Ekonometria I Temat 4. Modele nieliniowe. Karolina Konopczak & Michał Rubaszek Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Ekonometria I Temat 4. Modele nieliniowe. Karolina Konopczak & Michał Rubaszek Szkoła Główna Handlowa w Warszawie"

Transkrypt

1 Ekonometria I Temat 4. Modele nieliniowe Karolina Konopczak & Michał Rubaszek Szkoła Główna Handlowa w Warszawie 1

2 Wprowadzenie Teoria ekonomiczna rzadko określa dokładną formę postaci funkcyjnej zależności między zmiennymi modelu. Postać liniowa jest jedynie przybliżeniem dla relacji nieliniowych, które zazwyczaj jest wystarczające jeżeli wnioskowanie jest prowadzone dla wąskiego przedziału zależności. Zatem: specyfikacja liniowa jest często punktem wyjścia do modelowania zależności między zmiennymi ekonomicznych. Ale: nieuwzględnienie nieliniowości może stanowić błąd specyfikacji (co prowadzi do obciążonych oszacowań i niedokładnych prognoz) Zagadnienia omawiane na zajęciach: 1. Jak wykryć błąd specyfikacji? 2. Jak usunąć błąd specyfikacji, zmieniając postać funkcyjną modelu? 3. Jak porównać konkurencyjne specyfikacje nieliniowe? 4. Jak interpretować parametry w modelach nieliniowych? 5. Jak modelować niestabilność parametrów (w czasie lub między obserwacjami)? 2

3 Błąd specyfikacji Rodzaje błędów specyfikacji: pominięcie istotnej zmiennej (zbyt uboga specyfikacja) włączenie nieistotnej zmiennej (zbyt obszerna specyfiakcja) zła postać funkcyjna modelu błąd pomiaru zmiennych Zła specyfikacja może mieć poważne konsekwencje! Na przykład, pominięcie istotnej zmiennej powoduje, że estymator dla: stałej błędów szacunku oraz - jeżeli pominięta zmienna jest skorelowana z regresorami - parametrów strukturalnych jest obciążony i niezgodny 3

4 Błąd specyfikacji Jak wykryć błąd specyfikacji? To zależy od rodzaju błędu. Najczęściej używane testy: Test Hausmana Test RESET, tj. test Ramsey'a Test pominiętej zmiennej (omitted variable) Wybór testu wymaga wstępnego ustalenia źródła błędu specyfikacji. Tak więc warto spojrzeć na odpowiednie wykresy przed przeprowadzeniem testów oraz poprawieniem specyfikacji modelu 4

5 Błąd specyfikacji \ Modelowanie danych wymaga wydobycia informacji z szumu. Model ekonometryczny działa jak filtr. To, co pozostało po przefiltrowaiu danych, powinno być czysto losowe. Wszelkie nielosowe wzorce dla reszt modelu wskazują na błąd specyfikacji. Zatem: spójrz na reszty modelu. Stała średnia, stała wariancja, brak zmiany strukturalnej 5

6 Błąd specyfikacji serie dodatnich i ujemnych reszt rosnąca zmienność (wariancja) obserwacje nietypowe: grube ogony zmiana średniej 6

7 Stages of econometric model building Postawienie hipotezy badawczej Wybór postaci funkcyjnej Zebranie danych Estymacja Weryfikacja Zastosowanie 7

8 Nieliniowości Różne rodzaje nieliniowości: "krzywoliniowość" (pochodna względem nie jest stałą) asymetria reakcji na wzrosty / spadki zmiany strukturalne w czasie w zależności od reżimu sezonowość Metody uwzględnienia nieliniowości w modelu ekonometrycznego: przekształcanie zmiennych w ramach regresji liniowej (potęgi, logarytmy, odwrotności) wprowadzenie zmiennych binarnych i interakcyjnych modele przełącznikowe (switching models) modele progowe (threshold models) regresje nieparametryczne itd. 8

9 Nieliniowości Teoria często wskazuje na możliwe odstępstwa od liniowości w ekonomii, np.: malejąca krańcowa skłonność do konsumpcji wpływ dodatkowego dochodu na konsumpcję spada wraz z dochodem Krzywa Laffera "zgarbiona" zależność między stawkami podatkowymi a dochodami budżetu Metoda rakiet i piór przy ustalaniu ceny ceny reagują szybciej ( jak rakiety ) na wzrost kosztów niż ( jak pióra ) na ich spadek Krzywa uśmiechu w globalnych łańcuchach wartości dodanej (global value chains) dwa końce łańcucha - badania i rozwój oraz marketing dają większą marżę niż środkowa część łańcucha - produkcja 9

10 Nieliniowości zmienia się z w stałym tempie zmienia się z w malejącym tempie zmienia się z w rosnącym tempie zmienia się z w zmiennym tempie 10

11 Nieliniowości Jak podsumować nieliniową zależność między zmiennymi? Efekt krańcowy Interpretacja: zmiana wywołana jednostkową zmianą ME / Elastyczność Interpretacja: procentowa zmiana wywołana procentową zmianą E / / / ln ln ME / 11

12 Nieliniowości Efekt krańcowy można zilustrować nachyleniem stycznej do krzywej (tj. pochodnej) w danym punkcie:: W relacjach liniowych efekt krańcowy jest stały, w nieliniowych zmienny 12

13 Nieliniowości Czy nieliniowości można włączyć do regresji MNK? nieliniowość względem zmiennych TAK np. funkcja kwadratowa: nieliniowość względem parametrów NIE np. wykładnicza funkcja wzrostu: Popularne transformacje stosowane w regresjach MNK: potęgi:,, logarytmy: ln odwrotności:! Jak oszacować parametry w modelach nieliniowych względem zmiennych, np.: zauważ, że ", gdzie " użyj estymatora MNK 13

14 Nieliniowości Jak wybrać właściwą postać nieliniową modelu? Łatwo, jeśli modele są zagnieżdżone, np.: model (I): # # # model (II): # # # # testujemy $ :# 0 Trudniej, jeśli modele nie są zagnieżdżone, np.: model (I): model (II): ln kryteria wyboru modelu (ale: brak rygoru statystycznego!) kryteria informacyjne (zmienna zależna i próba muszą być takie same) skorygowane' podejście kompleksowe określić model zawierający wszystkie możliwe nieliniowości + regresja krokowa (ale: współliniowość!) + procedury data science (regresja penalizowana, np. LASSO) + test Davidsona-MacKinnona 14

15 Nieliniowości Uwagi ogólne: 1. Nigdy nie poznamy prawidłowej zależności funkcjonalnej między zmiennymi. 2. Jedynie próbujemy wybrać zadowalającą formę funkcjonalną, tj. taką, która: jest zgodny z teorią ekonomii jest dobrze dopasowana do danych dla której spełnione są założenia twierdzenia Gaussa-Markowa 3. Modele można porównać na podstawie kryteriów wyboru tylko wtedy, gdy mają tę samą zmienną zależną 15

16 Modele wielomianowe Funkcja kwadratowa: /0 00 () *! /! 2, Funkcjasześcienna: () *! /! 2 3, Wielomiany wyższego rzędu:.. 16

17 Modele wielomianowe: przykład Na podstawie danych z pliku cps5.gdt oszacowano parametry modelu objaśniającego płace godzinowe -- wage [$] przez wykształcenie -- educ [lata] oraz wiek -- age [lata] and age2. Wyniki regresji to: Model: Estymacja KMNK, wykorzystane obserwacje Zmienna zależna (Y): wage współczynnik błąd std t-studenta wartość p const 35,022 1,658 21,12 7,03e-097 *** educ 2,342 0,052 44,62 0,0000 *** age 1,038 0,073 14,15 5,23e-045 *** sq_age 0,010 0,000 11,65 3,56e-031 *** Średn.aryt.zm.zależnej 23,46008 Odch.stand.zm.zależnej 16,07305 Suma kwadratów reszt Błąd standardowy reszt 14,31377 Wsp. determ. R-kwadrat 0, Skorygowany R-kwadrat 0, Pytania: 1. jaki jest wpływ wieku na wynagrodzenie dla osoby w wieku 50 lat? 2. Dla jakiego wieku płace są najwyższe? 3. Jak najlepiej zmierzyć związek między płacą a wiekiem? 17

18 Logarytmy Właściwości funkcji logarytmicznych Dodatnie argumenty: ln2, 200. Iloczyn: ln 24 ln2ln4 Iloraz: ln 2/4 ln25ln4 Potęga: ln 2 6 7ln2 Funkcja wykładnicza: ln ln and 89 Zmiany logarytmów Changes in logariths are proxy for percentage changes: I;<=>?>=<@AB@ CD;E: procentowa zmiana. Dlaczego? ln 1 ln Δln dla małych zmian A zatem: ln ] dla małych zmian Ważne: logarytmy są często używane do regularyzacji w przypadku bardzo dużych wartości. 18

19 Logarytmy Logarytmy często stosuje się w modelowaniu : płac dochódu cen przedaży wydatki ect. funkcja gęstości dla X tj., zmiennych, których wartości są: dodatnie dodatnio skośne (z długim ogonem po prawej) Po transformacji logarytmicznej takie zmienne mają rozkład normalny funkcja gęstości dla ln X 19

20 Logarytmy Model liniowy Specyfikacja: Postać wyjściowa: Efekt krańcowy: Elastyczność: Interpretacja : # brak () *! /! ) *! /! / 1 Model Log-liniowy (log-lin) Specyfikacja: ln # Postać wyjściowa: ^!_! Efekt krańcowy: Elastyczność: () *! /! ) *! /! Interpretacja : 1 `*! *! 100% 20

21 Logarytmy Model liniowo-logarytmiczny (lin-log) Specyfikacja: #ln Postać wyjściowa: brak Efekt krańcowy: () *! /! / Elastyczność: ) *! /! / Interpretacja : Δln ]!! 0.011% /100 Model log-log Specyfikacja: ln #ln Postać wyjściowa: ^89!_! ^ _! Efekt krańcowy: () *! /! / Elastyczność: ) *! /! Interpretacja : `!! 1% `*! *! % 21

22 Logarytmy: przykład Na podstawie danych z pliku cps5.gdt oszacowano parametry 3 modeli wyjaśniających płace godzinowe -- wage [$] przez wykształcenie -- educ [lata]. Wyniki regresji to: Model A: Zmienna zależna (Y): wage współczynnik błąd standardowy t-studenta wartość p const 49,7269 1, ,02 3,50e-155 *** l_educ 27,7830 0, ,92 0,0000 *** Model B: Zmienna zależna (Y): l_wage współczynnik błąd standardowy t-studenta wartość p const 1, , ,43 0,0000 *** educ 0, , ,28 0,0000 *** Model C: Zmienna zależna (Y): l_wage współczynnik błąd standardowy t-studenta wartość p const 0, , , ,9516 l_educ 1, , ,90 0,0000 *** Pytania: 1. Jaka jest interpretacja oszacowań dla zmiennej educ /l_educ? 2. Jakie są efekty krańcowe / elastyczność dla osoby z 10-letnim wykształceniem? 22

23 Test specyfikacji Ramsey a(reset) RESET = regression specification error test (Ramsey, 1969) Cel: wykrycie błędu specyfikacji dla postaci liniowej modelu Logika testu: dodanie wielomianów wartości teoretycznych regresji MNK (b ) do pierwotnej specyfikacji model liniowego w celu wykrycia bardziej ogólnej postaci zależności b ib są po prostu nieliniowymi funkcjami regresorów dodanie ich zamiast przekształconych regresorów ogranicza spadek liczby stopni swobody 23

24 Test specyfikacji Ramsey a(reset) Etapy Stages of testu RESET RESET test 1. Oszacuj model wyjściowy: " 2. Oblicz wartości dopasowane: b c c c " 3. Oszacuj model pomocniczy: " d b d b 4. Zweryfikuj hipotezę zerową: H :γ γ 0 za pomocą testu g-walda (lub testu h() Uwaga: jeśli liczba obserwacji jest wysoka, to można przeprowadzić następującą regresję pomocniczą zamiast testu RESET: " d d d " d i " d j " d k " d l " $ :d d d d i d j d k d l 0 24

25 RESET test: przykład Na podstawie danych z pliku cps5.gdt oszacowano parametry 3 modeli wyjaśniających płace godzinowe -- wage [$] przez wykształcenie -- educ [lata]. Wyniki regresji testu RESET są następujące: Pomocnicze równanie regresji dla testu specyfikacji RESET Estymacja KMNK, wykorzystane obserwacje Zmienna zależna (Y): wage współczynnik błąd standardowy t-studenta wartość p const 13,7418 2, ,238 1,66e-07 *** educ 0, , ,355 0,0185 ** exper 0, , ,644 0,0082 *** yhat^2 0, , ,635 6,77e-018 *** yhat^3 0, ,34970e-05 5,736 1,00e-08 *** Statystyka testu: F = 83,270688, z wartością p = P(F(2,9794) > 83,2707) = 1,38e-036 Pytanie: jaka jest decyzja na podsatwie przeprowadzonego testu? 25

26 Zmienna binarna / zero-jedynkowa Zmienne binarne są wprowadzane, jeśli zakładamy, że wartości stałej różnią się dla niektórych obserwacji w próbie. Zdefiniujmy m jako podzbiór obserwacji (np. kobiety, cudzoziemcy, osoby posiadające dzieci, nieruchomości zlokalizowane w centrum miasta, miesiące zimowe) Zmienna binarna / zero-jedynkowa przyjmuje postać: n o 1 dla p m 0 dla p m Dla modelu sn, parametr s mierzy różnicę wartości w dwóch podpróbach 26

27 Zmienna binarna / zero-jedynkowa Przykład: tuv s n wxy n o 1 dla mężczyzn 0 dla kobiet s mierzy różnicę między średnim wynagrodzeniem mężczyzn i kobiet (kontrolując poziom wykształcenia), tj. opisuje stopień dyskryminacji na rynku pracy ze względu na płeć )tuv ~ s wxy dla mężczyzn wxy dla kobiet Możemy zatem sprawdzić, czy istnieją znaczące różnice w średniej płacy między mężczyznami i kobietami, których nie można wyjaśnić różnicami w poziomie wykształcenia $ :s 0 27

28 Zmienna binarna / zero-jedynkowa Współliniowość Zdefiniujmy n 15 n o 0 dla mężczyzn 1 dla kobiet oraz oszacujmy: tuv s n wxy uzyskamy: s 5s. Dlaczego? Wytłumacz. Czy możemy oszacować? i. tuv s n s n # wxy ii. tuv s n s n # wxy Jakich oszacowań oczekujesz? Zauważ, że n n 1 oraz przypomnij sobie założenia MNK (współliniowość) [Szersza dyskusja nt. współliniowości: Wykład 5] 28

29 Zmienna binarna / zero-jedynkowa: przykład Na podstawie danych z pliku cps5.gdt oszacowano parametry modelu wyjaśniającego płace godzinowe -- wage [$] przez wykształcenie -- educ [lata] oraz płeć female/male [dummies]. Wyniki regresji są następujące: Model A: Zmienna zależna (Y): wage współczynnik błąd standardowy t-studenta wartość p const 9, , ,99 2,81e-038 *** educ 2, , ,68 0,0000 *** female 4, , ,79 7,21e-043 *** Model B: Zmienna zależna (Y): wage współczynnik błąd standardowy t-studenta wartość p const 14,0740 0, ,58 3,86e-068 *** educ 2, , ,68 0,0000 *** male 4, , ,79 7,21e-043 *** Pytanie: jaki jest związek między parametrami modeli A i B? 29

30 Zmienne interakcyjne Skomplikujmy model i wprowadźmy zmienną interakcyjną: Nowa postać modelu: n o if p m 0 if p m sn d n Wartości dopasowane: ) o if p m if p m gdzie: s d Przesunięcie stałej (s Przesunięcie nachylenia (d) Zmienne interakcji służą do modyfikowania parametru nachylenia, gdy zakładamy, że charakter zależności między zmiennymi różni się między podpróbkami. 30

31 Zmienne interakcyjne Przykład Rozważmy model dla płac: gdzie n o 1 dla mężczyzn 0 dla kobiet tuv wxy sn d n wxy parameter d mierzy różnicę w średnich zwrotach z edukacji między mężczyznami i kobietami: )tuv o s dwxy dla mężczyzn wxy dla kobiet tuv wxy o d dla mężczyzn dla kobiet 31

32 Zmienne interakcyjne: przykład Na podstawie danych z pliku cps5.gdt oszacowano parametry modelu wyjaśniającego płace godzinowe -- wage [$] przez wykształcenie -- educ [lata] oraz płeć female [zmienna 0-1]. Wyniki regresji są następujące: Model: Zmienna zależna (Y): wage współczynnik błąd standardowy t-studenta wartość p const 9, , ,689 4,22e-022 *** educ 2, , ,62 2,20e-261 *** female 5, , ,373 0,0007 *** female_educ 0, , ,8048 0,4209 Pytanie: jak płeć wpływa na zależność między płacą i wykształceniem? 32

33 Zmienne interakcyjne Jeszcze trudniejszy przykład Zdefiniujmy n1 o 0 dla mężczyzn 1 dla kobiet, n2 o 0 dla krajana 1 dla imigranta a zatem: n1 D2 o 1 imigrantka 0 pozostali Dla modelu tuv s n1 s n2 s n1 n2 wxy )tuv c c wxy krajan c c wxy s imigrant c c wxy s krajanka c c wxy s s s imigrantka Krajanie (mężczyźni) są grupą referencyjną. s - mierzy efekt miejsca urodzenia, s - mierzy efekt płci, s - mierzy dodatkowy efekt miejsca urodzenia dla kobiet 33

34 Zmienne sezonowe Dummy variables are often used to account for seasonality in the regression model. Consider seasonal dummies for quarterly data: o 1 dla 1 0 pozostałe, o 1 dla 2 0 pozostałe, o 1 dla 3 0 pozostałe, i o 1 dla 4 0 pozostałe Wybież kwartał referencyjny, np.ˆ1 Oszacuj d d d i i Interpretacja: d - różnica między średnim poziomem zmiennej zależnej w ˆ2 oraz ˆ1 d - różnica między średnim poziomem zmiennej zależnej w ˆ3 orazˆ1 d i - różnica między średnim poziomem zmiennej zależnej w ˆ4 orazˆ1 34

35 Zmienne sezonowe: przykład Wykorzystując dane do sprzedaży e-commerce oszacowano parametry modelu wyjaśniającego dynamikę sprzedaży -- d_log_sales przez zmienne kwartalne. Wyniki oszacowań są następujące: Model 1: Estymacja KMNK, wykorzystane obserwacje 2000:1-2018:3 (N = 75) 0,4 Zmienna zależna (Y): d_l_ecomnsa 0,3 współ. błąd std. t-stud. wartość p const 0,279 0, ,41 2,26e-037 *** q1 0,448 0, ,19 2,77e-041 *** q2 0,243 0, ,86 4,91e-025 *** q3 0,246 0, ,04 2,65e-025 *** d_l_ecomnsa 0,2 0,1 0-0,1-0,2-0, Pytania: 1. Jakie jest średnie tempo wzrostu sprzedaży e-commerce w pierwszym kwartale? 2. Jakie jest średnie tempo wzrostu sprzedaży e-commerce w czwartym kwartale? 3. Jakie byłyby parametry modelu bez zmiennej q1 (a ze zmienną q4)? 35

36 Zadania 36

37 Zadania Zadanie 4.1. Student oszacował, że średnia liczba zadań ekonometrycznych, które może rozwiązać w ciągu godziny (efektywność, "), zależy od liczby godzin nauki w ciągu dnia (czas, h): " h50.02h a. Jaka jest średnia efektywność w rozwiązywaniu ćwiczeń, jeśli czas wynosi h 4. b. Jaki jest krańcowy wpływ godzin na efektywność:() Š/, jeśli h 4. c. Jaka jest elastyczność efektywności względem czasu przy h 4: ) Š/ d. Przy jakim czasie nauki efektywność jest najwyższa. e. Przelicz punkty a-d dla h 1,2 p 5 37

38 Zadania Zadanie 4.2. Popyt na pączki () w zależności od ceny ( ) wynosi: 36/ a. Zakładając, że = 2, oblicz poziom sprzedaży b. Jaki jest krańcowy wpływ ceny na sprzedaż: () / c. Oblicz poziom sprzedaży dla 3. d. Hipotetyczny poziom sprzedaży przy użyciu dla 3 wykorzystując informacje z punktów a i b. Porównaj wyniki z punktem c. e. Elastyczność sprzedaży względem ceny dla 2 oraz 3: ) / 38

39 Zadania Zadanie 4.3. Kwartalna sprzedaż lodów () wynosi: ˆ 4.0ˆ 51.5ˆi gdzie ˆ jest zmienną binarną, która przyjmuje wartość 1 dla kwartału p. a. Oblicz poziom sprzedaży w pierwszym kwartale b. Dokonaj interpretacji parametru znajdującego się przy zmiennej ˆ c. Wyjaśnij, dlaczego nie możemy dodać zmiennej ˆ do specyfikacji modelu. d. Jakie byłyby oszacowania parametrów, gdybyśmy zastąpili ˆi przez ˆ w zbiorze regresorów e. Czy wiesz, jakie byłyby oszacowania regresji (zmienną objaśnianą jest ln a nie ) ln d ˆ d ˆ 5d iˆi 39

40 Zadania Zadanie 4.4. Oszacowano model, w którym wyniki egzaminu maturalnego z matematyki (SCORE) są wyjaśnione przez: FATHER_EDU: FATHER_EDU: wykształcenie ojca (1 wyższe, 0 - inne) LN_INCOME: logarytm dochodu per capita gospodarstwa domowego GENDER: płeć (1 mężczyzna, 0 - kobieta) PRIVATE_SCHOOL: rodzaj szkoły (1 prywatna, 0 -publiczna) PRIVATE_GENDER: iloczyn GENDER i PRIVATE_SCHOOL TUTORING: liczba godzin korepetycji przed egaminem score Coef. Std. Err. t P> t [95% Conf. Interval] father_edu ln_income gender private_school private_gender tutoring tutoring_ _cons Gender Mean

41 Zadania 1. Zinterpretuj oszacowanie parametru przy FATHER_EDU. 2. Zinterpretuj oszacowanie parametru przy LN_INCOME. 3. Czy istnieją jakieś różnice w wynikach egzaminu między chłpcami i dziewczętami? 4. Na podstawie uzyskanych wyników doradź rodzicom, czy powinni wysłać swoje dziecko do prywatnej szkoły? Czy rekomendacja zależy od płci dziecka? 5. Czy rodzice powinni zapewnić dziecku możliwie jak najwięcej godzin korepetycji przed egzaminem? 6. Spróbuj naszkicować szacunkową zależność między liczbą godzin korepetycji a wynikiem uzyskanym na egzaminie. 41

42 Zadania Zadanie 4.5. W pliku utown.gdt znajdują się dane dotyczące cen domów - cena [1000 $], powierzchnia - sqft [100 sq. feet] oraz lokalizacji, tj. w pobliżu uniwersytetu -- utown=1 - lub daleko od uniwersytetu utown=0 1. Oszacuj następujące modele i zinterpretuj ich parametry M1: py, M2: py, sx t M3: py, sx t d, x t 2. Jaka jest interpretacja parametrów modelu z logarytmami? M4: ln py ln, M5: ln py ln, sx t 3. Czy sensowne jest uwzględnianie zmiennych interakcyjnych w modelu z logarytmami? M6: ln py ln, sx t d, x t 4. Spróbuj włączyć inne zmienne binarne do specyfikacji modelu. 42

43 Zadania Zadanie 4.6. Agencja nieruchomości Na swoim chce wprowadzić nową usługę doradczą, pozwalającą ocenić atrakcyjność ofert sprzedaży. Otrzymałeś zadanie zbudowania modelu wyceny nieruchomości. Model posłuży do ustalenia teoretycznej ceny mieszkań oferowanych na rynku. Porównując dopasowaną wartość z modelu z rzeczywistą ceną sprzedaży, będziesz w stanie ustalić, czy oferta jest atrakcyjna, a tym samym pomóc klientom w podjęciu decyzji o zakupie. Baza danych, na podstawie której ma być oszacowany model (housing_market.gdt), zawiera następujące zmienne: Cena powierzchnia (w metrach kwadratowych) piętro (0 oznacza parter, 1 - pierwsze piętro itp.) okres budowy: 0 - przedwojenna 1-40s-50s 2-60s-80s 3 - lata 90-te 4 - po 2000 r. budynek położony w centrum miasta (1 - tak, 0 - nie) w budynku jest winda (1 - tak, 0 - nie) 43

44 Zadania 1. Zbuduj model regresji liniowej dla cen mieszkań. Jakie wnioski można wyciągnąć z uzyskanych oszacowań. 2. Kierownictwo nie jest zadowolone z twojej pracy: uważa się, że dopasowanie jest zbyt niskie, aby zastosować model w praktyce. Postanawiasz zmienić specyfikację modelu. Obserwując rynek nieruchomości, zauważasz: małe mieszkania wydają się droższe za metr kwadratowy niż mieszkania większe, ludzie nie lubią mieszkać na parterze, mieszkania w centrum miasta wydają się stosunkowo drogie, cena za metr kwadratowy wydaje zależeć od okresu budowy: najtańsze mieszkania są dużych osiedlach wybudowanych w latach 60. i 80. ( wielka płyta ), a najdroższe te z ostatnich lat lub wybudowanych przed wojną 3. Zbuduj model, którego specyfikacja uwzględni twoje spostrzeżenia. 4. Czy tym razem kierownictwo będzie zadowolone z pracy? 44

45 Zadania Zadanie 4.7. Na podstawie pliku wage2.gdtustal, w jaki sposób płace zależą od wykształcenia, płci i narodowości. Użyj zmiennych interakcyjnych, specyfikacji liniowych oraz logarytmicznych. Definicja zmiennych jest następująca: wage wynagrodzenie miesięczne wynagrodzenie w PLN education wykształcenie w latach gender 0 dla mężczyzn, 1 dla kobiet nationality 0 dla Polaków, 1 dla imigrantów 45

e) Oszacuj parametry modelu za pomocą MNK. Zapisz postać modelu po oszacowaniu wraz z błędami szacunku.

e) Oszacuj parametry modelu za pomocą MNK. Zapisz postać modelu po oszacowaniu wraz z błędami szacunku. Zajęcia 4. Estymacja i weryfikacja modelu model potęgowy Wersja rozszerzona W pliku Funkcja produkcji.xls zostały przygotowane przykładowe dane o produkcji, kapitale i zatrudnieniu dla 27 przedsiębiorstw

Bardziej szczegółowo

Stanisław Cichocki Natalia Nehrebecka. Zajęcia 8

Stanisław Cichocki Natalia Nehrebecka. Zajęcia 8 Stanisław Cichocki Natalia Nehrebecka Zajęcia 8 1. Testy diagnostyczne 2. Testowanie prawidłowości formy funkcyjnej modelu 3. Testowanie normalności składników losowych 4. Testowanie stabilności parametrów

Bardziej szczegółowo

1. Pokaż, że estymator MNW parametru β ma postać β = nieobciążony. Znajdź estymator parametru σ 2.

1. Pokaż, że estymator MNW parametru β ma postać β = nieobciążony. Znajdź estymator parametru σ 2. Zadanie 1 Niech y t ma rozkład logarytmiczno normalny o funkcji gęstości postaci [ ] 1 f (y t ) = y exp (ln y t β ln x t ) 2 t 2πσ 2 2σ 2 Zakładamy, że x t jest nielosowe a y t są nieskorelowane w czasie.

Bardziej szczegółowo

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka Stanisław Cichocki Natalia Nehrebecka 1. Testy diagnostyczne 2. Testowanie prawidłowości formy funkcyjnej modelu 3. Testowanie normalności składników losowych 4. Testowanie stabilności parametrów 5. Testowanie

Bardziej szczegółowo

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka Stanisław Cichocki Natalia Nehrebecka - adres mailowy: scichocki@o2.pl - strona internetowa: www.wne.uw.edu.pl/scichocki - dyżur: po zajęciach lub po umówieniu mailowo - 80% oceny: egzaminy - 20% oceny:

Bardziej szczegółowo

Stanisław Cichocki. Natalia Neherbecka. Zajęcia 13

Stanisław Cichocki. Natalia Neherbecka. Zajęcia 13 Stanisław Cichocki Natalia Neherbecka Zajęcia 13 1 1. Kryteria informacyjne 2. Testowanie autokorelacji 3. Modele dynamiczne: modele o rozłożonych opóźnieniach (DL) modele autoregresyjne o rozłożonych

Bardziej szczegółowo

Natalia Nehrebecka Stanisław Cichocki. Wykład 10

Natalia Nehrebecka Stanisław Cichocki. Wykład 10 Natalia Nehrebecka Stanisław Cichocki Wykład 10 1 1. Testy diagnostyczne 2. Testowanie prawidłowości formy funkcyjnej modelu 3. Testowanie normalności składników losowych 4. Testowanie stabilności parametrów

Bardziej szczegółowo

Ekonometria egzamin 02/02/ W trakcie egzaminu wolno używać jedynie długopisu o innym kolorze atramentu niż czerwony oraz kalkulatora.

Ekonometria egzamin 02/02/ W trakcie egzaminu wolno używać jedynie długopisu o innym kolorze atramentu niż czerwony oraz kalkulatora. imię, nazwisko, nr indeksu: Ekonometria egzamin 02/02/2011 1. Egzamin trwa 90 minut. 2. Rozwiązywanie zadań należy rozpocząć po ogłoszeniu początku egzaminu a skończyć wraz z ogłoszeniem końca egzaminu.

Bardziej szczegółowo

Ekonometria egzamin 01/02/ W trakcie egzaminu wolno używać jedynie długopisu o innym kolorze atramentu niż czerwony oraz kalkulatora.

Ekonometria egzamin 01/02/ W trakcie egzaminu wolno używać jedynie długopisu o innym kolorze atramentu niż czerwony oraz kalkulatora. imię, nazwisko, nr indeksu: Ekonometria egzamin 01/02/2019 1. Egzamin trwa 90 minut. 2. Rozwiązywanie zadań należy rozpocząć po ogłoszeniu początku egzaminu a skończyć wraz z ogłoszeniem końca egzaminu.

Bardziej szczegółowo

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka. Wykład 10

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka. Wykład 10 Stanisław Cichocki Natalia Nehrebecka Wykład 10 1 1. Testy diagnostyczne Testowanie prawidłowości formy funkcyjnej: test RESET Testowanie normalności składników losowych: test Jarque-Berra Testowanie stabilności

Bardziej szczegółowo

Egzamin z ekonometrii - wersja ogólna

Egzamin z ekonometrii - wersja ogólna Egzamin z ekonometrii - wersja ogólna 06-02-2019 Regulamin egzaminu 1. Egzamin trwa 90 min. 2. Rozwiązywanie zadań należy rozpocząć po ogłoszeniu początku egzaminu a skończyć wraz z ogłoszeniem końca egzaminu.

Bardziej szczegółowo

Zadanie 1. a) Przeprowadzono test RESET. Czy model ma poprawną formę funkcyjną? 1

Zadanie 1. a) Przeprowadzono test RESET. Czy model ma poprawną formę funkcyjną? 1 Zadanie 1 a) Przeprowadzono test RESET. Czy model ma poprawną formę funkcyjną? 1 b) W naszym przypadku populacja są inżynierowie w Tajlandii. Czy można jednak przypuszczać, że na zarobki kobiet-inżynierów

Bardziej szczegółowo

Stanisław Cichocki Natalia Nehrebecka. Zajęcia 11-12

Stanisław Cichocki Natalia Nehrebecka. Zajęcia 11-12 Stanisław Cichocki Natalia Nehrebecka Zajęcia 11-12 1. Zmienne pominięte 2. Zmienne nieistotne 3. Obserwacje nietypowe i błędne 4. Współliniowość - Mamy 2 modele: y X u 1 1 (1) y X X 1 1 2 2 (2) - Potencjalnie

Bardziej szczegółowo

Egzamin z ekonometrii wersja IiE, MSEMAT

Egzamin z ekonometrii wersja IiE, MSEMAT Egzamin z ekonometrii wersja IiE, MSEMAT 04-02-2016 Pytania teoretyczne 1. Za pomocą jakiego testu weryfikowana jest normalność składnika losowego? Jakiemu założeniu KMRL odpowiada w tym teście? Jakie

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie do teorii ekonometrii. Wykład 1 Warunkowa wartość oczekiwana i odwzorowanie liniowe

Wprowadzenie do teorii ekonometrii. Wykład 1 Warunkowa wartość oczekiwana i odwzorowanie liniowe Wprowadzenie do teorii ekonometrii Wykład 1 Warunkowa wartość oczekiwana i odwzorowanie liniowe Zajęcia Wykład Laboratorium komputerowe 2 Zaliczenie EGZAMIN (50%) Na egzaminie obowiązują wszystkie informacje

Bardziej szczegółowo

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka Stanisław Cichocki Natalia Nehrebecka - adres mailowy: nnehrebecka@wne.uw.edu.pl - strona internetowa: www.wne.uw.edu.pl/nnehrebecka - dyżur: wtorek 18.30-19.30 sala 302 lub 303 - 80% oceny: egzaminy -

Bardziej szczegółowo

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka Katarzyna Rosiak-Lada

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka Katarzyna Rosiak-Lada Stanisław Cichocki Natalia Nehrebecka Katarzyna Rosiak-Lada 1. Sprawy organizacyjne Zasady zaliczenia 2. Czym zajmuje się ekonometria? 3. Formy danych statystycznych 4. Model ekonometryczny 2 1. Sprawy

Bardziej szczegółowo

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka. Wykład 12

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka. Wykład 12 Stanisław Cichocki Natalia Nehrebecka Wykład 12 1 1.Problemy z danymi Zmienne pominięte Zmienne nieistotne 2. Autokorelacja o Testowanie autokorelacji 1.Problemy z danymi Zmienne pominięte Zmienne nieistotne

Bardziej szczegółowo

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka Stanisław Cichocki Natalia Nehrebecka 1 1. Wstęp a) Binarne zmienne zależne b) Interpretacja ekonomiczna c) Interpretacja współczynników 2. Liniowy model prawdopodobieństwa a) Interpretacja współczynników

Bardziej szczegółowo

Ekonometria I Weryfikacja: współliniowość i normalność. Dr Michał Gradzewicz Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

Ekonometria I Weryfikacja: współliniowość i normalność. Dr Michał Gradzewicz Szkoła Główna Handlowa w Warszawie Ekonometria I Weryfikacja: współliniowość i normalność Dr Michał Gradzewicz Szkoła Główna Handlowa w Warszawie 1 Współliniowość 2 Przypomnienie: Założenia MNK Założenia MNK: 1. Zmienne objaśniające są

Bardziej szczegółowo

K wartość kapitału zaangażowanego w proces produkcji, w tys. jp.

K wartość kapitału zaangażowanego w proces produkcji, w tys. jp. Sprawdzian 2. Zadanie 1. Za pomocą KMNK oszacowano następującą funkcję produkcji: Gdzie: P wartość produkcji, w tys. jp (jednostek pieniężnych) K wartość kapitału zaangażowanego w proces produkcji, w tys.

Bardziej szczegółowo

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka. Wykład 12

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka. Wykład 12 Stanisław Cichocki Natalia Nehrebecka Wykład 1 1 1. Testy diagnostyczne Testowanie stabilności parametrów modelu: test Chowa. Heteroskedastyczność Konsekwencje Testowanie heteroskedastyczności 1. Testy

Bardziej szczegółowo

Stanisław Cihcocki. Natalia Nehrebecka

Stanisław Cihcocki. Natalia Nehrebecka Stanisław Cihcocki Natalia Nehrebecka 1 1. Kryteria informacyjne 2. Testowanie autokorelacji w modelu 3. Modele dynamiczne: modele o rozłożonych opóźnieniach (DL) modele autoregresyjne o rozłożonych opóźnieniach

Bardziej szczegółowo

Zadanie 1 Zakładając liniową relację między wydatkami na obuwie a dochodem oszacować MNK parametry modelu: y t. X 1 t. Tabela 1.

Zadanie 1 Zakładając liniową relację między wydatkami na obuwie a dochodem oszacować MNK parametry modelu: y t. X 1 t. Tabela 1. tel. 44 683 1 55 tel. kom. 64 566 811 e-mail: biuro@wszechwiedza.pl Zadanie 1 Zakładając liniową relację między wydatkami na obuwie a dochodem oszacować MNK parametry modelu: gdzie: y t X t y t = 1 X 1

Bardziej szczegółowo

WIELKA SGH-OWA POWTÓRKA ZE STATYSTYKI REGRESJA LINIOWA

WIELKA SGH-OWA POWTÓRKA ZE STATYSTYKI REGRESJA LINIOWA WIELKA SGH-OWA POWTÓRKA ZE STATYSTYKI REGRESJA LINIOWA Powtórka Powtórki Kowiariancja cov xy lub c xy - kierunek zależności Współczynnik korelacji liniowej Pearsona r siła liniowej zależności Istotność

Bardziej szczegółowo

Model 1: Estymacja KMNK z wykorzystaniem 4877 obserwacji Zmienna zależna: y

Model 1: Estymacja KMNK z wykorzystaniem 4877 obserwacji Zmienna zależna: y Zadanie 1 Rozpatrujemy próbę 4877 pracowników fizycznych, którzy stracili prace w USA miedzy rokiem 1982 i 1991. Nie wszyscy bezrobotni, którym przysługuje świadczenie z tytułu ubezpieczenia od utraty

Bardziej szczegółowo

Proces modelowania zjawiska handlu zagranicznego towarami

Proces modelowania zjawiska handlu zagranicznego towarami Załącznik nr 1 do raportu końcowego z wykonania pracy badawczej pt. Handel zagraniczny w województwach (NTS2) realizowanej przez Centrum Badań i Edukacji Statystycznej z siedzibą w Jachrance na podstawie

Bardziej szczegółowo

Ekonometria Ćwiczenia 19/01/05

Ekonometria Ćwiczenia 19/01/05 Oszacowano regresję stopy bezrobocia (unemp) na wzroście realnego PKB (pkb) i stopie inflacji (cpi) oraz na zmiennych zero-jedynkowych związanymi z kwartałami (season). Regresję przeprowadzono na danych

Bardziej szczegółowo

STATYSTYKA MATEMATYCZNA

STATYSTYKA MATEMATYCZNA STATYSTYKA MATEMATYCZNA 1. Wykład wstępny. Teoria prawdopodobieństwa i elementy kombinatoryki 2. Zmienne losowe i ich rozkłady 3. Populacje i próby danych, estymacja parametrów 4. Testowanie hipotez 5.

Bardziej szczegółowo

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka. Wykład 14

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka. Wykład 14 Stanisław Cichocki Natalia Nehrebecka Wykład 14 1 1.Problemy z danymi Zmienne pominięte Zmienne nieistotne Obserwacje nietypowe i błędne Współliniowość - Mamy 2 modele: y X u 1 1 (1) y X X 1 1 2 2 (2)

Bardziej szczegółowo

5. Model sezonowości i autoregresji zmiennej prognozowanej

5. Model sezonowości i autoregresji zmiennej prognozowanej 5. Model sezonowości i autoregresji zmiennej prognozowanej 1. Model Sezonowości kwartalnej i autoregresji zmiennej prognozowanej (rząd istotnej autokorelacji K = 1) Szacowana postać: y = c Q + ρ y, t =

Bardziej szczegółowo

Ekonometria egzamin 02/02/ W trakcie egzaminu wolno używać jedynie długopisu o innym kolorze atramentu niż czerwony oraz kalkulatora.

Ekonometria egzamin 02/02/ W trakcie egzaminu wolno używać jedynie długopisu o innym kolorze atramentu niż czerwony oraz kalkulatora. imię, nazwisko, nr indeksu: Ekonometria egzamin 0/0/0. Egzamin trwa 90 minut.. Rozwiązywanie zadań należy rozpocząć po ogłoszeniu początku egzaminu a skończyć wraz z ogłoszeniem końca egzaminu. Złamanie

Bardziej szczegółowo

Regresja wieloraka Ogólny problem obliczeniowy: dopasowanie linii prostej do zbioru punktów. Najprostszy przypadek - jedna zmienna zależna i jedna

Regresja wieloraka Ogólny problem obliczeniowy: dopasowanie linii prostej do zbioru punktów. Najprostszy przypadek - jedna zmienna zależna i jedna Regresja wieloraka Regresja wieloraka Ogólny problem obliczeniowy: dopasowanie linii prostej do zbioru punktów. Najprostszy przypadek - jedna zmienna zależna i jedna zmienna niezależna (można zobrazować

Bardziej szczegółowo

4. Średnia i autoregresja zmiennej prognozowanej

4. Średnia i autoregresja zmiennej prognozowanej 4. Średnia i autoregresja zmiennej prognozowanej 1. Średnia w próbie uczącej Własności: y = y = 1 N y = y t = 1, 2, T s = s = 1 N 1 y y R = 0 v = s 1 +, 2. Przykład. Miesięczna sprzedaż żelazek (szt.)

Bardziej szczegółowo

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka Stanisław Cichocki Natalia Nehrebecka 1 1. Wstęp a) Binarne zmienne zależne b) Interpretacja ekonomiczna c) Interpretacja współczynników 2. Liniowy model prawdopodobieństwa a) Interpretacja współczynników

Bardziej szczegółowo

Ekonometria. Model nieliniowe i funkcja produkcji. Jakub Mućk. Katedra Ekonomii Ilościowej

Ekonometria. Model nieliniowe i funkcja produkcji. Jakub Mućk. Katedra Ekonomii Ilościowej Ekonometria Model nieliniowe i funkcja produkcji Jakub Mućk Katedra Ekonomii Ilościowej Jakub Mućk Ekonometria Wykład 7 i funkcja produkcji 1 / 23 Agenda 1 2 3 Jakub Mućk Ekonometria Wykład 7 i funkcja

Bardziej szczegółowo

EKONOMETRIA STOSOWANA PRZYKŁADOWE ZADANIA EGZAMINACYJNE

EKONOMETRIA STOSOWANA PRZYKŁADOWE ZADANIA EGZAMINACYJNE EKONOMETRIA STOSOWANA PRZYKŁADOWE ZADANIA EGZAMINACYJNE ZADANIE 1 Oszacowano zależność między luką popytowa a stopą inflacji dla gospodarki niemieckiej. Wyniki estymacji są następujące: Estymacja KMNK,

Bardziej szczegółowo

Statystyka w pracy badawczej nauczyciela Wykład 4: Analiza współzależności. dr inż. Walery Susłow walery.suslow@ie.tu.koszalin.pl

Statystyka w pracy badawczej nauczyciela Wykład 4: Analiza współzależności. dr inż. Walery Susłow walery.suslow@ie.tu.koszalin.pl Statystyka w pracy badawczej nauczyciela Wykład 4: Analiza współzależności dr inż. Walery Susłow walery.suslow@ie.tu.koszalin.pl Statystyczna teoria korelacji i regresji (1) Jest to dział statystyki zajmujący

Bardziej szczegółowo

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka Stanisław Cichocki Natalia Nehrebecka 1 1. Wstęp a) Binarne zmienne zależne b) Interpretacja ekonomiczna c) Interpretacja współczynników 2. Liniowy model prawdopodobieństwa a) Interpretacja współczynników

Bardziej szczegółowo

Rozdział 8. Regresja. Definiowanie modelu

Rozdział 8. Regresja. Definiowanie modelu Rozdział 8 Regresja Definiowanie modelu Analizę korelacji można traktować jako wstęp do analizy regresji. Jeżeli wykresy rozrzutu oraz wartości współczynników korelacji wskazują na istniejąca współzmienność

Bardziej szczegółowo

Ekonometria egzamin wersja ogólna 17/06/08

Ekonometria egzamin wersja ogólna 17/06/08 imię, nazwisko, nr indeksu: Ekonometria egzamin wersja ogólna 17/06/08 1. Egzamin trwa 90 minut. 2. Rozwiązywanie zadań należy rozpocząć po ogłoszeniu początku egzaminu a skończyć wraz z ogłoszeniem końca

Bardziej szczegółowo

Mikroekonometria 5. Mikołaj Czajkowski Wiktor Budziński

Mikroekonometria 5. Mikołaj Czajkowski Wiktor Budziński Mikroekonometria 5 Mikołaj Czajkowski Wiktor Budziński Zadanie 1. Wykorzystując dane me.medexp3.dta przygotuj model regresji kwantylowej 1. Przygotuj model regresji kwantylowej w którym logarytm wydatków

Bardziej szczegółowo

Ekonometria egzamin 07/03/2018

Ekonometria egzamin 07/03/2018 imię, nazwisko, nr indeksu: Ekonometria egzamin 07/03/2018 1. Egzamin trwa 90 minut. 2. Rozwiązywanie zadań należy rozpocząć po ogłoszeniu początku egzaminu a skończyć wraz z ogłoszeniem końca egzaminu.

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie do analizy korelacji i regresji

Wprowadzenie do analizy korelacji i regresji Statystyka dla jakości produktów i usług Six sigma i inne strategie Wprowadzenie do analizy korelacji i regresji StatSoft Polska Wybrane zagadnienia analizy korelacji Przy analizie zjawisk i procesów stanowiących

Bardziej szczegółowo

Ekonometria. Model nieliniowe i funkcja produkcji. Jakub Mućk. Katedra Ekonomii Ilościowej. Modele nieliniowe Funkcja produkcji

Ekonometria. Model nieliniowe i funkcja produkcji. Jakub Mućk. Katedra Ekonomii Ilościowej. Modele nieliniowe Funkcja produkcji Ekonometria Model nieliniowe i funkcja produkcji Jakub Mućk Katedra Ekonomii Ilościowej Jakub Mućk Ekonometria Ćwiczenia 7 Modele nieliniowe i funkcja produkcji 1 / 19 Agenda Modele nieliniowe 1 Modele

Bardziej szczegółowo

Na podstawie danych dotyczacych rocznych wydatków na pizze oszacowano parametry poniższego modelu:

Na podstawie danych dotyczacych rocznych wydatków na pizze oszacowano parametry poniższego modelu: Zadanie 1. Oszacowano model ekonometryczny liczby narodzin dzieci (w tys.) w Polsce w latach 2000 2010 w zależnosci od średniego rocznego wynagrodzenia (w ujęciu realnym, PLN), stopy bezrobocia (w punktach

Bardziej szczegółowo

Egzamin z ekonometrii wersja ogolna

Egzamin z ekonometrii wersja ogolna Egzamin z ekonometrii wersja ogolna 04-02-2016 Pytania teoretyczne 1. Wymienić założenia Klasycznego Modelu Regresji Liniowej (KMRL). 2. Wyprowadzić estymator MNK dla modelu z wieloma zmiennymi objaśniającymi.

Bardziej szczegółowo

Ekonometria. Prognozowanie ekonometryczne, ocena stabilności oszacowań parametrów strukturalnych. Jakub Mućk. Katedra Ekonomii Ilościowej

Ekonometria. Prognozowanie ekonometryczne, ocena stabilności oszacowań parametrów strukturalnych. Jakub Mućk. Katedra Ekonomii Ilościowej Ekonometria Prognozowanie ekonometryczne, ocena stabilności oszacowań parametrów strukturalnych Jakub Mućk Katedra Ekonomii Ilościowej Jakub Mućk Ekonometria Wykład 4 Prognozowanie, stabilność 1 / 17 Agenda

Bardziej szczegółowo

Ekonometria. Weryfikacja liniowego modelu jednorównaniowego. Jakub Mućk. Katedra Ekonomii Ilościowej

Ekonometria. Weryfikacja liniowego modelu jednorównaniowego. Jakub Mućk. Katedra Ekonomii Ilościowej Ekonometria Weryfikacja liniowego modelu jednorównaniowego Jakub Mućk Katedra Ekonomii Ilościowej Jakub Mućk Ekonometria Wykład 2 Weryfikacja liniowego modelu jednorównaniowego 1 / 28 Agenda 1 Estymator

Bardziej szczegółowo

Natalia Nehrebecka Stanisław Cichocki. Wykład 13

Natalia Nehrebecka Stanisław Cichocki. Wykład 13 Natalia Nehrebecka Stanisław Cichocki Wykład 13 1 1. Zmienne pominięte 2. Zmienne nieistotne 3. Obserwacje nietypowe i błędne 4. Współliniowość 2 1. Zmienne pominięte 2. Zmienne nieistotne 3. Obserwacje

Bardziej szczegółowo

Egzamin z ekonometrii wersja IiE, MSEMat Pytania teoretyczne

Egzamin z ekonometrii wersja IiE, MSEMat Pytania teoretyczne Egzamin z ekonometrii wersja IiE, MSEMat 31-01-2014 Pytania teoretyczne 1. Podać postać przekształcenia Boxa-Coxa i wyjaśnić, do czego jest stosowane w ekonometrii. 2. Wyjaśnić, jakie korzyści i niebezpieczeństwa

Bardziej szczegółowo

Ekonometria. Modelowanie zmiennej jakościowej. Jakub Mućk. Katedra Ekonomii Ilościowej

Ekonometria. Modelowanie zmiennej jakościowej. Jakub Mućk. Katedra Ekonomii Ilościowej Ekonometria Modelowanie zmiennej jakościowej Jakub Mućk Katedra Ekonomii Ilościowej Jakub Mućk Ekonometria Ćwiczenia 8 Zmienna jakościowa 1 / 25 Zmienna jakościowa Zmienna ilościowa może zostać zmierzona

Bardziej szczegółowo

parametrów strukturalnych modelu = Y zmienna objaśniana, X 1,X 2,,X k zmienne objaśniające, k zmiennych objaśniających,

parametrów strukturalnych modelu = Y zmienna objaśniana, X 1,X 2,,X k zmienne objaśniające, k zmiennych objaśniających, 诲 瞴瞶 瞶 ƭ0 ƭ 瞰 parametrów strukturalnych modelu Y zmienna objaśniana, = + + + + + X 1,X 2,,X k zmienne objaśniające, k zmiennych objaśniających, α 0, α 1, α 2,,α k parametry strukturalne modelu, k+1 parametrów

Bardziej szczegółowo

Egzamin z ekonometrii wersja ogólna Pytania teoretyczne

Egzamin z ekonometrii wersja ogólna Pytania teoretyczne Egzamin z ekonometrii wersja ogólna 31-01-2014 Pytania teoretyczne 1. Podać postać przekształcenia Boxa-Coxa i wyjaśnić, do czego jest stosowane w ekonometrii. 2. Porównaj zastosowania znanych ci kontrastów

Bardziej szczegółowo

REGRESJA I KORELACJA MODEL REGRESJI LINIOWEJ MODEL REGRESJI WIELORAKIEJ. Analiza regresji i korelacji

REGRESJA I KORELACJA MODEL REGRESJI LINIOWEJ MODEL REGRESJI WIELORAKIEJ. Analiza regresji i korelacji Statystyka i opracowanie danych Ćwiczenia 5 Izabela Olejarczyk - Wożeńska AGH, WIMiIP, KISIM REGRESJA I KORELACJA MODEL REGRESJI LINIOWEJ MODEL REGRESJI WIELORAKIEJ MODEL REGRESJI LINIOWEJ Analiza regresji

Bardziej szczegółowo

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka. Wykład 13

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka. Wykład 13 Stanisław Cichocki Natalia Nehrebecka Wykład 13 1 1. Testowanie autokorelacji 2. Heteroskedastyczność i autokorelacja Konsekwencje heteroskedastyczności i autokorelacji 3.Problemy z danymi Zmienne pominięte

Bardziej szczegółowo

Statystyka i Analiza Danych

Statystyka i Analiza Danych Warsztaty Statystyka i Analiza Danych Gdańsk, 20-22 lutego 2014 Zastosowania wybranych technik regresyjnych do modelowania współzależności zjawisk Janusz Wątroba StatSoft Polska Centrum Zastosowań Matematyki

Bardziej szczegółowo

Mikroekonometria 13. Mikołaj Czajkowski Wiktor Budziński

Mikroekonometria 13. Mikołaj Czajkowski Wiktor Budziński Mikroekonometria 13 Mikołaj Czajkowski Wiktor Budziński Endogeniczność regresja liniowa W regresji liniowej estymujemy następujące równanie: i i i Metoda Najmniejszych Kwadratów zakłada, że wszystkie zmienne

Bardziej szczegółowo

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka. Wykład 14

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka. Wykład 14 Stanisław Cichocki Natalia Nehrebecka Wykład 14 1 1.Problemy z danymi Współliniowość 2. Heteroskedastyczność i autokorelacja Konsekwencje heteroskedastyczności i autokorelacji Metody radzenia sobie z heteroskedastycznością

Bardziej szczegółowo

Statystyka opisowa. Wykład V. Regresja liniowa wieloraka

Statystyka opisowa. Wykład V. Regresja liniowa wieloraka Statystyka opisowa. Wykład V. e-mail:e.kozlovski@pollub.pl Spis treści 1 Prosta regresji cechy Y względem cech X 1,..., X k. 2 3 Wyznaczamy zależność cechy Y od cech X 1, X 2,..., X k postaci Y = α 0 +

Bardziej szczegółowo

Testowanie hipotez statystycznych związanych ą z szacowaniem i oceną ą modelu ekonometrycznego

Testowanie hipotez statystycznych związanych ą z szacowaniem i oceną ą modelu ekonometrycznego Testowanie hipotez statystycznych związanych ą z szacowaniem i oceną ą modelu ekonometrycznego Ze względu na jakość uzyskiwanych ocen parametrów strukturalnych modelu oraz weryfikację modelu, metoda najmniejszych

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Przedmowa... XI. Rozdział 1. Pomiar: jednostki miar... 1. Rozdział 2. Pomiar: liczby i obliczenia liczbowe... 16

Spis treści. Przedmowa... XI. Rozdział 1. Pomiar: jednostki miar... 1. Rozdział 2. Pomiar: liczby i obliczenia liczbowe... 16 Spis treści Przedmowa.......................... XI Rozdział 1. Pomiar: jednostki miar................. 1 1.1. Wielkości fizyczne i pozafizyczne.................. 1 1.2. Spójne układy miar. Układ SI i jego

Bardziej szczegółowo

METODY STATYSTYCZNE W BIOLOGII

METODY STATYSTYCZNE W BIOLOGII METODY STATYSTYCZNE W BIOLOGII 1. Wykład wstępny 2. Populacje i próby danych 3. Testowanie hipotez i estymacja parametrów 4. Planowanie eksperymentów biologicznych 5. Najczęściej wykorzystywane testy statystyczne

Bardziej szczegółowo

Ekonometria egzamin 06/03/ W trakcie egzaminu wolno używać jedynie długopisu o innym kolorze atramentu niż czerwony oraz kalkulatora.

Ekonometria egzamin 06/03/ W trakcie egzaminu wolno używać jedynie długopisu o innym kolorze atramentu niż czerwony oraz kalkulatora. imię, nazwisko, nr indeksu: Ekonometria egzamin 06/03/2019 1. Egzamin trwa 90 minut. 2. Rozwiązywanie zadań należy rozpocząć po ogłoszeniu początku egzaminu a skończyć wraz z ogłoszeniem końca egzaminu.

Bardziej szczegółowo

3. Modele tendencji czasowej w prognozowaniu

3. Modele tendencji czasowej w prognozowaniu II Modele tendencji czasowej w prognozowaniu 1 Składniki szeregu czasowego W teorii szeregów czasowych wyróżnia się zwykle następujące składowe szeregu czasowego: a) składowa systematyczna; b) składowa

Bardziej szczegółowo

Egzamin z ekonometrii wersja IiE, MSEMAT

Egzamin z ekonometrii wersja IiE, MSEMAT Pytania teoretyczne Egzamin z ekonometrii wersja IiE, MSEMAT 08-02-2017 1. W jaki sposób przeprowadzamy test Chowa? 2. Pokazać, że jest nieobciążonym estymatorem. 3. Udowodnić, że w modelu ze stałą TSSESS+RSS.

Bardziej szczegółowo

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka. Wykład 9

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka. Wykład 9 Stanisław Cichocki Natalia Nehrebecka Wykład 9 1 1. Dodatkowe założenie KMRL 2. Testowanie hipotez prostych Rozkład estymatora b Testowanie hipotez prostych przy użyciu statystyki t 3. Przedziały ufności

Bardziej szczegółowo

1.6 Zmienne jakościowe i dyskretne w modelu regresji

1.6 Zmienne jakościowe i dyskretne w modelu regresji 1.6 Zmienne jakościowe i dyskretne w modelu regresji 1.6.1 Zmienne dyskretne i zero-jedynkowe (Dummy Variables) W badaniach ekonometrycznych bardzo często występują zjawiska, które opisujemy zmiennymi

Bardziej szczegółowo

Ekonometria. Wprowadzenie do modelowania ekonometrycznego Estymator KMNK. Jakub Mućk. Katedra Ekonomii Ilościowej

Ekonometria. Wprowadzenie do modelowania ekonometrycznego Estymator KMNK. Jakub Mućk. Katedra Ekonomii Ilościowej Ekonometria Wprowadzenie do modelowania ekonometrycznego Estymator Jakub Mućk Katedra Ekonomii Ilościowej Jakub Mućk Ekonometria Wykład 1 Estymator 1 / 16 Agenda 1 Literatura Zaliczenie przedmiotu 2 Model

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenia IV

Ćwiczenia IV Ćwiczenia IV - 17.10.2007 1. Spośród podanych macierzy X wskaż te, których nie można wykorzystać do estymacji MNK parametrów modelu ekonometrycznego postaci y = β 0 + β 1 x 1 + β 2 x 2 + ε 2. Na podstawie

Bardziej szczegółowo

Metoda najmniejszych kwadratów

Metoda najmniejszych kwadratów Model ekonometryczny Wykształcenie a zarobki Hipoteza badawcza: Istnieje zależność między poziomem wykształcenia a wysokością zarobków Wykształcenie a zarobki Hipoteza badawcza: Istnieje zależność między

Bardziej szczegółowo

Regresja wielokrotna jest metodą statystyczną, w której oceniamy wpływ wielu zmiennych niezależnych (X1, X2, X3,...) na zmienną zależną (Y).

Regresja wielokrotna jest metodą statystyczną, w której oceniamy wpływ wielu zmiennych niezależnych (X1, X2, X3,...) na zmienną zależną (Y). Statystyka i opracowanie danych Ćwiczenia 12 Izabela Olejarczyk - Wożeńska AGH, WIMiIP, KISIM REGRESJA WIELORAKA Regresja wielokrotna jest metodą statystyczną, w której oceniamy wpływ wielu zmiennych niezależnych

Bardziej szczegółowo

Niestacjonarne zmienne czasowe własności i testowanie

Niestacjonarne zmienne czasowe własności i testowanie Materiał dla studentów Niestacjonarne zmienne czasowe własności i testowanie (studium przypadku) Część 3: Przykłady testowania niestacjonarności Nazwa przedmiotu: ekonometria finansowa I (22204), analiza

Bardziej szczegółowo

Ekonometria egzamin wersja Informatyka i Ekonometria 26/06/08

Ekonometria egzamin wersja Informatyka i Ekonometria 26/06/08 imię, nazwisko, nr indeksu: Ekonometria egzamin wersja Informatyka i Ekonometria 26/06/08 1. Egzamin trwa 90 minut. 2. Rozwiązywanie zadań należy rozpocząć po ogłoszeniu początku egzaminu a skończyć wraz

Bardziej szczegółowo

Narzędzia statystyczne i ekonometryczne. Wykład 1. dr Paweł Baranowski

Narzędzia statystyczne i ekonometryczne. Wykład 1. dr Paweł Baranowski Narzędzia statystyczne i ekonometryczne Wykład 1 dr Paweł Baranowski Informacje organizacyjne Wydział Ek-Soc, pok. B-109 pawel@baranowski.edu.pl Strona: baranowski.edu.pl (w tym materiały) Konsultacje:

Bardziej szczegółowo

Diagnostyka w Pakiecie Stata

Diagnostyka w Pakiecie Stata Karol Kuhl Zgodnie z twierdzeniem Gaussa-Markowa, estymator MNK w KMRL jest liniowym estymatorem efektywnym i nieobciążonym, co po angielsku opisuje się za pomocą wyrażenia BLUE Best Linear Unbiased Estimator.

Bardziej szczegółowo

Stanisław Cichocki Natalia Neherbecka

Stanisław Cichocki Natalia Neherbecka Stanisław Cichocki Natalia Neherbecka 13 marca 2010 1 1. Kryteria informacyjne 2. Modele dynamiczne: modele o rozłożonych opóźnieniach (DL) modele autoregresyjne o rozłożonych opóźnieniach (ADL) 3. Analiza

Bardziej szczegółowo

t y x y'y x'x y'x x-x śr (x-x śr)^2

t y x y'y x'x y'x x-x śr (x-x śr)^2 Na podstawie:w.samuelson, S.Marks Ekonomia menedżerska Zadanie 1 W przedsiębiorstwie toczy się dyskusja na temat wpływu reklamy na wielkość. Dział marketingu uważa, że reklama daje wysoce pozytywne efekty,

Bardziej szczegółowo

1.8 Diagnostyka modelu

1.8 Diagnostyka modelu 1.8 Diagnostyka modelu Dotychczas zajmowaliśmy się własnościami estymatorów przy spełnionych założeniach KMRL. W praktyce nie zawsze spełnione są wszystkie założenia modelu. Jeżeli któreś z nich nie jest

Bardziej szczegółowo

Mikroekonometria 5. Mikołaj Czajkowski Wiktor Budziński

Mikroekonometria 5. Mikołaj Czajkowski Wiktor Budziński Mikroekonometria 5 Mikołaj Czajkowski Wiktor Budziński Zadanie 1. Wykorzystując dane me.hedonic.dta przygotuj model oszacowujący wartość kosztów zewnętrznych rolnictwa 1. Przeprowadź regresję objaśniającą

Bardziej szczegółowo

TEST STATYSTYCZNY. Jeżeli hipotezę zerową odrzucimy na danym poziomie istotności, to odrzucimy ją na każdym większym poziomie istotności.

TEST STATYSTYCZNY. Jeżeli hipotezę zerową odrzucimy na danym poziomie istotności, to odrzucimy ją na każdym większym poziomie istotności. TEST STATYSTYCZNY Testem statystycznym nazywamy regułę postępowania rozstrzygająca, przy jakich wynikach z próby hipotezę sprawdzaną H 0 należy odrzucić, a przy jakich nie ma podstaw do jej odrzucenia.

Bardziej szczegółowo

Stanisław Cichocki. Natalia Neherebecka. Zajęcia 15-17

Stanisław Cichocki. Natalia Neherebecka. Zajęcia 15-17 Stanisław Cichocki Natalia Neherebecka Zajęcia 15-17 1 1. Binarne zmienne zależne 2. Liniowy model prawdopodobieństwa a) Interpretacja współczynników 3. Probit a) Interpretacja współczynników b) Miary

Bardziej szczegółowo

Estymacja parametrów modeli liniowych oraz ocena jakości dopasowania modeli do danych empirycznych

Estymacja parametrów modeli liniowych oraz ocena jakości dopasowania modeli do danych empirycznych Estymacja parametrów modeli liniowych oraz ocena jakości dopasowania modeli do danych empirycznych 3.1. Estymacja parametrów i ocena dopasowania modeli z jedną zmienną 23. Właściciel komisu w celu zbadania

Bardziej szczegółowo

WSTĘP DO REGRESJI LOGISTYCZNEJ. Dr Wioleta Drobik-Czwarno

WSTĘP DO REGRESJI LOGISTYCZNEJ. Dr Wioleta Drobik-Czwarno WSTĘP DO REGRESJI LOGISTYCZNEJ Dr Wioleta Drobik-Czwarno REGRESJA LOGISTYCZNA Zmienna zależna jest zmienną dychotomiczną (dwustanową) przyjmuje dwie wartości, najczęściej 0 i 1 Zmienną zależną może być:

Bardziej szczegółowo

Ekonometria. Własności składnika losowego. Jakub Mućk. Katedra Ekonomii Ilościowej

Ekonometria. Własności składnika losowego. Jakub Mućk. Katedra Ekonomii Ilościowej Ekonometria Własności składnika losowego Jakub Mućk Katedra Ekonomii Ilościowej Jakub Mućk Ekonometria Wykład 3 Własności składnika losowego 1 / 31 Agenda KMNK przypomnienie 1 KMNK przypomnienie 2 3 4

Bardziej szczegółowo

Modele nieliniowe sprowadzalne do liniowych

Modele nieliniowe sprowadzalne do liniowych Modele nieliniowe sprowadzalne do liniowych Modele liniowe względem parametrów przykłady, zastosowania Modele hiperboliczne i wykładnicze Związek kształtu modelu z celem analizy ekonometrycznej NajwaŜniejsze

Bardziej szczegółowo

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka Stanisław Cichocki Natalia Nehrebecka 1 1. Wstęp a) Binarne zmienne zależne b) Interpretacja ekonomiczna c) Interpretacja współczynników 2. Liniowy model prawdopodobieństwa a) Interpretacja współczynników

Bardziej szczegółowo

MODELE LINIOWE. Dr Wioleta Drobik

MODELE LINIOWE. Dr Wioleta Drobik MODELE LINIOWE Dr Wioleta Drobik MODELE LINIOWE Jedna z najstarszych i najpopularniejszych metod modelowania Zależność między zbiorem zmiennych objaśniających, a zmienną ilościową nazywaną zmienną objaśnianą

Bardziej szczegółowo

Ekonometria Wykład 4 Prognozowanie, sezonowość. Dr Michał Gradzewicz Katedra Ekonomii I KAE

Ekonometria Wykład 4 Prognozowanie, sezonowość. Dr Michał Gradzewicz Katedra Ekonomii I KAE Ekonometria Wykład 4 Prognozowanie, sezonowość Dr Michał Gradzewicz Katedra Ekonomii I KAE Plan wykładu Prognozowanie Założenia i własności predykcji ekonometrycznej Stabilność modelu ekonometrycznego

Bardziej szczegółowo

ANALIZA REGRESJI SPSS

ANALIZA REGRESJI SPSS NLIZ REGRESJI SPSS Metody badań geografii społeczno-ekonomicznej KORELCJ REGRESJ O ile celem korelacji jest zmierzenie siły związku liniowego między (najczęściej dwoma) zmiennymi, o tyle w regresji związek

Bardziej szczegółowo

Ekonometria. Ćwiczenia nr 3. Jakub Mućk. Katedra Ekonomii Ilościowej

Ekonometria. Ćwiczenia nr 3. Jakub Mućk. Katedra Ekonomii Ilościowej Ekonometria Ćwiczenia nr 3 Jakub Mućk Katedra Ekonomii Ilościowej Jakub Mućk Ekonometria Ćwiczenia 3 Własności składnika losowego 1 / 18 Agenda KMNK przypomnienie 1 KMNK przypomnienie 2 3 4 Jakub Mućk

Bardziej szczegółowo

Metody Ilościowe w Socjologii

Metody Ilościowe w Socjologii Metody Ilościowe w Socjologii wykład 2 i 3 EKONOMETRIA dr inż. Maciej Wolny AGENDA I. Ekonometria podstawowe definicje II. Etapy budowy modelu ekonometrycznego III. Wybrane metody doboru zmiennych do modelu

Bardziej szczegółowo

Ekonometria ćwiczenia 3. Prowadzący: Sebastian Czarnota

Ekonometria ćwiczenia 3. Prowadzący: Sebastian Czarnota Ekonometria ćwiczenia 3 Prowadzący: Sebastian Czarnota Strona - niezbędnik http://sebastianczarnota.com/sgh/ Normalność rozkładu składnika losowego Brak normalności rozkładu nie odbija się na jakości otrzymywanych

Bardziej szczegółowo

Mikroekonometria 3. Mikołaj Czajkowski Wiktor Budziński

Mikroekonometria 3. Mikołaj Czajkowski Wiktor Budziński Mikroekonometria 3 Mikołaj Czajkowski Wiktor Budziński Zadanie 1. Wykorzystując dane me.hedonic.dta przygotuj model oszacowujący wartość kosztów zewnętrznych rolnictwa 1. Przeprowadź regresję objaśniającą

Bardziej szczegółowo

Statystyka. Wykład 8. Magdalena Alama-Bućko. 10 kwietnia Magdalena Alama-Bućko Statystyka 10 kwietnia / 31

Statystyka. Wykład 8. Magdalena Alama-Bućko. 10 kwietnia Magdalena Alama-Bućko Statystyka 10 kwietnia / 31 Statystyka Wykład 8 Magdalena Alama-Bućko 10 kwietnia 2017 Magdalena Alama-Bućko Statystyka 10 kwietnia 2017 1 / 31 Tematyka zajęć: Wprowadzenie do statystyki. Analiza struktury zbiorowości miary położenia

Bardziej szczegółowo

Statystyki: miary opisujące rozkład! np. : średnia, frakcja (procent), odchylenie standardowe, wariancja, mediana itd.

Statystyki: miary opisujące rozkład! np. : średnia, frakcja (procent), odchylenie standardowe, wariancja, mediana itd. Wnioskowanie statystyczne obejmujące metody pozwalające na uogólnianie wyników z próby na nieznane wartości parametrów oraz szacowanie błędów tego uogólnienia. Przewidujemy nieznaną wartości parametru

Bardziej szczegółowo

Wykład 4 Związki i zależności

Wykład 4 Związki i zależności Wykład 4 Związki i zależności Rozważmy: Dane z dwiema lub więcej zmiennymi Zagadnienia do omówienia: Zmienne objaśniające i zmienne odpowiedzi Wykres punktowy Korelacja Prosta regresji Słownictwo: Zmienna

Bardziej szczegółowo

Problem równoczesności w MNK

Problem równoczesności w MNK Problem równoczesności w MNK O problemie równoczesności mówimy, gdy występuje korelacja między wartościa oczekiwana ε i i równoczesnym x i Model liniowy y = Xβ + ε, E (u) = 0 Powiedzmy, że występuje w

Bardziej szczegółowo

Etapy modelowania ekonometrycznego

Etapy modelowania ekonometrycznego Etapy modelowania ekonometrycznego jest podstawowym narzędziem badawczym, jakim posługuje się ekonometria. Stanowi on matematyczno-statystyczną formę zapisu prawidłowości statystycznej w zakresie rozkładu,

Bardziej szczegółowo

Model 1: Estymacja KMNK z wykorzystaniem 32 obserwacji 1964-1995 Zmienna zależna: st_g

Model 1: Estymacja KMNK z wykorzystaniem 32 obserwacji 1964-1995 Zmienna zależna: st_g Zadanie 1 Dla modelu DL dla zależności stopy wzrostu konsumpcji benzyny od stopy wzrostu dochodu oraz od stopy wzrostu cen benzyny w latach 1960 i 1995 otrzymaliśmy następujące oszacowanie parametrów.

Bardziej szczegółowo