EUROPEJSKA SIEĆ TRAS ROWEROWYCH EUROVELO

Transkrypt

1 DYREKCJA GENERALNA DS. POLITYK WEWNĘTRZNYCH UNII DEPARTAMENT POLITYCZNY B: POLITYKA STRUKTURALNA I POLITYKA SPÓJNOŚCI TRANSPORT I TURYSTYKA EUROPEJSKA SIEĆ TRAS ROWEROWYCH EUROVELO STRESZCZENIE Abstrakt Uaktualniona wersja sprawozdania z 2009 r. zawiera ocenę wyzwań i szans związanych z rozwojem sieci turystyki rowerowej w Europie. Głównym przedmiotem uwagi w ekspertyzie jest EuroVelo sieć 14 długich tras zarządzanych przez Europejską Federację Rowerzystów, które powstają obecnie w różnych krajach dzięki staraniom rozmaitych partnerów. W ekspertyzie dokonano przeglądu rynku turystyki rowerowej i przedstawiono model popytu na sieć EuroVelo. Przeprowadzono również ocenę postępów w budowie Szlaku Żelaznej Kurtyny. IP/B/TRAN/FWC/ /Lot5/C1/SC PE PL

2 Niniejszy dokument został zamówiony przez Komisję Transportu i Turystyki Parlamentu Europejskiego. AUTORZY Instytut Transportu i Turystyki, Uniwersytet Central Lancashire, Wielka Brytania Richard Weston, Nick Davies, Les Lumsdon*, Peter McGrath* Ośrodek Zrównoważonego Rozwoju w Transporcie i Turystyce, Uniwersytet Nauk Stosowanych NHTV w Bredzie, Holandia Paul Peeters, Eke Eijgelaar, Peter Piket* WŁAŚCIWY ADMINISTRATOR Marc Thomas Departament Polityczny B: Polityka Strukturalna i Polityka Spójności Parlament Europejski B-1047 Bruksela poldep-cohesion@europarl.europa.eu POMOC REDAKCYJNA Nóra Révész WERSJE JĘZYKOWE Oryginał: EN. Streszczenie: BG, CS, DA, DE, EL, EN, ES, ET, FI, FR, HU, IT, LT, LV, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, SV. O WYDAWCY W celu skontaktowania się z departamentem tematycznym lub zaprenumerowania jego comiesięcznego biuletynu prosimy pisać na adres: poldep-cohesion@europarl.europa.eu Dokument ukończono w sierpniu 2012 r. Bruksela, Unia Europejska, 2012 r. Niniejszy dokument jest dostępny przez Internet na stronie: SPROSTOWANIE Opinie wyrażone w niniejszym dokumencie są opinią wyłącznie autorów i niekoniecznie odzwierciedlają oficjalne stanowisko Parlamentu Europejskiego. Powielanie i tłumaczenie do celów niehandlowych jest dozwolone pod warunkiem wskazania źródła oraz wcześniejszego poinformowania wydawcy i wysłania mu egzemplarza. * tylko w przypadku sprawozdania z 2009 r.

3 Europejska sieć tras rowerowych EuroVelo STRESZCZENIE Kontekst Tematem ekspertyzy jest przede wszystkim przemieszczanie się rowerem pomiędzy jednym a drugim miejscem w celach wypoczynkowych. W ekspertyzie omówiono rynek turystyki rowerowej w Europie i podjęto próbę oceny jego potencjału rozwojowego. W sprawozdaniu największą uwagę zwrócono na EuroVelo europejską sieć tras rowerowych, która ma przyczynić się do powstania zrównoważonej sieci transeuropejskiej. Siecią zarządza Europejska Federacja Rowerzystów, która dąży do tego, aby wszystkie trasy w Europie zapewniały wysoki standard w zakresie projektu, oznakowania i promocji. W sprawozdaniu ocenia się, czy sieć mogłaby wpłynąć na poprawę całej oferty transportowo-turystycznej w Europie. W ekspertyzie zajęto się także koncepcją budowy nowego długiego szlaku, który potencjalnie może pomóc w stworzeniu nowego rynku łączącego w sobie trzy istotne obszary: kulturę, dziedzictwo i przyrodę. Szlak Żelaznej Kurtyny ma umożliwić poznanie ponad 20 krajów, w tym 14 państw członkowskich UE, dzięki liczącej 8900 km trasie od Morza Barentsa do Morza Czarnego. Przykład ten bardzo dobrze pokazuje, jaki potencjał tkwi w turystyce transgranicznej, biorąc pod uwagę, że w wakacje wielu turystów zdecyduje się na podróż rowerem pomiędzy 2 miastami (przez granice państw). Rynek turystyki rowerowej Zdecydowanie najczęstszym celem podróży dla organizatorów turystyki jest Francja, po niej zaś Austria, podczas gdy głównymi rynkami turystyki wyjazdowej są Niemcy i Wielka Brytania. Wszyscy oczekują ciągłej, bezpiecznej, przyjemnej i dobrze oznakowanej trasy. W literaturze przedmiotu nie wskazuje się na żadne wyraźne tendencje. Turystyki rowerowej nie obejmują statystyki turystyczne Eurostatu ani inne ogólne przeglądy turystyki krajowej lub międzynarodowej. Należy zauważyć, że w Europie turystyka rowerowa pod względem zarówno oferty, jak i popytu rynkowego nie rozwija się równomiernie. Ważną rolę turystyka rowerowa odgrywa w takich krajach, jak: Austria, Belgia, Dania, Francja, Niemcy, Szwajcaria i Holandia. Powtórzony sondaż z 2009 r. wykazał, że teraz zdaniem większości ekspertów rynek turystyki rowerowej w ich krajach rozwija się pomimo obecnego klimatu gospodarczego (poprzednio pozostawał na niezmienionym poziomie). Nie istnieje żadna definitywna odpowiedź na pytanie o wartość turystyki rowerowej w UE. W celu oszacowania wartości i wielkości turystyki rowerowej opracowano model, który opiera się na niewielkiej części istniejącego ruchu turystycznego w Europie. Liczbę wycieczek rowerowych w Europie szacuje się na 2295 mln, a ich wartość przekracza 44 mld euro rocznie. To szacowana łączna suma obejmująca krajowe i międzynarodowe wycieczki rowerowe. Liczba turystów rowerowych korzystających z oferty noclegowej wynosi 20,4 mln, a ich wydatki sięgają ok. 9 mld euro rocznie. 3

4 Departament Tematyczny B: Polityka Strukturalna i Polityka Spójności Wpływ sieci EuroVelo na gospodarkę Przeprowadzono też ocenę sieci EuroVelo. W ekspertyzie ustalono, że sieć EuroVelo nie jest obecnie ważna pod względem transportowym ani turystycznym, ale że odznaczałaby się dużym potencjałem, gdyby ją rozwinięto. Skonstruowano model, który pozwala ocenić wpływ gospodarczy sieci EuroVelo pod warunkiem jej rozwinięcia jako europejskiej sieci transportowo-turystycznej. Szacuje się, że 60 mln wycieczek przyniesie łącznie 7 mld euro bezpośrednich wpływów, które można przypisać sieci EuroVelo jako produktowi turystyki rowerowej. Skutki dla środowiska Sama jazda na rowerze nie powoduje niemal żadnej emisji. Większość rowerzystów udających się na wycieczkę jednodniową wyrusza na rowerze bezpośrednio z domu, ale w niektórych przypadkach korzysta się ze zmotoryzowanych środków transportu, aby osiągnąć cel podróży. Takie środki transportu wpływają na jakość powietrza wzdłuż trasy oraz zwiększają zanieczyszczenie i zatłoczenie w docelowych miejscach podróży. W ekspertyzie stwierdzono, że rowerzyści na ogół korzystają z mniej szkodliwych dla środowiska środków transportu i pokonują krótsze odległości do docelowych miejsc podróży, w wyniku czego średnia wielkość emisji w czasie wycieczki rowerowej wynosi dużo mniej niż w przypadku innych wycieczek. Zintegrowany transport publiczny W przypadku wszystkich wyjazdów wypoczynkowych istnieje zapotrzebowanie na zintegrowane środki transportu wzdłuż trasy aż do docelowego miejsca podróży. Sytuacja w zakresie przewozu rowerów jest problematyczna z punktu widzenia turysty rowerowego, gdyż podejście przewoźników kolejowych do tej kwestii różni się w zależności od kraju. Warunki powoli się poprawiają, zwłaszcza w przypadku usług kolejowych dużej prędkości TGV we Francji, ICE w Niemczech i Railjet w Austrii, gdzie albo udostępnia się obecnie przestrzeń do przewozu rowerów, albo ma to nastąpić w ciągu najbliższych kilku lat. Należy mieć nadzieję, że kolejne drobne ulepszenia pozwolą na stopniowy wzrost zapotrzebowania na turystykę kolejową/rowerową, co zachęcać będzie do udostępniania dalszej przestrzeni do przewozu rowerów. Niewielka liczba rowerzystów podróżuje w Europie autokarem/autobusem. W przewozie rowerów obowiązują ograniczenia; rowery muszą być zapakowane, a ich przewóz podobnie jak w przypadku transportu lotniczego odbywa się w lukach bagażowych. Ponadto oferta autokarowo-rowerowa jest obecnie bardzo ograniczona. Ważnym elementem budowy ogólnoeuropejskiej sieci turystyki rowerowej jest umożliwianie przewozu rowerów na promach. Zespół badawczy przeprowadził niewielki sondaż drogą elektroniczną. Wyniki wskazują, że przewoźnicy promowi wyrażają chęć i mają możliwość przewozu sporej liczby turystów rowerowych, ale większość przedsiębiorstw nie reklamuje się pod tym kątem w żaden sposób. Szlak Żelaznej Kurtyny Żelazna kurtyna oddzielała Europę Wschodnią od Europy Zachodniej przez prawie 50 lat ubiegłego wieku, a znajdujące się na jej szlaku zabytki i zachowane lokalne opowieści wciąż przypominają o jej istnieniu. Po ukończeniu Szlak Żelaznej Kurtyny stanowiłby ciągłą trasę od Morza Barentsa do Morza Czarnego biegnącą przez 20 krajów europejskich. 4

5 Europejska sieć tras rowerowych EuroVelo Potencjalne zapotrzebowanie i wpływy w przypadku Szlaku Żelaznej Kurtyny oszacowano na 1 mln wycieczek wakacyjnych i 5,3 mln wycieczek jednodniowych oraz łącznie 521 mln euro bezpośrednich wpływów rocznie. Zasadniczym czynnikiem jest to, że wiele gospodarek regionalnych mogłoby przyciągnąć dodatkowych turystów tam, gdzie żelazna kurtyna przez dziesięciolecia utrudniała rozwój gospodarczy, które to zjawisko nosi w Niemczech nazwę Zonenrandgebiete. Wnioski Turyści rowerowi kierują się różnymi względami, w szczególności jednak przyrodą i możliwością odpoczynku od codziennego życia. Choć specyfika turystyki rowerowej współgra z obecną unijną polityką zrównoważonej turystyki, istnieje szereg przeszkód w rozwoju turystyki rowerowej, np. brak połączeń pomiędzy środkami transportu i brak obecności na rynku. Z punktu widzenia zrównoważonego rozwoju największe znaczenie ma pakiet kolejowo-rowerowy. Przewóz roweru koleją jest stosunkowo niedrogi, ale nie zawsze możliwy i w wielu przypadkach niełatwy. Kolejną przeszkodą jest brak wysokiej jakości długich tras i sieci rowerowych w wielu krajach, które są wyraźnie obecne na rynku turystycznym. Ponadto organizatorzy turystyki i dostawcy usług turystycznych wykazują niskie zainteresowanie turystyką rowerową. Dane będące przedmiotem oceny w ekspertyzie wskazują, że turyści rowerowi przynoszą istotne korzyści miejscowościom, w których nie rozwija się obecnie turystyka masowa. Turysta rowerowy wydaje podobną ilość pieniędzy co inni turyści. Sieć EuroVelo nie przedstawia obecnie dużej wartości turystycznej w większości krajów, gdyż nie jest rozwinięta na tyle, aby zapewnić wybór docelowych miejsc podróży czy silną tożsamość marki. Rozwój sieci wiąże się z dużym potencjałem, ale wymagać będzie zaangażowania i planowania perspektywicznego ze strony osób zarządzających. W pierwszej kolejności wymaga zasobów, które stanowić będą solidną podstawę, na której w tym dziesięcioleciu rozwinięta i udoskonalona zostanie cała sieć. Zalecenia Tytułem podsumowania sformułowano następujących 6 najważniejszych zaleceń: 1. Sieć EuroVelo należy uwzględnić w programie TEN-T. 2. Należy udostępnić fundusze na koordynację i promocję sieci EuroVelo. 3. Dwa razy w roku należy monitorować ogólną sytuację w zakresie turystyki rowerowej, w tym w szczególności w odniesieniu do sieci EuroVelo. 4. Na szczeblu UE należy wyznaczyć osobę odpowiedzialną za upowszechnianie turystyki rowerowej. 5. Należy bardziej szczegółowo oszacować przewóz rowerów środkami transportu publicznego, szczególnie pociągami dalekobieżnymi. 6. Istnieją mocne argumenty przemawiające za tym, aby dalej rozwijać Szlak Żelaznej Kurtyny. 5