Program Moja Ojczyzna mała i duŝa realizuje jego główne cele operacyjne:

Transkrypt

1 Motto: Proszę Was: pozostańcie wierni temu dziedzictwu! Uczyńcie je podstawą swojego wychowania! Uczyńcie je przedmiotem szlachetnej dumy! Przechowujcie to dziedzictwo! PomnóŜcie to dziedzictwo! PrzekaŜcie to następnym pokoleniom." Jan Paweł II - PapieŜ 2 czerwca 1979 r. Warszawa Program Moja Ojczyzna mała i duŝa został napisany z myślą o uczniach klas IV-VI Szkól Podstawowych Ziemi Kłodzkiej, powierzanych mojej opiece wychowawczej. Inspiracją do jego napisania stał się Program Wychowawczy Szkoły Podstawowej Nr 2 im. śołnierzy z Monte Cassino w Polanicy Zdroju. Program Moja Ojczyzna mała i duŝa realizuje jego główne cele operacyjne: Wszechstronny rozwój osobowy ucznia realizowany w oparciu o funkcjonowanie szkoły w świetle małej ojczyzny oraz wychowania patriotycznego i obywatelskiego. Integracja z rodziną, środowiskiem szkolnym, społecznością lokalną małą i wielką ojczyzną, Europą. a takŝe zadania szkoły wynikające z podstawy programowej. 1. Wstęp W dobie jednoczenia się Europy bardzo waŝne jest zachowanie własnej toŝsamości narodowej, przynaleŝności kulturowej, historycznej i etnicznej. NaleŜy kształtować patriotyzm juŝ od małego dziecka przez rozbudzanie miłości do własnego regionu, który jest dziecku najbliŝszy. WaŜne jest, aby dzieci od najmłodszych lat poznawały własne dziedzictwo kulturowe a jednocześnie reprezentowały postawy tolerancji wobec innych. Młody człowiek powinien akceptować i rozumieć ludzi. Powinien posiadać poczucie odpowiedzialności wobec ojczyzny i jej kultury, a jednocześnie otworzyć się na wartości kultury europejskiej. Region - zwany dzisiaj często - małą ojczyzną, to źródło samoidentyfikacji. Okazuje się, Ŝe ciągle mało wiemy o swoim pochodzeniu, czy miejscu zamieszkania. W dzisiejszym zmierzaniu do wspólnej Europy, powinniśmy wiedzieć nie tylko, dokąd idziemy, gdzie chcemy być, ale i skąd jesteśmy? Znajomość swoich korzeni jest bardzo waŝna... z nich bierze się toŝsamość człowieka " powiedział Norman Davies. 1

2 Mała ojczyzna to taki kawałek świata, z którym człowiek jest szczególnie związany, tu czuje się naprawdę u siebie. Kawałek ten moŝe być większy lub mniejszy, zwykle jest raczej niewielki...", bo - jak twierdzi poeta, Kazimierz Wierzyński /,... tylko świat przechodzony nogami jest coś wart. Ziemia dotknięta stopą staje się w jakiś sposób naszą rodzinną i łączy się z nami na zawsze. Nawet gdy odejdziemy od niej na setki mil, podąŝa powoli naszym śladem, owłada naszą pamięcią i gospodaruje w niej jak matka w domu". [tekst z materiałów programu Moja Polska "] Mała ojczyzna to świat w którym Ŝyjemy na co dzień, nasz najbliŝszy krajobraz, wszystko co nas wokół otacza. To ludzie zamieszkujący w granicach naszej gminy i stworzona przez nich kultura, to takŝe przyroda. To przeszłość i tradycja, teraźniejszość i przyszłość. Wszystko co czynimy u siebie teraz, nie zawsze dobre, takŝe i to, co pozbawione sensu, co zostało zdewastowane lub bezpowrotnie zniszczone, ale równieŝ wszystka co dobre mądre i potrzebne. To proces jej tworzenia i przyszłość, nad którą się zastanawiamy, jak ją zaplanować, czego powinniśmy unikać, a co rozwijać. OBLICZE OJCZYZNY Ojczyzna to kraj dzieciństwa miejsce urodzenia to jest ta mała najbliŝsza ojczyzna miasto miasteczko wieś ulica dom podwórko pierwsza miłość las na horyzoncie groby w dzieciństwie poznaje się kwiaty zioła zboŝa zwierzęta pola łąki słowa owoce ojczyzna się śmieje na początku ojczyzna jest blisko na wyciągnięcie ręki dopiero później rośnie krwawi boli Tadeusz RóŜewicz, Poezja t. II, Kraków 1988 Nasza Mała Ojczyzna Ziemia Kłodzka to niewielki obszar leŝący w sferze moŝliwości poznania przeciętnego mieszkańca tego terenu, obszar, którego granice są płynne, przez co nie wyodrębniony zlewa się z innymi takimi regionami tworząc naszą Wielką Ojczyznę. PrzynaleŜność człowieka do danej społeczności jest bardzo waŝnym składnikiem jego świadomości i toŝsamości. Pomimo, iŝ na co dzień nie zdajemy sobie z tego sprawy, historia, jest tym czynnikiem, który w największym stopniu nas ukształtował, zaś kultura - tym co stanowi o naszym codziennym Ŝyciu. Ojczyzna to nie suma wygód, a patriotyzm, to nie pięknie brzmiąca deklaracja. Poznając nasze rodziny, ich dzieje, nasze miejscowości, region w którym Ŝyjemy naszą Małą Ojczyznę, uczymy się Ŝyć w naszej duŝej Ojczyźnie Polsce. Odnajdując nasze miejsce w regionie i w Polsce, odnajdujemy je w Europie. Poznając inne regiony w Europie i ucząc się szacunku dla nich i ich mieszkańców zaczynamy w pełni rozumieć istotę europejskiej kultury i zyskujemy nowe perspektywy naszej przyszłości. 2

3 Dobrze mieć małą ojczyznę, ale nie kaŝdy ją ma.. Jak to? - moŝna by zapytać. PrzecieŜ kaŝdy gdzieś mieszka.. To prawda, ale nie wszędzie są małe ojczyzny. W wielkich blokowiskach ludzie Ŝyli i Ŝyją często nadal jak w hotelach, h gdzie nie zna się nawet sąsiadów. Tak naprawdę jednak to kaŝdy z nas, razem z innymi ludźmi, moŝe stworzyć swoją matą ojczyznę, swoje miejsce na ziemi, które kocha, w którym czuje się u siebie" [tekst z materiałów programu Moja Polska" ] Dlaczego dobrze mieć małą ojczyznę? bo mała ojczyzna zbliŝa do tego co nasze; zapisuje w naszej pamięci całe bogactwo tego co nas otacza; określa naszą przynaleŝność, mówi nam skąd jesteśmy; kształtuje więzi z rodziną, szkołą osiedlem, miastem, a to jest podstawa do tworzenia więzi z narodem; odkrywa przed nami swoje obrzędy i tradycje; otwiera ludzi na inne kultury, ułatwia wzajemne kontakty; pobudza działania na rzecz własnego miejsca, wspólnego domu rozwija człowieka, bo niesie wielorakie wartości (materialne, moralne, religijne); wychowuje bo kształtuje w nas właściwe postawy; przeczy obiegowej opinii: Cudze chwalicie, swego nie znacie..., wręcz przeciwnie, skłania się ku załoŝeniu Cudze chwalicie, swoje kochajcie zbliŝa do wytworów kultury materialnej i duchowej; daje szansę w sposób naturalny włączyć się człowiekowi w kolejne wspólnoty, od domu do Europy regionów i wszystko w duchu tolerancji i szacunku dla innych kultur. Za naszą Małą Ojczyznę, którą moŝemy ogarnąć zmysłami, poznać i pokochać, jesteśmy sami odpowiedzialni. To my mieszkańcy odpowiadamy za zachowanie pomięci o naszych przodkach, naszych tradycji i kultury, to my kształtujemy jej oblicze i tworzymy zamieszkującą tu społeczność. Właśnie dlatego, aby rozwijać zainteresowania uczniów własnym miejscem zamieszkania, aby integrować całą lokalną społeczność i zacieśniać więzy rodzinne, aby przygotować uczniów do pełnego uczestnictwa w kulturze regionu a poprzez rozwój toŝsamości regionalnej ugruntować poczucie toŝsamości narodowej i europejskiej, postanowiłam napisać ten program. 2. Charakterystyka programu. Program poprzez wyposaŝenie ucznia w podstawową wiedzę o historii, tradycji, kulturze i środowisku własnego regionu stwarza dla niego bazę do poznania otaczającego świata oraz rozwija w nim poczucie przynaleŝności i miłości do stron rodzinnych. Aktywizuje poznawczo ucznia, rozwija jego zdolności twórcze, uwraŝliwia na piękno otaczającej przyrody, uczy szacunku do ochrony przyrody, kształtuje postawę dumy i poszanowania dla kulturalnej ostoi swojego regionu, buduje poczucie własnej wartości oraz pozwala znaleźć dziecku swoje miejsce w otaczającej rzeczywistości. Program opiera się głównie na doświadczeniu, obserwacji i związkach emocjonalnych z rodziną, domem, klasą, szkołą, rodzinną miejscowością, najbliŝszą okolicą, regionem, wreszcie Ojczyzną Polską i Europą. 3

4 Został zaprojektowany zgodnie z zasadami dydaktyki, tak aby poznawanie odbywało się systematycznie, aktywnie, od tego co jest bliskie do tego, co dalekie; od tego, co znane do nieznanego: poprzez praktyczne działanie do wykorzystania nabytych wiadomości i umiejętności. W programie znajdują się treści z edukacji m.in.: polonistycznej, przyrodniczej, historycznej, plastycznej i muzycznej Uwzględnia on takŝe lekcje muzealne. Realizowany będzie na lekcjach wychowawczych w klasach IV-VI. Metody i formy pracy wypełnianie kart zadań i kart pracy, korzystanie z róŝnych źródeł informacji, spotkania przygotowujące do wyprawy czy wycieczki ( uczniowie przygotowują potrzebne informacje o miejscach i miejscowościach, do których planowana jest wyprawa czy wycieczka), uczestnictwo w wycieczkach i rajdach, udział w uroczystościach, imprezach i wystawach regionalnych, organizacja, przeprowadzanie wywiadów i udział w spotkaniach z ciekawymi ludźmi naszej Małej Ojczyzny ( poetami, pisarzami, historykami, przyrodnikami twórcami ludowymi, turystami, a w szczególności z Honorowymi Mieszkańcami Miasta Kłodzka), przygotowanie i uczestnictwo w spotkaniach o charakterze wspólnotowym (Wigilia, wielkanocne śniadanie, Dzień Babci, Dzień Mamy i Taty itp.), organizacja i uczestnictwo w imprezach szkolnych, redagowanie kroniki klasowej. 3. Cele edukacyjne: Edukacja regionalna: rozwijanie poczucia odpowiedzialności, poszanowania dla dziedzictwa kulturowego własnej miejscowości, regionu, Ojczyzny, poznanie własnych korzeni: moje miejsce w rodzinie, członkowie rodziny, zajęcia, moje prawa i obowiązki, miłość do rodziców i dziadków, kultywowanie i wzbogacanie dobrych rodzinnych i regionalnych tradycji, wyposaŝenie ucznia w podstawowy zasób wiedzy o własnej miejscowości i regionie, poznanie obiektów przyrodniczych, ukazywanie walorów krajoznawczo turystycznych i specyfiki środowiska przyrodniczego gminy oraz dostrzeganie moŝliwości ich wykorzystania. poznanie kultur innych regionów i narodów oraz kształtowanie postaw otwartości i tolerancji, wyrabianie szacunku dla obrzędów i zwyczajów nawiązujących do Ŝycia naszych przodków, poznanie piękna małej i duŝej ojczyzny zawarte w utworach literackich, pieśniach ludowych, obrazach i fotografii. rozwój osobowości ucznia wraŝliwego na otaczającą go rzeczywistość kulturową i przyrodniczą, 4

5 wytworzenia bliskich więzi ze środowiskiem gminy i regionu poprzez wędrówki piesze po okolicy. rozwijanie i pogłębianie poczucia odpowiedzialności za własne działania w okolicy, regionie i kraju. i usytuowania ich w regionie i kraju, określanie połoŝenia geograficznego poznawanych miejscowości i usytuowania ich w regionie i kraju, rozwijanie i pogłębianie poczucia odpowiedzialności za własne działania w okolicy, regionie i kraju i usytuowania ich w regionie i kraju. Edukacja prozdrowotna: wyrabianie nawyku i potrzeby ruchu na świeŝym powietrzu dla prawidłowego rozwoju organizmu człowieka, nabywanie umiejętności organizowania wypoczynku i czasu wolnego, propagowanie takiej formy wypoczynku wśród młodych ludzi, aby ukazać im inne sposoby spędzania wolnego czasu niŝ telewizja, komputer; poznanie zasad bezpiecznego zachowania się w róŝnych miejscach i sytuacjach. Wychowanie patriotyczne i obywatelskie: zapoznanie uczniów z historią i tradycjami szkoły, popularyzowanie imienia patrona szkoły, wychowywanie w duchu szacunku do tradycji narodowej i historycznej oraz dbałość i rozwijanie zamiłowania do tradycji, wyrabianie szacunku do symboli państwowych, respektowanie najwaŝniejszych wartości moralnych, wyposaŝenie ucznia w podstawowy zasób wiedzy o Polsce i Europie. Wychowanie do Ŝycia w społeczeństwie: integracja zespołu klasowego, wspieranie prawidłowego rozwoju emocjonalnego i społecznego w tym koleŝeństwa i przyjaźni, kształtowanie umiejętności rozwiązywania problemów i konfliktów oraz eliminowanie zachowań agresywnych, kształtowanie umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach, wyczuwanie potrzeb drugiego człowieka ( pomoc koleŝeńska). Wychowanie do Ŝycia w rodzinie wzmacnianie prawidłowych relacji dziecka z rodziną, pielęgnowanie wartości rodzinnych, dbałość o zachowanie tradycji w domu rodzinnym. 5

6 Edukacja czytelniczo-medialna przygotowanie do samodzielnego poszukiwania potrzebnych informacji i materiałów, ścisła współpraca z biblioteką, przygotowanie do świadomego i odpowiedzialnego korzystania ze środków masowego przekazu. 4. Osiągnięcia uczniów: podstawowa wiedza o zwiedzanych miejscach i miejscowościach, uwraŝliwienie na piękno i niepowtarzalność zwiedzanych miejsc, znajomość roli literatury(poezji) w kształtowaniu obrazu małej i duŝej ojczyzny, poznanie najbliŝszego środowiska, korzystanie z map, informatorów, przewodników turystycznych i innych źródeł informacji., podstawowa wiedza o najpopularniejszych zawodach, współdziałanie w zespole, samodzielność, obowiązkowość i współodpowiedzialność, tolerancja, umiejętność wykorzystania zdobytej wiedzy w praktyce, przyjmowanie postaw szacunku do rodziny, symboli narodowych, tradycji, umiejętność zachowania się w róŝnych sytuacjach. 5. Treści nauczania i realizacja programu. Dom rodzinny dziecko jako członek rodziny. Dom i jego otoczenie. Moja rodzina (więzi pokoleniowe, pamiątki rodzinne, dzieje rodziny). Tradycje rodzinne, zwyczaje i obrzędy. Udział dziecka w kultywowaniu tradycji rodzinnej. Praca zawodowa rodziców. Szkoła dziecko jako uczeń, kolega. Klasa i szkoła jako miejsce nauki. Organizacja Ŝycia w klasie i szkole. Historia szkoły. Współdziałanie szkoły z rodzicami. Znaczenie szkoły w środowisku. Patron szkoły, tradycje szkoły. Święta regionalne i państwowe obchodzone w szkole i na Ziemi Kłodzkiej. Miejscowość, Ŝycie jej mieszkańców, obrazy z przeszłości. Nazwa miejscowości, jej pochodzenie, historia miasta. Nazwy miast i wsi w pobliŝu miejsca zamieszkania. Krajobraz kulturowy i naturalny najbliŝszej okolicy. Praca zawodowa w dawnym Kłodzku i dziś. 6

7 Zabytki, miejsca kultury i pamięci. Podania, legendy krąŝące o Ziemi Kłodzkiej. Herby Kłodzka i pobliskich miejscowości Przyroda Ziemi Kłodzkiej. Ludzie, Ziemi Kłodzkiej. Bezpieczeństwo dziecka na wycieczce, rajdzie w drodze do szkoły. Dolny Śląsk, Polska, Europa. Miejsce mojego regionu na Dolnym Śląsku, w Polsce, Europie. Stolica Dolnego Śląska zabytki i historia miasta. Gniezno, Kraków, Warszawa - zabytki i historia miast. Krajobraz kulturowy i naturalny zwiedzanych miejsc naszego kraju. Zabytki, miejsca kultury i pamięci w oglądanych miejscowościach. Polska w Europie 6. Ewaluacja. bieŝąca obserwacja i analiza postaw uczniów, karty pracy i zadań, konkursy podsumowujące, ankieta dla uczniów na temat lekcji spotkań i wycieczek. 7. Literatura. Racinowski M. Moja mała Ojczyzna Zbiór ćwiczeń i zadań do międzyprzedmiotowej ścieŝki regionalnej realizowanej w klasach IV VI. Bleja B., Oporska J.,Składanowska M. Godziny wychowawcze IV-VI. Kwiatkowski H. Czy znasz dzieje Twojej małej i regionalnej Ojczyzny. Bałandynowicz A., Peć A Bielawa moje miasto. Szymela T. - Wieloznaczność słowa dom na podstawie wiersza Marii Konopnickiej Pieśń o domu. Interpretacja i obudowa metodyczna. Wołek B. Wrocławskie spacery formą aktywnego poznawania miasta. śminkowska T. Dobrze mieć małą ojczyznę... 7