Makroekonomia II Polityka pieniężna

Transkrypt

1 Makroekonomia II D R A D A M C Z E R N I A K S Z K O Ł A G Ł Ó W N A H A N D L O W A W W A R S Z A W I E K A T E D R A E K O N O M I I I I

2 2 RYNEK PIENIĄDZA I RYNEK PRACY

3 Zależność inflacji i bezrobocia w krótkim okresie Krótki okres = nominalna sztywność płac 3 Wzrost bezrobocia -> wolniejszy wzrost konsumpcji i popytu na pieniądz -> spadek inflacji Wzrost inflacji -> spadek realnej dynamiki płac -> wzrost popytu na pracę i spadek podaży pracy -> spadek bezrobocia

4 Krzywa Phillipsa w krótkim okresie π 4 π 2 B π 1 A Krótkoterminowa krzywa Phillipsa (STPC) U 2 U 1 U

5 Zależność inflacji i bezrobocia w długim okresie Długi okres = płace elastyczne Wzrost bezrobocia -> spadek nominalnej dynamiki płac -> wolniejszy wzrost konsumpcji -> spadek inflacji -> wzrost realnej dynamiki płac -> szybszy wzrost konsumpcji -> spadek bezrobocia -> powrót inflacji do poziomu wyjściowego 5 Wzrost inflacji -> wyższe żądania płacowe pracowników - > podwyżki nominalnych wynagrodzeń -> wzrost konsumpcji i popytu na pieniądz -> wzrost inflacji (efekty drugiej rundy)

6 Krzywa Phillipsa w długim okresie 6 π Długoterminowa krzywa Phillipsa (LTPC) π e E NAIRU U STPC

7 Przejście między krótkim a długim okresem 7 π LTPC π 1 -> π' e A E 1 π e E 2 STPC U 1 NAIRU U STPC

8 Efekt histerezy 8 Elastyczność rynku pracy to zdolność do dostosowywania płac i zatrudnienia do nominalnych i realnych szoków makroekonomicznych Niska elastyczność rynku pracy może prowadzić do efektu histerezy To sytuacja, w której negatywny szok popytowy prowadzi do nagłego wzrostu bezrobocia, a po jego ustąpieniu bezrobocie pozostaje na podwyższonym poziomie Efekt histerezy to przełożenie bezrobocia cyklicznego na bezrobocie frykcyjne, a w skrajnym przypadku na strukturalne Wynika m.in. z efektu stygmatyzacji, sztywności kontraktów, niskiej mobilności

9 Efekt histerezy a krzywa Phillipsa 9 π LTPC LTPC π e π e E 1 E π 1 2 A 2 STPC NAIRU U 1 -> NAIRU U STPC

10 10 BANK CENTRALNY I CELE JEGO DZIAŁALNOŚCI

11 Bank centralny Instytucja publiczna emitująca pieniądz i dbająca o jego wartość Bank banków Kontroluje bazę monetarną Często sprawuje nadzór nad systemem finansowym Zbiera i upublicznia dane statystyczne Jest też zazwyczaj największym ekonomicznym instytutem badawczym w kraju Najstarszym bankiem centralnym jest szwedzki Sveriges Riksbank 11

12 Podstawowe organy banku centralnego Komitet decyzyjny Prowadzi politykę pieniężną Składa się z niezależnych ekonomistów oraz z pracowników banku Decyzje podejmuje poprzez głosowania na regularnych spotkaniach Zarząd 12 Decyduje o pozostałym zakresie działalności banku centralnego Polityce kursowej Polityce płynnościowej

13 13 PODSTAWOWE NARZĘDZIA POLITYKI PIENIĘŻNEJ

14 Lista narzędzi polityki pieniężnej Stopy procentowe Referencyjna Depozytowa Lombardowa Stopa rezerwy obowiązkowej Operacje otwartego rynku Swapy walutowe Interwencje walutowe Kredyty techniczne 14

15 Operacje otwartego rynku Służą dostosowywaniu podaży pieniądza do wysokości stóp procentowych banku centralnego Ściąganie płynności (obniżanie bazy monetarnej) 15 Sprzedaż papierów wartościowych z przyrzeczeniem odkupu po określonym okresie (transakcja reverse repo) Emisja własnych papierów wartościowych Zapewnianie płynności (zwiększanie bazy) Kupno z przyrzeczeniem odsprzedaży papierów wartościowych oprocentowanych (transkacja repo) Możliwe są też operacje outright (bezwarunkowe) i strukturalne (długoterminowe)

16 Stopa referencyjna a stopa na rynku międzybankowym Dzięki operacjom otwartego rynku bank centralny może utrzymywać rynkowe stopy procentowe na pożądanym poziomie Stopa na rynku międzybankowym typu overnight powinna być co do zasady równa stopie referencyjnej banku centralnego Stopy na rynku międzybankowym o dłuższym terminie zapadalności są wyższe ze względu na premię za ryzyko 16 W Polsce stopy procentowe na rynku międzybankowym to stopa POLONIA (overnight) oraz stawki WIBOR (dla pożyczek) i WIBID (dla depozytów)

17 Model kreacji pieniądza a stopa rezerwy obowiązkowej 17 Banki prowadzą kreację pieniądza poprzez prowadzenie akcji kredytowej Kreacja jest tym większa im wyższy jest stosunek podaży pieniądza (M1) do bazy monetarnej (M0) Wzrost stopy rezerwy obowiązkowej (C R ) ogranicza zdolność banków do udzielania kredytów W rezultacie wzrost stopy prowadzi do spadku kreacji pieniądza

18 18 MODELE BANKOWOŚCI CENTRALNEJ

19 Od sterowania podażą pieniądza (1) 19 Do lat 60-tych panował konsensus, że bank centralny powinien ustalać bazę monetarną na takim poziomie, aby osiągnąć określony poziom podaży pieniądza w gospodarce (M1) Stopy procentowe natomiast płynnie dostosowywały się do M1, tak aby zapewnić równowagę na rynku pieniądza W ten sposób polityka pieniężna jest wprowadzona w modelu IS-LM i w prostym modelu AS-AD

20 Od sterowania podażą pieniądza (2) 20 r M S Podaż pieniądza (M S ) r' B r A Popyt na pieniądz (M D ) M1 M1

21 Ilościowa teoria pieniądza 21 M * V = P * Y M podaż pieniądza ; V prędkość obiegu pieniądza w gospodarce P poziom cen; Y poziom produkcji Tempo wzrostu cen zależy od tempa wzrostu podaży pieniądza. Ewentualny wzrost produkcji przy stałej podaży pieniądza może doprowadzić do wzrostu prędkości obiegu pieniądza w gospodarce i ewentualnie do spadku cen. Inflacja to wyłącznie zjawisko ilościowe.

22 do polityki stóp procentowych (1) W latach 70-tych banki powoli zaczęły odchodzić od sterowania podażą pieniądza na rzecz ustalania stóp procentowych 22 Podaż pieniądza zaczęto natomiast dostosowywać za pomocą operacji otwartego rynku do poziomu równowagi, przy którym zaspokajany był popyt rynkowy Od lat 90-tych wszystkie banki centralny sterowały już praktycznie wyłącznie stopami procentowymi

23 do polityki stóp procentowych (2) 23 r Popyt na pieniądz (M D ) r' r B A Poziom stóp procentowych ustalanych przez komitet decyzyjny banku centralnego M1 M1

24 Zalety polityki stóp procentowych Łatwiej sterować stopami niż poziomem podaży pieniądza ze względu na ciągłe wahania popytu na pieniądz 24 Stopy procentowe są ważniejsze, bo to od nich zależy popyt zagregowany Łatwiej prowadzić komunikację banku centralnego z inwestorami, zwłaszcza zagranicznymi Bazę monetarną trzeba stale korygować o inflację, stopy procentowe można ustalić na długo na stabilnym poziomie

25 25 OCZEKIWANIA INFLACYJNE

26 Typy oczekiwań inflacyjnych 26 Oczekiwania inflacyjne to prognozowane przez firmy i gospodarstwa domowe przyszłe tempo wzrostu cen Oczekiwania naiwne, gdy nie uczymy się na błędach i stale oczekujemy takiej samej inflacji lub prognozujemy, że zawsze będzie taka sama, jak dziś Oczekiwania adaptacyjne, gdy stopniowo uczymy się na własnych błędach i staramy się stopniowo korygować błędne prognozy inflacji Oczekiwania racjonalne, gdy trafnie prognozujemy przyszłą inflację Oczekiwania irracjonalne (zwierzęce instynkty) oczekiwania są zależne od czynników psychologicznych

27 Oczekiwania inflacyjne a realne stopy procentowe 27 Reguła Fishera Realne stopy procentowe (r) to nominalne stopy procentowe (i) pomniejszone o oczekiwania inflacyjne (π) Dla gospodarstw domowych i firm ważne są realne, a nie nominalne stopy procentowe, bo one określają faktyczne koszt pieniądza w gospodarce Zazwyczaj przyjmuje się, że oczekiwania inflacyjne są naiwne i oczekiwana inflacja jest równa bieżącej

28 a reakcja gospodarki Oczekiwania inflacyjne mają silny wpływ na oczekiwaną stopę procentową Skuteczność polityki pieniężnej zależy od tego, jak bardzo wpływa na oczekiwania inflacyjne i oczekiwaną stopę procentową Wzrost oczekiwanej stopy procentowej zacieśnia politykę pieniężną, ponieważ ludzie obawiają się spadku przyszłego popytu i produkcji 28 Wzrost oczekiwanej inflacji łagodzi politykę pieniężną w krótkim okresie, ponieważ obniża realny koszt pieniądza (przy założeniu elastycznego dostosowania podaży pieniądza)

29 29 REGUŁY PROWADZENIA POLITYKI PIENIĘŻNEJ

30 Polityka bezpośredniego celu inflacyjnego To deklaracja, że bank centralny zamierza utrzymać inflację na określonym poziomie Była wdrażana wraz z polityką stóp procentowych w celu zakotwiczenia oczekiwań inflacyjnych Kto ustala cel inflacyjny w różnych krajach: 30 Polska: Rada Polityki Pieniężnej USA: Komitet Otwartego Rynku (FOMC) Strefa euro: Rada Prezesów EBC Wielka Brytania: Kanclerz Skarbu w projekcie budżetu Nowa Zelandia: negocjowany między ministrem finansów a prezesem Banku Rezerwy Nowej Zelandii

31 Funkcje reakcji polityki pieniężnej 31 Przy ustalaniu wysokości stóp procentowych komitet decyzyjny banku centralnego bierze pod uwagę: cel inflacyjny, inflację, lukę popytową / wzrost gospodarczy, naturalną stopę procentową, sytuację na rynku kredytowym, sytuację w otoczeniu zewnętrznym gospodarki, czynniki jednorazowe (szoki popytowe i podażowe). Funkcje reakcji to matematyczny zapis determinant wysokości stóp procentowych.

32 Łagodne vs. restrykcyjne nastawienie Łagodne nastawienie w polityce pieniężnej oznacza: 32 Preferowanie ceteris paribus niższych zamiast wyższych stóp procentowych. Większą skłonność do popierania obniżek stóp niż do popierania podwyżek stóp procentowych. Relatywnie większa dbałość o wzrost gospodarczy niż o inflację (w przypadku krajów z dual mandate). Restrykcyjne nastawienie w polityce pieniężnej oznacza postawę odwrotną do powyższej.

33 Forward- vs. backward-looking Osoby o nastawieniu forward-looking: 33 mają większą skłonność do opierania swoich decyzji dot. stóp procentowych na prognozach niż na twardych danych z gospodarki. przywiązują większą wagę do bieżącego wzrostu gospodarczego niż do bieżącej stopy inflacji. przywiązują większą wagę do oczekiwań inflacyjnych i do prognoz inflacji niż do przyszłego tempa wzrostu gospodarczego. preferują szybsze i częstsze dostosowania w polityce pieniężnej. Backward-looking to postawa przeciwna.

34 Reguła Taylora 34 Naturalna stopa procentowa Odchylenie inflacji od celu Luka popytowa

35 Naturalna stopa procentowa 35 Naturalna (neutralna) stopa procentowa to stopa procentowa równowagi, przy której inflacja pozostaje w celu, a dynamika PKB jest spójna ze wzrostem potencjalnym. Naturalna stopa procentowa to wielkość niemierzalna. Często przyjmuje się, że jest równa długoterminowej stopie procentowej oczyszczonej z premii za ryzyko.

36 36 KLASYCZNY MODEL AS-AD

37 Klasyczny model AS-AD 37 P AS <- podaż dóbr równa zawsze produktowi potencjalnemu P* E Y* Punkt równowagi, w którym mamy pełne wykorzystanie czynników produkcji i zerową lukę popytową Popyt obrazujący równowagę na rynku dóbr i rynku pieniądza AD Y

38 Założenia dla modelu AS-AD Doskonała elastyczność płac i cen Wielkość produkcji zależy wyłącznie od produkcji potencjalnej 38 Produkcja potencjalna zależy wyłącznie od czynników podażowych: produktywności czynników wytwórczych zasobu siły roboczej zasobu kapitału Realny poziom płac jest równy krańcowej produktywności pracy (MPL)

39 Postać analityczna modelu AS-AD 39 Krzywa IS: Y = m(a bi) Krzywa AD: Y = A b + M 1 Ph mb + k lub h 1 α = 1 KSK 1 t + b k h k wrażliwość popytu na pieniądz na poziom dochodu h wrażliwość popytu na pieniądz na stopę procentową Krzywa LM: Y = 1 k M P + hi Y = αa + β M P β = α b h

40 40 INFLACJA A WZROST GOSPODARCZY

41 Prawo Okuna (1) Prawo Okuna to fakt stylizowany dotyczący zależności między wzrostem a stopą bezrobocia 41 Wzrost luki popytowej (różnicy między rzeczywistym a potencjalnym poziomem produkcji) przekłada się na spadek bezrobocia cyklicznego (różnicy między bezrobociem rzeczywistym a bezrobociem naturalnym) Skala luki popytowej jest większa od związanego z nią bezrobocia cyklicznego (Y-Y*)/Y* > (U*-U)/U*

42 Odsezonowane roczne tempo wzrostu PKB (%) Prawo Okuna (2) 42 8 Dane dla Polski za lata Roczna zmiana bezrobocia BAEL (pkt. proc.) Źródło: Eurostat

43 Wzrost gospodarczy a inflacja 43 Prawo Okuna Y -> U Zależność inflacji od wzrostu Y -> π Krzywa Phillipsa U -> π π Alternatywna postać krzywej Phillipsa dla krótkiego okresu Y -> U -> w -> π Y

44 Inflacja a wzrost popytu w modelu AS-AD (1) 44 P AS P E Inflacja (π) P* E A Dodatnia luka popytowa AD AD Y* Y Y

45 Inflacja a wzrost popytu w modelu AS-AD (2) Wzrost popytu przekłada się w krótkim okresie (przy sztywności płac i cen) na wzrost produkcji 2. Wzrost produkcji tworzy dodatnią lukę popytową (produkcja rzeczywista przewyższa potencjalną) 3. Dodatniej luce popytowej towarzyszy spadek stopy bezrobocia poniżej poziomu naturalnego, co generuje presję na wzrost wynagrodzeń 4. W dłuższym okresie podwyżki wynagrodzeń i wysoki popyt skłaniają firmy do podnoszenia cen 5. Z kolei rosnące płace powodują stopniowy wzrost bezrobocia do poziomu naturalnego 6. W równowadze wzrost cen i płac się zrównują, a wyższe ceny ograniczają popyt do poziomu wyjściowego

46 a reakcja gospodarki Oczekiwania inflacyjne mają silny wpływ na oczekiwaną stopę procentową Skuteczność polityki pieniężnej zależy od tego, jak bardzo wpływa na oczekiwania inflacyjne i oczekiwaną stopę procentową Wzrost oczekiwanej stopy procentowej zacieśnia politykę pieniężną, ponieważ ludzie obawiają się spadku przyszłego popytu i produkcji 46 Wzrost oczekiwanej inflacji łagodzi politykę pieniężną w krótkim okresie, ponieważ obniża realny koszt pieniądza (przy założeniu elastycznego dostosowania podaży pieniądza)

47 47 KRYTYKA LUCASA

48 Krytyka Lucasa (1) Oczekiwania inflacyjne mają charakter racjonalny Skutek: Wpływ na gospodarkę mają jedynie szokowe zmiany w polityce, pozostałe są uwzględnione przez inwestorów Ludzie wiedzą, że wzrost podaży pieniądza przełoży się w długim okresie na wzrost inflacji, a nie na produkcję 48 Nie ma zatem powodu zwiększać inwestycji i konsumpcji w krótkim okresie Trwała ekspansja monetarna podbija oczekiwaną inflację, a nie zwiększa produkcji i nie obniża bezrobocia Nie działa krzywa Phillipsa, nie działa model IS-LM

49 Krytyka Lucasa (2) 49 π LTPC 1 oczekiwania naiwne π 1 -> π' e E1 2 E2 2 oczekiwania racjonalne 1 π e E STPC U 1 NAIRU U STPC

50 Krytyka Lucasa (3) 50 P AS 1 oczekiwania naiwne 2 oczekiwania racjonalne P 2 E2 P* E 1 E1 AD Y* Y AD Y

51 Iluzja pieniądza Przy podejmowaniu decyzji ekonomicznych ludzie często patrzą na wartości nominalne, a nie realne Skutek: Ograniczenie roli oczekiwań inflacyjnych Zwiększenie skuteczności polityki pieniężnej Większe ryzyko narastania baniek cenowych Asymetryczna elastyczność płac 51

52 52 NOWOCZESNY MODEL AS-AD

53 Nowoczesny model AS-AD (krzywa AS) 53 Zależność inflacji od wzrostu (AS) π Nowoczesna postać krzywej AS (Alternatywna postać krzywej Phillipsa) Y

54 Czynniki wpływające na kształt krzywej podaży oczekiwania inflacyjne 54 wyższe oczekiwania inflacyjne podbijają bieżącą inflację (krzywa AS przesuwa się w górę) produkt potencjalny wyższy produkt potencjalny zmniejsza lukę popytową i obniża presję na wzrost inflacji (krzywa AS przesuwa się w prawo) elastyczność rynku pracy większa wrażliwość bezrobocia na wahania produkcji przyspiesza wpływ luki popytowej na inflację (krzywa AS bardziej stroma) wyższa nominalna sztywność płac (niższe β) obniżą wpływ luki popytowej na inflację (krzywa AS bardziej wypłaszczona)

55 Nowoczesny model AS-AD (krzywa AD) 55 Reguła Taylora: π Y -> i Zależność inflacji od wzrostu (AD) Krzywa IS: r -> Y π Nowoczesna postać krzywej AD (Przekształcona reguła Taylora) Reguła Fishera: i π - > r Y

56 Czynniki wpływające na kształt krzywej popytu wydatki autonomiczne 56 wyższe wydatki publiczne i inwestycje podnoszą presję na wzrost cen (krzywa AD przesuwa się w prawo) produkt potencjalny wyższy produkt potencjalny obniża skłonność banku centralnego do podnoszenia stóp procentowych (krzywa AD przesuwa się w prawo) Funkcja reakcji polityki pieniężnej wyższy cel inflacyjny i niższa waga inflacji w regule Taylora podnoszą inflację (krzywa AD przesuwa się do góry) mnożnik wydatków autonomicznych wyższy mnożnik zwiększa wrażliwość inwestycji na stopy procentowe (krzywa AD bardziej stromo nachylona)

57 Nowoczesny model AS-AD (równowaga) 57 π AS π* = π e E AD Y* Y

58 Klasyczny a nowoczesny model AS-AD Podaż zawsze jest równa produktowi potencjalnemu Polityka monetarna oddziałuje na popyt przez zmiany podaży pieniądza Zmienną zależną jest poziom cen W stanie równowagi nie ma inflacji 58 Produkt potencjalny wpływa na popyt i podaż przesuwając obie krzywe w prawo Polityka monetarna oddziałuje na popyt przez zmiany stóp procentowych Zmienną zależną jest stopa inflacji W stanie równowagi inflacja jest równa oczekiwanej inflacji

59 Wzrost produktu potencjalnego 59 π AS AS π* = π e E Y* Y* AD Y AD

60 60 POLITYKA PIENIĘŻNA A WZROST

61 w nowoczesnym modelu AS-AD opiera się na ustalaniu stóp procentowych kształtowanych zgodnie z regułą Taylora (lub podobną) i stanowi część modelu. Ekspansywna polityka pieniężna podnosi poziom produkcji oraz inflację. 61 Podtrzymana ekspansywna polityka pieniężna podnosi oczekiwania inflacyjne i przywraca produkcję do poziomu potencjalnego. Analogiczne skutki przynosi restrykcyjna polityka pieniężna.

62 Złagodzenie polityki pieniężnej 62 π AS π π* E E E1 AD Y* Y Y1 AD Y

63 Trwałe złagodzenie polityki pieniężnej 63 π AS AS 2 π* = π e π π* = π e E E E 1 AD Y* Y AD Y

64 Model akceleratora finansowego 64 ma wpływ na wzrost gospodarczy także poprzez tzw. akcelerator finansowy: 1. Ekspansywna polityka pieniężna pobudza wzrost gospodarczy i inflację, prowadząc do wzrostu cen aktywów. 2. Wzrost cen aktywów prowadzi do zwiększenia wartości majątku kredytobiorców, co podnosi wartość posiadanych przez nich zabezpieczeń i tym samym zwiększa ich zdolność kredytową. 3. Wzrost wiarygodności kredytowej zwiększa podaż kredytów przez banki (samoistne złagodzenie polityki pieniężnej). 4. Wzrost podaży kredytów dalej pobudza wzrost gospodarczy i inflację. Efekt ten jest najsilniejszy na rynku mieszkaniowym.

65 65 POLITYKA PIENIĘŻNA W SYTUACJI ZEROWYCH STÓP PROCENTOWYCH

66 Pułapka płynności To sytuacja, w której stopy procentowe są na tak niskim poziomie, że sektorowi prywatnemu nie robi różnicy czy trzyma papiery wartościowe czy gotówkę. W takiej sytuacji standardowe operacje otwartego rynku przestają być skuteczne, bo nie pozwalają na przełożenie decyzji banku centralnego na rynek międzybankowy. Pułapka płynności występuje przy zerowych lub bliskich zeru stopach procentowych. Reguła Taylora przestaje działać (nie można wprowadzić ujemnych stóp procentowych) i trzeba wrócić do analizy polityki pieniężnej z wykorzystaniem modelu IS-LM. 66

67 Model IS-LM przy pułapce płynności 67 i nie jest skuteczna Tylko polityka fiskalna wpływa na produkcję w równowadze LM LM i0 Y* IS Y

68 Metody luzowania ilościowego To operacje otwartego rynku pozwalające wyjść z pułapki płynności 68 Potocznie są błędnie nazywane dodrukiem pieniądza Bank centralny stosujący luzowanie ilościowe ingeruje bezpośrednio w rynek wtórny aktywów, których stopy procentowe chce obniżyć (nawet poniżej zera!). W ramach strukturalnych operacji outright otwartego rynku bank centralny kupuje od banków komercyjnych m.in. obligacje korporacyjne, skarbowe lub papiery zabezpieczone kredytami.

69 69 POLITYKA PIENIĘŻNA W OKRESIE DEFLACJI I KRYZYSU

70 Spirala deflacyjna W krótkim okresie spadek cen zwiększa dochody rozporządzalne ludności podnosząc popyt. 70 W długim okresie deflacja prowadzi do pojawienia się oczekiwań na dalszy spadek cen, co powstrzymuje firmy od inwestycji a gosp. dom. od konsumpcji. Efektem jest spadek popytu, który powoduje dalszy spadek cen i nasilenie oczekiwań deflacyjnych. To zjawisko trudniejsze do powstrzymania za pomocą polityki pieniężnej niż spirala inflacyjna.

71 Pułapka płynności a spirala deflacyjna Większa deflacja i nasilone oczekiwania deflacyjne podbijają realne stopy procentowe, co wymusza obniżki nominalnych stóp procentowych. Aby powstrzymać deflację i skłonić sektor prywatny do rezygnacji z oszczędzania rynkowe stopy procentowe muszą spaść poniżej zera. To wymaga zastosowania ekspansywnej polityki fiskalnej i/lub niestandardowych narzędzi polityki pieniężnej: luzowanie ilościowe, narzędzia polityki makroostrożnościowej. 71

72 Panika bankowa a polityka pieniężna Kryzys oraz spadek zaufania do sektora bankowego mogą spowodować masowe wycofywanie depozytów. W takiej sytuacji banki komercyjne tracą płynność - to skutek różnej struktury terminowej aktywów (długoterminowe kredyty) i pasywów (depozyty bieżące). Bank centralny musi się stać pożyczkodawcą ostatniej instancji, aby zapobiec upadkowi systemu finansowego. Zapewnia płynność poprzez operacje otwartego rynku, a nawet pożyczki po stopie lombardowej/kredytowej. 72

73 73 POLITYKA MAKROOSTROŻNOŚCIOWA

74 Cele polityki makroostroznościowej 74 Polityka makroostrożnościowa jest komplementarna względem polityki pieniężnej Jej zadaniem jest zapewnienie stabilności systemu finansowego i maksymalizacja jego odporności na szoki makroekonomiczne (bańki cenowe, recesje, paniki, kryzysy walutowe) Jest komplementarna do nadzoru finansowego (polityka mikroostrożnościowa), który ma za zadanie zapewnić stabilność i bezpieczeństwo poszczególnych instytucji finansowych z osobna Od 1. listopada 2015 r. w Polsce odpowiada za nią Komitet Stabilności Finansowej

75 Narzędzia polityki makroostroznościowej Ustalanie wysokości kapitałów potrzebnych całemu sektorowi bankowemu na wypadek kryzysu Ustalanie warunków brzegowych dla udzielanych przez banki kredytów: Wskaźnik LtV (loan-to-value) relacja wartości kredytu do wartości zabezpieczenia Wskaźnik DtI (debt-to-income) relacja wysokości zadłużenia/raty kredytu do dochodu kredytobiorcy 75 Zapadalność kredytu na jak długo bank może udzielić kredytu Mechanizm wyliczania wiarygodności kredytobiorcy Ustalanie warunków do udzielania kredytów walutowych

76 Polityka makroostrożnościowa a kreacja pieniądza Zwiększony wymóg kapitału działa analogicznie do stopy rezerwy obowiązkowej ogranicza akcję kredytową banku i zmniejsza kreację pieniądza Zaostrzenie warunków udzielania kredytów przez banki ogranicza podaż pieniądza w gospodarce Bardziej restrykcyjna polityka makroostrożnościowa może być substytutem dla restrykcyjnej polityki pieniężnej 76