365 ćwiczeń z pisowni i wymowy

Transkrypt

1

2 Język polski 365 ćwiczeń z pisowni i wymowy ortografia, interpunkcja, wymowa Agata Hącia Barbara Pędzich

3 Projekt okładki Grayna Ficenes Opracowanie redakcyjne i korekta Redakcja języka polskiego Wydawnictwa Langenscheidt Polska Redaktor koordynujący Danuta Samek Lektor Boena Targosz Skład i łamanie Nasze Media, Warszawa Druk i oprawa Zakład Graficzny COLONEL, Kraków 2007 Copyright by Wydawnictwo Langenscheidt Polska Sp. z o.o. Wszelkie prawa zastrzeone. Żadna częć tej publikacji nie moe być kopiowana ani odtwarzana w jakiejkolwiek formie i przy uyciu jakichkolwiek rodków bez pisemnej zgody Wydawcy. Wydawnictwo Langenscheidt Polska Sp. z o.o. ul. Grayny Warszawa tel (do 397); fax: lpo@langenscheidt.pl infolinia: ISBN

4 Spis treci 1. Wstęp Zasady zapisu wymowy Wykaz skrótów i symboli oraz oznaczeń nieliterowych Ortografia Interpunkcja Fonetyka Na deser Klucz do ćwiczeń Bibliografia

5 Wstęp Co łączy ortografię z wymową? Na pierwszy rzut oka powiedzielibymy, e niewiele. No włanie: w jednym wypadku rzucamy okiem i zapamiętujemy (albo przynajmniej staramy się zapamiętać) to, jak się pisze jaki wyraz albo formę wyrazową, w drugim słyszymy, jak kto co powiedział i te staramy się to zapamiętać. Tak, ale tak ogólna rzecz, jak dąenie do zapamiętania czego w języku, dotyczy przecie take sposobu odmiany czy uycia wyrazu w zdaniu, jego znaczenia i nacechowania stylowego. Więc to chyba nie o to chodzi w zadanym na początku pytaniu. Jest jeszcze co innego, co łączy obie te dziedziny nauki o języku. Od razu powiedzmy, e jest to co zewnętrznego, co, co nie dotyczy samego języka, lecz pewnej powiedzmy mądrze reakcji społecznej. Wyobramy sobie dwie sytuacje. Pierwsza. Czytamy list (tradycyjny albo elektroniczny) od nowego znajomego, a w tym licie znajdujemy takie zapisy, jak: podłóny, przejałem, napewno, jaknajbardziej, język Angielski, widział by. Czy będzie to sprzyjało wyrobieniu sobie dobrego zdania o osobie, która tak pisze? Czy te moe nawet pochopnie stwierdzimy, e ten kto nieco zawiódł nasze oczekiwania, bo pisze nieortograficznie. Sytuacja druga. Słuchamy wystąpienia osoby publicznej i docierają do nas formy: kalicja,,,suyć Polsce, polytyka, robiom, włancza. I znowu: co sobie pomylimy? Chyba nie obdarzymy tego mówcy zaufaniem i stwierdzimy, emy się na nim zawiedli. Teraz ju chyba jest jasne. Ortografię z wymową łączy to, e nieznajomoć zasad nimi rządzących, powodująca naruszanie powszechnie przyjętych zwyczajów i norm, w obu dziedzinach jest oceniana negatywnie, a nawet bardzo negatywnie przez zdecydowaną większoć Polaków. Kto, kto pisze z błędami ortograficznymi, a take kto, kto mówi niechlujnie i popełnia błędy w zakresie wymowy, nie jest w naszych oczach ani godny zaufania, ani sympatyczny. No bo jak mona wierzyć komu, kto nawet nie potrafi poprawnie napisać czy wymawiać wyrazów... Mona powiedzieć, e jest to osąd zbyt ostry, e moe się zdarzyć osoba inteligentna i wiarygodna, która z jakich powodów nie radzi sobie z ortografią albo ma takie wady wymowy, których zwalczyć nie potrafi. Mona. Ale jednak są to sytuacje wyjątkowe, a znajomoć pisowni i poprawna wymowa są tymi umiejętnociami, które w zakresie posługiwania się językiem zwłaszcza w sytuacjach publicznych ceni się najwyej. Dlatego umiejętnoć poprawnego pisania i poprawnej wymowy trzeba stale ćwiczyć, bo przecie nikt się z nimi nie rodzi. Znakomicie pomaga w tym zestaw ćwiczeń, który mamy przed sobą. Zadania w nim zawarte są rónorodne, mają te róny stopień trudnoci. Ale mają te jedną cechę wspólną: są nienudne ciekawe, a czasem zabawne i dostarczają sporej iloci wiedzy (to 5

6 365 ćwiczeń z pisowni i wymowy w kluczu do nich, będącym minipodręcznikiem pisowni i wymowy). Ćwiczenia obejmują wszystkie kwestie ortograficzne i artykulacyjne, które są wane dla współczesnej polszczyzny. Autorki przekazują wiedzę w pełni aktualną, uwzględniają najnowsze ustalenia w zakresie ortografii, przyjęte przez Radę Języka Polskiego przy Prezydium PAN, oraz najnowsze zalecenia w zakresie wymowy, dyskutowane na posiedzeniach Komisji Kultury Języka Komitetu Językoznawstwa PAN. W ćwiczeniach sprawdza się ortografię i wymowę zarówno nazw pospolitych, jak i nazw własnych zwłaszcza obcych nazwisk i nazw geograficznych. Pojawiają się w nich najnowsze wyrazy, dopiero od niedawna obecne w polszczynie, ale jest równie sporo wyrazów rzadziej uywanych, które włanie dlatego sprawiają kłopoty ortograficzne czy wymawianiowe. Wszystkie ćwiczenia są pouczające, ale jednoczenie bardzo zabawne; są wierszowane i pisane prozą artystyczną dyktanda, a take przemieszne łamańce artykulacyjne. Materiał tu zawarty moe być podstawą rozmaitych zabaw i gier językowych tych robionych z kartką papieru i tych, które wymagają nagrań magnetofonowych. Do ksiąki jest dołączona płyta CD zawierająca zarówno dyktanda, jak i ćwiczenia w zakresie wymowy. Jest to nieoceniona pomoc dla uczniów: dzięki zawartym na niej nagraniom mogą oni doskonalić swoją pisownię, a przede wszystkim wymowę, ucząc się jej od mistrzyni znanej dziennikarki, p. Boeny Targosz, która uyczyła swego głosu i wzorcowo nagrała trudne fonetycznie i ortograficznie teksty. Ju dawno udowodniono, e najlepszym sposobem opanowania zarówno pisowni, jak i wymowy jest stałe ich ćwiczenie. Ten zeszyt jest idealną pomocą w tym zakresie. Rozwiązując pomieszczone w nim zadania ćwiczmy więc! Andrzej Markowski Warszawa, 5 listopada 2007 r.

7 2 Zasady zapisu wymowy 7

8 Zasady zapisu wymowy W niniejszym zbiorze ćwiczeń zostały przyjęte zasady zapisu wymowy obowiązujące w Wielkim słowniku poprawnej polszczyzny, a więc w szczególnoci: wymowa jest podawana w nawiasach kwadratowych do zapisu wymowy uywane są litery alfabetu polskiego oraz znaki innych alfabetów, np. ü [müsli] à [à propos] é [exposé] η [ewaηgelja] na ile to moliwe, w zapisie wymowy nie robi się odstępstw od zapisu ortograficznego, a więc: o jeli dwuznaki rz, ch, d i in. oznaczają pojedyncze głoski, pisze się: [morze] [chata] [dem] o jeli dwuznaki rz, d i in. oznaczają dwie głoski, rozdziela się je dywizem, np. [mar-znąć] [bud-et] o jeli zbitkę literową drz wymawia się jako dwie głoski, wymowę tę zapisuje się tymi samymi znakami, jednak rozdziela się je dywizem, np. drzewo [d-rzewo], nie: *[dewo] nozdrze [nozd-rze], nie: *[nozde], nie: *[node] o jeli zbitkę literową drz wymawia się jako jedną głoskę, wymowę tę zapisuje się dwuznakiem [d], np. drzwi [dwi], nie: *[d-wi] o wymowę liter ó, u oddaje się takimi samymi znakami, np. mówilimy [mówilimy] rusza [rusza] zapis niepoprawnej wymowy jest poprzedzony informacją: nie: *, np. BN [be-en], nie: *[ben] 9

9 365 ćwiczeń z pisowni i wymowy głoski półmiękkie zaznacza się przez rozdzielenie spółgłoski i samogłoski i dywizem, np. sic! [s-ik], nie: *[sik], nie: *[s-ic] dywizem oddziela się dyftongi (bąd sylaby zawierające dyftongi) od głosek je poprzedzających bąd następujących po nich, np. [eu-reka] [cen-taur] dywizami zaznacza się, e głoska i jest orodkiem sylaby szczególnie gdy występuje w połączeniach podobnych do dyftongów i gdy zachodzi obawa, e litera i moe być odczytana jak j, np. [bo-i-sko] [kle-i-k] [Ukra-i-na] dywizami zaznacza się, e głoska u jest orodkiem sylaby szczególnie gdy występuje w połączeniach podobnych do dyftongów i gdy zachodzi obawa, e litera u moe być odczytana jak ł, np. [za-u-wayć] [na-u-ka] dywizem zaznacza się podział wyrazu na sylaby, np. ce-lu-lo-id a. ce-lu-loid dywizem rozdziela się sąsiadujące takie same głoski, eby zaznaczyć, e powinny być wymawiane oddzielnie, np. zaadresować [za-adresować], nie: *[zadresować] nieelegancki [nie-elegancki], nie: *[nielegancki] feeria [fe-eria], nie: *[feria] podział na sylaby jest zaznaczany tylko wtedy, gdy wymaga tego ćwiczenie sylaby akcentowane są wyróniane tustym drukiem (nie zawsze jednak wymaga to zastosowania nawiasu kwadratowego zaley to od charakteru ćwiczenia), np. savor-vivre [sawłar wiwr] informatyka abymy sylaby, na które pada akcent poboczny, niekiedy (gdy wymaga tego charakter ćwiczenia) zaznaczone są pokreleniem, np. [arcymistsz] supersam Do wykonania niektórych ćwiczeń potrzebna jest znajomoć alfabetu fonetycznego w poniszych tabelach podajemy zasady zapisu wymowy zgodne ze slawistycznym alfabetem fonetycznym. 10

10 2. Zasady zapisu wymowy Tabela nr 1 JAK WYMAWIAĆ TO, CO ZAPISANE* a (matka) a (jajko) Zapis w alfabecie ortograficznym a [matka] ai [i ai ko] ä [i äi ko] am (tramwaj) ą [trąvai ] an (awans) ą (idą) ą (mąka) b (baba) bi (biały) c (caryca) ch (mech) ch (klechda) chi (machina) ci (circa) ci (ciasto) cz (czary) czi (mickiewicziana) ć (ćma) d (dom) d (drzewo) di (dioda) dz (dzban) dzi (dzieło) d (dwig) d (ddownica) di (dinsy) e (lewa) ą [avąs] a [avas] o [ido ] o [ido] oη [moηka] b [baba] b [b i auy] c [caryca] (x) [me] [kleda] χ (,x,x ) [maina] c [c irka] ć [ćasto] č [čary] č [m ick ev iči ana] ć [ćma] d [dom] d [dževo] d [d ioda] [ban] [euo] [v ik] [ovńica] [insy] e [leva] Zapis w slawistycznym alfabecie fonetycznym *Celem tabeli jest przede wszystkim pokazanie rónych sposobów wymowy zapisów literowych; zestawienie to nie roci sobie pretensji do miana pełnego, wyczerpującego opisu wymowy wszystkich moliwych w polszczynie połączeń literowych. **Rzadka dzi głoska przedniojęzykowo-zębowa, spotykana jeszcze u mieszkańców wschodnich terenów Polski; jej wymowy uczy się te w szkołach aktorskich. 11

11 365 ćwiczeń z pisowni i wymowy e (cień) ę (gęsty) ę (ręka) f (foka) fi (ofiara) g (grać) gi (gitara) h (mahdi) h (helikopter) hi (wehikuł) hi (hiena) i (kicz) i (insekt) j (jawa) k (kot) ki (kita) l (lato) l (myl) li (smolić) ł (mała) ł (złapać) ł (pomysł) m [most] 12 e [ćeń] ę [gęsty] e [gesty] eη [reka] f [foka] f [of ara] g [grać] g (g) [gitara] [mad i] [el ikopter] ( ) [we ikuu] [i ena] i [k ič] į [įsekt] i [isekt] in [insekt] i [i ava] k [kot] k (k ) [k ita] l [lato] ļ [myļ] l [smol ić] ł ** [mała] u [zuapać] u [pomysu ] m [most] m (pism) m (p ism ) mi (mi) n (nos) m [m i] n [nos] n (poncz) n [pon č] n (piosnka) ni (niania) ń (mańka) ń (państwo) o (okno) ņ [p i osņka] ń [ńańa] η [maηka] i (Ĩ [paistfo] o [okno]

12 2. Zasady zapisu wymowy o (wioska) on (anons) ó (góra) p (plecak) pi (pić) r (rower) r (wiatr) ri (wariat) rz (rzeka) s (smok) si (sinus) si (siklawa) (miech) sz (mysz) t (tona) t (trzon) ti (patison) u (but) u (siusiać) u (kunszt) w (wrak) wee (weekend) wi (wić) y (myto) y (czynsz) z (zegar) zi (Zimbabwe) zi (zimno, rebię) (ma] ö [vi öska] on (anons) u [gura] p [plecak] p (p ić) r [rower] [v i at] ŕ (r ) [vaŕi at] ž [žeka] s [smok] s [s inus] [iklava] [mie] š [myš] t [tona] t [t šon] t [pat ison] u [but] ü [üać] [kšt] u [kušt] v [vrak] u [u ikent] v [v ić] y (myto) y [čy š] y [čyš] z [zegar] z [z imbabve] [imno] [ma] (ąć) ž [žo ć] i (reim) ž [rež im] 13

13 365 ćwiczeń z pisowni i wymowy Tabela nr 2 JAK ZAPISYWAĆ TO, CO WYMAWIANE* Zapis w slawistycznym alfabecie fonetycznym Zapis w alfabecie ortograficznym a [matka] ai [i ai ko] ä [i äi ko] ą [trąvai ] ą [avąs] a [avas] o [ido ] o [ido] oη [moηka] b [baba] a (matka) a (jajko) am (tramwaj) an (awans) ą (idą) ą (mąka) b (baba) b [b i auy] bi (biały) c [caryca] (x) [me] [kleda] χ (,x,x ) [maina] 14 c (caryca) ch (mech) ch (klechda) chi (machina) c [c irka] ci (circa) ć [ćasto] č [čary] č [m ick ev iči ana] ć [ćma] d [dom] d [d evo] ci (ciasto) cz (czary) czi (mickiewicziana) ć (ćma) d (dom) d (drzewo) d [d i oda] di (dioda) [ban] [euo] [v ik] [ovńica] [insy] e [leva] dz (dzban) dzi (dzieło) d (dwig) d (ddownica) di (dinsy) e (lewa) *Celem tabeli jest przede wszystkim pokazanie rónych sposobów wymowy zapisów literowych; zestawienie to nie roci sobie pretensji do miana pełnego, wyczerpującego opisu wymowy wszystkich moliwych w polszczynie połączeń literowych. **Rzadka dzi głoska przedniojęzykowo-zębowa, spotykana jeszcze u mieszkańców wschodnich terenów Polski; jej wymowy uczy się te w szkołach aktorskich.

14 2. Zasady zapisu wymowy e [ćeń] ę [gęsty] e [gesty] e (cień) ę (gęsty) eη [reka] f [foka] ę (ręka) f (foka) f [of ara] fi (ofiara) g [grać] g (g) [gitara] [mad i] [el ikopter] ( ) [we ikuu] [i ena] i [k ič] į [įsekt] i [isekt] in [insekt] i [i ava] k [kot] g (grać) gi (gitara) h (mahdi) h (helikopter) hi (wehikuł) hi (hiena) i (kicz) i (insekt) j (jawa) k (kot) k (k ) [k ita] ki (kita) l [lato] ļ [myļ] l (lato) l (myl) l [smol ić] li (smolić) ł ** [mała] u [zuapać] ł (mała) ł (złapać) u [pomysu ] ł (pomysł) m [most] m (p ism ) m [most] m (pism) m [m i] mi (mi) n [nos] n [pon č] ņ [p i osņka] ń [ńańa] η [maηka] i (Ĩ [paistfo] o [okno] n (nos) n (poncz) n (piosnka) ni (niania) ń (mańka) ń (państwo) o (okno) 15

15 365 ćwiczeń z pisowni i wymowy ö [vi öska] on (anons) u [gura] p [plecak] o (wioska) on (anons) ó (góra) p (plecak) p (p ić) pi (pić) r [rower] [v i at] ŕ (r ) [vaŕi at] ž [žeka] s [smok] r (rower) r (wiatr) ri (wariat) rz (rzeka) s (smok) s [s inus] si (sinus) [iklava] [mie] š [myš] t [tona] t [t šon] si (siklawa) (miech) sz (mysz) t (tona) t (trzon) t [pat ison] ti (patison) u [but] ü [üać] [kšt] u [kušt] v [vrak] u [u ikent] u (but) u (siusiać) u (kunszt) w (wrak) wee (weekend) v [v ić] wi (wić) y (myto) y [čy š] y [čyš] z [zegar] y (myto) y (czynsz) z (zegar) z [z imbabve] zi (Zimbabwe) [imno] [ma] ž [žoć] zi (zimno, rebię) (ma] (ąć) ž [rež im] i (reim) ž [rež im] i (reim) 16

16 2. Zasady zapisu wymowy Najwaniejsze znaki słuące do zapisu wymowy alfabetem fonetycznym kropka między literami ( ) oznacza przedłuoną wymowę spółgłoski oznaczonej literą przed kropką, np. [wan a] wanna, [get o] getto; kropka przed literą oznaczającą spółgłoskę zębową oznacza wymowę dziąsłową, np. [t šon] trzon; kropka nad literą oznaczającą samogłoskę oznacza podwyszoną wymowę, tzn. z językiem ułoonym wyej ni podczas standardowej wymowy tej samogłoski, np. [ńė] nie; dwie kropki nad literą oznaczającą samogłoskę wskazują przesunięcie miejsca powstawania danej samogłoski ku górze i ku przodowi, np. [v i ösna] wiosna; ukona kreseczka za literą oznaczającą spółgłoskę oznacza zmiękczoną wymowę danej spółgłoski, np. [c rka] circa; przecinek pod literą oznaczającą spółgłoskę dwięczną (zwykle półotwartą) wskazuje na bezdwięczną wymowę tej spółgłoski, np. [v iat] wiatr; łuczek pod literą oznaczającą samogłoskę wskazuje na to, i nie jest ona orodkiem sylaby, np. [uodyga] łodyga, [europa] Europa; fala nad literą oznaczającą samogłoskę lub półsamogłoskę w niektórych odmianach zapisu alfabetem slawistycznym oznacza nosowoć (najczęciej stosuje się ten symbol w zestawieniu ze znakami półsamogłosek), np. [paĩ stfo p iou] państwo pią; pionowa kreseczka () oznacza, e następująca po niej sylaba jest akcentowana, np. [pošl ibymy] poszlibymy. 17

17 3 Wykaz skrótów i symboli oraz oznaczeń nieliterowych 19

18 Wykaz skrótów i symboli oraz oznaczeń nieliterowych a. albo dop. dopuszczalnie ksiąk. ksiąkowo lm. liczba mnoga lp. liczba pojedyncza ofic. oficjalnie por. porównaj pot. potocznie rzad. rzadziej wym. wymawiaj zob. zobacz M. mianownik D. dopełniacz C. celownik B. biernik N. narzędnik Msc. miejscownik W. wołacz O oznaczenie, e do ćwiczenia jest dołączone nagranie % oznaczenie, e ćwiczenie jest trudniejsze * (gwiazdka) oznacza niepoprawną formę, np. [słuyć], nie: *[suyć], * Miazga, (poziome strzałki) oznaczają kierunek przekształceń ortograficznych i in. (ukona strzałka w górę) oznacza intonację wznoszącą antykadencję (ukona strzałka w dół) oznacza intonację opadającą kadencję (podkrelenie) oznacza akcent poboczny, np. [arcymistsz] [ ] (nawias kwadratowy) oznacza zapis wymowy, np. trzask [tszask] (łapki) umieszczono w nich zapis znaczenia, np. pułkownik stopień wojskowy 21

19 4 Ortografia 23

20 4. Ortografia OĆwiczenie 1 Posłuchaj nagrania i spróbuj uzupełnić w podanym niej wierszu brakujące litery i rz....eki Ambro...y tu... po wiecze...y, Wzdłu......ółtej pla...y zmie...a nad mo...e Poniewa... stró...em jest strze...e wie...y P...ed b...askiem oka zmru...yć nie mo...e Lecz có... to zg...yta, sk...eczy i...ęzi? Zadr...ał Ambro...y i słuch wytę...a Czy to b...ęk ły...ki, czy t...ask gałęzi? Sk...ypienie k...esła, mo...e syk wę...a? Nie t...eba trwo...yć się i p...era...ać To tupot nó...ek i b...ęk tale...y: K...ąta się...wawo...ona...egla...a Która p...ed laty...yła w tej wie...y Ćwiczenie 2 Uycie wielkiej litery zawsze musi być uzasadnione składnią zdania, znaczeniem wyrazu, okrelonym zwyczajem językowym lub względami grzecznociowymi. Zastanów się, jakie względy uzasadniają zastosowanie wielkiej litery w kadym z poniszych przykładów. 1) Zasnuły się senne góry W mgławą jesienną oponę Słońce nad nimi się pali, Wyzłaca pola skoszone. (J. Kasprowicz) 2) Wieczorem wyszedł z domu. Rozejrzał się niepewnie. Na dworze nikogo nie było. 3) Szkoła Podstawowa im. Marii Konopnickiej w Warszawie. 4) Uprzejmie proszę Panią Dyrektor o udzielenie mi tygodniowego urlopu. 25

21 365 ćwiczeń z pisowni i wymowy Ćwiczenie 3 Wykropkowane miejsca w lewej kolumnie uzupełnij odpowiednimi nazwami własnymi. W prawej kolumnie wpisz pochodzące od nich wyrazy pospolite. Lp. Nazwa własna Wyraz pospolity biblijny raj... miejsce największej szczęliwoci, miejsce wymarzone imię człowieka, którego według Ewangelii wskrzesił Chrystus... bohater komedii Moliera... w mitologii greckiej: potwór o wielu głowach odrastających po cięciu... imię ony Sokratesa... człowiek, którego wygląd wiadczy o ciękiej chorobie lub nędzy... wielki skąpiec, sknera... zło, nieszczęcie trudne do pokonania, wcią odradzające się... kobieta złoliwa, zrzędząca, kłótliwa; jędza, sekutnica Ćwiczenie 4 Który sposób zapisu podanych nazw geograficznych jest poprawny? 1) Gwinea czy Gwineja? 2) Guatemala czy Gwatemala? 3) Kirgistan czy Kyrgistan? 4) Koreja czy Korea? 5) Riviera czy Riwiera? 6) Sajgon czy Saigon? 7) Taiwan czy Tajwan? 8) Tel Aviv czy Tel Awiw? % Ćwiczenie 5 Obok podanych niej definicji wpisz takie wyrazy pospolite, które zostały utworzone od umieszczonych w ramce nazw geograficznych. Attyka (region i kraina historyczna w rodkowej Grecji) Bermudy (wyspy na Oceanie Atlantyckim) Eldorado (legendarna kraina, mająca obfitować w złoto) Golgota (wzgórze, na którym ukrzyowano Chrystusa) Gwinea (państwo w zachodniej Afryce) Jersey (jedna z Wysp Normandzkich) Tabasco (stan w Meksyku) 26

22 4. Ortografia 1)... kraj opływający w bogactwa, kraina szczęliwoci, ziemia obiecana 2)... bardzo ostry sos na naparze pieprzowym 3)... niska cianka wieńcząca budynek i zasłaniająca dach 4)... cienka dzianina, z której szyje się odzie 5)... letnie spodenki sięgające prawie do kolan 6)... podniole: męka, cierpienie, zwłaszcza moralne 7)... w Wielkiej Brytanii (do 1971 r.): jednostka rozrachunkowa równa 21 szylingom ; take: dawna złota moneta angielska Ćwiczenie 6 Przepisz zdania, stosując łączną lub rozdzielną pisownię partykuły nie z wyrónionymi formami czasowników. 1) Od jutra nie/słodzę herbaty. 2) Wyszli na spacer, nie/zwaając na deszcz. 3) Postanowił nie/wchodzić do rodka. 4) Nie/warto się wszystkim przejmować. 5) Jest to dobre rozwiązanie dla osób, które nie/dosłyszą. 6) Nie wiem, jak skończyła się ta historia, bo nie/dosłyszałem ostatnich zdań. Ćwiczenie 7 Na podstawie przykładów z poprzedniego ćwiczenia spróbuj okrelić zasady pisowni nie z czasownikami. Ćwiczenie 8 Pisownię litery w wymienionych niej wyrazach mona uzasadnić wymianami głoskowymi. Wpisz do odpowiedniej rubryki tabeli kady z tych wyrazów i podaj przykład słowa, w którym zachodzi okrelony (wskazany w lewej kolumnie) typ wymiany. nadproe, męny, mosięny, uwany, druynowy, maę, boy, właę, węszy, ksiąka, ksiąę, księa, mroę, pieniąki, zagroenie, moemy, niej 27