RAPORT Z WIZYTACJI (powtórna ocena programowa) dokonanej w dniach/ w dniu r. na kierunku pedagogika

Transkrypt

1 RAPORT Z WIZYTACJI (powtórna ocena programowa) dokonanej w dniach/ w dniu r. na kierunku pedagogika prowadzonym w ramach obszaru nauk społecznych i humanistycznych na poziomie studiów pierwszego stopnia o profilu 1 ogólnoakademickim realizowanych w formie stacjonarnej i niestacjonarnej w Instytucie Matematyki i Informatyki Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Chełmie przez zespół oceniający Polskiej Komisji Akredytacyjnej w składzie: przewodniczący: prof. dr hab. Bożena Muchacka - członek PKA członkowie: dr hab. Adam Solak ekspert PKA Część I : Zarzuty wymienione w Uchwale Nr 152 Prezydium PKA z dnia 11 kwietnia 2013 roku. 1. Zarzuty wymienione w Uchwale Nr 152/2013 Prezydium Polskiej Komisji Akredytacyjnej z dnia 11 kwietnia 2013 r.: Do mankamentów prowadzenia studiów należą następujące uchybienia związane z: a) celami i efektami kształcenia oraz systemu ich weryfikacji, b) zasobami kadrowymi, c) wewnętrznym systemem zapewniania jakości kształcenia. a) Cele i efekty kształcenia oraz system ich weryfikacji Zarzuty Uczelnia niewłaściwie przyjęła, że pojedyncze efekty przedmiotowe realizują kilka efektów kierunkowych. Takie działanie uniemożliwia określenie spójności efektów przedmiotowych z kierunkowymi, uniemożliwia też ocenę osiągania efektów kierunkowych (np. efekty przedmiotu Wstęp do nauki o języku, którego celem jest zapoznanie z wiedzą językoznawczą (C1) i zdobycie elementarnych sprawności komunikacyjnych (C2) zostały odniesione do wielu efektów kierunkowych: KW_01, KW_02, KW_05, KW_08, KW_09, KW_13, KW_15, KW_16, KW_17 oraz 11 z zakresu umiejętności i dwóch odnoszących się do kompetencji społecznych. b) Zasoby kadrowe Zarzuty 1

2 Wymagania dotyczące minimum kadrowego określone w obowiązujących przepisach prawa zostały spełnione. Jednak znaczącym mankamentem jest fakt, że wiele zajęć dydaktycznych jest prowadzonych przez osoby nieposiadające odpowiednich kwalifikacji. Niewłaściwa obsada zajęć dydaktycznych dotyczyła następujących przedmiotów: Edukacja regionalna i międzykulturowa, Prawodawstwo opiekuńcze, Biomedyczne podstawy rozwoju i wychowania, Historia wychowania, Warsztat opiekuńczy, Aksjologiczne podstawy edukacji, Wychowanie zdrowotne i prorodzinne dziecka w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, Modele pracy dydaktyczno-wychowawczej w nauczaniu zintegrowanym, Antropologia kulturowa, Pedagogika kultury, Komunikacja medialna, Pedagogika medialna. c) Wewnętrzny system zapewniania jakości kształcenia Zarzuty Nie wszystkie procedury wewnętrznego systemu zapewniania jakości kształcenia funkcjonują prawidłowo. Prowadzone hospitacje mają charakter formalny i nie przekładają się na ewaluację procesu kształcenia. Na 17 hospitacji przeprowadzonych w roku akademickim 2011/2012, 15 oceniono na bardzo dobry. W protokołach hospitacyjnych brak jakichkolwiek uwag krytycznych, co budzi wątpliwość, tak w kontekście przydatności prowadzonych hospitacji, jak i wiarygodności wystawionych ocen. Podobne zastrzeżenia budzi przyjęta w uczelni procedura weryfikacji i oceny efektów kształcenia, bowiem liczne protokoły egzaminacyjne i zaliczeniowe wypełnione są samymi ocenami bardzo dobrymi. Jeśli wszyscy lub prawie wszyscy studenci uzyskują ocenę bardzo dobrą, można z dużym prawdopodobieństwem założyć brak prawidłowej weryfikacji efektów kształcenia (np. Podstawy prawa oświatowego, Patologie społeczne z profilaktyką, Edukacja muzyczna z rytmiką, Projektowanie w wychowaniu, nauczaniu, Kultura fizyczna w edukacji wczesnoszkolnej i wiele innych). Procedura dyplomowania nie jest realizowana prawidłowo. Ocena losowo wybranych prac dyplomowych, które są bardzo ważnym wskaźnikiem jakości kształcenia, pozwala stwierdzić, że często prezentują one bardzo niski poziom, zwłaszcza w odniesieniu do metodologii i analizy wyników badań. Wśród obronionych prac są takie, które ze względu na prezentowany poziom, niewłaściwie dobraną literaturę (lata ), całkowity brak metodologii, teoretyczne ujęcia sprowadzone do definiowania pojęć, nie powinny być dopuszczone do obrony. Znajdujące się w dokumentacji Uczelni recenzje prac dyplomowych często są zdawkowe, nie oceniające merytorycznej ich zawartości, a wystawiane przez promotorów i recenzentów oceny są ewidentnie zawyżane. Część II : Ocena efektów działań naprawczych odnoszących się do poszczególnych zastrzeżeń i zarzutów wymienionych w części I należy przedstawić podjęte przez jednostkę działania naprawcze oraz ocenić ich skuteczność 2

3 Ad. a) Cele i efekty kształcenia oraz system ich weryfikacji Analiza informacji zawartych w Raporcie na temat działań naprawczych podjętych w Uczelni, przeglądu planów i programów kształcenia wskazuje, iż efekty kształcenia są możliwe do zweryfikowania przez prowadzących zajęcia. Można obecnie stwierdzić spójność efektów przedmiotowych z kierunkowymi. Przedstawiona macierz efektów kształcenia ilustruje zasadę uniknięcia odnoszenia jednego efektu przedmiotowego do kilku lub kilkunastu efektów kierunkowych. Należy pozytywnie ocenić działania naprawcze w obszarze celów i efektów kształcenia oraz systemu ich weryfikacji. Ad. b) Zasoby kadrowe Na podstawie Raportu samooceny, analizy planów i programów kształcenia oraz rozmów z władzami Instytutu stwierdza się, iż Uczelnia, podjęła działania naprawcze wobec doboru kadry dydaktycznej do prowadzenia wskazanych w Uchwale nr 152/2013 PKA przedmiotów: Edukacja regionalna i międzykulturowa, Prawodawstwo opiekuńcze, Biomedyczne podstawy rozwoju i wychowania, Historia wychowania, Aksjologiczne podstawy edukacji, Wychowanie zdrowotne i prorodzinne dziecka w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, Antropologia kulturowa, Pedagogika kultury. Od roku akademickiego 2013/2014 w/w przedmioty prowadzą nauczyciele, którzy posiadają odpowiednie kwalifikacje. Dobór kadry do poszczególnych przedmiotów odbywa się w oparciu o następujące zasady. W czerwcu każdego roku komisja kierunkowa zapoznaje się z przydziałem zajęć dydaktycznych zaproponowanych przez kierownika katedry i weryfikuje zgodność kwalifikacji zawodowych poszczególnych nauczycieli do prowadzenia przydzielonych im zajęć. Po pozytywnej opinii komisji propozycja obsad jest przesyłana do Dyrektora Instytutu. Ponadto Uczelnia wyjaśniła, iż zgodnie z uwagami ZO PKA zawartymi w Raporcie powizytacyjnym, Władze Uczelni podjęły decyzję o rezygnacji z prowadzenia specjalności pedagogika medialna z technologią informacyjną i od roku akademickiego 2013/2014 nie są prowadzone zajęcia: Komunikacja medialna, Pedagogika medialna. Podobnie przedmioty: Modele pracy dydaktyczno-wychowawczej w nauczaniu zintegrowanym oraz Warsztat opiekuńczy były zawarte w programie, który obowiązywał do roku akademickiego 2013/2014. W aktualnie obowiązujących programach nie ma ww. przedmiotów. Realizacja programu kształcenia na specjalności edukacja wczesnoszkolna z wychowaniem przedszkolnym, od 2010 roku wspierana jest przez dodatkowe zajęcia warsztatowe prowadzone przez pracowników chełmskich placówek oświatowych (Szkoła Podstawowa nr 11, Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 1 z Oddziałami Integracyjnymi, Szkoła Podstawowa nr 4 z Oddziałami Integracyjnymi im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 8 z Oddziałami Sportowymi, Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 3, Przedszkole Miejskie nr 13 Przedszkole Miejskie nr 8, Przedszkole Niepubliczne z Oddziałami Integracyjnymi Razem, Przedszkole Miejskie nr 5, Przedszkole Miejskie nr 2, Przedszkole Miejskie nr 15, Przedszkole Miejskie nr 12. Uczelnia dołączyła do Raportu samooceny oraz przedstawiła w czasie wizytacji wykaz pracowników realizujących zajęcia i ich dorobek praktyczny. 3

4 W roku akademickim 2014/2015 w Katedrze Pedagogiki zatrudnionych jest 22 nauczycieli akademickich na podstawie umów o pracę oraz umów cywilno-prawnych. Zajęcia prowadzi pięciu doktorów habilitowanych, dziewięciu doktorów oraz ośmiu magistrów. Nabór kadry przeprowadzany jest zgodnie z przepisami prawa. Uczelnia ogłasza konkurs na stanowiska naukowe, w którym brane są pod uwagę następujące kryteria kwalifikacyjne: stopień naukowy, doświadczenie w pracy naukowo-badawczej, dorobek naukowy. Obecnie minimum kadrowe na kierunku stanowi 9 osób, w tym 4 osoby ze stopniem naukowym doktora habilitowanego, pozostałe osoby ze stopniem naukowym doktora. W roku akademickim 2013/2014 dwóch pracowników Katedry uzyskało stopień naukowy doktora habilitowanego, a trzech - doktora. Dwie osoby z tytułem zawodowym magistra i związanych z ocenianym kierunkiem ma otwarte przewody doktorskie. Jednocześnie w celu zdobycia nowych kwalifikacji kadra uczestniczy w specjalistycznych szkoleniach (załącznik nr 5). Dobór kadry do poszczególnych przedmiotów odbywa się w oparciu o następujące zasady. W czerwcu każdego roku komisja kierunkowa zapoznaje się z przydziałem zajęć dydaktycznych zaproponowanych przez kierownika katedry i weryfikuje zgodność kwalifikacji zawodowych poszczególnych nauczycieli do prowadzenia przydzielonych im zajęć. Po pozytywnej opinii komisji propozycja obsad jest przesyłana do Dyrektora Instytutu. Należy pozytywnie ocenić działania naprawcze w obszarze wobec doboru kadry dydaktycznej do prowadzenia wskazanych w Uchwale nr 152/2013 PKA przedmiotów. Ad. c) Wewnętrzny system zapewniania jakości kształcenia Uczelnia wdrożyła procedury naprawcze mające na celu skuteczne działanie Wewnętrznego Systemu Zapewnienia Jakości Kształcenia. Ocena efektów działań naprawczych: Zarzut: hospitacje Nad właściwym projektowaniem, przebiegiem i analizą jakościową hospitacji czuwa Kierunkowa Komisja hab. Zapewnienia Jakości Kształcenia. (Uchwała nr 12/LXXXII/2013 Senatu Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Chełmie). W Instytucie Matematyki i Informatyki PWSZ w Chełmie wprowadzono Zarządzenie Dyrektora z dnia 20 maja 2013 roku w sprawie szczegółowych zasad hospitacji w Instytucie Matematyki i Informatyki. Paragraf 2 wskazuje na składniki oceny podczas hospitacji. Należą do nich: przygotowanie merytoryczne prowadzącego zajęcia, zgodność prowadzonych zajęć z programem i efektami kształcenia, trafność doboru metod kształcenia i wykorzystanie środków dydaktycznych, komunikatywność prowadzącego zajęcia, umiejętność aktywizacji i inspirowania studentów do własnych poszukiwań. Istotnym jest punkt 3 parag. 2 mówiący, że ocena zajęć powinna zawierać zalecenia służące doskonaleniu jakości kształcenia, w szczególności dotyczące zawartości merytorycznej zajęć oraz stosowanych metod i środków dydaktycznych. Paragraf 3 wskazuje, że wyniki z przeprowadzonych hospitacji powinny być uwzględnione przy obsadzie zajęć dydaktycznych. 4

5 Na kierunku pedagogika w roku akademickim 2013/2014 przeprowadzono 15 hospitacji, z tego 9 dotyczyło ćwiczeń a 6 wykładów. Analiza arkuszy hospitacji zajęć dydaktycznych na kierunku pedagogika oraz Protokół posiedzenia Komisji hab. Zapewnienia Jakości Kształcenia na kierunku pedagogika w dniu 30 czerwca 2014 roku wskazują, że wszystkie hospitacje zostały ocenione pozytywnie. Pozytywnie należy ocenić merytoryczną treść zajęć oraz dobór metod dydaktycznych, zgodność zajęć z sylabusami. Jednak arkusze hospitacji jaki i protokół wyżej wymieniony wskazują na małe zaangażowanie studentów w proces dydaktyczny podczas wykładów i ćwiczeń. Wynika to według Przewodniczącego Komisji z tego: że brakuje odpowiedniego poziomu dyskusji dostosowanego do poziomu odbiorców, a czasami z braku indywidualnego podejścia do studentów ( uwzględniając fakt, iż każdy pracuje w swoim tempie, a w przypadku studentów mniej zdolnych potrzebne jest powtarzanie pewnych treści.) W trakcie posiedzenia Komisji ustalono, że konieczne jest organizowanie dla pracowników Katedry Pedagogiki szkoleń metodycznych mających pomóc nauczycielom akademickim prawidłowo planować i realizować zajęcia dydaktyczne oraz umiejętnie weryfikować efekty kształcenia. Pierwsze takie szkolenie dla wykładowców Katedry Pedagogiki zostało zrealizowane 8 grudnia 2014 roku. Szkolnie dotyczyło tematu: Uwarunkowania i relacje między oddziaływaniem zewnętrznym (nauczyciel) a wewnętrznym procesem uczenia się (student). Podczas szkolenia podjęte został następujące zagadnienia: proces uczenia się i proces nauczania, interakcje komunikacyjny aspekt procesu nauczania, prawidłowości przebiegu procesu uczenia się, wymiary stylów uczenia się i nauczania, projektowanie kształcenia. (na podstawie notatka z szkolenia z dnia 8 grudnia 2014 roku). W szkoleniu wzięło udział 13 pracowników Katedry Pedagogiki. Należy też podkreślić, że wszyscy hospitowani zostali zapoznani z wynikami hospitacji, co jest potwierdzone na arkuszu hospitacyjnym własnym podpisem. Należy pozytywnie ocenić działania naprawcze w obszarze hospitacji. Zarzut: Efekty kształcenia widoczne w ocenianiu W PWZS w Chełmie na kierunku pedagogika dokonywana jest ocena efektów kształcenia zgodnie z Zarządzeniem nr 23/2014 Rektora Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Chełmie z dnia 15 maja 2014 r. w sprawie zasad oceny i monitorowania efektów kształcenia w PWSZ w Chełmie. Ocena ta zależy w głównej mierze od punktów ECTS, średniej ważonej ocen uzyskanych przez studentów z zaliczeń i egzaminów oraz wagi danego kierunkowego efektu kształcenia zawierającej się w przedziale <0,3> i zapisanej przy pomocy znaków + w macierzy efektów kształcenia. Ocena za rok akademicki 2014/2015, semestr 3, mieści się w przedziale 3,09 4,77 i jest wyższa niż ocena dokonana za semestr 1 i 2 roku akademickiego 2013/2014. Podczas wizytacji ocenie poddano losowo wybranych 12 protokołów z ćwiczeń i wykładów. Wyniki są następujące: Semestr zimowy 2014/2015 Historia wychowania (wykład) 3.0-5, , , 4.5-3, Biomedyczne podstawy rozwoju człowieka (wykład) 3.0-1, , , 4.5-5, Aksjologiczne podstawy edukacji (wykład) 5

6 3.0-8, 3.5-5, , 4.5-3, Pedagogika opiekuńcza (wykład) 3.0-1, 3.5-4, 4.0-3, Podstawy matematyki (ćwiczenia) 3.5-1, 4.0-4, 4.5-2, Podstawy pedagogiki resocjalizacyjnej (ćwiczenia) 2.0-1, 3.0-1, 4.5-5, Semestr letni 2014/2015 Pojęcia i systemy pedagogiczne (wykład) 2.0-4, 3.0-4, 3.5-6, 4.0-4, 4.5-4, Psychologia rozwojowa z elementami psychologii klinicznej (wykład) 2.0-3, , 3.5-3, 4.0-9, 4.5-3, Teoria wychowania (ćwiczenia) 2.0-2, 3.0-2, 3.5-8, 4.0-9, 4.5-9, Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych (ćwiczenia) 2.0-3, 3.0-5, , 4.0-3, 4.5-1, Dydaktyka ogólna (ćwiczenia) 2.0-1, 3.0-5, 3.5-5, 4.0-8, 4.5-5, Socjologia wychowania (ćwiczenia) 2.0-3, , 3.5-1, 4.0-4, 4.5-4, W powyższym zestawieniu uwidaczniają się pozytywne efekty procesu naprawczego. Należy pozytywnie ocenić działania naprawcze w obszarze efektów kształcenia widocznych w egzaminach i zaliczeniach Zarzut: Procedura dyplomowania Celem zapewnienia uzyskania efektów jakości dyplomowania w Uczelni na wniosek Komisji Jakości Kształcenia na Kierunku Pedagogika wprowadzono ankietę oceny seminarium dyplomowego (Uchwała nr 9/LXXXIV/ 2014 Senatu PWSZ w Chełmie z dnia 24 marca 2014 roku). 6

7 Efektem ankietyzacji są następujące dane: ankietę wypełniło 35 z 61 studentów III roku pedagogiki. Ocenie poddano 4 nauczycieli akademickich prowadzących seminaria naukowe. Średnia ogólna ocena nauczycieli akademickich i prowadzonych przez nich seminariów w skali od 1 do 5 wyniosła 4,52. Trzech promotorów zostało ocenionych bdb, tj., 4,9; 4,89; 4,85. Jeden promotor uzyskał średnią ocenę 3,46. Na wniosek Komisji Jakości Kształcenia na Kierunku Pedagogika został odwołany przez Dyrektora Instytutu z prowadzenia seminarium naukowego. Analiza poszczególnych obszarów oceny pokazuje, iż najwyżej ocenione zostały: stosunek promotora do studenta i wspieranie przez promotora samodzielności studenta. Najniżej: zaangażowanie promotora w proces powstawania pracy i kontakt elektroniczny z promotorem. Indywidualnie wyniki ankiet zostały przez Dyrektora przekazane promotorom. - Uzupełnieniem zasad dyplomowania zawartych w Regulaminie studiów jest Zarządzenie nr 46/2014 Rektora PWSZ w Chełmie z dnia 15 września 2014 roku w sprawie procesu dyplomowania w PWSZ w Chełmie oraz Zarządzenie nr 69/2014 Rektora PWSZ w Chełmie z dnia 18 grudnia 2014 roku w sprawie zmiany zarządzenia nr 46/2014 w sprawie procesu dyplomowania. Zarządzenie dotyczy: zatwierdzania tematów prac formalnie przez Dyrektora Instytutu, poprzedzone weryfikacją we współpracy z Kierownikiem Katedry, zgodności tematów z efektami kształcenia na kierunku studiów. Komisja Jakości Kształcenia analizuje ich zgodność z przyjętymi dla kierunku i specjalności efektami kształcenia, a wnioski z rekomendacjami przekazuje Kierownikowi Katedry i Dyrektorowi Instytutu. W wyniku prac powyższej Komisji zmodyfikowano w roku akademickim 2013/14 i 2014/15 kilkanaście tematów prac dyplomowych. Protokół z 30 czerwca 2014 roku dostarcza informacji o analizie losowo wybranych prac dyplomowych, z którego wynika, że oceny z pracy dyplomowej i egzaminu dyplomowego są zróżnicowane, co pozwala sądzić, iż prowadzący rzetelnie je oceniają. W trakcie posiedzenia komisja przeanalizowała także kilka losowo wybranych teczek absolwentów. Analiza ta pokazała, iż znajdują się w nich wymagane dokumenty związane ze złożeniem egzaminu dyplomowego. Przegląd protokołów egzaminu dyplomowego wykazał, że sporządza się je poprawnie. Po analizie prac dyplomowych komisja stwierdziła, iż prace są poprawne od strony kompozycyjnej, choć zdarzają się niedociągnięcia metodologiczne i merytoryczne, czasami zaburzona jest proporcja między częścią teoretyczną a analityczną. Niektóre oceny prac są nieznacznie zawyżone, natomiast recenzje są zbyt lakoniczne, niejednokrotnie niepozwalające stwierdzić, dlaczego recenzent wystawił taką, a nie inną ocenę. Komisja zaleciła, by w recenzjach dokładniej opisywać zawartość pracy, wskazując, co było podstawą oceny. Wnioskowano także o przeprowadzenie szkolenia na temat kryteriów oceny prac dyplomowych ze szczególnym uwzględnieniem sposobu i rzetelności sporządzania recenzji. Szkolenie takie przeprowadzone zostało przez Kierownika Katedry Pedagogiki. Dotyczyło ono ujednolicenia zasad oceny prac dyplomowych, a także zapewnienia rzetelności oceniania. części teoretycznej omówione zostały kryteria oceny pracy dyplomowej, zaś w części praktycznej przeprowadzone zostały warsztaty, podczas których uczestnicy oceniali prace dyplomowe i sporządzali recenzje według wzoru obowiązującego w Uczelni (Na podstawie sprawozdania). Na podstawie analizy prac dyplomowych wylosowanych podczas wizytacji stwierdza się iż jedna z nich nie ma związku ze studiowanym kierunkiem i specjalnością. Analiza teoretyczna oparta jest głównie o źródła teologiczne. Pozostałe oceniane prace spełniają wymagania merytoryczne i metodologiczne. 7

8 Należy pozytywnie ocenić działania naprawcze w obszarze procedury dyplomowania. Część III: Informacje o pozostałych zmianach wprowadzonych w uczelni/jednostce w ocenianym okresie oraz ocena zasadności i skutków ich wprowadzenia Zgodnie z zaleceniami ZO, zawartymi w raporcie z wizytacji z dnia 20 lutego 2013 r. dokonano ponadto uzupełnień w sylwetkach absolwentów w zakresie specjalności: pedagogika opiekuńczo-wychowawcza, edukacja wczesnoszkolna z wychowaniem przedszkolnym. Od roku akademickiego 2013/2014 wprowadzona została nowa specjalność pedagogika resocjalizacyjna z socjoterapią, informacje dostępne są na stronie Uczelni (zakładka: Katedra Pedagogiki, specjalność pedagogika resocjalizacyjna z socjoterapią). W sylwetkach w jasny sposób określono zakres wiedzy, umiejętności i kompetencji, które ma osiągnąć absolwent oraz wyraźnie wskazano role zawodowe. W ramach funkcjonowania Koła Naukowego studenci I, II i III roku pedagogiki uczestniczyli w warsztatach Pierwsza pomoc przedlekarska, wyjechali na wycieczkę edukacyjną do Centrum Nauki Kopernik, zorganizowali cykliczne (coroczne) międzynarodowe seminarium naukowe dla studentów, współorganizowali i realizowali Festiwal Przedszkolnych Talentów (we współpracy z Przedszkolem Miejskim nr 8 w Chełmie oraz Centrum Nauki Kopernik w Warszawie), uczestniczyli w wyjazdach studyjnych do wiodących ośrodków edukacyjnych. Część IV : Podsumowanie zawierające wnioski dotyczące skuteczności i kompletności wprowadzonych zmian. Podjęte przez Uczelnię działania naprawcze w zakresie: celów i efektów kształcenia oraz systemu ich weryfikacji, zasobów kadrowych oraz wewnętrznego systemu zapewniania jakości kształcenia okazały się skuteczne. Można w związku z tym wydać ocenę pozytywną. Przewodnicząca Zespołu Oceniającego prof. dr hab. Bożena Muchacka 8