(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11)

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (21) Numer zgłoszenia: (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: (86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: , PCT/US93/12291 (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego: , WO94/14433, PCT Gazette nr 15/94 (51) IntCl6: A61K 31/395 A61K 31/365 (54)Kompozycja farmaceutyczna i zestaw zawierający w osobnych pojemnikach, w pojedynczym opakowaniu kompozycje farmaceutyczne do użycia w połączeniu, do leczenia lub zapobiegania miażdżycy lub do obniżania poziomów cholesterolu w osoczu (30) Pierwszeństwo: ,US,07/ (73) Uprawniony z patentu: SCHERING CORPORATION, Kenilworth, US (43) Zgłoszenie ogłoszono: BUP 22/95 (72) Twórca wynalazku: Harry R. Davis, Berkeley Heights, US (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: WUP 06/98 (74) Pełnomocnik: Krajewska Krystyna, PATPOL Spółka z o.o. PL B1 (57) 1. Kompozycja farmaceutyczna do leczenia lub zapobiegania miażdżycy, lub do obniżania poziomów cholesterolu w osoczu, znamienna tym, że zawiera w stosunku wago wym β-laktamowy inhibitor wchłaniania cholesterolu i inhibitor biosyntezy cholesterolu wybrany z grupy składającej się z inhibitorów reduktazy HMG CoA, przy czym na mg β-laktamowego inhibitora wchłaniania cholesterolu zawiera mg inhibitora reduk-tazy HMG CoA oraz farmaceutycznie dopuszczalny nośnik. 5. Zestaw zawierający w osobnych pojemnikach, w pojedynczym opakowaniu, kompozycje farmaceutyczne do użycia w połączeniu, do leczenia lub zapobiegania miażdżycy Iub do obniżania poziomów cholesterolu w osoczu, znamienny tym, że obejmuje w jednym pojemniku mg β-laktamowego inhibitora wchłaniania cholesterolu w farmaceutycznie dopuszczalnym nośniku oraz w drugim pojemniku w farmaceutycznie dopuszczalnym nośniku, inhibitor biosyntezy cholesterolu wybrany z grupy składającej się z inhibitorów reduktazy HMG CoA, w ilości mg inhibitora reduktazy HMG CoA.

2 Kompozycja farmaceutyczna i zestaw zawierający w osobnych pojemnikach, w pojedynczym opakowaniu kompozycje farmaceutyczne do użycia w połączeniu, do leczenia lub zapobiegania miażdżycy lub do obniżania poziomów cholesterolu w osoczu Zastrzeżenia patentowe 1. Kompozycja farmaceutyczna do leczenia lub zapobiegania miażdżycy, lub do obniżania poziomów cholesterolu w osoczu, znamienna tym, że zawiera w stosunku wagowym β-laktamowy inhibitor wchłaniania cholesterolu i inhibitor biosyntezy cholesterolu wybrany z grupy składającej się z inhibitorów reduktazy HMG CoA, przy czym na mg β-laktamowego inhibitora wchłaniania cholesterolu zawiera mg inhibitora reduktazy HMG CoA oraz farmaceutycznie dopuszczalny nośnik. 2. Kompozycja farmaceutyczna według zastrz. 1, znamienna tym, że zawiera inhibitor biosyntezy cholesterolu wybrany spośród grupy składającej się z lovastatyny, pravastatyny, fluvastatyny, simvastatyny i atorvastatyny. 3. Kompozycja farmaceutyczna według zastrz. 1 albo 2, znamienna tym, że zawiera β-laktamowy inhibitor wchłaniania cholesterolu przedstawiony wzorem strukturalnym: w którym: A oznacza -(CH2)P-X-B; w którym p oznacza 0, zaś X jest wiązaniem; zaś B oznacza R oznacza atom wodoru, gdzie R1, R2 i R3 są wybrane z grupy obejmującej atom wodoru, niższą grupę alkoksylową, alkoksyalkilową, alkoksyalkoksylową, alkoksykarbonylo-alkoksylową, niższą alkilo- niższą alkanodiolową, alkoksylową, fenoksylową, OH, m-halogenową i -C(O)R12; D oznacza B'-(CH2)q-, w którym q oznacza 3 lub 4 a B' oznacza grupę fenylową B,-O-(CH2)2, w którym B' oznacza grupę p-fluorofenylową lub p-metoksyfenylową, 3-fenylo-1-propenylową, lub B'-(CH2)-V-, w którym B' oznacza grupę fenylową i V oznacza cyklopropylen;

3 R4 oznacza (R7)n - podstawiony fenyl w którym n oznacza 1, a R7 oznacza niższą grupę alkilową, niższą alkoksylową, OH, halogenową, lub -OCF3; i R 12 oznacza grupę alkoksylową; lub jego farmaceutycznie dopuszczalne sole. 4. Kompozycja farmaceutyczna według zastrz. 3, znamienna tym, że zawiera β-laktamowy inhibitor wchłaniania cholesterolu, który stanowi (3R-4S)-1,4-bis-(4-metoksyfenylo)-3-(3- fenylopropylo)-2-azetidynon. 5. Zestaw zawierający w osobnych pojemnikach, w pojedynczym opakowaniu, kompozycje farmaceutyczne do użycia w połączeniu, do leczenia lub zapobiegania miażdżycy lub do obniżania poziomów cholesterolu w osoczu, znamienny tym, że obejmuje w jednym pojemniku mg β-laktamowego inhibitora wchłaniania cholesterolu w farmaceutycznie dopuszczalnym nośniku oraz w drugim pojemniku w farmaceutycznie dopuszczalnym nośniku, inhibitor biosyntezy cholesterolu wybrany z grupy składającej się z inhibitorów reduktazy HMG CoA, w ilości mg inhibitora reduktazy HMG CoA. 6. Zestaw według zastrz. 5, znamienny tym, że zawiera w jednym pojemniku efektywną ilość inhibitora biosyntezy cholesterolu wybranego spośród grupy składającej się z lovastatyny, pravastatyny, fluvastatyny, simvastatyny i atorvastatyny w farmaceutycznie dopuszczalnym nośniku oraz w drugim pojemniku w farmaceutycznie dopuszczalnym nośniku efektywną ilość β-laktamowego inhibitora wchłaniania cholesterolu przedstawionego wzorem strukturalnym: w którym A oznacza -(CH2)P-X-B; w którym p oznacza 0, zaś X jest wiązaniem; D oznacza B'-(CH2)q-, w którym q oznacza 3 lub 4 a B' oznacza grupę fenylową B'-O-(CH2)2, w którym B' oznacza grupę p-fluorofenylową lub p-metoksyfenylową, 3-fenylo-1-propenylową, lub B'-(CH2)-V-, którym B' oznacza grupę fenylową i V oznacza cyklopropylen; B oznacza R oznacza atom wodoru gdzie R 1, R2 i R 3 są wybrane z grupy obejmującej atom wodoru, niższą grupę alkoksylową, alkoksyalkilową, alkoksyalkoksylową, alkoksykarbonylo-alkoksylową, niższą alkilo- niższą alkanodiolową, alliloksylową, fenoksylową, OH, m-halogenową i -C(O)R 12;

4 R 4oznacza (R7)n - podstawiony fenyl w którym n oznacza 1 a R7 oznacza niższą grupę alkilową, niższą alkoksylową, OH, halogenową, lub -OCF3; i R 12 oznacza grupę alkoksylową; lub jego farmaceutycznie dopuszczalne sole. 7. Zestaw według zastrz. 6, znamienny tym, że zawiera β-laktamowy inhibitor wchłaniania cholesterolu, który stanowi (3R-4S)-1,4-bis-(4-metoksyfenylo)-3-(3-fenylopropylo)-2-aze tidynon. * * * Przedmiotem wynalazku jest kompozycja farmaceutyczna i zestaw zawierający w osobnych pojemnikach, w pojedynczym opakowaniu kompozycje farmaceutyczne do użycia w połączeniu, do leczenia lub zapobiegania miażdżycy lub do obniżania poziomów cholesterolu w osoczu. Bardziej szczegółowo wynalazek dotyczy połączenia inhibitora biosyntezy cholesterolu i β-laktamowego inhibitora wchłaniania cholesterolu, używanego do obniżania poziomów cholesterolu w osoczu. Poziomy cholesterolu w osoczu korelują pozytywnie z występowaniem objawów klinicznych związanych z chorobą wieńcową. Regulacja ogólnoustrojowej homeostazy cholesterolu u ludzi i zwierząt obejmuje modulację biosyntezy cholesterolu, biosyntezy kwasów żółciowych i katabolizm lipoprotein zawierających cholesterol. Wątroba jest głównym narządem odpowiedzialnym za biosyntezę i katabolizm cholesterolu, i z tego powodu odgrywa dominującą rolę w określeniu poziomów cholesterolu w osoczu. Wątroba jest miejscem syntezy i wydzielania lipoprotein o bardzo niskiej gęstości (VLDL), które są następnie metabolizowane w krążeniu do lipoprotein o niskiej gęstości (LDL). LDL jest główną lipoproteiną przenoszącą cholesterol w osoczu i zwiększenie jej stężenia wiąże się ze zwiększoną miażdżycą. Innym głównym czynnikiem określającym homeostazę cholesterolu jest wchłanianie cholesterolu w jelicie cienkim. Codziennie, przeciętny człowiek stosujący zachodni styl jedzenia zjada 300 do 500 mg cholesterolu. Dodatkowo, od 600 do 1000 mg cholesterolu dziennie może być wchłonięte w jelicie. Ten ostatni stanowi składnik żółci i wydzielany jest przez wątrobę. Proces wchłaniania cholesterolu jest złożony i wielostronny. Istnieją doniesienia twierdzące, że około 50% całkowitego cholesterolu w świetle jelita wchłaniane jest przez komórki wyściełające jelito (tzn. enterocyty). Cholesterol ten obejmuje zarówno cholesterol pochodzący z diety jak i pochodzący z żółci i wątroby. Większość ze świeżo wchłoniętego przez enterocyty cholesterolu ulega estryfikacji pod wpływem enzymu acylotransferazie acylo CoA:cholesterolowej (ACAT). Następnie estry cholesterolowe zamykane są wraz z trójglicerydami i innymi składnikami (tzn. fosfolipidami, apoproteinami) do chylomikronów, innej klasy lipoprotein. Chylomikrony wydzielane są przez komórki jelita do chłonki, z którą transportowane są do krwi. W rzeczywistości, cały wchłaniany w jelitach cholesterol transportowany jest do wątroby tą drogą, Gdy wchłanianie cholesterolu w jelitach jest zmniejszone, jakimkolwiek sposobem, mniej cholesterolu dostarczane jest do wątroby. W następstwie tego, zmniejszona jest produkcja lipoprotein wątrobowych (VLDL) i zwiększone oczyszczanie przez wątrobę osocza z cholesterolu, głównie LDL. Stąd, efektem końcowym zahamowania wchłaniania jelitowego cholesterolu jest obniżenie poziomów cholesterolu w osoczu. Beta-laktamy jak (3R-4S)-1,4-bis-(4-metoksyfenylo)-3-(3-fenylopropylo)-2-azetydinon ujawniony w PCT/US92/05972, są silnymi inhibitorami wchłaniania jelitowego cholesterolu prowadzącymi do zmniejszenia poziomów cholesterolu w osoczu u kilku gatunków zwierząt (chomiki, szczury, króliki, małpy).

5 Jak wykazano, zahamowanie biosyntezy cholesterolu przez inhibitory reduktazy 3-hydroksy-3-metyloglutarylo koenzymu A (EC ) stanowi efektywny sposób na zmniejszenie ilości cholesterolu w osoczu (Witzum, 1989) i zmniejszenie miażdżycy. Terapia połączona, z użyciem inhibitora reduktazy HMG CoA (reduktazy 3-hydroksy-3-metyloglutarylo koenzymu A) i czynnika sekwestrującego kwasy żółciowe, jest jak wykazano bardziej wydajna u pacjentów z hiperlipidemią, niż użycie każdego z czynników w monoterapii (Illingworth, 1988). Stwierdzono nieoczekiwanie, że połączenie betalaktamowego inhibitora wchłaniania cholesterolu i inhibitora reduktazy HMG CoA - lovastatyny (MEVACOR ) powoduje większe obniżenie cholesterolu w osoczu w porównaniu z każdym z czynników osobno, u psów karmionych karmą dla psów, małp rezus, oraz karmionych cholesterolem chomików i królików. Odkrycia te były nieoczekiwane, ponieważ inhibitory reduktazy HMG CoA same nie obniżają poziomów cholesterolu w osoczu u chomików i małp. Wynalazek niniejszy dotyczy kompozycji farmaceutycznej zawierającej efektywną ilość inhibitora biosyntezy cholesterolu, wybranego z grupy składającej się z inhibitorów reduktazy HMG CoA oraz β-laktamowego inhibitora wchłaniania cholesterolu i farmaceutycznie dopuszczalny nośnik, przy czym na mg β-laktamowego inhibitora wchłaniania cholesterolu zawiera mg inhibitora reduktazy HMG CoA. W kolejnym aspekcie, wynalazek dotyczy zestawu zawierającego w jednym opakowaniu mg inhibitora biosyntezy cholesterolu wybranego z grupy składającej się z inhibitorów reduktazy HMG, w dopuszczalnym farmaceutycznie nośniku, zaś w osobnym opakowaniu mg β-laktamowego inhibitora wchłaniania cholesterolu w dopuszczalnym farmaceutycznie nośniku. Inhibitory biosyntezy cholesterolu do użycia w połączeniu będącym przedmiotem niniejszego wynalazku obejmują inhibitory reduktazy HMG CoA wybrane spośród grupy składającej się z lovastatyny, pravastatyny, fluvastatyny, simvastatyny i atorvastatyny. β-laktamowe inhibitory wchłaniania cholesterolu obejmują przedstawione jako nowe związki o wzorze I w międzynarodowym zgłoszeniu PCT/US92/05972, zgłoszonym 21 lipca 1992, i opublikowanym jako W093/ lutego 1993, do użycia w celu obniżenia cholesterolu. Wspomniane zgłoszenia PCT załączono jako odnośniki; wzór I. Według wynalazku β-laktamowy inhibitor wchłaniania cholesterolu przedstawiony wzorem strukturalnym I w którym: A oznacza -(CH2)P-X-B; w którym p oznacza 0, zaś X jest wiązaniem; zaś B oznacza R oznacza atom wodoru, gdzie R1, R2 i R3 są wybrane z grupy obejmującej atom wodoru, niższą grupę alkoksylową, alkoksyalkilową, alkoksyalkoksylową, alkoksykarbonylo-alkoksylową, niższą alkilo- niższą alkanodiolową, alkoksylową, fenoksylową, OH, m-halogenową i -C(O)R12;

6 D oznacza B'-(CH2)q-, w którym q oznacza 3 lub 4 a B' oznacza grupę fenylową B'-O-(CH2)2, w którym B' oznacza grupę p-fluorofenylową lub p-metoksyfenylową, 3-fenylo-1-propylenową, lub B'-(CH2)-V-, w którym B' oznacza grupę fenylową i V oznacza cyklopropylen; R4 oznacza (R7)n - podstawiony fenyl w którym n oznacza 1, a R7 oznacza niższą grupę alkilową, niższą alkoksylową, OH, halogenową, lub -OCF3; i R 12 oznacza grupę alkoksylową; lub jego farmaceutycznie dopuszczalne sole. Korzystnie kompozycja farmaceutyczna według wynalazku zawiera β-laktamowy inhibitor wchłaniania cholesterolu, który stanowi (3R-4S)-1,4-bis-(4-metoksyfenylo)-3-(3-fenylopro pylo)-2-azetydynon. Kolejnym przedmiotem wynalazku jest zestaw zawierający w osobnych pojemnikach, w pojedynczym opakowaniu, kompozycje farmaceutyczne do użycia w połączeniu, do leczenia lub zapobiegania miażdżycy lub do obniżania poziomów cholesterolu w osoczu, charakteryzujący się tym, że obejmuje w jednym pojemniku mg β-laktamowego inhibitora wchłaniania cholesterolu w farmaceutycznie dopuszczalnym nośniku oraz w drugim pojemniku w farmaceutycznie dopuszczalnym nośniku, inhibitor biosyntezy cholesterolu wybrany z grupy składającej się z inhibitorów reduktazy HMG CoA, w ilości mg inhibitora reduktazy HMG CoA. Zestaw według wynalazku zawiera w jednym pojemniku efektywną ilość inhibitora biosyntezy cholesterolu wybranego spośród grupy składającej się z lovastatyny, pravastatyny, fluvastatyny, simvastatyny i atorvastatyny w farmaceutycznie dopuszczalnym nośniku oraz drugim pojemniku w farmaceutycznie dopuszczalnym nośniku efektywną ilość β-laktamowego inhibitora wchłaniania cholesterolu przedstawionego wzorem strukturalnym: w którym A oznacza -(CH3)P-X-B; w którym p oznacza 0, zaś X jest wiązaniem; D oznacza B'-(CH2)q-, w którym q oznacza 3 lub 4 a B' oznacza grupę fenylową B'-O-(CH2)2, w którym B' oznacza grupę p-fluorofenylową lub p-metoksyfenylową, 3-fenylo-1-propenylową, lub B'-(CH2)-V-, w którym B' oznacza grupę fenylową i V oznacza cyklopropylen; B oznacza

7 R oznacza atom wodoru gdzie R 1, R2 i R3 są wybrane z grupy obejmującej atom wodoru, niższą grupę alkoksylową, alkoksyalkilową, alkoksyalkoksylową, alkoksykarbonylo-alkoksylową, niższą alkilo- niższą alkanodiolową, alkoksylową, fenoksylową, OH, m-halogenową i -C(O)R12; R4 oznacza (R7)n - podstawiony fenyl w którym n oznacza 1 a R7 oznacza niższą grupę alkilową, niższą alkoksylową, OH, halogenową, Iub -OCF3; i R12 oznacza grupę alkoksylową; Iub jego farmaceutycznie dopuszczalne sole. Korzystnie zestaw według wynalazku zawiera β-laktamowy inhibitor wchłaniania cholesterolu, który stanowi (3R-4S)-1,4-bis-(4-metoksyfenylo)-3-(3-fenylopropylo)-2-azetydynon. Efektywność połączenia, będącego przedmiotem niniejszego wynalazku, do obniżania poziomów cholesterolu przedstawiono w poniższych przykładach. W przykładach β-laktamo wym inhibitorem wchłaniania cholesterolu jest (3R-4S)-1,4-bis-(4-metoksyfenylo)-3-(3-fenylopropylo)-2-azetydynon (zwany dalej związkiem A) zaś inhibitorem reduktazy HMG CoA jest lovastatyna. Przykład 1- Efekt hipocholesterolemiczny połączenia Związku A i lovastatyny u chomików karmionych cholesterolem. Metoda: Samce złotych chomików syryjskich (Charles River Labs, Wilmington, MA.) ważące między 100 i 125 g do rozpoczęcia eksperymentu karmiono karmą dla gryzoni Wayne'a. W momencie rozpoczęcia doświadczenia (Dzień 1), zwierzęta podzielono na grupy (n=4-6 w grupie) i karmiono karmą Purina Chow #5001 z dodatkiem 0.5% wagowo cholesterolu (Research Diets Inc., New Brunswick, NJ.). Związek A w dawce 3 mg/kg i lovastatyna w dawce 10 mg/kg podawane były raz dziennie przez 7 dni, począwszy od dnia 1 drogą doustną w 0.2 ml oleju kukurydzianego. Dnia 7 zwierzęta zabijano przez dekapitację, krew zbierano do probówek zawierających kwas etylenodiaminoczterooctowy (EDTA) i przygotowywano osocze przez odwirowanie z małą prędkością w temp. 4 C. Poziomy cholesterolu w osoczu nie na czczo oznaczane były metodą oksydazy cholesterolowej Allaina i in., (Clin. Chem., 20 (1974) str ), do której odczynniki dostępne są w postaci zestawu z Wako Pure Chemicals Industries, Ltd. (Osaka, Japan). Dziesięć μl surowicy poddawano badaniu na obecność cholesterolu całkowitego w 1 ml 0.15 M buforu tris, ph 7.0, zawierającego p-chlorofenol (0.1%), oksydazę cholesterolową (0.13 U/ml), hydrolazę estru cholesterolu (0.13 U/ml), peroksydazę (2.4 U/ml) i 4-aminopterynę (0.015). Badanie przeprowadzano w temp. 37 C przez 10 minut, wraz ze standardem cholesterolu, zaś absorbancję powstałego czerwonego barwnika kwinonu oznaczano spektrofotometrycznie przy długości 505 nm. Wyniki: Chomiki karmione dietą zawierającą 0.5% cholesterolu przez 7 dni wykazywały dwukrotny wzrost cholesterolu w osoczu. Wzrost cholesterolu w osoczu występuje głównie we frakcji VLDL i LDL (Schnitzer-Polokoff i in., Comp. Biochem. Physiol., 99A, (1991) str ). Związek A w dawce 3 mg/kg/dzień powodował 15% obniżenie poziomów cholesterolu w osoczu, podczas gdy lovastatyna nie wykazywała działania w dawce 10 mg/kg/dzień (Tabela 1). Gdy Związek A i lovastatynę podawano w połączeniu, obserwowano 31 % obniżenie poziomów cholesterolu w osoczu, co było istotnie więcej w porównaniu z terapią każdym z leków osobno (Tabela 1).

8 Tabela 1 Grupa Dawka (mg/kg/dzień) N Chomiki cholesterol w osoczu (mg/dl) Kontrola ±6 Związek A ±6a Lovastatyna ±14 Związek A + Lovastatyna ±11a,b Wyniki oznaczają Średnią±SEM. ap<0.05 w porównaniu z kontrolą. bp<0.05 w porównaniu z samym Związkiem A, bądź samą lovastatyną. Przykład 2 - Efekt hipocholesterolemiczny Związku A w połączeniu z lovastatyną u królików karmionych cholesterolem. Metody: Samce królika rasy Białej Nowozelandzkiej ważące kg poddano przez tydzień działaniu diety 1% cholesterolu i 6% oleju arachidowego. Nadmiernie i niedostatecznie reagujące króliki z poziomami cholesterolu powyżej jednego odchylenia standardowego od średniej wykluczono i utworzono cztery grupy królików o równych poziomach cholesterolu w osoczu (n=8 w grupie). Króliki karmione były karmą zawierającą 0.5% cholesterolu i 6% oleju arachidowego, bądź z dodatkiem 0.03% Związku A; 0.015% lovastatyny; lub 0.03% Związku A i 0.015% lovastatyny. Próbki surowicy pobierane nie na czczo zbierane były co tydzień przez 4 tygodnie i oznaczano w nich poziomy cholesterolu w sposób opisany w przykładzie 1. Wyniki: Jednotygodniowa ekspozycja na dietę zawierającą 1% cholesterolu/6% oleju arachidowego spowodowała średni poziom cholesterolu w surowicy rzędu około 1000 mg/dl (Tabela 2). Podobne spożycie i przyrost wagi stwierdzono we wszystkich czterech grupach królików w ciągu czterech tygodni badania. Dawkę Związku A w ilości 0.03% diety wyliczono by dawała 14 mg/kg/dzień, zaś dawka lovastatyny 0.015% dawała 7 mg/kg/dzień. Poziomy cholesterolu w surowicy w grupie kontrolnej od 1015 do 1358 mg/dl w czwartym tygodniu badania (Tabela 2). Związek A sam powodował 29% zmniejszenie cholesterolu w surowicy w czwartym tygodniu w porównaniu z tygodniem 0, podczas gdy lovastatyna sama powodowała 33% obniżenie w ciągu czterech tygodni, ale wyniki te nie były istotne statystycznie w badaniu testem ANOVA. Połączenie Związku A i lovastatyny spowodowało istotne statystycznie obniżenie poziomów cholesterolu w surowicy we wszystkich punktach czasowych, z 61% obniżeniem w tygodniu 4, w porównaniu z tygodniem 0 (Tabela 2). Względne zmniejszenie poziomów cholesterolu było jeszcze większe gdy wynik w czwartym tygodniu porównywano z grupą kontrolną, z 47% obniżeniem z samym Związkiem A, 51 % z samą lovastatyną i 72% obniżeniem z połączonym leczeniem Związkiem A i lovastatyną.

9 Tabela 2 Grupa Poziomy cholesterolu w surowicy królików (mg/dl) Tydzień Tydzień Tydzień Tydzień Tydzień Kontrola 1015± ± ± ± ±193 Związek A (0.03% diety) 1005±89 781± a± a± a±112 Lovastatyna (0.015% diety) ± a± a± a±81 Związek A+ Lovastatyna (0.03% % diety) 98 6±93 552a,b± a,b±58 427a,b±62 382a,b±6 6 Wartości przedstawiają Średniąż SEM z 8 królikami w grupie. ap<0.05 w porównaniu z grupą kontrolną; bp<0.05 w porównaniu z wartością w Tygodniu 0, badane testem ANOVA w trakcie badania dla każdego leczenia. Przykład 3 - Efekt hipocholesterolemiczny Związku A w połączeniu z lovastatyną u małp rezus karmionych dietą bezcholesterolową. Metody: Dwadzieścia małp rezus (17 samców, 3 samice) ważących od 4.4 do 8.5 kg karmionych było beztłuszczową karmą dla małp (Purina #5038-7) zawierającą 5% oleju kukurydzianego, przez 2 tygodnie. Utworzono cztery grupy o porównywalnych poziomach cholesterolu w surowicy i wadze (n=5 w grupie). Małpy utrzymywano na karmie beztłuszczowej zawierającej 5% oleju kukurydzianego samej, bądź z dodatkiem 3 mg/kg/dzień Związku A, 20 mg/kg/dzień lovastatyny; Iub Związku A (3 mg/kg/dzień) i lovastatyny (20 mg/kg/dzień). Surowice na czczo uzyskano co tydzień przez trzy tygodnie i mierzono poziomy cholesterolu, tak jak to opisano w przykładzie 1. Różnice statystyczne w poziomach cholesterolu w surowicach oznaczano testami ANOVA i t Dunetta. Poziom prawdopodobieństwa p<0.05 uznano za istotny. Wyniki: Małpy kontrolne karmione karmą beztłuszczową zawierającą 5% oleju kukurydzianego utrzymywały stały poziom cholesterolu w surowicy przez trzy tygodnie trwania badania (Tabela 3). Pojedynczo, składnik A w dawce 3 mg/kg/dzień i lovastatyna w dawce 20 mg/kg/dzień powodowały niewielkie obniżenie poziomów cholesterolu w surowicy w ciągu trzech tygodni, ale zmiany te nie były istotne statystycznie w porównaniu z grupą kontrolną po trzech tygodniach. Połączenie Związku A i lovastatyny powodowało istotnie statystycznie obniżenie cholesterolu w surowicy większe niż każda leczenie pojedynczo we wszystkich punktach czasowych, i osiągało 25% redukcji w tygodniu 3. (Tabela 3).

10 Tabela 3 Poziomy Cholesterolu w Surowicy Małp Rezus (mg/dl) Grupa Tydzień 0 Tydzień 1 Tydzień 2 Tydzień 3 Kontrola ±7 125±8 132±8 Związek A 3mg/kg/dzień 140±10 122±11 117±7 125±9 Lovastatyna 20 mg/kg/dzień 139±7 127±6 117±5 120±6 Związek A+ Lovastatyna 3+20 mg/kg/dzień ±7* 101±7* 102±8* Wartości przedstawiają Średnie±SEM u 5 małp/grupę. *p<0.05 w porównaniu z grupą kontrolną. Przykład 4 - Efekt hipocholesterolemiczny Związku A w połączeniu z lovastatyną u psów karmionych psim pożywieniem. Metody: Piętnaście samców rasy beagle podzielono na trzy grupy o porównywalnych poziomach cholesterolu w surowicy i wadze (n=5/grupę). Psy karmiono pokarmem dla psów Purina (#5006) zawierającym maltodekstrynę i 0.234% składnika A; lub % lovastatyny; lub połączenia Związku A % i % lovastatyny przez siedem dni. Próbki surowicy uzyskano dnia 0, 3 i 7, zaś poziomy cholesterolu całkowitego w surowicy oznaczano jak to opisano w przykładzie 1. Różnice statystyczne oznaczano testem ANOVA przyjmując poziom prawdopodobieństwa p<0.05 jako istotny statystycznie. Wyniki: Psy karmione pokarmem zawierającym % składnika A (5 mg/kg/dzień) lub % lovastatyny (5 mg/kg/dzień) posiadały poziomy cholesterolu niezmienione w stosunku do poziomu podstawowego (dzień 0) w dniach 3 i 7 (Tabela 4). Połączenie Związku A w dawce 5 mg/kg/dzień i lovastatyny w dawce 5 mg/kg/dzień spowodowało 33% obniżenie poziomów cholesterolu dnia 7 w porównaniu z poziomem podstawowym w Dniu 0 (Tabela 4). Poziomy cholesterolu w surowicy w grupie o połączonej terapii były również istotnie niższe w porównaniu z poziomami w grupach otrzymujących Związek A Iub lovastatynę w dniu 7 (Tabela 4). Tabela 4 Poziomy Cholesterolu w Surowicach Psów (mg/dl) Grupa Dzień 0 Dzień 3 Dzień 7 Związek A 5mg/kg/dzień ± ± 10 Lovastatyna 5mg/kg/dzień 107 ± ± 9 Związek A + lovastatyna 5mg/kg/dzień każdego ± 4 77a,b ± 3

11 Wartości przedstawiają Średnie+SEM przy 5 psach/grupę. ap<0.05 w porównaniu z Dniem 0 bp< w porównaniu z wartościami Dnia 7 Związku A Iub lovastatyny samych. Kompozycje farmaceutyczne według wynalazku mogą być podawane równocześnie Iub kolejno, Iub podawana być może pojedyncza kompozycja farmaceutyczna zawierająca inhibitor biosyntezy cholesterolu i β -laktamowy inhibitor wchłaniania cholesterolu w dopuszczalnym farmaceutycznie nośniku. Składniki połączenia mogą być podawane pojedynczo Iub łącznie w każdej standardowej doustnej Iub pozajelitowej postaci dawkowania, jak kapsułki, tabletki, proszek, opłatek, zawiesina Iub roztwór. Postacie farmaceutyczne mogą być przygotowane przy użyciu standardowych farmaceutycznych zarobek i dodatków przy pomocy standardowych technik. Wspomniane zarobki i dodatki obejmują nietoksyczne wypełniacze, spoiwa, rozpra szacze, bufory, konserwanty, przeciwutleniacze, środki poślizgowe, zapachowe, zagęszczacze, substancje barwiące, emulsyfikatory itp. Reprezentatywne postacie farmaceutyczne zawierające β-laktamowy inhibitor wchłaniania cholesterolu ujawnione są w PCT/US92/05972 cytowanym powyżej. Reprezentatywne postacie zawierające inhibitor biosyntezy cholesterolu są dobrze znane w stanie techniki. Zamierzonym było, że gdy dwa aktywne składniki podawane są jako pojedyncza kompozycja, formy dawkowania ujawnione w wyżej wymienionym zgłoszeniu PCT mogą być łatwo zmodyfikowane przy użyciu wiedzy znawców tej dziedziny wiedzy. Dawki dzienne składników, w połączeniu będącym przedmiotem niniejszego wynalazku do obniżania poziomów cholesterolu w surowicy, są następujące: dla inhibitorów biosyntezy cholesterolu typowe dawkowanie zawiera się między 0,1 a 80 mg/kg masy ssaka na dzień podawane w pojedynczej dawce bądź w dawkach podzielonych, zwykle raz Iub dwa razy dziennie; dla β-laktamowych inhibitorów wchłaniania cholesterolu typowe dawkowanie wynosi 0,1 do 10 mg/kg wagi ssaka na dzień w pojedynczej dawce bądź w dawkach podzielonych. Dokładna dawka każdego ze składników połączenia, które będzie podawane, określana jest przez lekarza prowadzącego i zależy od siły podawanego związku, wieku, wagi, stanu i reakcji pacjenta. Ogólnie, w celu obniżenia poziomów cholesterolu u ssaków wymagających takiego leczenia, składniki połączenia, będącego przedmiotem niniejszego wynalazku, mogą być podawane pacjentom w dawkach zawierających się w następujących granicach: dla inhibitorów reduktazy HMG CoA od około 10 do około 40 mg na dawkę podawaną 1 do 2 razy dziennie, co daje dzienną dawkę od około 10 do około 80 mg na dzień, zaś dla innych inhibitorów biosyntezy cholesterolu od około 1 do około 1000 mg na dawkę podawaną 1 do 2 razy dziennie, co daje dzienną dawkę od około 1 mg do około 2 g na dzień, β-laktamowy inhibitor wchłaniania cholesterolu podawany jest w dawce od około 1 do około 1000 mg na dawkę, 1 do 4 razy dziennie. Gdy składowe połączenia podawane są osobno liczba dawek każdego ze składników podawanych w ciągu dnia nie musi być koniecznie taka sama, tzn. gdy jeden ze składników ma dłuższy okres trwania i stąd może być podawany rzadziej. Według wynalazku za zestaw uważa się połączone dwie osobne jednostki: kompozycję farmaceutyczną inhibitora biosyntezy cholesterolu i kompozycję farmaceutyczną β-laktamowe go inhibitora wchłaniania cholesterolu. Zestaw winien korzystnie zawierać wskazówki dotyczące podawania osobnych składników. Postać zestawu jest szczególnie korzystna gdy osobne składniki muszą być podawane w różnych formach dawkowania (tzn. doustnej i pozajelitowej) Iub są podawane w różnych odstępach czasu.

12 Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 90 egz. Cena 4,00 zł