dr Danuta Czekaj

Transkrypt

1 dr Danuta Czekaj RACHUNKOWOŚĆ I FINANSE WYKŁAD E_ LEARNING_ 2 GODZINY r. Temat Księgowanie operacji gospodarczych na kontach bilansowych w pełnym cyklu ewidencji księgowej Plan wykładu Wprowadzenie 1. Funkcjonowanie kont bilansowych 1.1. Funkcjonowanie kont aktywnych 1.2. Funkcjonowanie kont pasywnych 2. Etapy pełnego cyklu ewidencji księgowej 3. Studium przypadku pełnego cyklu ewidencji księgowej 4. Edukacja specjalistyczna w zakresie księgowości Podsumowanie Bibliografia Zagadnienia do powtórzenia Zadania do samodzielnego rozwiązania 1

2 Wprowadzenie Rachunkowość, prowadzona zgodnie z ustawą o rachunkowości 1, obejmuje cztery, wzajemnie powiązane i uzupełniające się elementy składowe, w tym 2 : 1) księgowość, 2) rachunek kosztów, 3) sprawozdawczość finansową, 4) analizę finansową. Jednym z ważniejszych elementów rachunkowości jest księgowość, dzięki której rejestruje się w sposób ciągły, na podstawie odpowiednich dowodów księgowych, operacje gospodarcze, które mają wpływ na zmianę składników majątkowych i wyniki finansowe danego podmiotu gospodarczego. Operacje gospodarcze księgowane są na kontach księgowych. Do księgowania operacji bilansowych służą konta bilansowe, które dzielą się na dwie podstawowe grupy: 1) konta aktywne, 2) konta pasywne. Operacje gospodarcze księguje się zgodnie zasadą podwójnego zapisu 3, czyli: 1) na co najmniej dwóch kontach zapis podwójny, 2) po przeciwnych stronach kont, czyli na jednym koncie po stronie Dt, a na drugim po stronie Ct zapis dwustronny, 3) w tej samej kwocie na obu kontach jednakowy zapis. Operacje gospodarcze księguje się w pełnym cyklu ewidencji czyli od bilansu otwarcia (BO) ( od początku roku obrotowego,) do bilansu zamknięcia (BZ)( na dzień kończący rok obrotowy). 1 Ustawa z dnia 29 września 1994 r.o rachunkowości, Dz nr 121 poz. 591, Dz. U. z 2018 r. poz. 395, 398,650,1629, prawo.sejm.gov.pl/ isap.nsf/ DocDetails.xsp?, [ ]. 2 D. Czekaj, Podstawy finansów i rachunkowości, WSH,G it, Warszawa 2000, s Zasadę podwójnego zapisu opisał i zracjonalizował jej wykorzystanie w praktyce księgowej Luca Pacioli ( ) prezentowany na fotografii1. 2

3 Celem wykładu jest zapoznanie Studentów z techniką ewidencji księgowej i wykształcenie umiejętności w zakresie czytania informacji finansowej z kont księgowych na potrzeby tworzenia bilansów księgowych. Student po zapoznaniu się z materiałem dydaktycznym prezentowanego wykładu: 1) potrafi wykonać podstawowe czynności ewidencyjne na kolejnych etapach pełnego cyklu ewidencji księgowej na kontach bilansowych, 2) potrafi czytać odpowiednie informacje finansowe z urządzeń księgowych, takich jak: konto księgowe, dziennik, zestawienie obrotów i sald, 3) potrafi sporządzić bilans otwarcia i bilans zamknięcia na podstawie zapisów na kontach bilansowych Fot 1. Luca Pacioli ( ) Źródło: [ ]. 3

4 1. Funkcjonowanie kont bilansowych Konta bilansowe stanowią podstawową grupą kont służących do ewidencji zmian w składnikach aktywów i pasywów. Są to konta, których salda służą do sporządzania bilansu. Ten rodzaj kont dzieli się na trzy grupy 4 : a) konta aktywne, które występują tylko w aktywach bilansu, b) konta pasywne, które występują tylko w pasywach bilansu, c) konta aktywno - pasywne, które mogą występować w aktywach i pasywach Funkcjonowanie kont aktywnych Konta aktywne służą do ewidencji rzeczowych składników majątku i środków pieniężnych np. Środki trwałe, Kasa, Towary. Funkcjonowanie kont aktywnych ilustruje rysunek 1. Rysunek 1. Konto aktywne Źródło: opracowanie własne (+) Dt Konto aktywne Ct (-) (BO) Saldo początkowe (+) Zapisy zwiększające stan konta (obroty debetowe) (+) Zapisy zmniejszające stan konta (obroty kredytowe) (BZ) Saldo końcowe Saldo konta aktywnego ma charakter debetowy (Dt). w wyjątkowych sytuacjach saldo może być zerowe, wówczas składnik bilansu przestaje istnieć. Obciąża się je saldem początkowym, wynikającym z bilansu otwarcia oraz zwiększeniami danego składnika aktywów ( + po stronie (Dt) konta oznacza zwiększenie składnika). Uznaje się je zmniejszeniami składnika aktywów oraz saldem końcowym ( - po stronie (Ct) konta oznacza zmniejszenie składnika). 4 A. Jaklik, B. Micherda, Zasady rachunkowości, WSiP, Warszawa 1994, s W ramach niniejszego wykładu przedstawione zostaną zasady funkcjonowania kont aktywnych i pasywnych. 4

5 1.2. Funkcjonowanie kont pasywnych Konta pasywne służą do ewidencji własnych i obcych źródeł pochodzenia majątku np. Kapitały zasadnicze, Kredyty bankowe itp. Funkcjonowanie kont pasywnych ilustruje rysunek 2. Rysunek 2. Konto pasywne Źródło: opracowanie własne (-) Dt Konto pasywne Ct (+) (+) Zapisy zmniejszające stan konta (obroty debetowe) (BO) Saldo końcowe (BO) Saldo początkowe (+) Zapisy zwiększające stan konta (obroty kredytowe) Konta pasywne funkcjonują odwrotnie niż aktywne. Uznaje się konta pasywne stanem początkowym oraz zwiększeniami danego składnika (znak + po stronie (Ct) konta oznacza zwiększenie wartości składnika). Obciąża się konto pasywne zmniejszeniami danego składnika i stanem końcowym ( znak - po stronie (Dt) oznacza zmniejszenie wartości składnika. Saldo końcowe konta pasywnego ma charakter kredytowy. w wyjątkowych sytuacjach saldo może być zerowe, co oznacza, że składnik przestaje istnieć w bilansie. 2. Etapy pełnego cyklu ewidencji księgowej Pełny cykl ewidencji księgowej, czyli ewidencja księgowa od bilansu otwarcia do bilansu zamknięcia w danym roku obrotowym, obejmuje następujące etapy 6 : 1) otwieranie kont na podstawie bilansu otwarcia (BO), 2) księgowanie operacji gospodarczych zgodnie z zasadą podwójnego zapisu, 3) ustalanie obrotów debetowych i kredytowych na kontach, 4) obliczanie sald końcowych kont (BZ), 5) sporządzanie zestawienia obrotów i sald, 6) zamykanie kont, 7) sporządzanie bilansu zamknięcia. Księgowanie operacji bilansowych w pełnym cyklu ewidencji księgowej od bilansu otwarcia do bilansu zamknięcia ilustruje studium przypadku. 6 D. Czekaj, Finanse i rachunkowość w zarządzaniu, WSHGiT, Warszawa 2003, s

6 3. Studium przypadku pełnego cyklu ewidencji księgowej Studium przypadku Księgowanie operacji bilansowych w pełnym cyklu ewidencji od bilansu otwarcia(bo) do bilansu zamknięcia(bz) A. Dane do księgowania Dane do księgowania operacji gospodarczych w pełnym cyklu ewidencji księgowej, w tym przypadku, obejmują bilans otwarcia( tabela1), na podstawie którego otwiera się konta bilansowe 7 i treść księgowanych operacji gospodarczych księgowanych na kontach bilansowych ( tabela 2 ). 1. Bilans otwarcia Składniki aktywów i pasywów w bilansie otwarcia hipotetycznego hotelu OMEGA sp. z o. o na dzień r. ilustruje tabela 1. Tabela 1. Bilans otwarcia hotelu OMEGA sp. z o. o na dzień r.[ w PLN] AKTYWA KWOTA PASYWA KWOTA 1. Środki trwałe Kapitał zakładowy Materiały Kapitał zapasowy Towary Zysk netto Należności od odbiorców Kredyty bankowe Rachunki bankowe Zobowiązania wobec dostawców Kasa Zobowiązania wobec pracowników RAZEM AKTYWA RAZEM PASYWA Źródło: opracowanie własne na podstawie: D. Czekaj, Finanse i rachunkowość w zarządzaniu, WSHG it, Warszawa W prezentowanym przypadku studialnym, dla potrzeb dydaktycznych zastosowano cykl ewidencji księgowej dla jednego miesiąca z roku obrotowego: W praktyce pełny cykał ewidencji księgowej obejmuje cały rok obrotowy( 12 miesięcy). 6

7 2. Operacje gospodarcze do zaksięgowania Operacje gospodarcze ( w tym przypadku operacje bilansowe) hipotetycznego hotelu OMEGA sp. z o. o zaksięgowane w styczniu 2017r. ilustruje tabela 2. Tabela 2. Operacje gospodarcze według dziennika od r. do r. Lp. Data Treść operacji Pobrano gotówkę do kasy z rachunku bankowego-czek gotówkowy Kwota [ w PLN] Kasa Wypłacono wynagrodzenie prac.-lista płac Odbiorca "X" wpłacił gotówką należności Kasa Dekretowanie Dt Zobowiązania wobec pracowników Ct Rachunki bankowe Kasa Należności od odbiorcy Zakupiono za gotówkę materiały 500 Materiały Kasa Przyjęto do magazynu towary, za które Zobowiązania 200 Towary zapłata nastąpi w późniejszym terminie wobec dostawcy Odbiorca "X" uregulował należność Należności od 500 Rachunki bankowe przelewem WB odbiorców Zaciągnięto kredyt, z którego spłacono Zobowiązania wobec Kredyt bankowy zobowiązania wobec dostawcy "B" dostawców Zwrócono dostawcy "A" część wadliwych Zobowiązania wobec 100 Towary towarów dostawców Kupiono za gotówkę materiały 200 Materiały Kasa Zapłacono zobowiązanie wobec dostawcy Zobowiązania wobec Rachunki "B", wyciąg bankowy otrzymano dostawców bankowe Spłacono ratę kredytu przelewem - WB Kredyt bankowy Rachunek bankowy Część zysku przekazano na powiększenie Kapitał Zysk netto kapitału zapasowego zapasowy Przeszacowano środki trwałe zwiększając Kapitał Środki trwałe ich wartość zakładowy Na rachunek bankowy wpłynął wkład Kapitał Rachunki bankowe kapitałowy od nowego wspólnika zakładowy Na rachunek bankowy wpłynęły Należności od Rachunki bankowe należności od odbiorcy "Z" odbiorców Odbiorca "X" uregulował należność Należności od Kasa gotówką odbiorcy Wpłacono gotówkę z kasy na rachunek bankowy Rachunek bankowy Kasa Suma operacji gospodarczych Źródło: opracowanie własne na podstawie: D. Czekaj, Finanse i rachunkowość w zarządzaniu, WSHG it, Warszawa Dziennik (rodzaj urządzenia księgowego) jest przeznaczony do chronologicznego ujmowania operacji gospodarczych. Zapisy w dzienniku są dokonywane na podstawie dowodów księgowych w kolejności czasowej (według dat). Każdy zapis powinien zawierać: 7

8 numer pozycji w dzienniku, datę, określenie dowodu księgowego (nazwa, symbol, numer), treść operacji i kwotę 8. Sumy zapisów w dzienniku są ustalane w sposób ciągły ( tabela 2). Dekretowanie polega na ustaleniu i oznaczeniu na dokumencie księgowym sposobu jego ewidencji, czyli na określeniu tzw. korespondencji kont (nazwa konta, strony konta ) i zaakceptowaniu do księgowania ( tabela 2). B. Etapy księgowania 1. Otwieranie kont bilansowych na podstawie bilansu otwarcia(bo) ( tabela1). 2. Księgowanie operacji bilansowych zgodnie z ich dekretacją ( tabela 2). 3. Ustalanie obrotów na kontach. 4. Obliczenie sald końcowych kont bilansowych ( BZ). 5. Sporządzanie zestawienia obrotów i sald. 6. Zamykanie kont bilansowych. 7. Sporządzanie bilansu zamknięcia na podstawie sald końcowych kont bilansowych. Ad.1., Ad.2., Ad.3.,Ad.4. W tej części ewidencji księgowej otwiera się konta bilansowe 9, księguje się operacje bilansowe, ustala się obroty debetowe i kredytowe na kontach oraz wylicza się salda końcowe kont bilansowych (BZ). Dt (+) Środki trwałe Ct (-) Dt (+) Kasa Ct (-) (BO) ) (BZ) (BO) 200 1) ) ) (2 500 (4 200 ( ( (BZ) Dt (+) Materiały Ct (-) Dt (+) Rachunki bankowe Ct (-) (BO) ) 500 9) (BZ) (BO) ) ) ) ) ( ( ( (BZ) 8 Ustawa z dnia 20 września 1994 r. o rachunkowości, op. cit., art Ibidem, art

9 Dt (+) Towary Ct (-) Dt (+) Należności od odbiorców Ct (-) (BO) ) (BZ) 100 (8 (BO) (3 500 ( ( ( (BZ) Dt (-) 0 (BZ) Kapitał Zakładowy (BO ( ( Ct (+) Dt (-) Kapitał zapasowy 0 BZ) (BO) ( Ct (+) Dt (-) 7) ) ) (BZ) Zobowiązania wobec dostawców (BO) 200 ( Ct (+) Dt (-) Zysk netto Ct (+) 12) ( BO) (BZ) Dt (-) 7) ) ) (BZ) Zobowiązania wobec dostawców Ct (+) Dt (-) Kredyty bankowe Ct (+) 11) (BO) ( (BO) 200 ( (BZ)

10 Zobowiązania Dt (-) wobec pracowników Ct (+) 2) (BO) (BZ) Po ustaleniu obrotów debetowych i kredytowych na kontach bilansowych oraz wyliczeniu ich sald końcowych sporządza się zestawienie obrotów i sald w celu kontroli prawidłowości księgowania. Zestawienie obrotów i sald to bilans próbny sporządzany na koniec każdego miesiąca w roku obrotowym, który pozwala wykryć błędy wynikające z błędnie zastosowanej zasady podwójnego zapisu operacji gospodarczej 10. Ad.5. Sporządzanie zestawienia obrotów i sald Zestawienie obrotów i sald hipotetycznego hotelu OMEGA sp. z o. o sporządzono na podstawie sald końcowych kont księgowych, na dzień r. ilustruje tabela 3. Tabela 3.Zestawianie obrotów i sald hotelu OMEGA sp. z o. o na dzień r. NAZWA KONTA OBROTY SALDA (BZ) Dt Ct Dt Ct Środki trwałe Materiały Towary Kasa Rachunki bankowe Należności od odbiorców Kapitał zakładowy Kapitał zapasowy Zobowiązania wobec dostawców Zysk netto Kredyty bankowe Zobowiązania wobec pracowników RAZEM Obroty Dt = Obroty Ct Salda Dt = SaldaCt Na podstawie sporządzonego zestawieniu obrotów i sald kontroluje się prawidłowości księgowania operacji gospodarczych. Operacje gospodarcze zostały prawidłowo 10 Ibidem, art

11 zaksięgowane gdy w zestawieniu obrotów i sald suma obrotów debetowych jest równa sumie obrotów kredytowych a suma końcowych sald debetowych (BZ) równa jest sunie końcowych sald kredytowych(bz). W analizowanym przypadku suma obrotów debetowych równa się kredytowym i suma sald debetowych równa jest sumie sald kredytowych, co oznacza, że nie popełniono błędu w księgowaniu operacji W celu sprawdzenia prawidłowości księgowania można również dodać do wartości sumy bilansowej z bilansu otwarcia wartość sumy operacji gospodarczych z dziennika i otrzymany wynik porównać z sumą obrotów z zestawienia obrotów i sald mianowicie: 1) suma bilansowa z bilansu otwarcia 11 ( tabela 1. ): ) suma operacji gospodarczych z dziennika ( tabela 1.): Razem W przypadku prawidłowo zastosowanej zasady podwójnego zapisu otrzymany wynik powinien być zgodny z sumą obrotów w zestawieniu obrotów i sald. Przedstawione obliczenia świadczą o prawidłowo zaksięgowanych operacjach gospodarczych, ponieważ obroty razem z zestawienia obrotów i sald wynoszą ( tabela 3.). Zestawienie obrotów i sald jako bilans próbny wykrywa błędy w księgowaniu gdy: a) operację zaksięgowano dwa razy po tej samej stronie konta (np. dwa razy po stronie debetowej), b) operację zaksięgowano na dwóch przeciwstawnych kontach, lecz w niejednakowych kwotach, c) popełniono błąd przy sumowaniu obrotów na koncie, d) zaksięgowano operację wyłącznie na jednym koncie, po stronie debetowej lub kredytowej, opuszczając zapis na koncie przeciwstawnym. Zestawienie obrotów i sald sporządzane jest na koniec każdego miesiąca. Za pomocą zestawienia obrotów i sald wykrywa się błędy wynikające z naruszenia zasady podwójnego księgowania, zgodnie z którą operację należy zaksięgować na co najmniej dwóch kontach, po przeciwnych stronach kont w tej samej kwocie. Po sporządzeniu zestawienia obrotów i sald zamyka się konta bilansowe. Zamknięcie konta teowego w polega na wyliczeniu salda końcowego konta, zbilansowaniu obrotów na koncie i podkreśleniu zapisów księgowych podwójną kreską. 11 Suma bilansowa to wartość sumy aktywów( aktywa razem) lub sumy pasywów ( pasywa razem). 11

12 Ad. 6. Zamykanie kont bilansowych W tej części ewidencji księgowej zamyka się konta bilansowe po sprawdzeniu prawidłowości księgowania na podstawie sporządzonego zestawienia obrotów i sald. W celu zamknięcia konta należy zbilansować obroty debetowe i kredytowe ( po obliczeniu salda końcowego(bz) ponownie ustalić obroty debetowe i kredytowe na kontach) poczym podkreślić zapisy na kontach podwójną kreską. Obroty debetowe zamykanego konta powinny być równe obrotom kredytowym. Dt (+) Środki trwałe Ct (-) Dt (+) Kasa Ct (-) (BO) ) (BZ) (BO) 200 1) ) ) (2 500 (4 200 ( ( (BZ) Dt (+) Materiały Ct (-) Dt (+) Rachunki bankowe Ct (-) (BO) ) 500 9) (BZ) (BO) ) ) ) ) ( ( ( (BZ) Dt (+) Towary Ct (-) Dt (+) Należności od odbiorców Ct (-) (BO) (8 (BO) (3 5) ( (BZ) ( ( (BZ) 12

13 Dt (-) Kapitał zapasowy (BO) ( (BZ) Ct (+) Dt (-) Kapitał zakładowy (BO) ( (14 Ct (+) Dt (-) Zysk netto Ct (+) 12) (BO) (BZ) (BZ) Dt (-) 7) ) ) Zobowiązania wobec dostawców Ct (+) (BZ) Dt (-) Kredyty bankowe Ct (+) 11) (BO) ( (BO) 200 ( (BZ) Dt (-) Zobowiązania wobec pracowników Ct (+) 2) (BO) (BZ) Po zamknięciu kont bilansowych sporządza się bilans zamknięcia na podstawie sald końcowych(bz) kont bilansowych. 13

14 Ad.7. Sporządzanie bilansu zamknięcia Bilans zamknięcia hipotetycznego hotelu OMEGA sp. z o. o sporządzony na podstawie sald końcowych kont księgowych, na dzień r. ilustruje tabela 4. Tabela 4.Bilans zamknięcia hotelu OMEGA sp. z o. o na dzień r.[ w PLN] AKTYWA KWOTA PASYWA KWOTA 1.Środki trwałe Kapitał zakładowy Materiały Kapitał zapasowy Towary Zysknetto Należności od odbiorców Kredyt bankowy Rachunki bankowe Zobowiązania wobec dostawców Kasa Zobowiązania wobec pracowników RAZEM AKTYWA RAZEM PASYWA Bilans zamknięcia stanowi podstawowe źródło informacji o zmianach w kondycji finansowej przedsiębiorstwa na koniec danego okresu sprawozdawczego w porównaniu z początkiem tego okresu. Analizując dane z bilansu na początek i koniec okresu sprawozdawczego dokonuje się oceny decyzji finansowych i inwestycyjnych na postawie odpowiednio dobranych wskaźników ekonomicznych i finansowych w zakresie dynamiki struktury składników bilansu, rentowności majątku i płynności finansowej. 4. Literatura specjalistyczna w zakresie księgowości Księgowość stanowi jeden z najbardziej złożonych elementów w systemie informacyjnym rachunkowości przedsiębiorstwa. Ewidencja księgowa procesów gospodarczych w przedsiębiorstwie, które w technice księgowej noszą nazwę operacji gospodarczych, często jest problematyczna z uwagi na liczne zmiany w przepisach prawa bilansowego ( UOR) i podatkowego. Problemy związane z ewidencją księgową w bieżącej działalności przedsiębiorstwa pomagają rozwiązywać specjaliści do spraw rachunkowości, którzy publikują artykuły i udzielają konsultacji w czasopismach publikowanych przez Stowarzyszenia Księgowych w Polsce. Jednym z takich czasopism jest miesięcznik Rachunkowość ( fot.2). 14

15 Fot.2. Okładka miesięcznika Rachunkowość 9/2018 Źródło: [02/11/2018]. Rachunkowość to specjalistyczny miesięcznik, na łamach którego poruszane są tematy dotyczące księgowości, sprawozdawczości i audytu finansowego 12. Publikowane w Rachunkowości fachowe artykułów i konsultacje stanowią przedmiot zainteresowania księgowych, audytorów, doradców podatkowych i innych osób zainteresowanych problemami rachunkowości. Podsumowanie Księgowanie operacji gospodarczych na kontach księgowych, w pełnym cyklu ewidencji księgowej, dotyczy rachunkowości pełnej czyli takiej, która regulowana jest ustawą o rachunkowości. Podmioty gospodarcze, które stosują rachunkowość z godnie z ustawą o rachunkowości zobowiązane są do sporządzenia rocznego sprawozdania finansowego. Sprawozdanie to obejmuje cztery podstawowe elementy: bilans, rachunek zysków i strat, rachunek przepływów pieniężnych i rachunek zmian w kapitale własnym. 12 Audyt finansowy ( rewizja finansowa ) to badanie sprawozdania finansowego sporządzonego na koniec roku obrotowego przez biegłego rewidenta. 15

16 Najważniejszym sprawozdaniem kończącym rok obrotowy jest bilans zamknięcia, który stanowi źródło informacji o stanie aktywów i pasywów przedsiębiorstwa. Na stan aktywów i pasywów wpływają operacje gospodarcze, które rejestrowane są w księgowości na kontach bilansowych w sposób ciągły przez cały rok. Konta bilansowe dostarczają informacji o zmianach w majątku przez cały rok, natomiast bilans tylko raz na koniec roku obrotowego, a zatem funkcję kontrolną i informacyjną w ciągu roku pełni księgowość ze swoimi urządzeniami ewidencyjnymi takimi jak: konta księgowe, dziennik oraz zestawienie obrotów i sald. Księgowanie operacji bilansowych w pełnym cyklu ewidencji księgowej nie wyczerpuje problemów dotyczących powstawania operacji gospodarczych w przedsiębiorstwie. W praktyce gospodarczej przedsiębiorstwo ponosi koszy i uzyskuje przychody, które wpływają na wynik finansowy i zmiany w bilansie. Operacje gospodarcze związane z kosztami, przychodami i wynikiem finansowym to operacje wynikowe, które księgowane są na kontach wynikowych. Procedura księgowania operacji wynikowych zostanie przedstawiona po omówieniu księgowego rachunku kosztów i przychodów. 16

17 Bibliografia 1.Czekaj D., Finanse i rachunkowość w zarządzaniu, WSHG i T, Warszawa Czekaj D., Podstawy finansów i rachunkowości, WSHG i T, Warszawa Gierusz B., Podręcznik samodzielnej nauki księgowania, ODDK, Gdańsk Jaklik A., Micherda B., Zasady rachunkowości, WSiP, Warszawa Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, Dz.U nr 121 poz. 591, Dz. U. z 2018 r. poz. 395, 398,650,1629, sejm.gov.pl/ isap.nsf/ Doc Detailsxsp?, [ ]. 17

18 Zagadnienia do powtórzenia 1. Pojęcie i znaczenie księgowości w rachunkowości przedsiębiorstwa. 2. Informacyjna i kontrolna funkcja kont bilansowych. 3. Etapy w procedurze pełnego cyklu ewidencji księgowej. 4. Pojęcie i znaczenie zasady podwójnego księgowania. 5. Pojęcie i znaczenie zestawienia obrotów i sald. 6. Pojęcie i znaczenie bilansu zamknięcia. 18

19 Zadania do samodzielnego rozwiązania Zadanie 1. Zadanie nr1 dotyczy powtórzenia procedury księgowania na kontach bilansowych od bilansu (BO) do bilansu ( BZ ) zgodnie z poleceniami. W zadaniu, proponowanym do powtórzenia materiału dydaktycznego z wykładu, będzie kontynuacja księgowania operacji bilansowych w hipotetycznym hotelu OMEGA sp. z o. o w kolejnym miesiącu, czyli w lutym 2017r. Zadaniem Studenta jest zapoznanie się z zapisami na kontach w celu sporządzenia : 1) zestawienia obrotów i sald, 2) bilansu zamknięcia. Dane księgowe 1. Bilans otwarcia Składniki aktywów i pasywów w bilansie otwarcia hipotetycznego hotelu OMEGA sp. z o. o na dzień r. ilustruje tabela 1.1. Tabela 1.1.Bilans otwarcia hotelu OMEGA sp. z o. o na dzień r.[ w PLN] AKTYWA KWOTA PASYWA KWOTA 1.Środki trwałe Kapitał zakładowy Materiały Kapitał zapasowy Towary Zysknetto Należności od odbiorców Kredyt bankowy Rachunki bankowe Zobowiązania wobec dostawców Kasa Zobowiązania wobec pracowników RAZEM AKTYWA RAZEM PASYWA Źródło: opracowanie własne na podstawie: D. Czekaj, Finanse i rachunkowość w zarządzaniu, WSHG it, Warszawa

20 2. Operacje gospodarcze do zaksięgowania Operacje gospodarcze ( w tym przypadku operacje bilansowe) hipotetycznego hotelu OMEGA sp. z o. o zaksięgowane w lutym 2017r. ilustruje tabela 1.2. Tabela 1.2. Operacje gospodarcze według dziennika od r. do r. Lp. Data Treść operacji Pobrano gotówkę do kasy z rachunku bankowego-czek gotówkowy Kwota [ w PLN] Wypłacono wynagrodzenie prac.-lista płac Kasa Odbiorca "X" wpłacił gotówką należności 100 Kasa Dt Zobowiązania wobec pracowników Dekretacja Ct Rachunki bankowe Kasa Należności od odbiorcy Zakupiono za gotówkę materiały 200 Materiały Kasa Przyjęto do magazynu towary, za które Zobowiązania 300 Towary zapłata nastąpi w późniejszym terminie wobec dostawcy Odbiorca "X" uregulował należność Należności od 50 Rachunki bankowe przelewem WB odbiorców Zaciągnięto kredyt, z którego spłacono Zobowiązania wobec Kredyt bankowy zobowiązania wobec dostawcy "B" dostawców Zwrócono dostawcy "A" część wadliwych Zobowiązania wobec 200 Towary towarów dostawców Kupiono za gotówkę materiały 300 Materiały Kasa Zapłacono zobowiązanie wobec dostawcy Zobowiązania wobec Rachunki "B", wyciąg bankowy otrzymano dostawców bankowe Spłacono ratę kredytu przelewem WB Kredyt bankowy Rachunek bankowy Część zysku przekazano na powiększenie Kapitał 500 Zysk kapitału zapasowego zapasowy Zakupiono środki trwałe ( Faktura) Rachunek transakcja bezgotówkowa ( wyciąg Środki trwałe bankowy bankowy WB) Na rachunek bankowy wpłynął wkład kapitałowy od nowego wspólnika Na rachunek bankowy wpłynęły należności od odbiorcy "Z" Odbiorca "X" uregulował należność gotówką Wpłacono gotówkę z kasy na rachunek bankowy Suma operacji gospodarczych Rachunki bankowe 150 Rachunki bankowe 50 Kasa Rachunek bankowy Kasa Kapitał udziałowy Należności od odbiorców Należności od odbiorcy Źródło: opracowanie własne na podstawie: D. Czekaj, Finanse i rachunkowość w zarządzaniu, WSHG it, Warszawa

21 3. Zaksięgowane operacje gospodarcze Dt (+) Środki trwałe Ct (-) Dt (+) Kasa Ct (-) (BO) (BO) (2 13) ) ( ) ( (BZ) 16) ( (BZ) Dt (+) Materiały Ct (-) Dt (+) Rachunki bankowe Ct (-) (BO) (BO) (1 4) 200 9) (BZ) 6) 50 14) ) ( ( (13 17) (BZ)

22 Dt (+) Towary Ct (-) Dt (+) Należności od odbiorców Ct (-) (BO) (8 (BO) (3 5) ( (BZ) 150 (15 50 ( (BZ Dt (-) 0 (BZ) Kapitał Ct (+) zapasowy (BO) 500 ( Dt (-) Kapitał Ct Zakładowy (+) Dt (-) Zysk netto Ct (+) (BO) 12) (BO) ( (BZ) (BZ)

23 Dt (-) Zobowiązania wobec dostawców Ct (+) Dt (-) Kredyty bankowe Ct (+) 11) (BO) 7) ) ) (BO) 300 ( ( (BZ) (BZ) Dt (-) Zobowiązania wobec pracowników Ct (+) 2) (BO) (BZ) Polecenia Na podstawie zaksięgowanych operacji gospodarczych od bilansu otwarcia (BO) do bilansu zamknięcia (BZ) należy porządzić : 1) zestawienie obrotów i sald, 2) bilans zamknięcia. 23

24 Ad.1. Sporządzanie zestawienia obrotów i sald Zestawienie obrotów i sald hipotetycznego hotelu OMEGA sp. z o. o sporządza się na podstawie sald końcowych kont księgowych, na dzień r. ( tabela 1.3.) Tabela 1.3.Zestawianie obrotów i sald hotelu OMEGA sp. z o. o na dzień r. NAZWA KONTA OBROTY SALDA (BZ) Dt Ct Dt Ct Środki trwałe 0 0 Materiały 0 0 Towary 0 Kasa 0 Rachunki bankowe 0 Należności od odbiorców 0 Kapitał zakładowy 0 0 Kapitał zapasowy 0 0 Zobowiązania wobec dostawców 0 Zysk netto 0 Kredyty bankowe 0 Zobowiązania wobec pracowników 0 RAZEM Obroty Dt = Obroty Ct Salda Dt = SaldaCt Sprawdzanie prawidłowości księgowania W celu sprawdzenia prawidłowości księgowania należy dodać do wartości sumy bilansowej z bilansu otwarcia wartość sumy operacji gospodarczych z dziennika: 3) suma bilansowa z bilansu otwarcia 13 ( tabela 1.1. ): ) suma operacji gospodarczych z dziennika ( tabela 1.2.): Razem Suma bilansowa to wartość sumy aktywów( aktywa razem) lub sumy pasywów ( pasywa razem). 24

25 W przypadku prawidłowo zastosowanej zasady podwójnego zapisu otrzymany wynik powinien być zgodny z sumą obrotów w zestawieniu obrotów i sald. Przedstawione obliczenia świadczą o prawidłowo zaksięgowanych operacjach gospodarczych, ponieważ obroty razem z zestawienia obrotów i sald wynoszą ( tabela 1.3.). Ad.2. Sporządzanie bilansu zamknięcia Bilans zamknięcia hotelu OMEGA sp. z o. o na dzień r. ( tabela 1.4.) sporządza się na podstawie sald końcowych kont bilansowych obliczonych na kontach bilansowych. Tabela 1.4.Bilans zamknięcia hotelu OMEGA sp. z o. o na dzień r.[ w PLN] AKTYWA KWOTA PASYWA KWOTA 1.Środki trwałe 1.Kapitał zakładowy 2.Materiały 2. Kapitał zapasowy 3.Towary 3.Zysknetto 4.Należności od odbiorców 4.Kredyt bankowy 5.Rachunki bankowe 5.Zobowiązania wobec dostawców 6.Kasa 6.Zobowiązania wobec pracowników RAZEM AKTYWA RAZEM PASYWA 25

26 Zadanie 2. Zapisy na wybranych kontach hotelu ALFA są następujące: Dt Towary Ct Dt Kredyty bankowe Ct (BO) (1 7) (BO) 3) (5 12) ( (6 Polecenia 1. Ustalić obroty na kontach. 2. Obliczyć salda końcowe (BO). 3. Zamknąć konta. 26

27 Zadanie 3. Zapisy na wybranych kontach w hotelu BETA są następujące: Dt Rachunek bankowy Ct Dt Należności od odbiorców Ct Dt Kredyt bankowy Ct (BO) (1 1) (BO) (BO) (2 2) Polecenia 1. Ustalić obroty na kontach. 2. Obliczyć salda końcowe (BO). 3. Zamknąć konta 4. Na podstawie księgowania odtworzyć treść operacji bilansowej nr1. 5. Na podstawie księgowania odtworzyć treść operacji bilansowej nr Określić typ operacji nr 1 i jej wpływ na składniki bilansu. 7. Określić typ operacji nr 2 i jej wpływ na składniki bilansu.. 27

28 28