Analiza efektywności współspalania paliw - podstawowe parametry, uwarunkowania procesu

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Analiza efektywności współspalania paliw - podstawowe parametry, uwarunkowania procesu"

Transkrypt

1 Analiza efektywności wsółsalania aliw - odstawowe arametry, warnkowania roces Ator: rof. dr ha. inż. Stefan Postrzednik 1 ( Energetyka nr 10/2011) Streszczenie Wsółsalanie aliw klasycznych oraz aliw alternatywnych odnosi się najczęściej do wsólnego salania aliw stałych oraz iomasy, a także aliw ciekłych w mieszaninie z ioaliwami ciekłymi. Jakość wymienionych aliw oraz efektywność ich salania jest różna, co ostatecznie wływa na srawność rządzeń energetycznych, w oręie których zachodzi roces salania. W racy określono odstawowe arametry i warnkowania realizacyjne roces wsółsalania. Zarezentowano wyniki ogólnej analizy efektywności roces, wskazano na dwa główne zakresy: wsółsalania oraz termicznej tylizacji. 1. Wrowadzenie Zagadnienie salania aliw klasycznych oraz aliw alternatywnych (iomasy, ioaliw) jest dzisiaj ardzo aktalne [1], [6]. Odnosi się to n. do wsółsalania aliw stałych (węgla kamiennego oraz rnatnego) oraz iomasy, a także aliw ciekłych (n. olej oałowy, olej naędowy, enzyna) w mieszaninie z ioaliwami ciekłymi (olej rzeakowy, olej almowy, alkohole). Źródłem energii ierwotnej (jako aliwo w rocesie salania, istotna jest energia chemiczna zawarta w sstancji alnej (organicznej)) może yć między innymi każda materia ochodzenia roślinnego, owstająca głównie na drodze fotosyntezy, a więc także iomasa [2]. Na cele energetyczne wykorzystje się drewno i odady z rzero drewna, rośliny ochodzące z raw energetycznych, rodkty rolnicze oraz odady organiczne z rolnictwa, niektóre odady komnalne i rzemysłowe. Jednakże efektywność (jakość) salania aliw klasycznych oraz aliw alternatywnych jest różna, co ostatecznie wływa także na srawność rządzeń energetycznych (w tym głównie kotłów), w oręie których nastęje samo salanie oraz rzejmowanie cieła [4], [6]. Różne rodzaje iomasy charakteryzją się różnymi właściwościami. Paliwa alternatywne (iomasa, ioaliwa) są zazwyczaj (nawet o ich rzetworzeni) aliwami gorszej jakości w orównani z tyowymi aliwami klasycznymi (n. aliwami ciekłymi), dlatego także srawność energetyczna rządzeń energetycznych zasilanych iomasą (ioaliwami) wyada niższa w stosnk do rzyadk zasilania dorej jakości aliwami klasycznymi [5], [7]. 1 Prof. dr ha. inż. Stefan Postrzednik, Instytt Techniki Cielnej, Politechnika Śląska

2 2 Ponadto aliwa alternatywne (iomasa) zawierają zwykle znacznie więcej wilgoci aniżeli aliwa klasyczne, co może owodować wystąienie jeszcze ardziej niekorzystnej sytacji [3]. Im mniej zawilgocona oraz ardziej zagęszczona jest iomasa, tym większą osiada wartość i rzydatność energetyczną - jako aliwo alternatywne do ezośredniej tylizacji. Stosjąc wsółsalanie aliw klasycznych oraz tyowych aliw alternatywnych można nieco orawić sytację w kładach salania, czyli zniwelować nieożądane efekty energetyczne [4]. Istotny rolem olega jednak na tym czy zawsze oraz w jakim zakresie jest to możliwe, a co najważniejsze technicznie zasadnione [5], [6]. Najrostszy schemat kład ozyskiwania strmienia energii żytecznej Q &, 0 orzez salanie rzygotowanego strmienia aliwa odstawowego (azowego) okazano na rys. 1. Strmień owietrza do salenia aliwa, kg/s a,0 Srawność energetyczna kład zasilanego aliwem azowym η = =,0 Układ salania aliwa oraz ozyskania energii żytecznej Q &, 0 Strmień energii żytecznej Q & Strmień energii chemicznej aliwa azowego =,0 Straty energii w kładzie, Q & s, 0 kw Rys. 1. Główne elementy kład salania aliwa odstawowego. Istniejące zaotrzeowanie na całkowity strmień cieła (jako formę energii żytecznej) Q &, 0, kw - można w ierwszej kolejności okryć, indywidalnie salając tylko strmień, kg/s głównego aliwa klasycznego (n. węgla), o wartości oałowej, kj/kg, wtedy: gdzie: η Q & = η, (1) - srawność energetyczna rzejmowania cieła w kładzie zasilanym tylko głównym aliwem standardowym (klasycznym, rzy czym:, 0, kg/s - strmień salanego aliwa klasycznego, o wartości oałowej, kj/kg ).

3 3 Ze względ na określone warnkowania (oszkiwanie aliw alternatywnych, otrzea ograniczenia emisji dwtlenk (ditlenk) węgla CO 2, jako jednego z tzw. gazów cielarnianych) roonje się zastąienie części strmienia Q &, 0 - energii chemicznej aliwa klasycznego, strmieniem Q & - energii chemicznej aliwa dodatkowego (alternatywnego, iomasy). 2. Parametry kład wsółsalania aliw Uroszczony schemat kład ozyskiwania strmienia energii żytecznej Q &, 0 orzez wsółsalanie strmienia, kg/s - aliwa odstawowego (azowego) oraz strmienia, kg/s - aliwa alternatywnego (n.iomasy) - okazano na rys. 2. Strmień owietrza do salenia aliwa, kg/s a η Srawność energetyczna kład zasilanego dwaliwowo: = = + m & + m &, Układ dwaliwowego salania oraz ozyskania energii żytecznej Q & Strmień energii żytecznej Q & = & Q Strmienie energii chemicznej: - aliwa azowego = oraz - aliwa dodatkowego =, Straty energii w kładzie, Q & s Rys. 2. Główne elementy dwaliwowego kład wsółsalania aliw W analizowanym kładzie wsółsalania aliwa odstawowego oraz aliwa dodatkowego (alternatywnego, iomasy) strmień całkowitego zaotrzeowania cieła (energii żytecznej) Q & - zostaje osiągnięty (zagwarantowany) orzez dwa składniki, oejmjące: a. salenie aliwa klasycznego (n. węgla), którego wkład energetyczny wynosi Q &, oraz. dodatkowy wkład energetyczny Q &,, wynikający ze salania (wsółsalanie) aliwa alternatywnego (n. iomasa, dająca składnik Q &, ). Woec tego smarycznie zyskje się wartość: Q & = +. (2),

4 4 Dalsza analiza ędzie rowadzona rzy założeni niezmienności strmienia całkowitego zaotrzeowania cieła (energii żytecznej), czyli dla: Q & = idem, =, (3) co możliwi dokonanie oiektywnej analizy efektywności wsółsalania aliw. Jednocześnie warto zaważyć, że wsółsalanie aliw można ędzie znać za celowe oraz zasadnione, kiedy rzy sełnieni warnk (3), dzięki wykorzystani aliwa alternatywnego - zmniejszeni legnie strmień masy salanego aliwa odstawowego (klasycznego, n. węgla): <, rzy : 0, kg/s. (4), 0 > Traktjąc wkład energetyczny o składników aliw łącznie, można naisać związek: = ( + η, (5) gdzie:, ), kg/s - aktalny strmień masy aliwa klasycznego (n. węgla), o rzeczywistej wartości oałowej, kj/kg, dostarczanego do kład wsółsalania,, kg/s - strmień masy aliwa dodatkowego (n. iomasy), o rzeczywistej wartości oałowej,, kj/kg, dostarczanego do kład wsółsalania, η, - - efektywna srawność energetyczna wsółsalania aliw w kładzie. Równanie (5) zanotować można w ostaci: &, = + η, (6) Q Dla roszczenia zais oraz rzejrzystości rowadzonej analizy wygodnie jest wrowadzić wielkość,0, charakteryzjącą strmień salanej iomasy, względem strmienia salanego aliwa odstawowego, a definiowaną jako: df,0 =,, 0 0, (7) rzy czym:,0 = 0 - dla rzyadk salania samego aliwa azowego,,0,0,ma - w rzyadk salania wyłącznie iomasy. Po wykorzystani definicji (7) w zależności (6), zyskje się: &, = +,0 η. (8) Q Przy sełnieni warnk (3), a nastęnie: Q & = η m η & = idem, z równań (1) oraz (8) wynika związek: 1 = η η +,0,0, = 1,, (9). (10)

5 5 Warnek (4), zasadniający celowość wsółsalania aliw oznacza, że: rzy,0 > 0 owinno zyskiwać się: < 1, (11) co, jak wynika ze wzor (10), ędzie sełnione kiedy: a w granicznym rzyadk: η η > 1+,0 1,, (12) η 1 =. (13) η min +, 1,0 Fnkcja iloraz srawności, odana zależnością (13), została rzedstawiona (dla różnych wartości iloraz wartości oałowych ( / )) na rys. 3. iloraz srawności, ( η-/η)min, - 1,0 0,9 0,8 0,7 0,6,, = 0,8,,, = 1,0 = 0,4,, = 0,6 0,5 0,0 0,2 0,4 0,6 0,8 1,0 iloraz mas,,0, - Rys. 3. Graniczne wartości iloraz srawności energetycznej kład Jak łatwo zaważyć, na odstawie zależności rezentowanych na rys. 3, szczególnie niekorzystne sytacje mogą wystąić w rzyadk, kiedy dodatkowe aliwo (alternatywne) charakteryzje się znacznie niższą wartością oałową od wartości oałowej aliwa azowego. Z sytacją taką należy się liczyć n. w rzyadk wsółsalania aliwa gorszej jakości (zawilgoconej iomasy), rzy czym istotna jest także wartość iloraz mas,0.

6 6 3. Wsółsalanie oraz termiczna tylizacja aliw W ramach rowadzonej analizy należy dodatkowo dysonować ełną charakterystyką eksloatacyjną kład wsółsalania konkretnych aliw, ędąca fnkcją osiąganej srawności energetycznej kład w zależności od względnej ilości,0 odawanego aliwa alternatywnego. Dokonjąc odowiednich omiarów rchowych kładów wsółsalania konkretnych aliw oracować można otrzeną zależność, ędącą charakterystyką eksloatacyjną: η = fnkcja,,,, 0 arametry aliw,... (14) η kład wsółsalanych aliw, w której najistotniejszym niezależnym arametrem jest względna ilość,0 - wzór (7), aliwa alternatywnego odawanego do kład. Dla ilstracji na rys. 4 okazano otencjalnie możliwe, wzajemne sytowanie charakterystyki eksloatacyjnej kład wsółsalania wyranych aliw (linia rzerywana), względem linii granicznej (13), dla iloraz wartości oałowych aliw: (, / ) = 0,5. 1,0 Wsółsalanie aliw iloraz srawności, ( η-/η)min, - 0,9 0,8 0,7 0,6 G Charakterystyka eksloatacyjna kład wsółsalania A B Linia graniczna,, dla: = 0, 5 Termiczna tylizacja mater. 0,5 0,0 0,2 0,4 0,6 0,8 1,0 iloraz mas,,0, - Rys. 4. Wzajemne sytowanie charakterystyki eksloatacyjnej oraz linii granicznej wsółsalania aliw; A zakres korzystnego wsółsalania, B zakres termicznej tylizacji. Oszar leżący owyżej linii granicznej (zakres A - na rys. 4) odowiada rzyadkom, kiedy wsółsalanie aliw można znać za celowe oraz zasadnione, tzn. kiedy rzy sełnieni

7 7 warnk (3), dzięki wykorzystani aliwa alternatywnego - zmniejszeni legnie strmień masy (4) salanego aliwa odstawowego (klasycznego, n. węgla), co jmje warnek (11). Z kolei oszar leżący oniżej linii granicznej (zakres B na rys. 4) odowiada rzyadkom, kiedy wsółsalanie aliw owinno yć inaczej traktowane; tzn. wówczas rzy sełnieni warnk (3), salając dodatkowo aliwo alternatywne zwiększeni msi lec strmień masy salanego aliwa odstawowego (klasycznego, n. węgla), co jmje warnek: >, rzy : 0. (15) > Omawiany odoszar B, leżący oniżej linii granicznej (rys. 4) owinien yć określany jako zakres tzw. termicznej tylizacji różnych materiałów (n. odadów komnalnych). Pnkt G - rzecięcia się charakterystycznych linii (rys. 4) jest nktem granicznym omiędzy rocesami wsółsalania aliw oraz termicznej tylizacji materiałów. Należy jeszcze rzeanalizować wartość maksymalną,0,ma względnej ilości aliwa alternatywnego odawanego do kład. Może ona yć osiągnięta rzy warnk: = 0 (16) Wykorzystjąc zależność (10) oraz względniając warnek (15) zyskje się: η η,0,ma =,0,ma 1,.. (17) W oarci o zyskaną zależność (17) określona może yć tzw. linia ekwiwalentności aliw (aliwa odstawowego oraz aliwa alternatywnego), która została zarezentowana na rys. 5. iloraz srawności, ( η-/η), - 1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 Linia graniczna,, dla: = 0, 5 Linia ekwiwalentności, aliw, dla: = 0, 5 Charakterystyka eksloatacyjna kład wsółsalania E iloraz mas,,0, - Efektywny zakres wsółsalania dwóch aliw Rys. 5. Wzajemne sytowanie charakterystycznych linii wsółsalania aliw

8 8 Każdy z nktów na linii ekwiwalentności aliw (rys. 5) oznacza taki stan,0,ma, rzy którym strmień, 0 aliwa odstawowego może yć, rzy zachowani warnk (3) niezmienności strmienia całkowitego zaotrzeowania energii żytecznej, w ełni zastąiony (nkt E na rys. 5) rzez strmień odowiedniego aliwa alternatywnego., ma Stan taki (nkt E na rys. 5) jako najardziej otymistyczny, jednak w rzeczywistości nie zawsze jest możliwy do osiągnięcia w konkretnym kładzie salania. Sytację jż należy znać za korzystną, kiedy w zależności od rodzaj aliw (decydjący jest iloraz (, / )), można osiągać stany sytowane w zakresie wsółsalania aliw (rys. 5), gdyż w ozostałych rzyadkach osiągana jest strefa termicznej tylizacji (zakres B na rys. 4). η Dla ilstracji można rzyjąć liniową fnkcję oisjącą charakterystykę eksloatacyjną η - zależność (14), kład wsółsalania aliw, w ostaci: η = 1 K, 0, rzy : K > 0, (18) η gdzie: K > 0 - jest arametrem zmian srawności energetycznej kład wsółsalania aliw. Istotną srawą ędzie wyznaczenie ołożenia nkt G - rzecięcia się charakterystycznych linii (rys. 4), który jest nktem granicznym omiędzy rocesami wsółsalania oraz termicznej tylizacji aliw (materiałów). Wsółrzędne analizowanego nkt G wynikają ezośrednio z rozwiązania kład dwóch równań: (13) oraz (18), skąd zyskje się:, K,0,G = (19), K W zakresie wartości względnej ilości,0 odawanego aliwa alternatywnego (iomasy): 0 < < (20),0,0,G w kładzie wystęje klasyczne (najardziej oczekiwane) wsółsalanie aliw, które rzy wartościach,0 >,0,G rzechodzi w zakres termicznej tylizacji aliw, który jest mniej korzystny, głównie ze względ na rak sełnienia warnk (4). η Warto zwrócić także wagę na rzeieg charakterystyki eksloatacyjnej - zależność η (14), względem linii ekwiwalentności aliw (rys. 5), rzy którym strmień, 0 aliwa odstawowego może yć zastąiony (nkt E) rzez strmień, ma aliwa alternatywnego. 4. Podsmowanie Zagadnienie wsółsalania aliw klasycznych oraz aliw alternatywnych (ioaliw) odnosi się to n. do wsółsalania aliw stałych (węgla kamiennego oraz rnatnego) oraz iomasy, a

9 9 także aliw ciekłych (n. olej oałowy, olej naędowy, enzyna) w mieszaninie z ioaliwami ciekłymi (olej rzeakowy, olej almowy, alkohole). Paliwa alternatywne (iomasa, ioaliwa) są zazwyczaj aliwami gorszej jakości w orównani z tyowymi aliwami klasycznymi (n. aliwami łynnymi), onadto także srawność energetyczna rządzeń energetycznych zasilanych iomasą (ioaliwami) wyada niższa w stosnk do rzyadk zasilania dorej jakości aliwami klasycznymi. Stosjąc wsółsalanie aliw klasycznych oraz aliw alternatywnych (n. iomasy) można nieco zniwelować ten niekorzystny, czyli tym samym nieożądany efekt energetyczny. Określone w racy odstawowe arametry i warnkowania realizacyjne roces wsółsalania, możliwiły dokonanie ogólnej analizy efektywności roces, dzięki czem wskazano na dwa główne zakresy adanego roces, oejmjące odowiednio: tyowe wsółsalanie aliw oraz termiczną tylizację materiałów. Wsółsalanie aliw można znać za celowe oraz zasadnione, kiedy rzy sełnieni warnk niezmienności efekt żytecznego (3), dzięki wykorzystani aliwa alternatywnego - zmniejszeni legnie strmień masy salanego aliwa odstawowego (klasycznego, n. węgla). Z kolei zakres, kiedy rzy sełnieni warnk (3), salając dodatkowo aliwo alternatywne zwiększeni msi lec także strmień masy salanego aliwa odstawowego (klasycznego, n. węgla), roonje się w konsekwencji określać jako zakres tzw. termicznej tylizacji różnych słaych aliw oraz materiałów (n. zwykłych odadów komnalnych). Słowa klczowe: wsółsalanie, aliwa alternatywne, efektywność energ., termiczna tylizacja. Literatra 1. Chmielniak T.: Technologie energetyczne. Wyd. Nak. Techniczne. Warszawa, Postrzednik S.: Biomasa - jej znaczenie oraz asekty wykorzystania. Energetyka, s. 840, nr Postrzednik S.: Analiza arametrów wływających na energetyczną rzydatność aliw. Energetyka, s. 395, nr Ściążko M., Zwała J., Pronois M.: Wsółsalanie iomasy i aliw alternatywnych w energetyce. Wyd. I.Ch.P.W. Zarze, Tillman D.A.: Biomass co-firing: the technology, the eerience, the comstion conseqences. Biomass and Bioenergy, s. 365, nr Zięik A., Zwała J., Ściążko M.: Energy and ecological effectiveness of iomass co-firing in CP lant. Archives of thermodynamics, Vol. 30, No. 2, Zwała J.: Wływ wsółsalania iomasy z aliwami konwencjonalnymi na arametry eksloatacyjne racy loków energetycznych. Energetyka, s. 108, nr

P O L I T E C H N I K A W A R S Z A W S K A

P O L I T E C H N I K A W A R S Z A W S K A P O L I T E C H N I K A W A R S Z A W S K A WYDZIAŁ BUDOWNICTWA, MECHANIKI I PETROCHEMII INSTYTUT INŻYNIERII MECHANICZNEJ LABORATORIUM NAPĘDÓW I STEROWANIA HYDRAULICZNEGO I PNEUMATYCZNEGO Instrkcja do

Bardziej szczegółowo

Efektywność energetyczna systemu ciepłowniczego z perspektywy optymalizacji procesu pompowania

Efektywność energetyczna systemu ciepłowniczego z perspektywy optymalizacji procesu pompowania Efektywność energetyczna systemu ciełowniczego z ersektywy otymalizacji rocesu omowania Prof. zw. dr hab. Inż. Andrzej J. Osiadacz Prof. ndz. dr hab. inż. Maciej Chaczykowski Dr inż. Małgorzata Kwestarz

Bardziej szczegółowo

Kalorymetria paliw gazowych

Kalorymetria paliw gazowych Katedra Termodynamiki, Teorii Maszyn i Urządzeń Cielnych W9/K2 Miernictwo energetyczne laboratorium Kalorymetria aliw gazowych Instrukcja do ćwiczenia nr 7 Oracowała: dr inż. Elżbieta Wróblewska Wrocław,

Bardziej szczegółowo

KASKADOWE UKŁADY OBIEGÓW CIEPLNYCH W MIKROKOGENERACJI

KASKADOWE UKŁADY OBIEGÓW CIEPLNYCH W MIKROKOGENERACJI POZNAN UNIVE RSIY OF E CNOLOGY ACADE MIC JOURNALS No Electrical Engineering 0 Robert WRÓBLEWSKI* KASKADOWE UKŁADY OBIEGÓW CIEPLNYC W MIKROKOGENERACJI Obecnie w mikrogeneracji i małej generacji rozroszonej

Bardziej szczegółowo

Wykład 2. Przemiany termodynamiczne

Wykład 2. Przemiany termodynamiczne Wykład Przemiany termodynamiczne Przemiany odwracalne: Przemiany nieodwracalne:. izobaryczna = const 7. dławienie. izotermiczna = const 8. mieszanie. izochoryczna = const 9. tarcie 4. adiabatyczna = const

Bardziej szczegółowo

Sprawozdanie z laboratorium proekologicznych źródeł energii

Sprawozdanie z laboratorium proekologicznych źródeł energii P O L I T E C H N I K A G D A Ń S K A Srawozdanie z laboratorim roekologicznych źródeł energii Temat: Wyznaczanie srawności konwersji energii romieniowania słonecznego w energię cielną w kolektorach słonecznych.

Bardziej szczegółowo

prof. dr hab. inż. BOGDAN MIEDZIŃSKI Instytut Technik Innowacyjnych EMAG Katowice KGHM POLSKA MIEDŹ SA Lubin KGHM CUPRUM CB-R Wrocław

prof. dr hab. inż. BOGDAN MIEDZIŃSKI Instytut Technik Innowacyjnych EMAG Katowice KGHM POLSKA MIEDŹ SA Lubin KGHM CUPRUM CB-R Wrocław dr inż. PIOTR WOJTAS rof. dr hab. inż. BOGDAN MIEDZIŃSKI dr inż. ARTUR KOZŁOWSKI mgr inż. JULIAN WOSIK Instytut Technik Innowacyjnych EMAG Katowice mgr inż. GRZEGORZ BUGAJSKI KGHM POLSKA MIEDŹ SA Lubin

Bardziej szczegółowo

Katedra Silników Spalinowych i Pojazdów ATH ZAKŁAD TERMODYNAMIKI. Pomiar ciepła spalania paliw gazowych

Katedra Silników Spalinowych i Pojazdów ATH ZAKŁAD TERMODYNAMIKI. Pomiar ciepła spalania paliw gazowych Katedra Silników Salinowych i Pojazdów ATH ZAKŁAD TERMODYNAMIKI Pomiar cieła salania aliw gazowych Wstę teoretyczny. Salanie olega na gwałtownym chemicznym łączeniu się składników aliwa z tlenem, czemu

Bardziej szczegółowo

WYKŁAD 14 PROSTOPADŁA FALA UDERZENIOWA

WYKŁAD 14 PROSTOPADŁA FALA UDERZENIOWA WYKŁAD 4 PROSTOPADŁA FALA UDERZENIOWA PROSTOPADŁA FALA UDERZENIOWA. ADIABATA HUGONIOTA. S 0 normal shock wave S Gazodynamika doszcza istnienie silnych nieciągłości w rzeływach gaz. Najrostszym rzyadkiem

Bardziej szczegółowo

Cieplne Maszyny Przepływowe. Temat 4 Charakterystyki ogólne i przy zmiennych wymiarach maszyn wirujących. Część I Podstawy teorii

Cieplne Maszyny Przepływowe. Temat 4 Charakterystyki ogólne i przy zmiennych wymiarach maszyn wirujących. Część I Podstawy teorii 37 wymiarach maszyn wirjących. 38 wymiarach maszyn wirjących. 4. Wstę W niniejszym rozdziale zostanie objaśniony sosób: - rzedstawiania charakterystyk maszyn wirjących, - wyznaczania nkt racy srężarki

Bardziej szczegółowo

MODELOWANIE POŻARÓW. Ćwiczenia laboratoryjne. Ćwiczenie nr 1. Obliczenia analityczne parametrów pożaru

MODELOWANIE POŻARÓW. Ćwiczenia laboratoryjne. Ćwiczenie nr 1. Obliczenia analityczne parametrów pożaru MODELOWANIE POŻARÓW Ćwiczenia laboratoryjne Ćwiczenie nr Obliczenia analityczne arametrów ożaru Oracowali: rof. nadzw. dr hab. Marek Konecki st. kt. dr inż. Norbert uśnio Warszawa Sis zadań Nr zadania

Bardziej szczegółowo

= T. = dt. Q = T (d - to nie jest różniczka, tylko wyrażenie różniczkowe); z I zasady termodynamiki: przy stałej objętości. = dt.

= T. = dt. Q = T (d - to nie jest różniczka, tylko wyrażenie różniczkowe); z I zasady termodynamiki: przy stałej objętości. = dt. ieło właściwe gazów definicja emiryczna: Q = (na jednostkę masy) T ojemność cielna = m ieło właściwe zależy od rocesu: Q rzy stałym ciśnieniu = T dq = dt rzy stałej objętości Q = T (d - to nie jest różniczka,

Bardziej szczegółowo

Stany materii. Masa i rozmiary cząstek. Masa i rozmiary cząstek. m n mol. n = Gaz doskonały. N A = 6.022x10 23

Stany materii. Masa i rozmiary cząstek. Masa i rozmiary cząstek. m n mol. n = Gaz doskonały. N A = 6.022x10 23 Stany materii Masa i rozmiary cząstek Masą atomową ierwiastka chemicznego nazywamy stosunek masy atomu tego ierwiastka do masy / atomu węgla C ( C - izoto węgla o liczbie masowej ). Masą cząsteczkową nazywamy

Bardziej szczegółowo

Doświadczenie Joule a i jego konsekwencje Ciepło, pojemność cieplna sens i obliczanie Praca sens i obliczanie

Doświadczenie Joule a i jego konsekwencje Ciepło, pojemność cieplna sens i obliczanie Praca sens i obliczanie Pierwsza zasada termodynamiki 2.2.1. Doświadczenie Joule a i jego konsekwencje 2.2.2. ieło, ojemność cielna sens i obliczanie 2.2.3. Praca sens i obliczanie 2.2.4. Energia wewnętrzna oraz entalia 2.2.5.

Bardziej szczegółowo

Temperatura i ciepło E=E K +E P +U. Q=c m T=c m(t K -T P ) Q=c przem m. Fizyka 1 Wróbel Wojciech

Temperatura i ciepło E=E K +E P +U. Q=c m T=c m(t K -T P ) Q=c przem m. Fizyka 1 Wróbel Wojciech emeratura i cieło E=E K +E P +U Energia wewnętrzna [J] - ieło jest energią rzekazywaną między układem a jego otoczeniem na skutek istniejącej między nimi różnicy temeratur na sosób cielny rzez chaotyczne

Bardziej szczegółowo

Ć W I C Z E N I E N R C-5

Ć W I C Z E N I E N R C-5 INSTYTUT FIZYKI WYDZIAŁ INŻYNIERII PRODUKCJI I TECHNOLOGII ATERIAŁÓW POLITECHNIKA CZĘSTOCHOWSKA PRACOWNIA ECHANIKI I CIEPŁA Ć W I C Z E N I E N R C-5 WYZNACZANIE CIEPŁA PAROWANIA WODY ETODĄ KALORYETRYCZNĄ

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKI ZŁOŻONYCH UKŁADÓW Z TURBINAMI GAZOWYMI

CHARAKTERYSTYKI ZŁOŻONYCH UKŁADÓW Z TURBINAMI GAZOWYMI CHARAERYSYI ZŁOŻOYCH UŁADÓW Z URBIAMI AZOWYMI Autor: rzysztof Badyda ( Rynek Energii nr 6/200) Słowa kluczowe: wytwarzanie energii elektrycznej, turbina gazowa, gaz ziemny Streszczenie. W artykule rzedstawiono

Bardziej szczegółowo

TERMODYNAMIKA. Termodynamika jest to dział nauk przyrodniczych zajmujący się własnościami

TERMODYNAMIKA. Termodynamika jest to dział nauk przyrodniczych zajmujący się własnościami TERMODYNAMIKA Termodynamika jest to dział nauk rzyrodniczych zajmujący się własnościami energetycznymi ciał. Przy badaniu i objaśnianiu własności układów fizycznych termodynamika osługuje się ojęciami

Bardziej szczegółowo

J. Szantyr - Wykład nr 30 Podstawy gazodynamiki II. Prostopadłe fale uderzeniowe

J. Szantyr - Wykład nr 30 Podstawy gazodynamiki II. Prostopadłe fale uderzeniowe Proagacja zaburzeń o skończonej (dużej) amlitudzie. W takim rzyadku nie jest możliwa linearyzacja równań zachowania. Rozwiązanie ich w ostaci nieliniowej jest skomlikowane i rowadzi do nastęujących zależności

Bardziej szczegółowo

Analiza konstrukcji i cyklu pracy silnika turbinowego. Dr inż. Robert Jakubowski

Analiza konstrukcji i cyklu pracy silnika turbinowego. Dr inż. Robert Jakubowski Analiza konstrukcji i cyklu racy silnika turbinowego Dr inż. Robert Jakubowski CO TO JEST CIĄG? Równanie ciągu: K m(c V) 5 Jak silnik wytwarza ciąg? Silnik śmigłowy silnik odrzutowy Silnik służy do wytworzenia

Bardziej szczegółowo

WPŁYW ZASTOSOWANIA DWÓCH OBWODÓW GRZEWCZYCH O RÓŻNYCH TEMPERATURACH CZYNNIKA NA EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNĄ WYKORZYSTANIA PALIWA

WPŁYW ZASTOSOWANIA DWÓCH OBWODÓW GRZEWCZYCH O RÓŻNYCH TEMPERATURACH CZYNNIKA NA EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNĄ WYKORZYSTANIA PALIWA POZNAN UNIVE RSIY OF E CNOLOGY ACADE MIC JOURNALS No Electrical Engineering Robert WRÓBLEWSKI* WPŁYW ZASOSOWANIA DWÓC OBWODÓW GRZEWCZYC O RÓŻNYC EMPERAURAC CZYNNIKA NA EFEKYWNOŚĆ ENERGEYCZNĄ WYKORZYSANIA

Bardziej szczegółowo

Silniki tłokowe. Dr inż. Robert JAKUBOWSKI

Silniki tłokowe. Dr inż. Robert JAKUBOWSKI Silniki tłokowe Dr inż. Robert JAKUBOWSKI Literatura rzedmiotu: Dzierżanowski P. i.in: Silniki Tłokowe z serii Naędy lotnicze, WKŁ. Warszawa 98 Borodzik F.: Budowa silnika z serii Aeroklub olski szkolenie

Bardziej szczegółowo

NAFTA-GAZ, ROK LXIX, Nr 8 / 2013

NAFTA-GAZ, ROK LXIX, Nr 8 / 2013 NAFTA-GAZ, ROK LXIX, Nr 8 / 2013 Robert Wojtowicz Instytut Nafty i Gazu Ocena gazu granicznego G21 od kątem jego rzydatności do określenia jakości salania gazów ziemnych wysokometanowych ochodzących z

Bardziej szczegółowo

Stan wilgotnościowy przegród budowlanych. dr inż. Barbara Ksit

Stan wilgotnościowy przegród budowlanych. dr inż. Barbara Ksit Stan wilgotnościowy rzegród budowlanych dr inż. Barbara Ksit barbara.ksit@ut.oznan.l Przyczyny zawilgocenia rzegród budowlanych mogą być nastęujące: wilgoć budowlana wrowadzona rzy rocesach mokrych odczas

Bardziej szczegółowo

Janusz Górczyński. Prognozowanie i symulacje w zadaniach

Janusz Górczyński. Prognozowanie i symulacje w zadaniach Wykłady ze statystyki i ekonometrii Janusz Górczyński Prognozowanie i symulacje w zadaniach Wyższa Szkoła Zarządzania i Marketingu Sochaczew 2009 Publikacja ta jest czwartą ozycją w serii wydawniczej Wykłady

Bardziej szczegółowo

POLEPSZANIE WŁASNOŚCI UKŁADU STIG POPRZEZ PRZEGRZEW I CHŁODZENIE MIĘDZYSTOPNIOWE

POLEPSZANIE WŁASNOŚCI UKŁADU STIG POPRZEZ PRZEGRZEW I CHŁODZENIE MIĘDZYSTOPNIOWE MODELOWAIE IśYIERSKIE ISS 1896-771X 34, s. 43-48, Gliwice 007 POLEPSZAIE WŁASOŚCI UKŁADU SIG POPRZEZ PRZEGRZEW I CHŁODZEIE MIĘDZYSOPIOWE KRZYSZOF J. JESIOEK, ADRZEJ CHRZCZOOWSKI Politechnika Wrocławska

Bardziej szczegółowo

Rozrusznik gwiazda-trójkąt

Rozrusznik gwiazda-trójkąt nr AB_02 str. 1/6 Sis treści: 1 Rozruch bezosredni str.1 2 Rozruch za omocą rozrusznika stycznikowego / str.2 rzeznaczenie str. 4 Budowa str. 5 Schemat ołączeń str.4 6 asada działania str.4 7 Sosób montaŝu

Bardziej szczegółowo

Śr Kin Ruchu Postępowego. V n R T R T. 3 3 R 3 E R T T k T, 2 N 2 B

Śr Kin Ruchu Postępowego. V n R T R T. 3 3 R 3 E R T T k T, 2 N 2 B Termodynamika Podstawowy wzór kinetyczno-molekularnej teorii budowy materii W oarciu o założenia dotyczące właściwości gazu doskonałego (molekuły to unkty materialne ozostające w ciągłym termicznym ruchu,

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie nr 3. Wyznaczanie współczynnika Joule a-thomsona wybranych gazów rzeczywistych.

Ćwiczenie nr 3. Wyznaczanie współczynnika Joule a-thomsona wybranych gazów rzeczywistych. Termodynamika II ćwiczenia laboratoryjne Ćwiczenie nr 3 Temat: Wyznaczanie wsółczynnika Joule a-tomsona wybranyc gazów rzeczywistyc. Miejsce ćwiczeń: Laboratorium Tecnologii Gazowyc Politecniki Poznańskiej

Bardziej szczegółowo

Pomiar wilgotności względnej powietrza

Pomiar wilgotności względnej powietrza Katedra Silników Salinowych i Pojazdów ATH ZAKŁAD TERMODYNAMIKI Pomiar wilgotności względnej owietrza - 1 - Wstę teoretyczny Skład gazu wilgotnego. Gazem wilgotnym nazywamy mieszaninę gazów, z których

Bardziej szczegółowo

Silniki tłokowe. Dr inż. Robert JAKUBOWSKI

Silniki tłokowe. Dr inż. Robert JAKUBOWSKI Silniki tłokowe Dr inż. Robert JAKUBOWSKI Literatura rzedmiotu: Dzierżanowski P. i.in: Silniki Tłokowe z serii Naędy lotnicze, WKŁ. Warszawa 98 Borodzik F.: Budowa silnika z serii Aeroklub olski szkolenie

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM TECHNIKI CIEPLNEJ INSTYTUTU TECHNIKI CIEPLNEJ WYDZIAŁ INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ENERGETYKI POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ

LABORATORIUM TECHNIKI CIEPLNEJ INSTYTUTU TECHNIKI CIEPLNEJ WYDZIAŁ INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ENERGETYKI POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ INSYUU ECHNIKI CIEPLNEJ WYDZIAŁ INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ENERGEYKI POLIECHNIKI ŚLĄSKIEJ INSRUKCJA LABORAORYJNA emat ćwiczenia: WYZNACZANIE WSPÓŁCZYNNIKA WNIKANIA CIEPŁA DLA KONWEKCJI WYMUSZONEJ W RURZE

Bardziej szczegółowo

Dwuprzepływowe silniki odrzutowe. dr inż. Robert JAKUBOWSKI

Dwuprzepływowe silniki odrzutowe. dr inż. Robert JAKUBOWSKI Dwurzeływowe silniki odrzutowe dr inż. Robert JAKUBOWSK Silnik z oddzielnymi dyszami wylotowymi kanałów V 2500 (Airbus A320, D90) Ciąg 98 147 kn Stoień dwurzeływowości 4,5 5,4 Pierwsze konstrukcje dwurzeływowe

Bardziej szczegółowo

Komory spalania, turbiny i dysze wylotowe. Dr inż. Robert JAKUBOWSKI

Komory spalania, turbiny i dysze wylotowe. Dr inż. Robert JAKUBOWSKI Komory salania, turbiny i dysze wylotowe Dr inż. Robert JAKUBOWSKI KOMORY SPALNAIA TURBINOWYCH SILNIKÓW LOTNICZYCH BUDOWA KOMORY SPALANIA BUDOWA KOMORY SPALANIA ORGANIZACJA PROCESU WEWNĄTRZKOMOROWEGO 1

Bardziej szczegółowo

Konsekwencje termodynamiczne podsuszania paliwa w siłowni cieplnej.

Konsekwencje termodynamiczne podsuszania paliwa w siłowni cieplnej. Marcin Panowski Politechnika Częstochowska Konsekwencje termodynamiczne podsuszania paliwa w siłowni cieplnej. Wstęp W pracy przedstawiono analizę termodynamicznych konsekwencji wpływu wstępnego podsuszania

Bardziej szczegółowo

Materiały Eksploatacyjne Maintenance Materials. Transport I stopień (I stopień / II stopień) Ogólnoakademicki (ogólno akademicki / praktyczny)

Materiały Eksploatacyjne Maintenance Materials. Transport I stopień (I stopień / II stopień) Ogólnoakademicki (ogólno akademicki / praktyczny) Załącznik nr 7 do Zarządzenia Rektora nr 10/12 z dnia 21 lutego 2012r. KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod Nazwa Nazwa w języku angielskim Obowiązuje od roku akademickiego 2013/2014 Materiały Eksloatacyjne

Bardziej szczegółowo

Projekt 9 Obciążenia płata nośnego i usterzenia poziomego

Projekt 9 Obciążenia płata nośnego i usterzenia poziomego Projekt 9 Obciążenia łata nośnego i usterzenia oziomego Niniejszy rojekt składa się z dwóch części:. wyznaczenie obciążeń wymiarujących skrzydło,. wyznaczenie obciążeń wymiarujących usterzenie oziome,

Bardziej szczegółowo

Do działań przyczyniających się do minimalizacji odpadów możemy zaliczyć:

Do działań przyczyniających się do minimalizacji odpadów możemy zaliczyć: Do działań rzyczyniających się do minimalizacji odadów możemy zaliczyć: - wrowadzanie nowych technologii - mniejsze zużycie surowców, rezygnacja z niektórych surowców, używanie surowców o wyższej jakości

Bardziej szczegółowo

Analiza nośności pionowej pojedynczego pala

Analiza nośności pionowej pojedynczego pala Poradnik Inżyniera Nr 13 Aktualizacja: 09/2016 Analiza nośności ionowej ojedynczego ala Program: Plik owiązany: Pal Demo_manual_13.gi Celem niniejszego rzewodnika jest rzedstawienie wykorzystania rogramu

Bardziej szczegółowo

Jak określić stopień wykorzystania mocy elektrowni wiatrowej?

Jak określić stopień wykorzystania mocy elektrowni wiatrowej? Jak określić stoień wykorzystania mocy elektrowni wiatrowej? Autorzy: rof. dr hab. inŝ. Stanisław Gumuła, Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, mgr Agnieszka Woźniak, Państwowa WyŜsza Szkoła Zawodowa

Bardziej szczegółowo

ZESZYTY NAUKOWE NR 10(82) AKADEMII MORSKIEJ W SZCZECINIE. Badania wpływu struktury elektrowni gazowo-parowych na charakterystyki sprawności

ZESZYTY NAUKOWE NR 10(82) AKADEMII MORSKIEJ W SZCZECINIE. Badania wpływu struktury elektrowni gazowo-parowych na charakterystyki sprawności ISSN 1733-8670 ZESZT NAUOWE NR 10(82) AADEMII MORSIEJ W SZCZECINIE IV MIĘDZNARODOWA ONFERENCJA NAUOWO-TECHNICZNA EXPLO-SHIP 2006 Janusz otowicz, Tadeusz Chmielniak Badania wływu struktury elektrowni gazowo-arowych

Bardziej szczegółowo

BADANIA SYMULACYJNE PROCESU IMPULSOWEGO ZAGĘSZCZANIA MAS FORMIERSKICH. W. Kollek 1 T. Mikulczyński 2 D.Nowak 3

BADANIA SYMULACYJNE PROCESU IMPULSOWEGO ZAGĘSZCZANIA MAS FORMIERSKICH. W. Kollek 1 T. Mikulczyński 2 D.Nowak 3 VI KONFERENCJA ODLEWNICZA TECHNICAL 003 BADANIA SYMULACYJNE PROCESU IMPULSOWEGO ZAGĘSZCZANIA MAS FORMIERSKICH BADANIA SYMULACYJNE PROCESU IMPULSOWEGO ZAGĘSZCZANIA MAS FORMIERSKICH W. Kollek 1 T. Mikulczyński

Bardziej szczegółowo

Porównanie nacisków obudowy Glinik 14/35-POz na spąg obliczonych metodą analityczną i metodą Jacksona

Porównanie nacisków obudowy Glinik 14/35-POz na spąg obliczonych metodą analityczną i metodą Jacksona dr inż. JAN TAK Akademia Górniczo-Hutnicza im. St. Staszica w Krakowie inż. RYSZARD ŚLUSARZ Zakład Maszyn Górniczych GLINIK w Gorlicach orównanie nacisków obudowy Glinik 14/35-Oz na sąg obliczonych metodą

Bardziej szczegółowo

This article is available in PDF-format, in coloured version, at: www.wydawnictwa.ipo.waw.pl/materialy-wysokoenergetyczne.html

This article is available in PDF-format, in coloured version, at: www.wydawnictwa.ipo.waw.pl/materialy-wysokoenergetyczne.html Z. Surma, Z. Leciejewski, A. Dzik, M. Białek This article is available in PDF-format, in coloured version, at: www.wydawnictwa.io.waw.l/materialy-wysokoenergetyczne.html Materiały Wysokoenergetyczne /

Bardziej szczegółowo

Termodynamika techniczna

Termodynamika techniczna Termodynamika techniczna Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska Ekologiczne Źródła Energii II rok Pomiar wilgotności owietrza Instrukcja do ćwiczenia Katedra Systemów Energetycznych i Urządzeń

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 4. Wyznaczanie poziomów dźwięku na podstawie pomiaru skorygowanego poziomu A ciśnienia akustycznego

Ćwiczenie 4. Wyznaczanie poziomów dźwięku na podstawie pomiaru skorygowanego poziomu A ciśnienia akustycznego Ćwiczenie 4. Wyznaczanie oziomów dźwięku na odstawie omiaru skorygowanego oziomu A ciśnienia akustycznego Cel ćwiczenia Zaoznanie z metodą omiaru oziomów ciśnienia akustycznego, ocena orawności uzyskiwanych

Bardziej szczegółowo

Wykład 7. Energia wewnętrzna jednoatomowego gazu doskonałego wynosi: 3 R . 2. Ciepło molowe przy stałym ciśnieniu obliczymy dzięki zależności: nrt

Wykład 7. Energia wewnętrzna jednoatomowego gazu doskonałego wynosi: 3 R . 2. Ciepło molowe przy stałym ciśnieniu obliczymy dzięki zależności: nrt W. Dominik Wydział Fizyki UW ermodynamika 08/09 /7 Wykład 7 Zasada ekwiartycji energii Stonie swobody ruchu cząsteczek ieło właściwe ciał stałych ównanie adiabaty w modelu kinetyczno-molekularnym g.d.

Bardziej szczegółowo

OBCIĄŻALNOŚĆ PRĄDOWA GÓRNEJ SIECI TRAKCYJNEJ CURRENT-CARRYING CAPACITY OF OVERHEAD CONTACT LINE

OBCIĄŻALNOŚĆ PRĄDOWA GÓRNEJ SIECI TRAKCYJNEJ CURRENT-CARRYING CAPACITY OF OVERHEAD CONTACT LINE ARTUR ROJEK, WIESŁAW MAJEWSKI, MAREK KANIEWSKI, TADEUSZ KNYCH OBCIĄŻALNOŚĆ PRĄDOWA GÓRNEJ SIECI TRAKCYJNEJ CURRENT-CARRYING CAPACITY OF OVERHEAD CONTACT LINE Streszczenie W artykule rzedstawiono wyniki

Bardziej szczegółowo

Badania nad modyfikacją składu heterogenicznego paliwa dla dwuzakresowego silnika rakietowego *

Badania nad modyfikacją składu heterogenicznego paliwa dla dwuzakresowego silnika rakietowego * PROBLEMY MECHATRONIKI UZBROJENIE, LOTNICTWO, INśYNIERIA BEZPIECZEŃSTWA ISSN 2081-5891 2 (4), 2011, 43-50 Badania nad modyfikacją składu heterogenicznego aliwa dla dwuzakresowego silnika rakietowego * Bogdan

Bardziej szczegółowo

Analiza cieplna napędu z liniowymi silnikami indukcyjnymi o regulowanej częstotliwości

Analiza cieplna napędu z liniowymi silnikami indukcyjnymi o regulowanej częstotliwości VI ubuska Konferencja Naukowo-echniczna i-mie 010 iotr ZYMCZAK 1, Krystian CZYŻEWKI, Jarosław ROJEK Zachodnioomorski Uniwersytet echnologiczny, Instytut Elektrotechniki 1 Analiza cielna naędu z liniowymi

Bardziej szczegółowo

Badanie energetyczne płaskiego kolektora słonecznego

Badanie energetyczne płaskiego kolektora słonecznego Katedra Slnów Salnowych Pojazdów ATH ZAKŁAD TERMODYNAMIKI Badane energetyczne łasego oletora słonecznego - 1 - rowadzene yorzystane energ celnej romenowana słonecznego do celów ogrzewana, chłodzena oraz

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM TECHNIKI CIEPLNEJ INSTYTUTU TECHNIKI CIEPLNEJ WYDZIAŁ INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ENERGETYKI POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ

LABORATORIUM TECHNIKI CIEPLNEJ INSTYTUTU TECHNIKI CIEPLNEJ WYDZIAŁ INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ENERGETYKI POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ INSTYTUTU TECHNIKI CIEPLNEJ WYDZIAŁ INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ENERGETYKI POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ INSTRUKCJA LABORATORYJNA Temat ćwiczenia: KONWEKCJA SWOBODNA W POWIETRZU OD RURY Konwekcja swobodna od rury

Bardziej szczegółowo

Podstawy Procesów i Konstrukcji Inżynierskich. Teoria kinetyczna INZYNIERIAMATERIALOWAPL. Kierunek Wyróżniony przez PKA

Podstawy Procesów i Konstrukcji Inżynierskich. Teoria kinetyczna INZYNIERIAMATERIALOWAPL. Kierunek Wyróżniony przez PKA Podstawy Procesów i Konstrukcji Inżynierskich Teoria kinetyczna Kierunek Wyróżniony rzez PKA 1 Termodynamika klasyczna Pierwsza zasada termodynamiki to rosta zasada zachowania energii, czyli ogólna reguła

Bardziej szczegółowo

Biogaz i biomasa -energetyczna przyszłość Mazowsza

Biogaz i biomasa -energetyczna przyszłość Mazowsza Biogaz i biomasa -energetyczna przyszłość Mazowsza Katarzyna Sobótka Specjalista ds. energii odnawialnej Mazowiecka Agencja Energetyczna Sp. z o.o. k.sobotka@mae.mazovia.pl Biomasa Stałe i ciekłe substancje

Bardziej szczegółowo

WYKŁAD 5 TRANZYSTORY BIPOLARNE

WYKŁAD 5 TRANZYSTORY BIPOLARNE 43 KŁAD 5 TRANZYSTORY IPOLARN Tranzystor biolarny to odowiednie ołączenie dwu złącz n : n n n W rzeczywistości budowa tranzystora znacznie różni się od schematu okazanego owyżej : (PRZYKŁAD TRANZYSTORA

Bardziej szczegółowo

138 Forum Bibl. Med. 2011 R. 4 nr 1 (7)

138 Forum Bibl. Med. 2011 R. 4 nr 1 (7) Dr Tomasz Milewicz, Barbara Latała, Iga Liińska, dr Tomasz Sacha, dr Ewa Stochmal, Dorota Pach, dr Danuta Galicka-Latała, rof. dr hab. Józef Krzysiek Kraków - CM UJ rola szkoleń w nabywaniu umiejętności

Bardziej szczegółowo

SPRAWNOŚĆ CIEPLNA PRZEPONOWYCH I BEZPRZEPONOWYCH

SPRAWNOŚĆ CIEPLNA PRZEPONOWYCH I BEZPRZEPONOWYCH InŜynieria Rolnicza 3/63 Tadeusz Lis*, Samoń Zbigniew** Helena Lis* *Wydział InŜynierii Produkcji Akademia Rolnicza w Lublinie **IUNG w Puławach SPRAWNOŚĆ CIEPLNA PRZEPONOWYCH I BEZPRZEPONOWYCH PODGRZEWACZY

Bardziej szczegółowo

Termodynamika 2. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Termodynamika 2. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ermodynamika Projekt wsółfinansowany rzez Unię Euroejską w ramach Euroejskiego Funduszu Sołecznego Siik ciey siikach (maszynach) cieych cieło zamieniane jest na racę. Elementami siika są: źródło cieła

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA ENERGETYCZNA BUDYNKU

CHARAKTERYSTYKA ENERGETYCZNA BUDYNKU CHARAKTERYSTYKA ENERGETYCZNA BUDYNKU BUDYNEK OCENIANY RODZAJ BUDYNKU CAŁOŚĆ/CZĘŚĆ BUDYNKU Użyteczności publicznej Całość budynku ADRES BUDYNKU 63-405 SIEROSZEWICE, LATOWICE; dz. nr 758/, 758/0, NAZWA ROJEKTU

Bardziej szczegółowo

Metody doświadczalne w hydraulice Ćwiczenia laboratoryjne. 1. Badanie przelewu o ostrej krawędzi

Metody doświadczalne w hydraulice Ćwiczenia laboratoryjne. 1. Badanie przelewu o ostrej krawędzi Metody doświadczalne w hydraulice Ćwiczenia laboratoryjne 1. adanie rzelewu o ostrej krawędzi Wrowadzenie Przelewem nazywana jest cześć rzegrody umiejscowionej w kanale, onad którą może nastąić rzeływ.

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA ŚLĄSKA. WYDZIAŁ ORGANIZACJI I ZARZĄDZANIA. Katedra Podstaw Systemów Technicznych - Podstawy Metrologii - Ćwiczenie 5. Pomiary dźwięku.

POLITECHNIKA ŚLĄSKA. WYDZIAŁ ORGANIZACJI I ZARZĄDZANIA. Katedra Podstaw Systemów Technicznych - Podstawy Metrologii - Ćwiczenie 5. Pomiary dźwięku. POITECHNIKA ŚĄSKA. WYDZIAŁ ORGANIZACJI I ZARZĄDZANIA. Strona:. CE ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest zaoznanie się z odstawowymi ojęciami z zakresu omiarów dźwięku (hałasu), odstawowymi zależnościami oisującymi

Bardziej szczegółowo

OBLICZENIA I DOBÓR GRUNTOWEGO WYMIENNIKA CIEPŁA DLA POMPY CIEPŁA

OBLICZENIA I DOBÓR GRUNTOWEGO WYMIENNIKA CIEPŁA DLA POMPY CIEPŁA CZASOPISMO INŻYNIERII LĄDOWEJ, ŚRODOWISKA I ARCHITEKTURY JOURNAL OF CIVIL ENGINEERING, ENVIRONMENT AND ARCHITECTURE JCEEA, t. XXXII, z. 62 (2/15), kwiecień-czerwiec 2015, s. 167-176 Piotr KOPEĆ 1 OBLICZENIA

Bardziej szczegółowo

Komory spalania turbiny i dysze. Dr inż. Robert JAKUBOWSKI

Komory spalania turbiny i dysze. Dr inż. Robert JAKUBOWSKI Komory salania turbiny i dysze wylotowe Dr inż. Robert JAKUBOWSKI KOMORY SPALNAIA TURBINOWYCH SILNIKÓW LOTNICZYCH BUDOWA KOMORY SPALANIA ORGANIZACJA PROCESU WEWNĄTRZKOMOROWEGO BUDOWA KOMORY SPALANIA ORGANIZACJA

Bardziej szczegółowo

Płytowe wymienniki ciepła. 1. Wstęp

Płytowe wymienniki ciepła. 1. Wstęp Płytowe wymienniki cieła. Wstę Wymienniki łytowe zbudowane są z rostokątnych łyt o secjalnie wytłaczanej owierzchni, oddzielonych od siebie uszczelkami. Płyty są umieszczane w secjalnej ramie, gdzie są

Bardziej szczegółowo

Rozdział 8. v v p p --~ 3: :1. A B c D

Rozdział 8. v v p p --~ 3: :1. A B c D Rozdział 8 Gaz doskonały ulega-kolejnym-rzemianom: 1-+i -+3, zilustrowanym-na rysunku obok w układzie wsółrzędnych T,. Wskaż, na których rysunkach (od A do D) orawnie zilustrowano te rzemiany w innych

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA ENERGETYCZNA BUDYNKU

CHARAKTERYSTYKA ENERGETYCZNA BUDYNKU CHARAKTERYSTYKA ENERGETYCZNA BUDYNKU BUDYNEK OCENIANY RODZAJ BUDYNKU CAŁOŚĆ/CZĘŚĆ BUDYNKU Użyteczności publicznej Całość budynku ADRES BUDYNKU Sieprawice gm. Jastków, Dz. nr 624/2 NAZWA ROJEKTU Gminny

Bardziej szczegółowo

1. Parametry strumienia piaskowo-powietrznego w odlewniczych maszynach dmuchowych

1. Parametry strumienia piaskowo-powietrznego w odlewniczych maszynach dmuchowych MATERIAŁY UZUPEŁNIAJACE DO TEMATU: POMIAR I OKREŚLENIE WARTOŚCI ŚREDNICH I CHWILOWYCH GŁÓWNYCHORAZ POMOCNICZYCH PARAMETRÓW PROCESU DMUCHOWEGO Józef Dańko. Wstę Masa wyływająca z komory nabojowej strzelarki

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA ENERGETYCZNA BUDYNKU

CHARAKTERYSTYKA ENERGETYCZNA BUDYNKU CHARAKTERYSTYKA ENERGETYCZNA BUDYNKU BUDYNEK OCENIANY RODZAJ BUDYNKU CAŁOŚĆ/CZĘŚĆ BUDYNKU Mieszkalny Całość budynku ADRES BUDYNKU ----------------, ----------------NAZWA ROJEKTU Budynek mieszkalny 2 LICZBA

Bardziej szczegółowo

METODY INŻYNIERII WIEDZY KNOWLEDGE ENGINEERING AND DATA MINING

METODY INŻYNIERII WIEDZY KNOWLEDGE ENGINEERING AND DATA MINING METODY INŻYNIERII WIEDZY KNOWLEDGE ENGINEERING AND DATA MINING Maszyna Wektorów Nośnych Suort Vector Machine SVM Adrian Horzyk Akademia Górniczo-Hutnicza Wydział Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki

Bardziej szczegółowo

D. II ZASADA TERMODYNAMIKI

D. II ZASADA TERMODYNAMIKI WYKŁAD D,E D. II zasada termodynamiki E. Konsekwencje zasad termodynamiki D. II ZAADA ERMODYNAMIKI D.1. ełnienie I Zasady ermodynamiki jest warunkiem koniecznym zachodzenia jakiegokolwiek rocesu w rzyrodzie.

Bardziej szczegółowo

Odnawialne Źródła Energii I stopień (I stopień/ II stopień) ogólnoakademicki (ogólnoakademicki/praktyczny) dr hab. inż. Jerzy Piotrowski, prof.

Odnawialne Źródła Energii I stopień (I stopień/ II stopień) ogólnoakademicki (ogólnoakademicki/praktyczny) dr hab. inż. Jerzy Piotrowski, prof. KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Budownictwo asywne i autonomiczne Nazwa modułu w języku angielskim Passive and autonomic buildings Obowiązuje od roku akademickiego 2016/2017 A.

Bardziej szczegółowo

OGNIWA PALIWOWE W UKŁADACH ENERGETYCZNYCH MAŁEJ MOCY FUEL CELLS IN SMALL-SCALE ENERGY SYSTEMS

OGNIWA PALIWOWE W UKŁADACH ENERGETYCZNYCH MAŁEJ MOCY FUEL CELLS IN SMALL-SCALE ENERGY SYSTEMS Kogeneracja w energetyce rzemysłowej i komunalnej Tadeusz J. CHMIELNIAK Instytut Maszyn i Urządzeń Energetycznych Politechnika Śląska, Gliwice 44-11 Gliwice, ul. Konarskiego 18 tel.: 3 37-11-15, fax: 3

Bardziej szczegółowo

INTERPRETACJA WYNIKÓW BADANIA WSPÓŁCZYNNIKA PARCIA BOCZNEGO W GRUNTACH METODĄ OPARTĄ NA POMIARZE MOMENTÓW OD SIŁ TARCIA

INTERPRETACJA WYNIKÓW BADANIA WSPÓŁCZYNNIKA PARCIA BOCZNEGO W GRUNTACH METODĄ OPARTĄ NA POMIARZE MOMENTÓW OD SIŁ TARCIA Górnictwo i Geoinżynieria Rok 3 Zeszyt 008 Janusz aczmarek* INTERPRETACJA WYNIÓW BADANIA WSPÓŁCZYNNIA PARCIA BOCZNEGO W GRUNTACH METODĄ OPARTĄ NA POMIARZE MOMENTÓW OD SIŁ TARCIA 1. Wstę oncecję laboratoryjnego

Bardziej szczegółowo

POLE TEMPERATURY I PRZEMIANY FAZOWE W SWC POŁĄCZENIA SPAWANEGO LASEROWO

POLE TEMPERATURY I PRZEMIANY FAZOWE W SWC POŁĄCZENIA SPAWANEGO LASEROWO 54/22 Archives of Foundry, Year 2006, Volume 6, 22 Archiwum Odlewnictwa, Rok 2006, Rocznik 6, Nr 22 PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 POLE TEMPERATURY I PRZEMIANY FAZOWE W SWC POŁĄCZENIA SPAWANEGO LASEROWO

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA ENERGETYCZNA BUDYNKU

CHARAKTERYSTYKA ENERGETYCZNA BUDYNKU CHARAKTERYSTYKA ENERGETYCZNA BUDYNKU BUDYNEK OCENIANY RODZAJ BUDYNKU Mieszkalny ADRES BUDYNKU Ustka dz. nr 86/7, ul. Kosynierów 8 NAZWA ROJEKTU Budynek mieszkalny jednorodzinny OWIERZCHNIA CAŁKOWITA OWIERZCHNIA

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA ENERGETYCZNA BUDYNKU

CHARAKTERYSTYKA ENERGETYCZNA BUDYNKU CHARAKTERYSTYKA ENERGETYCZNA BUDYNKU BUDYNEK OCENIANY RODZAJ BUDYNKU Budynek wolnostojący CAŁOŚĆ/CZĘŚĆ BUDYNKU Całość budynku ADRES BUDYNKU Olesno, Dworcowa 4 NAZWA ROJEKTU RZEBUDOWA ZE ZMIANĄ SOSOBU UŻYTKOWANIA

Bardziej szczegółowo

Zespoły silnika lotniczego. Dr inż. Robert Jakubowski

Zespoły silnika lotniczego. Dr inż. Robert Jakubowski Zesoły silnika lotniczego Dr inż. Robert Jakubowski DYSZA WYLOTOWA TURBINA KOMORA SPALANIA SPRĘŻARKA WLOT Procesy wewnętrzne w silniku Obieg silnika z uwzględnieniem strat i 3 π c = = idem H qdo = T3 i3

Bardziej szczegółowo

ZASTOSOWANIE METODY ANALIZY NARAŻEŃ CZĘŚCI DO PROGNOZOWANIA OBIEKTÓW TECHNICZNYCH NA PRZYKŁADZIE PĘTLI PRZEJAZDOWEJ STOSOWANEJ W SYSTEMIE POBORU OPŁAT

ZASTOSOWANIE METODY ANALIZY NARAŻEŃ CZĘŚCI DO PROGNOZOWANIA OBIEKTÓW TECHNICZNYCH NA PRZYKŁADZIE PĘTLI PRZEJAZDOWEJ STOSOWANEJ W SYSTEMIE POBORU OPŁAT 4-2009 PROBLMY KPLOATACJI 193 Zigniew KAPRZYK, Mirosław IRGIJCZYK Politechnika Warszawska ZATOOWANI MTODY ANALIZY NARAŻŃ CZĘŚCI DO PROGNOZOWANIA OBIKTÓW TCHNICZNYCH NA PRZYKŁADZI PĘTLI PRZJAZDOWJ TOOWANJ

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie nr 1. Oznaczanie porowatości otwartej, gęstości pozornej i nasiąkliwości wodnej biomateriałów ceramicznych

Ćwiczenie nr 1. Oznaczanie porowatości otwartej, gęstości pozornej i nasiąkliwości wodnej biomateriałów ceramicznych Ćwiczenie nr 1 Oznaczanie orowatości otwartej, gęstości ozornej i nasiąkliwości wodnej biomateriałów ceramicznych Cel ćwiczenia: Zaoznanie się z metodyką oznaczania orowatości otwartej, gęstości ozornej

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA TECHNICZNE DLA PŁYTOWYCH WYMIENNIKÓW CIEPŁA DLA CIEPŁOWNICTWA

WYMAGANIA TECHNICZNE DLA PŁYTOWYCH WYMIENNIKÓW CIEPŁA DLA CIEPŁOWNICTWA WYMAAA TECHCZE DLA PŁYTOWYCH WYMEKÓW CEPŁA DLA CEPŁOWCTWA iniejsza wersja obowiązuje od dnia 02.11.2011 Stołeczne Przedsiębiorstwo Energetyki Cielnej SA Ośrodek Badawczo Rozwojowy Ciełownictwa ul. Skorochód-Majewskiego

Bardziej szczegółowo

DOBÓR MODELU NAPRĘŻENIA UPLASTYCZNIAJĄCEGO DO PROGRAMU STERUJĄCEGO WALCOWANIEM BLACH GRUBYCH W CZASIE RZECZYWISTYM

DOBÓR MODELU NAPRĘŻENIA UPLASTYCZNIAJĄCEGO DO PROGRAMU STERUJĄCEGO WALCOWANIEM BLACH GRUBYCH W CZASIE RZECZYWISTYM DOBÓR MODELU NAPRĘŻENIA UPLASTYCZNIAJĄCEGO DO PROGRAMU STERUJĄCEGO WALCOWANIEM BLACH GRUBYCH W CZASIE RZECZYWISTYM D. Svietlichnyj *, K. Dudek **, M. Pietrzyk ** * Metalurgiczna Akademia Nauk, Dnieroietrowsk,

Bardziej szczegółowo

1. Model procesu krzepnięcia odlewu w formie metalowej. Przyjęty model badanego procesu wymiany ciepła składa się z następujących założeń

1. Model procesu krzepnięcia odlewu w formie metalowej. Przyjęty model badanego procesu wymiany ciepła składa się z następujących założeń ROK 4 Krzenięcie i zasilanie odlewów Wersja 9 Ćwicz. laboratoryjne nr 4-04-09/.05.009 BADANIE PROCESU KRZEPNIĘCIA ODLEWU W KOKILI GRUBOŚCIENNEJ PRZY MAŁEJ INTENSYWNOŚCI STYGNIĘCIA. Model rocesu krzenięcia

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 19 maja 2017 r.

Warszawa, dnia 19 maja 2017 r. Warszawa, dnia 19 maja 2017 r. Informacja Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki Nr 34 /2017 w sprawie zasad ustalania poziomu emisyjności CO2 na potrzeby aukcyjnego systemu wsparcia, o którym mowa przepisach

Bardziej szczegółowo

Badanie generatora RC

Badanie generatora RC UKŁADY ELEKTRONICZNE Instrkcja do ćwiczeń laboratoryjnych Badanie generatora RC Laboratorim Układów Elektronicznych Poznań 2008 1. Cel i zakres ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie stdentów z bdową

Bardziej szczegółowo

Politechnika Białostocka

Politechnika Białostocka Politechnika Białostocka Wydział Elektryczny Katedra Elektroenergetyki Instrkcja do zajęć laboratoryjnych Temat ćwiczenia: BADANIE NAGRZEWANIA SIĘ PRZEWODÓW POD WPŁYWEM PRĄDU Ćwiczenie nr: 8 Laboratorim

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA ENERGETYCZNA BUDYNKU

CHARAKTERYSTYKA ENERGETYCZNA BUDYNKU CHARAKTERYSTYKA ENERGETYCZNA BUDYNKU BUDYNEK OCENIANY RODZAJ BUDYNKU mieszkalny CAŁOŚĆ/CZĘŚĆ BUDYNKU Całość budynku ADRES BUDYNKU Olsztyn, ul. Grabowa 7 NAZWA ROJEKTU Standard tradycyjny LICZBA LOKALI

Bardziej szczegółowo

TERMODYNAMIKA PROCESOWA I TECHNICZNA

TERMODYNAMIKA PROCESOWA I TECHNICZNA ERMODYNAMIKA PROCESOWA I ECHNICZNA Wykład II Podstawowe definicje cd. Podstawowe idealizacje termodynamiczne I i II Zasada termodynamiki Proste rzemiany termodynamiczne Prof. Antoni Kozioł, Wydział Chemiczny

Bardziej szczegółowo

5. Jednowymiarowy przepływ gazu przez dysze.

5. Jednowymiarowy przepływ gazu przez dysze. CZĘŚĆ II DYNAMIKA GAZÓW 9 rzeływ gazu rzez dysze. 5. Jednowymiarowy rzeływ gazu rzez dysze. Parametry krytyczne. 5.. Dysza zbieżna. T = c E - back ressure T c to exhauster Rys.5.. Dysza zbieżna. Równanie

Bardziej szczegółowo

ZASTOSOWANIE FUNKCJI ŻYWOŚCI PROCHU ARTYLERYJSKIEGO W OBLICZENIACH BALISTYKI WEWNĘTRZNEJ

ZASTOSOWANIE FUNKCJI ŻYWOŚCI PROCHU ARTYLERYJSKIEGO W OBLICZENIACH BALISTYKI WEWNĘTRZNEJ dr inż. Zygmunt PANKOWSKI Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia ZASTOSOWANIE FUNKCJI ŻYWOŚCI PROCHU ARTYLERYJSKIEGO W OBLICZENIACH BALISTYKI WEWNĘTRZNEJ Streszczenie: W artykule zawarto ois metody wykorzystującej

Bardziej szczegółowo

10. FALE, ELEMENTY TERMODYNAMIKI I HYDRODY- NAMIKI.

10. FALE, ELEMENTY TERMODYNAMIKI I HYDRODY- NAMIKI. 0. FALE, ELEMENY ERMODYNAMIKI I HYDRODY- NAMIKI. 0.9. Podstawy termodynamiki i raw gazowych. Podstawowe ojęcia Gaz doskonały: - cząsteczki są unktami materialnymi, - nie oddziałują ze sobą siłami międzycząsteczkowymi,

Bardziej szczegółowo

Zabezpieczenia upływowe w sieciach z przemiennikami częstotliwości w podziemiach kopalń

Zabezpieczenia upływowe w sieciach z przemiennikami częstotliwości w podziemiach kopalń dr inż. ADAM MARK Politechnika Śląska, Katedra lektryfikacji i Automatyzacji Górnictwa Zabezieczenia uływowe w sieciach z rzemiennikami częstotliwości w odziemiach koalń W artykule rzedstawiono wływ rzemiennika

Bardziej szczegółowo

ZEROWA ZASADA TERMODYNAMIKI

ZEROWA ZASADA TERMODYNAMIKI ERMODYNAMIKA Zerowa zasada termodynamiki Pomiar temeratury i skale temeratur Równanie stanu gazu doskonałego Cieło i temeratura Pojemność cielna i cieło właściwe Cieło rzemiany Przemiany termodynamiczne

Bardziej szczegółowo

Badanie i zastosowania półprzewodnikowego modułu Peltiera jako chłodziarki

Badanie i zastosowania półprzewodnikowego modułu Peltiera jako chłodziarki ĆWICZENIE 38 A Badanie i zastosowania ółrzewodnikowego modułu Peltiera jako chłodziarki Cel ćwiczenia: oznanie istoty zjawisk termoelektrycznych oraz ich oisu, zbadanie odstawowych arametrów modułu Peltiera,

Bardziej szczegółowo

M. Chorowski Podstawy Kriogeniki, wykład Metody uzyskiwania niskich temperatur - ciąg dalszy Dławienie izentalpowe

M. Chorowski Podstawy Kriogeniki, wykład Metody uzyskiwania niskich temperatur - ciąg dalszy Dławienie izentalpowe M. Corowski Podstawy Kriogeniki, wykład 4. 3. Metody uzyskiwania niskic temeratur - ciąg dalszy 3.. Dławienie izentalowe Jeżeli gaz rozręża się adiabatycznie w układzie otwartym, bez wykonania racy zewnętrznej

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA ENERGETYCZNA BUDYNKU

CHARAKTERYSTYKA ENERGETYCZNA BUDYNKU CHARAKTERYSTYKA ENERGETYCZNA BUDYNKU BUDYNEK OCENIANY RODZAJ BUDYNKU Mieszkalny ADRES BUDYNKU Celestynów, dz. nr ewid. 1046/2 Celestynów NAZWA ROJEKTU Budynek Mieszkalny Wielorodzinny Socjalny OWIERZCHNIA

Bardziej szczegółowo

J. Szantyr Wykład nr 16 Przepływy w przewodach zamkniętych

J. Szantyr Wykład nr 16 Przepływy w przewodach zamkniętych J. Szantyr Wykład nr 6 Przeływy w rzewodach zamkniętych Przewód zamknięty kanał o dowolnym kształcie rzekroju orzecznego, ograniczonym linią zamkniętą, całkowicie wyełniony łynem (bez swobodnej owierzchni)

Bardziej szczegółowo

1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zaoznanie się z metodą omiaru objętościowego natężenia rzeływu i wyznaczania średniej wartości rędkości łynu w r

1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zaoznanie się z metodą omiaru objętościowego natężenia rzeływu i wyznaczania średniej wartości rędkości łynu w r ZAKŁAD MECHANIKI PŁYNÓW I AERODYNAMIKI LABORATORIUM MECHANIKI PŁYNÓW ĆWICZENIE NR 2 WYZNACZANIE WYDATKU PŁYNU KRYZĄ ISA oracował: Piotr Strzelczyk Rzeszów 1997 1 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zaoznanie

Bardziej szczegółowo