Aktywność internetowa i komunikacja rodziców z wykorzystaniem nowych mediów przegląd literatury
|
|
- Marta Górecka
- 3 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 dr Paulina Szymańska, Instytut Psychologii Wydział Nauk o Wychowaniu Uniwersytet Łódzki Aktywność internetowa i komunikacja rodziców z wykorzystaniem nowych mediów przegląd literatury Parental internet activity and communication through the new media - literature review Abstrakt: Globalne transformacje gospodarczo-społeczne oraz postęp technologiczny wymagają od ludzi modyfikacji w zakresie stosowanych przez nich sposobów komunikacji. Tradycyjne formy wymiany informacji ustąpiły tzw. nowym mediom umożliwiającym bezproblemową komunikację na odległość z wykorzystaniem Internetu. Zmiany te nie ominęły także życia rodzinnego. Cyfryzacja, pojawiająca się na każdym z etapów funkcjonowania systemu rodzinnego, opiera się w pewnej części na zdalnych procesach komunikacyjnych, pozwalających poszczególnym jego członkom realizować ich zadania rozwojowe. Rodzice, zgodnie z teorią społecznego uczenia się, stanowią podstawowy wzorzec zachowań, z którego czerpią i który powielają dzieci. Ich funkcjonowanie w świecie wirtualnym ma zatem znaczenie dla późniejszego adaptacyjnego korzystania z Sieci przez przedstawicieli młodszego pokolenia. Ponadto, komunikacja online pełni funkcję źródła informacji oraz normalizatora relacji społecznych, sprzyja budowaniu kompetencji interpersonalnych oraz tożsamości i modyfikuje sposób realizowania roli rodzicielskiej. Opierając się na powyższych aspektach w niniejszym artykule scharakteryzowano proces digitalizacji macierzyństwa i ojcostwa ukazując podstawowe sposoby użytkowania Internetu przez rodziców wraz z ich konsekwencjami oraz systematyzując wiedzę na temat poszczególnych funkcji komunikacji w kontekście internetowej aktywności matek i ojców. Słowa kluczowe: rodzicielstwo, matki, ojcowie, komunikacja online, Internet Abstract: Global economic and social transformations, as well as technological progress, require people to modify used methods of communication. Traditional forms of information exchange have given way to the so-called new media enabling trouble-free communication using the Internet. These changes also affected family life. Digitization, appearing at each stage of the functioning of the family system, is to some extent based on remote communication processes, allowing its individual members to carry out their development tasks. According to the theory of social learning, parents constitute the basic pattern of behavior that children derive from and reproduce. Therefore, parental functioning in the virtual world is important for the later adaptive use of the Web by representatives of the younger generation. In addition, online communication acts as a source of information and a normalizer of social relations, fosters building interpersonal competencies and identity, and modifies the way of fulfilling the parental role. Based on the above-mentioned aspects, this article characterizes the process of digitization of motherhood and fatherhood, showing the basic ways and consequences of using the Internet by parents, and systematizing the knowledge about communication functions in the context of mothers and fathers online activity. Keywords: parenting, mothers, fathers, online communication, Internet KWARTALNIK NAUKOWY FIDES ET RATIO 4(48)2021 ISSN Strona 211
2 Wprowadzenie Szybki postęp technologiczny ostatniego półwiecza spowodował rozwój innowacyjnych rozwiązań usprawniających komunikację i umożliwiających realizację działań w dotychczas nieosiągalnych obszarach. Dynamika globalnych trendów w zakresie medycyny, informatyki, elektroniki czy motoryzacji nie pozostała bez wpływu na codzienne funkcjonowanie człowieka. Jednocześnie oddziałujące zmiany społeczne doprowadziły do pojawienia się nowych zjawisk i diametralnej zmiany sposobu życia zarówno osób dorosłych, młodzieży, jak dzieci. Jednym z czynników wspomagających rozwój cywilizacyjny i umożliwiających szybszą wymianę informacji było stworzenie globalnej sieci, czyli Internetu. Symbolicznie uznaje się, że powstał on w roku 1969, kiedy to dokonano pierwszej na świecie transmisji danych między komputerami czterech amerykańskich uczelni (Leiner i in., 1997). Za pierwszy akt komunikacji internetowej uznaje się natomiast wysłanie w roku 1971 wiadomości mailowej, co zapoczątkowało jednocześnie rozwój poczty internetowej (Goban- Klas, 2005). W Polsce Internet stał się dostępny w latach dziewięćdziesiątych XX wieku. Początkowo, podobnie, jak to miało miejsce w Stanach Zjednoczonych, umożliwiał wymianę pomiędzy placówkami akademickimi, stopniowo wkraczając na rynek użytkowników komercyjnych, a w roku 1995 także osób prywatnych (Baran, 2013). Aktualnie z Internetu korzysta 4,66 miliarda osób, co stanowi około 2/3 światowej populacji. 92,6% z nich łączy się z Siecią na różnego rodzaju urządzeniach mobilnych, m.in. smartfonach czy tabletach, a 58% deklaruje nieprzerwane bycie online. Przeciętny użytkownik spędza w Internecie 6 godzin i 54 minuty dziennie. Analiza rynku aplikacji mobilnych wskazuje, że największą grupę użytkowników, stanowią osoby, korzystające z aplikacji czatowych, (m.in. Messenger, WhatsApp czy Duo) oraz z mediów społecznościowych (odpowiednio 90,7% oraz 88,4%). Dużą popularnością cieszą się również aplikacje muzyczne, zakupowe, oferujące usługi wideo (w tym na życzenie, ang. VOD, video on demand) oraz różnego rodzaju gry internetowe (DataReportal, 2021; GlobalWebIndex, 2020). Jak zauważa Centrum Badania Opinii Społecznej (CBOS, 2020) tworząc socjodemograficzną charakterystykę użytkowników Sieci, aktywność internetowa związana jest często z ich niższym wiekiem oraz z wyższym wykształceniem. Zaangażowaniu w życie online sprzyja dobra sytuacja materialna oraz fakt posiadania pracy. Wśród osób zatrudnionych największy odsetek internautów stanowią kadra zarządzająca, personel średniego szczebla oraz techniczny, pracownicy biurowi, a także osoby pracujące na własny rachunek. KWARTALNIK NAUKOWY FIDES ET RATIO 4(48)2021 ISSN Strona 212
3 1. Komunikacja online i jej specyfika Analiza aktywności internetowej Polaków wskazuje na dominującą rolę komunikacji online. Do głównych form można zaliczyć pocztę elektroniczną oraz media społecznościowe 91% użytkowników Internetu w ciągu tygodnia przeznacza swój czas na wysyłanie oraz odbieranie wiadomości mailowych, 83 % natomiast korzysta m.in. z Facebooka, Instagrama czy Snapchata. Raport Głównego Urzędu Statystycznego (GUS, Urząd Statystyczny w Szczecinie, 2020) ujmując cele prywatnej działalności Polaków w Internecie podkreśla ponadto zaangażowanie internautów w poszukiwanie informacji o towarach i usługach, czytanie wiadomości, prowadzenie rozmów, w tym w celach edukacyjnych oraz oglądanie nagrań wideo z serwisów tworzonych przez użytkowników. Szczególne znaczenie internetowa komunikacja zdaje się mieć dla pokolenia tzw. Millenialsów, tj. osób urodzonych w okresie (Frey, 2018), które dorastało wraz z rozwojem Sieci. W oparciu o dotychczasowe dane można uznać, że Internet i komunikacja są ze sobą sprzężone (December, 2006; Greenstein, 2009). Porównując pełnione przez nie funkcje (zob. tabela 1) zauważa się ich zbliżony charakter. Dijk (2010) w odniesieniu do Sieci wprost wskazuje na jej komunikacyjną rolę, jednakże szczegółowa analiza pozostałych funkcji ujawnia odpowiedniość również w odniesieniu do innych kwestii, m.in. przekazywania informacji, edukacji, budowania tożsamości indywidualnej i grupowej czy dostarczania rozrywki. Ścisły związek obu obszarów przy jednoczesnej rosnącej popularności i dostępności Internetu spowodował, że Sieć stała jednym z podstawowych mediów komunikacyjnych na świecie, przejmując, m.in. w związku z możliwością dokonywania połączeń wideo, częściowo rolę, którą dotychczas pełniła telefonia stacjonarna i komórkowa. Tabela 1. Porównanie funkcji komunikacji i funkcji Internetu Funkcje Komunikacja (Dobek-Ostrowska, 2007) Internet (Dijk, 2010) informacyjna edukacyjna identyfikacji osobistej integracyjna mobilizacyjna rozrywkowa informacyjna edukacyjna tożsamościowa towarzyska transakcyjna rozrywkowa komunikacyjna KWARTALNIK NAUKOWY FIDES ET RATIO 4(48)2021 ISSN Strona 213
4 Możliwość bezproblemowego uzyskania informacji pochodzących ze zróżnicowanych źródeł na całym świecie oraz oddolne ruchy użytkowników doprowadziły do stworzenia wirtualnych społeczeństw, których funkcjonowanie jest warunkowane wypracowanymi uprzednio normami i zasadami oraz zależne od wewnątrzgrupowej hierarchii. Komunikacja, podobnie jak w życiu pozawirtualnym, spełnia tu funkcję nośnika informacji, danych, emocji, doświadczeń. Badacze zwracają uwagę na jej niekiedy niejednoznaczny charakter i rolę. Z jednej strony wskazuje się na pozytywne aspekty komunikacji online związane z możliwością nawiązania i podtrzymania relacji, a tym samym zaspokojenia własnych potrzeb, np. afiliacji, bezpieczeństwa czy uznania oraz współuczestniczenia w życiu społeczności (Bastani, Fazel-Zarandi, 2008; Boase i in., 2006; Collin, 2011; Wellman, Gulia, 2018). Z drugiej natomiast dostrzega się jej ograniczenia w zakresie możliwości przekazu oraz związane m.in. z cyfrowym bezpieczeństwem informacji (Archer, Kao, 2018; Lwin i in., 2008). Łatwość komunikacji internetowej, jak wskazuje Cooper (1998) wiąże się z tzw. napędem potrójnego A (ang. triple A engine) tj. anonimowością (ang. anonimity), atrakcyjnością i łatwością dostępu (ang. accessibility) oraz niewielkimi kosztami (ang. affordability). Cechy te stanowią zarówno o jej wartości, jak i wskazują na jej zagrażający charakter. Przeciążenie związane z łatwością uzyskania wielu informacji, atakowanie zróżnicowanymi tematycznie treściami w serwisach internetowych czy mediach społecznościowych wymusza konieczność zmodyfikowana sposobu przetwarzania danych i często prowadzi do zaburzeń w sferze poznawczej, np. w obszarze procesów pamięciowych czy uwagowych, a także nieprawidłowości w toku podejmowania decyzji (Carlson, 2003; Kashada i in., 2020; Ruff, 2002). W kontekście interpersonalnym niepełność komunikacji internetowej sprawia, że może ona skutkować nasilonymi konfliktami i nieporozumieniami (Bargh, McKenna, 2004; Dreyfus, 2008). Generowana społecznie konieczność bycia bezustannie online oraz natychmiastowego reagowania i odpowiadania na wiadomości wiąże się paradoksalnie z częściowym wycofaniem z relacji i w efekcie osłabieniem pozawirtualnych więzi (Błachnio, Przepiórka, 2019; Chotpitayasunondh, Douglas, 2018; Vanden Abeele i in., 2016). 2. Cyfrowy rodzic jako uczestnik procesu komunikacji Funkcjonowanie w ponowoczesnym świecie wymaga szybkiej adaptacji do zmieniającej się społecznie i technologicznie rzeczywistości. W ostatnich kilku dekadach komunikacja na odległość, początkowo przy użyciu telefonów, faksów, a później również internetowo stała się standardem i nieodłącznym elementem codziennego życia. Rodzice jako grupa o dużym zapotrzebowaniu na wiedzę, związanym m.in. ze znacznym obciążeniem pełnioną rolą oraz wysokim poczuciem odpowiedzialności, także odczuli KWARTALNIK NAUKOWY FIDES ET RATIO 4(48)2021 ISSN Strona 214
5 zmiany w tym zakresie. Inaczej bowiem poszukują informacji czy wsparcia, w odmienny sposób dbają o zaspokojenie potrzeb psychologicznych własnych oraz dzieci, inne kwestie budzą ich niepokój. Liczba użytkowników serwisów parentigowych w ciągu 10 lat między rokiem 2006 a 2016 wzrosła z nieco ponad 650 tysięcy osób do ponad 8 milionów. Najliczniejszą grupę spośród nich stanowią młodzi dorośli między 25 a 34 rokiem życia (PBI, 2016). Rosnącą popularnością cieszą się też parentingowe grupy w mediach społecznościowych zrzeszające nawet do kilkunastu tysięcy rodziców pochodzących z danego obszaru czy też zainteresowanych określoną tematyką, np. rozwojem małych dzieci, problematyka szczepień czy określonym nurtem wychowawczym. Pojęcie cyfrowego rodzicielstwa (ang. digital parenting) odnosi się zarówno do regulowania przez rodziców kontaktu ich dzieci z Internetem (ang. parental mediation), jak i sposobu wykorzystaniu Internetu przez matki i ojców w różnych celach związanych z rodzicielstwem (Mascheroni i in., 2018). Pierwszy aspekt był wielokrotnie analizowany pod kątem socjologicznym, psychologicznym oraz prawnym, a analiz tych dokonywano zwykle w w odniesieniu do jego trzech form, tj.: aktywnej mediacji, czyli prowadzeniu edukacyjnych rozmów z dziećmi o sposobie bezpiecznego korzystania z Sieci (Shin, Ismail, 2014; Youn, 2008), technologicznego nadzoru, polegającego na monitorowaniu aktywności internetowej dziecka (Cranor i in., 2014; Gallego i in., 2020) oraz obostrzeń przejawiających się nakładaniem nakazów i zakazów związanych z Internetem (Livingstone i in., 2017; Livingstone, Helsper, 2008). Rezultaty badań dotyczących efektywności poszczególnych form są jednak niejednoznaczne. Przykładowo, Erickson i współpracownicy (2016) w jakościowych analizach związku interakcji rodzic-nastoletnie dziecko, percepcji prywatności i charakteru komunikacji w tym aspekcie wykryli, że widoczna jest wsród rodziców tendencja do niejawnego monitorowania aktywności dziecka, np. poprzez instalowanie oprogramowania bez wiedzy syna bądź córki, czy też śledzenia ich postów na Facebooku. Jednocześnie według autorów badania zauważalne jest także w wielu przypadkach, że ze względu na większe umiejętności technologiczne dzieci, rodzice mieli poczucie utraty kontroli nad ich działalnością internetową (por. Lenhart, Madden, 2007; Mesch, 2009) i często podejmowali próby fizycznego ograniczenia dostępu do Sieci. Shin i Faber (2012) prowadząc badania bliźniąt wykazali, że tzw. aktywna mediacja rodzicielska nie łączy się ze zmniejszonym udostępnianiem przez dzieci w Internecie treści, które umożliwiłyby ich osobową identyfikację. Przeciwne rezultaty uzyskali dla przykładu Lwin i współpracownicy (2008) podkreślając mniejszą chęć i gotowość do udzielania informacji personalnych w przypadku, gdy rodzice podejmowali próby rozmawiania na temat bezpieczeństwa sieciowego i jego potencjalnych zagrożeń. Porównując sposoby zarządzania aktywnością dzieci w Internecie w 19 krajach Unii Europejskiej (Smahel i in., 2020) można zauważyć, że w większości krajów rodzice starają się uczyć dzieci odpowiedzialnego korzystania z Sieci oraz przekazują im najważniejsze informacje dotyczące możliwych KWARTALNIK NAUKOWY FIDES ET RATIO 4(48)2021 ISSN Strona 215
6 sposobów surfowania czy czatowania. Wyjątek w tym zakresie, wraz ze Szwajcarią, Czechami i Hiszpanią, stanowi Polska, gdzie ponad połowa dzieci uznała, że rodzice nie rozmawiają z nimi na temat ich aktywności w Internecie. W przeważającej części państw niewielki odsetek badanych dzieci wspominał o zainstalowaniu przez rodziców oprogramowania śledzącego ich działania sieciowe czy blokującego możliwość odwiedzania określonych witryn internetowych w Polsce odpowiednio było to 19% i 14%. Ciekawe rezultaty uzyskano również w odniesieniu do restrykcji stosowanych przez matki i ojców. Przykładowo 13% polskich dzieci ujawniło, że rodzice nie zezwalają im na używanie w Sieci kamery czy mikrofonu, 9% nie mogło ściągać muzyki i filmów ze stron internetowych, a 10% nie miało zezwolenia na korzystanie z mediów społecznościowych. Jednocześnie powyższy raport wskazuje, że w przypadku Polski 2/3 badanych dzieci stosuje się do zasad korzystania z Internetu sformułowanych przez rodziców, a 8% przyznaje się do ich nieprzestrzegania. Wymienione wyżej badania wskazują na znaczną rolę rodzica w procesie komunikowania informacji na temat sposobu podejmowania aktywności online przez dzieci, co jest zgodne z wcześniejszymi doniesieniami (Mutlu-Bayraktar i in., 2018), punktując jednak małe zaangażowanie polskich rodziców w działania edukacyjne w tym obszarze. Ze względu na brak jednoznaczności niezbędne wydają się być dalsze, bardziej szczegółowe analizy. Drugi aspekt cyfrowego rodzicielstwa odnosi się do sposobu korzystania z Internetu przez rodziców w tzw. celach okołoparentingowych. Komunikacja online stała się jedną z podstawowych form wymiany informacji pomiędzy dzisiejszymi rodzicami. Prym w tym zakresie wiodą matki, które stanowią ponad 60% użytkowników serwisów parentingowych (PBI, 2016). Aktywność online oraz kontakt z innymi osobami doświadczającymi zbliżonych trudności i radości zdają się być relatywnie ważne właśnie w przypadku kobiet, gdyż zwykle w początkowych miesiącach życia dziecka często zostają one odcięte od możliwości spotkań w znanej im dotychczas formie. Taka nieco zastępcza forma interakcji i rozmów może zapewnić im wsparcie, którego brak, szczególnie w relacji z pratnerem, może stanowić czynnik ryzyka zaburzeń nastroju, w tym także depresji poporodowej (por. Kinloch, Jaworska, 2021; Kossakowska, 2019). Gibson i Hanson (2013) w swoich badaniach zwróciły także uwagę na to, że wykorzystanie technologii do komunikowania się z innymi ludźmi dało młodym matkom nie tylko poczucie przynależności do grupy, ułatwiło przystosowanie się do nowej roli, ale i umożwiło utrzymanie poczucia indywidualności i tożsamości osobistej jako kobiety, a nie tylko jako matki. Co więcej, jak wspomina Lopez (2009), aktywność w Internecie, m.in. poprzez tworzenie własnego bloga, może pomagać kobietom mierzyć się z nieznanymi dotąd trudnościami i dawać szansę na przyznanie, że macierzyństwo nie jest zawsze idealne. Rola ojca ulegała modyfikacjom na przestrzeni lat, kiedy to w wielu domach model życia z tradycyjnego zmienił się w pewnym zakresie na partnerski. Ojcowie zaczęli chętniej KWARTALNIK NAUKOWY FIDES ET RATIO 4(48)2021 ISSN Strona 216
7 i z większym zaangażowaniem włączać się w proces wychowawczy (Milkie, Denny, 2014). Wydaje się jednak, że wciąż liczba badań dotyczących cyfryzacji ojcostwa jest marginalna. Analiza przyczyn wykorzystania Internetu przez mężczyzn posiadających dzieci (Fletcher, St. George, 2011) wskazuje, że najcześciej motywacja ojców jest zbliżona do tej deklarowanej przez matki i związana z chęcią zapoznania się z historiami życiowymi innych opiekunów, w tym z przytaczanymi przez nich trudnościami wychowawczymi. Jednocześnie ojcowie ci mają często poczucie, że są zostawieni sami sobie i pozbawieni realnego wsparcia. Prawdopodobne jest zatem, że ich aktywność internetowa ma dość utylitarny charakter i ma niwelować określone deficyty kompetencyjne i psychologiczne, np. blogowanie ojców zdaje się być naturalnym elementem dzielenia się rodzicielstwem i nie wiąże się z chęcią uzyskania posłuchu, poklasku czy akceptacji (Ranson, 2015). Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom ojców powstają nowe strony czy serwisy ukierunkowane na ojcostwo, a także dedykowane im aplikacje, ułatwiające realizacje roli rodzicielskiej jeszcze na etapie ciąży parterki czy żony, choć nadal ich liczba jest nieporównywalnie mniejsza niż tych, których odbiorcami są kobiety (Thomas i in., 2018). Jak zatem można zauważyć, nowoczesne rodzicielstwo wiąże się z cyfrową aktywnością w różnych obszarach i różnych formach. Korzystanie z grup wsparcia, pozyskiwanie informacji z blogów i serwisów parentingowych, używanie aplikacji monitorujących ciążę czy wspomagających organizację życia rodzinnego oraz angażowanie się we wspólne spędzanie czasu w wirtualnych społecznościach to tylko niektóre z nich (Lupton i in., 2016). Osadzając internetową aktywność rodziców w kontekście procesu komunikacji warto podkreślić, że matki i ojcowie mogą podejmować w nim zarówno rolę nadawcy, jak i odbiorcy. Pierwsza z nich realizowana jest m.in. w mediach społecznościowych, w grupach zrzeszających rodziców przykładowo poprzez czynne uczestniczenie w dyskusjach czy zadawanie pytań zarówno sobie nawzajem, jak i specjalistom, z którymi kontakt w pozawirtualnym świecie byłby ograniczony. Zdalna komunikacja na grupowych oraz indywidualnych czatach wyparła zatem niejako tradycyjne rozmowy m.in. z lekarzami czy doświadczonymi w kontekście rodzicielskim członkami rodziny (Johnson, 2015). e oraz aplikacje czatowe, np. Messenger czy WhatsApp okazały się natomiast być szczególnie przydatne dla matek, które po porodzie przez dłuższy okres przebywały w szpitalu i dzięki nim mogły pozostawać w kontakcie audio i wideo z najbliższymi, a także, gdy po urlopie macierzyńskim wracały do pracy zawodowej (Vancea, Olivera, 2013). Scheibling (2019) opisując zmiany w zakresie cyfrowego ojcostwa i macierzyństwa wskazuje ponadto, że zarówno matki, jak i ojcowie zdają się modyfikować istniejące trendy i zmieniać dotychczasowe tendencje internetowego rodzicielstwa. Przykładowo, jedną z nowopowstałych form internetowej komunikacji rodziców jest tzw. sharenting. Nazwa pochodzi od angielskich słów share (dzielić) oraz parenting (rodzicielstwo). KWARTALNIK NAUKOWY FIDES ET RATIO 4(48)2021 ISSN Strona 217
8 W najogólniejszym znaczeniu jest to skłonność rodziców do zamieszczenia w Internecie szczegółowych informacji (m.in. jako postów, zdjęć, filmów) na temat swoich dzieci i ich życia. O i ile sam fakt pokazywania zdjęć własnych dzieci nie jest niczym nowym, to w erze przedcyfrowej dostęp do nich miało jedynie wąskie grono rodzinne. Upowszechnienie Internetu oraz powstanie portali społecznościowych znacznie powiększyło zakres potencjalnych odbiorców. Udostępniane zdjęcia mają zróżnicowany charakter. Brosch (2018) wskazuje, że najcześciej przybierają one trzy podstawowe formy zależnie od poziomu intymności i prywatności: drobnych anegdot i ciekawostek dotyczących dziecka, postów raportujących życie codzienne i postępy rozwojowe dziecka oraz wiadomości o charakterze ośmieszającym, zawstydzającym dzieci i stawiającym je niekiedy w niekorzystnym świetle. Wyróżnia się jednocześnie cztery podstawowe grupy motywów sharentingu oraz komunikowania szerokiemu gronu szczegółowych informacji na temat dzieci (Latipah i in., 2020). Po pierwsze udostępnianie postów w odczuciu rodziców zwiększa szansę na pozyskanie ewentualnego wsparcia, gdy będzie ono potrzebne. Po drugie, matki i ojcowie, którzy ukazują wizerunek dzieci zdają się być postrzegani jako bardziej opiekuńczy. Sharenting jest według rodziców, mimo niosących za sobą zagrożeń, wyrazem troski o potomstwo. Trzecim z motywów według badaczy jest dążenie do uczestnictwa w życiu społecznym, które to daje pozytywną perspektywę życia w przyszłości. Ostatnia z przyczyn natomiast ma nieco odmienny charakter. Mianowicie rodzice wskazują, że celem publikowania fotografii dzieci jest potrzeba dokumentowania ich postępów rozwojowych oraz gromadzenie materiału audiowizualnego w jednym miejscu. Kolejnym zjawiskiem wartym wspomnienia jest phubbing (ang. phone telefon; ang. snubbing lekceważenie). Polega on na używaniu w czasie spotkania towarzyskiego telefonu m.in. do czatowania, czytania informacji czy przeglądania mediów społecznościowych, co skutkuje ignorowaniem innych uczestników konwersacji. Analizując cechy osobowości sprzyjające phubbingowi wykazano, że do jego predyktorów można zaliczyć m.in. sumienność oraz neurotyczność (Erzen i in., 2021). Osoby stosujące phubbing niekiedy nie mają poczucia celowego lekceważenia innych, jednakże ich działania w trakcie korzystania z telefonu np. częsta utrata konktaktu wzrokowego, reakcje emocjonalne nieadekwatne do toku rozmowy i przerwy w konwersacji mogą być dla partnera sygnałem braku zainteresowania (McDaniel, Wesselmann, 2021). Phubbing zdaje się mieć również duże znaczenie w kontekście rodzicielskim. Nadmiarowe korzystanie przez rodziców z urządzeń mobilnych, nawet w trakcie realizowania czynności, które powinny być dedykowane wyłącznie dzieciom, jak np. wspólne spożywanie posiłków czy wieczorne czytanie bajek, może odbierać im poczucie unikalności i budować przekonanie o byciu zawsze na drugim miejscu w życiu matki czy ojca. Ponadto, patrząc z perspektywy teorii społecznego uczenia się, rodzice pełnią zwykle funkcję wzoru i modelują określone zachowania dzieci. Jak wskazują Chotpitayasunondh i Douglas (2018), adolescenci, których KWARTALNIK NAUKOWY FIDES ET RATIO 4(48)2021 ISSN Strona 218
9 rodzice stosowali phubbing, uznają go za normę społeczną i powielają podczas codziennych spotkań. Zjawisko to sprzyja również problematycznemu używaniu telefonów przez młodzież (Hong i in., 2019).also contributes to the problematic use of telephones by young people (Hong et al., 2019). 3. Komunikacja internetowa rodziców Jak wskazują wspomniane badania istnieje zatem szybko powiększająca się kategoria form aktywności online. Jednocześnie wielość zarówno pozytywnych, jak i negatywnych aspektów komunikacji internetowej rodziców sprawia, że niezbędna zdaje się pewna systematyzacja. Dobek-Ostrowska (2007) scalając dotychaczas proponowane w literatrze funkcje komunikowania wskazuje na sześć głównych: informacyjną, edukacyjną, identyfikacji osobowej, integracyjną, mobilizacyjną i rozrywkową. W dalszej części artykułu ukazano sposoby realizowania przez rodziców poszczególnych funkcji komunikacji internetowej Funkcja informacyjna Zgodnie z definicją odnosi się ona do relacji człowieka ze światem i wiąże się z tendencją do poszerzania wiedzy i wymiany informacji dotyczących najważniejszych aspektów życia i otaczającej go rzeczywistości. Dzięki gromadzeniu danych tego rodzaju jest on w stanie efektywnie podejmować decyzje zarówno te o niskim stopniu ryzyka, jak i te obarczone dużym poziomem niepewności (Dobek-Ostrowska, 2007). W momencie potwierdzenia ciąży dotychczasowa rzeczywistość przyszłych rodziców się zmienia. Niezbędne jest pozyskanie wielu nowych informacji dotyczących samego jej przebiegu, porodu, a także późniejszej opieki nad noworodkiem i niemowlęciem. Hasła ciąża oraz portal parentingowy były w okresie najczęściej wyszukiwanymi terminami związanymi z rodzicielstwem w Stanach Zjednoczonych (Statista.com, 2021). Daneback i Plantin (2008) analizując artykuły naukowe dotyczące pozyskiwania i gromadzenia danych przez rodziców w obszarze medycyny, wychowania oraz nauk społecznych wykazały, że na początku XXI wieku publikacje te miały głównie formę pojedynczych stron lub większych portali internetowych, na których rodzice mogli znaleźć wartościowe informacje i rady dotyczące interesujących ich tematów. Wraz z rozwojem Internetu uległo to zmianie. Większą uwagę zaczęto przywiązywać m.in. do wzorców pozyskiwania informacji tzw. user patterns, uwzględniających także poziom wiarygodności źródeł online (por. Dworkin i in., 2013). Analiza wyszukiwań Google (Czego Szukają w Google Młodzi Rodzice?, 2017) wskazuje, że Polki w czasie ciąży poza samym jej przebiegiem interesują się także zdrowym stylem życia, w tym aktywnością fizyczną i produktami naturalnymi. Aby uniknąć komplikacji starają się weryfikować informacje na KWARTALNIK NAUKOWY FIDES ET RATIO 4(48)2021 ISSN Strona 219
10 temat dopuszczalnych i niedopuszczalnych zachowań w trakcie czekających je czterdziestu tygodni ciąży. Częściej też pojawiają się zapytania o urlop ojcowski, co może wiązać się ze zmieniającym się modelem związku i zwiększającym się zaangażowaniem mężczyzn w proces wychowawczy. W późniejszych latach życia dziecka znacząco zwiększa się liczba pytań dotyczących konkretnych produktów przydatnych rodzicom i dzieciom m.in. w kategoriach jedzenia, higieny, pielęgnacji, a także zabawek i książek. Matki i ojcowie często szukają także informacji na temat kroków milowych w rozwoju dzieci i rozwiązań problemów i trudności, które w związku z nimi napotykają. Popularnością cieszą się też pytania o trendy rodzicielskie, m.in. rodzicielstwo bliskości bądź eko-parenting. Jednocześnie w przypadku wielu młodych rodziców luka w wiedzy nie jest zapełniana jedynie poprzez standardowe wyszukiwanie treści, co jest związane m.in. z różnicami pokoleniowymi i innymi doświadczeniami w obszarze komunikacji online. Często próbują oni bowiem znaleźć satysfakcjonujące dane i poszerzyć swoją wiedzę m.in. poprzez dołączanie do grup tematycznych na portalach społecznościowych czy udzielanie się na forach dyskusyjnych (Jang i in., 2015). Przykładowo, chcąc zapisać dziecko do żłobka czy przedszkola poza analizą oferty poszczególnych placówek często zadają pytania w mediach społecznościowych oczekując praktycznych informacji i subiektywnych opinii innych rodziców. W sytuacji, gdy dziecko cierpi na choroby przewlekłe bądź ma inne problemy zdrowotne Internet staje się jednym z głównych źródeł wiedzy na temat samego zaburzenia, sposobów i miejsc leczenia, kwestii prawnych oraz socjalnych. Jak pisze Russo ze współpracownikami (2020) 91% rodziców dzieci oczekujących na zabieg chirurgiczny czy operację poszukiwało informacji na jej temat w Sieci; 74% czyniło to przed, a 26% po fakcie. Poziom skomplikowania procedury chirurgicznej i odległość od szpitala były predyktorami internetowego poszukiwania danych. Ponadto częściej z Internetu w tym zakresie korzystają młodsi rodzice oraz rodzice małych dzieci (Sebelefsky i in., 2015), co z jednej strony może wiązać się z ich większą kompetencją technologiczną i otwartością na nowe media, a z drugiej z większym zapotrzebowaniem na informacje wynikającym z mniejszego doświadczenia rodzicielskiego. Matki i ojcowie dzieci przebywających na oddziałach pediatrycznych często pogłębiają wiedzę dotyczącą samej choroby (89%) i możliwych diagnoz (23%), długofalowych rezultatów (61%), sposobów leczenia (56%), w tym alternatywnych (23%) i z wykorzystaniem nowoczesnych technologii (1%), potencjalnych komplikacji (48%) oraz grup wsparcia (33%) (Sim i wsp., 2007) Funkcja edukacyjna Kolejna z funkcji jest ściśle związana z funkcją informacyjną. Edukacja, niemalże od zawsze pełniła istotną rolę w życiu młodych rodziców. Przedstawiciele starszych pokoleń przekazywali wiedzę na temat wychowywania dzieci swoim córkom i synom opierając się KWARTALNIK NAUKOWY FIDES ET RATIO 4(48)2021 ISSN Strona 220
11 na własnych doświadczeniach i personalnej kompetencji. Dzięki temu opiekunowie popełniali mniej błędów i mogli zagwarantować bezpieczeństwo swoim potomkom. Cyfrowi rodzice nadal potrzebują wiedzy, jednakże dzięki postępowi technologicznemu mają do niej znacznie większy dostęp. Z łatwością mogą zasięgnąć opinii nie tylko najbliższych osób, które czasem nie posiadają niezbędnych informacji np. ze sfery medycznej, ale też wziąć udział w szkoleniu dotyczącym fragmentarycznego aspektu opieki nad dzieckiem. Internetowe formy edukacji zapewniają interaktywną komunikację ze specjalistami podczas webinariów, czatów czy sesji Q&A (ang. questions and answers; pytania i odpowiedzi) (por. Amichai-Hamburger, 2008). Ponadto, jak zauważają Nieuwboer ze współpracownikami (2013), edukacyjne programy online w przeciwieństwie do organizowanych w formie stacjonarnej mają większy zasięg, są dostępne dla zróżnicowanej i znacznie szerszej społeczności, co jest ich dużą zaletą. Edukacja w Internecie dotyczy dwóch układów interpersonalnych, tj. relacji rodzicrodzic bądź rodzic-specjalista. Niekiedy relacje te będą się na siebie nakładać rodzic stanie się specjalistą, specjalista rodzicem, jednakże w rozróżnieniu decydujący zdaje się być charakter zależności i forma przekazu edukacyjnego. Pierwszy ma bardziej nieformalny charakter i zazwyczaj dotyczy udzielania wielowymiarowych porad dotyczących rodzicielstwa przez matki i ojców. Można uznać, że jest to niejako przeniesienie dotychczasowych praktyk edukacyjnych w kręgu rodzinnym do świata wirtualnego i zwiększenie potencjalnej ilości osób mogących zaoferować pomoc. Dzielenie się pozytywnymi doświadczeniami rodzicielskimi i występowanie w roli doradcy sprzyja budowaniu poczucia wartości i kompetencji. Jednocześnie uzyskiwanie ze strony innych osób odpowiedzi na nurtujące pytania, poprzez bezpośrednie interakcje czy też czytanie informacji na blogach o tematyce wychowawczej, sprzyja polepszeniu nastroju matek, a także obniżeniu poziomu stresu i symptomów depresyjnych (McDaniel i in., 2012). Drugi rodzaj relacji ma charakter bardziej sformalizowany i odbywa się częściej w formie mailowej komunikacji, szkoleń online czy z wykorzystaniem zdalnych wykładów. Skuteczność programów edukacyjnych może być zróżnicowana zależnie od stopnia kulturowego dopasowania treści do uczestników, precyzji przygotowania samego programu oraz umiejętności i wiedzy osoby prowadzącej (Nation i in., 2003). Przykładowo, weryfikacja efektywności hiszpańskiego programu Educar en Positivo (hiszp. Edukuj pozytywnie) wykazała, że zadowolenie uczestników z faktu bycia rodzicem, podobnie, jak poczucie kompetencji wychowawczych wzrosło między analizowanymi punktami czasowymi na początkowym i końcowym etapie realizacji programu (Suárez i in., 2018). Zakres szkoleń jest bardzo zróżnicowany: od kwestii związanych z przebiegiem porodu i zdalnymi szkołami rodzenia, poprzez filmy i instruktaże dotyczące podstawowej opieki nad niemowlętami, aż po kursy dedykowane wyzwaniom stojącym przed poszczególnymi grupami wiekowym, np. odnoszące się do problematyki odpieluchowywania, radzenia sobie z emocjami zarówno KWARTALNIK NAUKOWY FIDES ET RATIO 4(48)2021 ISSN Strona 221
12 przez dziecko, jak i przez matkę czy ojca, karania i nagradzania, czy efektywnego wspomagania nauki szkolnej Funkcja identyfikacji osobistej Internet gwarantuje w odczuciu użytkowników poczucie anonimowości (Christopherson, 2007), dlatego też sprzyja kreowaniu obrazu własnej osoby, który niekiedy jest niespójny z rzeczywistym sposobem funkcjonowania człowieka. Sama definicja tożsamości wirtualnej ma dwojakie znaczenie (Šmahel, 2003). Po pierwsze jest rozumiana jako forma autoprezentacji danej osoby w Internecie. Manago, Graham, Greenfield i Salimkhan (2008, s.450) w swoich badaniach odnotowali, że ( ) ilekroć publikujesz jakiekolwiek informacje, masz intencję pokazania tego, co chcesz, aby ludzie o tobie myśleli. Intencje stojące za każdym z działań w Sieci mogą być różne, ich cel może być bardziej ukierunkowany na udzielanie wsparcia i budowanie społeczności, innym razem zaś na poszukiwanie wartościowych informacji czy też kreowanie własnego sieciowego wizerunku. Udostępniając w Sieci określone treści rodzice tworzą bowiem określony obraz własnej osoby. Przykładowo, odpowiadając na pytania innych osób dotyczące ciekawych zabaw z dzieckiem i publikując zdjęcia z takich form aktywności mogą przedstawiać się jako osoby kreatywne i pomysłowe czy też spędzające z dzieckiem dużą ilość czasu. Pokazując nieporządek w mieszkaniu mogą komunikować innym, że nie mają czasu na sprzątanie, nie zwracają na to uwagi, bądź że w ich odczuciu nie to jest ważne w macierzyństwie czy ojcostwie. Pisząc bloga o ekologicznym rodzicielstwie chcą ukazać, że cenią naturalne produkty i dbanie o planetę jest istotne. Badania informacji udostępnianych na portalu Facebook przez portugalskie matki ujawniły również, że kobiety ukazywały inne aspekty swojego funkcjonowania w zależności od zasięgu tych danych (César i in., 2018), np. łatwo dzieliły się emocjami negatywnymi w grupach zamkniętych z ograniczonym dostępem, podczas gdy w grupach otwartych ujawniały głównie emocje pozytywne. Ciekawym aspektem, na który zwraca uwagę Mazurek (2006) jest autoprezentacja w odniesieniu do komunikacji mailowej. Pozornie mało istotna procedura wybierania adresu mailowego jest bowiem w rzeczywistości formą nadawania swoistej etykiety. Odbiorca wiadomości będzie w inny sposób podchodził do wiadomości wysyłanych z kont pocztowych założonych na zaufanych portalach, inaczej na nieznanych stronach o niekiedy infantylnie brzmiących nazwach, a jeszcze odmienne nastawienie zaprezentuje wobec mailingu z kont służbowych czy np. rządowych. W przypadku przestrzeni internetowej znaczenie zdają się mieć zatem niuanse. Stworzony przez rodziców wizerunek jest, podobnie jak w świecie pozawirtualnym, często zależny od roli pełnionej w danej grupie, doświadczeń indywidualnych oraz motywacji i niekiedy odbiega od rzeczywistych potrzeb rodzica i jego ja realnego (Trusewicz-Pasikowska, 2018). KWARTALNIK NAUKOWY FIDES ET RATIO 4(48)2021 ISSN Strona 222
13 Identyfikacja osobista odnosi się również do faktycznego kreowania nowej cyfrowej tożsamości opartej o aspekt indywidualny i społeczny (Subrahmanyam, Šmahel, 2011). W odniesieniu do kwestii indywidualnych oznacza to zdefiniowanie siebie jako rodzica w przestrzeni internetowej. Matka i ojciec muszą zatem odkryć kim są w Internecie, przy czym nie oznacza to jedynie fasady autoprezentacyjnej, ale wiąże się z realnym poczuciem bycia rodzicem o określonych preferencjach, skłonnościach i wymaganiach. Rozmawiając się na forum dyskusyjnym nie tylko zatem pokazują się oni w preferowanym przez siebie bądź niekiedy przypadkowo bądź celowo zupełnie niepreferowanym, świetle, ale również manifestują własne poglądy, przekonania i wartości. Ponadto, wypowiedzi takie wiążą się z wyznaczaniem określonego status, przynależnych mu obowiązków, możliwości czy prestiżu w internetowej grupie społecznej. Jeśli zatem rodzice prowadzą blogi parentingowe czy są administratorami grup społecznościowych, inni rodzice formułują wobec nich oczekiwania wynikające właśnie z podejmowania określonej roli w wirtualnej społeczności, np. oczekują komentowania i weryfikacji postów, udzielania rad czy też przenoszą pełną odpowiedzialność za treści ukazujące się na stronie bądź osi czasu społeczności. Ponadto, aktywność internetowa rodziców może służyć również do dokumentowania i śledzenia procesu przechodzenia rodziny przez kolejne etapy rozwojowe oraz budowania nie tylko tożsamości własnej jako rodzica, ale wirtualnej tożsamości rodzinnej, co widoczne jest m.in. w aktywności rodziców na własnych profilach w portalach społecznościowych często ukazujących rodziny jako wspólnie spędzające czas, wyjeżdżające na wakacje, uprawiające wspólnie sport, czy realizujące inne działania zbliżające członków rodziny do siebie i budujących poczucie więzi Funkcja integracyjna Rozwój koncepcji Web i zmiana sposobu użytkowania Internetu związana z aktywizacją użytkowników sprzyjały powstaniu wirtualnych społeczności. Jak pisze Dobek-Ostrowska (2007) integracyjna funkcja komunikacji odnosi się przede wszystkich do procesu budowania więzi międzyludzkich oraz koordynowania interakcji między nimi. Jak wskazują badania, portale społecznościowe, aplikacje internetowe, czy fora dyskusyjne dedykowane rodzicom pełnią właśnie taką rolę (por. Brady, Guerin, 2010; Dunham i in., 1998; Mustafa i in., 2015). Przykładowo, istnieje wiele grup dla opiekunów dzieci z określonymi problemami zdrowotnymi, gdzie oprócz realizowania funkcji informacyjnej czy edukacyjnej, tworzą się realne cyfrowe wspólnoty oferujące wzajemną pomoc i wsparcie emocjonalne (Ammari, Schoenebeck, 2015). Gibson i Hanson (2013) prowadząc obserwacje oraz wywiady z młodymi matkami wykryły dużą rolę mediów społecznościowych w 1 Według Austin i Dousta (2008, s.30) Web 2.0 można rozumieć jako usługi internetowe pozwalające użytkownikom współpracować i wymieniać informację online poprzez witryny społeczności internetowych. KWARTALNIK NAUKOWY FIDES ET RATIO 4(48)2021 ISSN Strona 223
14 kreowaniu poczucia przynależności do wirtualnej zbiorowości. Uczestniczki wskazywały na takie aspekty, jak m.in. możliwość utrzymywania kontaktu z innymi kobietami i wspólnego spędzania czasu zarówno w formie online, jak i w świecie pozawirtualnym. Wzajemne dzielenie się obawami dotyczącymi opieki nad niemowlęciem, wspólne przeżywania radosnych momentów czy wskazywanie fachowych źródeł wiedzy było również elementem typowym dla komunikacji w grupach ojcowskich i pozwalało mężczyznom przekuć niekiedy trudne doświadczenia związane w rodzicielstwem w wartościowe i niepowtarzalne przeżycia (Eriksson, Salzmann-Erikson, 2013). Ciekawe rezultaty uzyskał także McDaniel ze współpracownikami (2012) ujawniając, że częstotliwość aktywności blogerskiej matki wiązała się pozytywnie z jakością ich relacji z dalszą rodziną oraz przyjaciółmi. Wskazuje to zatem, że integracyjna funkcja komunikacji może mieć znacznie szerszy zasięg niż pierwotnie można by przypuszczać, choć fakt ten wymaga jeszcze dalszej weryfikacji. Szczególne znaczenie przypisuje się społecznym aspektom komunikacji internetowej w odniesieniu do kobiet w sytuacji poporodowej. Młode matki zdają się bowiem być szczególnie narażone na pojawienie się zaburzeń o charakterze emocjonalnym utrudniających codzienną opiekę nad dzieckiem (por. Śliwerski i in., 2020). Dodatkowo zagrożenie to może się nasilać, gdy nie uzyskują one wsparcia ze strony bliskich lub gdy wsparcie to nie jest dla nich wystarczające i w pełni satysfakcjonujące (Bielawska- Batorowicz, 1995). Możliwość współuczestniczenia w wirtualnych grupach stanowi pewien substytut dotychczasowych relacji społecznych. Jakościowe badania Drentea i Moren-Cross (2005) wskazały, że jedną z zalet takiej formy komunikacji jest asynchroniczność, umożliwiająca wysyłanie i odbieranie komunikatów w dowolnym czasie, co może mieć znaczenie w początkowych miesiącach życia dziecka. Evans i współpracownicy (2012) dokonując analizy konwersacji w niemoderowanych internetowych grupach dla kobiet doświadczających depresji poporodowej ujawnili, że grupy te są bardzo dobrym źródłem emocjonalnego, informacyjnego i instrumentalnego wsparcia. Jednocześnie stanowiły one miejsce, w którym matki miały możliwość otwartego wyrażenia negatywnych emocji bez poczucia, że ich okazanie jest nieadekwatne i będzie podlegać ocenie społecznej. Dodatkowo cenna dla członkiń była świadomość, że stan, w którym się znalazły przy odpowiedniej pomocy może się poprawić, co było efektem normalizującego wpływu interakcji z innymi matkami. Podobne rezultaty uzyskały także Teaford, McNiesch i Goyal (2019) zwracając jednocześnie uwagę na kwestię monitorowania zachowań internetowych w grupach pomocowych i wprowadzania jasnych zasad partycypacji, dostosowanej netykiety 2, szczególnie, gdy grupa gwarantuje anonimowość. Powyższe kwestie mogą sugerować, że komunikacja online nie tylko umożliwia pozyskanie ważnych informacji dotyczących opieki nad dzieckiem, ale w kontekście 2 Netykieta to jednocześnie kodeks etyczny Internetu i jego savoir-vivre stworzony spontanicznie przez internautów dla internautów (Pręgowski, 2012, s. 45). KWARTALNIK NAUKOWY FIDES ET RATIO 4(48)2021 ISSN Strona 224
15 realizowania funkcji integracyjnej sprzyja budowaniu sieci wsparcia wspomagającej radzenie sobie z trudami macierzyństwa i ojcostwa Funkcja mobilizacyjna Rodzice w Sieci oprócz pozyskiwania informacji, zdobywania wiedzy i udzielania sobie wsparcia podejmują także działania zmierzające do osiągania wspólnych celów. Wzajemna mobilizacja do określonych aktywności, niekiedy wykorzystująca, jak wspomina Dobek-Ostrowska (2007, s.69) jednokierunkowe procesy propagandowe i perswazyjne, widoczna jest na portalach parentingowych oraz w mediach społecznościowych. Cobigo, Martin i Mcheimech (2016) analizując cechy wspólnoty zauważają, że poza bliskością geograficzną, która w odniesieniu do zbiorowości cyfrowej nie jest kluczowa, istotne jest także poczucie przynależności, szacunek, podobne wartości i finalnie także potrzeba wzajemnej interakcji. Wspólne działania sprzyjają bowiem integracji grupy i zacieśnianiu więzi emocjonalanych. Jednocześnie funkcja mobilizacyjna bywa realizowana na różnych płaszczyznach, m.in. poprzez opiniowanie i zachęcanie do podejmowania działań danego typu. Matki i ojcowie angażują się w różnego rodzaju aktywności sieciowe. Z jednej strony obserwuje się rosnący trend dotyczący zakupów online. Jak pokazują badania Kantar TNS (2017), 70% Polaków szukało w poprzednim tygodniu w Internecie produktów, które mogłoby zakupić, a 50% realnie dokonało takiego zakupu. Podczas podejmowania decyzji matki i ojcowie sugerują się często rekomendacjami zaczerpniętymi z portali i grup parentingowych. Znaczną rolę w kontekście perswazyjnym pełnią także eksperci oraz celebryci posiadający wielu obserwatorów (ang. followers), którzy piszą artykuły i posty sponsorowane przez określone marki (Czarnota, 2017). Przykładowo, chcąc dowiedzieć się więcej na temat pieluszek wielorazowych, ich specyfiki i sposobu użytkowania można natrafić na szereg artykułów tworzonych zazwyczaj przez matki blogerki, opisujących wspomniane aspekty na przykładzie jednej, wybranej marki. Nieco odmiennym trendem związanym z ruchami proekologicznymi i antykonsumpcyjnymi jest propagowanie zasady zero-waste i minimalizmu w kontekście wychowawczym (Koh, Dornfest, 2016). W mediach społecznościowych powstają nowe grupy, których członkowie zachęcają do zmiany stylu życia, lokalności, otwartości ekologicznej i działań na rzecz poprawy klimatu. Odnosząc te kwestie do konkretnych aktywności rodzicielskich warto zauważyć, że w ostatnich latach na znaczeniu zyskał rynek wtórny produktów dla dzieci. Jedna z najliczniejszych grup na portalu Facebook oferujących rodzicom możliwość sprzedaży, zakupu oraz wymiany zabawek, ubrań i akcesoriów dziecięcych zrzesza 47,5 tysiąca użytkowników. Powstają strony i aplikacje mobilne z rzeczami używanymi, np. Vinted, na których można znaleźć oddzielne kategorie produktów dla chłopców i dziewczynek, a także np. dla kobiet w ciąży. KWARTALNIK NAUKOWY FIDES ET RATIO 4(48)2021 ISSN Strona 225
16 Aktywność internetowa rodziców nie ogranicza się jedynie do gospodarowania dobrami materialnymi. Wirtualne zbiorowości dają bowiem możliwość inicjowania w łatwy i szybki sposób różnorodnych akcji społecznych (Zalewska-Bochenko, 2016). Rodzice dzieci wymagających kosztownego leczenia organizują internetowe zbiórki, które w formie wiralowych postów zyskują w Sieci duży zasięg i w krótkim czasie osiągają założony cel (por. Di Lauro i in., 2019). Grupy zrzeszające matki i ojców mieszkających na danym terenie tworzą petycje dotyczące np. otwarcia żłobka na terenie osiedla czy też montażu progów zwalniających na drodze w pobliżu szkoły. Portale społecznościowe zezwalają również na organizowanie wydarzeń odbywających się w określonym miejscu i czasie, dzięki czemu rodzice zyskują szansę współuczestniczenia w rozmaitych imprezach oraz spotkaniach wirtualnych i pozawirtualnych. Ponadto, z perspektywy efektywności komunikacyjnej ważna jest także możliwość zaproszenia innego członka społeczności na takie wydarzenie Funkcja rozrywkowa Ostania z funkcji komunikacji łączy się z relaksem i zabawą, jest także realizowana poprzez uczestnictwo w spotkaniach towarzyskich. Dla cyfrowych rodziców Internet sam w sobie jest często źródłem pozytywnych doświadczeń emocjonalnych. 70% z nich korzysta z Sieci do celów pozazawodowych, a 72% przyznaje, że zdarza się im używać Internetu w czasie, który przeznaczony był początkowo dla dzieci (Chmiel, 2018). Niemalże 30% używa go rodzinnie w celach rozrywkowych, np. by wspólnie z dzieckiem grać na smartfonie, surfować w Sieci czy oglądać filmiki (Wartella i in., 2014). Pandemia COVID-19 w znacznym stopniu ograniczyła możliwość spotkań w tradycyjnej formie. Technologiczni liderzy komunikacji online udoskonalili media umożliwiające nawiązywanie połączeń audio-wideo, przez co mogły one stać się rodzinną codziennością. Z uwagi na istniejące obostrzenia i ograniczenia dotyczące zgromadzeń, wirtualne rozmowy stały się coraz bardzie popularne. Przykładowo, aplikacja WhatsApp umożliwiająca wysyłanie wiadomości tekstowych oraz prowadzenie konwersacji dźwiękowych i wideo, odnotowała w czasie pandemii średnio 40% wzrost liczby użytkowników (Kantar, 2020). Laptop i smartfon stały się tymczasowo członkami rodzin, reprezentującymi ich realne wizerunki w sytuacji, gdy niemożliwa jest bezpośrednia rozmowa. Warto jednak zauważyć, że Internet pełnił funkcje pośredniczące jeszcze przed czasem pandemii. W odniesieniu do tradycyjnych kontaktów społecznych na grupach lokalnych w mediach społecznościowych często pojawiały się bowiem posty, zazwyczaj publikowane przez kobiety, w których autorki informowały np. o przeprowadzce na dane osiedle i poszukiwaniu innych mam do wspólnych spacerów czy wizyt na placu zabaw. Serwisy parentingowe stanowią często źródło inspiracji zabaw rodzinnych. Ponadto rodzice czerpią informacje na ten temat z dedykowanych grup na portalach społecznościowych. Zabawy są często pogrupowane zależnie od wieku dziecka, miejsca KWARTALNIK NAUKOWY FIDES ET RATIO 4(48)2021 ISSN Strona 226
17 bądź wykorzystywanych środków i akcesoriów (np. inspiracje i przykłady zabaw plastycznych, muzycznych, ruchowych), co ułatwia odnalezienie tych najbardziej adekwatnych. Rodzice w bezpośredniej komunikacji mailowej bądź poprzez grupę przesyłają sobie kolorowanki i gotowe karty pracy, wymieniają się również informacjami na temat atrakcyjnych miejsc dla dzieci, takich jak sale zabaw, parki rozrywki, klubiki malucha. Rozrywkowa aktywność internetowa rodziców nie ogranicza się jedynie do wyszukiwania informacji na temat możliwych działań z dziećmi. Matki i ojcowie starają się również przełożyć trudy rodzicielstwa na humorystyczne działania online. Przykładem takiej formy, może być tworzenie bądź przeglądanie memów 3 dotyczących problemów, z którymi mierzą się młodzi rodzice albo ilustrujących oczekiwania i rzeczywistość macierzyńską bądź ojcowską. Memy mogą przybierać formę rysunków lub zdjęć realnych osób. W tym kontekście mogą one być częściowo powiązane ze wspomnianym już zjawiskiem sharentingu, a przede wszystkim jego skrajnego przejawu określanego mianem troll parentingu, polegającego na zamieszczaniu w Sieci, mających wzbudzić u odbiorcy rozbawienie, fotografii i nagrań z dziećmi, które w rzeczywistości je kompromitują lub ośmieszają (Chrostowska, 2018). Oprócz wystylizowanego dziecka zdjęcie jest często opatrzone komentarzem, który ma potęgować zamierzony efekt. Zjawisko to jednak zyskuje na popularności, jednakże jest wątpliwe etycznie i prawnie. 4. Czy komunikacja online sprzyja realizacji roli rodzicielskiej? Komunikacja internetowa pełni różne funkcje zaczynając od prostego przekazywania treści i edukowania, przez budowanie tożsamości indywidualnej i grupowej, a kończąc na mobilizowaniu do działania i walorach rozrywkowo-humorystycznych. Jednocześnie sposoby i zakres użytkowania są związane zarówno z czynnikami dotyczącymi człowieka personalnie, jego cech, potrzeb, czy kompetencji, ale i od jego otoczenia społecznego. Raport dotyczący rodzicielstwa w erze cyfrowych technologii stworzony przez Wartellę i współpracowników (2014) wskazuje, że jedynie 29% badanych rodziców uznaje nowe urządzenia mobilne za przydatne w wypełnianiu obowiązków wychowawczych. Jednocześnie przeważająca część ankietowanych korzysta z Internetu oraz zezwala na to córkom i synom zazwyczaj czyniąc to w warunkach kontrolowanych, szczególnie w przypadku małych dzieci. Badania Pew Research Center (2020) wskazują, że 2/3 rodziców ma poczucie, że rodzicielstwo jest trudniejsze aktualnie, niż było 20 lat wcześniej. Za główne tego powody uznają oni rozwój technologii oraz mediów społecznościowych, zmiany w zakresie morale oraz szybszą ekspozycję na nowiny teleinformatyczne. Mimo to są oni 3 Memy są definiowane jako: a) grupa przedmiotów cyfrowych o wspólnych cechach co do treści, formy, i / lub postawa, która (b) została stworzona ze świadomością siebie nawzajem, oraz (c) były rozpowszechniane, naśladowane i / lub przekształcane przez Internet przez wielu użytkowników (Shifman, 2013, s. 41). KWARTALNIK NAUKOWY FIDES ET RATIO 4(48)2021 ISSN Strona 227
Perception of the data protection and privacy issues by children and youth
Projekt Postrzeganie zagadnień związanych z ochroną danych i prywatnością przez dzieci i młodzież Perception of the data protection and privacy issues by children and youth Prezentacja wybranych wyników
SPOŁECZNOŚCI INTERNETOWE
SPOŁECZNOŚCI INTERNETOWE Wykorzystanie nowoczesnych technologii w badaniach konsumenckich Inquiry sp. z o.o. O INQUIRY Od ponad 10 lat prowadzimy badania konsumenckie dla klientów z branży FMCG, sieci
Badanie Millward Brown (maj 2017): Presja trendów jak massmedia kształtuje Milenialsów?
Badanie Millward Brown (maj 2017): Presja trendów jak massmedia kształtuje Milenialsów? dr Izabella Anuszewska, Research Unit Director, Kantar Millward Brown Dorota Tymińska, Managing Director, ABi Media
Warsztaty Facebook i media społeczniościowe. Część 1 Anna Miśniakiewicz, Konrad Postawa
Warsztaty Facebook i media społeczniościowe Część 1 Anna Miśniakiewicz, Konrad Postawa Plan warsztatów 1. Co to są media społecznościowe? 2. Jak wygląda nowoczesna komunikacja - formy, sposoby, treści?
Dzieci aktywne online. Urodzeni z myszką w ręku Często online, rzadziej offline Treści poszukiwane
Dzieci aktywne online Urodzeni z myszką w ręku Często online, rzadziej offline Treści poszukiwane październik 2007 Raport Dzieci aktywne online został opracowany na potrzeby I Międzynarodowej Konferencji
ZAGROŻENIE FONOHOLIZMEM... EWELINA KUCHARSKA
ZAGROŻENIE FONOHOLIZMEM... EWELINA KUCHARSKA To nie jest prezentacja o uzależnionych dzieciach To opowieść o relacjach panujących w domu i w najbliższym otoczeniu uczniów WNIOSKI To opowieść o procesie
Diagnoza potrzeb i problemów występujących w społeczności szkolnej
Diagnoza potrzeb i problemów występujących w społeczności szkolnej Celem diagnozy środowiska szkolnego jest opracowanie i stworzenie jak najlepszych warunków rozwojowych dla dzieci i uczniów przebywających
ZAŁOŻENIA TEORETYCZNE Na skrzydłach przyjaźni czyli o relacjach.
ZAŁOŻENIA TEORETYCZNE Na skrzydłach przyjaźni czyli o relacjach. Powiedz mi, a zapomnę. Pokaż mi, a zapamiętam. Pozwól mi zrobić, a zrozumiem. Konfucjusz DIAGNOZA PROBLEMU Co powoduje, że grupa rówieśnicza
Co nowego w nowych mediach?
http://kmalinowski89.wordpress.com/2011/02/11/why-new-media-matters/ Co nowego w nowych mediach? dr Politechnika Koszalińska Instytut Neofilologii i Komunikacji Społecznej o internecie przed Web 2.0
Firmowe media społecznościowe dla pracowników
Firmowe media społecznościowe dla pracowników Raport z badania Maciej Dymalski, Szymon Góralski Wrocław, 2012 ul. Więzienna 21c/8, 50-118 Wrocław, tel. 71 343 70 15, fax: 71 343 70 13, e-mail: biuro@rrcc.pl,
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy SPOTKANIE DLA RODZICÓW Bezpieczne surfowanie, czyli jak uchronić dziecko przed zagrożeniami Internetu. Olga GOLONKA Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie
Jak działają social media?
3.1.1 Jak działają social media? Wg definicji publikowanej na Wikipedii Media społecznościowe (ang. Social Media) to określenie odnoszące się do ogólnie pojętego korzystania z internetowych i mobilnych
Poniższe pytania dotyczą różnych spraw związanych z korzystaniem z mediów i urządzeń cyfrowych, w tym komputerów stacjonarnych, laptopów, notebooków,
Poniższe pytania dotyczą różnych spraw związanych z korzystaniem z mediów i urządzeń cyfrowych, w tym komputerów stacjonarnych, laptopów, notebooków, smartfonów, tabletów, telefonów komórkowych bez dostępu
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Aktywność młodych w sieci Katarzyna Pietraszek Na podstawie badania dojrzałości technologicznej uczniów Doroty Kwiatkowskiej i Marcina Dąbrowskiego Uniwersytet w Białymstoku
INTERNET TO CYFROWE PODWÓRKO MŁODYCH?
INTERNET TO CYFROWE PODWÓRKO MŁODYCH? Dziecko autorem poczytnego bloga? Rodzic jako ambasador internetu? Młodzież = cyfrowi tubylcy? Czy młodzi ludzie tworzą wartościowe treści przy wykorzystaniu nowych
AKADEMIA DLA MŁODYCH PRZEWODNIK TRENERA. PRACA ŻYCIE UMIEJĘTNOŚCI
PRACA ŻYCIE UMIEJĘTNOŚCI www.akademiadlamlodych.pl PODRĘCZNIK WPROWADZENIE Akademia dla Młodych to nowa inicjatywa mająca na celu wspieranie ludzi młodych w rozwijaniu umiejętności niezbędnych w ich miejscu
PROGRAM SOCJOTERAPEUTYCZNY - ZAJĘCIA ROZWIJAJĄCE KOMPETENCJE EMOCJONALNO - SPOŁECZNE
PROGRAM SOCJOTERAPEUTYCZNY - ZAJĘCIA ROZWIJAJĄCE KOMPETENCJE EMOCJONALNO - SPOŁECZNE 1. Założenia programu: Program zajęć socjoterapeutycznych rozwijających kompetencje emocjonalno - społeczne jest jedną
Zajęcia aktywizacyjne są prowadzone w grupach składających się z nie więcej niż 16 osób.
http://www.pup-rybnik.pl/dla_bezrobotnych/zajecia_aktywizacyjne.html Grafika : drukuj / nie drukuj Zajęcia aktywizacyjne Zajęcia aktywizacyjne dotyczą szczegółowych zagadnień przydatnych w uzupełnianiu
Mgr Anna Bernacka Mgr Justyna Cherchowska Uniwersytet Warmińsko Mazurski w Olsztynie
Mgr Anna Bernacka Mgr Justyna Cherchowska Uniwersytet Warmińsko Mazurski w Olsztynie Obecnie jesteśmy świadkami niespotykanej dynamiki postępu technologicznego, który w głównej mierze tyczy się sposobu
POSTAW NA ROZWÓJ! 19.05.2011 KONFERENCJA PODSUMOWUJĄCA PROJEKT
19.05.2011 KONFERENCJA PODSUMOWUJĄCA PROJEKT POSTAW NA ROZWÓJ! Kampania informacyjno promocyjna oraz doradztwo dla osób dorosłych w zakresie kształcenia ustawicznego edycja 2 Projekt współfinansowany przez
Badanie postaw i opinii środowiska lekarzy i lekarzy dentystów związanych z Systemem Informacji Medycznej i wizerunkiem środowiska lekarzy
Badanie postaw i opinii środowiska lekarzy i lekarzy dentystów związanych z Systemem Informacji Medycznej i wizerunkiem środowiska lekarzy Skrócona wersja raportu z badania ilościowego realizowanego wśród
AKADEMIA MŁODEGO EKONOMISTY
AKADEMIA MŁODEGO EKONOMISTY Dziecko i media Aktywność młodych w sieci Marek Staniewicz Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu 12 czerwca 2017 r. W 2014 roku, na zlecenie NASK oraz Rzecznika Praw Dziecka,
maciaszczyk interaktywny wzbudzamy e-mocje
maciaszczyk interaktywny wzbudzamy e-mocje Nie chcemy, żeby ludzie Cię zobaczyli. Chcemy, żeby Cię zapamiętali. Jak zbudujemy Twój wizerunek w Internecie? Kompleksowa oferta działań interactive obejmuje
Rozwijanie kompetencji kluczowych uczniów. Wyzwania i możliwości tworzenia polityki edukacyjnej na poziomie jednostki samorządu terytorialnego
Rozwijanie kompetencji kluczowych uczniów. Wyzwania i możliwości tworzenia polityki edukacyjnej na poziomie jednostki samorządu terytorialnego dr Olga Napiontek, Fundacja Civis Polonus Kompetencje kluczowe
BEZPIECZEŃSTWO W SIECI. Badanie przeprowadzone w czerwcu 2017
BEZPIECZEŃSTWO W SIECI Badanie przeprowadzone w czerwcu 2017 O RAPORCIE Uczniowie podają w sieci więcej danych niż rodzice, zwłaszcza w social media. Ponad 12 tysięcy uczniów i 10 tysięcy rodziców wypełniło
Wiarygodne informacje czy są dziś. w cenie? Wiarygodne informacje - czy są dziś. w cenie? TNS Maj 2016 K.023/16
Wiarygodne informacje czy są dziś Informacja o badaniu Współczesne media aż kipią od informacji. W zalewie wiadomości z najróżniejszych źródeł coraz trudniej odróżnić te wiarygodne od tych nierzetelnych.
Social Media Część 1 Trendy w korzystaniu. Luty 2017
Social Media 2016 Część 1 Trendy w korzystaniu Luty 2017 Wprowadzenie O badaniu Social Media 2016 to czwarta edycja podsumowania mediów społecznościowych w Polsce realizowana przez agencję badawczo-analityczną
BEZPŁATNA APLIKACJA MOBILNA DO ORGANIZACJI SPONTANICZNYCH SPOTKAŃ SPORTOWYCH
BEZPŁATNA APLIKACJA MOBILNA DO ORGANIZACJI SPONTANICZNYCH SPOTKAŃ SPORTOWYCH Czym jest Playces? Playces to unikalna, pierwszy tego typu projekt na świecie. Tworzony jest przez zespół prawdziwych pasjonatów
Poziom 5 EQF Starszy trener
Poziom 5 EQF Starszy trener Opis Poziomu: Trener, który osiągnął ten poziom rozwoju kompetencji jest gotowy do wzięcia odpowiedzialności za przygotowanie i realizację pełnego cyklu szkoleniowego. Pracuje
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Psychologia potrzeb. Dr Monika Wróblewska EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Psychologia potrzeb Dr Monika Wróblewska Uniwersytet w Białymstoku 10 czerwca 2010 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL 1. Specyfika potrzeb
WYSTAWY DLA WSZYSTKICH: jak przygotować uczniów do zwiedzania. Projekt współfinansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego
WYSTAWY DLA WSZYSTKICH: jak przygotować uczniów do zwiedzania Projekt współfinansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego Rekomendacje dla nauczycieli 0# Wstęp Wycieczki szkolne to
Wykorzystanie nowych mediów w procesie kształcenia jako przykład innowacji dydaktycznej
Wykorzystanie nowych mediów w procesie kształcenia jako przykład innowacji dydaktycznej mgr Sylwia Polcyn-Matuszewska Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Informacja o autorce: mgr Sylwia Polcyn-Matuszewska
Koncepcja pracy. Przedszkola Publicznego Nr 32. w Tarnowie. Promującego Zdrowie
Koncepcja pracy Przedszkola Publicznego Nr 32 w Tarnowie Promującego Zdrowie Koncepcja Pracy Przedszkola Publicznego Nr 32 w Tarnowie została opracowana na podstawie: 1. Rozporządzenia Ministra Edukacji
PRZEBIEG (KROK PO KROKU Z UWZGLĘDNIENIEM METOD I SZACUNKOWEGO CZASU) I FORMA REALIZACJI ZAJĘĆ
CZAS REALIZACJI SCENARIUSZA, W TYM LICZBA I CZAS PLANOWANYCH SPOTKAŃ. 12 h = 3 spotkania x 4h PRZEBIEG (KROK PO KROKU Z UWZGLĘDNIENIEM METOD I SZACUNKOWEGO CZASU) I FORMA REALIZACJI ZAJĘĆ Umiejętności
DZIAŁAM W SIECIACH SPOŁECZNOŚCIOWYCH
TYTUŁ MODUŁU. DZIAŁAM W SIECIACH SPOŁECZNOŚCIOWYCH CELE MODUŁU I UMIEJĘTNOŚCI CYFROWE DO NABYCIA W TRAKCIE ZAJĘĆ, ZE WSKAZANIEM KTÓRE PODSTAWOWE UMIEJĘTNOŚCI CYFROWE ZOSTAŁY UWZGLĘDNIONE W SCENARIUSZU.
Cel i zawartość prezentacji
Cel i zawartość prezentacji Głównym celem prezentacji jest przedstawienie mało popularnej i nieznanej jeszcze w Polsce metody nauczania WebQuest, wykorzystującej Internet jako źródło informacji oraz jako
Na podstawie: Lori M. Takeuchi. Families matter: designing media for a digital age. New York: The Joan Ganz Cooney Center at Sesame Workshop 2011.
Na podstawie: Lori M. Takeuchi. Families matter: designing media for a digital age. New York: The Joan Ganz Cooney Center at Sesame Workshop 2011. Sara Grimes, Deborah Fields. Kids online: A new research
www.uniwersytetdzieci.pl Czy komputer jest oknem na świat?
www.uniwersytetdzieci.pl Czy komputer jest oknem na świat? Internauci w Polsce Wszyscy internauci- 2008 15,8 mln Ilośd w mln 1,1 1,9 2,4 3,7 4,7 1,7 Internet w największym zakresie dociera do ludzi młodych
Projekt z dnia 25 czerwca 2015 r. z dnia... 2015 r.
Projekt z dnia 25 czerwca 2015 r. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ 1) z dnia... 2015 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej,
SPECYFIKA PRZYWÓDZTWA EDUKACYJNEGO I KOMPETENCJE POLSKICH DYREKTORÓW
Prezentacja przedstawiona podczas VIII Kongresu Zarządzania Oświatą, OSKKO, Warszawa 25-27.09.2013 www.oskko.edu.pl/kongres/ SPECYFIKA PRZYWÓDZTWA EDUKACYJNEGO I KOMPETENCJE POLSKICH DYREKTORÓW DR ROMAN
Percepcja siebie i świata uczniów z lekkim upośledzeniem umysłowym pochodzących z rodzin pełnych i niepełnych
Percepcja siebie i świata uczniów z lekkim upośledzeniem umysłowym pochodzących z rodzin pełnych i niepełnych Percepcja, czyli świadome reagowanie na bodziec zewnętrzny, umożliwia dziecku zdobywanie informacji
Akademia Menedżera II
Akademia Menedżera II Terminy: 6-8 listopada 2019 r Cena : 2850 zł netto Kontakt: Sylwia Kacprzak tel. +48 508 018 327 sylwia.kacprzak@pl.ey.com Twój partner w rozwoju kompetencji W pełnieniu swojej roli
KOMPETENCJE SPOŁECZNE
Załącznik nr do Regulaminu przeprowadzania okresowej oceny pracowników niebędących nauczycielami akademickimi ARKUSZ OCENY NR Wypełnia: Pracownik, który nie zajmuje stanowiska kierowniczego (oceniany)
Iv. Kreatywne. z mediów
Iv. Kreatywne korzystanie z mediów Edukacja formalna dzieci Kreatywne korzystanie z mediów [ 45 ] Zagadnienia Wychowanie przedszkolne Szkoła podstawowa, klasy 1-3 Szkoła podstawowa, klasy 4-6 Tworzenie
OFERTA REKLAMOWA. wrzesień 2016
OFERTA REKLAMOWA wrzesień 2016 PROFIL WYDAWCY to firma tworzona przez ludzi z pasją i wieloletnim doświadczeniem w branży edukacyjnej. Celem firmy jest świadczenie najwyższej jakości usług edukacyjnych
Dr Anna Miotk, PBI/UKSW. Generacje w internecie
Dr Anna Miotk, PBI/UKSW Generacje w internecie O czym będę mówić Polskie Badania Internetu Badanie Gemius/PBI standard pomiaru widowni internetowej Dane z badania Gemius/PBI dotyczące zachowań różnych
Kontakty rodziców dzieci 6 i 7-letnich z przedszkolem/szkołą 1
Kontakty rodziców dzieci 6 i 7-letnich z przedszkolem/szkołą 1 Relacje między nauczycielami i rodzicami mogą być czynnikiem pośrednio wspierającym jakość nauczania uczniów, na co zwracają uwagę zarówno
Załącznik nr 2 SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI
Załącznik nr 2 SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI 1 1. Szkoła prowadzi systematyczną działalność wychowawczą, edukacyjną, informacyjną i profilaktyczną wśród uczniów, ich rodziców oraz nauczycieli, wychowawców
SMO MEDIA I KANAŁY SPOŁECZNOŚCIOWE. Bydgoszcz, dnia..2014 r. Usługodawca
Bydgoszcz, dnia..2014 r. SMO MEDIA I KANAŁY SPOŁECZNOŚCIOWE Usługodawca Talem Technologies Sp. z o.o. ul. Cieszkowskiego 22/1; 85-052 Bydgoszcz Tel. 52 366 70 73; Infolinia: 801 080 238 NIP: 967-12-41-356;
Wykorzystanie komputera przez uczniów klas IV VI szkoły podstawowej w uczeniu się sprawozdanie z badań sondażowych
Wydawnictwo UR 2017 ISSN 2080-9069 ISSN 2450-9221 online Edukacja Technika Informatyka nr 3/21/2017 www.eti.rzeszow.pl DOI: 10.15584/eti.2017.3.36 MAREK HALLADA Wykorzystanie komputera przez uczniów klas
Zarządzanie kompetencjami
Zarządzanie kompetencjami Zarządzanie kompetencjami reprezentuje jeden z najnowszych nurtów zarządzania zasobami ludzkimi. Jako datę początku zainteresowania zarządzaniem kompetencjami w literaturze wskazuje
Nowy cykl szkoleń w Instytucie Małego Dziecka im. Astrid Lindgren
Nowy cykl szkoleń w Instytucie Małego Dziecka im. Astrid Lindgren 1. Warsztat Przestrzeń jako trzeci nauczyciel - aranżacja bezpiecznej i inspirującej przestrzeni w przedszkolu, 09.12. 10.12.2016., koszt:
INDYWIDUALNY PLAN DZIAŁANIA
INDYWIDUALNY PLAN DZIAŁANIA Imię i nazwisko uczestnika / uczestniczki Część 1 Diagnoza zainteresowań uczestnika / uczestniczki Proszę wskazać interesujące Pana/Panią obszary:. PRACA I ROZWÓJ ZAWODOWY.1.
7 8 lat. 92,4% telefonów. 10 lat 86,6% 56% 70% 25,6% 10,3% 29,1% #1 WZORY KORZYSTANIA ZE SMARTFONA*
#1 WZORY KORZYSTANIA ZE SMARTFONA* przeciętny wiek rozpoczęcia regularnego korzystania z własnego telefonu komórkowego to 10 lat a w dużych aglomeracjach miejskich 7 8 lat 92,4% telefonów użytkowanych
1. Wybrane psychologiczne problemy organizacji i zarządzania (12 godz.) 2. Zachowania ludzi w organizacji (8 godz.)
1. Wybrane psychologiczne problemy organizacji i zarządzania (12 godz.) Kulturowe i społeczne uwarunkowania kierowania ludźmi Style kierowania Menedżer a przywódca Ewolucja koncepcji przywództwa Zachowania
Koncepcja pracy Przedszkola Miejskiego nr 21 w Olsztynie
Koncepcja pracy Przedszkola Miejskiego nr 21 w Olsztynie KONCEPCJA PRACY PRZEDSZKOLA MIEJSKIEGO NR 21 W OLSZTYNIE Misją naszego przedszkola jest tworzenie klimatu zapewniającego wszechstronny rozwój wszystkich
Społeczne uwarunkowania uczestnictwa w kulturze Raport z badania przy pomocy ankiety internetowej
Społeczne uwarunkowania uczestnictwa w kulturze Raport z badania przy pomocy ankiety internetowej Kongres Marketing i Promocja Placówki Kulturalnej Katowice 2012 O badaniu Cele badania Celem badania był
Rola internetu w zakupach artykułów spożywczych
Warszawa, 14 września 2010 r. Informacja prasowa IAB Polska Rola internetu w zakupach artykułów spożywczych Wyniki badania przeprowadzonego dla IAB przez PBI wskazują, że internauci aktywnie interesują
Raport oceny kompetencji
Symulacje oceniające kompetencje Raport oceny kompetencji Rut Paweł 08-01-2015 Kompetencje sprzedażowe dla efactor Sp. z o.o. Dane osobowe Rut Paweł CEO pawel.rut@efactor.pl more-than-manager.com 2 z 13
Dziennikarze technologiczni pod lupą ComPress
Dziennikarze technologiczni pod lupą ComPress Agencja Public Relations ComPress zrealizowała badanie mające na celu poznanie opinii dziennikarzy zajmujących się nowymi technologiami na temat preferowanych
Imię i nazwisko:. Data:...
TEST KOMPETENCJI KOMPUTEROWYCH w ramach projektu Wykwalifikowane M@zowsze Oś priorytetowa X Edukacja dla rozwoju regionu Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na lata 2014-2020 Działanie
SHOPPER FEEDBACK. Nowoczesna metoda analizy potrzeb i satysfakcji klientów. Inquiry sp. z o.o.
SHOPPER FEEDBACK Nowoczesna metoda analizy potrzeb i satysfakcji klientów Inquiry sp. z o.o. O INQUIRY Od ponad 10 lat prowadzimy badania konsumenckie dla klientów z branży FMCG, sieci detalicznych oraz
CZYM JEST MARKETING W MEDIACH SPOŁECZNOŚCIOWYCH?
Media społecznościowe szybko doganiają pocztę emailową, która nadal jest podstawowym sposobem przekazywania wiadomości i informacji online. Facebook ma ponad 1 miliard użytkowników, ponad 55 milionów wiadomości
Generacja Y o mediach społecznościowych w pracy
Generacja Y o mediach społecznościowych w pracy Raport z badania sierpień 2013 r. O badaniu Media społecznościowe powoli zmieniają organizacje. Nie dzieje się to tak szybko, jak się spodziewano kilka lat
Innowacja pedagogiczna: Edukacja medialna. OPIS INNOWACJI
Innowacja pedagogiczna: Edukacja medialna. Podnoszenie kompetencji uczniowskich w dziedzinie odbioru mediów i posługiwania się mediami jako narzędziami intelektualnymi współczesnego człowieka. Bezpośrednim
Workplace by Facebook. Twoja bezpieczna, firmowa sieć społecznościowa
Workplace by Facebook Twoja bezpieczna, firmowa sieć społecznościowa Nowe spojrzenie na pracę W ostatnich latach znacząco zmienił się sposób spojrzenia na pracę. Telefon stacjonarny i poczta email przestały
0Digital employer branding
0Digital employer branding OPRACOWANE PRZEZ Spis treści 01 02 Digital employer branding w pigułce /str. 3 Komunikacja w digitalu /str. 6 a) Komunikacja zewnętrzna /str. 8 03 04 b) Komunikacja wewnętrzna
Fundacja Rozwoju Środowisk Lokalnych PODPORA
FUNDACJA ROZWOJU ŚRODOWISK LOKALNYCH PODPORA WYNIKI BADANIA AKTYWNOŚC SPOŁECZNA SENIOREK W POWIECIE DĄBROWSKIM SMYKÓW 2014 Co sądzić o seniorach, a szczególnie kobietach? Jakie jest ich społeczne zaangażowanie
Streszczenie pracy doktorskiej Autor: mgr Wojciech Wojaczek Tytuł: Czynniki poznawcze a kryteria oceny przedsiębiorczych szans Wstęp W ciągu
Streszczenie pracy doktorskiej Autor: mgr Wojciech Wojaczek Tytuł: Czynniki poznawcze a kryteria oceny przedsiębiorczych szans Wstęp W ciągu ostatnich kilku dekad diametralnie zmienił się charakter prowadzonej
Media społecznościowe: wykorzystanie w PR
: O badaniu Cel Deklarowany zakres wykorzystania mediów społecznościowych w komunikacji public relations i marketingowej Opinie pracowników branży PR & marketing na temat ich oczekiwań związanych z tego
MODEL KOMPETENCYJNY DYREKTORA
MODEL KOMPETENCYJNY DYREKTORA JAKO NARZĘDZIE WSPOMAGAJĄCE ZARZĄDZANIE PLACÓWKĄ ZARZĄDZANIE PO WROCŁAWSKU prof. UWr Kinga Lachowicz-Tabaczek Instytut Psychologii Uniwersytetu Wrocławskiego, HR Projekt Wrocław
KONCEPCJA PRACY PRZEDSZKOLA,,LEŚNY ZAKĄTEK W ZĄBKACH HASŁO PRZEWODNIE : KREATYWNY, OTWARTY PRZEDSZKOLAK MŁODYM EKOLOGIEM.
Publiczne Przedszkole Nr 2 w Ząbkach Leśny Zakątek KONCEPCJA PRACY PRZEDSZKOLA,,LEŚNY ZAKĄTEK W ZĄBKACH HASŁO PRZEWODNIE : KREATYWNY, OTWARTY PRZEDSZKOLAK MŁODYM EKOLOGIEM. Wizja przedszkola Przedszkole
Obecnie w USA jest ok. 29 mln telepracowników, natomiast w Europie - ok. 10 milionów.
Obecnie w USA jest ok. 29 mln telepracowników, natomiast w Europie ok. 10 milionów. Początki telepracy sięgają lat 70. XIX w. Jednak prawdziwy rozwój tej formy zatrudnienia miał miejsce pod koniec XX w.
Oferta pracy dla specjalisty ds. content marketingu
Oferta pracy dla specjalisty ds. content marketingu Wynagrodzenie: 3000 3500 zł netto Zadania na tym stanowisku: Zarządzanie treściami na naszych blogach i w social mediach (w tym prowadzenie kanałów na
Czy nauczyciele wykorzystują nowoczesne technologie informacyjno-komunikacyjne w kształceniu? Raport z badań.
Czy nauczyciele wykorzystują nowoczesne technologie informacyjno-komunikacyjne w kształceniu? Raport z badań. dr Katarzyna Mikołajczyk mgr Katarzyna Pietraszek Centrum Rozwoju Edukacji Niestacjonarnej
Test inteligencji emocjonalnej. Katarzyna Thomas
Test inteligencji emocjonalnej Wykresy i liczby 2013-08-01 Poufne Normy: Poland 2010 Niniejszy raport zawiera informacje i wskazówki pomocne przy rozwijaniu wiedzy i świadomości dotyczącej inteligencji
EDUKACJA EKOLOGICZNA PRZYSZŁOŚCI JUŻ TERAZ
EDUKACJA EKOLOGICZNA PRZYSZŁOŚCI JUŻ TERAZ Magdalena Machinko-Nagrabecka Kierownik Działu Edukacji Ekologicznej Centrum UNEP/GRID-Warszawa Warszawa, 23 stycznia 2013 r. NFOŚiGW - Konsultacje w sprawie
Oddziaływanie mediów na dzieci i młodzież Kod przedmiotu
Oddziaływanie mediów na dzieci i młodzież - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Oddziaływanie mediów na dzieci i młodzież Kod przedmiotu 14.4-WP-PSChM-OMnDiM Wydział Kierunek Wydział Pedagogiki,
omnia.pl, ul. Kraszewskiego 62A, 37-500 Jarosław, tel. +48 16 621 58 10 www.omnia.pl kontakt@omnia.pl
.firma Dostarczamy profesjonalne usługi oparte o nowoczesne technologie internetowe Na wstępie Wszystko dla naszych Klientów Jesteśmy świadomi, że strona internetowa to niezastąpione źródło informacji,
Rola rodziców i nauczycieli w procesie adaptacji dziecka w szkole
Organizator: Kuratorium Oświaty w Gdańsku 8 i 9 grudnia 2015 roku Konferencje dla Nauczycieli pt.: Szkolne progi: jak pomóc uczniom przejść do klasy czwartej? PSYCHOLOGIA na UAM od 1919 roku Rola rodziców
Przedszkole Specjalne nr 2 Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Dąbrowie Górniczej rok szkolny Ewaluacja wewnętrzna Wymaganie 6
Przedszkole Specjalne nr 2 Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Dąbrowie Górniczej rok szkolny 2017-2018 Ewaluacja wewnętrzna Wymaganie 6 Rodzice są partnerami szkoły lub placówki WNIOSKI I REKOMENDACJE
KONCEPCJA PRACY GMINNEGO PRZEDSZKOLA W WĄSEWIE MISJA:
KONCEPCJA PRACY GMINNEGO PRZEDSZKOLA W WĄSEWIE Dzieci są wiosną rodziny I społeczeństwa nadzieją, która ciągle kwitnie przyszłością, która bez przerwy się otwiera. MISJA: J.P. II Każde dziecko jest dla
Oferta dla III sektora
Stowarzyszenie Młodych Profesjonalistów Extremum Oferta dla III sektora Stowarzyszenie Młodych Profesjonalistów Extremum ul. Garncarska 2/9, 61-817 Poznań tel. 501 684 242 e-mail: extremum@extremum.org.pl
finansjalizacji gospodarki
Finansjalizacja gospodarstw domowych jako zewnętrzny efekt finansjalizacji gospodarki Artur Borcuch Instytut Zarządzania, Wydział Zarządzania i Administracji, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach
Nawyki komunikacyjne w przekroju pokoleniowym
Nawyki komunikacyjne w przekroju pokoleniowym Raport z ilościowego projektu badawczego Warszawa, październik 2011 Cele badania Celem badania była diagnoza różnych form kontaktu oraz różnic w nawykach komunikacyjnych
Gimnazjum nr 34 w Katowicach
Gimnazjum nr 34 w Katowicach ZARZĄDZANIE KLASĄ 1.3 Proaktywność BUDOWANIE RELACJI 2.1. Posługuj się imieniem dziecka RELACJE DOM SZKOŁA 5.2 Pytaj rodziców Celem naszych działań było zmniejszenie stresu
Poniższe pytania dotyczą różnych spraw związanych z korzystaniem z mediów i urządzeń cyfrowych, w tym komputerów stacjonarnych, laptopów, notebooków,
Poniższe pytania dotyczą różnych spraw związanych z korzystaniem z mediów i urządzeń cyfrowych, w tym komputerów stacjonarnych, laptopów, notebooków, smartfonów, tabletów, telefonów komórkowych bez dostępu
Klient poczty elektronicznej
Klient poczty elektronicznej Microsoft Outlook 2010 wysyłaj i odbieraj pocztę elektroniczną, zarządzaj kalendarzem, kontaktami oraz zadaniami. Aplikacja Outlook 2010 to narzędzie spełniające wszystkie
BĘDĘ PRZEDSZKOLAKIEM ADAPTACJA DZIECI 3-LETNICH W PRYWATNYM PRZEDSZKOLU POD MUCHOMORKIEM W TORUNIU
BĘDĘ PRZEDSZKOLAKIEM ADAPTACJA DZIECI 3-LETNICH W PRYWATNYM PRZEDSZKOLU POD MUCHOMORKIEM W TORUNIU WSTĘP Adaptacja polega na przystosowaniu się jednostki lub grupy do funkcjonowania w zmienionym środowisku
Poprzez wysyłanie wulgarnych i złośliwych SMS-ów i i. Poprzez kłótnie internetowe (tzw. flame war).
To wirtualna agresja, która prowadzi do realnych krzywd. Agresja wśród dzieci była, jest i będzie. Na przestrzeni lat zmienia się jednak forma wyrażania złości w stosunku do drugiego człowieka. Wcześniej
Polityka prywatności 1. Definicje: 1.1. Administrator sesyjne stałe kontekstowa behawioralna www Urządzenie Użytkownik
Polityka prywatności 1. Definicje: 1.1. Administrator - oznacza Greifbau Sp. z o. o. z siedzibą na ul. Morelowa 15, 30-222 Kraków, NIP: 677-236-72-58, 1.2. Cookies - oznacza dane informatyczne, w szczególności
PROFIL KLUCZOWYCH KOMPETENCJI FACYLITATORA International Association of Facilitators
International Association of Facilitators The Core Facilitator Competencies Framework PROFIL KLUCZOWYCH KOMPETENCJI FACYLITATORA International Association of Facilitators A1. Rozwijanie partnerskiego podejścia
ZADANIA EDUKACJI ELEMENTARNEJ
ZADANIA EDUKACJI ELEMENTARNEJ 1. Wspieranie dziecka w poznawaniu oraz wykorzystywaniu własnego potencjału rozwojowego i budowaniu pozytywnego obrazu własnego ja. 2. Tworzenie warunków umożliwiających dziecku
Rola i zadania koordynatora sieci. Warszawa,11.10.2012r.
Rola i zadania koordynatora sieci. Warszawa,11.10.2012r. Celem prezentacji jest: Przedstawienie roli i zadań koordynatora w moderowaniu sieci współpracy i samokształcenia. Wyjaśnienie specyfiki obowiązków
Komentarz do wyników polskiej wersji badania Blanchard Corporate Issues 2011
Komentarz do wyników polskiej wersji badania Warszawa, maj 2011 r. 1.Wprowadzenie Badanie zostało zrealizowane metodą ankiety elektronicznej między 14 grudnia 2010 a 16 stycznia 2011. Polska wersja badania,
CZYNNIKI SUKCESU PPG
CZYNNIKI SUKCESU PPG STOSOWANIE UMIEJĘTNOŚCI ZAWODOWYCH Wiedza o biznesie Wiedza specjalistyczna Wiedza o produktach i usługach Wiedza przemysłowa ZARZĄDZANIE REALIZACJĄ ZADAŃ Działanie w perspektywie
Aneks do Programu Wychowawczo Profilaktycznego Szkoły Podstawowej im. Jana Długosza w Piekarach opracowany na podstawie
Aneks do Programu Wychowawczo Profilaktycznego Szkoły Podstawowej im. Jana Długosza w Piekarach opracowany na podstawie Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 stycznia 2018 r. zmieniającego