Global Positioning System (GPS) zasada działania

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Global Positioning System (GPS) zasada działania"

Transkrypt

1 Global Positioning Sstem GPS asada diałania

2 Metoda wnacania pocji GPS apewnia pocję 3D -,, H. Parametr nawigacjn odległość odbiornika od SV. Odległość od SV wlicana na podstawie pomiaru casu podcas prebtej drogi SV OD. Pseudoodległość wnik pomiaru odległości błędami w pomiare casu.

3 Odległość jako parametr nawigacjn Pocja jednowmiarowa Pocja dwuwmiarowa D Pocja trójwmiarowa prestrenna, 3D 3 S S r r r r pocja r r r 0 0 r r r

4 Odległość jako parametr nawigacjn Pocja jednowmiarowa Pocja dwuwmiarowa D Pocja trójwmiarowa prestrenna, 3D 4 S S 3 pocja S r r r r r r

5 Odległość jako parametr nawigacjn Pocja jednowmiarowa Pocja dwuwmiarowa D Pocja trójwmiarowa prestrenna, 3D r r r r W prpadku trech powierchni pocjnch jedno rowiąań najduje się w pobliżu powierchni Ziemi, a drugie jest od niej nacnie oddalone.

6 Metoda wnacania pocji Do wnacenia jednej powierchni pocjnej: Odebrać sgnał satelit. Określić położenie satelit w chwili nadania sgnału. Wnacć cas prebiegu sgnału od satelit do odbiornika. Oblicć odległość. 6

7 Metoda wnacania pocji określenie casu Mieron cas t składa się : Casu propagacji sgnału: SV OD t p Różnic wskaań egarów SVt s OD t o odchłki egara odbiornika od casu GPS Opóźnienia sgnału w jonosfere t j Opóźnienia sgnału w troposfere t t Innch cnników t r : nierównomiern obrót Ziemi, wielokrotność sgnału, celowe akłócenia lub celowe obniżenie dokładności Pseudoodległość p odległość wnacona na podstawie casu t 7

8 Metoda wnacania pocji określenie casu t o t o traktowana jest jako dodatkowa mienna i oblicana na podstawie pomiaru odległości do kolejnego satelit Błąd egara Odb. YY X 4 ZZ Błąd egara Odb. XX 3 Błąd egara Odb. ct o p i r i ri p i ct o 8

9 9 Metoda wnacania pocji równanie pocji r r r r c t p c t p c t p c t p o o o o i t o c p r i

10 Metoda wnacania pocji równanie pocji Do rowiąania równań stosuje się: Metod linearacji sprowadenie funkcji do postaci liniowej popre rowinięcie ich w sereg Talora. Metod iteracjne wnacanie prrostów współrędnch pocji obserwowanej w stosunku do nanch współrędnch pocji pocątkowej. 0

11 Metoda wnacania pocji D Pocja D wmaga prnajmniej 3 powierchni pocjnch pseudoodległości

12 Metoda wnacania pocji 3D Pocja 3D wmaga prnajmniej 4 linii pocjnch pseudoodległości Satellite Satellite Satellite 3 Satellite 4

13 Sgnał nadawane pre satelitę Ab wnacć powierchnię pocjną treba nać następujące informacje odctwane sgnału satelit: Cas, w którm ostał nadan sgnał, Miejsce na orbicie gdie najdował się satelita w momencie wsłania sgnału, Depesę nawigacjną. 3

14 Sgnał nadawane pre satelitę SV transmitują sgnał w pasmach: S: dwa kanał służące do prekawania informacji dotcącch obsługi samego sstemu L: dwa kanał służące do presłania depes nawigacjnej. 4

15 Sgnał nadawane pre satelitę Cęstotliwość fali nośnej: F podstawowa: 0,3 MH Dwa kanał transmisji: L=54F= 575,4 MH L=0F=7,60 MH W/w F powalają na pomiar odległości dokładnością mniejsą niż 0. m. Dwa kanał transmisji umożliwiają wlicenie aktualnch poprawek na refrakcję jonosfercną w celu więksenia dokładności pomiaru 5

16 Charakterstka anten P C/A L -63 dbm -60 dbm L -66 dbm -66 dbm.3 dla L 3.4 dla L 3.9 Minimaln poiom sgnału GPS, Antena satelit: Maksimum pr 40, słabse wmocnienie w centrum charakterstki Antena odbiornika więkse wmocnienie w enicie. dbm 6

17 Sgnał nadawane pre satelitę Sgnał emitowan pre satelit jest modulowan: Impulsowo umożliwia odtworenie informacji nawigacjnej sgnału bardo słabego, mniejsa możliwość akłóceń i niekstałceń, powala na transmisję sgnałów e wsstkich satelitów na tch samch cęstotliwościach. Sposób modulacji nawan jest kodem 7

18 Dostęp do pasma radiowego FDMA frequenc division multiple access Dostęp wielokrotn podiałem cęstotliwościowm. Sgnał są transmitowane na różnch cęstotliwościach. TDMA time division multiple access Dostęp wielokrotn podiałem casowm. Sgnał są transmitowane na tej samej cęstotliwości lec w odpowiednio prporądkowanm momencie casu. CDMA code division multiple access Dostęp wielokrotn podiałem kodowm. Do transmisji sgnału wkorstwane jest to samo pasmo cęstotliwości. Identfikacja nadajnika na podstawie charakterstcnego kodu identfikacjnego. 8

19 Pred modulacją Modulacja AM Pasmo transmisji Bepośrednio techniką dostępu do kanału radiowego wiąana jest serokość pasma transmisji. W celu presłania sgnału danch o serokości pasma B należ wkorstać pasmo cęstotliwości radiowej o serokości P: gdie: k współcnnik poserenia pasma. P kb Modulacja FM Modulacja poseronm widmem 0.5 k k 0 k 0 f[h] 9

20 Sgnał nadawane pre satelitę Sgnał emitowan pre satelit GPS ma postać fali nośnej, kodowanej faowo sgnałami: informacjnm, o prędkości 50 bitów na sekundę, pseudolosowm kodem C/A, taktowanm cęstotliwością,03 MH, pseudolosowm kodem P, taktowanm cęstotliwością 0,3 MH, pseudolosowm kodem Y, taktowanm cęstotliwością około 0.5 H. 0

21 Serokość pasma transmisji dla GPS Serokość pasma transmisji pr wkorstaniu kodu: 4 - C/A wnosi.046 MH k 0 - P wnosi 0.46 MH 5 k 0

22 Sgnał nadawane pre satelitę Sgnał pseudolosowe: Modulowane impulsowo faą ciąg pseudolosow Golda. Każd SV nadaje inn odcinek ciągu losowego co umożliwia identfikację satelit. Sekwencję odcinków ciągów prpisano SV tak ab sgnał innch SV nie bł e sobą skorelowane. Współ. autokoralacji dla jednego satelit posiada jedno maksimum Cas dojścia sgnału do OB. SV wnosi 60 8 ms

23 Pomiar casu propagacji t t 3

24 Sgnał nadawane pre satelitę Obieranie sgnału pre odbiornik 4

25 Sgnał nadawane pre satelitę Sgnał satelitarne są sgnałami o widmie roprosonm. Poiom moc sgnału satelitarnego jest o około 30 db niżs od poiomu sumów wmacniaca antenowego. Użwane są dwa cnniki roprasające: kod C/A coarse/acquisition-akwicji grubnej tlko na L kod P precise-dokładn na L i L. Minimalna moc sgnału odbieranego pre antenę odbiornika: -60 dbw L C/A -63 dbw L P -66 dbw L P. 5

26 Sgnał nadawane pre satelitę kod C/A Ogólnodostępn kod C/A coarse acquisition-akwicji grubnej. Każd satelita posiada inn kod. Bit kodu nawane są chipami Nadawan na L Odcinki modulacji kodem psdl. o dł. 03 bit Sbkość transmisji,03 Mbit/s Powtaralność odcinka kodu danego satelit ms co umożliwia sbką snchroniację kodu w odbiorniku nadawanm sgnałem. Powtaranie modulacji co ms pr prędkości fali km/s umożliwia rodielcość pomiaru ok. 3000m pr błędie równm odcinkowi kodu. W praktce dokładność pseudoodległości jest więksa niż 0 do 30 m. 6

27 Sgnał nadawane pre satelitę kod P Dostępn dla autorowanch użtkowników kod P - precisedokładn Nadawan na obu kanałach L, L Modulowan w odcinkach o długości jednego tgodnia, cęści trwającej 67 dni sekwencji ciągu psdl. SV ma prpisan jednotgodniow segment tego kodu Wnowienie powtarania odcinka ciągu następuje w sobotę po północ. Sbkość transmisji 0,3 MH 0 *C/A Zwięksenie diesięciokrotnie dokładności wnacania pseudoodległości. 7

28 Sgnał nadawane pre satelitę kod Y Nadawan w stuacjach scególnch podcas włącenia sstemu apobiegania próbom akłóceń prac urądeń GPS anti-spoofing. Kod P sfrowan cęstotliwością modulacji 0.5 H co dodatkowo abepieca serwis PPS Wnioski: Spełnione ałożenia prac sstemu odnosące się do dokładności 0m, 0. m/s, s. 8

29 Sgnał nadawane pre satelitę L L Carrier Wave 575.4MH C/A Code.03 MH Navigation Message 50H Precise Code 0.3 MH 9

30 Sgnał nadawane pre satelitę L L Carrier Wave 7.6MH Navigation Message 50 H Precise Code 0.3 MH 30

31 Sgnał nadawane pre satelitę L 3

32 Poiomu dokładności GPS apewnia dwa poiom dokładności: Dokładn Serwis Pocjn PPS - Precise Positioning Service Standardow Serwis Pocjn SPS - Standard Positioning Service. PPS apewnia dane o pocji i casie o wsokiej dokładności, dostępne tlko dla autorowanch użtkowników. SPS jest mniej dokładn, lec dostępn dla wsstkich użtkowników. 3

33 Poiomu dokładności - PPS PPS dostarca informacji o pocji: dokładnością nie gorsą niż 6 metrów 50%,3D informacji o casie dokładnością nie gorsą niż 00 nanosekund sigma w stosunku do casu UTCUSNO Universal Coordinated Time US Naval Observator. dostępn jest jednie dla autorowanch użtkowników prenacon głównie dla celów wojskowch do autorowanch użtkowników należą: Sił Zbrojne USA i NATO. O autoracji użtkownika decduje Departament Obron USA. 33

34 Poiomu dokładności - PPS Dostęp do PPS kontrolowan jest dwiema metodami: Ogranicon Dostęp SA - Selective Availabilit powala na mniejsenie dokładności pocji i casu dostępnch dla nieautorowanch użtkowników. SA diała popre wprowadanie kontrolowanch błędów do sgnałów satelit i depes satelitarnej. Departament Obron adeklarował, iż w casie pokoju SA mniejs dokładność pocji dla użtkowników SPS do 00 metrów 95%, D. Anti-spoofing A-S jest włącan be ostreżenia b uniemożliwić imitowanie sgnałów PPS pre nieprjaciela. Nie ma to wpłwu na odbiór kodu C/A. Kluc do sfru dostępn jest włącnie autorowanm użtkownikom umożliwiając im usunięcie wpłwu SA i A-S. W ten sposób uskują oni maksmalną dostępną dokładność. 34

35 Poiomu dokładności - PPS Odbiorniki PPS mogą użwać: kodu PY, kodu C/A obdwu. Najwięksa dokładność uskiwana jest pr użciu kodu PY sgnałów o cęstotliwościach L i L. Różnica w casie propagacji sgnałów o różnch cęstotliwościach użwana jest do wnacenia poprawki jonosfercnej. Zawcaj odbiorniki PPS użwają kodu C/A w celu inicjacji śledenia sgnałów satelitów i wnacenia prbliżonej fa kodu PY. ON MAY 000: SA WAS DISABLED BY DIRECTIVE 35

36 Poiomu dokładności - SPS Standardow serwis pocjn dostarca informacji o pocji: dokładnością nie gorsą niż 00 metrów 95%,D w rowiąaniach dwuwmiarowch 56 metrów 95%,3D w rowiąaniach trójwmiarowch. Dokładność informacji o casie określona jest na nie gorsą ni. 337 nanosekund 95% w stosunku do skali UTCUSNO. SPS prenacon jest głównie dla użtkowników cwilnch. Wmieniona dokładność awiera wpłw SA, któr jest głównm źródłem błędów SPS. Rokład błędów wnacenia pocji prpomina rokład normaln długookresową średnią równą eru. 36

37 Poiomu dokładności - SPS A-S uniemożliwia użtkownikom SPS dostęp do kodu Y. użtkownic SPS nie mogą opierać się na bepośrednim pomiare kodu P, b mierć dokładnie różnice w propagacji cęstotliwości L i L, a atem określić wielkość poprawki jonosfercnej - kod C/A nadawan jest tlko na cęstotliwości L. Tpow odbiornik SPS do wnacenia poprawek jonosfercnch użwa modelu jonosfer transmitowanego w depes satelitarnej Jest to procedura nacnie mniej dokładna niż pomiar na dwóch cęstotliwościach. Dokładność pocji pr użciu SPS uwględnia też błąd modelowania jonosfer. Odbiorniki geodejne użwają romaitch wrafinowanch metod do określenia różnic casów propagacji, be jawnej najomości transformacji kodu P do Y. 37

38 Poiomu dokładności - SPS Stucnie wprowadone i niektóre naturalne ogranicenia dokładności mogą bć w dużm stopniu weliminowane pr użciu technik różnicowch. Techniki te polegają na wkorstaniu poprawek wnacanch pre precjnie lokaliowane odbiorniki, wane stacjami referencjnmi. Poprawki różnicowe mogą bć wprowadane po pomiare, lub w casie recwistm, w tm ostatnim wpadku do ich transmisji wkorstuje się łąca radiowe. W najbliżsm casie prewiduje się upowsechnienie sstemów dstrbucji poprawek różnicowch pokładu satelitów komunikacjnch. 38

39 Depesa nawigacjna Depesa nawigacjna: Nałożona na sgnał satelitarn w obu kodach C/A i P. Identfikację i wnacenie położenia SV którego odebrano sgnał. Określenie casu wsłania sgnału. Ustalenie casu sstemu GPS. Określenie konfiguracji całego sstemu na podstawie informacji dotcącch wsstkich satelitów. Zawiera almanach - dane dotcące aktualnego stanu sstemu, w tm prbliżone element orbitalne wsstkich satelitów, którch najomość prśpiesa proces akwicji 39

40 Depesa nawigacjna: Depesa nawigacjna Sbkość transmisji wnosi 50 bitów na sekundę. Składa się ona 5 ramek frame, każda łożona 500 bitów. Każda ramka podielona jest na 5 podramek subframe, po 300 bitów każda, awiera 0 słów 30-bitowch. Dane w ramce aktualiowane co - godin Odebranie jednej ramki danch ajmuje więc 30 sekund, a odebranie wsstkich 5 ramek ajmuje.5 minut. Podramki, i 3 powtarają te same 900 bitów danch we wsstkich 5 ramkach, umożliwia to odbiornikowi odebranie krtcnch danch w ciągu 30 sekund. Dane depes nawigacjnej uaktualniane są co cter godin. 40

41 Zawartość jednej ramki: Depesa nawigacjna,,3 podramka informacje dotcące orbit danego satelit, 4,5 podramka informacje umożliwiające: Oblicenie casu UTC, Oblicenie poprawek jonosfercnch Almanach sstemu GPS Almanach awiera 5 stron w dwu podramkach nawan również superramką 4

42 Zawartość podramki: Depesa nawigacjna Ropocna się słowem informacja telemetrcnmi TLM, Powala na identfikację SV ora snchroniację ciągów losowch satelit i odbiornika. Słowo HOW Hand Over Word Umożliwia dostrojenie sgnałów OB. Do nadawanch SV, Roponanie kodów pseudolosowch, Prejście od odbioru kodu C/A do kodu P. 4

43 Depesa nawigacjna Aktualiacja kodów satelitów następuję co tdień w sobotę o północ. Koniec 43

(c) KSIS Politechnika Poznanska

(c) KSIS Politechnika Poznanska Wykład 5 Lokalizacja satelitarna 1 1 Katedra Sterowania i Inżynierii Systemów, Politechnika Poznańska 6 listopada 2011 Satelitarny system pozycjonowania wprowadzenie Charakterystyka systemu GPS NAVSTAR

Bardziej szczegółowo

Globalny Nawigacyjny System Satelitarny GLONASS. dr inż. Paweł Zalewski

Globalny Nawigacyjny System Satelitarny GLONASS. dr inż. Paweł Zalewski Globalny Nawigacyjny System Satelitarny GLONASS dr inż. Paweł Zalewski Wprowadzenie System GLONASS (Global Navigation Satellite System lub Globalnaja Nawigacjonnaja Sputnikowaja Sistiema) został zaprojektowany

Bardziej szczegółowo

GNSS ROZWÓJ SATELITARNYCH METOD OBSERWACJI W GEODEZJI

GNSS ROZWÓJ SATELITARNYCH METOD OBSERWACJI W GEODEZJI GNSS ROZWÓJ SATELITARNYCH METOD OBSERWACJI W GEODEZJI Dr inż. Marcin Szołucha Historia nawigacji satelitarnej 1940 W USA rozpoczęto prace nad systemem nawigacji dalekiego zasięgu- LORAN (Long Range Navigation);

Bardziej szczegółowo

Krzysztof Włostowski pok. 467 tel

Krzysztof Włostowski   pok. 467 tel Systemy z widmem rozproszonym ( (Spread Spectrum) Krzysztof Włostowski e-mail: chrisk@tele tele.pw.edu.pl pok. 467 tel. 234 7896 1 Systemy SS - Spread Spectrum (z widmem rozproszonym) CDMA Code Division

Bardziej szczegółowo

System nawigacji satelitarnej GPS, część 2 Budowa systemu i struktura sygnałów

System nawigacji satelitarnej GPS, część 2 Budowa systemu i struktura sygnałów System nawigacji satelitarnej GPS, część 2 Budowa systemu i struktura sygnałów Osoby, które choćby przez chwilę korzystały z typowego nawigacyjnego odbiornika GPS wiedzą, że posługiwanie się nim jest bardzo

Bardziej szczegółowo

DryLin T System prowadnic liniowych

DryLin T System prowadnic liniowych DrLin T Sstem prowadnic liniowch Prowadnice liniowe DrLin T ostał opracowane do astosowań wiąanch automatką i transportem materiałów. Chodiło o stworenie wdajnej, beobsługowej prowadnic liniowej do astosowania

Bardziej szczegółowo

Przestrzeń liniowa R n.

Przestrzeń liniowa R n. MATEMATYKA IIb - Lcjan Kowalski Prestreń liniowa R n. Element (wektor) prestreni R n będiem onacać [,,, ] Element erow [,, L, ]. Diałania. a) ilocn element pre licbę: b) sma elementów [ c, c, ] c L, c

Bardziej szczegółowo

Differential GPS. Zasada działania. dr inż. Stefan Jankowski

Differential GPS. Zasada działania. dr inż. Stefan Jankowski Differential GPS Zasada działania dr inż. Stefan Jankowski s.jankowski@am.szczecin.pl DGPS koncepcja Podczas testów GPS na początku lat 80-tych wykazano, że błędy pozycji w dwóch blisko odbiornikach były

Bardziej szczegółowo

Przeznaczenie, architektura, sygnały i serwisy satelitarnego systemu GPS. dr hab. inż. Paweł Zalewski Akademia Morska w Szczecinie

Przeznaczenie, architektura, sygnały i serwisy satelitarnego systemu GPS. dr hab. inż. Paweł Zalewski Akademia Morska w Szczecinie Przeznaczenie, architektura, sygnały i serwisy satelitarnego systemu GPS dr hab. inż. Paweł Zalewski Akademia Morska w Szczecinie Przeznaczenie i zastosowania GPS: Pełna nazwa systemu to NAVSTAR GPS od

Bardziej szczegółowo

SATELITARNE TECHNIKI POMIAROWE WYKŁAD 3 SYGNAŁ GPS STRUKTURA

SATELITARNE TECHNIKI POMIAROWE WYKŁAD 3 SYGNAŁ GPS STRUKTURA SATELITARNE TECHNIKI POMIAROWE WYKŁAD 3 SYGNAŁ GPS STRUKTURA 1 SEGMENT KOSMICZNY NAVSTAR-GPS 2 Ewolucja spektrum (widma) sygnałów GPS 3 Dwa rodzaje serwisów dostępnych dla użytkowników GPS: SPS i PPS.

Bardziej szczegółowo

J. Szantyr - Wykład 7 Ruch ogólny elementu płynu

J. Szantyr - Wykład 7 Ruch ogólny elementu płynu J. Santr - Wkład 7 Rch ogóln element płn Rch ogóln ciała stwnego można predstawić jako smę premiescenia liniowego i obrot. Ponieważ płn nie mają stwności postaciowej, w rch płn dochodi dodatkowo do odkstałcenia

Bardziej szczegółowo

Nawigacja satelitarna

Nawigacja satelitarna Paweł Kułakowski Nawigacja satelitarna Nawigacja satelitarna Plan wykładu : 1. Zadania systemów nawigacyjnych. Zasady wyznaczania pozycji 3. System GPS Navstar - architektura - zasady działania - dokładność

Bardziej szczegółowo

Wykorzystanie nowoczesnych technologii w zarządzaniu drogami wojewódzkimi na przykładzie systemu zarządzania opartego na technologii GPS-GPRS.

Wykorzystanie nowoczesnych technologii w zarządzaniu drogami wojewódzkimi na przykładzie systemu zarządzania opartego na technologii GPS-GPRS. Planowanie inwestycji drogowych w Małopolsce w latach 2007-2013 Wykorzystanie nowoczesnych technologii w zarządzaniu drogami wojewódzkimi na przykładzie systemu zarządzania opartego na technologii GPS-GPRS.

Bardziej szczegółowo

Wyznaczanie ruchliwości i koncentracji nośników prądu w półprzewodnikach metodą efektu Halla

Wyznaczanie ruchliwości i koncentracji nośników prądu w półprzewodnikach metodą efektu Halla Ćwicenie 13 Wnacanie ruchliwości i koncentracji nośników prądu w półprewodnikach metodą efektu alla Cel ćwicenia Celem ćwicenia jest aponanie się e jawiskiem alla, stałoprądową metodą badania efektu alla,

Bardziej szczegółowo

Teoria względności. Wykład 5: Szczególna teoria względności Katarzyna Weron. Jak zmierzyć odległość? Jak zmierzyć odległość?

Teoria względności. Wykład 5: Szczególna teoria względności Katarzyna Weron. Jak zmierzyć odległość? Jak zmierzyć odległość? Teoria wględności Wkład 5: Scególna teoria wględności Katarna Weron Scególna (905) efekt ruchu wględnego gólna (96) efekt pola grawitacjnego siła grawitacji wnika lokalnej geometrii casoprestreni Matematka

Bardziej szczegółowo

Postać Jordana macierzy

Postać Jordana macierzy Rodiał 8 Postać Jordana macier 8.1. Macier Jordana Niech F = R lub F = C. Macier J r () F r r postaci 1. 1... J r () =..........,.... 1 gdie F, nawam klatką Jordana stopnia r. Ocwiście J 1 () = [. Definicja

Bardziej szczegółowo

Podstawowe pojęcia związane z pomiarami satelitarnymi w systemie ASG-EUPOS

Podstawowe pojęcia związane z pomiarami satelitarnymi w systemie ASG-EUPOS GŁÓWNY URZĄD GEODEZJI I KARTOGRAFII Departament Geodezji, Kartografii i Systemów Informacji Geograficznej Podstawowe pojęcia związane z pomiarami satelitarnymi w systemie ASG-EUPOS Szymon Wajda główny

Bardziej szczegółowo

Systemy i Sieci Radiowe

Systemy i Sieci Radiowe Systemy i Sieci Radiowe Wykład 4 Media transmisyjne część Program wykładu Widmo sygnałów w. cz. Modele i tryby propagacji Anteny Charakterystyka kanału radiowego zjawiska propagacyjne 1 Transmisja radiowa

Bardziej szczegółowo

P K. Położenie punktu na powierzchni kuli określamy w tym układzie poprzez podanie dwóch kątów (, ).

P K. Położenie punktu na powierzchni kuli określamy w tym układzie poprzez podanie dwóch kątów (, ). Materiał ddaktcne Geodeja geometrcna Marcin Ligas, Katedra Geomatki, Wdiał Geodeji Górnicej i Inżnierii Środowiska UKŁADY WSPÓŁZĘDNYCH NA KULI Pierwsm prbliżeniem kstałtu Ziemi (ocwiście po latach płaskich

Bardziej szczegółowo

Systemy nawigacji satelitarnej. Przemysław Bartczak

Systemy nawigacji satelitarnej. Przemysław Bartczak Systemy nawigacji satelitarnej Przemysław Bartczak Zniekształcenia i zakłócenia Założenia twórców systemu GPS było, żeby pozycja użytkownika była z dokładnością 400-500 m. Tymczasem po uruchomieniu systemu

Bardziej szczegółowo

1. Wstęp. 2. Budowa i zasada działania Łukasz Kowalewski

1. Wstęp. 2. Budowa i zasada działania Łukasz Kowalewski 01.06.2012 Łukasz Kowalewski 1. Wstęp GPS NAVSTAR (ang. Global Positioning System NAVigation Signal Timing And Ranging) Układ Nawigacji Satelitarnej Określania Czasu i Odległości. Zaprojektowany i stworzony

Bardziej szczegółowo

SATELITARNE TECHNIKI POMIAROWE WYKŁAD 6

SATELITARNE TECHNIKI POMIAROWE WYKŁAD 6 SATELITARNE TECHNIKI POMIAROWE WYKŁAD 6 1 K. Czarnecki, Geodezja współczesna w zarysie, Wiedza i Życie/Gall, Warszawa 2000/Katowice 2010. 2 Równanie pseudoodległości odległość geometryczna satelity s s

Bardziej szczegółowo

PRAWIDŁOWE ODPOWIEDZI I PUNKTACJA

PRAWIDŁOWE ODPOWIEDZI I PUNKTACJA MAŁOPOLSKI KONKURS MATEMATYCZNY Rok skoln 08/09 ETAP REJONOWY 0 grudnia 08 roku PRAWIDŁOWE ODPOWIEDZI I PUNKTACJA adanie odpowiedź punkt B 3 C 3 3 A 3 4 B 3 5 E 3 6 B 3 7 E 3 8 C 3 9 D 3 0 A 3 7 adania

Bardziej szczegółowo

Ruch kulisty bryły. Kąty Eulera. Precesja regularna

Ruch kulisty bryły. Kąty Eulera. Precesja regularna Ruch kulist brł. Kąt Eulera. Precesja regularna Ruchem kulistm nawam ruch, w casie którego jeden punktów brł jest stale nieruchom. Ruch kulist jest obrotem dookoła chwilowej osi obrotu (oś ta mienia swoje

Bardziej szczegółowo

Zasada pracy różnicowego GPS - DGPS. dr inż. Paweł Zalewski

Zasada pracy różnicowego GPS - DGPS. dr inż. Paweł Zalewski Zasada pracy różnicowego GPS - DGPS dr inż. Paweł Zalewski Sformułowanie problemu W systemie GPS wykorzystywane są sygnały pomiaru czasu (timing signals) przynajmniej z trzech satelitów w celu ustalenia

Bardziej szczegółowo

ANALIZA KONSTRUKCJI POWŁOKOWEJ. CIENKOŚCIENNY ZBIORNIK CIŚNIENIOWY

ANALIZA KONSTRUKCJI POWŁOKOWEJ. CIENKOŚCIENNY ZBIORNIK CIŚNIENIOWY Cw3_biornik.doc ANALIZA KONTRUKCJI POWŁOKOWEJ. CIENKOŚCIENNY ZBIORNIK CIŚNIENIOWY 1. W P R O W A D Z E N I E Ciało utworone pre dwie akrwione powierchnie nawane jest powłoką, jeśli preciętna odlełość pomięd

Bardziej szczegółowo

SATELITARNE TECHNIKI POMIAROWE WYKŁAD 4

SATELITARNE TECHNIKI POMIAROWE WYKŁAD 4 SATELITARNE TECHNIKI POMIAROWE WYKŁAD 4 1 K. Czarnecki, Geodezja współczesna w zarysie, Wiedza i Życie/Gall, Warszawa 2000/Katowice 2010. 2 Można skorzystać z niepełnej analogii do pomiarów naziemnymi

Bardziej szczegółowo

ZŁOŻONE RUCHY OSI OBROTOWYCH STEROWANYCH NUMERYCZNIE

ZŁOŻONE RUCHY OSI OBROTOWYCH STEROWANYCH NUMERYCZNIE KOMISJA BUDOWY MASZYN PAN ODDZIAŁ W POZNANIU Vol. 6 nr Archiwum Technologii Masn i Automatacji 6 ROMAN STANIEK * ZŁOŻONE RUCHY OSI OBROTOWYCH STEROWANYCH NUMERYCZNIE W artkule predstawiono ależności matematcne

Bardziej szczegółowo

POTENCJALNE POLE SIŁ. ,F z 2 V. x = x y, F y. , F x z F z. y F y

POTENCJALNE POLE SIŁ. ,F z 2 V. x = x y, F y. , F x z F z. y F y POTENCJALNE POLE SIŁ POLE SKALARNE Polem skalarnm V(r) nawam funkcję prpisującą każdemu punktowi w prestreni licbę recwistą (skalar): V (r): r=(,, ) V (r) POLE WEKTOROWE SIŁ Polem wektorowm sił F(r) nawam

Bardziej szczegółowo

2. STRUKTURA RADIOFONICZNYCH SYGNAŁÓW CYFROWYCH

2. STRUKTURA RADIOFONICZNYCH SYGNAŁÓW CYFROWYCH 1. WSTĘP Radiofonię cyfrową cechują strumienie danych o dużych przepływnościach danych. Do przesyłania strumienia danych o dużych przepływnościach stosuje się transmisję z wykorzystaniem wielu sygnałów

Bardziej szczegółowo

Rozdział 9. Baza Jordana

Rozdział 9. Baza Jordana Rodiał 9 Baa Jordana Niech X będie n wmiarową prestrenią wektorową nad ciałem F = R lub F = C Roważm dowoln endomorfim f : X X Wiem, że postać macier endomorfimu ależ od wboru ba w prestreni X Wiem również,

Bardziej szczegółowo

GPS Global Positioning System budowa systemu

GPS Global Positioning System budowa systemu GPS Global Positioning System budowa systemu 1 Budowa systemu System GPS tworzą trzy segmenty: Kosmiczny konstelacja sztucznych satelitów Ziemi nadających informacje nawigacyjne, Kontrolny stacje nadzorujące

Bardziej szczegółowo

Ograniczenia GPS. błędy spowodowane zmiennością opóźnień: jonosferycznego i troposferycznego, niedokładności efemeryd, błędy zegara satelity,

Ograniczenia GPS. błędy spowodowane zmiennością opóźnień: jonosferycznego i troposferycznego, niedokładności efemeryd, błędy zegara satelity, DGPS 1 Ograniczenia GPS Wiele ograniczeń występujących przy stosowaniu odbiorników GPS usuniętych może być poprzez wykonywanie pomiarów metodami różnicowymi. Ich realizacja może polegać na: wprowadzaniu

Bardziej szczegółowo

Metody wielodostępu do kanału. dynamiczny statyczny dynamiczny statyczny EDCF ALOHA. token. RALOHA w SALOHA z rezerwacją FDMA (opisane

Metody wielodostępu do kanału. dynamiczny statyczny dynamiczny statyczny EDCF ALOHA. token. RALOHA w SALOHA z rezerwacją FDMA (opisane 24 Metody wielodostępu podział, podstawowe własności pozwalające je porównać. Cztery własne przykłady metod wielodostępu w rożnych systemach telekomunikacyjnych Metody wielodostępu do kanału z możliwością

Bardziej szczegółowo

Projektowanie układów scalonych do systemów komunikacji bezprzewodowej

Projektowanie układów scalonych do systemów komunikacji bezprzewodowej Projektowanie układów scalonych do systemów komunikacji bezprzewodowej Część 1 Dr hab. inż. Grzegorz Blakiewicz Katedra Systemów Mikroelektronicznych Politechnika Gdańska Ogólna charakterystyka Zalety:

Bardziej szczegółowo

3. Metody rozwiązywania zagadnień polowych

3. Metody rozwiązywania zagadnień polowych 3. Metod rowiąwania agadnień polowch 3.. Dokładne metod anali pola Dokładne metod anali pola powalają na uskanie dokładnego rowiąania równania róŝnickowego lub całkowego w dowolnm punkcie obsaru diałania

Bardziej szczegółowo

Janusz Śledziński. Technologie pomiarów GPS

Janusz Śledziński. Technologie pomiarów GPS Janusz Śledziński Technologie pomiarów GPS GPS jest globalnym wojskowym systemem satelitarnym, a jego głównym użytkownikiem są siły zbrojne USA. Udostępniono go również cywilom, ale z pewnymi dość istotnymi

Bardziej szczegółowo

Podstawy telekomunikacji. Kolokwium nr 2. Zagadnienia.

Podstawy telekomunikacji. Kolokwium nr 2. Zagadnienia. Podstawy telekomunikacji. Kolokwium nr 2. Zagadnienia. TDM (Time Division Multiplexing) dzielenie przesyłanych sygnałów na części, którym później przypisuje się czasy transmisji (tzw. szczeliny czasowe).

Bardziej szczegółowo

Strukturalne elementy symetrii. Krystalograficzne grupy przestrzenne.

Strukturalne elementy symetrii. Krystalograficzne grupy przestrzenne. Uniwerstet Śląski Insttut Chemii Zakład Krstalografii Laboratorium Krstalografii Strukturalne element smetrii. Krstalograficne grup prestrenne. god. Cel ćwicenia: aponanie się diałaniem elementów smetrii

Bardziej szczegółowo

Global Positioning System (GPS)

Global Positioning System (GPS) Global Positioning System (GPS) Ograniczenia dokładności odbiorników systemu GPS Satellite GPS Antenna Hard Surface 1 Błędy pozycji Niezależne od zasady działania systemu Metodyczne wynikające z zasady

Bardziej szczegółowo

SATELITARNE TECHNIKI POMIAROWE WYKŁAD 5

SATELITARNE TECHNIKI POMIAROWE WYKŁAD 5 SATELITARNE TECHNIKI POMIAROWE WYKŁAD 5 1 K. Czarnecki, Geodezja współczesna w zarysie, Wiedza i Życie/Gall, Warszawa 2000/Katowice 2010. 2 Obserwacje fazowe satelitów GPS są tym rodzajem pomiarów, który

Bardziej szczegółowo

Techniki lokalizacji. 1 Paweł Kułakowski

Techniki lokalizacji. 1 Paweł Kułakowski Techniki lokalizacji Paweł Kułakowski Plan wkłau. ZASTOSOWANIA lokalizacji. TECHNIKI wznaczania pozcji. Postaw MATEMATCZNE. Sstem GPS NAVSTAR Motwacje FCC E9: - lokalizacja 95 % telefonów okłaność 00 m

Bardziej szczegółowo

celowym rozpraszaniem widma (ang: Spread Spectrum System) (częstotliwościowe, czasowe, kodowe)

celowym rozpraszaniem widma (ang: Spread Spectrum System) (częstotliwościowe, czasowe, kodowe) 1. Deinicja systemu szerokopasmowego z celowym rozpraszaniem widma (ang: Spread Spectrum System) 2. Ogólne schematy nadajników i odbiorników 3. Najważniejsze modulacje (DS, FH, TH) 4. Najważniejsze własności

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT FIZYKI WYDZIAŁ INŻYNIERII PROCESOWEJ, MATERIAŁOWEJ I FIZYKI STOSOWANEJ POLITECHNIKA CZĘSTOCHOWSKA ĆWICZENIE NR MR-2

INSTYTUT FIZYKI WYDZIAŁ INŻYNIERII PROCESOWEJ, MATERIAŁOWEJ I FIZYKI STOSOWANEJ POLITECHNIKA CZĘSTOCHOWSKA ĆWICZENIE NR MR-2 INTYTUT FIZYKI WYDZIAŁ INŻYNIERII PROCEOWEJ, MATERIAŁOWEJ I FIZYKI TOOWANEJ POLITECHNIKA CZĘTOCHOWKA LABORATORIUM Z PRZEDMIOTU METODY REZONANOWE ĆWICZENIE NR MR- EPR JONÓW Ni W FLUOROKRZEMIANIE NIKLU I.

Bardziej szczegółowo

PROBLEMY EKSPLOATACYJNE NAWIGACYJNYCH SYSTEMÓW SATELITARNYCH, ICH KOMPATYBILNOŚĆ I MIĘDZYOPERACYJNOŚĆ

PROBLEMY EKSPLOATACYJNE NAWIGACYJNYCH SYSTEMÓW SATELITARNYCH, ICH KOMPATYBILNOŚĆ I MIĘDZYOPERACYJNOŚĆ PRACE WYDZIAŁU NAWIGACYJNEGO nr 22 AKADEMII MORSKIEJ W GDYNI 2008 JACEK JANUSZEWSKI Akademia Morska w Gdyni Katedra Nawigacji PROBLEMY EKSPLOATACYJNE NAWIGACYJNYCH SYSTEMÓW SATELITARNYCH, ICH KOMPATYBILNOŚĆ

Bardziej szczegółowo

Systemy satelitarne Paweł Kułakowski

Systemy satelitarne Paweł Kułakowski Systemy satelitarne Paweł Kułakowski Kwestie organizacyjne Prowadzący wykłady: Paweł Kułakowski D5 pokój 122, telefon: 617 39 67 e-mail: kulakowski@kt.agh.edu.pl Wykłady: czwartki godz. 12:30 14:00 Laboratorium

Bardziej szczegółowo

Cyfrowy system łączności dla bezzałogowych statków powietrznych średniego zasięgu. 20 maja, 2016 R. Krenz 1

Cyfrowy system łączności dla bezzałogowych statków powietrznych średniego zasięgu. 20 maja, 2016 R. Krenz 1 Cyfrowy system łączności dla bezzałogowych statków powietrznych średniego zasięgu R. Krenz 1 Wstęp Celem projektu było opracowanie cyfrowego system łączności dla bezzałogowych statków latających średniego

Bardziej szczegółowo

Wybrane rozwiązania techniczne i elektroniczne systemu PNDS

Wybrane rozwiązania techniczne i elektroniczne systemu PNDS dr hab. inż. st. of. pokł. Lucjan Gucma dr inż. st. of. pokł.maciej Gucma Michał Dobrowolski-Nełęcz Wybrane rozwiązania techniczne i elektroniczne systemu PNDS słowa kluczowe: PNDS, dalmierz laserowy,

Bardziej szczegółowo

napór cieczy - wypadkowy ( hydrostatyczny )

napór cieczy - wypadkowy ( hydrostatyczny ) 5. apór hdrostatcn i równowaga ciał płwającch Płn najdując się w stanie równowagi oddiałwuje na ścian ogranicające ropatrwaną jego objętość i sił te nawane są naporami hdrostatcnmi. Omawiana problematka

Bardziej szczegółowo

WSPR. by SP3IY

WSPR.  by SP3IY WSPR http://wsprnet.org by SP3IY Zielona Góra 12 listopada 2010 Weak Signal Propagation Reporter to system łączności, dzięki któremu możemy w prosty sposób określać propagację sygnałów na wybranym paśmie.

Bardziej szczegółowo

Systemy Bezprzewodowe. Paweł Kułakowski

Systemy Bezprzewodowe. Paweł Kułakowski Systemy Bezprzewodowe Paweł Kułakowski Tematyka kursu - lata komunikacji bezprzewodowej Gwałtowny rozwój sieci bezprzewodowych w ostatnich latach: rozwój urządzeń (smartfony, tablety, laptopy) i aplikacji

Bardziej szczegółowo

Globalny Nawigacyjny System Satelitarny GPS. dr inż. Paweł Zalewski

Globalny Nawigacyjny System Satelitarny GPS. dr inż. Paweł Zalewski Globalny Nawigacyjny System Satelitarny GPS dr inż. Paweł Zalewski Wprowadzenie GPS jest nawigacyjnym systemem satelitarnym zaprojektowanym w celu dostarczenia bieżącej informacji o pozycji, prędkości

Bardziej szczegółowo

Podstawy transmisji sygnałów

Podstawy transmisji sygnałów Podstawy transmisji sygnałów 1 Sygnał elektromagnetyczny Jest funkcją czasu Może być również wyrażony jako funkcja częstotliwości Sygnał składa się ze składowych o róznych częstotliwościach 2 Koncepcja

Bardziej szczegółowo

Sensory i systemy pomiarowe Prezentacja Projektu SYNERIFT. Michał Stempkowski Tomasz Tworek AiR semestr letni 2013-2014

Sensory i systemy pomiarowe Prezentacja Projektu SYNERIFT. Michał Stempkowski Tomasz Tworek AiR semestr letni 2013-2014 Sensory i systemy pomiarowe Prezentacja Projektu SYNERIFT Michał Stempkowski Tomasz Tworek AiR semestr letni 2013-2014 SYNERIFT Tylne koła napędzane silnikiem spalinowym (2T typu pocket bike ) Przednie

Bardziej szczegółowo

Systemy nawigacji satelitarnej. Przemysław Bartczak

Systemy nawigacji satelitarnej. Przemysław Bartczak Systemy nawigacji satelitarnej Przemysław Bartczak Systemy nawigacji satelitarnej powinny spełniać następujące wymagania: system umożliwia określenie pozycji naziemnego użytkownika w każdym momencie, w

Bardziej szczegółowo

Podstawy Transmisji Przewodowej Wykład 1

Podstawy Transmisji Przewodowej Wykład 1 Podstawy Transmisji Przewodowej Wykład 1 Grzegorz Stępniak Instytut Telekomunikacji, PW 24 lutego 2012 Instytut Telekomunikacji, PW 1 / 26 1 Informacje praktyczne 2 Wstęp do transmisji przewodowej 3 Multipleksacja

Bardziej szczegółowo

sieci mobilne 2 sieci mobilne 2

sieci mobilne 2 sieci mobilne 2 sieci mobilne 2 sieci mobilne 2 Poziom trudności: Bardzo trudny 1. 39. Jaka technika wielodostępu jest wykorzystywana w sieci GSM? (dwie odpowiedzi) A - TDMA B - FDMA C - CDMA D - SDMA 2. 40. W jaki sposób

Bardziej szczegółowo

Systemy satelitarne wykorzystywane w nawigacji

Systemy satelitarne wykorzystywane w nawigacji Systemy satelitarne wykorzystywane w nawigacji Transit System TRANSIT był pierwszym systemem satelitarnym o zasięgu globalnym. Navy Navigation Satellite System NNSS, stworzony i rozwijany w latach 1958-1962

Bardziej szczegółowo

Zagadnienia: stotliwości. Sygnały y na E5. - Modulacje sygnałów w i ich charakterystyka. - Budowa depeszy nawigacyjnej

Zagadnienia: stotliwości. Sygnały y na E5. - Modulacje sygnałów w i ich charakterystyka. - Budowa depeszy nawigacyjnej Zagadnienia: Założone one częstotliwo stotliwości Przegląd d sygnałów w systemu Sygnały y na L1 Sygnały y na E6 Sygnały y na E5 - Modulacje sygnałów w i ich charakterystyka - Budowa depeszy nawigacyjnej

Bardziej szczegółowo

Fale skrętne w pręcie

Fale skrętne w pręcie ae skrętne w ręcie + -(+) eement ręta r π ) ( 4 Lokane skręcenie o () moment skręcając moduł stwności r romień ręta r 4 ) ( π Pod włwem wadkowego momentu eement ręta uskuje rsiesenie kątowe i sełnion jest

Bardziej szczegółowo

Wykorzystanie systemu EGNOS w nawigacji lotniczej w aspekcie uruchomienia serwisu Safety-of-Life

Wykorzystanie systemu EGNOS w nawigacji lotniczej w aspekcie uruchomienia serwisu Safety-of-Life UNIWERSYTET WARMIŃSKO-MAZURSKI w Olsztynie Wydział Geodezji i Gospodarki Przestrzennej Katedra Geodezji Satelitarnej i Nawigacji Wyższa Szkoła Oficerska Sił Powietrznych w Dęblinie Wykorzystanie systemu

Bardziej szczegółowo

J. Szantyr - Wykład 4 Napór hydrostatyczny Napór hydrostatyczny na ściany płaskie

J. Szantyr - Wykład 4 Napór hydrostatyczny Napór hydrostatyczny na ściany płaskie J. antr - Wkład Napór hdrostatcn Napór hdrostatcn na ścian płaskie Napór elementarn: d n( p pa ) d nρgd Napór całkowit: ρg nd ρgn d gdie: C Napór hdrostatcn na ścianę płaską predstawia układ elementarnch

Bardziej szczegółowo

Sieci Komórkowe naziemne. Tomasz Kaszuba 2013 kaszubat@pjwstk.edu.pl

Sieci Komórkowe naziemne. Tomasz Kaszuba 2013 kaszubat@pjwstk.edu.pl Sieci Komórkowe naziemne Tomasz Kaszuba 2013 kaszubat@pjwstk.edu.pl Założenia systemu GSM Usługi: Połączenia głosowe, transmisja danych, wiadomości tekstowe I multimedialne Ponowne użycie częstotliwości

Bardziej szczegółowo

BUDOWA ATOMU cd. MECHANIKA KWANTOWA

BUDOWA ATOMU cd. MECHANIKA KWANTOWA BUDOWA ATOMU cd. ajmuje się opisem ruchu cąstek elementarnch, układ można opiswać posługując się współrędnmi określającmi położenie bądź pęd, współrędne określa się pewnm prbliżeniem, np. współrędną dokładnością

Bardziej szczegółowo

Sieci Satelitarne. Tomasz Kaszuba 2013 kaszubat@pjwstk.edu.pl

Sieci Satelitarne. Tomasz Kaszuba 2013 kaszubat@pjwstk.edu.pl Sieci Satelitarne Tomasz Kaszuba 2013 kaszubat@pjwstk.edu.pl Elementy systemu Moduł naziemny terminale abonenckie (ruchome lub stacjonarne), stacje bazowe (szkieletowa sieć naziemna), stacje kontrolne.

Bardziej szczegółowo

Wykład 14. Technika GPS

Wykład 14. Technika GPS Wykład 14 Technika GPS Historia GPS Z teoretycznego punktu widzenia 1. W roku 1964, I. Smith opatentował pracę: Satelity emitują kod czasowy i fale radiowe, Na powierzchni ziemi odbiornik odbiera opóźnienie

Bardziej szczegółowo

Właściwości fali elektrmagnetycznej. dr inż. Stefan Jankowski

Właściwości fali elektrmagnetycznej. dr inż. Stefan Jankowski Właściwości fali elektrmagnetycznej dr inż. Stefan Jankowski s.jankowski@am.szczecin.pl Promieniowanie elektromagnetyczne przepływ energii z prędkością światła w próżni lub w innym ośrodku materialnym

Bardziej szczegółowo

1. Podstawy rachunku wektorowego

1. Podstawy rachunku wektorowego 1 Postaw rachunku wektorowego Wektor Wektor est wielkością efiniowaną pre ługość (mouł) kierunek iałania ora wrot Dwa wektor o tm samm moule kierunku i wrocie są sobie równe Wektor presunięt równolegle

Bardziej szczegółowo

Szerokopasmowy dostęp do Internetu Broadband Internet Access. dr inż. Stanisław Wszelak

Szerokopasmowy dostęp do Internetu Broadband Internet Access. dr inż. Stanisław Wszelak Szerokopasmowy dostęp do Internetu Broadband Internet Access dr inż. Stanisław Wszelak Rodzaje dostępu szerokopasmowego Technologia xdsl Technologie łączami kablowymi Kablówka Technologia poprzez siec

Bardziej szczegółowo

KONWENCJA ZNAKOWANIA MOMENTÓW I WZÓR NA NAPRĘŻENIA

KONWENCJA ZNAKOWANIA MOMENTÓW I WZÓR NA NAPRĘŻENIA ĆWICZENIE 5 KONWENCA ZNAKOWANIA OENTÓW I WZÓR NA NAPRĘŻENIA Wektor momentu pr ginaniu ukośnm można rutować na osie,, będące głównmi centralnmi osiami bewładności prekroju. Prjmujem konwencję nakowania

Bardziej szczegółowo

WSPÓŁCZESNE TECHNIKI I DANE OBSERWACYJNE

WSPÓŁCZESNE TECHNIKI I DANE OBSERWACYJNE WSPÓŁCZESNE TECHNIKI I DANE OBSERWACYJNE TECHNIKI OBSERWACYJNE Obserwacje: - kierunkowe - odległości - prędkości OBSERWACJE KIERUNKOWE FOTOGRAFIA Metody fotograficzne używane były w 1964 do 1975. Dzięki

Bardziej szczegółowo

TEMAT: Próba statyczna rozciągania metali. Obowiązująca norma: PN-EN 10002-1:2002(U) Zalecana norma: PN-91/H-04310 lub PN-EN10002-1+AC1

TEMAT: Próba statyczna rozciągania metali. Obowiązująca norma: PN-EN 10002-1:2002(U) Zalecana norma: PN-91/H-04310 lub PN-EN10002-1+AC1 ĆWICZENIE NR 1 TEMAT: Próba statycna rociągania metali. Obowiąująca norma: PN-EN 10002-1:2002(U) Zalecana norma: PN-91/H-04310 lub PN-EN10002-1+AC1 Podać nacenie następujących symboli: d o -.....................................................................

Bardziej szczegółowo

ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE

ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE P O L I T E C H N I K A W A R S Z A W S K A WYDZIAŁ BUDOWNICTWA, MECHANIKI I PETROCHEMII INSTYTUT INŻYNIERII MECHANICZNEJ ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE Optymaliacja transportu wewnętrnego w akładie mechanicnym

Bardziej szczegółowo

1. REDUKCJA DOWOLNYCH UKŁADÓW SIŁ. Redukcja płaskiego układu sił

1. REDUKCJA DOWOLNYCH UKŁADÓW SIŁ. Redukcja płaskiego układu sił . REDUKCJA DOWOLNYCH UKŁADÓW IŁ Redukcja płaskiego układu sił Zadanie. Znaleźć wartość licbową i równanie linii diałania wpadkowej cterech sił predstawionch na rsunku. Wartości licbowe sił są następujące:

Bardziej szczegółowo

Wyznaczanie reakcji dynamicznych oraz wyważanie ciała w ruchu obrotowym wokół stałej osi 8

Wyznaczanie reakcji dynamicznych oraz wyważanie ciała w ruchu obrotowym wokół stałej osi 8 Wnacanie reakcji dnaicnch ora wważanie ciała w ruchu oroow wokół sałej osi 8 Wprowadenie Jeśli dowolne ciało swne o asie jes w ruchu oroow wokół osi, o na podporach powsają reakcje A i B. Składowe ch reakcji

Bardziej szczegółowo

Funkcje wielu zmiennych

Funkcje wielu zmiennych Funkcje wielu miennch wkład MATEMATYKI Automatka i robotka studia niestacjonarne sem II, rok ak 2009/2010 Katedra Matematki Wdiał Informatki Politechnika Białostocka Niech R ndef ={( 1, 2,, n ): 1 R 2

Bardziej szczegółowo

Fizyczne podstawy działania telefonii komórkowej

Fizyczne podstawy działania telefonii komórkowej Fizyczne podstawy działania telefonii komórkowej Tomasz Kawalec 12 maja 2010 Zakład Optyki Atomowej, Instytut Fizyki UJ www.coldatoms.com Tomasz Kawalec Festiwal Nauki, IF UJ 12 maja 2010 1 / 20 Podstawy

Bardziej szczegółowo

GEOMATYKA program podstawowy. dr inż. Paweł Strzeliński Katedra Urządzania Lasu Wydział Leśny UP w Poznaniu

GEOMATYKA program podstawowy. dr inż. Paweł Strzeliński Katedra Urządzania Lasu Wydział Leśny UP w Poznaniu GEOMATYKA program podstawowy 2017 dr inż. Paweł Strzeliński Katedra Urządzania Lasu Wydział Leśny UP w Poznaniu Wyznaczenie pozycji anteny odbiornika może odbywać się w dwojaki sposób: na zasadzie pomiarów

Bardziej szczegółowo

Systemy przyszłościowe. Global Navigation Satellite System Globalny System Nawigacji Satelitarnej

Systemy przyszłościowe. Global Navigation Satellite System Globalny System Nawigacji Satelitarnej Systemy przyszłościowe Global Navigation Satellite System Globalny System Nawigacji Satelitarnej 1 GNSS Dlaczego GNSS? Istniejące systemy satelitarne przeznaczone są do zastosowań wojskowych. Nie mają

Bardziej szczegółowo

Sondowanie jonosfery przy pomocy stacji radiowych DRM

Sondowanie jonosfery przy pomocy stacji radiowych DRM Obserwatorium Astronomiczne UJ Zakład Fizyki Wysokich Energii Instytut Fizyki UJ Zakład Doświadczalnej Fizyki Komputerowej Akademia Górniczo-Hutnicza Katedra Elektroniki Andrzej Kułak, Janusz Młynarczyk

Bardziej szczegółowo

ARCHITEKTURA GSM. Wykonali: Alan Zieliński, Maciej Żulewski, Alex Hoddle- Wojnarowski.

ARCHITEKTURA GSM. Wykonali: Alan Zieliński, Maciej Żulewski, Alex Hoddle- Wojnarowski. 1 ARCHITEKTURA GSM Wykonali: Alan Zieliński, Maciej Żulewski, Alex Hoddle- Wojnarowski. SIEĆ KOMÓRKOWA Sieć komórkowa to sieć radiokomunikacyjna składająca się z wielu obszarów (komórek), z których każdy

Bardziej szczegółowo

GRUPY SYMETRII Symetria kryształu

GRUPY SYMETRII Symetria kryształu GRUPY SYMETRII Smetria krstału Zamknięte (punktowe) operacje smetrii (minimum jeden punkt prestreni nie porusa się wskutek astosowania amkniętej operacji smetrii): Obrot i obrot inwersjne; Inwersja (smetria

Bardziej szczegółowo

Bezprzewodowa transmisja danych. Paweł Melon

Bezprzewodowa transmisja danych. Paweł Melon Bezprzewodowa transmisja danych Paweł Melon pm209273@students.mimuw.edu.pl Spis treści Krótka historia komunikacji bezprzewodowej Kanał komunikacyjny, duplex Współdzielenie kanałów komunikacyjnych Jak

Bardziej szczegółowo

GEOMATYKA program podstawowy. dr inż. Paweł Strzeliński Katedra Urządzania Lasu Wydział Leśny UP w Poznaniu

GEOMATYKA program podstawowy. dr inż. Paweł Strzeliński Katedra Urządzania Lasu Wydział Leśny UP w Poznaniu GEOMATYKA program podstawowy 2017 dr inż. Paweł Strzeliński Katedra Urządzania Lasu Wydział Leśny UP w Poznaniu W 1968 roku Departament Obrony USA podjął decyzję o połączeniu istniejących programów, w

Bardziej szczegółowo

OPRACOWANIE DANYCH GPS CZĘŚĆ I WPROWADZENIE DO GPS

OPRACOWANIE DANYCH GPS CZĘŚĆ I WPROWADZENIE DO GPS OPRACOWANIE DANYCH GPS CZĘŚĆ I WPROWADZENIE DO GPS Bernard Kontny Katedra Geodezji i Fotogrametrii Akademia Rolnicza we Wrocławiu ZAGADNIENIA Ogólny opis systemu GPS Struktura sygnału Pomiar kodowy i fazowy

Bardziej szczegółowo

Geometria analityczna w przestrzeni. Kierunek. Długość. Zwrot

Geometria analityczna w przestrzeni. Kierunek. Długość. Zwrot - podstawowe pojęcia Geometria analitcna w prestreni Wektorem acepionm w prestreni R 3 nawam uporądkowaną parę punktów A ora B i onacam go pre AB. Punkt A nawam jego pocątkiem, a punkt B - jego końcem.

Bardziej szczegółowo

Techniki diversity i systemy wieloantenowe. Paweł Kułakowski

Techniki diversity i systemy wieloantenowe. Paweł Kułakowski Tecniki diversity i systemy wieloantenowe Paweł Kułakowski Tecniki diversity Robocza definicja: Tecnika jednoczesnego odbioru kilku sygnałów lub wyboru najlepszego z nic stosowana w celu uniknięcia zaników

Bardziej szczegółowo

Belki złożone i zespolone

Belki złożone i zespolone Belki łożone i espolone efinicja belki łożonej siła rowarswiająca projekowanie połąceń prkła obliceń efinicja belki espolonej ałożenia echnicnej eorii ginania rokła naprężeń normalnch prkła obliceń Belki

Bardziej szczegółowo

ODORYMETRIA. Joanna Kośmider. Ćwiczenia laboratoryjne i obliczenia. Część I ĆWICZENIA LABORATORYJNE. Ćwiczenie 1 POMIARY EMISJI ODORANTÓW

ODORYMETRIA. Joanna Kośmider. Ćwiczenia laboratoryjne i obliczenia. Część I ĆWICZENIA LABORATORYJNE. Ćwiczenie 1 POMIARY EMISJI ODORANTÓW Joanna Kośmider ODORYMETRIA Ćwiczenia laboratoryjne i obliczenia Część I ĆWICZENIA LABORATORYJNE Ćwiczenie 1 POMIARY EMISJI ODORANTÓW Ćwiczenie 2 PROGNOZOWANIE ZASIĘGU ZAPACHOWEJ UCIĄŻLIWOŚCI EMITORÓW

Bardziej szczegółowo

Łącza WAN. Piotr Steć. 28 listopada 2002 roku. P.Stec@issi.uz.zgora.pl. Rodzaje Łącz Linie Telefoniczne DSL Modemy kablowe Łącza Satelitarne

Łącza WAN. Piotr Steć. 28 listopada 2002 roku. P.Stec@issi.uz.zgora.pl. Rodzaje Łącz Linie Telefoniczne DSL Modemy kablowe Łącza Satelitarne Łącza WAN Piotr Steć P.Stec@issi.uz.zgora.pl 28 listopada 2002 roku Strona 1 z 18 1. Nośniki transmisyjne pozwalające łączyć sieci lokalne na większe odległości: Linie telefoniczne Sieci światłowodowe

Bardziej szczegółowo

Sygnał vs. szum. Bilans łącza satelitarnego. Bilans energetyczny łącza radiowego. Paweł Kułakowski. Zapewnienie wystarczającej wartości SNR :

Sygnał vs. szum. Bilans łącza satelitarnego. Bilans energetyczny łącza radiowego. Paweł Kułakowski. Zapewnienie wystarczającej wartości SNR : Sygnał vs. szum Bilans łącza satelitarnego Paweł Kułakowski Bilans energetyczny łącza radiowego Zapewnienie wystarczającej wartości SNR : 1 SNR i E b /N 0 moc sygnału (czasem określana jako: moc nośnej

Bardziej szczegółowo

Graficzne modelowanie scen 3D. Wykład 4

Graficzne modelowanie scen 3D. Wykład 4 Wkład 4 Podstawowe pojęcia i definicje . Modelowanie. Definicja Model awiera wsstkie dane i obiekt ora wiąki pomięd nimi, które są niebędne do prawidłowego wświetlenia i realiowania interakcji aplikacją,

Bardziej szczegółowo

Ruch kulisty bryły. Kinematyka

Ruch kulisty bryły. Kinematyka Ruch kulist bł. Kinematka Ruchem kulistm nawam uch, w casie któego jeden punktów bł jest stale nieuchom. Ruch kulist jest obotem dookoła chwilowej osi obotu (oś ta mienia swoje położenie w casie). a) b)

Bardziej szczegółowo

Synchronizacja częstotliwości i czasu jako niezbędny element nowoczesnych sieci elektroenergetycznych

Synchronizacja częstotliwości i czasu jako niezbędny element nowoczesnych sieci elektroenergetycznych Synchronizacja częstotliwości i czasu jako niezbędny element nowoczesnych sieci elektroenergetycznych Pojęcia - definicje Stempel czasu Synchronizacja czasu w Energetyce a dokładność 1us to min. czas do

Bardziej szczegółowo

Systemy teleinformatyczne w zarządzaniu kryzysowym. (http://www.amu.edu.pl/~mtanas)

Systemy teleinformatyczne w zarządzaniu kryzysowym. (http://www.amu.edu.pl/~mtanas) Systemy teleinformatyczne w zarządzaniu kryzysowym (http://www.amu.edu.pl/~mtanas) Sieć komórkowa infrastruktura telekomunikacyjna umożliwiająca łączność bezprzewodową swoim abonentom w zakresie przekazywania

Bardziej szczegółowo

Odbiór sygnału satelitarnego. Satelity telekomunikacyjne

Odbiór sygnału satelitarnego. Satelity telekomunikacyjne Odbiór sygnału satelitarnego. Nadawanie i odbiór sygnału telewizyjnego lub radiowego, może odbywać się metodą tradycyjną (transmisja naziemna) lub drogą satelitarną. Przenoszenie informacji za pomocą sygnału

Bardziej szczegółowo

EPR. W -1/2 =-1/2 gµ B B

EPR. W -1/2 =-1/2 gµ B B Hamiltonian spinow Elektronow reonans paramanetcn jest wiąan absorpcją pola wsokiej cęstotliwości, która towars mianie orientacji spin w ewnętrnm polu manetcnm. Niesparowane spinowe moment manetcne µ s

Bardziej szczegółowo

MODYFIKACJA TACHOGRAFU CELEM ZWIĘKSZENIA BEZPIECZEŃSTWA W RUCHU DROGOWYM PURPOSE OF MODIFICATION TACHOGRAPH SAFER ROAD

MODYFIKACJA TACHOGRAFU CELEM ZWIĘKSZENIA BEZPIECZEŃSTWA W RUCHU DROGOWYM PURPOSE OF MODIFICATION TACHOGRAPH SAFER ROAD Tachograf cyfrowy Zbigniew ŁUKASIK 1 Sylwester GRZYWACZ 2 MODYFIKACJA TACHOGRAFU CELEM ZWIĘKSZENIA BEZPIECZEŃSTWA W RUCHU DROGOWYM W artykule przedstawiono koncepcję wykorzystania sygnałów emitowanych

Bardziej szczegółowo

10 Międzynarodowa Organizacja Radia i Telewizji.

10 Międzynarodowa Organizacja Radia i Telewizji. 10 Międzynarodowa Organizacja Radia i Telewizji. Odbiór sygnału telewizyjnego. Pytania sprawdzające 1. Jaką modulację stosuje się dla sygnałów telewizyjnych? 2. Jaka jest szerokość kanału telewizyjnego?

Bardziej szczegółowo

I. Rachunek wektorowy i jego zastosowanie w fizyce.

I. Rachunek wektorowy i jego zastosowanie w fizyce. Blok 1: Rachunek wektorow i jego astosowanie w fice Podstawowe wielkości ficne w kinematce Opis ruchu w różnch układach odniesienia Ruch wględn I Rachunek wektorow i jego astosowanie w fice Wsstkie wielkości

Bardziej szczegółowo