POSTANOWIENIE UZASADNIENIE

Transkrypt

1 PREZES URZĘDU KOMUNIKACJI ELEKTRONICZNEJ Anna Streżyńska Warszawa, dnia 2007 r. DART-SMP- /07 POSTANOWIENIE Na podstawie art. 23 ust. 3 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 171, poz z późn. zm.) i 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 25 października 2004 r. w sprawie określenia rynków właściwych podlegających analizie przez Prezesa Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty (Dz. U. Nr 242, poz. 2420) oraz w związku z art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 29 grudnia 2005 r. o zmianie ustawy Prawo telekomunikacyjne oraz ustawy Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2006 r. Nr 12, poz. 66), art. 4 i art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 29 grudnia 2005 r. o przekształceniach i zmianach w podziale zadań i kompetencji organów państwowych właściwych w sprawach łączności, radiofonii i telewizji (Dz. U. z 2005 r. Nr 267, poz. 2258), art. 206 ust. 1 ustawy Prawo telekomunikacyjne oraz art Kodeksu postępowania administracyjnego: ustalam, że na krajowym rynku świadczenia usługi tranzytu połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telekomunikacyjnej występuje skuteczna konkurencja UZASADNIENIE Zgodnie z art. 4 ustawy z dnia 29 grudnia 2005 r. o przekształceniach i zmianach w podziale zadań i kompetencji organów państwowych właściwych w sprawach łączności, radiofonii i telewizji, do zakresu działania Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej (zwanego dalej również Prezesem UKE lub Regulatorem ) przeszły dotychczasowe zadania i kompetencje Prezesa Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty (zwanego dalej również Prezesem URTiP ). Z kolei zgodnie z art. 16 ust. 1 ww. ustawy, sprawy wszczęte przez Prezesa Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty w zakresie zadań przejmowanych przez Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej i niezakończone przed dniem wejścia w życie ustawy toczą się przed Prezesem UKE według przepisów ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (zwanej dalej: ustawą Prawo telekomunikacyjne lub PT ). Ponadto, w dniu 9 lutego 2006 r. weszła w życie ustawa z dnia 29 grudnia 2005 r. o zmianie ustawy Prawo telekomunikacyjne oraz ustawy Kodeks postępowania cywilnego. Stan prawny ustalony wskazaną ustawą został uwzględniony w niniejszej decyzji.

2 1. Implementacja procedury regulacji ex ante do polskiego porządku prawnego Podstawowe zasady i reguły nowego reżimu regulacyjnego dla rynku usług i sieci łączności elektronicznej, w tym również procedurę regulacji ex ante określa przede wszystkim dyrektywa 2002/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie wspólnych ram regulacyjnych sieci i usług łączności elektronicznej (dyrektywa ramowa). Mając na uwadze postanowienia dyrektywy ramowej, Komisja Europejska wydała: Zalecenie Komisji Europejskiej 2003/311/W z dnia 11 lutego 2003 r. w sprawie właściwych rynków produktów i usług w sektorze łączności elektronicznej podlegających regulacji ex ante (OJ L114/45 z 2003 r.) zwane dalej Zaleceniem wskazujące na przesłanki uzasadniające poddanie rynku właściwego regulacji ex ante, a także określające listę rynków produktów i usług sektora łączności elektronicznej, których cechy mogą uzasadniać wprowadzenie regulacji ex ante; Notę wyjaśniającą do Zalecenia Komisji Europejskiej w sprawie właściwych rynków produktów i usług w sektorze łączności elektronicznej podlegających regulacji ex ante zgodnie z Dyrektywą 2002/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wspólnych Ram regulacyjnych sieci i usług łączności elektronicznej ( es/relevant_markets/en1_2003_497.pdf.) zwaną dalej Notą wyjaśniającą ; Wytyczne Komisji Europejskiej 2002/C165/03 w sprawie analizy rynku i oceny znaczącej pozycji rynkowej zgodnie z ramami regulacyjnymi Wspólnoty dotyczącymi sieci i usług łączności elektronicznej (OJ C165/6 z 2002 r.) zwane dalej Wytycznymi skupiające się przede wszystkim na kwestiach związanych z definiowaniem rynków, ich analizą pod kątem występowania podmiotów o znaczącej pozycji rynkowej, a także procedurach konsultacyjnych. Powyżej przytoczone Zalecenie zostało przyjęte przez Komisję Europejską zgodnie z art. 15 dyrektywy ramowej, po przeprowadzeniu publicznej konsultacji oraz konsultacji z krajowymi organami regulacyjnymi (skrót z ang.: NRA). Wskazane w Zaleceniu rynki zostały określone zgodnie przepisami prawa konkurencji. Mając na uwadze treść zaleceń i wytycznych NRA mają definiować rynki właściwe zgodnie z zasadami konkurencji i stosownie do okoliczności występujących w danym państwie (możliwe jest również zdefiniowanie rynków spoza zaleceń Komisji, po uzyskaniu jej zgody), a w szczególności mają definiować rynki geograficzne w obrębie danego terytorium. Artykuł 16 dyrektywy ramowej stanowi, że niezwłocznie po wydaniu Zalecenia lub jego zmian, NRA są zobowiązane do przeprowadzenia analizy odnośnych rynków. Analiza ta powinna zostać przeprowadzona w miarę potrzeb we współpracy z organem ds. konkurencji. Jeżeli wyniki analizy wskażą, że na rynku występuje skuteczna konkurencja, wtedy NRA nie będzie nakładał obowiązków regulacyjnych, a istniejące zostaną zniesione. Jeżeli wyniki analizy określą, iż dany rynek nie jest skutecznie konkurencyjny, wtedy NRA wskaże przedsiębiorcę lub przedsiębiorców posiadających znaczącą pozycję rynkową oraz nałoży lub zmieni istniejące obowiązki regulacyjne. Jednocześnie dyrektywa ramowa przewiduje, że dla rozstrzygnięć związanych z nałożeniem obowiązków regulacyjnych należy zastosować mechanizm konsultacji określony w art. 6 dyrektywy, a także mechanizm odnoszący się do konsolidacji wewnętrznego rynku w zakresie łączności elektronicznej, wskazany w art. 7 dyrektywy ramowej. 2

3 Wskazana powyżej procedura regulacji ex ante została zaimplementowana do polskiego porządku prawnego. Ustawa Prawo telekomunikacyjne przewiduje następujący tryb regulacji rynku: a) wydanie rozporządzenia ministra właściwego do spraw łączności w sprawie określenia rynków właściwych podlegających analizie przez Prezesa UKE (art. 22 ust. 1 ustawy Prawo telekomunikacyjne); b) wszczęcie i przeprowadzenie przez Prezesa UKE postępowania w sprawie określenia, czy na rynku właściwym, określonym w rozporządzeniu, występuje skuteczna konkurencja (art. 23 ust. 1 ustawy Prawo telekomunikacyjne); c) w przypadku stwierdzenia występowania na rynku skutecznej konkurencji wydanie przez Prezesa UKE postanowienia w sprawie stwierdzenia, że na analizowanym rynku występuje skuteczna konkurencja (art. 23 ust. 3 ustawy Prawo telekomunikacyjne); d) w przypadku ustalenia, że na rynku właściwym nie występuje skuteczna konkurencja przygotowanie przez Prezesa UKE decyzji wyznaczającej przedsiębiorcę lub przedsiębiorców telekomunikacyjnych o znaczącej pozycji na rynku właściwym oraz nakładającej obowiązki regulacyjne przewidziane w ustawie (art. 24 ust. 1 ustawy Prawo telekomunikacyjne); e) poddanie projektu rozstrzygnięcia w sprawie wyznaczenia podmiotu lub podmiotów o znaczącej pozycji rynkowej i nałożenia określonych obowiązków regulacyjnych postępowaniu konsultacyjnemu oraz konsolidacyjnemu (art. 15 i art. 18 ustawy Prawo telekomunikacyjne); f) wydanie postanowienia przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów - zwanego dalej Prezesem UOKiK w sprawie przyjętego przez Prezesa UKE projektu rozstrzygnięcia w kwestii ustalenia skutecznej konkurencji, wyznaczenia podmiotu lub podmiotów o znaczącej pozycji rynkowej oraz nałożenia obowiązków regulacyjnych w trybie art. 106 Kodeksu postępowania administracyjnego (art. 206 ust. 4 ustawy Prawo telekomunikacyjne); g) wydanie decyzji wyznaczającej podmiot o znaczącej pozycji rynkowej oraz nakładającej obowiązki regulacyjne (art. 25 ust. 2 i 4 ustawy Prawo telekomunikacyjne). Zgodnie z art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 29 grudnia 2005 r. o zmianie ustawy Prawo telekomunikacyjne oraz ustawy Kodeks postępowania cywilnego, wszczęte i niezakończone przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy tj. przed dniem 9 lutego 2006 r. postępowania w sprawie ustalenia czy na rynku właściwym występuje skuteczna konkurencja, stają się postępowaniami w sprawie ustalenia czy na rynku właściwym występuje skuteczna konkurencja, wyznaczenia przedsiębiorcy lub przedsiębiorców telekomunikacyjnych o znaczącej pozycji na rynku właściwym oraz nałożenia obowiązków regulacyjnych przewidzianych w ustawie Prawo telekomunikacyjne. Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że niniejsze postanowienie stanowi realizację etapów procesu regulacyjnego wskazanych w punktach a c, z uwzględnieniem postanowień art. 3 ust. 2 cytowanej wyżej ustawy z dnia 29 grudnia 2005 r. o zmianie ustawy Prawo telekomunikacyjne oraz ustawy Kodeks postępowania cywilnego. 2. Przebieg postępowania w sprawie ustalenia, czy na krajowym rynku świadczenia usługi tranzytu połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej występuje skuteczna konkurencja, wyznaczenia przedsiębiorcy lub przedsiębiorców telekomunikacyjnych znaczącej pozycji rynkowej oraz nałożenia obowiązków regulacyjnych przewidzianych w ustawie 3

4 1. Postanowieniem z dnia 20 grudnia 2004 r. (znak: DRT-WAI /04(1)) Prezes URTiP na podstawie art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne wszczął z urzędu postępowanie w sprawie ustalenia, czy na krajowym rynku świadczenia usługi tranzytu połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej występuje skuteczna konkurencja. 2. Przedmiotowe postępowanie nie zostało zakończone do dnia 9 lutego 2006 r. 3. Wraz z wejściem w życie ustawy z dnia 29 grudnia 2005 r. o zmianie ustawy Prawo telekomunikacyjne oraz ustawy Kodeks postępowania cywilnego, tj. z dniem 9 lutego 2006 r., postępowanie w sprawie ustalenia, czy na krajowym rynku świadczenia usługi tranzytu połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej występuje skuteczna konkurencja, stało się z mocy prawa postępowaniem w sprawie ustalenia, czy na krajowym rynku świadczenia usługi tranzytu połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej występuje skuteczna konkurencja, wyznaczenia przedsiębiorcy lub przedsiębiorców telekomunikacyjnych o znaczącej pozycji na tym rynku właściwym oraz nałożenia obowiązków regulacyjnych. 4. W związku z prowadzonym postępowaniem zwrócono się do operatorów telefonii stacjonarnej o wypełnienie formularzy informacyjnych. Dane i informacje przekazane przez wskazanych operatorów były następnie w odpowiedzi na kolejne pisma Regulatora uzupełniane i doprecyzowane. Do analizy użyto także informacji udostępnianych przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych na oficjalnych stronach internetowych. 5. Pismem z dnia 17 września 2007 r. Prezes UKE powiadomił Prezesa UOKiK o rozpoczęciu postępowania konsultacyjnego dotyczącego projektu postanowienia Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej w sprawie ustalenia, że na krajowym rynku świadczenia usługi tranzytu połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telekomunikacyjnej występuje skuteczna konkurencja. 6. W dniu 17 września 2007 r. Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej notyfikował projekt postanowienia w sprawie ustalenia, że na krajowym rynku świadczenia usługi tranzytu połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telekomunikacyjnej występuje skuteczna konkurencja. 3. Definicja rynku właściwego 3.1. Prawne podstawy dla analizy rynków właściwych Przez rynek właściwy rozumie się zgodnie z art. 4 pkt 9 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50, poz. 331 z późn. zm. (zwanej dalej: ustawą o ochronie konkurencji i konsumentów ), do której odsyła art. 21 ust. 2 ustawy Prawo telekomunikacyjne, rynek towarów, które ze względu na ich przeznaczenie oraz właściwości, w tym jakość, są uznawane przez ich nabywców za substytuty, oraz są oferowane na obszarze, na którym, ze względu na ich rodzaj i właściwości, istnienie barier dostępu do rynku, preferencje konsumentów, znaczące różnice cen i koszty transportu, panują zbliżone warunki konkurencji. Rynki właściwe podlegające analizie i regulacji przez Prezesa UKE, określa w drodze rozporządzenia minister właściwy do spraw łączności. W dniu 25 października 2004 r. 4

5 Minister Infrastruktury, działając na podstawie art. 22 ust. 1 ustawy Prawo telekomunikacyjne, wydał stosowne rozporządzenie 1 (zwane dalej Rozporządzeniem ), w którym wymienił rynki, podlegające analizie. Jednym z nich jest odnoszący się do wyrobów i usług telekomunikacyjnych koniecznych dla przedsiębiorców telekomunikacyjnych do świadczenia usług na rzecz użytkowników końcowych [szczebel hurtowy] krajowy rynek świadczenia usługi tranzytu połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej ( 2 pkt 3 Rozporządzenia). Wytyczne, którymi zgodnie z art. 23 ust. 2 PT, powinien kierować się Prezes UKE przy analizie rynków właściwych i ustalania pozycji znaczącej przewidują, iż na mocy ram regulacyjnych, rynki które mają być regulowane, definiuje się zgodnie z zasadami europejskiego prawa konkurencji, tak jak zostały one przedstawione przez Komisję w Zaleceniu. 2 Jakkolwiek rynek właściwy został określony w Rozporządzeniu, to w akcie tym brak jest wskazania szczegółowego zakresu produktowego tego rynku. Mając na względzie powyższe, Prezes UKE uznał za celowe przeanalizowanie w szczególności, jakie usługi i produkty wchodzą w skład rynku właściwego, przy odniesieniu się do wskazanego w Rozporządzeniu rynku geograficznego Rynek produktowy na szczeblu detalicznym Zgodnie ze stanowiskiem Komisji Europejskiej punktem wyjścia dla definicji i określenia rynków jest scharakteryzowanie rynków detalicznych w perspektywie czasowej z uwzględnieniem substytucji po stronie popytu i po stronie podaży. Po scharakteryzowaniu i określeniu rynków detalicznych, czyli rynków, na których odbywa się gra podaży i popytu użytkowników końcowych, należy określić właściwe rynki hurtowe, czyli rynki, na których odbywa się gra popytu i podaży produktów dla osób trzecich zaopatrujących użytkowników końcowych. 3 Mając powyższe na uwadze, Prezes UKE przed określeniem zakresu produktowego rynku świadczenia usługi tranzytu połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej, przeanalizował odpowiadający mu rynek na szczeblu detalicznym. Analiza ta wskazuje, które produkty oferowane na rynku detalicznym są powiązane z rynkiem tranzytu połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej. Połączeniem telefonicznym zgodnie z art. 2 pkt 26 ustawy Prawo telekomunikacyjne jest połączenie ustanowione za pomocą publicznie dostępnej usługi telefonicznej, pozwalającej na dwukierunkową łączność w czasie rzeczywistym. Publicznie dostępną usługą telefoniczną jest natomiast usługa telekomunikacyjna, która jest dostępna dla ogółu użytkowników, w celu inicjowania i odbierania połączeń krajowych i międzynarodowych oraz uzyskania dostępu do służb ustawowo powołanych do niesienia pomocy, za pomocą numeru lub numerów ustalonych w krajowym lub międzynarodowym planie numeracji telefonicznej. 1 Rozporządzenie Ministra infrastruktury z dnia 25 października 2004 r. w sprawie określenia rynków właściwych podlegających analizie przez Prezesa Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty (Dz.U. z 2004 r., nr 242, poz. 2420). 2 Wytyczne Komisji (pkt 1.1.4) 3 Nota wyjaśniająca do Zalecenia Komisji (ust. 3.1.) 5

6 Usługa połączeń telefonicznych zakłada więc zarówno inicjowanie, jak i odbieranie połączeń telefonicznych. Każdy użytkownik końcowy powinien więc mieć możliwość odbierania połączeń telefonicznych, realizowanych przez różnych przedsiębiorców telekomunikacyjnych. Odpowiednikiem na rynku detalicznym hurtowej usługi tranzytu połączeń są więc wszystkie te połączenia telefoniczne zainicjowane i odbierane przez użytkowników końcowych, dla realizacji których wymagany jest tranzyt połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej. Będą to więc połączenia telefoniczne: rozpoczynane i zakańczane w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej (w tym połączenia lokalne, strefowe, międzystrefowe i międzynarodowe) połączenia rozpoczynane w ruchomych publicznych sieciach telefonicznych i zakańczane w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej, komutowane (wdzwaniane) do sieci Internet, do numeracji dostępu do usług sieci inteligentnych, do numerów abonenckich usług specjalnych (AUS). Każdy z ww. rodzajów połączeń może się wiązać z tranzytem połączenia w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej (sieci PSTN). Zdaniem Prezesa UKE, wskazane powyżej rodzaje połączeń telefonicznych, realizowanych w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej, wchodzą w skład rynku produktowego na poziomie detalicznym. Techniczny sposób realizacji usługi tranzytu Realizacja połączeń telefonicznych w sieci PSTN może odbywać się z udziałem usługi tranzytu połączeń telefonicznych przy wykorzystaniu tranzytowej części sieci PSTN. Ta część sieci PSTN składa się z telefonicznych central tranzytowych wykorzystujących sygnalizację SS7 ITU i systemów transmisyjnych. W zakresie realizacji połączeń transmisyjnych pomiędzy centralami telefonicznymi (tranzytowymi) wykorzystywane są następujące systemy transmisji, tj. PDH, SDH i ATM. Plezjochroniczny system zwielokrotnienia PDH 4 i transportu sygnałów cyfrowych, opartych na modulacji kodowo impulsowej PCM 5 jest w chwili obecnej powoli wypierany w telekomunikacji przez system synchroniczny SDH. System synchroniczny SDH 6 zastępuje stopniowo plezjochroniczne systemy transportowe PDH. System ten umożliwia niemal nieograniczony wzrost przepływności (powyżej 10 Gb/s) w sieciach telekomunikacyjnych wykorzystujących medium transmisyjne w postaci światłowodów. Sieci synchroniczne SDH stały się nowym standardem w telekomunikacji, łącząc zaawansowaną elektronikę, technikę światłowodową i inżynierię oprogramowania. Zgodnie z przyjętymi założeniami TP S.A. sieć SDH w Polsce posiada strukturę hierarchiczną i jest podzielona na: warstwę tranzytową krajową, opartą na strukturze krajowej z 12 komutacyjnymi węzłami głównymi, 4 ang. Plesiochronous Digital Hierarchy 5 ang. Pulse Code Modulation 6 ang. Synchronous Digital Hierarchy 6

7 warstwę regionalną, zbudowaną na strukturach wielopierścieniowych z docelową wersją 12 pierścieni regionalnych obejmujących 49 węzłów z międzymiastowymi centralami końcowym, sieci lokalne znajdujące się w kilku miastach w Polsce, niezależnie od budowy warstwy tranzytowej, system zarządzania przełącznicami 7. Asynchroniczna i szerokopasmowa technologia komunikacyjna ATM 8 jest przeznaczona do przesyłania usług multimedialnych (głosu, dźwięku, obrazu, danych) i przyjęta jako technika transmisji w szerokopasmowych sieciach transportowych B-ISDN 9. Jest to technologia transmisji danych odpowiadająca wymaganiom zarówno sieci lokalnych jak i sieci rozległych. Najbardziej pozytywnym aspektem ATM jest jednolitość obsługi, co umożliwia jednej sieci spełniać wymagania wszelkich usług szerokopasmowych. Technologia ATM łączy najlepsze cechy zarówno technologii komutacji łączy (dla stałej przepływności binarnej jak głos i obraz) jak i komutacji pakietów (dla zmiennej przepływności bitowej usług takich jak transmisja danych oraz transmisja obrazów ruchomych). Technika ATM łączy zalety transmisji synchronicznej STM i transmisji pakietowej PTM, eliminując większość wad każdego z wyżej wymienionych systemów. Powyższe rodzaje systemów transmisyjnych mogą wykorzystywać jako medium transmisyjne (określony rodzaj technologii): kable z miedzianymi torami symetrycznymi, kable z miedzianymi torami współosiowymi, kable z torami światłowodowymi, urządzenia radiowe. Za pomocą ww. technologii świadczone są usługi tranzytu na rynku świadczenia usługi tranzytu połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej Rynek produktowy na poziomie hurtowym Główne elementy niezbędne do świadczenia omówionych wyżej detalicznych usług telefonicznych, to rozpoczęcie połączeń, przekazywanie (tranzyt) połączeń oraz zakończenie połączeń. Stosownie do tego, zgodnie z Zaleceniem Komisji, zostały wyodrębnione trzy rynki hurtowe zapewniające realizację połączeń w publicznej stacjonarnej sieci telefonicznej na poziomie hurtowym, tj. rynek rozpoczynania, rynek zakańczania i rynek tranzytu połączeń. Usługi na hurtowych rynkach rozpoczynania, zakańczania i tranzytu połączeń w stacjonarnych publicznych sieciach telefonicznych mogą być dostarczane w formie minut lub pojemności. Trzecim w kolejności rynkiem hurtowym, wymienionym w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury i podlegającym analizie w niniejszym postępowaniu, jest krajowy rynek świadczenia usług tranzytu połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej (sieci PSTN). Zakup usługi tranzytu połączeń telefonicznych w sieciach stacjonarnych pozwala przedsiębiorcom telekomunikacyjnym, przy braku lub niedostatku własnej infrastruktury 7 Słownik telekomunikacji i sieci komputerowych; Jan Łazarski; wydawnictwo MIKOM; Warszawa 2000; s ang. Asynchronous Transfer Mode 9 ang. Broadband Integrated Services Digital Network 7

8 telekomunikacyjnej, świadczyć pełen katalog usług telekomunikacyjnych użytkownikom końcowym. Dzięki zakupowi tej usługi możliwe jest także dotarcie przez przedsiębiorcę telekomunikacyjnego do użytkowników końcowych poszczególnych operatorów telekomunikacyjnych. Tranzyt połączeń jest więc usługą oferowaną przez operatorów telekomunikacyjnych, posiadających własną infrastrukturę tworzącą stacjonarną publiczną sieć telefoniczną, za pomocą której inni operatorzy chcą świadczyć usługi połączeń telefonicznych (strona podażowa rynku). Na rynek świadczenia usługi tranzytu składają się elementy służące do świadczenia usług na szczeblu detalicznym (o którym mowa powyżej), przy czym Prezes UKE wyłączył z zakresu produktowego rynku usługi tranzytu połączeń, biorąc pod uwagę warunki istniejące na rynku usług telekomunikacyjnych w Polsce oraz doświadczenia innych Regulatorów analizujących rynek usług tranzytu w swoich państwach, następujące usługi (produkty): - usługi dzierżawy łączy telekomunikacyjnych, - usługi bezpośrednich połączeń międzyoperatorskich świadczone na punktach styku sieci (PSS) pomiędzy operatorami sieci dostępowych, ponieważ nie stanowią one konkurencyjnego zamiennika (substytutu) usługi tranzytu połączeń telefonicznych. W 2006 r. na krajowym rynku świadczenia usługi tranzytu połączeń działało przedsiębiorców telekomunikacyjnych, którzy świadczyli usługę tranzytu. Należy zauważyć, iż Telekomunikacja Polska S.A. jako jedyny operator jest zobowiązana na podstawie przepisów przejściowych (art. 221, ust. 1, pkt 3 ustawy Prawo telekomunikacyjne) do świadczenia usługi tranzytu połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej. Wynika to z faktu uznania Spółki (Decyzja Prezesa URTiP nr DRT-WUP/K-10/2002 z dnia 24 grudnia 2002 r.) za operatora o znaczącej pozycji rynkowej w zakresie świadczenia usług na krajowym rynku połączeń międzyoperatorskich, w oparciu o przepisy ustawy z dnia 21 lipca 2000 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 73, poz. 852, z późn. zm.). 11 W efekcie TP S.A. jest zobowiązana świadczyć usługę tranzytu wszystkich rodzajów połączeń. Ponadto jest zobowiązana świadczyć tę usługę każdemu przedsiębiorcy telekomunikacyjnemu, który chce tranzytować połączenia przez sieć TP S.A. Żaden z pozostałych operatorów nie ma obowiązku podejmowania tej działalności. Zakres oferowanej usługi tranzytu połączeń jest zatem strategiczną i autonomiczną decyzją każdego operatora alternatywnego. Klientami (kupującymi) tworzącymi popyt na tym rynku są przedsiębiorcy telekomunikacyjni, którzy w celu świadczenia użytkownikom końcowym usługi połączeń telefonicznych chcą korzystać z usługi tranzytu połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej należącej do innego operatora (strona popytowa rynku). 10 Liczba przedsiębiorców, którzy nadesłali do dnia 25 kwietnia 2007 r. formularze sprawozdawcze do UKE w zakresie usługi tranzytu połączeń ( liczba ta podlegać będzie weryfikacji Prezesa UKE, gdyż praktyka wskazuje iż nie wszyscy przedsiębiorcy odpowiednio wypełniają formularze sprawozdawcze) 11 Decyzja Prezesa URTiP nr DRT-WUP/K-10/2002 z dnia 24 grudnia 2002 r. 8

9 Tranzyt połączeń możliwy jest poprzez zakup u operatora, posiadającego stacjonarną publiczną sieć telefoniczną, określonej ilości minut bądź pojemności połączeń tranzytowanych w jego sieci. Realizacja usługi tranzytu połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej obejmuje kierowanie połączeń w ramach tej sieci, od punktu styku z operatorem, który chce korzystać z usługi tranzytu połączeń, do innego punktu styku z operatorem, do którego sieci są kierowane (tranzytowane) połączenia. Operatorem, do którego kierowane (tranzytowane) są połączenia może być zarówno kupujący usługę tranzytu, świadczący usługę tranzytu jak i inny operator. Obrazuje to poniższy schemat. Rys. 1. Tranzyt połączeń w stacjonarnych publicznych sieciach telefonicznych Rozpoczynanie połączeń Tranzyt połączeń Zakańczanie połączeń Międzyoperatorski punkt styku Szkieletowa sieć telefoniczna Międzyoperatorski punkt styku Sieć telefoniczna Sieć telefoniczna Użytkownik inicjujący połączenie Miejsce przyłączenia użytkownika (LSU / RSU) Miejsce przyłączenia użytkownika (LSU / RSU) Użytkownik odbierający połączenie 3.4. Rynek geograficzny Zgodnie z Wytycznymi Komisji właściwy rynek geograficzny obejmuje obszar, na którym dane przedsiębiorstwa są zaangażowane w proces popytu i podaży właściwych produktów i usług, na którym to obszarze warunki konkurencji są podobne lub wystarczająco jednorodne i który to obszar można odróżnić od obszarów sąsiadujących, gdzie przeważające warunki konkurencji są znacząco różne. 12 Podobną definicję rynku geograficznego zawiera ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów, do której odsyła art. 21 ust. 2 ustawy Prawo telekomunikacyjne. Zgodnie z tą definicją rynek geograficzny oznacza obszar, na którym, ze względu na rodzaj i właściwości towarów, istnienie barier dostępu do rynku, preferencje konsumentów, znaczące różnice cen i koszty transportu, panują zbliżone warunki konkurencji. Hurtowy rynek świadczenia usługi tranzytu połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej, podlegający analizie w niniejszym Postanowieniu, został określony w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury jako rynek krajowy, czyli jego zasięg geograficzny obejmuje terytorium całego kraju. Powyższe oznacza, iż rodzaj i właściwości produktu (tu: usługi tranzytu połączeń w sieci stacjonarnej) nie uzasadniają wyodrębnienia rynków lokalnych. Na obszarze całego kraju 12 Wytyczne Komisji Europejskiej 2002/C165/03 w sprawie analizy rynku i oceny znaczącej pozycji rynkowej zgodnie z ramami regulacyjnymi Wspólnoty dotyczącymi sieci i usług łączności elektronicznej (ust ) 9

10 mamy do czynienia bowiem z identyczną usługą. Technologia tranzytu połączeń jest taka sama na obszarze całego kraju. Jej zakup (na poziomie hurtowym) jest możliwy w zasadzie w każdym miejscu, gdzie dociera sieć telefoniczna i ma jednolity charakter na obszarze całego kraju. Różnice mogą występować jedynie na co wskazywano już wcześniej w zakresie poziomu dostępu, z tym że poszczególne poziomy dostępu są równomiernie rozłożone na obszarze całego kraju i są związane z rozmieszczeniem poszczególnych punktów styku sieci. Na obszarze Polski brak jest wewnętrznych barier w zakresie dostępu do rynku usługi tranzytu połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej, które stanowiłyby podstawę do przestrzennej segmentacji tego rynku. Brak jest też różnic w zależności od obszaru geograficznego w preferencjach odbiorców usług. Ponadto, zdaniem Prezesa UKE poszczególne destynacje usługi tranzytu, związane z docelową siecią, do której ma być tranzytowane (i zakończone) połączenie, nie skutkują koniecznością geograficznej segmentacji rynku, pomimo geograficznej lokalizacji sieci docelowych. 4. Struktura podmiotowa rynku właściwego Na podstawie danych zebranych w ramach postępowania stwierdzono, że działalność polegającą na świadczeniu usług tranzytu połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telekomunikacyjnej prowadziło w analizowanym okresie (kończącym się na roku 2006) 45 przedsiębiorców telekomunikacyjnych. 1. Telekomunikacja Polska S.A. 2. Exatel S.A. 3. Netia S.A. 4. GTS Energis Sp. z o.o. 5. Mediatel S.A. 6. MNI S.A. 7. NOM Sp. z o.o. 8. DataCom S.A. 9. Etel Polska S.A. 10. SFERIA S.A. 11. Petrotel Sp. z o.o. 12. PL-NET Sp. z o.o. 13. PRO FUTURO S.A. 14. RST El-Net S.A. (obecnie Netia S.A.) 15. Tele2 Polska Sp. z o.o. 16. Telefonia Dialog S.A. 17. Multimedia Polska Dębica S.A. (przejęta r. przez spółkę Multimedia Polska Południe S.A.) 18. Multimedia Polska Brzesko S.A. (przejęta r. przez spółkę Multimedia Polska Południe S.A.) 19. Multimedia Polska Południe S.A. 20. Multimedia Polska Zachód Sp. z o.o. 21. Multimedia Polska Mielec Sp. z o.o. 22. Multimedia Polska Wschód S.A. (przejęta r. przez spółkę Multimedia Polska Południe S.A.) 23. Multimedia Polska Konin S.A. (przejęta r. przez spółkę Multimedia Polska Południe S.A.) 24. Multimedia Polska S.A. 10

11 25. T-Systems Polska Sp. z o.o. 26. e-telko Sp. z o.o. 27. Telekomunikacja Kolejowa Sp. z o.o. 28. Elterix S.A. pismo do operatora Premium Internet S.A. 29. Długie Rozmowy S.A. 30. Agencja Rozwoju Regionalnego ARREKS S.A. 31. Elektrownia Wodna Żarnowiec S.A. 32. GTS Polska Sp. z o.o. 33. Spółdzielnia Telekomunikacyjna WIST w Łące 34. Multimedia Polska Centrum S.A. 35. CONCEPT-T Sp. z o.o. 36. Heat Engineering Polska Sp. z o.o 37. Nettel Sp. z o.o. 38. Internet Group S.A. 39. INTER ENERGIA S.A. 40. Telepolska SP. z o.o. 41. Mariusz Wójtowicz Teleinfo Projekt 42. E.G.T. Eurotelekom Sp. z o.o. 43. Aster Sp. z o.o. 44. InfoTel Service Sp. z o.o. 45. TeliaSonera International Carrier Poland Sp. z o.o. Analizując strukturę podmiotową rynku tranzytu połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej należy zauważyć, że infrastruktura operatorów jest wykorzystywana do równoległego świadczenia różnych usług (np. rozpoczynania, zakańczania czy tranzytu połączeń we własnej sieci). Z logistycznego punktu widzenia, dla współpracy międzyoperatorskiej istotne jest miejsce, w którym zbudowany zostanie logiczny punkt styku sieci. W zależności od jego lokalizacji np. przy centrali miejscowej (CM) czy przy centrali tranzytowej (ACMS/T) dany operator będzie mógł oferować swoim klientom usługi lokalne lub międzystrefowe albo połączenia międzynarodowe. 5. Analiza rynku pod kątem występowania znaczącej pozycji rynkowej Niniejsza analiza, została oparta na danych pochodzących z lat Prawne podstawy do wyznaczenia znaczącej pozycji na rynku właściwym Zgodnie z Wytycznymi Komisji Europejskiej: ustalenie, iż właściwy rynek nie jest skutecznie konkurencyjny, oznacza stwierdzenie, iż istnieje pojedyncza lub wspólna dominacja na tym rynku. W nawiązaniu do tego stwierdzenia Komisji Europejskiej informacje uzyskane przez Prezesa UKE od uczestników rynku, dotyczące występujących na nim tendencji wskazują na występowanie skutecznej konkurencji na rynku właściwym. Przeprowadzona poniżej analiza rynku pod kątem występowania znaczącej pozycji rynkowej ma na celu potwierdzić powyższa tezę. 11

12 Zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy Prawo telekomunikacyjne, jeżeli Prezes UKE ustali, że na rynku właściwym nie występuje skuteczna konkurencja, wyznacza przedsiębiorcę lub przedsiębiorców telekomunikacyjnych o znaczącej pozycji na rynku właściwym oraz nakłada obowiązki regulacyjne przewidziane w ustawie. Natomiast zgodnie z art. 23 ust 1 pkt 3 PT jeśli na analizowanym rynku występuje skuteczna konkurencja, Prezes UKE zamyka postępowanie (w sprawie ustalenia, czy na rynku właściwym występuje skuteczna konkurencja) w drodze postanowienia. Innymi słowy, ustalenie, iż właściwy rynek jest skutecznie konkurencyjny w rezultacie polega na stwierdzeniu, iż na tym rynku nie istnieje pozycja znacząca. Prawo telekomunikacyjne zawiera definicje pozycji znaczącej oraz kolektywnej pozycji znaczącej. Zgodnie z art. 24 ust. 2 ustawy: znaczącą pozycję rynkową zajmuje przedsiębiorca telekomunikacyjny, który na rynku właściwym samodzielnie posiada pozycję ekonomiczną odpowiadającą dominacji w rozumieniu przepisów prawa wspólnotowego. Z kolei kolektywna pozycja znacząca została określona w art. 24 ust. 4 Prawa telekomunikacyjnego następująco: Dwóch lub więcej przedsiębiorców telekomunikacyjnych zajmuje pozycję znaczącą jeżeli nawet przy braku powiązań organizacyjnych lub innych związków między nimi posiadają na rynku właściwym pozycję ekonomiczną odpowiadającą dominacji w rozumieniu przepisów prawa wspólnotowego. Ustawa Prawo telekomunikacyjne zobowiązuje Prezesa UKE do stosowania określonych kryteriów przy ocenie pozycji przedsiębiorcy lub przedsiębiorców telekomunikacyjnych na rynkach właściwych i przy ustaleniu, czy podmioty te posiadają odpowiednio: pojedynczą lub kolektywną pozycję znaczącą. Kryteria te określone zostały jako katalog otwarty w art. 24 ust. 3 (dla analizy indywidualnej pozycji znaczącej) lub 5 (dla kolektywnej pozycji znaczącej) niniejszej ustawy. Jednocześnie należy zauważyć, iż zgodnie z jej art. 24 ust. 6, uznanie przedsiębiorcy lub przedsiębiorców telekomunikacyjnych za posiadających znaczącą pozycję rynkową następuje na podstawie wyników oceny kryteriów, o których mowa w art. 24 ust. 3 lub 5, przy czym kryteria te nie muszą być spełnione łącznie. Powyższe regulacje są zgodne z zapisami prawa wspólnotowego w kwestiach związanych z pojęciem dominacji, o której mowa w art. 82 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (zwanego dalej Traktatem lub TWE) z dnia 25 marca 1957 r. W punkcie 5 Wytycznych, stwierdza się, że Komisja oraz NRA muszą: opierać się na zasadach prawa konkurencji i metodologiach służących definiowaniu rynków, podlegających regulacji ex-ante oraz określeniu czy przedsiębiorstwo posiada znaczącą pozycję rynkową na tych rynkach. Jak podkreślają Wytyczne Komisji, na podstawie zasad wywodzących się z orzecznictwa, udział w rynku przedsiębiorstwa stanowi zasadnicze kryterium, odzwierciedlające siłę rynkową, to znaczy pozycję dominującą na tym rynku. Orzecznictwo wspólnotowe oparte jest na przekonaniu, że posiadanie dużych udziałów w rynku przekraczających 50% pozwala, poza wyjątkowymi okolicznościami założyć, że dane przedsiębiorstwo posiada pozycję dominującą. Poza tym, ewolucja odpowiednich udziałów w rynku przedsiębiorstwa i jego konkurentów stanowi dodatkowy czynnik przy ocenie posiadania pozycji dominującej na danym rynku. Udziały w rynku mogą zostać oszacowane na podstawie wielkości fizycznych lub obrotów, a najbardziej właściwy wskaźnik winien zostać określony w zależności od cech charakterystycznych poszczególnych rynków właściwych. Poza tym, zgodnie z Wytycznymi Komisji, wymiar dynamiczny i 12

13 przyszłościowy analiz, które mają zostać przeprowadzone na potrzeby regulacyjne, oznacza, że wymagane informacje obejmują okres odpowiednio długi. Niemniej jednak samo kryterium dotyczące udziałów w rynku nie może wystarczać do ustalenia pozycji dominującej przedsiębiorstwa. Na podstawie aktów prawa wspólnotowego i krajowego należy wziąć pod uwagę inne wskaźniki, takie jak: całkowita wielkość przedsiębiorstwa, brak technicznej i ekonomicznej zasadności budowy alternatywnej infrastruktury telekomunikacyjnej, istnienie przewagi technologicznej przedsiębiorcy, brak albo niewielki poziom równoważącej siły nabywczej, łatwy bądź uprzywilejowany dostęp przedsiębiorcy do rynków kapitałowych bądź zasobów finansowych, ekonomie skali, ekonomie zakresu, zintegrowanie pionowe przedsiębiorcy, poziom rozwoju sieci dystrybucji i sprzedaży przedsiębiorcy, brak potencjalnej konkurencji, istnienie barier dla dalszego rozwoju przedsiębiorcy oraz rynku właściwego. istnienie barier wejścia na rynek właściwy. Jeśli chodzi o badanie kolektywnej pozycji znaczącej, to art. 24 ust. 5 ustawy Prawo telekomunikacyjne stanowi, iż Prezes UKE może uznać, że dwóch lub więcej przedsiębiorców telekomunikacyjnych zajmuje kolektywną pozycję znaczącą na rynku właściwym, jeżeli oceniając poziom koncentracji tego rynku i jego przejrzystość, stwierdzi w szczególności: dojrzałość rynku, zastój lub umiarkowany wzrost popytu, niską elastyczność popytu, jednorodność produktów, podobne struktury kosztów przedsiębiorców, podobne udziały w rynku, brak innowacji technologicznych, dojrzałość technologii, brak możliwości zwiększenia produkcji lub świadczenia usług, wysokie bariery dostępu do rynku, brak równoważącej siły nabywczej, brak potencjalnej konkurencji, różnego rodzaju nieformalne lub inne powiązania pomiędzy danymi przedsiębiorcami, brak albo ograniczenie konkurencji cenowej możliwość stosowania mechanizmów odwetowych. Ponadto, należy zauważyć, że niniejsza analiza, prowadzona jest w aspekcie przyszłościowym, mając na celu określenie możliwości regulacyjnych ex ante na rynku. Może więc prowadzić do wyników odmiennych niż te, które wynikałyby z zastosowania reguł konkurencji ex post. Przedmiotem niniejszej analizy nie jest badanie sposobu postępowania w przeszłości, nadużywanie pozycji dominującej lub zawieranie niedozwolonych przez prawo konkurencji porozumień. Analizy dokonywane przez NRA różnią się także od przyszłościowo zorientowanych analiz, które przeprowadzają organy ochrony konkurencji podczas badania połączeń przedsiębiorstw. Wówczas bowiem ocenia się 13

14 czy w wyniku fuzji nastąpi znaczące osłabienie konkurencji, a nie jak zmieniać się będzie struktura danego rynku. Chociaż więc ustalanie, czy na danym rynku właściwym występują podmioty posiadające znaczącą pozycję, ma być oparte na zasadach prawa konkurencji, to różni się ono zasadniczo od stwierdzania istnienia pozycji dominującej przez organy ds. konkurencji. Jeśli chodzi o kolektywną pozycję znaczącą, przypomnieć należy, iż tego rodzaju sytuacja może zostać ujawniona za pośrednictwem różnych wskaźników, a mianowicie stwierdzenia identycznego postępowania, przyjętego jednocześnie przez wszystkich lub część podmiotów obecnych na rynku. Mimo to, fakt podkreślania tego rodzaju zachowań w ramach analizy rynku nie może być utożsamiany z procedurą kwalifikowania praktyk prawa konkurencji. Poza tym, według ugruntowanego orzecznictwa, podobieństwa zachowań nie mogą stanowić same w sobie dowodu na istnienie nielegalnego porozumienia. Inaczej mówiąc, w prawie konkurencyjnym tylko jawna koordynacja może zostać potraktowana, w przeciwieństwie do koordynacji milczącej, jako porozumienie antykonkurencyjne. Ponadto, z punktu widzenia organów ds. konkurencji, to nie fakt dysponowania pozycją dominującą charakteryzuje praktykę antykonkurencyjną, ale fakt nadużywania istniejącej sytuacji. Natomiast, w przypadku regulacji ex ante, milcząca koordynacja, w powiązaniu z innymi kryteriami, może stanowić jeden z elementów kolektywnej pozycji znaczącej Udział przedsiębiorcy w rynku właściwym Punktem wyjścia do analizy występowania podmiotu bądź podmiotów o znaczącej pozycji rynkowej jest analiza udziałów rynkowych. Kryterium to jest również pierwszym na liście wśród wskaźników wymienionych w ustawie Prawo telekomunikacyjne służących do oceny pozycji znaczącej. Również zdaniem Komisji 13 udział w rynku ma zasadnicze znaczenie jako wyznacznik dominacji rynkowej. Ponadto wskaźnik ten jest najczęściej wykorzystywanym kryterium oceny posiadania pozycji znaczącej na rynku właściwym, a jednocześnie stanowi wiarygodny i bardzo ważny argument w analizie siły rynkowej przedsiębiorców. Ze względu na brak możliwości prawidłowego oszacowania przez większość operatorów (co wynika z faktu, iż usługi te w znacznej części fakturowane są wspólnie z usługami zakańczania połączeń), działających na badanym rynku, przychodów osiąganych ze świadczenia usługi tranzytu we własnej sieci, analizą przedmiotowego rynku zostały objęte dane i informacje dotyczące wielkości ruchu, tj. liczby minut połączeń tranzytowanych w poszczególnych stacjonarnych publicznych sieciach telefonicznych poszczególnych operatorów telekomunikacyjnych. Poniższa tabela przedstawia udziały w rynku świadczenia usługi tranzytu pod względem liczby minut. 13 Punkt 3.1. Wytycznych 14

15 Tab. 1. Udziały rynkowe przedsiębiorców, którzy przynajmniej w jednym z analizowanych lat osiągnęli udział w rynku tranzytu połączeń wynoszący min. 5%. Nazwa operatora EXATEL S.A. 19,31% 36,46% 22,93% 18,91% 17,19% Premium Internet S.A. 0,00% 0,00% 0,00% 9,55% 14,66% NETIA S.A. 4,21% 7,07% 9,16% 9,24% 11,24% GTS Energis Sp. z o.o. 30,15% 25,75% 18,00% 14,64% 11,18% Telekomunikacja Polska S.A. 32,03% 5,53% 11,61% 10,45% 9,06% MEDIATEL S.A. 6,41% 4,22% 3,98% 5,38% 6,18% Multimedia Polska Mielec Sp. z o.o. 0,50% 3,19% 5,14% 3,33% 3,28% Długie Rozmowy S.A. 0,00% 0,00% 8,47% 3,55% 2,18% Pozostali (posiadający mniej niż 5% udziału) 7,39% 17,78% 20,71% 24,95% 25,03% RAZEM: 100% 100% 100% 100% 100% Źródło: Obliczenia własne na podstawie formularzy informacyjnych UKE. Powyżej przedstawione udziały rynkowe, jako najistotniejsze kryterium w procesie analizy rynków pod względem stopnia konkurencyjności, przesądzają o istnieniu konkurencji na rynku tranzytu połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej. W 2006 r. największy udział miał Exatel S.A., który uzyskał 17%. Z porównania wartości z powyższej tabeli wynika, że przełomowym okresem był rok 2003, w którym w stosunku do poprzedniego roku spadł udział TP S.A., a głównie wzrosły udziały Exatel S.A. oraz grupy podmiotów małych (mniej niż 5% rynku). Utrzymanie powyższych tendencji nie powinno prowadzić w najbliższym czasie do pojawienia się podmiotu, który mógłby posiadać na przedmiotowym rynku pozycję znaczącą. 6. Analiza rynku pod kątem występowania pozycji znaczącej w oparciu o inne kryteria 6.1. Całkowita wielkość Całkowita wielkość przedsiębiorstwa nie jest kryterium wymienionym w ustawie Prawo telekomunikacyjne, jednakże zostało wskazane w Wytycznych Komisji Europejskiej 14. Ponadto kryterium całkowitej wielkości przedsiębiorstwa odnosi się do potencjalnych korzyści, które mogą wynikać z dużego rozmiaru przedsiębiorstwa w stosunku do konkurentów, a także do utrzymania tychże korzyści. Korzyści te obejmują takie dziedziny jak ekonomie skali, finanse (dostęp do zasobów finansowych), zdolności produkcyjne, dystrybucja i marketing. Źródłem tych korzyści może być również działalność danego przedsiębiorcy poza analizowanym rynkiem. 15 W niniejszym punkcie przedstawiono zarys wielkości przedsiębiorstw, które w 2006 r. osiągnęły udział w przedmiotowym rynku wynoszący co najmniej 5% EXATEL S.A. Exatel S.A. osiągnęła a w roku 2006 całkowity przychód z działalności telekomunikacyjnej w wysokości PLN (dane zastrzeżone) 16. Wielkość kapitału zakładowego Spółki na dzień 31 grudnia 2005 roku wynosiła PLN 17. Natomiast liczba rynków właściwych, na których bezpośrednio obecny jest omawiany przedsiębiorca stanowi pkt. 78 Wytycznych. 15 Dokument roboczy ERG na temat koncepcji znaczącej pozycji rynkowej w nowych ramach regulacyjnych 16 wg formularzy informacyjnych dostarczonych przez Spółkę. 17 strona internetowa operatora odczyt 4 maja 2007 r. 15

16 PREMIUM INTERNET S.A. Premium Internet S.A. osiągnęła w roku 2006 całkowity przychód z działalności telekomunikacyjnej w wysokości PLN (dane zastrzeżone) 18. Wielkość kapitału zakładowego Spółki na dzień 31 grudnia 2006 rok wynosiła: PLN. Natomiast liczba rynków właściwych, na których bezpośrednio obecny jest omawiany przedsiębiorca stanowi NETIA S.A. Netia S.A. osiągnęła w roku 2006 całkowity przychód z działalności telekomunikacyjnej w wysokości PLN (dane zastrzeżone). 19 Wielkość kapitału zakładowego Spółki na dzień 2 marca 2007 r. wynosiła PLN. 20 Natomiast liczba rynków właściwych, na których obecny jest omawiany przedsiębiorca stanowi GTS Energis Sp. z o.o. GTS Energis Sp. z o.o. osiągnęła w roku 2006 całkowity przychód z działalności telekomunikacyjnej w wysokości PLN (dane zastrzeżone) 21. Wielkość kapitału zakładowego Spółki na dzień 4 maja 2007 r. wynosiła PLN. 22 Natomiast liczba rynków właściwych, na których obecny jest przedsiębiorca stanowi TP S.A. TP S.A. osiągnęła w roku 2006 całkowity przychód z działalności telekomunikacyjnej w wysokości PLN (dane zastrzeżone) 23. Wielkość kapitału zakładowego Spółki na dzień 4 maja 2007 r. wynosiła PLN 24. Natomiast liczba rynków właściwych, na których bezpośrednio obecny jest przedsiębiorca stanowi MEDIATEL S.A. Spółka Mediatel S.A. osiągnęła w roku 2006 całkowity przychód z działalności telekomunikacyjnej w wysokości (dane zastrzeżone). 25 Wielkość kapitału zakładowego Spółki na dzień 23 lutego 2005 roku wynosiła: PLN 26. Natomiast liczba rynków właściwych, na których obecny jest przedsiębiorca stanowi 7. Z porównania całkowitych przychodów ze świadczenia usług telekomunikacyjnych wynika, że Telekomunikacja Polska jest zdecydowanie najsilniejszym podmiotem aż (dane zastrzeżone) razy większy przychód niż Exatel S.A. i (dane zastrzeżone) razy większy przychód niż Netia S.A. Fakt ten ma przełożenie na inne kryteria, gdyż podmiot charakteryzujący się znaczną wielkością może np. czerpać większe korzyści z zakresu 18 wg formularzy informacyjnych dostarczonych przez Spółkę. 19 wg formularzy informacyjnych dostarczonych przez Spółkę. 20 strona internetowa operatora odczyt 2 marca 2007 r. 21 wg formularzy informacyjnych dostarczonych przez Spółkę. 22 strona internetowa operatora odczyt 4 maja 2007 r. 23 wg formularzy informacyjnych dostarczonych przez Spółkę. 24 strona internetowa operatora odczyt 4 maja 2007 r. 25 wg formularzy informacyjnych dostarczonych przez Spółkę. 26 źródło: wypis z KRS. Ponadto wg witryny bankier.pl wynika, że kapitał spółki do dnia nie uległ zmianie ( 16

17 świadczonych usług, a także może mieć uprzywilejowany dostęp do zasobów kapitałowych lub może posiadać większe zdolności produkcyjne i dystrybucyjne Brak technicznej i ekonomicznej zasadności budowy alternatywnej infrastruktury telekomunikacyjnej Posiadanie przez przedsiębiorcę na danym rynku właściwym kontroli nad trudną do powielenia infrastrukturą telekomunikacyjną wzmacnia jego pozycję na tym rynku i stanowi czynnik utrudniający skuteczną konkurencję. Im trudniejsza do powielenia jest ta infrastruktura oraz im pełniejsza jest kontrola nad nią konkretnego przedsiębiorcy, tym większe jest prawdopodobieństwo, że zajmuje on indywidualną pozycję znaczącą na tym rynku. W przypadku niniejszego rynku, który wykazuje cechy konkurencyjnego, kryterium to należałoby odnieść do największych operatorów. Zgodnie z definicją niniejszego kryterium, zasadność powielenia istniejącej infrastruktury rozważać należy pod względem ekonomicznym i technicznym. Aspekty ekonomiczne zostały w znacznej mierze omówione w punkcie 6.9. niniejszego postanowienia pt. Istnienie barier wejścia na rynek właściwy. W tym miejscu należy zatem skupić się na względach technicznych. Pod względem technicznym budowa infrastruktury służącej do tranzytu połączeń nie powinna przysparzać nadmiernych problemów (zakładając, że przedsiębiorca telekomunikacyjny posiada niezbędną wiedzę oraz zasoby ekonomiczne). Utrudnieniem jest jednak budowa infrastruktury porównywalnej pod względem rozległości do tej posiadanej przez największych przedsiębiorców jak np. TP S.A. Przykładowo prowadzenie okablowania w miejscach, do których tranzytowany ruch jest znikomy, nie jest zasadne. Przy dokonywaniu oceny braku zarówno technicznej jak i ekonomicznej zasadności budowy alternatywnej infrastruktury telekomunikacyjnej pomocne byłoby zbadanie dotychczasowej praktyki operatorów działających na przedmiotowym rynku. Poniższa tabela przedstawia odsetek własnej infrastruktury do całej infrastruktury wykorzystywanej przez najaktywniejszych przedsiębiorców do świadczenia usługi tranzytu połączeń. Wynika z niej, że z wyjątkiem (dane zastrzeżone) oraz (dane zastrzeżone) przedsiębiorcy uznali za bezzasadne budowanie w całości własnej infrastruktury. Tab. 2. Stosunek infrastruktury dzierżawionej do własnej wg stanu na dzień 31 grudnia 2006 roku (dane zastrzeżone). Nazwa Operatora % własnej infrastruktury EXATEL S.A. Premium Internet S.A. Netia S.A. GTS Energis sp. z o.o. Telekomunikacja Polska S.A. Mediatel S.A. T-Systems Polska Sp. z o.o. Długie Rozmowy S.A. Źródło: informacje uzyskane od operatorów. Oznacza to, że w znacznym stopniu istnieje już infrastruktura, która wystarczała do przenoszenia całości tranzytowanego ruchu i która jednocześnie jest udostępniana zainteresowanym podmiotom (np. Telekomunikacja Kolejowa Sp. z o.o., która 17

18 w przedmiotowym rynku osiąga niski udział [mniejszy niż 5%], w dużej mierze odstępuje swoją sieć innym przedsiębiorcom świadczącym usługę tranzytu). Brak technicznej i ekonomicznej zasadności budowy alternatywnej infrastruktury telekomunikacyjnej co do zasady wpływa negatywnie na obraz konkurencyjności rynku, gdyż świadczy on o silnej pozycji przedsiębiorców działających na rynku. Tym nie mniej w przypadku niniejszego rynku, na którym nie istnieje podmiot dominujący, a struktura udziałowa jest rozdrobniona, brak takiej zasadności nie stanowi argumentu przemawiającego za uznaniem rynku za niekonkurencyjny Istnienie przewagi technologicznej przedsiębiorcy telekomunikacyjnego O istnieniu przewagi technologicznej konkretnego przedsiębiorcy telekomunikacyjnego możemy mówić, jeśli posiada on na danym rynku właściwym taką technologię, która umożliwia mu tańsze lub efektywniejsze świadczenie usług albo dostarczanie w dotychczasowej cenie produktów lub usług nowocześniejszych i posiadających więcej funkcji lub zastosowań od dostarczanych do tej pory. Spełnianie tego kryterium przez konkretnego przedsiębiorcę może stanowić dla konkurentów istotną barierę wejścia na dany rynek właściwy. Powyższe wskazuje, iż posiadanie przez przedsiębiorcę telekomunikacyjnego na danym rynku właściwym przewagi technologicznej nad innymi operatorami wzmacnia jego pozycję na tym rynku i stanowi czynnik utrudniający skuteczną konkurencję. Im większa jest ta przewaga, tym większe jest prawdopodobieństwo, że przedsiębiorca ten zajmuje pozycję znaczącą na tym rynku. W dziedzinie świadczenia usługi tranzytu połączeń przedsiębiorcy telekomunikacyjni używają podobnych technologii, przez co nie można stwierdzić występowania przewagi technologicznej któregokolwiek z nich. Rozwiązania telekomunikacyjne są oferowane przez szereg producentów i są powszechnie dostępne Brak albo niewielki poziom równoważnej siły nabywczej Analiza powyższego kryterium pozwala określić, czy poziom siły nabywczej klientów konkretnego przedsiębiorcy telekomunikacyjnego jest wystarczająco wysoki, aby zrównoważyć pozycję tego przedsiębiorcy jako dostawcy usług na danym rynku właściwym. Istnienie klientów o silnej pozycji negocjacyjnej ma istotny wpływ na warunki konkurencyjności na danym rynku i ogranicza zdolność przedsiębiorców telekomunikacyjnych do działań niezależnych od pozostałych uczestników rynku, w tym do nieuzasadnionego podwyższania cen. Zasadniczo, niski poziom równoważącej siły nabywczej na danym rynku właściwym, czyli brak klientów lub grup klientów o silnej pozycji negocjacyjnej w stosunku do konkretnego przedsiębiorcy lub przedsiębiorców telekomunikacyjnych, wzmacnia ich pozycję na tym rynku i stanowi czynnik utrudniający skuteczną konkurencję. Im niższy jest poziom równoważącej siły nabywczej klientów konkretnego przedsiębiorcy lub przedsiębiorców na danym rynku, tym większe jest prawdopodobieństwo, że przedsiębiorca lub przedsiębiorcy ci zajmują indywidualną lub kolektywną pozycję znaczącą na tym rynku. 18

19 Istnienie klientów o silnej pozycji negocjacyjnej ma istotny wpływ na warunki konkurencyjności na danym rynku i ogranicza zdolność przedsiębiorców telekomunikacyjnych do działań niezależnych od pozostałych uczestników rynku, w tym do nieuzasadnionego podwyższania cen. Poziom równoważącej siły nabywczej jest wysoki, jeśli: do jednego klienta bądź grupy klientów trafia duża część produktów lub usług konkretnego przedsiębiorcy lub przedsiębiorców telekomunikacyjnych, najwięksi klienci są dobrze poinformowani na temat alternatywnych dostawców danych produktów lub usług, najwięksi klienci mogą łatwo i niewielkim kosztem przestawić się na korzystanie z tych alternatywnych dostawców, najwięksi klienci mogą rozpocząć samodzielnie wytwarzanie danych produktów lub usług, przedsiębiorca lub przedsiębiorcy telekomunikacyjni zainwestowali znaczne środki w infrastrukturę służącą wyłącznie dostarczaniu produktów lub usług konkretnym największym klientom. Do oceny tego wskaźnika bierze się pod uwagę przede wszystkim stopień koncentracji sprzedaży konkretnego przedsiębiorcy lub przedsiębiorców telekomunikacyjnych na danym rynku właściwym, czyli udział największych klientów w wartości sprzedaży tego przedsiębiorcy lub przedsiębiorców na rynku. W 2006 roku największymi klientami Telekomunikacji Polskiej S.A. w zakresie usługi tranzytu połączeń były następujące podmioty: Tab. 3. Najwięksi klienci TP. S.A. korzystający z usługi tranzytu w 2006 r. (dane zastrzeżone) Nazwa Operatorów Udział w przychodach TP S.A. Łączny udział ww. podmiotów w przychodach osiągniętych przez operatora zasiedziałego z usługi tranzytu połączeń w swojej sieci na rzecz tych podmiotów wyniósł prawie (dane zastrzeżone). Opisana powyżej sytuacja może sugerować niewysoki poziom równoważącej siły nabywczej. Badany podmiot posiada wielu klientów, wśród których 3 największych generuje mniej niż (dane zastrzeżone) całkowitych przychodów osiąganych przez operatora zasiedziałego z przedmiotowej usługi. Tab. 4. Najwięksi klienci Netii S.A. korzystający z usługi tranzytu w 2006 r. (dane zastrzeżone) Nazwa Operatorów Udział w przychodach TP S.A. W 2006 roku trzej najwięksi klienci Netii S.A. osiągnęli ponad % (dane zastrzeżone) udziału w całkowitych przychodach tego operatora osiągniętych ze świadczenia usługi tranzytu połączeń we własnej sieci, przy czym tylko jeden z nich osiągnął nieco ponad % (dane zastrzeżone) udziału w całkowitych przychodach osiągniętych w 2006 roku przez Netię S.A. ze świadczenia przedmiotowej usługi. Pozostali dwaj operatorzy uzyskali w sumie prawie % (dane zastrzeżone) udziału. 19

20 Opisana powyżej sytuacja może sugerować niewysoki poziom równoważącej siły nabywczej. Badany podmiot posiada wielu klientów, wśród których 3 największych generuje nieco ponad % (dane zastrzeżone) całkowitych przychodów osiąganych przez spółkę z przedmiotowej usługi. W 2006 roku największymi klientami Mediatel S.A. w zakresie usługi tranzytu połączeń we własnej sieci były następujące podmioty: Tab. 5. Najwięksi klienci Mediatel S.A. (dane zastrzeżone) Nazwa Operatorów Udział w przychodach przedsiębiorcy Źródło: dane uzyskane od operatorów. W 2006 roku trzej najwięksi klienci Mediatel S.A. osiągnęli nieco ponad % (dane zastrzeżone) udział w całkowitych przychodach tego operatora osiągniętych ze świadczenia usługi tranzytu połączeń we własnej sieci. Zdecydowanym liderem była spółka Tele2 Polska Sp. z o.o., z udziałem w 2006 roku w wysokości ponad % (dane zastrzeżone). Opisana powyżej sytuacja może sugerować wysoki poziom równoważącej siły nabywczej. Badany podmiot posiada niewielu klientów, wśród których 3 największych generuje więcej niż % (dane zastrzeżone) całkowitych przychodów osiąganych przez spółkę z przedmiotowej usługi. W 2006 roku największymi klientami Niezależnego Operatora Międzystrefowego Sp. z o.o. pod względem osiąganych przychodów z tytułu świadczenia usługi tranzytu połączeń we własnej sieci były następujące podmioty: Tab. 6. Najwięksi klienci NOM Sp. z o.o. (dane zastrzeżone) Nazwa Operatorów Udział w przychodach przedsiębiorcy Źródło: dane uzyskane od operatorów. Zaznaczyć jednak należy, że zgodnie z podaną informacją w piśmie z dnia 4 lipca 2007 roku operator zaznaczył, że w 2006 roku usługa tranzytu połączeń była świadczona przez NOM Sp. z o.o. tylko w miesiącach: styczeń i luty, ze względu na fakt zbycia sieci telekomunikacyjnej NOM Sp. z o.o. z dniem 1 marca 2006 roku. W 2006 roku trzej najwięksi klienci NOM Sp. z o.o. osiągnęli nieco ponad % (dane zastrzeżone) udział w całkowitych przychodach tego operatora osiągniętych ze świadczenia usługi tranzytu połączeń we własnej sieci. Opisana powyżej sytuacja może sugerować niewysoki poziom równoważącej siły nabywczej. Badany podmiot posiada wielu klientów, wśród których 3 największych generuje niewiele ponad (dane zastrzeżone) całkowitych przychodów osiąganych przez spółkę z przedmiotowej usługi. 20

21 W 2006 roku klientami T-Systems Polska Sp. z o.o. w zakresie usługi tranzytu połączeń we własnej sieci były następujące podmioty Tab. 7. Najwięksi klienci T-Systems Polska Sp. z o.o. (dane zastrzeżone) Nazwa Operatorów Udział w przychodach przedsiębiorcy Źródło: dane uzyskane od operatorów. Wspólny udział ww. podmiotów w przychodach osiągniętych przez tego operatora z usługi tranzytu połączeń w swojej sieci na rzecz tych podmiotów wyniósł prawie % (dane zastrzeżone). Opisana powyżej sytuacja może sugerować bardzo wysoki poziom równoważącej siły nabywczej. Badany podmiot posiada niewielu klientów, wśród których 3 największych generuje więcej niż % (dane zastrzeżone) całkowitych przychodów osiąganych przez spółkę z przedmiotowej usługi. W 2006 roku największymi klientami datacom S.A. w zakresie usługi tranzytu połączeń we własnej sieci były następujące podmioty: Tab. 8. Najwięksi klienci datacom S.A. (dane zastrzeżone) Nazwa Operatorów Udział w przychodach przedsiębiorcy Źródło: dane uzyskane od operatorów. W 2006 roku trzej najwięksi klienci datacom S.A. osiągnęli ponad % (dane zastrzeżone) udział w całkowitych przychodach tego operatora osiągniętych ze świadczenia usługi tranzytu połączeń we własnej sieci, ale tylko jeden z nich osiągnął aż % (dane zastrzeżone) udziału w całkowitych przychodach osiągniętych w 2006 r. przez datacom S.A. ze świadczenia usługi tranzytu połączeń we własnej sieci. Pozostali dwaj operatorzy uzyskali w sumie nieco prawie % (dane zastrzeżone) udziału w całkowitych przychodach opisywanego operatora. Opisana powyżej sytuacja może sugerować dość wysoki poziom równoważącej siły nabywczej. Badany podmiot posiada niewielu klientów, wśród których 3 największych generuje więcej niż % (dane zastrzeżone) całkowitych przychodów osiąganych przez datacom S.A. z przedmiotowej usługi. W 2006 roku największymi klientami PRO FUTURO S.A. w zakresie usługi tranzytu połączeń we własnej sieci były następujące podmioty: Tab. 9. Najwięksi klienci Pro Futuro S.A. (dane zastrzeżone) Nazwa Operatorów Udział w przychodach przedsiębiorcy 21

22 Źródło: dane uzyskane od operatorów. W 2006 roku trzej najwięksi klienci PRO FUTURO S.A. osiągnęli % (dane zastrzeżone) udziału w całkowitych przychodach tego operatora osiągniętych ze świadczenia usługi tranzytu połączeń we własnej sieci. Dodać należy, że udziały wszystkich trzech były (dane zastrzeżone). Opisana powyżej sytuacja może sugerować niewysoki poziom równoważącej siły nabywczej. Badany podmiot posiada wielu klientów, wśród których 3 największych generuje mniej niż % (dane zastrzeżone) całkowitych przychodów osiąganych przez Pro Futuro S.A. z przedmiotowej usługi. Z powyższych danych wynika, że u czterech z przedstawionych operatorów występuje niewysoki poziom równoważącej siły nabywczej, a u trzech jest on wysoki. Wysoki poziom równoważącej siły nabywczej oznacza, że do niewielkiej grupy klientów każdego z przedsiębiorców trafia duża część usług. Natomiast niski poziom tego wskaźnika oznacza, że operator posiada wielu klientów, którym świadczy usługę tranzytu połączeń, a żaden z nich nie ma na tyle wysokiej pozycji negocjacyjnej żeby mógł narzucić dostawcy usług swoje warunki cenowe. Powyższa analiza strony podażowej największych przedsiębiorców na rynku wskazuje, iż zasadnym jest twierdzenie, iż rynek charakteryzuje obecność klientów o niezbyt wysokiej równoważącej sile nabywczej. Zaobserwowane większe udziały w przychodach (mogące wskazywać na wysoką siłę nabywczą) wynikają z reguły z bliższych relacji kapitałowych pomiędzy nabywcą usługi a jej dostawcą (np. obecności w ramach jednej grupy kapitałowej lub posiadania udziałów w danej spółce). Nie są one natomiast wynikiem mocnej pozycji negocjacyjnej danego przedsiębiorcy Łatwy bądź uprzywilejowany dostęp przedsiębiorcy do rynków kapitałowych bądź zasobów finansowych Kryterium to pozwala na określenie czy dany przedsiębiorca telekomunikacyjny posiada na danym rynku właściwym łatwiejszy bądź bardziej uprzywilejowany dostęp do rynków kapitałowych bądź zasobów finansowych niż inni operatorzy działający na tym rynku. Przy analizie tego kryterium należy wziąć pod uwagę fakt, iż zbudowanie infrastruktury telekomunikacyjnej związane jest ze znacznymi nakładami oraz że nakłady te zwrócą się w średniej lub dłuższej perspektywie czasowej. Dlatego też dostęp do rynków kapitałowych bądź zasobów finansowych ma szczególne znaczenie dla przedsiębiorstw telekomunikacyjnych. Z punktu widzenia oceny dostępu do rynków kapitałowych, źródeł finansowania, ważny jest udział operatora w rynku, jego sytuacja majątkowa, finansowa, dochodowa, struktura własnościowa, strategia itp. Przedsiębiorca telekomunikacyjny należący do grupy kapitałowej wraz z innym operatorem ma większe szanse na rozwój i szerszy dostęp do nowych technologii niż operator działający samodzielnie. Grupy kapitałowe umożliwiają świadczenie nowych usług w istniejącej infrastrukturze, a tym samym daje przewagę nad operatorami działającymi w ramach własnego przedsiębiorstwa. 22

23 Do operatorów działających w ramach grup kapitałowych obecnych na badanym rynku świadczenia usługi tranzytu połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej należą: Telekomunikacja Polska S.A. jest największym polskim operatorem i dostawcą usług telekomunikacyjnych na rynku telefonii stacjonarnej. W 1991 r. z przedsiębiorstwa państwowego Polska Poczta, Telegraf i Telefon wydzielono część telekomunikacyjną w postaci spółki akcyjnej Skarbu Państwa. W dniu 1 stycznia 1992 roku rozpoczęła ona działalność pod nazwą Telekomunikacja Polska S.A. W 1998 roku spółka została sprywatyzowana. Spółka notowana jest na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie oraz w formie GDR-ów (globalnych kwitów depozytowych) na Giełdzie Papierów Wartościowych w Londynie. Największym akcjonariuszem Telekomunikacji Polskiej S.A. jest France Telekom posiadający 43,93 % akcji. Wspólnie z Kulczyk Holding S.A., posiadającym 3,57 % akcji, tworzy konsorcjum będące inwestorem strategicznym TP S.A. Udział Skarbu Państwa wynosi 3,97 %. Posiadacze GDR reprezentowani przez Bank of New York dysponują 9,98 % akcji, a pozostali akcjonariusze 38,65 %. W sumie daje to mln akcji o wartości mln PLN. Tab. 11. Struktura własnościowa TP S.A. (na dzień 28 marca 2007 roku) Akcjonariusz Liczba posiadanych Udział w ogólnej Udział w kapitale akcji (w szt.) liczbie głosów zakładowym Skarb Państwa ,87% 3,87% France Telecom S.A ,50% 47,50% Bank of New York ,02% 5,02% Pozostali akcjonariusze ,61% 43,61% RAZEM ,00% 100,00% Źródło: strona Spółka prowadzi działalność na terenie całego kraju. Jest dostawcą usług na rynku właściwym, a jednocześnie świadczy usługi detaliczne w zakresie dostępu, połączeń krajowych w sieci stacjonarnej. Jest również operatorem działającym na rynkach hurtowych telefonii stacjonarnej. Telekomunikacja Polska S.A. stoi na czele grupy kapitałowej, której podmioty prowadzą działalność także w zakresie: - telefonii ruchomej (PTK Centertel Sp. z o.o.), - usług związanych z dostępem do Internetu (TP Internet Sp. z o.o., Wirtualna Polska S.A.), - radiokomunikacji (TP EmiTel Sp. z o.o.). Telekomunikacja Polska S.A. osiągnęła przychód z działalności telekomunikacyjnej (dane zastrzeżone): - na koniec roku 2004 w wysokości - mln PLN, - na koniec roku 2005 w wysokości - mln PLN, - na koniec roku 2006 w wysokości mln PLN. Exatel S.A. jest spółką występująca wcześniej pod nazwą Tel-Energo S.A.. Spółka powstała z połączenia dwóch operatorów telekomunikacyjnych, Tel-Energo S.A. i Telbank S.A., specjalizujących się w obsłudze sektorów: operatorskiego, bankowo-finansowego i energetycznego. Dominującym akcjonariuszem Exatel S.A. są Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A., które powstały w 1990 r. jako jednoosobowa Spółka Skarbu Państwa. Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A. są spółką-matką Grupy Kapitałowej PSE. Oferta Exatel S.A. obejmuje usługi telefoniczne, usługi internetowe oraz usługi transmisji 23

24 danych. Spółka posiada istotną pozycję na rynku telekomunikacyjnym, zwłaszcza w zakresie usług dzierżawy łączy. Poniżej przedstawiono strukturę kapitałową Exatel S.A. Tab.12. Struktura akcyjna spółki Exatel S.A. Podmiot (akcjonariusz) Udział w kapitale akcyjnym (w %) PSE S.A. 94,94 Grupa Energetyczna ENEA SA w Poznaniu 2,21 Koncern Energetyczny ENERGA S.A. 0,87 TP S.A. 0,78 STOEN S.A. 0,54 Kredyt Bank S.A. 0,32 Pozostali 0,34 Źródło: stan na dzień 30 marca 2007 r. Pozycja Pozostali w powyższej tabeli oznacza kolejnych 14 akcjonariuszy spółki Exatel S.A., których udziały w zestawieniu zostały zsumowane dla poprawienia czytelności tabeli. Exatel S.A. posiada znaczące udziały w spółkach, które świadczą zaawansowane usługi w powiązanych segmentach rynku teleinformatycznego. Firmy zależne w różnych obszarach działalności biznesowej od Exatel S.A. to: 1) Niezależny Operator Międzystrefowy (NOM) Sp. z o.o. operator telefonii stacjonarnej świadczący usługi poprzez prefiks 1044, 2) E-Telbank S.A. spółka specjalizująca się w usługach certyfikacyjnych, kolokacji, zarządzaniu bazami danych i usługach konsultingowych, 3) Energo-Tel S.A. spółka specjalizująca się w zakresie dostarczania kompleksowych systemów zarządzania bezpieczeństwem informacji w przedsiębiorstwie. Spółka osiągnęła przychód z działalności telekomunikacyjnej (dane zastrzeżone): - na koniec roku 2004 w wysokości: mln PLN; - na koniec roku 2005 w wysokości: mln PLN; - na koniec roku 2006 w wysokości: mln PLN. Premium Internet S.A. należy do grupy kapitałowej NETIA. Na polskim rynku operator działa od 1998 roku. Do świadczonych usług należy terminacja ruchu w technologii TDM i VoIP na terenie Polski oraz Europy Wschodniej i Centralnej. Posiadanie własnej numeracji geograficznej oraz numeracji 0 800, 0 700, 0 400, oraz prefiksu 1077 umożliwia operatorowi również świadczenie usług resellerskich. Spółka osiągnęła przychód z działalności telekomunikacyjnej (dane zastrzeżone): - na koniec roku 2005 w wysokości: mln PLN; - na koniec roku 2006 w wysokości: mln PLN. Netia S.A. jest spółką giełdową. Jej struktura akcyjna jest bardzo zróżnicowana, a żaden z akcjonariuszy nie posiada 50% głosów na Walnym Zgromadzeniu Akcjonariuszy. Struktura akcjonariatu Netii S.A. przedstawia się następująco: 24

25 Tab 13. Struktura własnościowa Netii S.A., stan na 2 marca 2007 r. Akcjonariusz Liczba akcji % kapitału % głosów Novator Telecom Poland II S.a.r.l ,24% 25,24% SISU Capital Ltd ,10% 6,10% Third Avenue Management LLC ,41% 18,41% Obrót publiczny GPW ,24% 50,24% Kapitał zakładowy % 100% Źródło: Netia S.A. działa na bazie własnej światłowodowej sieci szkieletowej, obejmującej swym zasięgiem największe miasta w Polsce oraz na bazie lokalnych sieci dostępowych. Netia S.A. świadczy szeroką gamę usług telekomunikacyjnych, w tym usługi telefoniczne głosowe, usługi transmisji danych oraz sieciowe usługi hurtowe. W szczególności swoje usługi oferuje klientom biznesowych. Obszar działalności Netia S.A. przedstawia poniższa mapa (ciemniejszy kolor na mapie): Rys. 2. Obszar działania Netii S.A. Źródło: Opracowanie Prezesa UKE na podstawie informacji ze strony oraz danych uzyskanych od operatora. Netia S.A. stoi na czele grupy kapitałowej, w skład której wchodzą również następujące spółki prowadzące działalność telekomunikacyjną: - Pro Futuro Sp. z o.o. - Spółki z grupy Netia Wimax S.A. (dawniej: Netia Świat S.A. - w lipcu 2006 roku jedna ze spółek została przejęta przez Netię S.A.) - Uni-Net Sp. z o.o. - Netia Mobile Sp. z o.o. operator i właściciel czwartej sieci telefonii ruchomej w Polsce - sieci P4 (Project4). Rozpoczęcie świadczenia usług nastąpiło w marcu 2007 r. W analizowanych latach do grupy kapitałowej należała również spółka Regionalne Sieci Telekomunikacyjne El-Net S.A., która 13 lipca 2006 roku została przejęta przez Netię S.A. Netia S.A. posiada również 30% udziałów w P4 Sp. z o.o. (70% posiada Novator), spółce działającej wcześniej jako Netia Mobile Sp. z o.o., która to spółka została ogłoszona 25