Rachunkowość finansowa

Transkrypt

1 WYDZIAŁ ZARZĄDZANIA KATEDRA RACHUNKOWOŚCI Rachunkowość finansowa studia podyplomowe dr Beata Zyznarska-Dworczak

2 Program zajęć Zakres tematyczny zajęć wykład II 1) Księgi rachunkowe 2) Istota i zasady funkcjonowania kont księgowych 3) Zakładowy Plan Kont 4) Dzielenie i łączenie kont 5) Poprawianie błędów księgowych 6) Rozrachunki

3 Księgi rachunkowe Księgi rachunkowe tworzą (Art. 13 UoR): 1. dziennik (chronologiczne ujęcie zdarzeń), 2. księga główna (zbiór kont syntetycznych), 3. księgi pomocnicze (zbiór kont analitycznych), 4. zestawienie obrotów i sald kont księgi głównej oraz zestawienie sald kont ksiąg pomocniczych, 5. inwentarz (wykaz składników aktywów i pasywów).

4 Konto Konto

5 Konto Konto - urządzenie ewidencyjne służące do bieżącego ewidencjonowania jednorodnych operacji gospodarczych w celu odzwierciedlenia stanu i zmian określonego składnika bilansowego lub wyniku finansowego.

6 Konto Konto schemat teowy Nazwa konta i jego symbol cyfrowy Debet - Dt Winien - (Wn) Kredyt - Ct Ma Konto układ tabelaryczny w praktyce Zasada podwójnego zapisu

7 Konto schemat teowy Budowa konta Debet (Dt) Winien (Wn) Nazwa konta i jego symbol cyfrowy Credit (Ct) Ma (Ma) Sp./- Sp./- Inaczej: - debetowanie konta - obciążenie konta - zapisanie w ciężar konta - zapisy po stronie Wn (Dt) Zapisy debetowe Zapisy kredytowe Inaczej: - kredytowanie konta - uznanie konta - zapisy na dobro konta - zapisy po stronie Ma (Ct) Ʃ Obroty debetowe Sk (Ct) Obroty debetowe + Sk (Ct) Obroty kredytowe Ʃ Sk (Dt) Obroty kredytowe + Sk (Dt) 7

8 Konto rodzaje Rodzaje kont 1. Podział ogólny kont a) konta syntetyczne b) konta analityczne 2. Podział kont syntetycznych a) bilansowe - aktywne - pasywne b) wynikowe - kosztowe - przychodowe

9 Konto rodzaje a) Bilansowe (Dt) Konto bilansowe AKTYWNE (Ct) (Dt) Konto bilansowe PASYWNE (Ct) Sp. Sp. A A P P

10 Konto rodzaje a) Bilansowe Konto bilansowe Konto bilansowe (Dt) AKTYWNE (Ct) (Dt) PASYWNE (Ct) Sp. Sp. A A P P b) Wynikowe Konto wynikowe Konto wynikowe (Dt) KOSZTOWE (Ct) (Dt) PRZYCHODOWE (Ct) K K Prz Prz

11 Konto funkcjonowanie a) Konta bilansowe zamknięcie ustalenie sald końcowych konto aktywne Dt Nazwa Ct (BO) Sp.... Σ Obr. Dt suma Obr. Ct Σ Sk Dt (BZ) suma Saldo końcowe przyjmuje nazwę większych obrotów.

12 Konto funkcjonowanie a) Konta bilansowe zamknięcie ustalenie sald końcowych z BO konto aktywne konto pasywne Dt Nazwa Ct Dt Nazwa Ct Sp Sp. do BZ Σ Obr. Dt Obr. Ct Σ Σ Obr. Dt Obr. Ct Σ Sk Dt Sk Ct suma suma suma suma z BO b) Konta wynikowe na koniec okresu przeksięgowanie obrotów na konto bilansowe Wynik finansowy, są to konta bezsaldowe

13 Konto - Zakładowy Plan Kont (ZPK) Zakładowy Plan Kont (ZPK) Zakładowy Plan Kont (ZPK) por. zbiór zadań

14 Konto - Zakładowy Plan Kont (ZPK)

15 Zespół 2 ROZRACHUNKI I ROSZCZENIA Zespół 0 AKTYWA TRWAŁE Zespół 1 ŚRODKI PIENIĘŻNE I RACHUNKI BANKOWE I INNE KRÓTKOTERMINOWE AKTYWA FINANSOWE Zespół 3 MATERIAŁY I TOWARY

16 Zespół 4 KOSZTY WEDŁUG RODZAJÓW I ICH ROZLICZENIE Zespół 7 PRZYCHODY I KOSZTY Zespół 5 KOSZTY WEDŁUG TYPÓW DZIAŁALNOŚCI I ICH ROZLICZENIE Zespół 8 KAPITAŁY (FUNDUSZE) I WYNIK FINANSOWY Zespół 6 PRODUKTY I ROZLICZENIA MIĘDZYOKRESOWE

17 Konto przykłady Przykłady zapis prosty (1) Zakupiono materiały o wartości 500 zł płacąc gotówką (KW, Pz). W kasie było przed zakupem 1000 zł.

18 Konto przykłady Przykłady zapis prosty (2) Odbiorca uregulował należność w wysokości 400 zł na rachunek bankowy (WB). Stan początkowy konta Rozrachunki z odbiorcami 3300 zł.

19 Konto przykłady Przykłady zapis prosty (3) Uregulowano zobowiązania wobec dostawców przelewem z rachunku bankowego zł (WB). Stan początkowy konta Rachunek bankowy wynosił 9000 zł, a Rozrachunków z dostawcami zł.

20 Konto przykłady Przykłady zapis prosty (4) Zaciągnięto krótkoterminowy kredyt bankowy. Przelew nastąpił na rachunek bankowy 3000 zł (WB).

21 Konto przykłady Przykłady zapis prosty (5) Wydano do produkcji materiały z magazynu o wartości 800 zł (Rw). W magazynie znajdowały się pierwotnie materiały o wartości zł.

22 Konto przykłady Przykłady zapis prosty (6) Otrzymano fakturę za zużycie energii elektrycznej o wartości 5500 zł. Termin płatności 14 dni.

23 Konto przykłady Przykłady zapis prosty (7) Otrzymano fakturę za remont maszyny produkcyjnej 700 zł. Płatność gotówką, stan początkowy konta Kasa wynosił 3000 zł.

24 Konto przykłady Przykłady zapis prosty (8) Za sprzedane towary wystawiono fakturę na kwotę 1400 zł.

25 Konto przykłady Przykłady zapis prosty (9) Otrzymano darowiznę pieniężną w kwocie zł (KP).

26 Konto przykłady Przykłady zapis złożony 1) Zakupiono materiały o wartości 500 zł, płacąc gotówką 200 zł, a pozostałe 300 zł zostanie uregulowane w terminie późniejszym. Stan początkowy konta Kasa wynosił 3000 zł.

27 Konto przykłady Przykłady zapis złożony (2) Zaciągnięto kredyt bankowy o wartości zł (WB), z czego uregulowano zobowiązania z tytułu wynagrodzeń w wysokości zł, a reszta środków wpłynęła na rachunek bankowy (WB). Stan początkowy konta Rozrachunki z pracownikami wynosił zł

28 Konto przykłady (3) W magazynie znajdują się materiały o wartości 6500 zł. Materiały o wartości 750 zł uznano za nieprzydatne i je sprzedano. Wystawiono fakturę sprzedaży na kwotę 1200 zł z 14-dniowym terminem płatności. Wydano materiały z magazynu (Wz).

29 Konto operacje sprzedaży Operacje sprzedaży (~ batonik ) Dwa momenty: 1. Moment rzeczowy (następuje wydanie składników na zewnątrz => powstaje koszt) 2. Moment prawno-finansowy (powstaje należność lub następuje wpływ środków pieniężnych => powstaje przychód, ) W zależności od rodzajów sprzedawanych składników odmienne tytuły kosztów i przychodów:

30 Konto operacje sprzedaży MOMENT RZECZOWY (wydanie przedmiotu sprzedaży) MOMENT FINANSOWY (wystawienie faktury sprzedaży) Dt Ct Dt Ct wartość sprzedanych materiałów wartość sprzedanych towarów koszt wytworzenia sprzedanych wyrobów gotowych pozostałe koszty operacyjne materiały towary wyroby gotowe środki trwałe koszty finansowe inwestycje krótkoterminowe Należności od odbiorców/ Kasa/ Rachunek bankowy przychody ze sprzedaży materiałów/ Sprzedaż materiałów przychody ze sprzedaży towarów/ Sprzedaż towarów przychody ze sprzedaży wyrobów gotowych/sprzedaż WG pozostałe przychody operacyjne przychody finansowe

31 Konto przykłady (3) W magazynie znajdują się materiały o wartości 6500 zł. Materiały o wartości 750 zł uznano za nieprzydatne i je sprzedano. Wystawiono fakturę sprzedaży na kwotę 1200 zł z 14-dniowym terminem płatności. Wydano materiały z magazynu (Wz).

32 Konto Zestawienie obrotów i sald kont księgi głównej

33 Konto Zestawienie obrotów i sald kont księgi głównej (ZoiS) - inaczej bilans próbny, - obowiązkowa księga rachunkowa (zgodnie z art. 13 UoR) sporządzana w celu sprawdzenia poprawności otwarcia kont i zaksięgowania operacji gospodarczych, sporządzana na podstawie zapisów na kontach księgi głównej na koniec każdego okresu sprawozdawczego, nie rzadziej niż na koniec miesiąca, - tabelaryczne zestawienie wszystkich kont syntetycznych, zawierające: symbole lub nazwy kont, salda kont na dzień otwarcia ksiąg rachunkowych, obroty za okres sprawozdawczy i narastająco od początku roku obrotowego oraz salda na koniec okresu sprawozdawczego, sumę sald na dzień otwarcia ksiąg rachunkowych, obrotów za okres sprawozdawczy i narastająco od początku roku obrotowego oraz salda na koniec okresu sprawozdawczego.

34 Konto Zestawienie obrotów i sald kont księgi głównej (ZoiS) Nazwa konta Stany początkowe Obroty narastająco Stany końcowe Dt Ct Dt Ct Dt Ct Suma Ʃ Ʃ Ʃ Ʃ Ʃ Ʃ

35 Konto od bilansu otwarcia do bilansu zamknięcia Bilans otwarcia (BO) Otwarcie ksiąg rachunkowych, kont księgowych Księgowanie na bieżąco operacji gospodarczych Zestawienie obrotów i sald Bilans zamknięcia (BZ) Dokumenty księgowe

36 Konto podstawy Zadania

37 Konto łączenie i dzielenie Łączenie i dzielenie kont

38 Konto łączenie Łączenie kont: sumowanie kont w jedno, np. A + A - sumowanie stanów początkowych, obrotów i stanów końcowych konto aktywne (saldo końcowe Dt), P + P - sumowanie stanów początkowych, obrotów i stanów końcowych konto pasywne (saldo końcowe Ct), A + P - sumowanie stanów początkowych, obrotów i stanów końcowych konto aktywno-pasywne (konta dwusaldowe)

39 Konto łączenie Konto aktywno-pasywne (Dt) Konto bilansowe AKTYWNO-PASYWNE Sp. A P Sp. A A (Ct) P Obroty debetowe Sk (Ct) Suma P Obroty kredytowe Sk (Dt) Suma

40 Konto - łączenie Przykład funkcjonowania konta aktywno-pasywnego Dt Rozrachunki z odbiorcami i dostaw. Ct (N) Sp Sp. (Z) (Z-) 3) (1 (N-) (N+) 4) (2 (N-) (Z-) 6) (5 (Z+) Obr Obr. (zobowiązania) Sk(Ct) sk(dt) (należności) Należności = = (aktywa) Zobowiązania = = (pasywa)

41 Konto łączenie Zadania

42 Konto dzielenie Dzielenie kont Podzielność kont 1) Pozioma 2) Pionowa

43 Konto dzielenie - konta analityczne i syntetyczne 1) Pozioma podzielność kont a) Konto macierzyste likwidowane => utworzenie bardziej szczegółowych konta syntetycznych, na których obowiązuje zasada podwójnego zapisu a) Konto macierzyste pozostaje => wydzielenie kont analitycznych uszczegółowiających konto syntetyczne - obowiązuje zapis jednostronny, powtarzany Konta syntetyczne zasada podwójnego zapisu Konta analityczne zasad zapisu powtarzanego uszczegółowienie kont syntetycznych

44 Konto dzielenie - konta analityczne i syntetyczne Przykład: Na kredyt kupiecki zakupiono: materiał A u dostawcy Alfa o wartości 400 zł (1) oraz materiał B u dostawcy Beta na kwotę 600 zł (2) konta syntetyczne. 44

45 Konto dzielenie Podzielność kont: 2) Pionowa - podział wartości przedmiotu ewidencji lub wydzielenie niektórych operacji na odrębne konto syntetyczne - powstaje konto podstawowe i korygujące np. środki trwałe i umorzenie środków trwałych, materiały (towary) w cenach ewidencyjnych i odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów (towarów) odpisy aktualizujące wartość aktywów (zapasy, środki trwałe, inwestycje)

46 Konto dzielenie Podzielność kont: 2) Pionowa

47 Konto łączenie i dzielenie Zadania

48 Konto Poprawianie błędów na kontach księgowych

49 Konto Poprawianie błędów księgowych (art. 25 UoR): 1) przez skreślenie dotychczasowej treści i wpisanie nowej, z zachowaniem czytelności błędnego zapisu, oraz podpisanie poprawki i umieszczenie daty (tzw. korekta); 2) przez wprowadzenie do ksiąg rachunkowych dowodu zawierającego korekty błędnych zapisów, dokonywane tylko zapisami dodatnimi albo tylko ujemnymi (tzw. storno). W razie ujawnienia błędów po zamknięciu miesiąca lub prowadzenia ksiąg rachunkowych przy użyciu komputera, dozwolone są tylko korekty dokonane za pomocą storna.

50 Konto Poprawianie błędów księgowych: 1) Korekta błędne zapisy naruszające równowagę bilansową, zastosowanie nie wymaga dodatkowego dowodu księgowego. 2) Storno - techniką poprawiania błędnego zapisu zgodną z zasadą podwójnego zapisu wymaga wystawienia odrębnego dowodu księgowego tzw. polecenia księgowania a) storno czerwone b) storno czarne.

51 Konto - Poprawianie błędów księgowych: Storno czarne - wyksięgowanie zapisu błędnego po przeciwnych stronach kont, a następnie zaksięgowaniu zapisu prawidłowego po stronach właściwych i na prawidłowych kontach, - sztuczne zwiększenie obrotów na kontach księgowych. Storno czerwone - powtórzenie zapisu błędnego po tych samych stronach kont, na których był zapis błędny, ze znakiem ujemnym - w kolorze czerwonym lub w ramce względnie w nawiasie, - prawidłowe określenie obrotów stron konta.

52 Konto - Storno czarne (1) błędny zapis zakupu materiałów Materiały Zobow. wobec dost. 1) (1

53 Konto Storno czerwone (1) błędny zapis zakupu materiałów Materiały Zobow. wobec dost. 1) (1 (2) Storno czerwone

54 Konto Zadania

55 Rozrachunki Rozrachunki

56 Rozrachunki Rozrachunki: 1) obejmują: - należności - zobowiązania 2) najczęściej w zespole drugim zakładowego planu kont (ZPK): 1. rozrachunki z odbiorcami i dostawcami, 2. rozrachunki publicznoprawne, 3. rozrachunki z pracownikami, 4. pozostałe rozrachunki (w tym roszczenia),

57 Rozrachunki 3) W ramach rozrachunków publiczno-prawnych zasadniczo: rozrachunki publiczno-prawne ZUS, rozrachunki publiczno-prawne US, rozliczenie należnego VAT (VAT należny), rozliczenie naliczonego VAT (VAT naliczony), rozrachunki z urzędami celnymi, korekty naliczonego VAT, pozostałe rozrachunki publiczno-prawne. W ramach pozostałych rozrachunków wyróżnia się: rozrachunki z udziałowcami i akcjonariuszami, pożyczki, roszczenia sporne, rozrachunki wewnętrzne, inne rozrachunki.

58 Rozrachunki Rozrachunki: 4) księgi pomocnicze według UoR obowiązek dla: - rozrachunków z kontrahentami; - rozrachunków z pracownikami, a w szczególności jako imienną ewidencję wynagrodzeń pracowników zapewniającą uzyskanie informacji, z całego okresu zatrudnienia (art. 17 ust. 1) 5) inwentaryzacja należności drogą uzyskania od kontrahentów potwierdzeń prawidłowości wykazanego w księgach rachunkowych jednostki stanu tych aktywów oraz wyjaśnienia i rozliczenia ewentualnych różnic (Art. 26 ust. 1. pkt 1) 6) wycena (art. 28 ust. 7 i 8): - należności w kwocie wymaganej zapłaty, z zachowaniem zasady ostrożności (np. odsetki z tyt. nieterminowej zapłaty) - zobowiązania w kwocie wymagającej zapłaty

59 Rozrachunki Rozrachunki 7) wycena rozrachunków w walucie obcej (art. 30 ust. 1 i 2): - na dzień bilansowy po obowiązującym na ten dzień średnim kursie ogłoszonym dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski - na dzień operacji odpowiednio po kursie: 1) faktycznie zastosowanym w tym dniu, wynikającym z charakteru operacji w przypadku zapłaty należności lub zobowiązań; 2) średnim ogłoszonym dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski z dnia poprzedzającego ten dzień w przypadku zapłaty należności lub zobowiązań, jeżeli nie jest zasadne zastosowanie kursu, o którym mowa w pkt 1, a także w przypadku pozostałych operacji.

60 VAT - podatek od towarów i usług Rozrachunki z tytułu podatku od towarów i usług (VAT)

61 VAT - podatek od towarów i usług VAT (in. podatek od wartości dodanej) - faktura VAT - podstawowy dokument w obrocie opodatkowanym podatkiem VAT - w fazie zakupu występuje VAT naliczony: cena zakupu netto + VAT naliczony = cena zakupu brutto (ewidencja na koncie VAT naliczony po stronie debetowej) - w fazie sprzedaży występuje VAT należny: cena sprzedaży netto + VAT należny = cena sprzedaży brutto (ewidencja na koncie VAT należny po stronie kredytowej)

62 VAT - podatek od towarów i usług Ewidencja VAT prowadzona zasadniczo na trzech kontach: - VAT naliczony - naliczony w fakturach dostawców - VAT należny - podatek należny urzędowi skarbowemu z tytułu podatku wyznaczonego w fakturach sprzedaży - Rozrachunki z tytułu VAT - pod datą ostatniego dnia miesiąca przenoszenie sald końcowych konta VAT naliczony i konta VAT należny, Saldo końcowe Dt oznacza należność od US (VAT naliczony > VAT należny) Saldo końcowe Ct oznacza zobowiązanie wobec US (VAT naliczony < VAT należny)

63 VAT Ewidencja zakupu materiałów/towarów na podstawie faktury VAT Rozrachunki z dostawcami F-ra VAT + przyj tow/mat Materiały/ Towary VAT naliczony

64 VAT Ewidencja zakupu materiałów/towarów na podstawie faktury VAT z kontem rozliczeniowym Rozrachunki z dostawcami F-ra VAT "Rozliczenie zakupu mat/tow" Przyj tow./mat. Materiały/ Towary VAT naliczony

65 VAT Ewidencja zakupu materiałów/towarów na podstawie faktury VAT z kontem rozliczeniowym Konto rozliczeniowe Rozliczenie zakupu : - służy ewidencji zakupu składników majątku i umożliwia kontrolę dostaw poprzez porównanie dokumentów zakupu od kontrahentów z danymi wynikającymi z dokumentów potwierdzających przyjęcie dostaw i ustalenie ewentualnych rozbieżności dotyczących np. ilości, cen; - umożliwia wyodrębnienie wartości dostaw w drodze (zafakturowanych, które jeszcze nie dotarły do jednostki) oraz dostaw niefakturowanych; - wspiera prawidłowe rozliczenie VAT naliczonego.

66 VAT - przykład Przykład 1 (zakup) Jednostka zakupiła od dostawcy materiał. Otrzymała go razem z fakturą VAT na łączną kwotę zł (w tym VAT 22%).

67 VAT Ewidencja sprzedaży materiałów/towarów na podstawie faktury VAT

68 VAT Ewidencja sprzedaży materiałów/towarów na podstawie faktury VAT Materiały/ Towary Wartość sprzedanych towarów/ materiałów Wydanie mat/tow z magazynu w celu sprzedaży Przychody ze sprzedaży towarów/mater. F-ra VAT Rozrachunki z odbiorcami VAT należny

69 VAT - przykład Przykład 2 (sprzedaż) Jednostka sprzedała odbiorcy materiał o wartości zł. Wydała go z magazynu wystawiając fakturą VAT na łączną kwotę zł (w tym VAT 23%). Odbiorca fakturę zaakceptował.

70 WYDZIAŁ ZARZĄDZANIA KATEDRA RACHUNKOWOŚCI Rachunkowość finansowa studia podyplomowe dr Beata Zyznarska-Dworczak