W obecnym czasie osteoporoza cicho i bezboleśnie osłabia cały układ kostny milionów, niczego nie podejrzewających ludzi.

Transkrypt

1 Osteoporoza W obecnym czasie osteoporoza cicho i bezboleśnie osłabia cały układ kostny milionów, niczego nie podejrzewających ludzi. Co trzecia kobieta na świecie, po ukończeniu 50 lat życia, cierpi na to schorzenie. 1 Chociaż osteoporoza jest traktowana jako choroba kobieca, to dotyka ona również 20 procent mężczyzn. 2 Czym jest osteoporoza? Jest to choroba układu kostnego. Silne i zdrowe kości powoli stają się coraz słabsze, cienkie i kruche, a ich wnętrze staje się gąbczaste. W efekcie tego stanu, kości stają się łamliwe. Niezależnie, czy dotyka to przegubu dłoni, kręgosłupa, czy stawu biodrowego, osteoporoza może nam bardzo ograniczyć sprawność, a tym samym jakość życia. Statystyki, prowadzone na całym świecie, wskazują na ciągły rozwój tej choroby. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), liczba złamań kości biodrowej z uwagi na osteoporozę, w połowie XXI wieku wzrośnie o 300 procent. 3 Po złamaniu kości biodrowej, jedynie co trzecia osoba wraca do pełnej swojej sprawności. Co czwarty pacjent umiera przed upływem jednego roku, od czasu złamania. Natomiast połowa osób, które nadal żyją, ma jakieś kłopoty z samodzielnym poruszaniem się. 4 Jak rozwija się to schorzenie osteoporoza? Układ kostny rozwija się i wzmacnia szczególnie szybko w okresie dziecięcym oraz wczesnej młodości. Po tym czasie, kości nadal się wzmacniają, ale znacznie wolniej, do wieku około 35 lat. W tym wieku proces ten powoli zaczyna się odwracać i każdego roku tracimy pewien procent masy kostnej. Ten ubytek, u kobiet po menopauzie, postępuje znacznie szybciej. Gdy w swoim stylu życia praktykujemy jakieś szkodliwe nawyki i nałogi, to utrata wapnia z naszych kości przebiega znacznie szybciej, zwiększając tym samym ryzyko zachorowania na osteoporozę. Dzień po dniu, wielu ludzi zupełnie nieświadomie powoduje ubytki i braki w zapasach własnego układu kostnego. Jak to się dzieje? Badania naukowe zidentyfikowały wiele nawyków, które odpowiadają za rabunkową gospodarkę w tak prowadzonym stylu życia. Oto niektóre z nich: 5,6,7. Osteoporoza / strona 1

2 Palenie tytoniu i alkohol, które na różne sposoby zakłócają równowagę wapnia; począwszy od przeszkadzania w budowie zdrowej tkanki kostnej, do zablokowania wchłaniania wapna koniecznego do należytego funkcjonowania układu kostnego. Spożywanie napojów z zawartością kofeiny, w postaci kawy, herbaty i napojów energetyzujących, przyspiesza wydalanie wapnia z moczem. Niewystarczająca ilość ruchu fizycznego jest poważnym czynnikiem ryzyka we współczesnym społeczeństwie. Nasze kości nie mogą tężeć i rozwijać się bez regularnego ćwiczenia obciążającego je, jak na przykład chodzenie. Dla wchłonięcia minerałów, kości muszą być poddawane takim siłom, jak: obciążanie i ściskanie, zgniatanie, rozciąganie i skręcanie. Ćwiczenia fizyczne służą między innymi, także temu celowi. Siedzący styl życia prowadzi do utraty masy kostnej i zmniejsza zdolność ciała do przyswojenia, wykorzystania i zatrzymania wapnia. Korzystanie z diety wysokobiałkowej wzmaga ryzyko powstawania osteoporozy, szczególnie, jeśli białko to jest pochodzenia zwierzęcego. Fosfor, spożywany w nadmiarze, szczególnie w postaci mięsa, produktów nabiałowych i niektórych napojach, a także nadmiar soli, wiąże wapno i wydala je z ciała, jako że te substancję są wydalane przez nasze nerki. To wszystko, powoli, ale skutecznie może zabrać wapń z układu kostnego i zwiększyć twoją podatność na osteoporozę. Jak rozpoznać osteoporozę u siebie? Nie da się tego stwierdzić bez specjalistycznych badań medycznych, chyba, że złamiesz sobie kość, albo zaczniesz tracić na wzroście. Ale wtedy mamy już często do czynienia z zaawansowaną chorobą. Jeśli ktoś jest w tzw. średnim wieku, lub starszy, i prowadzi styl życia sprzyjający powstawaniu tej choroby, to powinien poddać się badaniu, na to schorzenie. Co można zrobić by wzmocnić swoje kości? Wielu ludzi myśli, że poprzez przyjmowanie dużych ilości wapna wzmocnią swoje kości i unikną osteoporozy. Chociaż wapno jest bardzo ważne, to szereg badań wyraźnie dowiodło, że główny problem w tym względzie jawi się w przypadku, kiedy w diecie jest za dużo białka, a nie wtedy, gdy brakuje wapna. 8 Kraje o najwyższej konsumpcji nabiału i wapna w postaci suplementów, mają też najwyższe wskaźniki osteoporozy. To samo dotyczy określonych grup ludności. Eskimosi zamieszkujący Alaskę spożywają więcej wapna 9, niż jakakolwiek inna grupa ludności. Mają oni także najwyższy wskaźnik osteoporozy na świecie! Dlaczego? Najprawdopodobniej z tej przyczyny, że spożywają także najwięcej białka, więcej niż którakolwiek inna grupa ludności! 10 Osteoporoza / strona 2

3 Z drugiej strony afrykańscy wieśniacy, odżywiający się głównie pokarmami pochodzenia roślinnego, przyjmują mniej wapna 11 i białka 12, a jednak są prawie, że całkowicie wolni od osteoporozy. 13,14,15. Czy może ludzie ci mają jakieś szczególne geny? Niekoniecznie. Uczeni badający to zjawisko stwierdzili, że gdy krewni tych rolników emigrują z Afryki do Stanów Zjednoczonych i przechodzą na dietę oraz styl życia ludzi Zachodu, zapadają na osteoporozę w stopniu charakteryzującym mieszkańców Ameryki. 16 Ile potrzebujemy białka? Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), zaleca, by osoby dorosłe spożywały codziennie około 50 gram białka 17 (...), większość społeczeństw, w krajach zachodnich, spożywa białko w potrójnej, a nawet większej ilości. Obecnie dieta niskobiałkowa jest jedną z najlepszych terapii przeciwko osteoporozie. Badania wykazują, że im więcej spożywamy białka, tym więcej tracimy wapnia i to niezależnie od tego, jak dużo go przyjmujemy. Ile potrzeba nam wapnia? Różne szkoły zalecają od 800 do 1500 miligramów na dobę. WHO, zaleca jako dawkę wystarczającą 500 miligramów wapnia na dobę. Na całym świecie wiele grup ludności spożywa od 200 do 400 miligramów, bez śladów osteoporozy. Wielu z nas nie zdaje sobie sprawy, że produkty nabiałowe nie są konieczne do zaspokajania naszego zapotrzebowania na wapń. Duże ilości białka jakie zawierają w sobie, przekreślają wszystkie korzyści z wapnia, który również zawierają. Wystarczającą dla naszego ciała ilość wapnia możemy pozyskać spożywając rozmaitość potraw pochodzenia roślinnego. Te rodzaje pożywienia, zawierające umiarkowane ilości białka, pozwalają ciału korzystać też z wapnia, który w nich jest zawarty, a który w przeciwieństwie do wapnia pochodzenia zwierzęcego, jest lepiej przez nas przyswajany. Spoglądając na fasole, orzechy, warzywa, a nawet owoce, widzimy, że Bóg zaopatruje nas w wiele bogatych źródeł wapnia zawartego w tych naturalnych potrawach roślinnych. Oto kilka przykładów: Ciemnozielone warzywa są najbogatszym źródłem wapnia. Korzystajmy z nich jak najczęściej. Soja w naturalnej postaci, a także tofu, też są dobrym źródłem wapnia. Możemy je przyrządzać na wiele sposobów Osteoporoza / strona 3

4 Orzechy i zboża, takie jak migdały, orzechy laskowe, siemię lniane i nasiona sezamu, mogą być siekane lub mielone i dodawane do sałatek owocowych i płatków śniadaniowych. Można je też kupować w postaci maseł orzechowych. Są smaczne i pożywne Nawet świeże i suszone owoce, takie jak pomarańcze, rodzynki i figi zawierają w sobie umiarkowane ilości wapnia. Spożywając różne produkty pochodzenia roślinnego, bez problemu i w pełni zaspokajamy zapotrzebowanie naszego ciała na wapń. Jak więc możemy wzmocnić nasze kości? Odpowiedź wiąże się ściśle z twoim stylem życia. Utrwalmy sobie, te najważniejsze zasady postępowania: - ćwiczenia fizyczne - ograniczenie ilości spożywanej soli - wyeliminowanie złodziei wapnia szczególnie nadmiaru białka, alkoholu i palenia tytoniu - przebywanie na słońcu - spożywanie potraw pochodzenia roślinnego bogatych w wapń. Dookoła siebie widzimy, jak osteoporoza przyjmuje wymiary epidemii i tak się dzieje na całym świecie Jednak ty nie musisz należeć do grona jej ofiar! Właściwa dieta i ruch, a także zdrowy styl życia pomogą ci daleko zajść i utrzymać swoje kości w dobrej kondycji! Pamiętaj, bank wapnia w twoim układzie kostnym, działa podobnie do normalnego konta bankowego. Jeśli więcej zdeponujesz, niż wybierzesz, to rośnie kapitał. Z drugiej strony, gdy kości są obrabowane z wapnia, kapitał się kurczy, wprowadzając cię w ryzyko zachorowania na osteoporozę. Nasz niebiański Ojciec jest gotowy błogosławić każdego człowieka, który tego pragnie i podejmuje wysiłek prowadzenia zdrowego życia. A może warto poprosić Go o mądrość i pomoc do wprowadzenia potrzebnych i korzystnych zmian w swoim życiu? W Księdze proroka Izajasza jest obietnica: Pan cię zawsze prowadzić będzie, nasyci duszę twoją na pustkowiach. Odmłodzi twoje kości, tak że będziesz jak zroszony ogród i jak źródło wody, co się nie wyczerpie (Iz. 58,11). PRZYPISY: Osteoporoza / strona 4

5 1 World Health Organization (WHO). The World Health Report 1995: Bridging the Gaps. Geneva, Switzerland: World Health Organization, Ludington, Aileen, and Diehl, Hans; 2000, Health Power, Review and Herald Publishing, Hagerstown, Maryland, p Osteoporosis-Protecting Your Bones 3 (Source: Press release WHO, October 11,1999; 4 Nutrition Action, Center for Science in the Public Interest, Feb. 2002, p.1 5 The Surgeon General s Report on Nutrition and Health. U.S. DHHS (PHS) Publication No Superintendent of Documents, U.S. Govt. Printing Office, Washington, D.C Cummings SR, Nevitt MC, et al. Risk factors for hip fracture in white women. Study of Osteoporotic Fractures Research Group. N Engl J Med 1995 Mar 23;332(12): Ross PD. Osteoporosis. Frequency, consequences, and risk factors. Arch Intern Med 1996 Jul 8;156(13): Am J of Clin Nutr, 1987;46, and seven other journal references found in the book Mooove over Milk, by Vicki Griffin, p Eskimos consume a high level of 2500 mg of calcium a day. Mazess RB, Mather W. Bone mineral content of North Alaskan Eskimos. Am J Clin Nutr 1974 Sep;27(9): Eskimos also have high protein intake, between grams a day. x mg of calcium per day grams of protein per day 13 Pritikin, N, quoted in Vegetarian Times, Issue 43, pg Walker, A., Osteoporosis and Calcium Deficiency, American Journal of Clinical Nutrition, 16:327, Ludington, Aileen, and Diehl, Hans; 2000, Health Power, Review and Herald Publishing, Hagerstown, Maryland, p. 16 Smith, R., Epidemiologic Studies of Osteoporosis in Women of Puerto Rico and Southeastern Michigan Clin Ortho 45:32, Food and Agriculture Organization/ World Health Organization/ United Nations University (1985). 'Energy and protein requirements', WHO Technical Report Series 724. Geneva, WHO. Osteoporoza / strona 5