METODYKA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO Studia I stopnia. Autor: Tomasz Frołowicz

Transkrypt

1 METODYKA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO Autor: Tomasz Frołowicz

2 LEKCJA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO STRUKTURA LEKCJI TOK LEKCJI ZASADY BUDOWY LEKCJI Wychowanie jest to sztuka, której nikt dotąd nie umie, jest to kurs, który jakaś dobra głowa dopiero ma ułożyć. Jędrzej Śniadecki

3 Poziomy planowania procesu dydaktycznego Podstawa programowa kształcenia ogólnego Program nauczania dla klasy Okresowy plan pracy dla klasy Osnowa dla cyklu lekcji WF Konspekt lekcji WF

4 Lekcja wychowania fizycznego to jedna z podstawowych form organizacji procesu dydaktycznego (obok zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych), to podporządkowana operacyjnym celom edukacji fizycznej, ograniczona ramami czasowymi, elastyczna struktura czynności nauczyciela i uczniów (tworzących oddział lub inaczej wyłoniony stały zespół osób), obowiązkowa dla ucznia i na stałe umieszczona w jego tygodniowym planie zajęć. Czym różni się lekcja od: zajęć pozalekcyjnych, zajęć pozaszkolnych? Czym różni się od siebie: zajęcia obowiązkowe (obligatoryjne), zajęcia nieobowiązkowe (nieobligatoryjne)?

5 Struktura (budowa) lekcji WF Najbardziej typowa lekcja WF jest zbudowana z trzech części: - wstępnej, - głównej, - końcowej. Części różnią się pełnionymi funkcjami, czyli szczegółowymi zadaniami. Różnice szczegółowych zadań kolejnych część lekcji powodują odmienność: - treści, - organizacji, - czasu trwania.

6 Tok lekcji: następstwo czynności nauczyciela i uczniów lub uporządkowany przebieg lekcji. Pewne elementy występują w lekcjach wychowania fizycznego z dużą regularnością. Powyższa prawidłowość ma jednak charakter bardzo ogólny i nie przesądza o kolejności szczegółowych działań w obrębie kolejnych części lekcji, gdyż każda lekcja WF ma swój własny, indywidualny przebieg własny tok.

7 0 min. Tok lekcji Część wstępna (najczęściej do 15 minut) Część główna (najczęściej do 30 minut) Część końcowa (najczęściej do 10 minut) 45 min.

8 0 min. Tok lekcji min. Funkcje (szczegółowe zadania) części wstępnej: czynności organizacyjne związane z rozpoczęciem lekcji, wywołanie gotowości do udziału w zajęciach, rozgrzewka, przygotowanie do udziału w realizacji pozostałych zadań (celów) lekcji, realizacja zadań (celów) lekcji, w szczególności: rozwijanie umiejętności utylitarnych, rozwijanie umiejętności zdrowotnych, rozwijanie umiejętności tanecznych, rozwijanie umiejętności współdziałania, rozwijanie wiedzy min. 45 min.

9 0 min. Tok lekcji min min. Funkcje (szczegółowe zadania) części głównej: realizacja zadań (celów) lekcji, w szczególności: nauczanie, doskonalenie i utrwalanie czynności ruchowych, kształtowanie i diagnozowanie zdolności motorycznych, rozwijanie umiejętności utylitarnych, rozwijanie umiejętności zdrowotnych, rozwijanie umiejętności sportowych, rozwijanie umiejętności tanecznych, rozwijanie umiejętności współdziałania, rozwijanie wiedzy, kontrola lub ocena osiągnięć edukacyjnych (wiedzy i umiejętności ) lub aktywności uczniów. 45 min.

10 0 min. Tok lekcji min min. Funkcje (szczegółowe zadania) części końcowej: realizacja zadań (celów) lekcji, w szczególności: rozwijanie umiejętności utylitarnych, rozwijanie umiejętności zdrowotnych, rozwijanie umiejętności tanecznych, rozwijanie umiejętności współdziałania, rozwijanie wiedzy. kontrola lub ocena osiągnięć edukacyjnych uczniów (wiedzy, umiejętności lub aktywności). uspokojenie fizyczne i psychiczne uczniów, podsumowanie lekcji, ocena osiągnięć edukacyjnych i aktywności uczniów, zapowiedź kolejnych zajęć, czynności organizacyjne związane z zakończeniem lekcji. 45 min.

11 Tok lekcji Czynność nauczyciela i uczniów poprzedzające lekcję: przygotowanie i kontrola miejsca lekcji wraz z wykorzystywanymi środkami dydaktycznymi (urządzeniami, przyrządami, przyborami itp. w miarę potrzeb), ew. z pomocą uczniów, np. zwolnionych z ćwiczeń, przygotowanie się przez uczniów do lekcji, ew. poprzedzone przejściem pod opieką nauczyciela na miejsce lekcji. Czynność nauczyciela i uczniów po zakończeniu lekcji: przygotowanie się uczniów do kolejnej lekcji, ew. zakończone przejściem pod opieką nauczyciela na miejsce lekcji, zapis lekcji przez nauczyciela w szkolnej dokumentacji.

12 Lista czynności nauczyciela podejmowanych bezpośrednio przed, w czasie i po zakończeniu zajęć WF Przed zajęciami: przygotowanie i kontrola miejsca zajęć wraz z wykorzystywanymi środkami dydaktycznymi (urządzeniami, przyrządami, przyborami itp. w miarę potrzeb), ew. z pomocą uczniów, np. zwolnionych z ćwiczeń, przygotowanie się przez uczniów do zajęć, ew. poprzedzone przejściem pod opieką nauczyciela na miejsce zajęć.

13 Lista czynności nauczyciela podejmowanych bezpośrednio przed, w czasie i po zakończeniu zajęć WF Część wstępna: czynności organizacyjne związane z rozpoczęciem zajęć, zapowiedź treści zajęć, czynności motywacyjne związane z udziałem uczniów w zajęciach, czynności organizacyjne związane z przebiegiem zajęć, rozgrzewka, przygotowanie uczniów do realizacji celów zajęć (zwłaszcza w zakresie wiadomości i usamodzielnienia), realizacja celów zajęć w zakresie umiejętności, realizacja celów zajęć w zakresie wiadomości, realizacja celów zajęć w zakresie usamodzielnienia, realizacja celów zajęć w zakresie motoryczności, rozwijanie umiejętności społecznych, w tym współdziałania i rywalizowania, ocena (formalna i nieformalna) osiągnięć edukacyjnych (wiedzy i umiejętności) lub aktywności uczniów.

14 Lista czynności nauczyciela podejmowanych bezpośrednio przed, w czasie i po zakończeniu zajęć WF Część główna: czynności organizacyjne związane z przebiegiem zajęć, realizacja celów zajęć w zakresie umiejętności, realizacja celów zajęć w zakresie wiadomości, realizacja celów zajęć w zakresie usamodzielnienia, realizacja celów zajęć w zakresie motoryczności, czynności motywacyjne związane z udziałem uczniów w zajęciach, rozwijanie umiejętności społecznych, w tym współdziałania i rywalizowania, ocena (formalna i nieformalna) osiągnięć edukacyjnych (wiedzy i umiejętności) lub aktywności uczniów.

15 Lista czynności nauczyciela podejmowanych bezpośrednio przed, w czasie i po zakończeniu zajęć WF Część końcowa: czynności organizacyjne związane z przebiegiem zajęć, realizacja celów zajęć w zakresie umiejętności, realizacja celów zajęć w zakresie wiadomości, realizacja celów zajęć w zakresie usamodzielnienia, realizacja celów zajęć w zakresie motoryczności, rozwijanie umiejętności społecznych, w tym współdziałania i rywalizowania, uspokojenie fizyczne i psychiczne uczniów, podsumowanie zajęć, ocena (formalna i nieformalna) osiągnięć edukacyjnych (wiedzy i umiejętności) lub aktywności uczniów, czynności motywacyjne związane z aktywnością pozaszkolną, zapowiedź kolejnych zajęć, czynności organizacyjne związane z zakończeniem zajęć.

16 Lista czynności nauczyciela podejmowanych bezpośrednio przed, w czasie i po zakończeniu zajęć WF Po zakończeniu zajęć: przygotowanie się uczniów do kolejnych zajęć, ew. zakończone przejściem pod opieką nauczyciela na miejsce następnych zajęć, ew. uzupełnienie dokumentacji przebiegu kształcenia.

17 ZASADY BUDOWY LEKCJI WF: celowości lekcji wszechstronności treści przystępności treści zmienności wysiłku fizycznego stopniowania wysiłku fizycznego

18 Celowość lekcji Przebieg lekcję wychowania fizycznego musi być dostosowany do celów (zadań), które w jej trakcie próbujemy osiągnąć (zrealizować). Źródłem celów lekcji powinien być okresowy plan pracy nauczyciela wychowania fizycznego sporządzany dla klasy. Plan pracy sporządzany jest na podstawie programu wychowania fizycznego, który dyrektor szkoły na wniosek nauczyciela dopuścił do użytku szkolnego.

19 Aspekty obserwacji lekcji WF: - dobór celów lekcji, w kontekście programu nauczania lub możliwości uczniów, - realizacja celów lekcji, - respektowanie zasad budowy lekcji, w związku z realizacją celów lekcji, - dobór treści kształcenia, w związku z realizacją celów lekcji, - dobór metod realizacji zadań ruchowych, w związku z realizacją celów lekcji, - dobór metod wspierania rozwoju wiedzy, w związku z realizacją celów lekcji, - intensywność lekcji, w związku z realizacją jej celów, - indywidualizacja oddziaływania edukacyjnego, w związku z realizacją celów lekcji, - sposoby oceny aktywności i osiągnięć uczniów, w związku z realizacją celów lekcji, - zastosowane formy organizacyjne, w związku z realizacją celów lekcji, - elementy organizacji lekcji w związku z realizacją celów lekcji.

20 Wszechstronność treści Z fizjologicznego punktu widzenia należy starać się, by w trakcie lekcji uczniowie uczestniczyli w wysiłku fizycznym możliwie wszechstronnie angażujących organizm. Ze względu na strukturę ruchu warto tak zaplanować treści lekcji, by pojawiły się w nich różne naturalne formy ruchu, np.: biegi, skoki i rzuty. Wszechstronność motoryczna oczywiście musi być podporządkowana zasadzie celowości. Układ celów lekcji wskazuje, iż w lekcji pojawiają się treści aktywizujące całą osobę ucznia: sferę motoryczną (sprawność i umiejętności ruchowe), poznawczą (wiadomości oraz umiejętność zastosowania wiedzy w praktyce), a także emocjonalno-wolicjonalną.

21 Cele lekcji wychowania fizycznego w ujęciu wielostronnym: w zakresie umiejętności zgodne z programem nauczania i wynikającym z niego planem pracy dla klasy, najczęściej w ścisłym związku z celami wcześniejszych lekcji wychowania fizycznego w ramach cyklu, w zakresie wiadomości zgodne z programem nauczania i wynikającym z niego planem pracy dla klasy, często powiązane z celami w zakresie umiejętności lub sprawności, najczęściej w ścisłym związku z celami wcześniejszych lekcji wychowania fizycznego w ramach cyklu, w zakresie sprawności akcentujące dominujące obciążenia fizyczne w lekcji wychowania fizycznego w powiązaniu z celami w tym zakresie wcześniejszych lekcji wychowania fizycznego, w zakresie usamodzielnienia opisujące czynności, które uczeń będzie w czasie lekcji wykonywał samodzielnie, przy czym stopień samodzielności jest adekwatny do poziomu rozwoju, cele w zakresie usamodzielniania są powiązane z pozostałymi celami lekcji.

22 Przystępność treści W lekcji, najpierw należy umieszczać ćwiczenia, zabawy i gry znane, a później nowe, wcześniej czynności ruchowe proste, a dopiero potem złożone, najpierw ćwiczenia łatwe, a po nich trudniejsze. To samo dotyczy wiadomości. Informacje prostsze i znane powinny poprzedzać bardziej złożone i nieznane.

23 Zmienność wysiłku fizycznego Lekcję planujemy w ten sposób, aby każdy kolejny jej fragment miał inny wpływ od poprzedniego na organizm ucznia. Po ćwiczeniach intensywnych powinny pojawić się mniej intensywne. Jeśli jakieś ćwiczenia jednostronnie przez dłuższy czas obciążają organizm ucznia, warto planowaną dawkę ruchu podzielić na dwie części, wplatając między nie inne ćwiczenia.

24 Stopniowanie wysiłku fizycznego Planując kolejność ćwiczeń, zabaw i gier, uwzględniamy konieczność przygotowania organizmu ucznia do bardziej intensywnego wysiłku oraz potrzebę psychofizycznego uspokojenia ucznia pod koniec zajęć. Z tego względu ćwiczenia najbardziej intensywne powinny znajdować się w głównej części zajęć.

25 Koniec