Muzyczne przygody przedszkolaka

Transkrypt

1 PRZEDSZKOLE MIEJSKIE NR 6 w Mińsku Mazowieckim program własny z zakresu edukacji muzycznej Muzyczne przygody przedszkolaka Opracowanie: mgr Beata Antczak Kołodzik mgr Teresa Wielmowiec

2 muzyka jest twórczynią ładu, jest ona potężną siłą psychiczną, wynikłą z naszego działania duchowego i wyrazowego, która dzięki swojej możności pobudzania i hamowania może porządkować nasze czynności życiowe. E. J. Dalcroze a Muzyka jest potrzebna dzieciom. Pomaga tworzyć świat wzruszeń, różnorodnych przeżyć. Pomaga wyostrzyć wrażliwość, rozwijać wyobraźnię i inteligencję. Rozwija kreatywność, uczy samodzielnego myślenia zaspokajając potrzebę ekspresji. 1 Zetknięcie dziecka z muzyką i ruchem z nią związanym w wieku przedszkolnym przypada na okres kształtowania wrażliwości i uzdolnień muzycznych. Oddziaływanie muzyki na dzieci niesie za sobą bardzo wiele wychowawczych korzyści. W ujęciu intelektualnym jest motorem do wysiłku w celu poznania, kształtując słuchanie i ucząc słyszenia. Jest również bodźcem do rozwoju uczuć oraz wrażliwości. Wyzwala poczucie radości, ukojenia, a także odprężenia. 2 Wszystkie dzieci posiadają wrodzone zadatki zdolności muzycznych, a w początkowych etapach oddziaływań edukacyjnych są one szczególnie podatne na kształtowanie muzykalności oraz słuchu muzycznego. U dzieci sprawność słuchowa, jak również muzyczno ruchowa wspiera także: proces komunikacji, akulturacji, uspołeczniania oraz pomaga w rozwoju sfery poznawczej. Wielostronne organizowanie aktywności muzycznej przedszkolaków wspiera wszystkie sfery rozwoju emocjonalnego, psychicznego, fizycznego, moralnego, umysłowego. 3 W wieku przedszkolnym zaczyna się kształtować świadomość muzyczna dziecka, chociaż nie potrafi ono jeszcze tego uzewnętrznić. 4 Zajęcia umuzykalniające rozwijają wyobraźnię dziecka, wzbogacają jego słownictwo i poprawiają wymowę. Treść poznawanych piosenek rozszerza zakres jego wiadomości o 1 A. Dasiewicz Tobiasz, Umuzykalnienie w przedszkolu, Wydawnictwa Szkole i Pedagogiczne, Warszawa 1977, s. 5 2 Tamże, s. 6 3 A. Białkowski, W. A. Sacher, (red) Standardy edukacji muzycznej, Fundacja Muzyka jest dla wszystkich, Warszawa 2010, s B. Podolska, Z muzyką w przedszkolu, Wydawnictwa Szkole i Pedagogiczne, Warszawa 1987, s. 9 2

3 świecie i ludziach. Opanowanie tekstu słownego ćwiczy pamięć, sprzyja rozwojowi prawidłowej wymowy oraz umożliwia prowadzenie ćwiczeń ortofonicznych. 5 Na okres przedszkolny przypada kształtowanie się licznych składników zdolności muzycznych, ich różnorodność, muzyka także nabiera emocjonalnego charakteru. Tutaj również następuje rozwój słuchu absolutnego, pojawiają się niemal wszystkie elementy zdolności muzycznych dorosłego człowieka. Umuzykalnienie dzieci w wielu przedszkolnym, ich kontakt ze światem dźwięków ma więc bardzo istotny wpływ na wrażliwość słuchową, umiejętność przeżywania muzyki, zainteresowania i nawyki przyszłego odbiorcy, czy przyszłego twórcy. Muzyka jest po prostu naturalnym sposobem dla wyrażania emocji i uczuć, rozwijania wrażliwości. Umiejętność gry na instrumencie pozwala przekazać wszystko to, co trudno ująć w słowa. Jest dla dzieci doskonałym językiem opisywania własnych przeżyć oraz otaczającego świata. Pomaga również w kształtowaniu właściwych relacji społecznych oraz postaw moralnych. Uczy współdziałania, zespołowego dążenia do uzyskania zamierzonego efektu. Doświadczenia muzyczne dziecka zdobywane poprzez codzienne obcowanie z muzyką, głosem wokalnym, dźwiękiem, instrumentami muzycznymi mają ogromny wpływ na ogólny rozwój muzyczny. Opracowując program podjęłyśmy próbę rozbudzenia w przedszkolakach wrażliwości muzycznej poprzez różne formy, a tym samych wpływając na ogólny rozwój dziecka nie zapominając o działaniach relaksacyjnych i terapeutycznych. Muzyka bowiem pomaga rozweselić, wesoło się bawić, miło spędzać czas, jak również odkrywać nie zapominając o jej walorach artystycznych. Wszechstronny rozwój dziecka w naturalny sposób dokonuje się poprzez muzykę, częsty z nią kontakt oraz różnorodność. Podejmowane działania mają na celu wyzwolić aktywność i ekspresję ruchową dzieci poprzez zabawy i ćwiczenia muzyczno rytmiczne. Muzykowanie, podejmowane wielokierunkowo, niesie za sobą bowiem wartości społeczne, moralne, poznawcze. 6 Program powstał na podstawie własnych obserwacji, doświadczeń zawodowych, literatury poświęconej tej tematyce. Treści programowe zgodne są z założeniami nowej podstawy programowej wychowania przedszkolnego. 5 M. Cukierówna, M. Wieman, Zajęcia umuzykalniające w przedszkolu, Państwowy Zakład Wydawnictw Szkolnych, Warszawa 1965, s. 9 6 A. Dasiewicz Tobiasz, umuzykalnianie op. cit., s. 6 3

4 CELE PROGRAMU dziecko rodzi się wszechstronnie uzdolnione, z pełną możliwością rozwoju we wszystkich kierunkach, potencjalną wybitną inteligencją i zadatkami na rozwijanie wielkiej twórczości oraz dużym talentem społecznym. Trzeba tylko stworzyć mu możliwości ich maksymalnego rozwoju. David Lewis Stwarzanie warunków wychowawczych i edukacyjnych do zdobywania wiedzy dotyczącej muzyki w szerokim tego słowa znaczeniu. Kształtowanie umiejętności słuchania muzyki i śpiewania piosenek oraz wrażliwości muzycznej. Budzenie zamiłowania do muzyki. Zaspokojenie potrzeby twórczego i swobodnego wyrażania się poprzez muzykę. Wyrabianie spostrzegawczości i logicznego myślenia. Kształcenie właściwych postaw społecznych nabywanie umiejętności przejawiania zachowań akceptowanych np. cierpliwości, panowania nad emocjami i temperamentem, zaangażowania, współpracy, empatii. Budzenie wiary we własne siły i możliwości. Realizowanie potrzeby rozwoju. 4

5 REALIZACJA PROGRAMU (DZIAŁANIA WSPIERAJĄCE OSIĄGANIE CELÓW) To, co dziecko zdobywa do sześciu lat, jest prawie równoważne z tym, co dziedziczy. Beokholta Podejmując działania muzyczne z przedszkolakami należy pamiętać, iż bardzo ważną rolę odgrywa atmosfera. Nie można także zapomnieć o unikaniu pospiechu, zniecierpliwienia, aby grana muzyka, śpiew, a także puszczane melodie nie były zbyt głośne. Dźwięki prezentujemy dzieciom z ciszy przygotowując je na ich odbiór, kształtując uwagę (szczególnie słuchową). Im mniejsze dziecko, tym mniej jest odporne na zbyt głośne dźwięki, a równocześnie tym bardziej wrażliwe na to, co dzieje się dokoła niego. 7 W każdym podejmowanym działaniu należy stwarzać dziecku możliwość spontanicznych reakcji. Nie zapominając o swobodzie wyrażania i aktywności twórczej. Początki pobytu w przedszkolu są dla dzieci momentem niezdecydowanego kroku, dużych, szeroko otwartych oczu, ciągłej obserwacji, niepokoju i obawy. Nowe otoczenie i ciągła myśl kiedy powróci mama. Okres adaptacyjny wymaga od nauczyciela okazywania dużo ciepła i serca. Należy dać dzieciom poczucie bezpieczeństwa, a także pozyskać ich zaufanie. Budować tak ich otoczenie, aby pobyt w przedszkolu kojarzył im się z ciekawymi oraz przyjemnymi przeżyciami. W tym czasie do dzieci bardziej przemawia wyraz twarzy, czy brzmienie głosu, niż sens wypowiadanych przez nauczyciela słów. Dlatego też, do budowania tych relacji bardzo pomocny i ważny jest dźwięk i piosenka. Komunikowanie się z dziećmi za pomocą języka dźwięków powinno być wprowadzane jak najwcześniej. Rezultat będzie początkowo mało widoczny, lecz bardzo ważny dla dalszego rozwoju dziecka. ( ) W miarę rozwoju korelacji słuchowo ruchowej dzieci powinny coraz lepiej reagować na muzykę bez żadnych poleceń słownych, na zasadzie podporządkowania ruchu muzyce 8 Proponowane formy działań: ruch przy muzyce, marsz (przy akompaniamencie instrumentów, piosence, śpiewie); osłuchanie z piosenkami; śpiewanie z dziećmi (tylko, jeżeli nauczyciel nie fałszuje!); śpiew i ćwiczenia mowy; słuchanie muzyki; gra na instrumentach podczas opowiadań i czytania nauczyciela; używanie różnego typu pomocy akustycznych, dźwięczących przedmiotów i zabawek; 7 B. Podolska, Z muzyką w przedszkolu, WSiP, warszawa 1987, s Tamże, s. 14, 16 5

6 W podejmowanych działaniach muzycznych z dziećmi należy pamiętać o bardzo istotnej roli marszu, który: - kształci poczucie miary i taktowania; - pomaga w prawidłowym realizowaniu tematów rytmicznych i utrzymaniu tempa np. w utworach muzycznych; - poprawia poczucie rytmu w wierszach, a także w prozie; W grupie dzieci młodszych marsz zaczynamy od: - swobodnego poruszania się dzieci i ich obserwacji; - podkreślanie każdego kroku poprzez dźwięk instrumentu perkusyjnego (np. tamburyna, bębenka, itp.); - puszczanie akompaniamentu dostosowanego do przeciętnego marszu dziecka (w końcowym efekcie modyfikując i zbliżając się do tempa marszu); U dzieci młodszych tempo marszowe, ze względu na krótszy krok, będzie szybsze, niż w grupach starszych. Wdrażanie do tej umiejętności zaczynamy od pierwszych zajęć i kształtujemy przez cały pobyt dziecka w przedszkolu. 9 Przykładowe działania podejmowane przez nauczyciela: ruch przy akompaniamencie: marsz, bieg, skoki, podskoki, itp.; ruch połączony z reakcją na: tempo (szybko, wolno, wolniej, szybciej), dynamikę (głośno, cicho, ciszej, głośniej); porównywanie wysokości dźwięków; rozróżnianie rejestrów dźwięków (wysoki, średni, niski); rozpoznawanie barwy instrumentów; nazywanie instrumentów; śpiewanie piosenek; poznawanie kroków tanecznych i prostych układów; określanie nastrojów utworów muzycznych (smutny, wesoły, itp.); poznawanie pojęć związanych z muzyką (muzyk, instrument, orkiestra, koncert, dyrygent, filharmonia, batuta, itp.); ocenianie wg indywidualnych emocji (ładna, brzydka, podobała mi się, itp.; słuchanie koncertów nagrywanych i na żywo; oglądanie filmów edukacyjnych o muzyce; udział w przeglądach piosenki przedszkolnej; muzyczne występy dla osób bliskich umożliwienie rozwijania indywidualnych zainteresowań dziecka; 9 Tamże, s. 15 6

7 Materiał muzyczny: motywy rytmiczne i melodyczne; krótkie utwory instrumentalne; fragmenty muzyczne; Treści muzyczne: a) Mały odbiorca muzyki. słuchanie piosenek śpiewanych przez nauczycielkę oraz muzyki z nagrań płyt CD, unikanie muzyki zbyt głośnej nabywanie przeświadczenia o szkodliwości hałasu; słuchanie odgłosów z otoczenia przyrodniczego, dźwięków dochodzących z ulicy (pojazdy, klaksony, głosy ludzi itd.); poznawanie różnych form kontaktu z muzyką; słuchanie muzyki instrumentalnej i wokalno-instrumentalnej w bezpośrednim wykonaniu; kształtowanie umiejętności słuchania, rozumienia i przeżywania muzyki; ćwiczenie słuchu muzycznego, poznawanie elementów muzyki; - powtarzanie się wartości czasowych dźwięków, rozpoznawanie dźwięków długich i krótkich; akcent w utworze muzycznym; tempo szybko, wolno, coraz szybciej, coraz wolniej; dynamika cicho, głośno, coraz ciszej, coraz głośniej; nastrój utworu muzyka wesoła, smutna; rejestr muzyczny wysokość dźwięków (dźwięki wysokie, niskie, średnie) i próby ich kreślenia w słuchanym utworze; ćwiczenie umiejętności spostrzegania powtórzeń i kontrastów w budowie piosenek i utworów instrumentalnych; poznawanie niektórych instrumentów muzycznych i ich nazw; pobudzanie wyobraźni muzycznej; ilustrowanie muzyki ruchem, działalnością plastyczną; b) Z piosenką przez cały rok. systematyczne dostarczanie przez nauczycielkę różnorodnych piosenek dziecięcych, związanych z realizowanymi zagadnieniami; stwarzanie warunków umożliwiających dzieciom nabywanie oraz doskonalenie umiejętności śpiewu; prowadzenie ćwiczeń słuchowych; prowadzenie ćwiczeń oddechowych w połączeniu z prawidłową postawą ciała; prowadzenie ćwiczeń emisyjnych (uświadamianie szkodliwości krzyku i głośnego mówienia); prowadzenie ćwiczeń dykcyjnych; 7

8 śpiewanie piosenek z całą grupą, w zespołach, indywidualnie, z podziałem na role (ćwiczenie umiejętności współpracy); rozpoznawanie piosenek na podstawie fragmentu melodii lub rytmu; zachęcanie dzieci do uczestnictwa w występach publicznych na terenie przedszkola i poza nim (występy dla rodziców, konkursy, festiwale piosenki ), rozwijanie ekspresji wokalnej; c) Tańczymy i bawimy się przy muzyce. sukcesywne opanowywanie umiejętności tańca poprzez zabawy ze śpiewem, zabawy ilustracyjne, inscenizowane oraz rytmiczne przy akompaniamencie instrumentu; rozwijanie zdolności rytmicznych; kształcenie koordynacji słuchowo wzrokowo - ruchowej, orientacji w przestrzeni; zabawy w "echo rytmiczne"; rozbudzanie wrażliwości i szybkiej reakcji na zmiany charakteru muzyki wysokość, barwę i dynamikę dźwięku, tempo, akcent; nabywanie swobody w poruszaniu się przy muzyce, kształtowanie płynności i estetyki ruchów; organizowanie ćwiczeń logorytmicznych uwrażliwienie dzieci na prozodyczne elementy mowy (rytm, melodia, tempo, dynamika, barwa, artykulacja, wysokość dźwięku); improwizacje ruchowe tworzenie własnych układów tanecznych do muzyki instrumentalnej i piosenek, rozwijanie ekspresji muzyczno-ruchowej; poznawanie kroków niektórych tańców i zabaw ludowych oraz elementów tańca współczesnego; zachęcanie do udziału w festiwalach muzycznych, prezentacji układów choreograficznych w przedszkolu i w szerszym środowisku; d) Jesteśmy twórcami muzyki improwizacje rytmiczne i melodyczne. układanie rytmów do wyrazów ( imion, nazw przedmiotów, zjawisk itp.) nieocenione przy korygowaniu zaburzeń mowy lub jej opóźnień; wyklaskiwanie ich, wystukiwanie; wytupywanie itp.; rozwijanie wrażliwości na rytmy i rymy; tworzenie rytmicznego akompaniamentu do piosenek wykorzystanie instrumentów perkusyjnych oryginalnych oraz wykonanych samodzielnie; tworzenie różnorodnych efektów akustycznych wykorzystanie gotowych instrumentów perkusyjnych, instrumentów wykonanych przez dzieci z różnych materiałów, źródeł pozamuzycznych (szeleszczący papier, torebka foliowa, opakowania po jogurtach, przelewanie wody z jednego naczynia do drugiego, powolne spuszczanie powietrza z balonika itp.) oraz innych nietypowych przedmiotów; wykorzystanie swojego ciała do tworzenia dźwięków i rytmów: ręce: klaskanie, pstrykanie lub stukanie palcami, uderzanie rękami o uda itp. nogi: tupanie stopami, klaskanie kolanami, buzia: dźwięki tworzone narządami artykulacyjnymi np. parskanie, kląskanie, mlaskanie i inne według pomysłów dzieci; 8

9 e) Gramy na instrumentach. poznawanie instrumentów muzycznych słuchanie ich brzmienia, poznawanie budowy, sposobu wydobywania dźwięku; rozpoznawanie instrumentów muzycznych po ich brzmieniu; poznawanie sposobu gry na instrumentach perkusyjnych; kształcenie słuchu muzycznego poprzez zabawy akustyczne wykorzystanie oryginalnych instrumentów perkusyjnych oraz wykonanych przez siebie pomocy akustycznych; tworzenie akompaniamentu do piosenek wykorzystanie instrumentów perkusyjnych oraz pomocy akustycznych; f) Muzyka źródło terapii i relaksu. organizowanie zabaw integracyjnych przy muzyce zapewnianie poczucia wspólnoty w grupie; wdrażanie dzieci do posługiwania się głosem umiarkowanym; prowadzenie różnorodnych zajęć z muzyką w tle np. słuchanie czytanych przez nauczycielkę bajek, zajęcia plastyczne; umiejętny dobór repertuaru muzycznego w zależności od aktualnego nastroju dzieci, ich temperamentu (wyciszanie lub pobudzanie grupy); odczuwanie radości i satysfakcji z kontaktu z muzyką oraz z jej tworzenia (rytmizowanie tekstów, układanie rytmów i melodii, improwizacje ruchowe, śpiewne, próby gry na instrumentach); wsłuchiwanie się w odgłosy płynące z otoczenia np. śpiew ptaków, szum wody, szelest gałęzi drzew, szum wiatru, wsłuchiwanie się w ciszę; różnorodne improwizacje dziecięce do słuchanej muzyki zapewniające dzieciom wyrażanie emocji, nastroju, tworzenie skojarzeń, umożliwiające odprężenie i rozluźnienie poszczególnych grup mięśni; malowanie lub rysowanie inspirowane słuchaną muzyką (dowolny dobór barw, tematyki); ruchowo-taneczne interpretacje utworów instrumentalnych; Wykorzystywane metody aktywne: Podczas słuchania muzyki dzieci doskonale improwizują, ilustrują ją całym ciałem, całym sobą. Kontakt z muzyką prowokuje do twórczych poszukiwań. Podczas realizacji działań muzycznych proponujemy wykorzystywanie metod aktywnych, które pozwalają wszystkim dzieciom odnosić sukcesy. 9

10 a) Metoda C. Orffa. rytmizowanie prostych słów, zdań; poszukiwania źródeł dźwięków; naśladowanie odgłosów; wykonywanie ruchów naśladujących; spontaniczna muzyka improwizowana wokalnie lub instrumentalnie; improwizacja ruchowa, gestem, tańcem, słowem, śpiewem, grą na instrumentach; ruch bez ustalonych kanonów, gestów, czy figur; aktywność ruchowa rodzi się podczas zabawy i zawsze jest swobodna; wykorzystywanie: gry na instrumentach, ruchu przy muzyce, tworzenie muzyki, integracja form wychowania muzycznego; b) Relaksacja wg Jacobsona. jest najstarszą techniką relaksacyjną i polega na rozluźnianiu poszczególnych grup mięśniowych poprzez naprzemienne skurcze i rozkurcze mięśni; c) Muzyczna pedagogika zabawy KLANZY. Powiedz mi a zapomnę, pomóż a zapamiętam, pozwól wziąć udział a zrozumiem przysłowie chińskie współpraca oparta na poszanowaniu wzajemnych relacji oraz różnic indywidualnych; przyjazna atmosfera poprzez stosowanie zabaw integracyjnych; tworzenie warunków do: działania, odkrywania, przeżywania; dbałość o relaks, dobre samopoczucie dzieci, a także radosną atmosferę; wykorzystywanie: tańca, ruchu, odpoczynku, relaksu; stopniowanie emocji podczas każdego działania (wyraźne rozpoczęcie i zakończenie); stosowane środki wyrazu są proste i łatwe, ale zawsze umożliwiają twórcze działanie; docenianie włożonego trudu; twórcy metody wykorzystują do działań inne metody aktywizujące; d) Metoda Dobrego Startu. zawiera trzy rodzaje ćwiczeń następujących w stałej kolejności: ćwiczenia ruchowe (usprawniają analizator kinestetyczno - ruchowy), ćwiczenia ruchowo słuchowe (angażują dwa analizatory: kinestetyczno ruchowy i słuchowy), ćwiczenia ruchowo słuchowo wzrokowe (angażują trzy analizatory: kinestetyczno ruchowy, słuchowy i wzrokowy); 10

11 e) Metoda gimnastyki twórczej (ekspresyjnej) R. Labana. zakłada improwizację ruchową bez pokazania wzorca przez nauczyciela; główną rolę odgrywa inwencja twórcza ćwiczących dzieci, ich pomysłowość, fantazja doświadczenie ruchowe; formami ruchu, są tu: odkrywanie, naśladowanie, inscenizacja, ruch naturalny, pantomima, ćwiczenia muzyczno-ruchowe, taniec, opowieść ruchowa, itp. nauczyciel współuczestniczy oraz jest współpartnerem zabaw podczas gimnastyki; realizacji metody towarzyszy zawsze muzyka; f) Gimnastyka rytmiczna A. i M. Kniessów. główne elementy to: ruch, muzyka, rytm, przybory; używanie do ćwiczeń ruchowych dwóch przyborów jednocześnie (np. szarfy, grzechotki, wstążki, pałeczki, itp.); impulsem do podejmowania jakichkolwiek działań jest muzyka; podczas ćwiczeń wykonuje się dużo improwizacji, indywidualnej interpretacji muzyki; g) Metoda aktywnego słuchania muzyki B. Strauss. dopasowanie żywej dziecięcej aktywności ruchowej, tanecznej i instrumentalnej do dzieł muzyki klasycznej np. Beethovena, Mozarta, itp. zabawy rytmiczne są pierwszym etapem przygotowującym do wprowadzenia instrumentów perkusyjnych, z którymi dziecko ma możliwość aktywnego uczestniczenia w utworze muzycznym jako współwykonawca lub dyrygent; jako instrumenty stosowane są np. tarki wykonane z drewna, różne patyczki, pudełka akustyczne, przeszkadzajki wykonane z nakrętek po sokach, nakrętki z gumkami oraz tradycyjne instrumenty perkusyjne; 11

12 Podczas planowania działań muzycznych nauczyciel powinien uwzględniać cele ogólnorozwojowe, kształcenie słuchu oraz głosu. Tematy kompleksowe powinny zawierać wielostronne zabawy oraz ćwiczenia muzyczne, które stopniowo rozwijają umiejętności i sprawności muzyczne dzieci w sferze audiacji muzycznej, koordynacji słuchowo ruchowej, słuchowo głosowej, sprawności motorycznej w grze na instrumentach, a także rozwijają elementarne myślenie muzyczne. 10 Zajęcia powinny zawierać różnorodne formy aktywności muzycznej, nie zapominając o ich przemiennym stosowaniu, łączeniu z aktywnością ruchową. Na tym etapie edukacyjnym istotna jest kolejność czynności operacyjnych, która prowadzi dziecko od audiacji muzycznych, poprzez aktywne reagowanie, wykonywanie, do wyodrębniania zjawiska muzycznego i kształtowania się wyobrażenia (pojęcia) muzycznego. 11 Realizująca działania muzyczne należy pamiętać o: - wprowadzaniu nowych treści; - utrwalaniu poznanego materiału przez powtarzanie (sprawność muzyczna jest kształtowana poprzez liczne powtórzenia); - urozmaicaniu działań; - stosowaniu przekształceń (odmian) tych samych zabaw, gier muzycznych; - uwzględnianiu indywidualnych możliwości przedszkolaków; - przekraczaniu trudności; - zapewnieniu bezpieczeństwa i akceptacji, aby nie dopuścić do zniechęcenia; - umożliwianiu aktywności głosowej (zbiorowo, indywidualnie); - używaniu różnych motywów muzycznych; - nie forsowaniu występami i prezentacjami osiągnięć (umiejętności) muzycznych dzieci; 10 A. Białkowski, W. A. Sacher, (red) Standardy edukacji muzycznej, Fundacja Muzyka jest dla wszystkich, Warszawa 2010, s Tamże, s

13 Umiejętności dzieci: z zainteresowaniem słucha różnych utworów muzycznych wokalnych, instrumentalnych, wokalno-instrumentalnych, wykonywanych na żywo i z płyty CD; rozpoznaje i nazywa dźwięki z otoczenia przyrodniczego i społecznego: świadomie i kulturalnie uczestniczy w koncertach, w skupieniu słucha utworów muzycznych; zna nazwy niektórych instrumentów muzycznych, rozpoznaje ich brzmienie; okazuje radość i zadowolenie spowodowane bezpośrednim obcowaniem z muzyką; zauważa powtórzenia i kontrasty w słuchanym utworze; poznaje strukturę utworu, próbuje wyodrębnić jego części; próbuje nazywać podstawowe elementy muzyki ( rytm, tempo, akcent, melodia, dynamika, wysokość dźwięku, barwa, nastrój ) i określać je w słuchanych utworach; sprawnie reaguje na zmiany melodii, rytmu itd.; śpiewa piosenki dziecięce w grupie, w zespole i indywidualnie, potrafi współpracować podczas śpiewania z podziałem na role; pamięta o prawidłowym operowaniu głosem i oddechem, ma świadomość szkodliwości krzyku (dla siebie i innych), nadużywania głosu; rozpoznaje znane piosenki po wysłuchaniu fragmentu melodii lub rytmu; samodzielnie tworzy rytm do podanej lub własnej prostej wypowiedzi (wyrazy, związki wyrazowe, zdania); swobodnie i płynnie porusza się przy muzyce uwzględniając podstawowe elementy muzyki, tworzy własne układy ruchowe do słuchanych utworów, przejawia przy tym radość i zadowolenie; z zainteresowaniem poznaje kroki tańców i zabaw ludowych oraz elementy tańców współczesnych; dobrze czuje się na scenie, potrafi korzystać z mikrofonu; przeżywa emocje związane ze słuchanym utworem muzycznym i potrafi wyrazić je poprzez ruch, słowo, działalność plastyczną; wykorzystuje własne ciało do tworzenia dźwięków (ręce, nogi, aparat artykulacyjny); tworzy efekty akustyczne oraz rytmiczny akompaniament do piosenek wykorzystując instrumenty perkusyjne oryginalne lub wykonane samodzielnie z materiałów pozamuzycznych; chętnie uczestniczy w zabawach i zajęciach, także przy muzyce, właściwie reaguje na polecenia i informacje płynące od nauczyciela; jest zintegrowane z grupą, śmiałe, czuje się w niej bezpiecznie, ma poczucie własnej wartości; przejawia reakcje społecznie akceptowane, panuje nad emocjami i temperamentem, jest cierpliwe; cieszy się z sukcesów własnych, grupy oraz podziela radość innych z ich osiągnięć; potrafi odprężyć się, wypocząć i zrelaksować przy muzyce; 13

14 I. BIBLIOGRAFIA 1. Białkowski A., Sacher W. A., (red) Standardy edukacji muzycznej, Fundacja Muzyka jest dla wszystkich, Warszawa 2010; 2. Bissinger Ćwierz U., Muzyczna pedagogika zabawy w pracy z grupą, Wydawnictwo KLANZA, Lublin 2007; 3. Bzowska L., Bzowski M., Biśto I., Sowińska A., Inspiracje folklorem. Zabawy muzyczno ruchowe oparte na polskiej muzyce ludowej, Wydawnictwo KLANZA, Lublin 2010; 4. Cukierówna M., Wieman M., Zajęcia umuzykalniające w przedszkolu, Państwowy Zakład Wydawnictw Szkolnych, Warszawa 1965; 5. Dasiewicz Tobiasz A., Umuzykalnienie w przedszkolu, WSiP, Warszawa 1977; 6. Domoń R., Biśto I., Kaszyc J., Tańce, pląsy i zabawy przy muzyce dla dzieci w wieku przedszkolnym, Wydawnictwo PRZEDSZKOLAK, Lublin 2003; 7. Kloppel R., Vliex S., Rytmika w wychowaniu i terapii, Warszawa 1995; 8. Lewis D., Jak wychować zdolne dziecko, PZWL, Warszawa 1988; 9. Ławrowska R., Muzyka i ruch, WSiP, Warszawa 1991; 10. Malko D., Metodyka wychowania muzycznego w przedszkolu, WSiP, Warszawa 1990; 11. Przybylska K., Wychowanie muzyczne w przedszkolu, WSiP, Warszawa 1977; 12. Podolska B., Z muzyką w przedszkolu, Wydawnictwa Szkole i Pedagogiczne, Warszawa 1987; 13. Sacher W. A., Słuchanie muzyki i aktywności artystyczne dzieci, Oficyna Wydawnicza IMPULS, Kraków 1999; 14. Skowrońska Lebecka E., Dźwięk i gest, Wydawnictwo Żak, Warszawa 1995; 15. Dz.U. z dnia 18 czerwca 2014, poz. 803; 16. RABBE, Edukacja w przedszkolu, Marzec 2000;