Sposób żywienia, zadowolenie z własnego wyglądu i wyobrażenie o idealnej sylwetce młodzieży licealnej
|
|
- Arkadiusz Kozłowski
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Wojtyła-Buciora Probl Hig Epidemiol P i wsp. 2010, Sposób 91(2): żywienia, zadowolenie z własnego wyglądu i wyobrażenie o idealnej sylwetce Sposób żywienia, zadowolenie z własnego wyglądu i wyobrażenie o idealnej sylwetce młodzieży licealnej A diet, satisfaction with physical appearance and a notion of perfect figure according to high school students Paulina Wojtyła-Buciora 1/, Jerzy T. Marcinkowski 2/ 1/ Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Poznaniu 2/ Zakład Higieny Katedry Medycyny Społecznej Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Wprowadzenie. Stan zdrowia w okresie dojrzewania decyduje w znacznej mierze o kondycji zdrowotnej człowieka dorosłego. Wtedy właśnie utrwalają się zachowania prozdrowotne, a równocześnie pojawia się wiele zachowań ryzykownych. Cel pracy. Poznanie zależności pomiędzy stanem odżywiania młodzieży licealnej a wiedzą uczniów dotyczącą racjonalnego odżywiania. Wskazanie zależności między budową ciała, samooceną masy ciała a wartością BMI. Wyniki. Respondenci spożywają najczęściej 3 lub 4 posiłki dziennie, ale aż 27% twierdzi, że każdego dnia je jeden posiłek. Wśród badanej młodzieży 62% przyznało, że ma kłopoty z nadmierną konsumpcją, 49% stwierdziło, że obawia się przybrania na wadze. Średnio co trzecia badana osoba twierdzi, że kiedyś się odchudzała. Większość respondentów chciałaby schudnąć (46%). Spośród osób, które kiedykolwiek próbowały się odchudzać, 80% jest w normie. Na uwagę zasługuje fakt, że aż 65% ankietowanych jest niezadowolona z własnego wyglądu, lecz tylko 20% jest nieszczęśliwych, co pokazuje, że pozostałe 80% akceptuje swój wygląd i własną sylwetkę i jest z tym szczęśliwa. Wnioski. Ankietowani licealiści wykazali się wysoką wiedzą dotyczącą prawidłowego odżywiania się, ale mimo to w życiu codziennym z reguły nie stosują się do zasad racjonalnego żywienia. Wskazuje to na potrzebę zmiany zachowań żywieniowych. Dorastająca młodzież postrzega swoją masę ciała nieadekwatnie do stanu rzeczywistego. Nie znajduje to tym samym potwierdzenia w wartościach wskaźnika BMI, wskazuje zaś na potrzebę uczenia nastolatków zasad prawidłowej oceny własnej masy ciała. Konieczne wydaje się monitorowanie zachowań zdrowotnych młodzieży oraz opracowanie programów prozdrowotnych umożliwiających przeciwdziałanie niekorzystnym dla zdrowia zachowaniom, związanym z kontrolowaniem masy ciała. Introduction. Health status during adolescence significantly influences health status in adulthood. The period of adolescence consolidates healthoriented behaviors, yet with the simultaneous appearance of hazardous behaviors. Aim. Recognition of relations between the high school students nutritional status and their knowledge on rational nutrition. Indication of relations between body build, self-assessment of body mass and BMI value. Results. The respondents usually took 3 or 4 meals daily, but 27% stated they had only one meal a day. 62% of the respondents admitted to overeating, 49% worried about putting on weight. On the average, every third subject sometime attempted to lose weight. The majority (46%) wanted to lose weight. Among the subjects who tried to lose weight, 80% were of standard weight. Interesting is the fact that as many as 65% were dissatisfied with their appearance, with only 20% unhappy, which proves that the remaining 80% accept their appearance and figure and are happy with it. Conclusions. The surveyed students revealed a high level of knowledge on proper nutrition, yet in everyday life they do not apply it. This indicates the necessity to correct their nutritional behaviors. The adolescents perceive their body mass inadequately to reality. It has not been confirmed by the BMI values, it indicates however the need to acquaint adolescents with the proper methods of self-assessment of body mass. It seems necessary to monitor health behaviors of adolescents and to work out health-oriented programs counteracting unhealthy behaviors related to restrictive body mass control. Key words: nutritional status, self-assessment of body mass, BMI Słowa kluczowe: stan odżywiania, samoocena masy ciała, wskaźnik BMI Probl Hig Epidemiol 2010, 91(2): Nadesłano: Zakwalifikowano do druku: Adres do korespondencji / Address for correspondence Mgr Paulina Wojtyła-Buciora Wojewódzka Stacja Sanitarno Epidemiologiczna ul. Noskowskiego 21, Poznań tel , fax , paulinawojtyla@gmail.com Wprowadzenie Nieprawidłowy stan odżywiania, czyli nadwaga i otyłość oraz niedobór masy ciała mogą prowadzić do wielu zaburzeń stanu zdrowia. Stan zdrowia w okresie dojrzewania decyduje w znacznej mierze o kondycji zdrowotnej człowieka dorosłego [1]. Wyeliminowanie błędów żywieniowych dotyczących tego okresu może przeciwdziałać występowaniu u młodzieży takich zaburzeń, jak: niedokrwistość z niedoboru żelaza, otyłość, zaburzenia w odżywianiu (anorexia nervosa, bulimia nervosa, jadłowstręt psychiczny) [2]. Nieprawidłowy sposób odżywiania we wczesnej
2 228 Probl Hig Epidemiol 2010, 91(2): młodości może doprowadzić do wielu przewlekłych chorób metaboliczno-cywilizacyjnych. Nadmierne spożywanie tłuszczów zwierzęcych poprzez dorastającą młodzież zwiększa ryzyko zachorowania na choroby sercowo-naczyniowe [3], zaś małe spożycie wapnia prowadzi do niskiego wysycenia kości oraz osteoporozy w późniejszych latach, zwłaszcza u kobiet w okresie postmenopauzalnym [4]. Niedobór masy ciała wiąże się z niedożywieniem energetyczno-białkowym oraz witaminowo-mineralnym, co z kolei może zaburzać procesy wzrostu i dojrzewania w okresie dorastania, w późniejszych etapach życia prowadzić do zaburzeń płodności, a w skrajnych przypadkach nawet do wyniszczenia organizmu [5]. Dlatego też bardzo ważna jest analiza stanu odżywiania i częstości występowania tych nieprawidłowości. Badania dowodzą, że nie tylko dzieci, ale także ich rodzice nie są świadomi błędów żywieniowych, jakie popełniają. Wśród najbardziej rozpowszechnionych wymienić należy: nieregularność spożywania posiłków, niespożywanie pierwszego śniadania przed wyjściem do szkoły oraz drugiego w szkole, nieprawidłową częstość konsumpcji niektórych grup produktów spożywczych. Nieregularność posiłków może spowodować nie tylko niedobory pewnych składników odżywczych, ale także stanowi ryzyko zmniejszenia wydatku energetycznego organizmu. Osoby spożywające posiłki nieregularnie mają mniejszą termogenezę, narażone są na dodatni bilans energetyczny, a w konsekwencji na wzrost masy ciała [6]. Jakość i ilość dostarczanych produktów pokarmowych powinna więc być dostosowana do wieku, płci, budowy ciała, trybu życia, właściwości psychofizycznych i fizjologicznych oraz odpowiednio komponowana w posiłki i racjonalne rozkładanie w ciągu całego dnia [7]. Dorastająca młodzież łatwo ulega nieprawidłowym wzorcom i modom żywieniowym, nie stosując się do zasad racjonalnego odżywania się. Jest to ściśle związane z trendami obowiązującymi w danej grupie rówieśniczej, co w rezultacie prowadzi do braku satysfakcji ze swojego wyglądu oraz nieumiejętnej, nieadekwatnej do rzeczywistości samooceny masy ciała [8-10]. Postrzeganie własnej masy ciała jako zbyt dużej, staje się przyczyną niekontrolowanego stosowania różnorodnych diet lub przeświadczenia o konieczności ich stosowania [11]. Konsekwencją tego jest podejmowanie przez młodzież decyzji o odchudzaniu się. Cele pracy 1. Poznanie zależności pomiędzy stanem odżywiania młodzieży licealnej a wiedzą uczniów dotyczącą racjonalnego odżywiania. 2. Poznanie zależności między budową ciała, samooceną masy ciała a wartością BMI. Materiał i metodyka badań Badaniami objęto młodzież licealną z powiatu miasta Kalisza i powiatu Kaliskiego z klas I, II i III z przedziału wiekowego lat. Narzędziem badawczym był kwestionariusz ankiety opracowany przez Główny Inspektorat Sanitarny. Ankietyzację przeprowadzono w maju i czerwcu 2009 r. w losowo wybranej, reprezentatywnej grupie 1100 uczniów i uczennic (34% ogółu) szkół liceów publicznych. Zebrano 999 ankiet, co stanowiło 91% badanych. W badaniach uczestniczyło 679 dziewcząt i 320 chłopców. Przy doborze jednostek do badań wzięto pod uwagę następujące kryteria: powiat, rodzaj szkoły, klasa. Szkoły wylosowano w sposób prosty, zależny. Badania zostały przeprowadzone na poziomie powiatowym po uzyskaniu zgody odpowiednich władz lokalnych. Dane z ankiet w wersji papierowej zostały wprowadzone do centralnej bazy danych. Do tego celu wykorzystano zintegrowany system wprowadzenia i gromadzenia danych ankietowych. Na podstawie danych zebranych w bazie zostały przeprowadzone analizy statystyczne (program: STATISTICA). Do badań różnic statystycznych stosowano test c 2 Pearsona i współczynnik zbieżności V Cramera. Za różnice istotne statystycznie uznano te, dla których poziom istotności p 0,05. Wyniki badań 1. Jakość i sposób spożywania posiłków oraz subiektywna ocena stanu odżywienia młodzieży licealnej Zadano następujące pytania: Czy masz kłopoty z nadmierną konsumpcją? Czy obawiasz się przybrania na wadze?; Czy dojadasz między posiłkami?; Jeśli tak, to co jesz i jak często; Czy zdarza Ci się jeść w nocy?; Czy kiedykolwiek wcześniej próbowałaś/łeś się odchudzać?; Jak często odczuwasz głód?; Ile posiłków dziennie spożywasz? Wśród badanej młodzieży 62% przyznało, że ma kłopoty z nadmierną konsumpcją, 49% stwierdziło, że obawia się przybrania na wadze. Uczniowie dojadają w ciągu dnia, tak podało 78% respondentów. Zwykle spożywane są wtedy owoce (80%), słodycze (71%), jogurty (60%) oraz ciastka (51%). Część badanych jada nocami (24%) przyznając, że robi to co noc lub prawie co noc (9%). Średnio co trzecia badana osoba twierdzi, że kiedyś się odchudzała. Młodzież nie jest głodna, codzienne doświadczenie głodu deklaruje 7% ankietowanych. Respondenci spożywają najczęściej 3 lub 4 posiłki dziennie, ale aż 27% twierdzi, że każdego dnia je jeden posiłek. Kolejne zadane pytania były następujące: Czy jesz i jakie produkty spożywasz zazwyczaj na pierwsze śniadanie, drugie, śniadanie, obiad, podwieczorek, kolację?
3 Wojtyła-Buciora P i wsp. Sposób żywienia, zadowolenie z własnego wyglądu i wyobrażenie o idealnej sylwetce Pierwsze śniadanie spożywa 66% badanych, z czego 87% robi to w domu, rzadziej w szkole (4%). Podstawę śniadania każdego dnia tworzy pieczywo, masło, kubek herbaty i wędlina (ryc. 1). Drugie śniadanie jada 60% ankietowanych, najczęściej są to kanapki, drożdżówki i owoce. Obiad (pierwsze bądź drugie danie) konsumuje 80% młodzieży, z czego 32% badanych spożywa zupę, 64% drugie danie, 36% surówkę, a 16% kompot (ryc. 2). Podwieczorek je około 33%; są to najczęściej owoce (75%), ciastka i dania ciepłe (ryc. 3). Kolację spożywa 22% ankietowanych choć trudno wskazać na silne zależności spożywanych zestawów (ryc. 4). Respondentów poproszono, aby wymienili: trzy potrawy lub produkty spożywcze, które najbardziej lubią i te, których najbardziej nie lubią. Wśród najbardziej lubianych potraw wymieniane są: spaghetti, lasagne, pizza (22%) oraz produkty pochodzenia mlecznego (20%). Stosunkowo rzadko konsumowane są ryby (12%), jaja i mięso czerwone (10%). Do najczęściej wymienianych nielubianych potraw należą: zupy (51%), warzywa (36%) i podroby (20%). Młodzież sięga po napoje jakimi są: soki (76%), woda mineralna napoje niegazowane (58%), kawa i herbata (57%). herbata pieczywo wędlina Ryc.1 Wykres sieciowy zestaw śniadaniowy Fig. 1 A network graph breakfast set surówki potrawy mączne ryż zupa ser ziemniaki mięso czerwone masło mięso białe 2. Wiedza badanych na temat racjonalnego żywienia i stanu odżywienia Ankietowanych zapytano: Ile posiłków w Twoim wieku osoba powinna spożywać?; Czy należy dojadać w ciągu dnia? Czy według Ciebie powinno się spożywać pierwsze i drugie śniadanie?; Co byś zmienił(a) w swoim sposobie żywienia? W opinii 53% i 29% badanych liczba spożywanych dziennie posiłków powinna wynosić odpowiednio 5 i 4. Uczniowie uważają, że nie należy dojadać w ciągu dnia (76%) (ryc. 5). Wiedzą również, że człowiek powinien jeść pierwsze i drugie śniadanie. Co trzeci uczeń nie zmieniłby nic w swoim sposobie żywienia. Osoby, które chciałyby coś zmienić najczęściej wymieniają: jedzenie owoców i warzyw, ograniczenie spożywania słodyczy i bardziej regularne spożywanie posiłków. 3. Ocena masy ciała wg wskaźnika BMI oraz sposoby osiągania idealnego wyglądu Wartość wskaźnika masy ciała (BMI) wyliczono na podstawie podanych przez młodzież danych o masie i wysokości ciała. Zdaniem Goldmana i wsp. wyliczenie BMI na podstawie danych uzyskanych od nastolatków pozwala zidentyfikować 96% młodzieży z otyłością [12]. W analizie danych, w ocenie wskaźnika BMI, wykorzystano siatki centylowe. Przyjęto, że wartość wskaźnika poniżej 10 centyla to niedobór masy ciała; centyl prawidłowa masa ciała; centyl nadwaga, powyżej 97 centyla otyłość. Ryc. 2 Wykres sieciowy zestaw obiadowy Fig. 2 A network graph lunch set słodycze ciasto kisiel/bydyń owoce jogurt inne Ryc. 3 Wykres sieciowy zestaw na podwieczorek Fig. 3 A network graph tea set dania ciepłe kanapki inne zupa mleczna/płatki Ryc. 4 Wykres sieciowy zestaw na kolacje Fig. 4 A network graph dinner set
4 230 Probl Hig Epidemiol 2010, 91(2): NIE 76% NIE WIEM 11% TAK 13% Ryc. 5. Częstość dojadania w ciągu dnia przez młodzież Fig. 5. Frequency of snacking between meals among young people Na tej podstawie stwierdzono, że: 56% badanych jest w normie, 29% jest szczupłych, 9% ma nadwagę, 5% ma znaczny niedobór masy ciała, 1% jest otyłych. Zadano następujące pytania: Czy chciałbyś/ chciałabyś schudnąć?; Czy kiedykolwiek wcześniej próbowałeś(łaś) się odchudzać? Czy kiedykolwiek lekarz informował Cię, że masz nadwagę lub otyłość? Większość respondentów chciałaby schudnąć 46% (ryc. 6). Utrzymać dotychczasową sylwetkę chciałoby 41% uczniów. Około 42% badanych twierdzi, że próbowało się odchudzać. Według wskaźnika BMI spośród osób, które kiedykolwiek próbowały się odchudzać, 80% jest w normie. Zaledwie 10% uczniów przyznaje, że lekarz zwrócił im uwagę, iż mają nadwagę lub są otyłe. UTRZYMAĆ SYLWETKĘ 41% PRZYTYĆ 12% SCHUDNĄĆ 47% Ryc. 6. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie Czy chciałabyś/ chciałbyś schudnąć? Fig. 6. Subjects replies to a question Do you want to lose weight? 4. Akceptacja własnego wyglądu Respondentom zadano następujące pytania: Czy jesteś zadowolony ze swojego wyglądu?; Czy jesteś osobą zadowoloną z życia (szczęśliwą)?; Ilu bliskich przyjaciół posiadasz? Wśród badanych 65% deklaruje, że jest niezadowolona ze swojego wyglądu. Jako główną przyczynę niezadowolenia podają otyłość lub nadwagę; 20% respondentów uważa się za osoby nieszczęśliwe, zaś 66% ma trzech lub więcej przyjaciół. Na uwagę zasługuje fakt, że aż 65% ankietowanych jest niezadowolona z własnego wyglądu, lecz tylko 20% jest nieszczęśliwych, co pokazuje, że pozostałe 80% akceptuje swój wygląd i własną sylwetkę i jest z tym szczęśliwa. Dziewczęta wskazywały dwukrotnie częściej niż chłopcy na brak akceptacji własnej sylwetki oraz na niezadowolenie z nadmiernej masy ciała. Chłopcy w przeciwieństwie do dziewcząt chcieliby przytyć oraz nabrać masy mięśniowej. Dyskusja Z badań własnych wynika, że najczęściej występujące nieprawidłowości żywieniowe wśród nastolatków dotyczą niedoborów spożycia w codziennej diecie owoców i warzyw przy nadmiernej konsumpcji tłuszczów i słodyczy. Do ulubionych produktów wskazywanych przez młodzież należą wysokoenergetyczne potrawy typu fast-food. W dniach szkolnych pierwsze śniadanie spożywa codziennie tylko 66% uczniów. W procesach regulacji masy ciała ważną rolę odgrywa częstość spożywania pokarmów w ciągu dnia [13]. Częstsze spożywane posiłków sprzyja zjadaniu mniejszych porcji jednorazowo co powoduje, że ilość energii przyjmowanej jest mniejsza [14], prowadzi to do utrzymania prawidłowego poziomu cholesterolu w surowicy krwi i podwyższa stosunek HDL/LDL, przy unikaniu potraw typu fast-food [15]. Godnym uwagi jest fakt, że większość ankietowanych pomimo prawidłowej masy ciała i wiedzy dotyczącej zwyczajów żywieniowych chciałaby schudnąć (46%). Ma to swoje odzwierciedlenie w samoocenie własnego wyglądu. Przyczyny nieadekwatnej samooceny masy ciała i stosowanie przez młodzież diet odchudzających są różnorakie. Mogą być one związane z dokonującymi się w okresie dojrzewania zmianami proporcji ciała, kształtowaniem się własnej tożsamości i nowego obrazu ciała. Postrzeganie własnej masy ciała przez nastolatków w znaczącym stopniu różnicuje płeć i wiek. Wraz z wiekiem dziewczęta postrzegają własne ciało jako zbyt krępe, zaś chłopcy częściej dążą do zwiększenia swej wagi i muskulatury uważając, że są zbyt szczupli [16], co zostało potwierdzone w badaniach własnych. Z drugiej zaś strony mają podłoże kulturowe i społeczne. W kulturze zachodniej posiadanie szczupłej sylwetki jest miarą atrakcyjności seksualnej dziewcząt, awansu społecznego i zdolności do osiągnięcia sukcesów. Akceptacja własnej sylwetki wynika również z tradycji rodzinnej i środowiska, w którym żyją całe rodziny. Wyobrażenia matki dotyczące idealnej sylwetki kształtują pogląd jej dziecka [17]. Podkreśla się, że w rodzinach, w których matki stosowały diety odchudzające, dziewczęta częściej się odchudzały, aniżeli w rodzinach, w których matki nie stosowały takich praktyk [18]. Nastolatki dokonują własnych, nie zawsze właściwych wyborów, odnosząc się do wzorców osobowych popularnych autorytetów, oddając się wizerunkom kreowanym przez masmedia [19] i ulegając wzorcom tworzonym przez grupę rówieśniczą [20, 21]. Brak satysfakcji ze swojego wyglądu i marginalizacja przez środowisko rówieśnicze jest przyczyną emocjonalnych zaburzeń oraz socjalnych trudności w okresie nastoletnim [22]. Z badań własnych wynika, że 65% młodzieży deklaruje niezadowolenie ze swojego wyglądu zewnętrznego, zaś 20% uważa się za osoby nieszczęśliwe. Jest to
5 Wojtyła-Buciora P i wsp. Sposób żywienia, zadowolenie z własnego wyglądu i wyobrażenie o idealnej sylwetce nieadekwatne do wartości wskaźnika BMI. Co trzecia badana osoba twierdzi, że kiedyś się odchudzała, zaś 46% chciałoby schudnąć. Przy czym należy zaznaczyć, że spośród osób, które kiedykolwiek się odchudzały, 80% jest w normie. Patologiczne odchudzanie współistnieje najczęściej z innymi ryzykownymi zachowaniami młodzieży w okresie dojrzewania związanymi z wczesną inicjacją tytoniową, alkoholową i seksualną oraz spożywaniem substancji psychoaktywnych [23]. Restrykcyjne stosowanie diety w celu obniżenia wagi ciała prowadzi do zaburzeń koncentracji i snu, nieregularnych miesiączek czy zaburzeń wzrostu i rozwoju [24]. Stosowanie rygorystycznych diet współistnieje z zaburzeniami związanymi z odżywieniem takim, jak bulimia nervosa i anorexia nervosa [17, 25]. W obu tych przypadkach istnieje sprzeczne z rzeczywistością wyobrażenie o nadmiernej tęgiej i otłuszczonej sylwetce [25]. Takie sytuacje mają naturalną zdolność do wywoływania napięcia i silnych emocji, powodując stres. Zbyt długotrwały stres przyczynia się do zaburzeń lękowych, nerwicowych, depresyjnych a w szczególnych przypadkach prowadzi do zaburzeń osobowości. Wieloletnie badania pokazały, że stany depresyjne i depresja są czynnikiem predysponującym do rzeczywistej nadwagi i otyłości w wieku dojrzewania i w późniejszych latach życia [26]. Wnioski 1. Ankietowani licealiści wykazali się wysoką wiedzą dotyczącą prawidłowego odżywiania się, ale mimo to w życiu codziennym z reguły nie stosują się do zasad racjonalnego żywienia. Wskazuje to na potrzebę zmiany zachowań żywieniowych. 2. Dorastająca młodzież postrzega swoją masę ciała nieadekwatnie do stanu rzeczywistego. Nie znajduje to tym samym potwierdzenia w wartościach wskaźnika BMI, wskazuje zaś na potrzebę uczenia nastolatków zasad prawidłowej oceny własnej masy ciała. 3. Konieczne wydaje się monitorowanie zachowań zdrowotnych młodzieży oraz opracowanie programów prozdrowotnych umożliwiających przeciwdziałanie niekorzystnym dla zdrowia zachowaniom, związanym z kontrolowaniem masy ciała. Piśmiennictwo / References 1. Szponar L, Mojska H. Żywienie dziecka a stan zdrowia człowieka dorosłego. Prace Instytutu Żywności i Żywienia Człowieka, Warszawa 1996: Woynarowska B. Środowisko psychospołeczne szkoły i przystosowanie szkolne a zdrowie i zachowania zdrowotne uczniów w Polsce. Raport z badań, Warszawa The Surgeon General s Report on Nutrition and Heath. Washington, DC: US Public Health Service, Office of the Surgeon General Sandler R, Slemenda CW, LaPorte RE, et al. Postmenopausal bone density and milk consumption in childhood and adolescence. Am J Clin Nutr 1985, 42: Szponar L, Respondek W. Choroby pierwotne na tle niedoborów żywieniowych. Żywienie człowieka zdrowego i chorego. PWN, Warszawa 2000: Jarosz M i wsp. Otyłość, żywienie, aktywność fizyczna, zdrowie Polaków. IŻŻ, Warszawa 2006: Gacek M. Niektóre racjonalne i wadliwe wybory żywieniowe młodzieży licealnej w Krakowie. Wychowanie Fizyczne i Zdrowotne 2004, 5: Stunkard AJ, Album J. The accuracy of self reported Wright. Am J Clin Nutr 1981, 34(8): Abraham SF. Dieting, body weight, body image and self esteem in young women: doctors dilemmas. Med J Aust 2003, 178 (12): Kołoło H, Woynarowska B. Samoocena masy ciała i odchudzanie się młodzieży w okresie dojrzewania. Prz Pediatr 2004: Beneditto MC, Tordera C, Botella Arbona C. Body image and restrictive eating behaviour in adolescents. An Pediatr 2003, 58(3): Goodman E, Hinden BR, Khandelwal S. Accuracy of teen and parental reports of obesity and body mass inex. Pediatrics 2000, 106(1): Utter J, Scragg R, Mhurchu CN, Schaff D. At-home breakfast consumption among New Zealand children: association with body mass index and related nutrition behaviors. J Am Diet Association 2007, 107(4): McConahy KL, Smiciklas-Wright H, Birch LL, Mitchell DC, Picciano MF. Food portions are positively related to energy intake and body weight in early childhood. J Pediatrics 2002, 140(3): McGrath SA, Gibney MJ. The effect of altered frequency of eating on plasma lipids in free-living healthy males on normal self-selected diets. Eur J Clin Nutr 1994, 48: Campbell A, Hausenblass HA. Effects of exercise interventions on body image: a meta-analysis. J Health Psychol 2009, 14: Morimoto LM, White E, Chen Z, Chlebowski RT, Hays J, Kuller L, Lopez AM, Manson J, Margolis KL, Muti PC, Stefanick ML, Mc Tiernan A. Obesity, body size, and risk of postmenopausal breast cancer: The Womens Health Initiative. Cancer Causes Control 2002, 13: Yanez AM, Peix MA, Atserias N, Arnau A, Brug J. Association of eating attitudes between teenage girls and their parents. Intern J Soc Psychiatry 2007, 53: Rodgers R, Chabrol H. The impact of exposure to images of ideally thin models of body dissatisfaction in French and Italian Women. Encephale 2009, 35: French SA, Story M, Downem B, Resnick MD, Blum RW. Frequent dieting among adolescents: psychological and behavior correlates. Am J Publ Health 1995, 85:
6 232 Probl Hig Epidemiol 2010, 91(2): Leon GR, Fulkerson JA, Perry CL, Elary-Zald MB. Prospective analysis of personalisty and behavioral vulnerabilities and gander influence In the later development of disordered eating. J Abnorm Psychol 1995, 104: Strauss RS, Pollack HA. Social marginalization of overweight children. Arch Pediatr Adolesc Med 2003, 157: Kral JG. The pathogenesis of obesity: stress and the brain gut axis. Surgery for Obesity and Related Diseases 2005, 1(1): Kirkley BO, Burge JC. Dietery restriction in young women: issues and concerns. Ann Behav Med 1989, 11: Schneider N, Frieler K, Pfeiffer E, Lehmkuhl U, Salbach Andrae H. Comparison of body size estimation with different types of eating disorders. Eat Disord Rev 2009, 17: Tanofsky-Kraff M, Cohen ML, Yanovsky SZ, Cox Ch, Heim KR, Keil M, Reynolds JC, Yanovski A. A prospective study of psychological predictors of body fat gain among children at high risk for adult obesity. Pediatrics 2006, 117:
ZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA W OKRESIE
ZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA W OKRESIE SZKOLNYM Opracowała: Iwona Konowalska Prawidłowe żywienie powinno stanowić bardzo istotny element promocji zdrowia. Tworząc szkolne programy prozdrowotne należy koncentrować
PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW
PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW Młody organizm, aby mógł prawidłowo się rozwijać potrzebuje wielu różnorodnych składników odżywczych, które powinny być nieodłączną częścią diety każdego dojrzewającego
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 98 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 98 SECTIO D 2004 Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Faculty
Talerz zdrowia skuteczne
Talerz zdrowia skuteczne narzędzie zdrowego odżywiania PSSE Chełm Kierownik Sekcji OZiPZ Alicja Bork PRAWIDŁOWE ŻYWIENIE Gwarancją właściwego rozwoju fizycznego, sprawności umysłu oraz dobrego zdrowia
Znaczenie funkcjonowania rodziny dla zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży z otyłością
Znaczenie funkcjonowania rodziny dla zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży z otyłością dr n. hum. Izabela Tabak Zakład Zdrowia Dzieci i Młodzieży Instytut Matki i Dziecka Dlaczego warto zajmować się
DuŜo wiem, zdrowo jem
DuŜo wiem, zdrowo jem Projekt edukacyjny: Pogadanki do dzieci w przedszkolach, szkołach podstawowych i gimnazjach oraz prezentacje do ich rodziców Cel projektu: Podniesienie świadomości na temat odżywiania
ZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY. Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r
ZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE - definicja Prawidłowe odżywianie to nie tylko dostarczenie organizmowi energii, ale także
Wpływ żywienia na funkcjonowanie psychospołeczne dzieci.
Wpływ żywienia na funkcjonowanie psychospołeczne dzieci. ZDROWIE definicja Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) to stan cechujący się uzyskaniem dobrego samopoczucia na poziomie fizycznym, psychicznym i
Realizacja Ogólnopolskiego Programu Edukacyjnego Trzymaj Formę! wnioski z ewaluacji. Dr n. med. PRZEMYSŁAW BILIŃSKI GŁÓWNY INSPEKTOR SANITARNY
Realizacja Ogólnopolskiego Programu Edukacyjnego Trzymaj Formę! wnioski z ewaluacji Dr n. med. PRZEMYSŁAW BILIŃSKI GŁÓWNY INSPEKTOR SANITARNY 1 Partnerzy programu: Agencja Rynku Rolnego Instytut Żywności
WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA
WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA ZAKŁAD PODSTAW ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Dr inż. Edyta Balejko, dr inż. Anna Bogacka, dr inż. Anna Sobczak-Czynsz Przedmiot: Podstawy żywienia człowieka (MS i TŻiŻCz z uz.)
Ilość posiłków w ciągu dnia: Odstępy między posiłkami:
Co znaczy ZDROWO SIĘ ODŻYWIAĆ? Ilość posiłków w ciągu dnia: 4-5 Odstępy między posiłkami: regularne, co 3,5-4h ŚNIADANIE : max.2h od momentu wstania KOLACJA : min.3h przed snem Co znaczy ZDROWO SIĘ ODŻYWIAĆ?
Profilaktyka otyłości w działaniach Ministra Zdrowia. Dagmara Korbasińska Wanda Szelachowska-Kluza Departament Matki i Dziecka
Profilaktyka otyłości w działaniach Ministra Zdrowia Dagmara Korbasińska Wanda Szelachowska-Kluza Departament Matki i Dziecka KIERUNKI DZIAŁAŃ tworzenie prawa realizacja programów polityki zdrowotnej współpraca
Program Koła Kulinarnego Palce lizać. Projekt edukacyjny realizowany od II półrocza 2011/2012r.
Program Koła Kulinarnego Palce lizać Projekt edukacyjny realizowany od II półrocza 2011/2012r. 1 Założenia ogólne: Prowadzące: Aneta Ciapcińska i Aleksandra Rubajczyk Miejsce realizacji: Szkoła Podstawowa
Śniadanie jeść czy nie jeść? To nie jest trudne pytanie.
Katedra Żywienia Człowieka Uniwersytet Warmińsko-Mazurski Komitet Nauki o Żywieniu Człowieka Wydział V Nauk Medycznych Polska Akademia Nauk Polskie Towarzystwo Nauk Żywieniowych Śniadanie jeść czy nie
OCENA STANU WIEDZY UCZNIÓW SZKÓŁ POLICEALNYCH NA TEMAT DODATKÓW DO ŻYWNOŚCI
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 2012, 3, str. 1055 1059 Aneta Kościołek 1, Magdalena Hartman 2, Katarzyna Spiołek 1, Justyna Kania 1, Katarzyna Pawłowska-Góral 1 OCENA STANU WIEDZY UCZNIÓW SZKÓŁ POLICEALNYCH
Najbardziej rozpowszechnione błędy żywieniowe: nieregularność spożywania posiłków; niespożywanie pierwszego śniadania przed wyjściem do szkoły oraz drugiego w szkole; nieprawidłową częstość konsumpcji
Jak dbać o swoją kondycję fizyczną, jak żyć i odżywiać się zdrowo? Sondaż
Jak dbać o swoją kondycję fizyczną, jak żyć i odżywiać się zdrowo? Sondaż Sprawozdanie z zadania numer 2 SP2 im. Marii Skłodowskiej Curie w Sobótce W dn. 5 listopada 2014 r. w kl. III VI (75 uczniów) przeprowadzono
ŻYWIENIE MA ZNACZENIE. Opracowanie prezentacji: Agnieszka Danielewicz, dietetyk, edukator społeczny w cukrzycy
ŻYWIENIE MA ZNACZENIE Opracowanie prezentacji: Agnieszka Danielewicz, dietetyk, edukator społeczny w cukrzycy Oczekiwania wobec Młodych Wyniki w nauce Osiągnięcia w sporcie Przebojowość Pewność siebie
ZDROWE ODŻYWIANIE = ZDROWE ŻYCIE
ZDROWE ODŻYWIANIE = ZDROWE ŻYCIE RACJONALNIE = ZDROWO Zdrowa dieta jest jednym z najważniejszych elementów umożliwiających optymalny wzrost, rozwój i zdrowie. Ma przez to wpływ na fizyczną i umysłową
Wywiad żywieniowy (część 1) Część ogólna
Wywiad żywieniowy (część 1) Część ogólna Wybrane odpowiedzi proszę podkreślić. IMIĘ I NAZWISKO:... 1. Data wypełniania formularza - 2. Płeć A. kobieta B. mężczyzna 3. Wiek - 4. Wzrost - Aktualna masa ciała
Interwencje żywieniowe u dzieci otyłych aktualne spojrzenie
Interwencje żywieniowe u dzieci otyłych aktualne spojrzenie H. Dyląg, 1 H. Weker 1, M. Barańska 2 1 Zakład Żywienia 2 Zakład Wczesnej Interwencji Psychologicznej karmienie na żądanie 7-5 posiłków 3 posiłki
AKTUALNE TRENDY UCZNIÓW W GIMNAZJUM W ŚWIETLE BADAŃ HBSC. Joanna Mazur Instytut Matki i Dziecka
AKTUALNE TRENDY OTYŁOŚCI I AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ UCZNIÓW W GIMNAZJUM W ŚWIETLE BADAŃ HBSC Joanna Mazur Instytut Matki i Dziecka Informacja o badaniach HBSC Sieć HBSC obejmuje 43 kraje/regiony Europy i Ameryki
Nowy asortyment sklepików szkolnych nie taki straszny, czyli dlaczego warto jeść zdrowo?!
Nowy asortyment sklepików szkolnych nie taki straszny, czyli dlaczego warto jeść zdrowo?! Rozporządzenie Z dniem 01.09.2015 roku weszło w życie nowe Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 sierpnia 2015
Scenariusz zajęć edukacja zdrowotna - gimnazjum
Scenariusz zajęć edukacja zdrowotna - gimnazjum Autor: mgr Beata Draczko Temat lekcji: Wiem, co jem. Zasady racjonalnego odżywiania się człowieka. Cel ogólny: - zapoznanie uczniów z zasadami racjonalnego
ZDROWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW PORADNIK DLA RODZICÓW I UCZNIÓW
ZDROWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW PORADNIK DLA RODZICÓW I UCZNIÓW SPIS TREŚCI 1. Zasady zdrowego żywienia 2. Zapotrzebowanie energetyczne nastolatków 3. Zapotrzebowanie energetyczne nastolatków 4. Zalecenia
ŻYWIENIE DZIECI I MŁODZIEŻY W WIEKU SZKOLNYM A ICH ZDROWIE
WYDZIAŁ NAUK O ŻYWIENIU CZŁOWIEKA I KONSUMPCJI SGGW POLSKIE TOWARZYSTWO NAUK ŻYWIENIOWYCH ŻYWIENIE DZIECI I MŁODZIEŻY W WIEKU SZKOLNYM A ICH ZDROWIE dr hab. Jadwiga Hamułka, prof. SGGW dr hab. Anna Kołłajtis-Dołowy
OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA KOBIET O ZRÓŻNICOWANYM STOPNIU ODŻYWIENIA
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 3, str. 718 722 Ewa Stefańska, Lucyna Ostrowska, Danuta Czapska, Jan Karczewski OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA KOBIET O ZRÓŻNICOWANYM STOPNIU ODŻYWIENIA Zakład Higieny i Epidemiologii
Prawidłowe żywienie jest jednym z najważniejszych czynników środowiskowych, wpływających na rozwój człowieka i utrzymanie przez niego dobrego stanu
Prawidłowe żywienie jest jednym z najważniejszych czynników środowiskowych, wpływających na rozwój człowieka i utrzymanie przez niego dobrego stanu zdrowia. Polega ono na całkowitym pokryciu zapotrzebowania
DZIECI WIEJSKICH THE FREQUENCY OF THE CONSUMPTION OF THE FIRST AND THE SECOND BREAKFAST AMONG RURAL CHILDREN
ROCZN. PZH, 2003, 54, NR 2, 213 220 EDYTA SULIGA CZĘSTOŚĆ SPOŻYCIA PIERWSZYCH I DRUGICH ŚNIADAŃ WŚRÓD DZIECI WIEJSKICH THE FREQUENCY OF THE CONSUMPTION OF THE FIRST AND THE SECOND BREAKFAST AMONG RURAL
WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA
WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA ZAKŁAD PODSTAW ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Dr inż. Edyta Balejko, dr inż. Anna Bogacka, dr inż. Anna Sobczak-Czynsz Przedmiot: Podstawy żywienia człowieka (ZBiJŻ) Ćwiczenie nr
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 97 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 97 SECTIO D 2004 Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Faculty
Akcja 5 razy dziennie warzywa i owoce. 31 marca 2007r.
Akcja 5 razy dziennie warzywa i owoce 31 marca 2007r. Cele akcji: wzrost spożycia warzyw i owoców do co najmniej 5 porcji dziennie uprawianie aktywności fizycznej utrzymywanie prawidłowej masy ciała Hasło
Rola poszczególnych składników pokarmowych
Zdrowy styl życia Rola poszczególnych składników pokarmowych 1. Białka Pełnią w organizmie funkcję budulcową. Są składnikiem wszystkich tkanek oraz kości. 2. Tłuszcze Pełnią w organizmie funkcję energetyczną.
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna 43-400 Cieszyn ul. Liburnia 2 asystent Teresa Kopiec asystent Halina Dziadek st. asystent Czesława Lis
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna 43-400 Cieszyn ul. Liburnia 2 asystent Teresa Kopiec asystent Halina Dziadek st. asystent Czesława Lis Żywienie i aktywność fizyczna mają wpływ na rozwój psychofizyczny
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 96 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 96 SECTIO D 2004 Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Faculty
... data* DANE OSOBOWE. ... Telefon: * ... Imię i nazwisko: * ... Płeć: * ... Preferowane godziny kontaktu telefonicznego:
DANE OSOBOWE........................ data*.................................................. Imię i nazwisko: *............................................... Telefon: *..................................................
Ocena zachowań żywieniowych licealistów miasta Poznania Analysis of nutrition habits of high school students in Poznań
161 FARMACJA WSPÓŁCZESNA 2011; 4: 161-165 ARTYKUŁ ORYGINALNY/ORIGINAL PAPER Otrzymano/Submitted: 19.11.2011 Poprawiono/Corrected: 04.12.2011 Zaakceptowano/Accepted: 05.12.2011 Akademia Medycyny Ocena zachowań
EDUKACJA DLA RODZICÓW
Materiał opracowała: Jolanta Gęca EDUKACJA DLA RODZICÓW Prawidłowe żywienie dzieci i młodzieży jest szczególnie istotne, ze względu na fazę intensywnego wzrostu i dojrzewania. Dla utrzymania wzrostu i
10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA
10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA 10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Należy spożywać produkty z różnych grup żywności (dbać o urozmaicenie posiłków) Kontroluj masę ciała (dbaj o zachowanie
pomaga w nawiązaniu i utrzymaniu więzi towarzyskich 2% 1 dostarcza niezbędnych składników odżywczyc 97% 62 przynosi wiele przyjemności 2% 1
Zdrowy styl życia Strona 1 1. Jaką najważniejszą rolę pełni odżywianie? pomaga w nawiązaniu i utrzymaniu więzi towarzyskich 2% 1 dostarcza niezbędnych składników odżywczyc 97% 62 przynosi wiele przyjemności
KWESTINARIUSZ ŻYWIENIOWY PACJENTA
KWESTINARIUSZ ŻYWIENIOWY PACJENTA Data Imię i nazwisko e-mail Data urodzenia Wzrost (cm) Obecna masa ciała (kg) Docelowa masa ciała (kg) Obwód pasa (cm) Obwód bioder (cm) Aktywność fizyczna: Czy uprawia
Analiza wyników badań
Analiza wyników badań WSTĘP Aktywność fizyczna należy do jednej z podstawowych potrzeb człowieka w każdym okresie życia. Szczególnie istotna jest w trakcie rozwoju dziecka, ponieważ jest jednym z niezbędnych
Małgorzata Jasińska LUBELSKI ROCZNIK PEDAGOGICZNY T. XXXII 2013
LUBELSKI ROCZNIK PEDAGOGICZNY T. XXXII 2013 Nawyki żywieniowe młodzieży gimnazjalnej ze środowiska miejskiego i wiejskiego Abstrakt: Racjonalne żywienie to jeden z ważniejszych czynników warunkujących
Woda najlepiej gasi pragnienie
Woda najlepiej gasi pragnienie dr inż. Agnieszka Sulich Centrum Komunikacji Społecznej Zawartość wody w ciele zależy od: Wieku Płci Budowy ciała http://www.alvogenors.com/whatisdehydration 90 % 75 % 70
Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:
Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: TECHNIK ŻYWIENIA I USŁUG GASTRONOMICZNYCH przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej
Powszechne mity dotyczące diety. Zofia Kwiatkowska
Powszechne mity dotyczące diety 1 Zofia Kwiatkowska Struktura prezentacji O Historia O Czym jest dieta? O Czym jest żywienie? O Zasady zdrowego żywienia O Najczęstsze mity dotyczące diety O Podsumowanie
ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY. 26.10.2015r.
ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY 26.10.2015r. ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY Żywienie, szczególnie zbiorowe, nie powinno być realizowane w sposób doraźny. Jest to istotny problem
Zachowania żywieniowe i aktywność fizyczna młodzieży w świetle badań HBSC. (Health Behaviour in School-aged Children)
Zachowania żywieniowe i aktywność fizyczna młodzieży w świetle badań HBSC (Health Behaviour in School-aged Children) Cyklicznie powtarzane międzynarodowe badania ankietowe nad zachowaniami zdrowotnymi
ŻYWIENIOWE INWESTYCJE, CZYLI JAK ŻYWIENIE WPŁYWA NA UCZNIA. mgr Natalia Rykowska, dietetyk, Gdański Ośrodek Promocji Zdrowia
ŻYWIENIOWE INWESTYCJE, CZYLI JAK ŻYWIENIE WPŁYWA NA UCZNIA mgr Natalia Rykowska, dietetyk, Gdański Ośrodek Promocji Zdrowia GDAŃSKI OŚRODEK PROMOCJI ZDROWIA JESTEŚMY DLA WAS! CO TO JEST ZDROWIE? Definicja
KWESTIONARIUSZ OCENY SPOSOBU ŻYWIENIA
KWESTIONARIUSZ OCENY SPOSOBU ŻYWIENIA Proszę uzupełnić poniższe dane: Data badania... Wiek (lata)... Masa ciała (kg)... Wzrost (cm)... 2. Liczba posiłków w ciągu dnia: 1-2 posiłki 3-4 posiłki 5 i więcej
W jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek?
W jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek? Prawidłowe odżywianie się to dostarczanie organizmowi niezbędnych składników odżywczych, a tym samym energii i substratów potrzebnych do utrzymania zdrowia
ZBILANSOWANA DIETA TALERZ ZDROWIA SMACZNIE, ZDROWO, KOLOROWO. Anna Oblacińska Instytut Matki i Dziecka
ZBILANSOWANA DIETA TALERZ ZDROWIA SMACZNIE, ZDROWO, KOLOROWO Anna Oblacińska Instytut Matki i Dziecka TALERZ CZY PIRAMIDA? Przedstawione w modelach zdrowego żywienia zalecenia żywieniowe to sugestie ogólne,
Program edukacyjny Żyj smacznie i zdrowo
Program edukacyjny Żyj smacznie i zdrowo Cel i założenia: Przypomnienie zasad prawidłowego i smacznego odżywiania Niemarnowanie jedzenia Zachęcenie do rodzinnego spożywania posiłków Zmniejszanie ilości
TRZYMAJ FORMĘ! Gimnazjum nr 2 10-113 Olsztyn ul. K. R. Małłków 3
TRZYMAJ FORMĘ! Gimnazjum nr 2 10-113 Olsztyn ul. K. R. Małłków 3 Program Trzymaj Formę! jest realizowany w naszej szkole od roku szkolnego 2006/2007. Za cel naszego działania postawiliśmy sobie edukację
Znaczenie pierwszego śniadania, czyli zdrowe odżywianie dzieci i młodzieży. Na podstawie materiałów ORE- Anna Pisowacka
Znaczenie pierwszego śniadania, czyli zdrowe odżywianie dzieci i młodzieży Na podstawie materiałów ORE- Anna Pisowacka JAK PRAWIDŁOWO SIĘ ODŻYWIAĆ? Zalecenia żywieniowe 6 + 1 U według S. Bergera Urozmaicenie
Ewaluacja programu edukacyjnego Trzymaj Formę!
Ewaluacja programu edukacyjnego Trzymaj Formę! realizowanego przez Państwową Inspekcję Sanitarną oraz Polską Federację Producentów Żywności Związek Pracodawców Część I - Odżywianie a zdrowie młodzieży
Ankieta dla Ucznia Przeprowadzona w dniu 11 maja 2016r. Ankietę oddało 105 uczniów klas 4-6 Szkoły Podstawowej nr 1 w Turku
Załącznik nr 2 Po zakończonym okresie przygotowującym naszą szkołę do ubiegania się o Certyfikat Wojewódzki Szkoły Promującej zdrowie przeprowadziliśmy ankiety wśród uczniów, rodziców i pracowników szkoły,
WYNIKI ANKIET I TESTÓW KLAUDIA KRZYŻAŃSKA, KL.IIIF GIMNAZJUM NR14 BYTOM
. WYNIKI ANKIET I TESTÓW KLAUDIA KRZYŻAŃSKA, KL.IIIF GIMNAZJUM NR14 BYTOM TESTY TESTY ROZWIĄZAŁO 140 UCZNIÓW 1.Co dostarcza organizmowi najwięcej energii? A)WĘGLOWODANY, TŁUSZCZE I BIAŁKA B)MAGNEZ,POTAS
Kinga Janik-Koncewicz
Kinga Janik-Koncewicz miażdżyca choroby układu krążenia cukrzyca typu 2 nadciśnienie choroby układu kostnego nowotwory Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że około 7-41% nowotworów jest spowodowanych
Sklepik wzorowy smaczny i zdrowy
Sklepik wzorowy smaczny i zdrowy To NASZ Zielony sklepik w Zespole Szkół im. Jana Pawła II w Zielonkach! ZIELONKI = Zielony Sklepik = zdrowe i smaczne jedzenie Mamy coś do powiedzenia o piramidzie zdrowego
KONCEPCJA ZDROWIA MŁODYCH. Agnieszka Danielewicz dietetyk, edukator społeczny w cukrzycy Instytut Żywienia i Rozwoju ELIGO www.instytuteligo.
KONCEPCJA ZDROWIA MŁODYCH Agnieszka Danielewicz dietetyk, edukator społeczny w cukrzycy Instytut Żywienia i Rozwoju ELIGO www.instytuteligo.pl ZDROWIE Zdrowie jest pojęciem abstrakcyjnym, trudnym do zdefiniowania
WIEDZA ŻYWIENIOWA RODZICÓW ORAZ WYSTĘPOWANIE NADWAGI I OTYŁOŚCI WŚRÓD DZIECI W WIEKU SZKOLNYM
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 2012, 3, str. 680 684 Joanna Wyka 1,2, Elżbieta Grochowska - Niedworok 1, Ewa Malczyk 1, Marta Misiarz 1, Karolina Hołyńska 1 WIEDZA ŻYWIENIOWA RODZICÓW ORAZ WYSTĘPOWANIE NADWAGI
SPOŁECZEŃSTWO OD KUCHNI Integracja międzypokoleniowa mieszkańców Śliwkowego Szlaku
SPOŁECZEŃSTWO OD KUCHNI Integracja międzypokoleniowa mieszkańców Śliwkowego Szlaku NASZE KULINARNE TRADYCJE NASZE KULINARNE TRADYCJE Co składa się na nie? Bez jakich produktów i potraw nie wyobrażamy sobie
Uczeń/student Pracuję zawodowo Wykonywany zawód
PURE DIET Joanna Flis Os. Wichrowe Wzgórze 33C 61-699 Poznań tel. 511 02 99 44 Imię i nazwisko Rok urodzenia Nr telefonu E-mail Dane kontaktowe Grupa krwi Uczeń/student Pracuję zawodowo Wykonywany zawód
Kuratorium Oświaty w Kielcach
Programy z zakresu profilaktyki zdrowotnej, bezpieczeństwa i higieny w środowisku szkolnym rekomendowane przez Ministerstwo Edukacji Narodowej Bożena Kropisz starszy wizytator Kuratorium Oświaty w Kielcach
ANALIZA WYBRANYCH ZWYCZAJÓW ŻYWIENIOWYCH STUDENTÓW ŁÓDZKICH UCZELNI
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLVI, 2013, 2, str. 186 193 Agnieszka Szczodrowska, Wiesława Krysiak 1) ANALIZA WYBRANYCH ZWYCZAJÓW ŻYWIENIOWYCH STUDENTÓW ŁÓDZKICH UCZELNI Zespół Analityki Żywności i Środowiska,
Rola warzyw i owoców w diecie dzieci i młodzieży, czyli jak powinny jeść nasze dzieci.
Rola warzyw i owoców w diecie dzieci i młodzieży, czyli jak powinny jeść nasze dzieci. Alicja Kalińska Najczęstsze problemy w żywieniu dzieci Eksperci potwierdzają, że dieta dzieci w wieku szkolnym nie
Zachowania zdrowotne młodzieży gimnazjalnej i ich wybrane uwarunkowania. Cz. IV. Sposób żywienia
Świderska-Kopacz Probl Hig Epidemiol J i 2008, wsp. Zachowania 89(2): 241-245 zdrowotne młodzieży gimnazjalnej i ich wybrane uwarunkowania. Cz. IV.... 241 Zachowania zdrowotne młodzieży gimnazjalnej i
WYBRANE ZACHOWANIA ZDROWOTNE STUDENTÓW WYŻSZEJ SZKOŁY WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I TURYSTYKI - ZACHOWANIA ŻYWIENIOWE
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIV, 2011, 3, str. 409-414 Robert Szczerbiński 1), Jan Karczewski, Joanna Maksymowicz-Jaroszuk WYBRANE ZACHOWANIA ZDROWOTNE STUDENTÓW WYŻSZEJ SZKOŁY WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I TURYSTYKI
1.Odżywiam się zdrowo
Opracowane wyników ankiety przeprowadzonej w ramach Programu Trzymaj Formę Ankietowanych 195 uczniów klas pierwszych, drugich i trzecich. Termin wypełniania ankiety od 8.10 do 17.10.2013 roku 1.Odżywiam
ŻYWIENIOWE ZACHOWANIA ZDROWOTNE MŁODZIEŻY GIMNAZJALNEJ ZAMIESZKAŁEJ W BIAŁYMSTOKU I OKOLICACH
Nowiny Lekarskie 26, 75, 1, 31 36 JOLANTA USTYMOWICZ FARBISZEWSKA, BARBARA SMORCZEWSKA-CZUPRYŃSKA, JAN K. KARCZEWSKI, JOANNA LACH ŻYWIENIOWE ZACHOWANIA ZDROWOTNE MŁODZIEŻY GIMNAZJALNEJ ZAMIESZKAŁEJ W BIAŁYMSTOKU
Zalecenia dotyczące żywienia dzieci w przedszkolach
Zalecenia dotyczące żywienia dzieci w przedszkolach NORMY ŻYWIENIA DLA DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM I SZKOLNYM W POLSCE OPRACOWANO W INSTYTUCIE ŻYWNOŚCI I ŻYWIENIA I ZATWIERDZONE ZOSTAŁY PRZEZ INSTYTUT
Myślę co jem - profilaktyka otyłości i chorób dietozależnych wśród dzieci. Temat 2: Jak jem? Opracowanie: mgr Agnieszka Augustyniak
1. Cel główny Uczeń ocenia swój sposób żywienia Temat 2: Jak jem? Opracowanie: mgr Agnieszka Augustyniak 2. Cele szczegółowe Uczeń: ocenia wielkość porcji poszczególnych grup produktów spożywczych identyfikuje
WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA
WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA ZAKŁAD PODSTAW ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Dr inż. Edyta Balejko, dr inż. Anna Bogacka Przedmiot: Podstawy żywienia człowieka Ćwiczenie nr 4 Temat: Normy żywienia 1. Badania stosowane
Zachowania żywieniowe a wiedza żywieniowa uczniów wybranych szkół na terenie Górnego Śląska w zależności od wskaźnika wagowo-wzrostowego BMI
Borgis N Ped 2015; 19(2): 68-75 *Elżbieta Szczepańska 1, Nicola Szeja 2, Izabela Dudzik 2, Anna Kołdon 2, Karolina Jędzura 2, Ewelina Pochopień 2, Monika Oleszko 2 Zachowania żywieniowe a wiedza żywieniowa
Wiedza żywieniowa oraz postrzeganie własnej masy ciała przez nastoletnie dziewczęta
Wiedza żywieniowa oraz postrzeganie własnej masy ciała przez nastoletnie dziewczęta dr inż. Joanna Myszkowska-Ryciak, mgr inż. Edyta Gago, dr inż. Anna Harton Katedra Dietetyki, Szkoła Główna Gospodarstwa
Prawidłowo zbilansowana dieta i aktywność fizyczna jako niezbędny element zdrowego stylu życia. Anna Jelonek dietetyk
Prawidłowo zbilansowana dieta i aktywność fizyczna jako niezbędny element zdrowego stylu życia Anna Jelonek dietetyk Rola jednostek i społeczeństwa Sposób odżywiania kobiety w ciąży związany z przekarmieniem
Materiałpomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:
Materiałpomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: TECHNIK ŻYWIENIA I USŁUG GASTRONOMICZNYCH przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej
Ocena zachowań i zwyczajów żywieniowych gimnazjalistów z terenu Białegostoku
Maksymowicz-Jaroszuk Hygeia Public Health 2010, J, Karczewski 45(2): 167-172 J. Ocena zachowań i zwyczajów żywieniowych gimnazjalistów z terenu Białegostoku 167 Ocena zachowań i zwyczajów żywieniowych
Zajęcia żywieniowe Wymagania podstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania ponadpodstawowe
Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania podstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: wymienia zasady bezpieczeństwa obowiązujące podczas zajęć żywieniowych
ŻYWIENIE DZIECI W WIEKU PONIEMOWLĘCYM Z TRÓJMIASTA I OKOLIC
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLVIII, 2015, 3, str. 412 417 Witold Kozirok, Beata Mroczkowska ŻYWIENIE DZIECI W WIEKU PONIEMOWLĘCYM Z TRÓJMIASTA I OKOLIC I. CZĘSTOŚĆ SPOŻYCIA WYBRANYCH PRODUKTÓW SPOŻYWCZYCH
kształtującym zdrowe nawyki żywieniowe dzieci Wyniki oceny programu
Program Owoce w szkole skutecznym narzędziem kształtującym zdrowe nawyki żywieniowe dzieci Wyniki oceny programu Warszawa, 2012 OCENA SKUTECZNOŚCI PROGRAMU I. Podstawa prawna Przeprowadzanie regularnej
Zapraszamy do oglądania
Zapraszamy do oglądania 1.Odżywiaj się regularnie Należy spożywać przynajmniej 3 podstawowe posiłki dziennie (śniadanie, obiad, kolacja), a jeszcze zdrowiej będzie dołączyć dwie przekąski (II śniadanie
Marnowanie żywności w szkołach. Jak edukować najmłodszych?
Marnowanie żywności w szkołach. Jak edukować najmłodszych? Niemal 1/3 Polaków przyznaje się, że zdarza im się wyrzucać żywność 1. Jedzenie marnuje się każdego dnia także w szkołach na stołówkach i w plecakach
Założenia Realizacji Ogólnopolskiego Programu Edukacyjnego Trzymaj Formę! w latach 2012 2015 Założenia ogólne
Założenia Realizacji Ogólnopolskiego Programu Edukacyjnego Trzymaj Formę! w latach 2012 2015 Założenia ogólne 1. Celem Ogólnopolskiego Programu Edukacyjnego Trzymaj Formę! jest edukacja w zakresie trwałego
Pakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta
Pakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta CHOROBY DIETOZALEŻNE W POLSCE 2,150,000 osób w Polsce cierpi na cukrzycę typu II 7,500,000 osób w Polsce cierpi
Badania nad edukacją żywieniową i poziomem wiedzy o racjonalnym żywieniu uczniów gimnazjum
376 Hygeia Public Health 211, 46(3): 376-38 Badania nad edukacją żywieniową i poziomem wiedzy o racjonalnym żywieniu uczniów gimnazjum Research on nutritional education and level of knowledge on a well-balanced
Warsztaty Żywieniowe. Temat: Zasady żywienia młodzieży aktywnej
Warsztaty Żywieniowe Temat: Zasady żywienia młodzieży aktywnej Jeśli jesteś aktywny Powinieneś dbać szczególnie o to, co jesz! potrzebujesz więcej energii potrzebujesz więcej witamin i składników mineralnych
Co to jest dietetyka?
Co to jest dietetyka? Dietetyka to nauka, która bada jak to, co spożywamy wpływa na nasze zdrowie i wydajność organizmu. Bada pewne składniki pożywienia, które mogą wpływać na nasze zdrowie. Na przykład
Patologia problemów żywieniowych u dzieci i młodzieży. Witold Klemarczyk Zakład Żywienia Instytut Matki i Dziecka
Patologia problemów żywieniowych u dzieci i młodzieży Witold Klemarczyk Zakład Żywienia Instytut Matki i Dziecka Prawidłowe odżywianie to dostarczenia odpowiedniej ilości materiału energetycznego i budulcowego
Celem badania jest opisanie nawyków żywieniowych uczniów szkół w Sieradzu.
Spis treści Wstęp... 3 Cel badania... 3 Wykorzystana metoda i technika badawcza... 3 Struktura społeczno- demograficzna badanych... 4 Prezentacja wyników badań... 8 Body Mass Index...20 Wnioski końcowe...22
Dr hab. n med. Tomasz Zatooski. Analiza wyników badań
Dr hab. n med. Tomasz Zatooski Analiza wyników badań MATERIAŁ I METODY BADAWCZE Badanie ankietowe przeprowadzono na grupie 3092 (3345/10000) uczniów z 34 szkół podstawowych i gimnazjalnych na terenie Wrocławia
WYSTĘPOWANIE ZWYCZAJU POJADANIA MIĘDZY POSIŁKAMI WŚRÓD MŁODZIEŻY W WIEKU 13-15 LAT I JEGO UWARUNKOWANIA
SCIENTIARUM POLONORUMACTA Acta Sci. Pol., Technol. Aliment. 3(1) 2004, 167-174 WYSTĘPOWANIE ZWYCZAJU POJADANIA MIĘDZY POSIŁKAMI WŚRÓD MŁODZIEŻY W WIEKU 13-15 LAT I JEGO UWARUNKOWANIA Marzena Jeżewska-Zychowicz
ŻYWIENIE CZŁOWIEKA. Racjonalne żywienie jest jednym z podstawowych warunków prawidłowego funkcjonowania organizmu ludzkiego i dobrego zdrowia.
ŻYWIENIE CZŁOWIEKA Racjonalne żywienie jest jednym z podstawowych warunków prawidłowego funkcjonowania organizmu ludzkiego i dobrego zdrowia. Prawidłowe żywienie należy do najważniejszych czynników środowiskowych,
Wstęp ARTYKUŁ REDAKCYJNY / LEADING ARTICLE
Dzieciństwo w cieniu schizofrenii przegląd literatury na temat możliwych form pomocy i wsparcia dzieci z rodzin, gdzie jeden z rodziców dotknięty jest schizofrenią Childhood in the shadow of schizophrenia
Produkty Mleczne Tłuszcze Mięso, ryby, jaja Piramida żywienia Czego powinniśmy unikać Napoje gazowane, Chipsy Słodycze, Fast Foody PAMIĘTAJ!!
Zdrowy tryb życia Co robić żeby zdrowo żyć? Co otrzymujemy dzięki zdrowemu stylowi życia? Jak wygląda plan zdrowego żywienia? Chcesz być szczupła? Zdrowe odżywianie Węglowodany Warzywa i owoce Produkty
Dokumentacja zdjęciowa z projektu gimnazjalnego skierowanego do rodziców i młodzieży.
Dokumentacja zdjęciowa z projektu gimnazjalnego skierowanego do rodziców i młodzieży. Czy wiesz, co jesz? Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 5, Gimnazjum nr 14 W Bytomiu JUŻ WKRÓTCE! Opiekun projektu:
ANKIETA. Imię i nazwisko. Data urodzenia Masa ciała Wzrost. Tel. Kontaktowy. Email do wysłania diety i/lub kontaktu
ANKIETA Proszę o rzetelne, zgodne ze stanem faktycznym wypełnienie ankiety, gdyż jest to niezbędne do opracowania dobrze dopasowanego planu dietetycznego. Imię i nazwisko.. Data urodzenia Masa ciała Wzrost.
PLAN HEPS. 1. Diagnoza klas IV, określenie stosunku masy ciała do wysokości i. wyliczenie BMI i odczytanie wartości na siatce centylowej w celu
PLAN HEPS 1. Diagnoza klas IV, określenie stosunku masy ciała do wysokości i wyliczenie BMI i odczytanie wartości na siatce centylowej w celu określenia nadwagi i otyłości wśród uczniów. 2. Przeprowadzenie
ABC zdrowia dziecka. OPRACOWAŁA : Grażyna Lewińska LOGO
ABC zdrowia dziecka OPRACOWAŁA : Grażyna Lewińska SZKOLNE ABC Rok szkolny to czas kiedy nasze dzieci spędzają w szkole po kilka godzin dziennie. Aby mogły one jak najlepiej przyswajać wiedzę zarówno w