Efektywne komunikowanie się w zespole

Transkrypt

1 Efektywne komunikowanie się w zespole x

2 Praca w zespole Najprościej rzecz ujmując praca zespołowa to wspólne działanie dwóch lub więcej osób, w którym każdy przyczynia się do osiągnięcia wspólnych celów. W takim rozumieniu zespołem stają się już dwie osoby nie pracujące ze sobą na co dzień (np. są pracownikami różnych oddziałów), które kontaktują się ze sobą w sprawie danego pacjenta. Ich wspólnym celem jest na przykład pełna diagnoza pacjenta.

3 Praca w zespole Efektywna współpraca różnych profesjonalistów w zespole to istotny element opieki nad pacjentem i jego bezpieczeństwa. Na poziomie formalnym odzwierciedleniem tego są zapisy w ważnych dla środowiska medycznego dokumentach: W Kodeksie Etyki Lekarskiej mowa jest o współpracy między lekarzami (Rozdział III Stosunki wzajemne między lekarzami art ) oraz w szerszym rozumieniu z personelem medycznym i pomocniczym (R IV Zasady postępowania w praktyce lekarskiej art. 58). Nieco mniej uwagi poświęcono tym aspektom w Kodeksie Zawodowym Pielęgniarki i Położnej RP (R IV Pielęgniarka/Położna a współpracownicy). Nie jest to oczywiście tylko polska praktyka. General Medical Council (brytyjski odpowiednik polskiej Naczelnej Izby Lekarskiej) jest organizacją zrzeszającą wszystkich lekarzy praktykujących w Wielkiej Brytanii. Określając wymagane od nich wartości zawodowe, wiedzę i umiejętności określiła komunikację, partnerstwo i współpracę jako jeden z czterech kluczowych obszarów dobrej praktyki zawodowej (pkt w Good Medical Practice 2013 r.).

4 Korzyści możliwe do osiągnięcia z pracy zespołowej - niezależnie od kontekstu: poszerzenie i pogłębienie wiedzy większy zakres doświadczenia nauka poprzez rozwiązywanie problemów, wspólną refleksję i informacje zwrotne od innych mniej błędów zwiększona wydajność

5 Każdy kto doświadczył pracy w różnych zespołach zapewne wie, że wymienione wyżej korzyści są możliwe do osiągnięcia tylko w niektórych z nich. Badacze od lat zajmujący się problematyką organizacji i zarządzania szukają odpowiedzi na pytanie, co jest niezbędne by zespół pracował efektywnie.

6 Praca w parach czas 5 min Proszę wypisać czynniki, które Państwa zdaniem decydują o tym, że zespół działa efektywnie

7 Czynniki niezbędne, aby zespoły działały efektywnie to m.in.: jasno zdefiniowane role poczucie celu i kierunku zbiorowe poczucie odpowiedzialności otwartość atmosferę sprzyjająca wyrażaniu opinii wzajemną serdeczność i wzajemne uznanie członków zespołu atmosferę/ kulturę nauki, która pozwala członkom zespołu na dzielenie się swoimi spostrzeżeniami, stały rozwój wspierające przywództwo efektywne wykorzystanie wszystkich zasobów delegowanie zadań.

8 Czynniki niezbędne, aby zespoły działały efektywnie Czynniki te są szczególnie ważnie, gdy w zespole pracują ludzie wykonujący różne zawody i będący na różnym etapie własnego rozwoju, co przecież dotyczy każdego zespołu medycznego. Czynniki niezbędne do efektywnej współpracy nie są bezpośrednio związane z rozwiązaniami systemowymi (np. opieki zdrowotnej w danym kraju), a raczej z tzw. czynnikiem ludzkim w organizacji. Oczywiście pośrednio ludzie są pod wpływem systemu, w którym pracują i dlatego wśród barier dla dobrej współpracy w zespole podaje się m.in. rozwiązania systemowe, sprzeczne wymagania, przeciążenie pracą i złą komunikację. W środowisku medycznym bardzo wyraźna jest bariera związana z postawą robimy tak, jak zawsze się to robiło, która podtrzymuje w kolejnych pokoleniach nieprawidłowe modele współpracy. Przykładem jest np. założenie o ważności hierarchii zawodowej, które nie pozwala na równy wkład umiejętności i wiedzy przez członków zespołu innych niż lekarska profesji, lub zbyt defensywna ochrona granic zawodowych.

9 Medycyna vs Lotnictwo? Szukanie rozwiązań mogących poprawić pracę zespołową w medycynie odbywa się między innymi poprzez korzystanie z wiedzy i doświadczeń poza medycyną. Ponad 20 lat temu pojawił się pomysł, że istnieje pewna analogia między pracą zespołów anestezjologicznych a pracą załóg w kokpitach samolotów.

10

11 Medycyna vs Lotnictwo? Pracownicy w obu wymienionych środowiskach dzielą podobny profil poznawczy pracy godziny spokoju, nudy i godziny horroru. Podobny jest również proces pracy, który łączy umiejętności techniczne, wraz z obsługą urządzeń zaawansowanych technologicznie z podejmowaniem decyzji w złożonym środowisku interpersonalnym. Uzasadniano potrzebę egzaminowania, wprowadzania i adaptowania na potrzeby anestezjologów paradygmatu CRM Cocpit/ Crew Resources Management (Zarządzanie Zasobami Kabiny/ Załogi), wprowadzonego do systemu szkolenia pilotów. Jest to zestaw procedur szkoleniowych do wykorzystania w środowiskach, w których ludzki błąd może mieć katastrofalne skutki, a decyzje muszą być często podejmowane pod presją czasu. CRM skupia się na komunikacji, przywództwie i podejmowaniu decyzji w zespole, zatem na tym co uznawane jest za nie-techniczne umiejętności (non-technical skills). Poza anestezjologią CRM znajduje zastosowanie na oddziałach intensywnej opieki medycznej, w medycynie ratunkowej, neonatologii, a obecnie co raz częściej na mniej ostrych oddziałach szpitalnych.

12 Komunikowanie się w zespole Komunikacja jest kluczowym elementem pracy zespołowej i tym czynnikiem, który często idzie nie tak. Międzynarodowa Komisja Wspólna (Joint Comission International) zajmująca się jakością w opiece zdrowotnej podaje: że w latach 1995 do 2004 problemy komunikacyjne były przyczyną ponad 65% błędów medycznych, którym można było zapobiec. Inne badania sugerują, że około jedna trzecia komunikacji odbywającej się w sali operacyjnej mogłaby być sklasyfikowane jako nieprawidłowa.

13 Komunikowanie się w trakcie scenariusza PREBREFING scenariusz się rozpoczął, zespół oczekuje na pacjenta Podział ról Przygotowanie Sali i sprzętu Generowanie hipotez

14 Komunikowanie się w trakcie scenariusza SCENARIUSZ W TRAKCIE zespół przejął opiekę nad pacjentem Treść co mówić? Przedstawienie się (imię i nazwisko, rola, cel) Używanie imion członków zespołu - Iza, poziom glukozy i przygotuj insulinę. Polecenia lidera kierowane do jednej konkretnej osoby Pętle zamknięte Podsumowywania robione przez lidera Proces jak mówić? Wyraźnie, głośno Prosto - jasne i proste instrukcje Gdy lider wydaje polecenie kontakt wzrokowy, gesty

15 Tzw. Pętle zamknięte Pozwala na prawidłowe zrozumienie komunikatu (upewnienie się,że wiadomość została zrozumiana właściwie). Pozwala skontrolować intencjonalność (że to co powiedziałem jest to co chciałem powiedziećstres może wpłynąć na to, że nie powie się tego co się chce powiedzieć, co się ma na myśli). Pozwala na wyłapanie błędów, które mają wpływ na podjęte działania (przez osobę nadającą komunikat i osoby z zespołu) Wszyscy w sali zabiegowej mają świadomość tego co się dzieje.

16 Komunikowanie się w trakcie scenariusza PRZEKAZANIE PACJENTA/PROŚBA O KONSULTACJE W medycynie powstało kilka technik ułatwiających nadawanie struktury. Jedną z nich jest ISBAR/ ISBAR-R technika strukturyzacji komunikacji: Introduction (przedstawienie się) Situation (sytuacja) Background (tło) Assessment (ocena) Recommendation (rekomendacje) Repeat back (powtórzenie)

17 Komunikowanie się w trakcie scenariusza Introduction (przedstawienie się) przedstaw siebie i swoją rolę w opiece nad pacjentem jeśli rozmawiasz przez telefon podaj oddział/ jednostkę, z której dzwonisz Situation (sytuacja) podaj nazwisko pacjenta i aktualny stan lub sytuacje wyjaśnij dlaczego dzwonisz Background (tło) Podaj datę przyjęcia pacjenta, diagnozę i istotne, mające związek z sytuacją dane z historii medycznej Podaj krótkie streszczenie tego co zostało zrobione do tej pory (np. badania laboratoryjne)

18 Komunikowanie się w trakcie scenariusza Assessment (ocena) Podsumuj stan lub sytuację pacjenta Wyjaśnij co uważasz za problem albo powiedz nie jestem pewien co się dzieję, ale pacjent się pogarsza Opisz konkretne objawy Recommendation (rekomendacje) Wyjaśnij czego konkretnie oczekujesz (np. usg, prześwietlenia, potrzebuję cię, żebyś zobaczył teraz pacjenta ) Lub podaj zalecenia Repeat back (powtórzenie) Prośba do osoby otrzymującej informacje by je powtórzyła

19 DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ I JESZCZE NA KONIEC PRZYKŁAD PĘTLI ZAMKNIĘTEJ