Rodzaje giełd towarowych Skala działalności Forma prawna Zakres przeprowadzanych transakcji Rodzaj przeprowadzanych transakcji Techniki zawierania transakcji

58 Rodzaje giełd towarowych skala działalności Międzynarodowe Krajowe Lokalne

59 Rodzaje giełd towarowych forma prawna Giełdy kontynentalne Giełdy korporacyjne

60 Rodzaje giełd towarowych zakres dokonywanych transakcji Giełdy wyspecjalizowane Giełdy prowadzące handel wieloma towarami

61 Rodzaje giełd towarowych rodzaj przeprowadzanych transakcji Przeprowadzające transakcje rzeczywiste (gotówkowe lub forward) Przeprowadzające transakcje terminowe futures i opcje na kontrakty terminowe

62 Rodzaje giełd towarowych technika zawieranych transakcji Giełdy typu open outcry Giełdy elektroniczne Giełdy o mieszanych technikach zawierania transakcji

63 Transakcje giełdowe Sformalizowana umowa kupna-sprzedaży towaru będącego przedmiotem obrotu giełdowego, zawarta na giełdzie w czasie przewidzianym na dokonanie takich transakcji

64 Typy transakcji giełdowych Transakcje rzeczywiste celem zawarcia jest rzeczywiste przeniesienie własności towaru w zamian za ustalony ekwiwalent pieniężny umowy tego typu mogą być zawierane także w obrocie pozagiełdowym Transakcje nierzeczywiste umowy tego typu mogą być zawierane tylko na giełdzie kontrakty są w wysokim stopniu sformalizowane jedyną kwestią podlegającą negocjacji jest cena (lub wartość premii) transakcje zawierane są najczęściej w celu uzyskania korzyści finansowych (spekulacje wykorzystujące różnice w czasie)

65 Transakcje natychmiastowe Niezwłoczne przekazanie towaru Połączone z jednoczesną zapłatą Możliwość negocjowania warunków kontraktów

66 Transakcje dostawcze (forward) Wszystkie warunki transakcji uzgadniane są w momencie jej zawierania Transakcja zawierana jest w ściśle określonym czasie Wyróżniamy następujące typy transakcji: transakcje na załadowanie transakcje na dostawę transakcje na towar w drodze

67 Transakcje terminowe (futures) Przypomina transakcje forward Możliwość rozliczenia transakcji przez jedną ze stron poprzez zawarcie transakcji odwrotnej Wyróżniamy kontrakty: walutowe procentowe indeksowe towarowe

68 Forward i futures - porównanie Wyszczególnienie Forward Futures Warunki kontraktu Miejsce handlu Wszystkie warunki negocjowane między kupującym i sprzedającym łącznie z ceną Giełdy towarowe, jak również każde inne miejsce poza giełdą Wszystkie warunki są standaryzowane i ustalone przez giełdę, licytowana jest tylko cena Wyłącznie giełda towarowa Dostawa towaru Fizyczna dostawa towaru Likwidacja kontraktu przez zawarcie transakcji odwrotnej znikoma część kontraktów zakończona fizyczną dostawą Depozyt Nie wymaga Depozyt obowiązkowy, ustalany przez giełdę Regulacje Nie wymaga specjalnych regulacji Wymaga specjalnych regulacji prawnych i organizacyjnych Możliwości wykonania Sprzedaż Zakup i sprzedaż

69 Różnice cenowe Cena spot cena gotówkowa Cena futures cena na rynku terminowym Przyczyny różnic: Towary koszty transportu, magazynowania, ubezpieczenia Żywiec koszty wyżywienia i opieki weterynaryjnej

70 Kontrakty futures W handlu kontraktami futures można zarobić stosując następujące sposoby: - kupić tanio sprzedać drogo - kupić drogo sprzedać drożej - sprzedać drogo kupić tanio - sprzedać tanio kupić taniej

71 Kontrakty futures strategie działania Spekulacja (prosta, transakcja pożyczkowa) Hedging Spread Opcje

72 Transakcje giełdowe Pozycja krótka konto z nadwyżką sprzedaży Pozycja długa konto z nadwyżką kupna Podstawową zasadą handlu towarami jest likwidowanie swoich pozycji przy lepszych cenach, niż były one otwierane

73 Przykład I długa transakcja na ziarnie sojowym CBOT Kontrakt = 5000 bu Pozycja początkowa: kupno 1 kontraktu CBOT na ziarno sojowe z dostawą w marcu za $6,00/buszel Pozycja likwidująca: sprzedaż 1 kontraktu CBOT na ziarno sojowe z dostawą w marcu za $6,50/buszel Zysk (strata) netto: $0,50/buszel Zysk (strata) na kontrakcie $2500,00

74 Przykład II krótka transakcja na żywcu wołowym CME Kontrakt = funtów Pozycja początkowa: sprzedaż 1 kontraktu CME na żywiec wołowy z dostawą w sierpniu za $0,85/funt Pozycja likwidująca: kupno 1 kontraktu CME na żywiec wołowy z dostawa w sierpniu za $0,80/funt Zysk (strata) netto: $0,05/funt Zysk (strata) na kontrakcie $2000,00

75 Przykład III długa transakcja na srebrze COMEX Kontrakt = 5000 uncji troy Pozycja początkowa: kupno 1 kontraktu COMEX na srebro z dostawą we wrześniu za $5,00/uncję Pozycja likwidująca: sprzedaż 1 kontraktu COMEX na srebro z dostawą we wrześniu za 4,50/uncję Zysk (strata) netto: $0,50/uncję Zysk (strata) na kontrakcie $2500,00

76 Przykład IV krótka transakcja na cukrze CSCE Kontrakt = funtów Pozycja początkowa: sprzedaż 1 kontraktu CSCE na cukier z dostawą w styczniu po $0,12/funt Pozycja likwidująca: kupno 1 kontraktu CSCE na cukier z dostawą w styczniu po $0,10/funt Zysk (strata) netto: $0,02/funt Zysk (strata) na kontrakcie: $2240,00

77 Przykład V długa transakcja na ropie naftowej NYME Kontrakt = 1000 baryłek Pozycja początkowa: kupno 1 kontraktu NYME na ropę naftową z dostawą w grudniu po $20,50 Pozycja likwidująca: sprzedaż 1 kontraktu NYME na ropę naftową z dostawą w grudniu po $20,55 Zysk (strata) netto: $0,05 Zysk (strata) na kontrakcie: $50,00

78 Wartość punktowa Punkty służą maklerom do szybkiego obliczania zmian wartości towarowych kontraktów futures Przykład: Ceny ziarna mogą zmieniać się o minimalny punkt ¼ centa ($0,0025). Na kontraktach CBOT daje to $12,50 ($0,0025 x 5000 buszli). Zmiana o 2 punkty oznacza zmianę wartości kontraktu o $25,00.

79 Odczytywanie notowań Skróty: W Wheat pszenica $/buszel LH Live Hogs żywiec wieprzowy cent/funt HO Heating Oil olej opałowy cent/galon Skróty miesięcy: miesiąc rok bieżący rok następny styczeń F D luty G E marzec H I Przykłady: W 2972 F LH 5705 D HO 2472 H

80 Spekulanci Sposób gry: byki (bulls) niedźwiedzie (bears) Długość czasu utrzymywania pozycji otwartej: scalpers day traders utrzymujący dłuższy czas pozycję otwartą

81 Spread międzyterminowy (interdelivery spread) Polega na wejściu w kontrakty na te same towary, notowane na tej samej giełdzie, ale o różnych terminach dostaw Przykład: pszenica notowana na CBOT z dostawą w lipcu oraz pszenica notowana na CBOT z dostawą w grudniu

82 Spread międzygiełdowy (intermarket spread) Pozycję tworzą kontrakty futures na te same towary z dostawą w tym samym terminie, ale notowane na różnych giełdach Przykład: srebro z dostawą we wrześniu notowane w Chicago i srebro z dostawą we wrześniu notowane w Londynie

83 Spread międzytowarowy (intercommodity spread) Pozycja składa się z kontraktów o tym samym terminie dostawy, notowanych na tej samej giełdzie, ale na różne towary, które można jednak stosować zamiennie do niektórych celów Przykład: kukurydza i jęczmień na CBOT

84 Spread towar-produkt (commodity-product spread) Pozycja składa się z dwóch kontraktów opiewających na pewien towar i produkt lub produkty otrzymane z tego towaru Przykład: Soybean Crush Spread kontrakt na ziarno sojowe i kontrakty na olej i mąkę sojową Crack Spread kontrakt na ropę naftową i kontrakty na benzynę i olej opałowy

85 Przykład VII spread międzyterminowy W marcu kursy giełdowe kontraktów na pszenicę kształtowały się następująco: wygasający w czerwcu 780 PLN/t wygasający we wrześniu 750 PLN/t

86 Przykład VII c.d. Spread cenowy miedzy kontraktem czerwcowym i wrześniowym wynosi 30 PLN/t. Wynik transakcji zależy od trafności przewidzenia wzajemnych zmian wartości obu kontraktów, tj. wielkości spreadu. Jeśli inwestor (A3) założy, że spread będzie rósł, kupi kontrakty czerwcowe i sprzeda wrześniowe. Istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że cena pszenicy będzie najwyższa w czerwcu, gdy zapasy w spichlerzach są najniższe. Związany z tym wzrost cen obydwu przedstawionych tu kontraktów terminowych nie będzie jednakowy. Można spodziewać się większego wzrostu ceny kontraktu czerwcowego.

87 Przykład VII c.d. W czerwcu ceny kontraktów ukształtowały się następująco: wygasający w czerwcu 810 PLN/t wygasający we wrześniu 770 PLN/t

88 Transakcje hedgingowe Tzw. transakcje zabezpieczające Stanowią przeciwwagę dla transakcji na zarobienie Pozbycie się ryzyka zmian cen, poprzez zajęcie dokładnie odwrotnej pozycji na tym samym rynku Zapobieganie, a przynajmniej minimalizacja strat powstających przy wahaniach cen na rynku kasowym

89 Zabezpieczenie producenta Towary grudzień zaplanowano na $145 marzec sprzedano za $140 strata $5 Kontrakty kwietniowe grudzień sprzedano za $144 marzec odkupiono za $139 zysk $5

90 Zabezpieczenie konsumenta Towary sierpień sprzedano za $130 + x grudzień zakupiono za $135 strata (-)$5 + x Kontrakty styczniowe sierpień zakupiono za $131 grudzień sprzedano za $136 zysk $5

91 Opcje definicja Opcja to instrument dający jej nabywcy prawo do: kupna (opcja kupna) lub sprzedaży (opcja sprzedaży) w przyszłym terminie po określonej z góry cenie zwanej ceną wykonania określonej ilości instrumentu bazowego dla tej opcji

92 Opcje kryteria podziału Rodzaj nabytego przez właściciela opcji prawa opcje kupna i opcje sprzedaży Przedmiot opcji opcje na transakcje towarowe, walutowe i na papiery wartościowe Sposób rozwiązania umowy opcje kasowe i opcje terminowe

93 Opcje kryteria podziału c.d. Miejsce ustanowienia umowy opcje giełdowe i opcje pozagiełdowe Rodzaj uprawnień w obrocie giełdowym opcje zbywalne i opcje niezbywalne Rodzaj zabezpieczenia transakcji opcje zabezpieczone efektywnie i opcje bez efektywnego pokrycia

94 Opcje strategie transakcji Kupno opcji kupna (long call) Sprzedaż opcji kupna (short call) Kupno opcji sprzedaży (long put) Sprzedaż opcji sprzedaży (short put)

95 Opcja kupna - przykład Kupujący nabył 10 kontraktów na cukier po cenie 1750 zł przy premii 100 zł za jeden kontrakt. Przy spadku ceny gotówkowej poniżej 1750 zł opcja staje się bezużyteczna i nie zostaje wykonana opcja kończy się zapłaceniem premii, którą wystawca opcji otrzymuje niezależnie od sposobu likwidacji zobowiązań nabywcy opcji

96 Opcja kupna (strategia long call) przykład zysk pole nieograniczonego zysku Premia pole ograniczonej straty oddanie opcji realizacja opcji cena p strata

97 Opcja kupna (strategia short call) przykład zysk Premia pole ograniczonego zysku cena p pole nieograniczonej straty oddanie opcji realizacja opcji strata