Sprawozdanie. z działalności Szkoły Festiwalu Nauki. za rok 2008

Transkrypt

1 Sprawozdanie z działalności Szkoły Festiwalu Nauki za rok 2008 Szkoła Festiwalu Nauki (SFN), ul. Księcia Trojdena 4, Warszawa T: F: E: sfn@iimcb.gov.pl W: Copyright Fundacja BioEdukacji, 2009

2 03/04 04/ Rosnąca liczba uczestników warsztatów dla młodzieży w laboratoriach SFN w latach W 2008 roku w laboratoriach SFN dostępne były następujące tematy warsztatów: Zbadaj swój DNA. Niepowtarzalna okazja zobaczenia i zbadania własnego DNA oraz poznania jego tajemnic. Pięciogodzinne warsztaty dla licealistów Na tropach białek. Tu dowiesz się: Jak pracuje się z białkami? Czym zajmuje się proteomika? Jak wykorzystuje się wiedzę o białkach w biotechnologii? Pięciogodzinne warsztaty dla licealistów. Jak wycisnąć meduzę z bakterii... i inne cuda biotechnologii. Stań się współczesnym biotechnologiem i wyizoluj niezwykłe, zielone białko meduzy z transgeniczych bakterii. Poznaj tajniki otaczającej nas na co dzień biotechnologii. Pięciogodzinne warsztaty dla licealistów. Poznajmy mutanty i transformanty. O materiale genetycznym roślin, jego naturalnej zmienności i możliwościach wprowadzania zmian. Dowiesz się jak i po co tworzyć rośliny modyfikowane genetycznie. Pięciogodzinne warsztaty dla licealistów. Ewolucja zapisana w genach. Tu łatwo zobaczyć, poznać i zrozumieć mechanizmy działania ewolucji oraz techniki jej badania. Sześciogodzinne warsztaty dla licealistów. Zabawy z bakteriami. Inżynieria genetyczna? to nie takie trudne! DNA plazmidowe oraz enzymy restrykcyjne staną się Twoimi narzędziami pracy. Czterogodzinne warsztaty dla licealistów. Zielone bakterie. Bohaterem zajęć jest bakteria Escherichia coli, której DNA możesz zmodyfikować tak, by jej komórki świeciły na zielono. Czterogodzinne warsztaty dla gimnazjalistów i licealistów. Drożdże żywe mikrofabryki. Zobacz jakie niezwykłe procesy chemiczne prowadzą drożdże, czym się żywią oraz co mogą dla nas produkować. Trzygodzinne warsztaty dla gimnazjalistów. Czy wiesz co jesz? Przeprowadzając eksperymenty i degustacje dowiesz się jak działa zmysł smaku. Trzygodzinne warsztaty dla gimnazjalistów. Szósty rok działalności SFN Przedstawiamy Państwu kolejne sprawozdanie podsumowujące szósty już rok działalności Szkoły Festiwalu Nauki. Jesteśmy unikalną inicjatywą edukacyjną, której celem jest przybliżenie współczenej wiedzy biologicznej uczniom, nauczycielom i wszystkim zainteresowanym. Działamy przez tyle lat dzięki wsparciu Międzynarodowego Instytutu Biologii Molekularnej i Komórkowej, Instytutu Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN, Instytutu Biochemii i Biofizyki PAN, Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, Fundacji BioEdukacji i Warszawskiego Festiwalu Nauki. Niezmiennie stawiamy sobie za cel popularyzację zagadnień współczesnej biologii, genetyki i biotechnologii, poprawę stanu wiedzy i świadomości roli i konsekwencji osiągnięć biologii w społeczeństwie, poprawę wizerunku nauki i naukowców oraz propagowanie znaczenia badań naukowych. Nowa nazwa SFN po angielsku Od 2008 roku zaczęliśmy używać nowej angielskiej nazwy Szkoły Festiwalu Nauki: Centre for Innovative Bioscience Education. Mamy nadzieję, że ta nowa nazwa daje pełniejszy i bardziej zrozumiały dla obcokrajowców obraz naszej działalności. Warsztaty laboratoryjne dla młodzieży W 2008 roku odbyło się 99 warsztatów dla młodzieży gimnazjalnej i licealnej. Warsztaty odbywały się na terenie dwóch laboratoriów w Międzynarodowym Instytucie Biologii Molekularnej i Komórkowej w Warszawie oraz Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Łączna liczba uczniów, którzy odbyli kilkugodzinne warsztaty laboratoryjne to 1606 osób. Dzięki temu, że część terminów zajęć dostępna jest równocześnie w dwóch laboratoriach, grupy spoza Warszawy chętnie korzystają z naszej oferty. W tym roku spoza Warszawy przyjechały 44 grupy, część z odległych krańców Polski oraz z małych miejscowości, jak Legnica, Białystok, Kraków, Toruń, Elbląg, Kielce, Ostrołęka, Częstochowa, Łowicz, Konin, Nowe Miasto Lubawskie, Wysokie Mazowieckie. Zgłoszenia grup zorganizowanych na warsztaty odbywają się przez internetowy kalendarz zgłoszeń dostępny na: W okresie od 15 kwietnia do 31 grudnia 2008 r. grupy młodzieży z warszawskich szkół mogły uczestniczyć w warsztatach płacąc jedynie 5 zł od osoby. Było to możliwe dzięki dofinansowaniu zdobytemu przez Fundację BioEdukacji z Biura Edukacji Urzędu m.st. Warszawy, w ramach projektu pt.: Eksperymentuję, poznaję, rozumiem! biologiczne warsztaty laboratoryjne dla uczniów szkół ponadpodstawowych. 256 uczniów w 16 grupach ze stołecznych szkół skorzystało z tej oferty. Jak co roku zorganizowaliśmy warsztaty naukowe dla laureatów finalistów Ogólnopolskich Zawodów III stopnia Olimpiady Biologicznej. Warsztaty dla dzieci Nie zapominamy także o najmłodszych badaczach organizując warsztaty i pokazy dla dzieci staramy się uczyć przez zabawę i eksperymentowanie, zaciekawiamy nauką. W zajęciach wzięło udział 335 dzieci w wieku 5 13 lat. Zorganizowane grupy z warszawskich szkół podstawowych odwiedzały nasze laboratorium, wolontariusze SFN byli też w szkołach na zajęciach. Wiosną zorganizowaliśmy także warsztaty dla dzieci pracowników IBB PAN. Latem, w okresie od 1 sierpnia 2008 do 31 grudnia 2008 zrealizowaliśmy projekt Wakacyjne laboratorium współfinansowany przez Biuro Edukacji Urzędu m.st. Warszawy. Odwiedziliśmy w tym okresie dziewięć stołecznych Domów Kultury i przeprowadziliśmy praktyczne warsztaty pt.: Czy wiesz co jesz? oraz Laboratorium od kuchni izolacja DNA z cebuli dla 153 dzieci pozostających w okresie letnim w mieście, pod opieką Domów Kultury.

3 Nowy temat warsztatów Opracowano nowy temat zajęć warsztatowych pt.: Drożdże żywe mikrofabryki. Warsztaty są przeznaczone dla młodzieży gimnazjalnej, trwają 3 godziny zegarowe. Podczas zajęć uczestnicy dowiadują się, że drożdże to niezwykłe organizmy, którym wiele zawdzięczamy. Przeprowadzają serię eksperymentów pokazujących jak niezwykłe procesy chemiczne prowadzą komórki drożdży, mierzą wydajność procesu fermentacji, sprawdzają czym się żywią te małe grzyby i w jakich lubią żyć warunkach. Oglądają komórki drożdży pod mikroskopem, dowiadują się jak są zbudowane i do czego można wykorzystywać drożdże w kuchni, w przemyśle, w laboratorium a nawet przy wytwarzaniu prądu. Pierwsze warsztaty z tego tematu zostały zaprezentowane podczas XII Warszawskiego Festiwalu Nauki. Ogólnodostępne wykłady Do końca roku szkolnego 2007/2008, kontynuowaliśmy serię otwartych wykładów popularno-naukowych, w ramach których odbyły się trzy wykłady: 16 stycznia 2008 Jak się bada pracujący mózg? Współczesne metody badania funkcji i anatomii mózgu człowieka dr Małgorzata Gut z Zakładu Neurofizjologii Instytutu Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego. Wykład był wzbogacony zabawą interaktywną, w której wzięli udział uczestnicy wykładu. 19 marca 2008 Wprowadzenie do biologii strukturalnej dr Marcin Nowotny z Międzynarodowego Instytutu Biologii Molekularnej i Komórkowej. 16 kwietnia 2008 Bioróżnorodność w sieci zabawa czy nauka? dr Piotr Tykarski z Zakładu Ekologii Uniwersytetu Warszawskiego. Warsztaty dla gimnazjalistów Drożdże - żywe mikrofabryki pokazują najróżniejsze zastosowania dorożdży w nauce i przemyśle, uczestnicy badają też samodzielnie tempo procesu fermentacji. W roku szkolnym 2008/2009 nie prowadzimy otwartych wykładów naukowych dla publiczności. 12. Piknik Naukowy Szkoła Festiwalu Nauki i Fundacja BioEdukacji przygotowały następujące pokazy, można je było obejrzeć na stanowisku nr 130 w dniu 14 czerwca 2008: Zobacz DNA izolacja DNA z warzywa zwiedzający mieli możliwość wykonania całej procedury doświadczalnej, przygotowania prób, izolacji materiału, obserwacji wyników. Przeprowadź eksperyment naukowy zwiedzający mieli okazję poznania elementów eksperymentu naukowego problemu badawczego, postawienia hipotezy, wyboru kontroli, przeprowadzenia własnoręcznie eksperymentu oraz analizy wyników. Zostań badaczem Szkoły Festiwalu Nauki propozycja dla najmłodszych zbierania wspólnie danych wśród odwiedzających Piknik. Magia kolorów najmłodsi goście Pikniku Naukowego mogli zgłębić tajniki pojęcia ph i zbadać przy pomocy soku z czerwonej kapusty ph różnych substancji. XII Festiwal Nauki W ramach tegorocznego Festiwalu Nauki, warsztaty przygotowane przez Szkołę Festiwalu Nauki i Fundację BioEdukacji odbywały się na terenie Międzynarodowego Instytutu Biologii Molekularnej i Komórkowej. Były to zarówno spotkania weekendowe, na które zapraszaliśmy wszystkich zainteresowanych współczesną biologią, jak i lekcje festiwalowe dla zorganizowanych grup gimnazjalistów. Stoisko SFN i Fundacji BioEdukacji na 12. Pikniku Naukowym. Tylko tutaj najmłodsi mogli zostać prawdziwymi badaczami. 3

4 Odkryj ślady ewolucji w swoim DNA, prowadzący Damian Graczyk, 27 września; warsztaty trwające 5 godz., wstęp za zaproszeniami. Zbadaj swój DNA, prowadząca Joanna Lilpop, 20, 21 września; warsztaty trwające 4 godziny; wstęp za zaproszeniami. Drożdże żywe mikrofabryki, prowadzący Michał Mlącki, 25, 26 września; warsztaty trwające 3 godziny, lekcje festiwalowe. Czy wiesz co jesz?, prowadząca Monika Ostaszewska, 23 września; warsztaty trwające 3 godziny, lekcja festiwalowa. Proste i tanie procedury ciekawych eksperymentów do wykonania w szkolnej pracowni biologicznej prezentowane podczas naszych kurów. Nauczycielki biorące udział w projekcie Uczmy eksperymentować - biotechnologia na co dzień podczas warsztatów w laboratorium SFN. Nauczyciele w Europejskim Laboratorium Biologii Molekularnej w Heidelbergu podczas warsztatów SFN o ewolucji molekularnej. 4 Inne imprezy popularyzujące naukę Podczas XII Festiwalu Nauki w Jabłonnej organizowanego przez Dom Zjazdów i Konferencji Polskiej Akademii Nauk, Pałac w Jabłonnie, w dniu 28 września 2008, Szkoła Festiwalu Nauki i Fundacja BioEdukacji zaprezentowały następujące pokazy: Sam badaj świat: Izolacja DNA z warzyw, Magia kolorów, Twój eksperyment ; Zrozum język roślin: Fasolowy pasjans ; Oczy niebieskie oczy brązowe. Na X Festiwalu Nauki i Sztuki w Siedlcach organizowanym przez Instytut Biologii Akademii Podlaskiej w dniu 18 października 2008 SFN zaprosiła zwiedzających to udziału w warsztatach i pokazach: Zobacz własne DNA ; Sam badaj świat, czyli jak działa eksperyment naukowy ; Moc białka. Warsztaty dla nauczycieli Od początku swej działalności SFN organizuje i koordynuje wiele działań, których głównym celem jest pomoc w rozwoju zawodowym nauczycieli biologii wszystkich poziomów nauczania. Z uwagi na szybki postęp wiedzy biologicznej oraz trudności jakie napotyka nauczyciel w szkole (słabe wyposażenie pracowni, brak środków na zakup pomocy naukowych, przeładowany program nauczania) konieczne jest wspieranie nauczycieli biologii w ich pracy. W 2008 roku przeprowadziliśmy 8 szkoleń i spotkań dla nauczycieli biologii, w których wzięło udział łącznie 202 nauczycieli szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Na naszych kursach doskonalących nauczyciele pracują w laboratorium biologii molekularnej, poznają najnowsze techniki i badania, doskonalą umiejętność planowania, projektowania i prowadzenia doświadczeń zarówno w profesjonalnym laboratorium, jak i szkolnej pracowni przedmiotowej. Zyskują wiele nowatorskich pomysłów na prowadzenie indywidualnych projektów badawczych przez uczniów. W 2008 roku odbyły się następujące kursy: Biologia molekularna od kuchni dwudniowy kurs dla nauczycieli w Oświęcimiu we współpracy z Ośrodkiem Doskonalenia Nauczycieli w Oświęcimiu w dniach 7 8 marca Uczestniczyło w nim 20 nauczycieli. Spotkanie edukacyjne i warsztaty praktyczne pt.: Eksperyment w szkole badamy DNA dla 14 nauczycieli podczas Wiosny z nauką w Siedlcach 3 kwietnia 2008 we współpracy z Instytutem Biologii Akademii Podlaskiej. Pierwsza edycja kursu Volvox uczmy eksperymentować! dla nauczycieli spoza Warszawy 6 7 czerwca Laboratorium SFN odwiedziło 32 nauczycieli z całej Polski. Dzięki temu, że zapewniliśmy uczestnikom zakwaterowanie i wyżywienie podczas pobytu w Warszawie, w szkoleniu mogli uczestniczyć nauczyciele z małych miejscowości i wsi, ze szkół, których nie strać na dofinansowanie szkolenia dla nauczyciela. Uczestnicy pokrywali tylko koszt wpisowego (20 zł) oraz koszty transportu. Druga edycja kursu Volvox uczmy eksperymentować! dla nauczycieli z Warszawy i okolic listopada 2008 dla 16 nauczycieli. Trzecia edycja kursu Uczmy eksperymentować! dla nauczycieli z Warszawy we współpracy z Warszawskim Centrum Innowacji Edukacyjno Społecznych i Szkoleń 9 10 grudnia 2008 dla 12 nauczycieli.

5 Warsztaty dla nauczycieli w EMBL Na zaproszenie Aleksandry Manaia z Europejskiego Laboratorium Biologii Molekularnej (EMBL) w Heidelbergu, Niemcy, poprowadziliśmy w marcu warsztaty laboratoryjne dotyczące ewolucji molekularnej, stanowiące część międzynarodowego kursu dla nauczycieli biologii pt.: Introducing new approaches to teaching evolution in secondary schools. Zaprezentowaliśmy także planszową grę Śladami ewolucji, która spotkała się z bardzo pozytywnym przyjęciem. W kursie uczestniczyło 24 nauczycieli z całej Europy. Kurs prowadzili: Agnieszka Chołuj, Joanna Lilpop i Grzegorz Papaj. [ llmar2008/index.html#] Projekt Uczmy eksperymentować - biotechnologia na co dzień Projekt realizowany był przez Szkołę Festiwalu Nauki, dzięki finansowaniu przez Fundację BioEdukacji oraz Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej w ramach Rządowego Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich. Projekt realizowany był w okresie od 1 września 2008 do 31 grudnia Skierowany był do szkół z obszarów położonych daleko od dużych ośrodków miejskich i naukowo-akademickich, miał na celu doskonalenie zawodowe nauczycieli biologii, pokazanie metod pracy laboratoryjnej z młodzieżą i metodologii badawczej prac naukowych, przedstawienie szerokich zastosowań biotechnologii oraz wyposażenie szkolnych pracowni biologicznych w materiały do pracy laboratoryjnej z uczniami. Projekt obejmował następujące działania: udział 30 nauczycieli biologii w kursie pt.: Uczmy eksperymentować biotechnologia na co dzień w dniach października 2008 w Warszawie; udział nauczycieli w VII Mini Sympozjum w dniu 6 grudnia 2008 w Warszawie; zaopatrzenie 30 szkół biorących udział w projekcie w sprzęt i materiały laboratoryjne wartości 930 zł do wyposażenia szkolnej pracowni przedmiotowej. Trzydniowe spotkanie w Warszawie obejmowało: Sesję laboratoryjną Uczmy eksperymentować! poświęconą eksperymentom i doświadczeniom możliwym do wykonania w szkołach z uczniami; Biotechnologia w laboratorium warsztaty laboratoryjne poświęcone profesjonalnym i nowoczesnym technikom stosowanym w biotechnologii; Wykłady naukowe: Prof. dr hab. Stefan Malepszy Biotechnologia o co chodzi?, Prof. dr hab. Krzysztof Szewczyk Biotechnologia przemysłowa, dr Iwona Cymerman Nagroda Nobla 2008: gen i białko GFP znaczenie i przykłady zastosowań wraz z pokazem preparatów w mikroskopach fluorescencyjnym i konfokalnym; Uczestnicy wypełnili formularze zamówień sprzętu i odczynników laboratoryjnych do szkół. Na koniec kursu rozdano ankiety ewaluacyjne, certyfikaty uczestnictwa w kursie oraz poproszono uczestników o wypełnianie i przesłanie raportów po wykonaniu zajęć praktycznych w szkołach z uczniami. Organizatorzy zapewniali zestawy różnorodnych materiałów edukacyjnych do nauczania nowoczesnej biologii dla każdej szkoły biorącej udział w projekcie; dwa noclegi dla nauczycieli podczas kursu w dniach października, wyżywienie. Uczestnicy pokrywali jedynie koszt wpisowego (50 zł). Dzięki wprowadzaniu przez nauczycieli nowych form prowadzenia lekcji zwiększyliśmy dostępność nowoczesnej edukacji w Polskich szkołach. Potwierdzają to nauczyciele biorący udział w programie pisząc w ankietach ewaluacyjnych: Na kursie poczułam się bardziej pewna swojej wiedzy i doświadczenia. Poczułam, że nawet mieszkając i ucząc w małym miasteczku mogę zastosować w swej pracy nowoczesne metody, być w miarę na bieżąco. Jak wynika z raportów z lekcji nadsyłanych przez nauczycieli po szkoleniu, do dnia 6 grudnia 2008, 355 uczniów wzięło udział w lekcjach opartych na praktycznych protokołach i doświadczeniach. Uczestnicy oraz prowadzący kursu Introducing new approaches to teaching evolution in secondary schools w EMBL w Heidelbergu. Nauczyciele podczas kursów mają okazję poznać i zagrać w naszą edukacyjną grę planszową Śladami ewolucji. Oto kilka komentarzy od uczestników projektu Uczmy eksperymentować - biotechnologia na co dzień wpisanych do ankiet: Dziękuję za wspaniałą atmosferę. Prowadzący wykazali się nie tylko profesjonalizmem, ale i wielką życzliwością. Gratulacje i serdeczne dzięki. Jestem zachwycona kursem i podejściem oraz poziomem prowadzących. Pełny profesjonalizm! Świetnie zorganizowane zaplecze, wyśmienite posiłki i atmosfera. Na pewno chciałabym przyjechać ponownie! Na kursie poczułam się bardziej pewna swojej wiedzy i doświadczenia. Poczułam, że nawet mieszkając i ucząc w małym miasteczku mogę zastosować w swej pracy nowoczesne metody, być w miarę na bieżąco. 5

6 Debata z Prof. Ewą Bartnik Założenia projektu nowej podstawy programowej z biologii podczas VII Sympozjum dla nauczycieli. VII Mini Sympozjum dla nauczycieli Jak co roku w pierwszą sobotę grudnia (6 grudnia 2008) na terenie Instytutu Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego w Warszawie odbyło się VII Mini Sympozjum dla nauczycieli biologii. Zaprezentowano na nim 5 wykładów naukowych. W programie znalazła się także debata na temat projektu nowej podstawy programowej z biologii. dr Elżbieta Trzęsowska-Greszta Depresja u dzieci i młodzieży dr Robert Kuba Filipkowski Czy nowe neurony w naszym mózgu zdobywają wiedzę o świecie, czy (też) poprawiają humor? dr hab. Agnieszka Dobrzyń Toksyczność lipidów - czyli dlaczego ludzie otyli cierpią na choroby metaboliczne dr hab. Maciej Pronicki Od odkrycia mitochondriów do powstania medycyny mitochondrialnej dr Agnieszka Piekiełko-Witkowska Kiedy choruje DNA... Terapia genowa dziś i jutro prof. dr hab. Ewa Bartnik Założenia projektu nowej podstawy programowej z biologii dyskusja W spotkaniu wzięło udział 53 nauczycieli nie tylko z Warszawy i okolic, ale ponad połowa uczestników przyjechała z odległych od Warszawy niewielkich miejscowości, jak Przeworsk, Polkowice, Choszczno, Terespol, Garwolin czy Morąg. Zakończenie projektu VOLVOX Trwający od 2005 roku międzynarodowy projekt Volvox innowacyjna sieć wspierająca nauczanie biologii w Europie, finansowany przez Komisję Europejską w ramach 6. Programu Ramowego, miał na celu: stworzenie międzynarodowej sieci współpracy, wymiany doświadczeń, materiałów i źródeł informacji edukacyjnych dotyczących współczesnej biologii, zwłaszcza biologii molekularnej i biotechnologii; wymianę, tłumaczenie i adaptację materiałów edukacyjnych pomiędzy partnerami i krajami; tworzenie nowych materiałów edukacyjnych, zgodnych z wypracowanymi w projekcie standardami, tworzenie materiałów odpowiadających na najnowsze odkrycia i zastosowania biologii; zachęcenie do wprowadzania zajęć praktycznych i eksperymentów na lekcjach biologii w szkołach. Notki prasowe dotyczące projektu Volvox pojawiły się w majowym wydaniu Nature, a także w lokalnej prasie w Luksemburgu. W ramach projektu powstało mnóstwo materiałów edukacyjnych, protokołów doświadczeń, scenariuszy lekcyjnych i modeli, które pomagają nauczycielom w całej Europie w nowoczesnym nauczaniu biologii. Wszystkie materiały po polsku są wolno dostępne na stronie /volvox, a materiały przygotowane w innych językach na stronach dziesięciu partnerów projektu. W ostatnim roku realizacji projektu jedenastu partnerów z dziecięciu krajów Europy pracowało nad tłumaczeniami i adaptacją materiałów edukacyjnych oraz tworzeniem stron internetowych udostępniających stworzone materiały nauczycielom, uczniom i innym zainteresowanym. Stworzono i wprowadzono także internetowy system oceny materiałów dostępny dla ich użytkowników. W ciągu ostatniego roku projektu odbyło się pięć spotkań partnerów realizujących projekt spotkania szkoleniowe, administracyjne oraz spotkanie promujące rezultaty projektu. W październiku 2008 odbyło się ostatnie spotkanie partnerów projektu Volvox w Luksemburgu. Podczas spotkania zorganizowano promocję osiągnięć projektu na terenie budynku Komisji Europejskiej spotkanie prasowe oraz wystawę i interaktywne demonstracje stworzonych materiałów odwiedzili dziennikarze lokalnych gazet, pracownicy KE oraz nauczyciele 6

7 ze szkół w Luksemburgu. Informacje prasowe o projekcie Volvox ukazały się w czterech lokalnych gazetach oraz w majowym numerze czasopisma Nature [vol.453; 1 May 2008]. Polska strona internetowa [ zawierająca materiały projektu Volvox została udostępniona w listopadzie Prezentuje 28 różnorodnych materiałów edukacyjnych przede wszystkim protokoły praktycznych doświadczeń badawczych do wykonania w warunkach szkolnych, ale także zadania oparte na tekście, materiały do gry planszowej, prezentacje i multimedialne modele edukacyjne oraz bogaty zestaw prawie 200 ilustracji edukacyjnych. W ciągu najbliższych miesięcy na stronie pojawiać się będą kolejne materiały, które ciągle tworzymy i tłumaczymy we współpracy z naszymi międzynarodowymi partnerami. Mamy pewność, że współpraca zapoczątkowana wspólnie realizowanym projektem, będzie się dalej rozwijać owocując kolejnymi nowoczesnymi pomocami edukacyjnymi. W celu rozpropagowania informacji o produktach projektu Volvox, SFN zorganizowała trzy spotkania warsztatowe z nauczycielami biologii z całej Polski. Na warsztatach przedstawiano proste metody pracy praktycznej i eksperymentalnej na lekcjach biologii. Przedstawiane procedury prezentowały innowacyjne podejście do edukacji przyrodniczej, pozwalały na rozwijanie umiejętności praktycznych, twórczego i analitycznego myślenia, wprowadzały metody nauczania oparte na projekcie, w tym prowadzenie przez uczniów własnych projektów badawczych. Materiały edukacyjne Szkoła Festiwalu Nauki i Fundacja BioEdukacji prowadzą sprzedaż jedynych na polskim rynku zestawów edukacyjnych, które umożliwiają przeprowadzenie eksperymentów biologicznych w szkole na lekcjach lub na przedmiotowych kołach zainteresowań. Dostępne są cztery zestawy: Tajemnice fotosyntezy, Słodki świat enzymów, Badamy DNA oraz Naszyjnik z DNA, każdy zestaw cieszy się coraz większym zainteresowaniem ze strony szkół i nauczycieli. W 2008 roku sprzedano 114 zestawów edukacyjnych oraz 82 uzupełnienia do zestawów edukacyjnych. W 2008 roku zaczęliśmy przygotowywać także nowy pakiet edukacyjnych enzymów używanych w przemyśle spożywczym. Nowy zestaw będzie do nabycia od 2009 roku. Tworzymy i propagujemy wśród nauczycieli także inne unikalne pomoce edukacyjne - grę planszową Śladami ewolucji, protokoły i pomysły doświadczeń do wykonania w warunkach szkolnych, ćwiczenia i zadania teoretyczne z biologii molekularnej, nagrania wykładów popularnonaukowych, wzory i szablony papierowych modeli edukacyjnych i plakatów. Wszystkie materiały udostępniamy bezpłatnie do niekomercyjnych celów edukacyjnych na naszych stronach internetowych. Materiały opatrzone są licencją Creative Commons. Na stronie internetowej SFN można także znaleźć polecane przez nas linki do ciekawych źródeł informacji biologicznych i biologicznych pomocy edukacyjnych. Polskie stanowisko na wystawie osiągnięć projektu Volvox w budynku Komisji Europejskiej w Luksemburgu. Polska strona internetowa z wolno dostępnymi materiałami edukacyjnymi projektu Volvox [ Współpraca międzynarodowa We współpracy z EMBL w Heidelbergu przeprowadziliśmy warsztaty laboratoryjne podczas kursu Introducing new approaches to teaching evolution in secondary schools dla 24 nauczycieli z całej Europy. Kurs odbył się w dniach marca 2008 w Heidelbergu, Niemcy. Agnieszka Chołuj uczestniczyła w ósmej corocznej konferencji EUSCEA, która odbyła się w dniach kwietnia 2008, Libice, Czechy. Spotkanie dotyczyło sposobów organizacji i problemów związanych z organizowaniem Festiwali Nauki w całej Europie. Rozważano strategie wizerunkowe festiwali nauki, strategie ich finansowania w różnych krajach, jak tworzyć interesujące pokazy i warsztaty podczas takich imprez masowych i jakie są sposoby oceny ich wpływu na odbiorców. 7

8 Warsztaty laboratoryjne podczas letniej szkoły dla młodzieży w Imperial Colledge w Londynie, prowadzone przez National Centre for Biotechnology Education. Komplet enzymów spożywczych firmy Novozymes dla celów edukacyjnych, przygotowany i dystrybułowany do szkół przez SFN. Pobyt Joanny Lilpop na dwumiesięcznym stażu w National Centre for Biotechnology Education w Reading, Wielka Brytania, zaowocował przygotowaniem protokołu oraz zestawu edukacyjnego Badamy fotosyntezę. Zestaw powstawał we współpracy między SFN, NCBE i SAPS. Wprowadzenie go do sprzedaży nastąpi w 2009 roku. Pobyt pozwolił zdobyć doświadczenie w prowadzeniu działalności popularyzatorskiej, edukacyjnej, komunikacji naukowej oraz nawiązać kontakty z organizacjami i firmami prowadzącymi edukację biologiczną i naukową w Wielkiej Brytanii. Kontynuowaliśmy dystrybucję europejskiego czasopisma dla nauczycieli nauk przyrodniczych Science in School wśród polskich nauczycieli biologii, a także przygotowanie tłumaczeń niektórych artykułów publikowanych w internetowej wersji pisma. W 9. numerze pisma został opublikowany protokół praktyczny pt.: Investigating the action of urease, opracowany przez SFN w ramach realizacji projektu Volvox. Regularnie przesyłamy newsletter do nauczycieli biologii w Polsce z informacjami o organizowanych w Europie szkoleniach dla nauczycieli, a także stażach i obozach naukowych dla zdolnych uczniów (informacje z EMBL w Heidelbergu, XLAB w Getyndze, Petnica Science Centre w Serbii, Network for Youth Excellence). Udało sie nawiązać współpracę z firmą Novozymes i rozpocząć dystrybucję próbek enzymów spożywczych do szkół do wykorzystania w celach edukacyjnych. Pozyskane enzymy to: Lactozyme (beta-galaktozydaza), Pectinex (pektynaza), Celluclast (celulaza), Lipex (lipaza), Neutrase (proteaza), Termamyl (alfa-amylaza), AMG (amyloglukozydaza), Catazyme (katalaza). Współpraca krajowa Szkoła Festiwalu Nauki utrzymuje kontakty i współpracuje z podobnymi i różnorodnymi inicjatywami edukacyjnymi w kraju. Wspólnie z Kołem Naukowym Genetyki i Epigenetyki UW, Radą Doktorantów Wydziału Biologii UW, Radą Doktorantów Instytutu Biologii Doświadczalnej w Warszawie oraz Interdyscyplinarnym Centrum Modelowania UW, zorganizowaliśmy XIX warsztaty technik prezentacji naukowych OAK Urwitałt, 9 13 czerwca Wiodącym tematem tej edycji było: Od słowa do słowa. Praca ze słowem pisanym i mówionym. Wzięło w nich udział 79 uczestników. [ Stały kontakt ze studenckimi kołami naukowymi na UW oraz SGGW zaowocował współpracą przy organizacji International Life Sciences Students Conference w daniach września Dzięki współpracy z Centrum Edukacji Obywatelskiej prowadzącym takie programy jak Szkoła z Klasą i Szkoła Myślenia, 20 szkół z małych miejscowości i wsi z całej Polski dostało nasze zestawy edukacyjne. Jesienią 2008 przygotowano wspólnie również dwa projekty edukacyjne Szkoła badaczy oraz Szkoła myślenia ujęte w dwóch wnioskach do Ministerstwa Edukacji Narodowej w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Wnioski zostały pozytywnie zaopiniowane do finansowania, nie podpisano jednak umowy, ze względu na fiasko negocjacji. Dzięki kontaktowi z warszawskimi metodykami biologii i Warszawskim Centrum Innowacji Edukacyjno Społecznych i Szkoleń, udało się zorganizować serię spotkań i warsztatów dla nauczcieli biologii z Warszawy (spotkania pokazowe Współpraca z SFN wsparciem edukacji szkolnej ; kurs Uczmy eksperymantować, konferencja metodyczna Zmiany programowe w nauczaniu biologii ). Rokrocznie nasze działania skierowane do młodzieży ze stołecznych szkół, są wspierane i dofinansowywane przez Biuro Edukacji Urzędu m.st. Warszawy. W porozumieniu z Komitetem Głównym Olimpiady Biologicznej zorganizowaliśmy szkolenia dla laureatów i finalistów Olimpiady. 8

9 Promocja SFN Przygotowano nową stronę www serwisu Szkoły Festiwalu Nauki, zawiera ona nowy projekt, nowy układ graficzny oraz uaktualnioną treść. Stronę stworzono w otwartym systemie zarządzania treścią Joomla. Uruchomienie w pełni funkcjonalnej nowej strony planowane jest na wiosnę 2009 r. Jak co roku we wrześniu stworzyliśmy pakiet bieżących informacji o naszej działalności, skierowany do szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych oraz nauczycieli biologii. Wysyłkę broszur informacyjnych przygotowaliśmy do 200 szkół z Warszawy i całej Polski. Przez ostatnie lata działalności zebraliśmy też bazę ponad 400 kontaktów owych do nauczycieli z całej Polski, do których regularnie wysyłamy bieżące informacje o działalności SFN i przedsięwzięciach edukacyjnych dotyczących współczesnej biologii w kraju i za granicą. Do wygłoszenia wykładów i wystąpień o działalności SFN zostaliśmy zaproszeni przez Komitet Główny Olimpiady Biologicznej podczas ogólnopolskich zawodów III stopnia w dniu 12 kwietnia 2008, a także przez metodyków biologii i WCIES podczas konferencji przedmiotowo metodycznej dla nauczycieli warszawskich pt.: Zmiany programowe w nauczaniu biologii. Projekt nowej stony internetowej Szkoły Festiwalu Nauki zaprojektowanej w otwartym systemie zarządzania treścią Joomla. Zespół SFN W 2008 roku w biurze SFN pracowały następujące osoby: Agnieszka Chołuj, Joanna Lilpop, Marta Badurek, Monika Ostaszewska oraz Anna Parys. Koordynatorem działania SFN na SGGW jest Marcin Wiśniewski. Obsługą laboratoryjną i techniczną warsztatów oraz zestawów edukacyjnych SFN zajmował się Michał Mlącki. Osoby, które prowadziły warsztaty, zajęcia, pokazy i szkolenia SFN to studenci ostatnich lat biologii i biotechnologii UW i SGGW, doktoranci UW, SGGW i Instytutów badawczych tworzących SFN oraz ich pracownicy naukowi, a także osoby działające w studenckich kołach naukowych UW i SGGW. Byli to między innymi: Anna Fogtman, Justyna Rudzka, Kamil Koper, Kamila Ornoch, Maja Cieplak, Damian Graczyk, Grzegorz Papaj, Anna Karnkowska Ishikawa, Takao Ishikawa, Aleksandra Kwiatkowska, Maciej Kotliński, Anna Łach, Krzysztof Brewczyński, Grzegorz Olszewski, Maciej Węsierski, Monika Hejnowicz, Wojciech Siwek. Plany na przyszłość Uruchomienie nowego, w pełni funkcjonalnego serwisu WWW Szkoły Festiwalu Nauki (lato 2009), działania na rzecz PR i pozyskanie patronów medialnych. Uruchomienie sprzedaży nowego zestawu edukacyjnego Badamy fotosyntezę oraz dystrybucja próbek enzymów spożywczych firmy Novozymes wraz z protokołami ich wykorzystania do szkół. Przeprowadzenie drugiej edycji otwartych warsztatów naukowych DNA encyklopedia życia 3 5 kwietnia 2009 [ Włączenie się do obchodów roku Darwina. Współpraca z Uniwersytetem Dzieci. Współorganizacja Festiwali i Pikników Nauki w innych miastach (m.in. Sierpc, Chełm i Rzeszów). Napisanie i realizacja kilkuletniego międzynarodowego projektu w ramach 7. Programu Ramowego Komisji Europejskiej jako kontynuacja projektu Volvox. Napisanie i realizacja kilkuletniego projektu finansowanego z EFS PO Kapitał Ludzki umożliwiającego działalność SFN. Stworzenie rozwiązania systemowego umożliwiającego funkcjonowanie i finansowanie podstawowych działań SFN przez następne lata. F i r my, k t ó r e w s p i e r a j ą dz i a ł a l n o ś ć S F N o f i a r o w u j ąc o d c z y n n i k i n i e z b ę d n e d o prowadzenia warsztatów Laboratoryjnych: Opracowanie Joanna Lilpop Szkoła Festiwalu Nauki (SFN), ul. Księcia Trojdena 4, Warszawa T: F: E: sfn@iimcb.gov.pl W: Copyright Fundacja BioEdukacji, 2009