Politechnika Białostocka

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Politechnika Białostocka"

Transkrypt

1 Politechnika Białostocka Wydział Elektryczny Katedra Elektroenergetyki Instrkcja do zajęć laboratoryjnych Temat ćwiczenia: BADANIE NAGRZEWANIA SIĘ PRZEWODÓW POD WPŁYWEM PRĄDU Ćwiczenie nr: 8 Laboratorim z rzedmiot: Podstawy Elektroenergetyki Kod: Oracował: mgr inż. Zbigniew Skibko 2006

2 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zaoznanie się ze zjawiskami cielnymi, wystęjącymi rzy różnych obciążeniach jednożyłowych rzewodów rądem rzemiennym i stałym, łożonych w stalowych lb winidrowych rrkach instalacyjnych. 2. Wiadomości odstawowe Przewodami elektroenergetycznymi nazywa się rządzenia elektryczne, które słżą do rzewodzenia rąd elektrycznego (rzesył energii) w liniach elektroenergetycznych i instalacjach elektrycznych. Przewód elektryczny, w ogólnym rzyadk, składa się z nastęjących elementów konstrkcyjnych: - żyły (fazowe, netralne i ochronne), - izolacja, - owłoka. Żyły rzewodów elektroenergetycznych wykonywane są z drtów miedzianych lb alminiowych. Charakterystycznym arametrem rzewodów gołych oraz żył rzewodów izolowanych jest ich rzekrój orzeczny (wyrażany w mm 2 ). W energetyce rozowszechniło się skrótowe określenie: rzekrój rzewod. Umownie dotyczy to rzekroj znamionowego żyły rzewod. Znamionowe rzekroje orzeczne żył tworzą znormalizowany ciąg i wynoszą: 0,15; 0,20; 0,35; 0,50; 0,75; 1; 1,5; 2,5; 4; 6; 10; 16; 25; 35; 50; 70; 95; 120; 150; 185; 240; 300; 400; 500; 630; 800; 1000 mm 2. W zależności od liczby żył rozróżnia się rzewody jedno i wielożyłowe. Przewody jednożyłowe zbdowane są z ojedynczej żyły miedzianej osłoniętej izolacją. Powszechnie stosowane są dwa tyy rzewodów jednożyłowych: DY oraz LY. Przewody ty DY osiadają żyłę wykonaną z ojedynczego drt miedzianego w izolacji z olichlork winyl (PVC). W rzewodach ty LY żyła miedziana osłonięta izolacją olwinitową wykonana jest jako wielodrtowa (tzw. linka). Przewody wielożyłowe składają się z co najmniej dwóch izolowanych żył mieszczonych we wsólnej osłonie izolacyjnej. Do gry rzewodów wielożyłowych zalicza się między innymi rzewody ty YDY. Żyły takich rzewodów wykonane są w izolacji olwinitowej oraz osłonięte są owłoką olwinitową. W zależności od rodzaj rzewod wielożyłowego (YDY(t,)żo) rzewody te rzyjmją różne kształty, i mają różne rzeznaczenie (do kładania w tynk, na tynk). Powszechnie sotykane są rzewody dw, trzy, cztero- i ięciożyłowe o rzekroj żył od 1 3

3 do 10 mm 2. Przewody wielożyłowe mogą być wykonywane z żyłami w ostaci ojedynczych drtów miedzianych (YDY) lb też z żyłami w ostaci linki miedzianej (YLY). Izolacja żył rzewod jest elementem konstrkcyjnym, słżącym do odizolowania oszczególnych elementów rzewod od siebie oraz od części rzewodzących dostęnych i obcych. Izolację wykonje się w ostaci wytłoczenia z materiał termolastycznego (olwinit, olietylen) lb wytłoczenia i sieciowania (olietylen sieciowany, gma). Na izolację nakładana jest owłoka, która jest szczelną warstwą wykonaną z olwinit bądź olietylen. Powłoka zaobiega rzenikani wilgoci do wnętrza rzewod. Przewody i kable oznaczone są symbolem literowym, który określa ich skład materiałowy i konstrkcję. Prąd elektryczny łynący w żyle rzewod owodje jej nagrzewanie się. Cieło owstające w żyle owodje wzrost jej temeratry i częściowo zostaje oddane do otoczenia. Dla jednorodnego rzewod obciążonego rądem o stałej wartości możemy naisać bilans energetyczny rzewod, zgodnie z zasadą zachowania energii dt = s l cdϑ + α S l ( ϑ ϑo ) dt (1) w którym: - moc chwilowa tracona w rzewodnik [W]; t - czas [s]; s - rzekrój rzewodnika [cm 2 ]; l - dłgość odcinka rzewodnika [cm]; c - cieło właściwe materiał rzewodowego [J/cm 3 C]; ϑ - temeratra rzewodnika [ C]; ϑ o - temeratra otoczenia [ C]; α - wsółczynnik oddawania cieła [W/cm 2 C]; jednostkę dłgości rzewod [cm 2 /cm]. S - owierzchnia zewnętrzna rzyadająca na W odanym bilansie energetycznym rzewod wyraz o lewej stronie równania (1) określa ilość cieła wytworzonego rzez łynący w rzewodzie rąd, natomiast ierwszy wyraz rawej strony równania określa ilość cieła otrzebnego do odwyższenia temeratry żyły rzewod o dϑ, a drgi wyraz - ilość cieła oddanego rzez rzewód do otoczenia wsktek wymiany cieła. Moc zżywana rzez rzewód obciążony rądem o stałej wartości sktecznej można obliczyć z zależności w której: k d 2 P = kd I ρ l s - wsółczynnik strat dodatkowych wywołanych wływem zmiennych ól magnetycznych (1< k <1,15); ρ - rezystywność materiał rzewodowego [ Ω cm]. d Po odstawieni wyrażenia (2) do (1) otrzymje się zależność: k 2 ρ l I dt = s l cdϑ + α S ( ϑ ϑo dt (3) s d ) (2) 4

4 Zakładając stałe wartości k d,ρ, c, k z równania (3) można obliczyć wzrost temeratry rzewod onad temeratrę otoczenia: 1 e + ( ϑ ϑo ) e α S α S k 2 t d ρ c s c ϑ ϑo = I s ) (4) α S c rzy czym: t - czas od chwili rozoczęcia obserwacji rzebieg nagrzewania [s]; ϑ - temeratra oczątkowa rzewod w chwili rozoczęcia obserwacji [ C]; ϑ - temeratra rzewod o czasie t [s]. c s Wyrażenie α S we wzorze (4) ma wymiar czas i nazywane jest cielną stałą czasową T. Wobec tego, że T > 0, wyrażenie e S α t c s temeratra ϑ rzewod dąży do wartości stalonej Po odstawieni równania krzywej nagrzewania: Zawarta w równani (6) temeratra stalona ϑ = ϑ dąży, w miarę ływ czas, do zera, a rzy czym k 2 lim( ) d ρ ϑ ϑo = ϑ ϑo = I (5) t α S s T = cs / αs i wyrażenia (5) do wzor (4) otrzymje się równanie t T ϑ = ϑ ( ϑ ϑ ) e (6) ϑ zależy od temeratry otoczenia. Dla każdej temeratry otoczenia otrzymamy inną krzywą ϑ = f (t) o rzędnych rzesniętych w górę lb w dół o tą samą wartość. Z zależności (6) można snąć temeratrę otoczenia wrowadzając rzyrosty temeratr: τ = ϑ ϑo ; τ = ϑ ϑo. Otrzymjemy wówczas równanie nagrzewania dla dowolnej temeratry lb ϑo t T τ τ = ( τ τ ) e (7) w którym: τ t = + τ τ T ( τ τ ) 1 e (8) - oczątkowy rzyrost temeratry rzewod onad temeratrę otoczenia [ C]. 5

5 Jeżeli rzewód na oczątk obserwacji ma temeratrę otoczenia ( τ = 0), wówczas zależność (7) rzyjmje ostać: t T = τ τ 1 e (9) Można rzyjąć, że cielna stała czasowa jest równa czasowi, o którym rzewód jednorodny, całkowicie cielnie odizolowany osiągnąłby temeratrę równą temeratrze stalonej rzy zwykłej wymianie cieła. Stałą czasową nagrzewania można wyznaczyć kreśląc w dowolnym nkcie krzywej nagrzewania styczną do tej krzywej aż do rzecięcia się z rostą Dłgość odstycznej mierzona na rostej rzyjętej skali czas. τ const. = τ const jest równa stałej czasowej nagrzewania w = Dotychczasowe rozważania dotyczą idealnych warnków nagrzewania się i stygnięcia rzewodów. Założono, że wielkości k d, ρ, c, k mają stałe wartości. Jednakże wsktek zmienności tych arametrów obserwowane w raktyce charakterystyki nagrzewania się i stygnięcia rzewodów odbiegają od rzebieg wykładniczego. W zakresie temeratr nie rzekraczających 120 C zmiany arametrów rzewodów nie są jednak dże. Z rzebieg krzywej nagrzewania wynika, że jeżeli obciążenie rzewod rądem elektrycznym trwa dłżej niż cztery stałe czasowe, rzewód ten osiąga temeratrę staloną. Określa się wówczas, że rzewód był obciążony dłgotrwale. W elektrotechnice obciążalność rądową dłgotrwałą kojarzy się z normalnymi, orawnymi warnkami racy torów rądowych, gdy ich temeratra nie rzekracza temeratry doszczalnej. Obciążalność rądowa dłgotrwała (I z ): jest to skteczna wartość rąd o niezmiennym natężeni, który rzeływając rzez rzewód w czasie nieskończenie dłgim (w określonych warnkach jego łożenia i będącego w określonej temeratrze otoczenia) owodje odwyższenie się temeratry rzewod do wartości doszczalnej dłgotrwale. Dla izolacji wykonanej z olichlork winyl temeratra doszczalna dłgotrwale określona została (na odstawie norm) na oziomie 70 C. Wartość ta względnia szkodliwy wływ rzegrzania rzewod na jego wytrzymałość mechaniczną, stan izolacji, zestyki oraz otoczenie. Obciążalność rądowa rzewodów odana jest w tablicach, w zależności od rzekroj żył, materiał z jakiego wykonane zostały żyły, materiał i konstrkcji izolacji oraz od sosob łożenia rzewodów. Obciążalność rądowa jest odana rzy założonej obliczeniowej temeratrze otoczenia (wg normy PN IEC temeratra otoczenia wynosi 30 C). Przy stalani obciążalności rądowej rzewodów i kabli ważna jest również liczba 6

6 obciążonych rądem żył. Jeżeli w rzewodzie (obwodzie) wielożyłowym rozływ rądów jest równomierny, to nie wymaga się względnienia żyły netralnej. Przewody czterożyłowe i ięciożyłowe mogą mieć większą obciążalność rądową dłgotrwałą, gdy obciążone są jedynie trzy żyły. Jeżeli żyła netralna rzewod wielożyłowego jest obciążona na sktek asymetrii obciążenia obwod, to owinna ona być dobrana w oarci o największe obciążenie tego obwod. Obciążenie dłgotrwałe rzewodów wystęją w raktyce bardzo rzadko, jednak gdy czas obciążenia jest dłższy niż 3 4 cielne stałe czasowe, można rzyjąć, że obciążenie jest dłgotrwałe. W rzyadk, gdy rzeływ rąd w rzewodzie nastęje w rzeciąg takiego czas, że rzewód nie zdąży osiągnąć temeratry doszczalnej dłgotrwale, by nastęnie oddawać cieło, aż do osiągnięcia temeratry stalonej równej temeratrze otoczenia, wówczas obciążenie takie nazywa się obciążeniem dorywczym. Największą wartość rąd, jaki może łynąć w czasie trwania obciążenia t, który sowodje nagrzanie rzewod do temeratry doszczalnej dłgotrwale wyznacza się z zależności: I dz = I Z 1 1 e t T (10) rzy czym: I dz rąd, który rzeływając rzez rzewód sowodje nagrzanie rzewod do temeratry doszczalnej dłgotrwale; I Z - rąd doszczalny dłgotrwale rzewod; t czas trwania obciążenia rzewod; T cielna stała czasowa rzewod. Natomiast obciążenie zmienne o owtarzających się na rzemian okresach obciążenia i rzerw bezrądowych nazywa się obciążeniem rzerywanym. Największą doszczalną wartość zastęczego rąd I Z, jaki może łynąć w rzewodzie rzy racy rzerywanej o równych cyklach racy i stałych wartościach rąd obciążenia wyznacza się z zależności: I Z = I Z 1 e 1 e t + t1 T t T (11) rzy czym: t czas trwania obciążenia rzewod; t 1 czas trwania rzerwy w obciążeni rzewod. Tabela 1. Obciążalność rądowa dłgotrwała (w amerach) jednożyłowych rzewodów ty DY 1,5 mm 2, o żyłach miedzianych w izolacja z PVC. Temeratra doszczalna dłgotrwale żyły 70 o C, temeratra otoczenia 30 o C [wg PN IEC ] 7

7 Liczba rzewodów w jednej rrce I Z [A] 1 17,5 4 15,5 3. Przebieg ćwiczenia W trakcie ćwiczenia należy: 1) Dla wybranych rzez rowadzącego linii (kład omiarowy rzedstawiono na rys. 1), wyznaczyć krzywe nagrzewania rzewodów od wływem łynącego rzez nie rąd (rzemiennego i stałego). Pomiar należy dokonywać co 15 s, do osiągnięcia rzez rzewód temeratry doszczalnej dłgotrwale ięć kolejnych, owtarzających się wyników omiarów. Wartości rądów obciążenia (rądów doszczalnych dłgotrwale) odano w tabeli 2, rzy czym dla linii 4xDY 1,5 rąd łynący w rzewodzie jest równy 0,25 wartości rąd odczytanego z ameromierza. Rozmieszczenie termoar odano na rys. 2. Rys. 1. Schemat ideowy obwod rądowego kład omiarowego (a) oraz schemat lit sterjącego (b) Kolejność załączania kład - rzy obciążeni rądem rzemiennym: WG PZ PZ-AC PZ 1 PZ 5 (w zależności od wybranego obwod) - rzy obciążeni rądem stałym: WG PZ PZ-dC PZ 1 PZ 5 (w zależności od wybranego obwod) 8

8 2) Korzystając z zależności 10 i 11 dla odanych rzez rowadzącego cykli racy wyznaczyć wartości zastęczych rądów doszczalnych rzy obciążeni dorywczym i rzerywanym. Rys. 2. Rozmieszczenie termoar w badanych liniach elektrycznych 4. Oracowanie wyników badań Srawozdanie stdenckie owinno zawierać: - Cel ćwiczenia - Schematy kładów omiarowych - Tabelaryczne zestawienie wyników badań oraz wykresy zależności ϑ = f (t) - Obliczenia - Wnioski 9

9 We wnioskach należy zwrócić szczególną wagę na omówienie otrzymanych w wynik omiarów wykresów. 6. Literatra 1. Lejdy B.: Instalacje elektryczne w obiektach bdowlanych, WNT, Warszawa 2005, 2. Lejdy B.: Laboratorim rządzeń elektroenergetycznych, WPB, Białystok 1999, 3. Markiewicz H.: Instalacje elektryczne, WNT, Warszawa 1996, 4. Poradnik Inżyniera Elektryka, raca zbiorowa, WNT, Warszawa 1997, 7. Wymagania BHP Podczas wykonywania ćwiczeń w laboratorim należy rzestrzegać nastęjących zasad: 1. Przed rzystąieniem do badań należy dokonać oględzin rzydzielonej aaratry i rządzeń. Stwierdzone szkodzenia owinny być zgłaszane rowadzącem ćwiczenia. 2. Ze stanowiska omiarowego należy snąć wszelkie zbędne rzedmioty a zwłaszcza nieotrzebne rzewody montażowe. 3. Włączenie badanego kład do naięcia może odbywać się jedynie w obecności i za zgodą rowadzącego ćwiczenia, o srawdzeni rzez niego kład. Przed załączeniem kład trzeba ewnić się, czy nikt nie manilje rzy kładzie omiarowym. Za szkodzenie rzyrządów i inne straty wynikłe z winy ćwiczących odowiadają oni materialnie. 4. Po załączeni naięcia nie wolno wykonywać żadnych rzełączeń w kładzie. Rozmontowanie i ewentalne rzełączenia mogą być robione o wyłączeni naięcia i za zgodą rowadzącego ćwiczenia. 5. Podczas wykonywania ćwiczenia należy nikać stykania się z wszelkiego rodzaj dobrze ziemionymi rzewodzącymi rzedmiotami, takimi jak i kaloryfery, instalacje wodociągowe it. 6. Wykonywanie ćwiczeń może odbywać się tylko na stanowisk wskazanym rzez rowadzącego. Nie wolno żywać innego srzęt i aaratów niż te, które rzydzielił rowadzący ćwiczenia. 7. Niedozwolona jest samowolna obsłga rozdzielnic głównych w laboratorim, a zwłaszcza załączanie naięcia na stanowiska omiarowe. 10

Podstawy Elektroenergetyki 2

Podstawy Elektroenergetyki 2 POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY Katedra Elektroenergetyki, Fotoniki i Techniki Świetlnej Laboratorium z przedmiotu: Podstawy Elektroenergetyki 2 Kod: ES1A500 037 Temat ćwiczenia: BADANIE SPADKÓW

Bardziej szczegółowo

Politechnika Białostocka

Politechnika Białostocka Politechnika Białostocka Wydział Elektryczny Katedra Elektroenergetyki Instrukcja do zajęć laboratoryjnych Temat ćwiczenia: INSTALACJE ELEKTROENERGETYCZNE UKŁADY STEROWANIA OŚWIETLENIEM Ćwiczenie nr: 2

Bardziej szczegółowo

Ćw. 1. BADANIE PRZEBIEGÓW NAGRZEWANIA SIĘ I STYGNIĘCIA PRZEWODÓW PRZY OBCIĄŻENIU PRZERYWANYM

Ćw. 1. BADANIE PRZEBIEGÓW NAGRZEWANIA SIĘ I STYGNIĘCIA PRZEWODÓW PRZY OBCIĄŻENIU PRZERYWANYM Ćw. 1. BADANIE PRZEBIEGÓW NAGRZEWANIA SIĘ I SYGNIĘCIA PRZEWODÓW PRZY OBCIĄŻENIU PRZERYWANYM 1. Wprowadzenie 1.1. Wiadomości podstawowe W eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i ich elementów, a do

Bardziej szczegółowo

Podstawy Elektroenergetyki 2

Podstawy Elektroenergetyki 2 POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY Katedra Elektroenergetyki, Fotoniki i Techniki Świetlnej Laboratorium z przedmiotu: Podstawy Elektroenergetyki 2 Kod: ES1A500 037 Ćwiczenie nr 6 BADANIE REZYSTANCJI

Bardziej szczegółowo

P O L I T E C H N I K A W A R S Z A W S K A

P O L I T E C H N I K A W A R S Z A W S K A P O L I T E C H N I K A W A R S Z A W S K A WYDZIAŁ BUDOWNICTWA, MECHANIKI I PETROCHEMII INSTYTUT INŻYNIERII MECHANICZNEJ LABORATORIUM NAPĘDÓW I STEROWANIA HYDRAULICZNEGO I PNEUMATYCZNEGO Instrkcja do

Bardziej szczegółowo

Pracownia elektryczna i elektroniczna

Pracownia elektryczna i elektroniczna Pracownia elektryczna i elektroniczna Srawdzanie skuteczności ochrony rzeciworażeniowej 1.... 2.... 3.... Klasa: Grua: Data: Ocena: 1. Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jest zaoznanie ze sosobami srawdzania

Bardziej szczegółowo

BADANIE OBWODÓW TRÓJFAZOWYCH

BADANIE OBWODÓW TRÓJFAZOWYCH Katedra Energetyki Laboratorium Podstaw Elektrotechniki i Elektroniki Instrukcja do ćwiczenia: BADAIE OBWODÓW TÓJFAZOWYCH . Odbiornik rezystancyjny ołączony w gwiazdę. Podłączyć woltomierze ameromierze

Bardziej szczegółowo

Politechnika Białostocka

Politechnika Białostocka Politechnika Białostocka Wydział Elektryczny Katedra Elektroenergetyki Instrukcja do zajęć laboratoryjnych Temat ćwiczenia: STEROWANIE SILNIKÓW INDUKCYJNYCH STYCZNIKAMI Ćwiczenie nr: 6 Laboratorium z przedmiotu:

Bardziej szczegółowo

Podstawy Elektroenergetyki 2

Podstawy Elektroenergetyki 2 POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY Katedra Elektroenergetyki, Fotoniki i Techniki Świetlnej Laboratorium z przedmiotu: Podstawy Elektroenergetyki 2 Kod: ES1A500 037 Temat ćwiczenia: STEROWANIE

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM TECHNIKI CIEPLNEJ INSTYTUTU TECHNIKI CIEPLNEJ WYDZIAŁ INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ENERGETYKI POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ

LABORATORIUM TECHNIKI CIEPLNEJ INSTYTUTU TECHNIKI CIEPLNEJ WYDZIAŁ INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ENERGETYKI POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ INSTYTUTU TECHNIKI CIEPLNEJ WYDZIAŁ INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ENERGETYKI POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ INSTRUKCJA LABORATORYJNA Temat ćwiczenia: KONWEKCJA SWOBODNA W POWIETRZU OD RURY Konwekcja swobodna od rury

Bardziej szczegółowo

Pracownia elektryczna i elektroniczna

Pracownia elektryczna i elektroniczna Pracownia elektryczna i elektroniczna Srawdzanie skuteczności ochrony rzeciworażeniowej 1.... 2.... 3.... Klasa: Grua: Data: Ocena: 1. Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jest zaoznanie ze sosobami srawdzania

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM TECHNIKI CIEPLNEJ INSTYTUTU TECHNIKI CIEPLNEJ WYDZIAŁ INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ENERGETYKI POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ

LABORATORIUM TECHNIKI CIEPLNEJ INSTYTUTU TECHNIKI CIEPLNEJ WYDZIAŁ INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ENERGETYKI POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ INSYUU ECHNIKI CIEPLNEJ WYDZIAŁ INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ENERGEYKI POLIECHNIKI ŚLĄSKIEJ INSRUKCJA LABORAORYJNA emat ćwiczenia: WYZNACZANIE WSPÓŁCZYNNIKA WNIKANIA CIEPŁA DLA KONWEKCJI WYMUSZONEJ W RURZE

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI WIADOMOŚCI OGÓLNE 2. ĆWICZENIA

SPIS TREŚCI WIADOMOŚCI OGÓLNE 2. ĆWICZENIA SPIS TEŚCI 1. WIADOMOŚCI OGÓLNE... 6 1.2. Elektryczne rzyrządy omiarowe... 18 1.3. Określanie nieewności omiarów... 45 1.4. Pomiar rezystancji, indukcyjności i ojemności... 53 1.5. Organizacja racy odczas

Bardziej szczegółowo

Wydział Elektryczny Zakład Elektroenergetyki

Wydział Elektryczny Zakład Elektroenergetyki Wydział Elektryczny Zakład Elektroenergetyki Instrukcja do zajęć laboratoryjnych z przedmiotu: BUDOWA I EKSPLOATACJA INSTALACJI I URZĄDZEŃ ELEKTRYCZNYCH KOD: ES1A610 212 Ćwiczenie nr: 2 Temat ćwiczenia:

Bardziej szczegółowo

OBCIĄŻALNOŚĆ PRĄDOWA GÓRNEJ SIECI TRAKCYJNEJ CURRENT-CARRYING CAPACITY OF OVERHEAD CONTACT LINE

OBCIĄŻALNOŚĆ PRĄDOWA GÓRNEJ SIECI TRAKCYJNEJ CURRENT-CARRYING CAPACITY OF OVERHEAD CONTACT LINE ARTUR ROJEK, WIESŁAW MAJEWSKI, MAREK KANIEWSKI, TADEUSZ KNYCH OBCIĄŻALNOŚĆ PRĄDOWA GÓRNEJ SIECI TRAKCYJNEJ CURRENT-CARRYING CAPACITY OF OVERHEAD CONTACT LINE Streszczenie W artykule rzedstawiono wyniki

Bardziej szczegółowo

Temat: Oscyloskop elektroniczny Ćwiczenie 2

Temat: Oscyloskop elektroniczny Ćwiczenie 2 PLANOWANIE I TECHNIKA EKSPERYMENTU Program ćwiczenia Temat: Oscylosko elektroniczny Ćwiczenie 2 Sis rzyrządów omiarowych Program ćwiczenia 1. Pomiar naięcia i częstotliwości 1.1. Przygotować oscylosko

Bardziej szczegółowo

Wydział Elektryczny Katedra Elektrotechniki Teoretycznej i Metrologii. Instrukcja do zajęć laboratoryjnych z przedmiotu METROLOGIA

Wydział Elektryczny Katedra Elektrotechniki Teoretycznej i Metrologii. Instrukcja do zajęć laboratoryjnych z przedmiotu METROLOGIA Politechnika Białostocka Wydział Elektryczny Katedra Elektrotechniki Teoretycznej i Metrologii Instrukcja do zajęć laboratoryjnych z rzedmiotu METOLOGIA Kod rzedmiotu: ESC 000 TSC 00008 Ćwiczenie t. MOSTEK

Bardziej szczegółowo

Ć W I C Z E N I E N R C-5

Ć W I C Z E N I E N R C-5 INSTYTUT FIZYKI WYDZIAŁ INŻYNIERII PRODUKCJI I TECHNOLOGII ATERIAŁÓW POLITECHNIKA CZĘSTOCHOWSKA PRACOWNIA ECHANIKI I CIEPŁA Ć W I C Z E N I E N R C-5 WYZNACZANIE CIEPŁA PAROWANIA WODY ETODĄ KALORYETRYCZNĄ

Bardziej szczegółowo

INTERPRETACJA WYNIKÓW BADANIA WSPÓŁCZYNNIKA PARCIA BOCZNEGO W GRUNTACH METODĄ OPARTĄ NA POMIARZE MOMENTÓW OD SIŁ TARCIA

INTERPRETACJA WYNIKÓW BADANIA WSPÓŁCZYNNIKA PARCIA BOCZNEGO W GRUNTACH METODĄ OPARTĄ NA POMIARZE MOMENTÓW OD SIŁ TARCIA Górnictwo i Geoinżynieria Rok 3 Zeszyt 008 Janusz aczmarek* INTERPRETACJA WYNIÓW BADANIA WSPÓŁCZYNNIA PARCIA BOCZNEGO W GRUNTACH METODĄ OPARTĄ NA POMIARZE MOMENTÓW OD SIŁ TARCIA 1. Wstę oncecję laboratoryjnego

Bardziej szczegółowo

Jest to zasada zachowania energii w termodynamice - równoważność pracy i ciepła. Rozważmy proces adiabatyczny sprężania gazu od V 1 do V 2 :

Jest to zasada zachowania energii w termodynamice - równoważność pracy i ciepła. Rozważmy proces adiabatyczny sprężania gazu od V 1 do V 2 : I zasada termodynamiki. Jest to zasada zachowania energii w termodynamice - równoważność racy i cieła. ozważmy roces adiabatyczny srężania gazu od do : dw, ad - wykonanie racy owoduje rzyrost energii wewnętrznej

Bardziej szczegółowo

Wykład 2. Przemiany termodynamiczne

Wykład 2. Przemiany termodynamiczne Wykład Przemiany termodynamiczne Przemiany odwracalne: Przemiany nieodwracalne:. izobaryczna = const 7. dławienie. izotermiczna = const 8. mieszanie. izochoryczna = const 9. tarcie 4. adiabatyczna = const

Bardziej szczegółowo

1. Model procesu krzepnięcia odlewu w formie metalowej. Przyjęty model badanego procesu wymiany ciepła składa się z następujących założeń

1. Model procesu krzepnięcia odlewu w formie metalowej. Przyjęty model badanego procesu wymiany ciepła składa się z następujących założeń ROK 4 Krzenięcie i zasilanie odlewów Wersja 9 Ćwicz. laboratoryjne nr 4-04-09/.05.009 BADANIE PROCESU KRZEPNIĘCIA ODLEWU W KOKILI GRUBOŚCIENNEJ PRZY MAŁEJ INTENSYWNOŚCI STYGNIĘCIA. Model rocesu krzenięcia

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT INŻYNIERII ŚRODOWISKA ZAKŁAD GEOINŻYNIERII I REKULTYWACJI ĆWICZENIE NR 2

INSTYTUT INŻYNIERII ŚRODOWISKA ZAKŁAD GEOINŻYNIERII I REKULTYWACJI ĆWICZENIE NR 2 INSTYTUT INŻYNIERII ŚRODOWISKA ZAKŁAD GEOINŻYNIERII I REKULTYWACJI Laboratorium z mechaniki łynów ĆWICZENIE NR OKREŚLENIE WSPÓLCZYNNIKA STRAT MIEJSCOWYCH PRZEPŁYWU POWIETRZA W RUROCIĄGU ZAKRZYWIONYM 1.

Bardziej szczegółowo

Metody doświadczalne w hydraulice Ćwiczenia laboratoryjne. 1. Badanie przelewu o ostrej krawędzi

Metody doświadczalne w hydraulice Ćwiczenia laboratoryjne. 1. Badanie przelewu o ostrej krawędzi Metody doświadczalne w hydraulice Ćwiczenia laboratoryjne 1. adanie rzelewu o ostrej krawędzi Wrowadzenie Przelewem nazywana jest cześć rzegrody umiejscowionej w kanale, onad którą może nastąić rzeływ.

Bardziej szczegółowo

Pierwsze prawo Kirchhoffa

Pierwsze prawo Kirchhoffa Pierwsze rawo Kirchhoffa Pierwsze rawo Kirchhoffa dotyczy węzłów obwodu elektrycznego. Z oczywistej właściwości węzła, jako unktu obwodu elektrycznego, który: a) nie może być zbiornikiem ładunku elektrycznego

Bardziej szczegółowo

1 przewodu. Mgr inż. Andrzej Makuch Podstawy Elektroenergetyki 2011/12

1 przewodu. Mgr inż. Andrzej Makuch Podstawy Elektroenergetyki 2011/12 1. Charakterystyka przewodów. Tabela 1. Parametry przewodów miedzianych (Cu) gołych. Mgr inż. Andrzej Makuch Podstawy Elektroenergetyki 2011/12 znamionowy obliczeniowy Liczba drutów Średnica drutu Średnica

Bardziej szczegółowo

Przewody elektroenergetyczne samonośne o żyłach aluminiowych i izolacji. polietylen usieciowany, odporny na rozprzestrzenianie płomienia

Przewody elektroenergetyczne samonośne o żyłach aluminiowych i izolacji. polietylen usieciowany, odporny na rozprzestrzenianie płomienia Przewód AsXSn 0,6/1kV Przewody elektroenergetyczne samonośne o żyłach aluminiowych i izolacji z polietylenu usieciowanego odpornego na rozprzestrzenianie płomienia. Jedno i wielożyłowe, napięcie znamionowe:

Bardziej szczegółowo

Kable elektroenergetyczne miedziane o izolacji i powłoce polwinitowej

Kable elektroenergetyczne miedziane o izolacji i powłoce polwinitowej Kable YKY 1), YKY-żo 1), YnKY 1) 0,6/1kV Kable elektroenergetyczne miedziane o izolacji i powłoce polwinitowej NORMA: PN-93/E-90401 oraz PN-93/E-90400, ZN-97/MP-13-K-119 IEC60502-1, PN-HD 603 S1 CHARAKTERYSTYKA:

Bardziej szczegółowo

Kable elektroenergetyczne aluminiowe o izolacji i powłoce polwinitowej. okrągłe zagęszczane (RMC), sektorowe (SM)

Kable elektroenergetyczne aluminiowe o izolacji i powłoce polwinitowej. okrągłe zagęszczane (RMC), sektorowe (SM) Kable YAKY 1), YAKY-żo 1) 0,6/1kV Kable elektroenergetyczne aluminiowe o izolacji i powłoce polwinitowej NORMA PN-93/E-90401 oraz PN-93/E-90400, IEC 60502-1, PN-HD 603 S1 CHARAKTERYSTYKA: Żyły: aluminiowe

Bardziej szczegółowo

Cieplne Maszyny Przepływowe. Temat 4 Charakterystyki ogólne i przy zmiennych wymiarach maszyn wirujących. Część I Podstawy teorii

Cieplne Maszyny Przepływowe. Temat 4 Charakterystyki ogólne i przy zmiennych wymiarach maszyn wirujących. Część I Podstawy teorii 37 wymiarach maszyn wirjących. 38 wymiarach maszyn wirjących. 4. Wstę W niniejszym rozdziale zostanie objaśniony sosób: - rzedstawiania charakterystyk maszyn wirjących, - wyznaczania nkt racy srężarki

Bardziej szczegółowo

Ćw. 11 Wyznaczanie prędkości przepływu przy pomocy rurki spiętrzającej

Ćw. 11 Wyznaczanie prędkości przepływu przy pomocy rurki spiętrzającej Ćw. Wyznaczanie rędkości rzeływu rzy omocy rurki siętrzającej. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zaoznanie się z metodą wyznaczania rędkości rzeływu za omocą rurek siętrzających oraz wykonanie charakterystyki

Bardziej szczegółowo

J. Szantyr Wykład nr 25 Przepływy w przewodach zamkniętych I

J. Szantyr Wykład nr 25 Przepływy w przewodach zamkniętych I J. Szantyr Wykład nr 5 Przeływy w rzewodach zamkniętych I Przewód zamknięty kanał o dowonym kształcie rzekroju orzecznego, ograniczonym inią zamkniętą, całkowicie wyełniony łynem (bez swobodnej owierzchni)

Bardziej szczegółowo

Analiza nośności pionowej pojedynczego pala

Analiza nośności pionowej pojedynczego pala Poradnik Inżyniera Nr 13 Aktualizacja: 09/2016 Analiza nośności ionowej ojedynczego ala Program: Plik owiązany: Pal Demo_manual_13.gi Celem niniejszego rzewodnika jest rzedstawienie wykorzystania rogramu

Bardziej szczegółowo

Katedra Silników Spalinowych i Pojazdów ATH ZAKŁAD TERMODYNAMIKI. Pomiar ciepła spalania paliw gazowych

Katedra Silników Spalinowych i Pojazdów ATH ZAKŁAD TERMODYNAMIKI. Pomiar ciepła spalania paliw gazowych Katedra Silników Salinowych i Pojazdów ATH ZAKŁAD TERMODYNAMIKI Pomiar cieła salania aliw gazowych Wstę teoretyczny. Salanie olega na gwałtownym chemicznym łączeniu się składników aliwa z tlenem, czemu

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie nr 3. Wyznaczanie współczynnika Joule a-thomsona wybranych gazów rzeczywistych.

Ćwiczenie nr 3. Wyznaczanie współczynnika Joule a-thomsona wybranych gazów rzeczywistych. Termodynamika II ćwiczenia laboratoryjne Ćwiczenie nr 3 Temat: Wyznaczanie wsółczynnika Joule a-tomsona wybranyc gazów rzeczywistyc. Miejsce ćwiczeń: Laboratorium Tecnologii Gazowyc Politecniki Poznańskiej

Bardziej szczegółowo

Kalorymetria paliw gazowych

Kalorymetria paliw gazowych Katedra Termodynamiki, Teorii Maszyn i Urządzeń Cielnych W9/K2 Miernictwo energetyczne laboratorium Kalorymetria aliw gazowych Instrukcja do ćwiczenia nr 7 Oracowała: dr inż. Elżbieta Wróblewska Wrocław,

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA KRAKOWSKA Instytut Inżynierii Cieplnej i Procesowej Zakład Termodynamiki i Pomiarów Maszyn Cieplnych

POLITECHNIKA KRAKOWSKA Instytut Inżynierii Cieplnej i Procesowej Zakład Termodynamiki i Pomiarów Maszyn Cieplnych Laboratorium Termodynamiki i Pomiarów Maszyn Cielnych Przeływomierze zwężkowe POLITECHNIKA KRAKOWSKA Instytut Inżynierii Cielnej i Procesowej Zakład Termodynamiki i Pomiarów Maszyn Cielnych LABORATORIUM

Bardziej szczegółowo

Straty mocy w liniach kablowych zasilających odbiorniki nieliniowe

Straty mocy w liniach kablowych zasilających odbiorniki nieliniowe Straty mocy w liniach kablowych zasilających odbiorniki nieliniowe Grzegorz Hołdyński, Jerzy Niebrzydowski Politechnika Białostocka 1. Wrowadzenie Wzrastający udział odbiorników elektronicznych w mocy

Bardziej szczegółowo

Sprawozdanie z laboratorium proekologicznych źródeł energii

Sprawozdanie z laboratorium proekologicznych źródeł energii P O L I T E C H N I K A G D A Ń S K A Srawozdanie z laboratorim roekologicznych źródeł energii Temat: Wyznaczanie srawności konwersji energii romieniowania słonecznego w energię cielną w kolektorach słonecznych.

Bardziej szczegółowo

Instrukcja do laboratorium z fizyki budowli. Ćwiczenie: Pomiar i ocena hałasu w pomieszczeniu

Instrukcja do laboratorium z fizyki budowli. Ćwiczenie: Pomiar i ocena hałasu w pomieszczeniu nstrukcja do laboratorium z fizyki budowli Ćwiczenie: Pomiar i ocena hałasu w omieszczeniu 1 1.Wrowadzenie. 1.1. Energia fali akustycznej. Podstawowym ojęciem jest moc akustyczna źródła, która jest miarą

Bardziej szczegółowo

STUDIA I STOPNIA STACJONARNE ELEKTROTECHNIKA

STUDIA I STOPNIA STACJONARNE ELEKTROTECHNIKA STUDIA I STOPNIA STACJONARNE ELEKTROTECHNIKA PRZEDMIOT: ROK: 3 SEMESTR: 5 (zimowy) RODZAJ ZAJĘĆ I LICZBA GODZIN: LICZBA PUNKTÓW ECTS: RODZAJ PRZEDMIOTU: URZĄDZENIA ELEKTRYCZNE 5 Wykład 30 Ćwiczenia Laboratorium

Bardziej szczegółowo

Stany materii. Masa i rozmiary cząstek. Masa i rozmiary cząstek. m n mol. n = Gaz doskonały. N A = 6.022x10 23

Stany materii. Masa i rozmiary cząstek. Masa i rozmiary cząstek. m n mol. n = Gaz doskonały. N A = 6.022x10 23 Stany materii Masa i rozmiary cząstek Masą atomową ierwiastka chemicznego nazywamy stosunek masy atomu tego ierwiastka do masy / atomu węgla C ( C - izoto węgla o liczbie masowej ). Masą cząsteczkową nazywamy

Bardziej szczegółowo

WYKŁAD 14 PROSTOPADŁA FALA UDERZENIOWA

WYKŁAD 14 PROSTOPADŁA FALA UDERZENIOWA WYKŁAD 4 PROSTOPADŁA FALA UDERZENIOWA PROSTOPADŁA FALA UDERZENIOWA. ADIABATA HUGONIOTA. S 0 normal shock wave S Gazodynamika doszcza istnienie silnych nieciągłości w rzeływach gaz. Najrostszym rzyadkiem

Bardziej szczegółowo

J. Szantyr Wykład nr 16 Przepływy w przewodach zamkniętych

J. Szantyr Wykład nr 16 Przepływy w przewodach zamkniętych J. Szantyr Wykład nr 6 Przeływy w rzewodach zamkniętych Przewód zamknięty kanał o dowolnym kształcie rzekroju orzecznego, ograniczonym linią zamkniętą, całkowicie wyełniony łynem (bez swobodnej owierzchni)

Bardziej szczegółowo

Płytowe wymienniki ciepła. 1. Wstęp

Płytowe wymienniki ciepła. 1. Wstęp Płytowe wymienniki cieła. Wstę Wymienniki łytowe zbudowane są z rostokątnych łyt o secjalnie wytłaczanej owierzchni, oddzielonych od siebie uszczelkami. Płyty są umieszczane w secjalnej ramie, gdzie są

Bardziej szczegółowo

Termodynamika techniczna

Termodynamika techniczna Termodynamika techniczna Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska Ekologiczne Źródła Energii II rok Pomiar wilgotności owietrza Instrukcja do ćwiczenia Katedra Systemów Energetycznych i Urządzeń

Bardziej szczegółowo

zbiór punktów o idealnej sprężystości i braku wzajemnych oddziaływań, spełnia prawa Boyle a-mariotta, Gay-Lussaca-Charlesa, Clapeyrona

zbiór punktów o idealnej sprężystości i braku wzajemnych oddziaływań, spełnia prawa Boyle a-mariotta, Gay-Lussaca-Charlesa, Clapeyrona TATYKA I DYNAMIKA PŁYNÓW DOKONAŁYCH Płyny: ciecze, gazy Ciecze doskonałe: gęstość cieczy na całej dłgości rzewod się nie zmienia, brak tarcia wewnętrznego, cząstki idealnie rchliwe, cząstki nieściśliwe,

Bardziej szczegółowo

Badanie i zastosowania półprzewodnikowego modułu Peltiera jako chłodziarki

Badanie i zastosowania półprzewodnikowego modułu Peltiera jako chłodziarki ĆWICZENIE 38 A Badanie i zastosowania ółrzewodnikowego modułu Peltiera jako chłodziarki Cel ćwiczenia: oznanie istoty zjawisk termoelektrycznych oraz ich oisu, zbadanie odstawowych arametrów modułu Peltiera,

Bardziej szczegółowo

Doświadczenie Joule a i jego konsekwencje Ciepło, pojemność cieplna sens i obliczanie Praca sens i obliczanie

Doświadczenie Joule a i jego konsekwencje Ciepło, pojemność cieplna sens i obliczanie Praca sens i obliczanie Pierwsza zasada termodynamiki 2.2.1. Doświadczenie Joule a i jego konsekwencje 2.2.2. ieło, ojemność cielna sens i obliczanie 2.2.3. Praca sens i obliczanie 2.2.4. Energia wewnętrzna oraz entalia 2.2.5.

Bardziej szczegółowo

TERMODYNAMIKA. Termodynamika jest to dział nauk przyrodniczych zajmujący się własnościami

TERMODYNAMIKA. Termodynamika jest to dział nauk przyrodniczych zajmujący się własnościami TERMODYNAMIKA Termodynamika jest to dział nauk rzyrodniczych zajmujący się własnościami energetycznymi ciał. Przy badaniu i objaśnianiu własności układów fizycznych termodynamika osługuje się ojęciami

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA

INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA INSTKJA DO ĆWIENIA Teat: Badanie obwod L i w fnkcji częstotliwości Wiadoości ogólne echą charakterystyczną zjawisk w obwodach elektrycznych jest narzcenie zienności czasowej rądów i naięć. W rzyadk generatorów

Bardziej szczegółowo

Temat: Dobór przekroju przewodów ze względu na wytrzymałość mechaniczną, obciążalność prądową i dopuszczalny spadek napięcia.

Temat: Dobór przekroju przewodów ze względu na wytrzymałość mechaniczną, obciążalność prądową i dopuszczalny spadek napięcia. Temat: Dobór przekroju przewodów ze względu na wytrzymałość mechaniczną, obciążalność prądową i dopuszczalny spadek napięcia. Dobór przekroju przewodów ze względu na obciążalność prądową długotrwałą wykonuje

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE BADANIE BEZPIECZEŃSTWA UŻYTKOWEGO SILOSÓW WIEŻOWYCH

ĆWICZENIE BADANIE BEZPIECZEŃSTWA UŻYTKOWEGO SILOSÓW WIEŻOWYCH ĆWICZENIE BADANIE BEZPIECZEŃSTWA UŻYTKOWEGO SILOSÓW WIEŻOWYCH 1. Cel ćwiczenia Celem bezośrednim ćwiczenia jest omiar narężeń ionowych i oziomych w ścianie zbiornika - silosu wieżowego, który jest wyełniony

Bardziej szczegółowo

5. PRĄDY ZWARCIOWE W INSTALACJACH NISKIEGO NAPIĘCIA I ICH WYŁĄCZANIE

5. PRĄDY ZWARCIOWE W INSTALACJACH NISKIEGO NAPIĘCIA I ICH WYŁĄCZANIE 5. PRĄDY ZWARCIOWE W INSTALACJACH NISKIEGO NAPIĘCIA I ICH WYŁĄCZANIE 5.1. Cel i zakres ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z przebiegami prądów zwarciowych w instalacjach elektrycznych niskiego

Bardziej szczegółowo

Instalacje ciepłej wody użytkowej Domestic hot water installations

Instalacje ciepłej wody użytkowej Domestic hot water installations Załącznik nr 7 do Zarządzenia Rektora nr 10/12 z dnia 21 lutego 2012r. KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Nazwa modułu w języku angielskim Obowiązuje od roku akademickiego 2017/18

Bardziej szczegółowo

[ ] 1. Zabezpieczenia instalacji ogrzewań wodnych systemu zamkniętego. 1. 2. Przeponowe naczynie wzbiorcze. ν dm [1.4] 1. 1. Zawory bezpieczeństwa

[ ] 1. Zabezpieczenia instalacji ogrzewań wodnych systemu zamkniętego. 1. 2. Przeponowe naczynie wzbiorcze. ν dm [1.4] 1. 1. Zawory bezpieczeństwa . Zabezieczenia instalacji ogrzewań wodnych systemu zamkniętego Zabezieczenia te wykonuje się zgodnie z PN - B - 0244 Zabezieczenie instalacji ogrzewań wodnych systemu zamkniętego z naczyniami wzbiorczymi

Bardziej szczegółowo

Prace wst pne Wytyczenie sieci gazowej na mapie geodezyjnej

Prace wst pne Wytyczenie sieci gazowej na mapie geodezyjnej Prace wstne 1. Lokalizacja budynków w zaoatrywanych w aliwo gazowe 2. Proozycja usytuowania stacji redukcyjnej lub unktu redukcyjnego z zachowaniem wymaganych stref zagroenia wybuchem 3. Zarojektowanie

Bardziej szczegółowo

Elektroenergetyczne sieci rozdzielcze SIECI 2004 V Konferencja Naukowo-Techniczna

Elektroenergetyczne sieci rozdzielcze SIECI 2004 V Konferencja Naukowo-Techniczna Elektroenergetyczne sieci rozdzielcze SIECI 2004 V Konferencja Naukowo-Techniczna Politechnika Wrocławska Instytut Energoelektryki Roman KORAB Edward SIWY Kurt ŻMUDA Instytut Elektroenergetyki i Sterowania

Bardziej szczegółowo

Wydział Elektryczny Katedra Elektroenergetyki, Fotoniki i Techniki Świetlnej

Wydział Elektryczny Katedra Elektroenergetyki, Fotoniki i Techniki Świetlnej Wydział Elektryczny Katedra Elektroenergetyki, Fotoniki i Techniki Świetlnej Instrukcja do zajęć laboratoryjnych z przedmiotu: Budowa oraz eksploatacja instalacji i urządzeń elektrycznych KOD: ES1C 710

Bardziej szczegółowo

Inżynieria chemiczna

Inżynieria chemiczna Literatra ostawowa. M. Serwiński: Zasay inżynierii cemicznej. WNT 98.. J. Ciborowski: Postawy inżynierii cemicznej. WNT 965... Selecki, L. Graoń: Postawowe rocesy rzemysł cemiczneo. WNT 985. 4. P. Lewicki:

Bardziej szczegółowo

Podstawy fizyczne elektrolecznictwa- diagnostyka i elektroterapia.

Podstawy fizyczne elektrolecznictwa- diagnostyka i elektroterapia. Prof. dr hab. inż. Marian Trela GSW Gdańsk Podstawy fizyczne elektrolecznictwa- diagnostyka i elektroteraia. ) Wstę ) Prawa rądu stałego. 3) Przeływ rądu zmiennego ois natężenia rądu i oorów elektrycznych

Bardziej szczegółowo

Temperatura i ciepło E=E K +E P +U. Q=c m T=c m(t K -T P ) Q=c przem m. Fizyka 1 Wróbel Wojciech

Temperatura i ciepło E=E K +E P +U. Q=c m T=c m(t K -T P ) Q=c przem m. Fizyka 1 Wróbel Wojciech emeratura i cieło E=E K +E P +U Energia wewnętrzna [J] - ieło jest energią rzekazywaną między układem a jego otoczeniem na skutek istniejącej między nimi różnicy temeratur na sosób cielny rzez chaotyczne

Bardziej szczegółowo

Opis techniczny. Strona 1

Opis techniczny. Strona 1 Ois techniczny Strona 1 1. Założenia dla instalacji solarnej a) lokalizacja inwestycji: b) średnie dobowe zużycie ciełej wody na 1 osobę: 50 [l/d] c) ilość użytkowników: 4 osób d) temeratura z.w.u. z sieci

Bardziej szczegółowo

Pompy cieplne i kolektory słoneczne Heat pumps and solar collectors

Pompy cieplne i kolektory słoneczne Heat pumps and solar collectors KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Nazwa modułu w języku angielskim Obowiązuje od roku akademickiego 2016/2017 Pomy cielne i kolektory słoneczne Heat ums and solar collectors Załącznik

Bardziej szczegółowo

TERMODYNAMIKA OGNIWA GALWANICZNEGO

TERMODYNAMIKA OGNIWA GALWANICZNEGO Ćwiczenie nr 3 ERMODYNAMIKA OGNIWA GALWANICZNEGO I. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest wyznaczenie zmian funkcji termodynamicznych dla reakcji biegnącej w ogniwie Clarka. II. Zagadnienia wrowadzające 1.

Bardziej szczegółowo

Pomiar wilgotności względnej powietrza

Pomiar wilgotności względnej powietrza Katedra Silników Salinowych i Pojazdów ATH ZAKŁAD TERMODYNAMIKI Pomiar wilgotności względnej owietrza - 1 - Wstę teoretyczny Skład gazu wilgotnego. Gazem wilgotnym nazywamy mieszaninę gazów, z których

Bardziej szczegółowo

1. Parametry strumienia piaskowo-powietrznego w odlewniczych maszynach dmuchowych

1. Parametry strumienia piaskowo-powietrznego w odlewniczych maszynach dmuchowych MATERIAŁY UZUPEŁNIAJACE DO TEMATU: POMIAR I OKREŚLENIE WARTOŚCI ŚREDNICH I CHWILOWYCH GŁÓWNYCHORAZ POMOCNICZYCH PARAMETRÓW PROCESU DMUCHOWEGO Józef Dańko. Wstę Masa wyływająca z komory nabojowej strzelarki

Bardziej szczegółowo

Obwody sprzężone magnetycznie.

Obwody sprzężone magnetycznie. POLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ENERGETYKI INSTYTT MASZYN I RZĄDZEŃ ENERGETYCZNYCH LABORATORIM ELEKTRYCZNE Obwody sprzężone magnetycznie. (E 5) Opracował: Dr inż. Włodzimierz OGLEWICZ

Bardziej szczegółowo

Odnawialne Źródła Energii I stopień (I stopień/ II stopień) ogólnoakademicki (ogólnoakademicki/praktyczny) dr hab. inż. Jerzy Piotrowski, prof.

Odnawialne Źródła Energii I stopień (I stopień/ II stopień) ogólnoakademicki (ogólnoakademicki/praktyczny) dr hab. inż. Jerzy Piotrowski, prof. KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Budownictwo i fizyka budowli Nazwa modułu w języku angielskim Civil engineering and building hysics Obowiązuje od roku akademickiego 2016/2017 A.

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTYTUT OBRABIAREK I TECHNOLOGII BUDOWY MASZYN. Ćwiczenie H-1 OKREŚLENIE CHARAKTERYSTYK DŁAWIKÓW HYDRAULICZNYCH

POLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTYTUT OBRABIAREK I TECHNOLOGII BUDOWY MASZYN. Ćwiczenie H-1 OKREŚLENIE CHARAKTERYSTYK DŁAWIKÓW HYDRAULICZNYCH POLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTYTUT OBRABIAREK I TECHNOLOGII BUDOWY MASZYN Ćwiczenie H-1 Temat: OKREŚLENIE CHARAKTERYSTYK DŁAWIKÓW HYDRAULICZNYCH Konsutacja i oracowanie: dr ab. inż. Donat Lewandowski, rof. PŁ

Bardziej szczegółowo

WYDZIAŁ MECHANICZNY Katedra Budowy i Eksploatacji Maszyn specjalność: konstrukcja i eksploatacja maszyn i pojazdów

WYDZIAŁ MECHANICZNY Katedra Budowy i Eksploatacji Maszyn specjalność: konstrukcja i eksploatacja maszyn i pojazdów WYDZIAŁ MECHANICZNY Katedra Budowy i Eksloatacji Maszyn secjalność: konstrukcja i eksloatacja maszyn i ojazdów Instrukcja do zajęć laboratoryjnych Temat ćwiczenia: Budowa i działanie układu hydraulicznego.

Bardziej szczegółowo

Rozrusznik gwiazda-trójkąt

Rozrusznik gwiazda-trójkąt nr AB_02 str. 1/6 Sis treści: 1 Rozruch bezosredni str.1 2 Rozruch za omocą rozrusznika stycznikowego / str.2 rzeznaczenie str. 4 Budowa str. 5 Schemat ołączeń str.4 6 asada działania str.4 7 Sosób montaŝu

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenia do wykładu Fizyka Statystyczna i Termodynamika

Ćwiczenia do wykładu Fizyka Statystyczna i Termodynamika Ćwiczenia do wykładu Fizyka tatystyczna i ermodynamika Prowadzący dr gata Fronczak Zestaw 5. ermodynamika rzejść fazowych: równanie lausiusa-laeyrona, własności gazu Van der Waalsa 3.1 Rozważ tyowy diagram

Bardziej szczegółowo

Termodynamika 2. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Termodynamika 2. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ermodynamika Projekt wsółfinansowany rzez Unię Euroejską w ramach Euroejskiego Funduszu Sołecznego Siik ciey siikach (maszynach) cieych cieło zamieniane jest na racę. Elementami siika są: źródło cieła

Bardziej szczegółowo

Odnawialne Źródła Energii I stopień (I stopień/ II stopień) ogólnoakademicki (ogólnoakademicki/praktyczny) dr hab. inż. Jerzy Piotrowski, prof.

Odnawialne Źródła Energii I stopień (I stopień/ II stopień) ogólnoakademicki (ogólnoakademicki/praktyczny) dr hab. inż. Jerzy Piotrowski, prof. KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Budownictwo asywne i autonomiczne Nazwa modułu w języku angielskim Passive and autonomic buildings Obowiązuje od roku akademickiego 2016/2017 A.

Bardziej szczegółowo

Metody doświadczalne w hydraulice Ćwiczenia laboratoryjne. 1. Badanie przelewu o ostrej krawędzi

Metody doświadczalne w hydraulice Ćwiczenia laboratoryjne. 1. Badanie przelewu o ostrej krawędzi Metody doświadczalne w hydraulice Ćwiczenia laboratoryjne 1. Badanie rzelewu o ostrej krawędzi Wrowadzenie Przelewem nazywana jest cześć rzegrody umiejscowionej w kanale, onad którą może nastąić rzeływ.

Bardziej szczegółowo

Laboratorium Metod i Algorytmów Sterowania Cyfrowego

Laboratorium Metod i Algorytmów Sterowania Cyfrowego Laboratorium Metod i Algorytmów Sterowania Cyfrowego Ćwiczenie 3 Dobór nastaw cyfrowych regulatorów rzemysłowych PID I. Cel ćwiczenia 1. Poznanie zasad doboru nastaw cyfrowych regulatorów rzemysłowych..

Bardziej szczegółowo

Jak określić stopień wykorzystania mocy elektrowni wiatrowej?

Jak określić stopień wykorzystania mocy elektrowni wiatrowej? Jak określić stoień wykorzystania mocy elektrowni wiatrowej? Autorzy: rof. dr hab. inŝ. Stanisław Gumuła, Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, mgr Agnieszka Woźniak, Państwowa WyŜsza Szkoła Zawodowa

Bardziej szczegółowo

Ćw. 1 Wyznaczanie prędkości przepływu przy pomocy rurki spiętrzającej

Ćw. 1 Wyznaczanie prędkości przepływu przy pomocy rurki spiętrzającej Ćw. Wyznaczanie rędkości rzeływu rzy omocy rurki siętrzającej. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zaoznanie się z metodą wyznaczania rędkości gazu za omocą rurek siętrzających oraz wykonanie charakterystyki

Bardziej szczegółowo

16 GAZY CZ. I PRZEMIANY.RÓWNANIE CLAPEYRONA

16 GAZY CZ. I PRZEMIANY.RÓWNANIE CLAPEYRONA Włodzimierz Wolczyński 16 GAZY CZ. PRZEMANY.RÓWNANE CLAPEYRONA Podstawowy wzór teorii kinetyczno-molekularnej gazów N ilość cząsteczek gazu 2 3 ś. Równanie stanu gazu doskonałego ż ciśnienie, objętość,

Bardziej szczegółowo

Efektywność energetyczna systemu ciepłowniczego z perspektywy optymalizacji procesu pompowania

Efektywność energetyczna systemu ciepłowniczego z perspektywy optymalizacji procesu pompowania Efektywność energetyczna systemu ciełowniczego z ersektywy otymalizacji rocesu omowania Prof. zw. dr hab. Inż. Andrzej J. Osiadacz Prof. ndz. dr hab. inż. Maciej Chaczykowski Dr inż. Małgorzata Kwestarz

Bardziej szczegółowo

Badanie wytrzymałości powietrza przy napięciu przemiennym 50 Hz

Badanie wytrzymałości powietrza przy napięciu przemiennym 50 Hz POLITECHNIKA LBELSKA WYDZIAŁ ELEKTROTECHNIKI I INFORMATYKI KATEDRA RZĄDZEŃ ELEKTRYCZNYCH I TWN LABORATORIM TECHNIKI WYSOKICH NAPIĘĆ Ćw. nr 2 Badanie wytrzymałości powietrza przy napięciu Grupa dziekańska...

Bardziej szczegółowo

Wp³yw charakteru obci¹ enia na obci¹ alnoœæ pr¹dow¹ górniczych przewodów oponowych

Wp³yw charakteru obci¹ enia na obci¹ alnoœæ pr¹dow¹ górniczych przewodów oponowych Wpływ MINING charakteru INFORMATICS, obciążenia na AUTOMATION obciążalność prądową AND górniczych ELECTRICAL przewodów ENGINEERING oponowych No. 4 (532) 2017 67 SERGIUSZ BORON Wp³yw charakteru obci¹ enia

Bardziej szczegółowo

Porównanie nacisków obudowy Glinik 14/35-POz na spąg obliczonych metodą analityczną i metodą Jacksona

Porównanie nacisków obudowy Glinik 14/35-POz na spąg obliczonych metodą analityczną i metodą Jacksona dr inż. JAN TAK Akademia Górniczo-Hutnicza im. St. Staszica w Krakowie inż. RYSZARD ŚLUSARZ Zakład Maszyn Górniczych GLINIK w Gorlicach orównanie nacisków obudowy Glinik 14/35-Oz na sąg obliczonych metodą

Bardziej szczegółowo

ZEROWA ZASADA TERMODYNAMIKI

ZEROWA ZASADA TERMODYNAMIKI ERMODYNAMIKA Zerowa zasada termodynamiki Pomiar temeratury i skale temeratur Równanie stanu gazu doskonałego Cieło i temeratura Pojemność cielna i cieło właściwe Cieło rzemiany Przemiany termodynamiczne

Bardziej szczegółowo

WYKŁAD 5 TRANZYSTORY BIPOLARNE

WYKŁAD 5 TRANZYSTORY BIPOLARNE 43 KŁAD 5 TRANZYSTORY IPOLARN Tranzystor biolarny to odowiednie ołączenie dwu złącz n : n n n W rzeczywistości budowa tranzystora znacznie różni się od schematu okazanego owyżej : (PRZYKŁAD TRANZYSTORA

Bardziej szczegółowo

Obliczanie i badanie obwodów prądu trójfazowego 311[08].O1.05

Obliczanie i badanie obwodów prądu trójfazowego 311[08].O1.05 - 0 - MINISTERSTWO EDUKACJI i NAUKI Teresa Birecka Obliczanie i badanie obwodów rądu trójazowego 3[08].O.05 Poradnik dla ucznia Wydawca Instytut Technologii Eksloatacji Państwowy Instytut Badawczy Radom

Bardziej szczegółowo

I. Pomiary charakterystyk głośników

I. Pomiary charakterystyk głośników LABORATORIUM ELEKTROAKUSTYKI ĆWICZENIE NR 4 Pomiary charakterystyk częstotliwościowych i kierunkowości mikrofonów i głośników Cel ćwiczenia Ćwiczenie składa się z dwóch części. Celem ierwszej części ćwiczenia

Bardziej szczegółowo

Entropia i druga zasada termodynamiki

Entropia i druga zasada termodynamiki Entroia-drga zasada- Entroia i drga zasada termodynamiki.9.6 :5: Entroia-drga zasada- Przemiana realizowana w kładzie rzedstawionym na rys. 3.7 jest równowagową rzemianą beztariową. Jest ona wię odwraalna.

Bardziej szczegółowo

MODELOWANIE POŻARÓW. Ćwiczenia laboratoryjne. Ćwiczenie nr 1. Obliczenia analityczne parametrów pożaru

MODELOWANIE POŻARÓW. Ćwiczenia laboratoryjne. Ćwiczenie nr 1. Obliczenia analityczne parametrów pożaru MODELOWANIE POŻARÓW Ćwiczenia laboratoryjne Ćwiczenie nr Obliczenia analityczne arametrów ożaru Oracowali: rof. nadzw. dr hab. Marek Konecki st. kt. dr inż. Norbert uśnio Warszawa Sis zadań Nr zadania

Bardziej szczegółowo

Badanie kabli wysokiego napięcia

Badanie kabli wysokiego napięcia Politechnika Lubelska Wydział Elektrotechniki i Informatyki Katedra Urządzeń Elektrycznych i TWN 20-618 Lublin, ul. Nadbystrzycka 38A www.kueitwn.pollub.pl LABORATORIUM TECHNIKI WYSOKICH NAPIĘĆ Instrukcja

Bardziej szczegółowo

Badanie kabli wysokiego napięcia

Badanie kabli wysokiego napięcia POLITECHNIKA LUBELSKA WYDZIAŁ ELEKTOTECHNIKI I INFOMATYKI KATEDA UZĄDZEŃ ELEKTYCZNYCH I TWN LABOATOIUM TECHNIKI WYSOKICH NAPIĘĆ Ćw. nr 14 Badanie kabli wysokiego napięcia Grupa dziekańska... Data wykonania

Bardziej szczegółowo

OPTYMALNE PROJEKTOWANIE ELEMENTÓW KONSTRUKCYJNYCH WYKONANYCH Z KOMPOZYTÓW WŁÓKNISTYCH

OPTYMALNE PROJEKTOWANIE ELEMENTÓW KONSTRUKCYJNYCH WYKONANYCH Z KOMPOZYTÓW WŁÓKNISTYCH Zeszyty Naukowe WSInf Vol 13, Nr 1, 2014 Elżbieta Radaszewska, Jan Turant Politechnika Łódzka Katedra Mechaniki i Informatyki Technicznej email: elzbieta.radaszewska@.lodz.l, jan.turant@.lodz.l OPTYMALNE

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 33. Kondensatory

Ćwiczenie 33. Kondensatory Ćwiczenie 33 Kondensatory Cel ćwiczenia Pomiar ojemności kondensatorów owietrznych i z warstwą dielektryka w celu wyznaczenia stałej elektrycznej ε i rzenikalności względnych ε r różnych materiałów. Wrowadzenie

Bardziej szczegółowo

Wytrzymałość udarowa powietrza

Wytrzymałość udarowa powietrza Politechnika Lubelska Wydział Elektrotechniki i Informatyki Katedra rządzeń Elektrycznych i TWN 20-618 Lublin, ul. Nadbystrzycka 38A www.kueitwn.pollub.pl LABORATORIM TECHNIKI WYSOKICH NAPIĘĆ Instrukcja

Bardziej szczegółowo

Inżynieria Środowiska I stopień (I stopień / II stopień) ogólno akademicki (ogólno akademicki / praktyczny)

Inżynieria Środowiska I stopień (I stopień / II stopień) ogólno akademicki (ogólno akademicki / praktyczny) KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Kanalizacja 2 Nazwa modułu w języku angielskim Sewerage 2 Obowiązuje od roku akademickiego 2017/2018 A. USYTUOWANIE MODUŁU W SYSTEMIE STUDIÓW Kierunek

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA MORSKA KATEDRA NAWIGACJI TECHNICZEJ

AKADEMIA MORSKA KATEDRA NAWIGACJI TECHNICZEJ AKADEMIA MORSKA KATEDRA NAWIGACJI TECHNICZEJ ELEMETY ELEKTRONIKI LABORATORIUM Kierunek NAWIGACJA Secjalność Transort morski Semestr II Ćw. 3 Badanie rzebiegów imulsowych Wersja oracowania Marzec 2005 Oracowanie:

Bardziej szczegółowo

Badanie wytrzymałości powietrza przy napięciu przemiennym 50 Hz

Badanie wytrzymałości powietrza przy napięciu przemiennym 50 Hz Politechnika Lubelska Wydział Elektrotechniki i Informatyki Katedra rządzeń Elektrycznych i TWN 20-618 Lublin, ul. Nadbystrzycka 38A www.kueitwn.pollub.pl LABORATORIM TECHNIKI WYSOKICH NAPIĘĆ Instrukcja

Bardziej szczegółowo

Kable YKXS, XKXS, YKwXS, XKwXS 0,6/1kV

Kable YKXS, XKXS, YKwXS, XKwXS 0,6/1kV Kable YKXS, XKXS, YKwXS, XKwXS 0,6/1kV Kable elektroenergetyczne z żyłami miedzianymi o izolacji z polietylenu usieciowanego i powłoce polwinitowej lub polietylenowej NORMA: ZN-96/MP-13-K1203, PN-HD 603

Bardziej szczegółowo