Plan wystąpienia. Przegląd metod pozyskiwania danych i konstrukcja ankiety

Transkrypt

1 Seminarium I: Przegląd metod wyceny przyrody Przegląd metod pozyskiwania danych i konstrukcja ankiety dr Dorota Czerwińska-Kayzer Wydział Ekonomiczno-Społeczny Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu 1 Plan wystąpienia Etapy procesu badawczego Klasyfikacja źródeł pozyskania danych Metody pozyskania danych Konstrukcja instrumentu badawczego Konstrukcja instrumentu badawczego kwestionariusza ankiety

2 Etapy procesu badawczego Projektowanie badania (określenie celu i zakresu badania, przetwarzania danych, harmonogramu i kosztów badań). Wybór metody i instrumentów pozyskania danych Konstrukcja instrumentu badawczego Dobór próby i zbieranie danych Weryfikacja i redakcja danych do badań Analiza i interpretacja danych Prezentacja wyników Klasyfikacja danych wg źródła ich pozyskania Dane wtórne zostały już zebrane w przeszłości, prawdopodobnie w innym celu, są łatwo dostępne bez konieczności prowadzenia wysokonakładowych badań własnych, są dostępne dla szerokiego grona zainteresowanych. Dane pierwotne są informacjami, które zostały zebrane w określonym celu lub na użytek konkretnego projektu badawczego, cechują się oryginalnością, niedostępnością dla innych jednostek oraz niepowtarzalnością informacji, służą zwykle do szczegółowego opisu badanego zagadnienia.

3 Klasyfikacja źródeł wtórnych Zewnętrzne Literatura fachowa i branżowa, Sprawozdania finansowogospodarcze, Publikacje i sprawozdania organizacji, zrzeszeń i związków, placówek naukowych, Roczniki statystyczne branżowe, regionalne, Opracowania statystyczne, Publikacje specjalistyczne GUS, np. wyniki spisu powszechnego, Publikacje w mediach itp. Wewnętrzne Raporty, protokoły z zebrań podmiotów poddanych badaniu, Dokumenty wewnętrzne. Dane pierwotne Kryteriami klasyfikacji metod zbierania danych ze źródeł pierwotnych są: sposób tego zbierania ze względu na rodzaj bodźca stosowanego podczas pomiaru metody sondażowe i pozasondażowe; stopień kontroli pomiaru - metody pośrednie i bezpośrednie,

4 Dane pierwotne c.d. Kryteriami klasyfikacji metod zbierania danych ze źródeł pierwotnych są: sposób komunikacji między podmiotem pomiaru a prowadzącym pomiar - komunikacja pisemna lub ustna, ilościowy lub jakościowy charakter mierzonych cech oraz przyczynowo-skutkowycharakter zależności między zmiennymi - metody eksperymentu. Rodzaj pomiaru Charakterystyka pomiaru danych pierwotnych Grupy metod zbierania danych Cechy wspólne metod sondażowych Różnice między sondażami Pomiary pierwotne Pośrednie metody sondażowe Bezpośrednie metody sondażowe Eksperymenty Wykorzystywanie bodźców słownych (werbalnych), głównie w postaci pytań podczas prowadzonych pomiarów; Stosowane tylko do pomiarów cech ludzi; Brak bezpośredniego kontaktu; Forma pisemna lub ustna; Większaanonimowość respondenta; Kontakt oko w oko ; Forma ustna; Możliwość kontroli respondenta; Wykorzystuje się do pomiarów zarówno cech osobowych, jak i rzeczowych; Stosowane są bodźce inne niż werbalne (wzrokowe, smakowe)

5 Rodzaj pomiaru Pomiary pierwotne Dane pierwotne Grupy metod zbierania danych Pośrednie metody sondażowe Bezpośrednie metody sondażowe Eksperymenty Forma pomiaru Ankiety Inne sondaże pośrednie Wywiady Inne sondaże bezpośrednie Laboratoryjne Terenowe Metody pomiaru pocztowa prasowa ogólna bezpośrednia Metoda delficka telefoniczna Wywiad osobisty Wywiad grupowy Metody projekcyjne Metoda obserwacji Rejestracji i spis (panele) Ocena próbek Test audytoryjny Test rynkowy Podziału ankiet ze względu na kryterium formy kontaktu z respondentem Z ankieterem Bez ankietera Bezpośredni udział bezpośrednia audytoryjna Sondaże bezpośrednie Pośredni udział ogólna telefoniczna pocztowa prasowa internetowa Sondaże pośrednie

6 Techniki i instrumenty metod ankietowych Rodzaje metod Metody zbierania danych Wybrane techniki Stosowane instrumenty pomiarowe Bezpośrednie metody ankietowe audytoryjna bezpośrednia Zwrot natychmiastowy Zwrot natychmiastowy Zwrot odroczony Kwestionariusz ankietowy Wywiad bezpośredni Wywiad osobisty Wywiad w domu/biurze Wywiad w terenie Kwestionariusz wywiadu Wywiad swobodny Scenariusz wywiadu Kwestionariusz ankietowy/wywiadu jest podstawowym instrumentem pomiaru w badaniach; jest to zbiór pytań zapisanych w określony sposób na jest to zbiór pytań zapisanych w określony sposób na kartkach papieru lub w innej formie w celu wywołania żądanych odpowiedzi [Kaczmarczyk, 2011].

7 Konstrukcja kwestionariusza ankiety/wywiadu Wprowadzenie strona tytułowa Część z pytaniami Metryczka c.d. Konstrukcja kwestionariusza ankiety/wywiadu Strona tytułowa Temat badawczy; Nazwa instytucji przeprowadzającej badanie; Nazwisko i imię osoby zlecającej/przeprowadzającej badanie; Miejsce i data przeprowadzenia badania (kontrolnie godzina rozpoczęcia i zakończenia ankiety); Klauzula anonimowości bądź opcjonalnie Nazwisko i imię respondenta;.

8 Konstrukcja kwestionariusza ankiety/wywiadu Wprowadzenie strona tytułowa Część z pytaniami podzielona na działy pytań Metryczka Podczas układania pytań w kwestionariuszu badacz powinien zastanowić się nad: Formą pytań, Pytania powinny być zwięzłe, precyzyjne, jasne i Pytania powinny być zwięzłe, precyzyjne, jasne i jednoznaczne;

9 Podczas układania pytań w kwestionariuszu badacz powinien zastanowić się nad: Kolejnością pytań Obowiązuje zasada pierwszeństwa pytań ogólnych nad pytaniami szczegółowymi. Zgodnie z tą zasadą na początku kwestionariusza powinny być pytania szerokie, a następnie o coraz węższym zakresie. Zasada wywołania zaciekawienia. Na samym początku kwestionariusza umieszczamy pytania ciekawe, otwierające kwestionariusz. Największe znaczenie ma pierwsze pytanie. Jeżeli pierwsze Największe znaczenie ma pierwsze pytanie. Jeżeli pierwsze pytanie kwestionariusza jest na tyle ciekawe, iż wzbudzi zainteresowanie respondenta, wówczas istnieje duże prawdopodobieństwo przeprowadzenia wywiadu w całości. W przeciwnym razie respondent może odmówić udziału w badaniu.

10 Zasada staranności projektowania pytań rozgałęziających. Pytania rozgałęziające, są to pytania, kierujące respondenta do innego miejsca w kwestionariuszu. Pytania te powinny być tak zaprojektowane, aby respondent swobodnie poruszał się po kwestionariuszu. Bardzo ważne przy ankietach internetowych. c.d. Zasada przygotowania kwestionariusza ankiety Zasada umieszczania pytań drażliwych na końcu kwestionariusza; Przejście od pytań ogólnych do pytań drażliwych nie może być nagłe i zaskakujące respondenta, W przepadku pytań drażliwych powinno zastosować się pytania stwarzające poczucie bezpieczeństwa u respondenta np. zastosować długie pytanie wprowadzające oraz wydłużyć skalę odpowiedzi np. Czy sądzi Pani/Pan, że większość osób nie płaci abonamentu telewizyjno-radiowego? Dlaczego?,

11 c.d. Zasady postępowania z pytaniami drażliwymi powołać się na powszechność występowania danego zjawiska Respondent jest bardziej skłonny do podania szczerej odpowiedzi, gdy twierdzenie drażliwe dotyczy większości społeczeństwa, a nie tylko jego samego np. Najnowsze badania wskazują, że co trzeci Polak nie spłaca zadłużenia kredytowego, c.d. Zasady postępowania z pytaniami drażliwymi sformułować odpowiedzi według kategorii klas np. W przypadku pytania Jaki jest Pana/Pani dochód miesięczny brutto stosuje się przedziały klasowe, np zł, zł, 4001 i więcej zł. Oczywiście można pozostawić miejsce na podanie kwoty.

12 c.d. Podczas układania pytań w kwestionariuszu badacz powinien zastanowić się nad: możliwymi wariantami odpowiedzi; Jednocześnie musi mieć na uwadze system kodowania zebranych danych. System kodowania powinien być jak najprostszy i czytelny, powinien być uwzględniony w kwestionariuszu. 1. Czy korzysta Pan/Pani z usług bankowych? Tak 1 Nie 2 c.d. Zasadyprzygotowania kwestionariusza ankiety Czy zgadza się Pan/Pani ze stwierdzeniem, że rząd powinien dofinansowywać parki narodowe? całkowicie się zgadzam 1 zgadzam się 2 ani się zgadzam, ani nie zgadzam 3 nie zgadzam się 4 całkowicie się nie zgadzam 5 Czy zgadza się Pan/Pani ze stwierdzeniem, że rząd powinien dofinansowywać parki narodowe? tak 1 nie 2 nie wiem 3

13 c.d. Zastanowić się nad graficznym przedstawieniem pytania 2. Z których usług bankowych Pan/Pani korzysta? (Proszę zaznaczyć usługi, z których Pan/Pani korzysta) Konto osobiste ROR 1 Konto dewizowe (walutowe) 2 Karta płatnicza (bankomatowa) 3 Karta kredytowa 4 Kredyt w ROR (odnawialny) 5 Kredyt konsumpcyjny (gotówkowy) 6 Kredyt hipoteczny (mieszkaniowy) 7 Lokata terminowa 8 Lokata walutowa 9 Obligacje skarbowe 10 Akcje 11 c.d. 2. Z których usług bankowych Pan/Pani korzysta? (Proszę zaznaczyć usługi, z których Pan/Pani korzysta) Konto osobiste ROR 1 Konto dewizowe (walutowe) 2 Karta płatnicza (bankomatowa) 3 Karta kredytowa 4 Kredyt w ROR (odnawialny) 5 Kredyt gotówkowy 6 Kredyt hipoteczny (mieszkaniowy) 7 Lokata terminowa 8 Lokata walutowa 9 Obligacje skarbowe 10 Akcje 11

14 c.d. Podczas układania pytań w kwestionariuszu badacz powinien zastanowić się nad: opracowaniem szczegółowych wskazówek dla osoby przeprowadzającej badanie, co do formy i sposobu przeprowadzania badania dotyczy pytań rozgałęziających się; c.d. Tworzenie pytań rozgałęzionych 1. Czy korzysta Pan/Pani z usług bankowych? (W przypadku odpowiedzi nie, proszę przejść do pytania 6.) Tak 1 Nie 2

15 c.d. 3. Co według Pana/Pani ma najbardziej istotny wpływ na jakość usług bankowych? (Proszę wybrać jedną odpowiedź) Bezpieczeństwo usług (brak ryzyka) 1 Szybkość i sprawność obsługi 2 Terminowość realizacji zleceń, dyspozycji klienta 3 Życzliwość personelu 5 Fachowość i wiedza 6 c.d. 8. Jakie znaczenie w relacji z bankiem mają dla Pana/Pani poniżej wymienione cechy? (Proszę o ustosunkowanie się do wszystkich wyszczególnionych cech.) Wyszczególnione Bardzo Ważne Mniej Nieważne cechy ważne (4) (3) ważne (2) (1) a) Bliskość najbliższego oddziału b) Dostęp do szerokiej sieci oddziałów c) Proste procedury d) Profesjonalna obsługa e) Szybka obsługa

16 c.d. Podczas układania pytań w kwestionariuszu badacz powinien zastanowić się nad: długością kwestionariusza; czasem trwania ankiety; miejscem przeprowadzenia badania. Metryczka Pytania metryczkowedotyczą respondenta. Zawierają zestaw pytań o cechy demograficzno-społeczne badanego, jak np. : wiek, płeć, wykształcenie, stan małżeński, liczba dzieci, pochodzenie, zarobki, zawód. Pytania te umieszcza się zazwyczaj na końcu formularza, nie zaleca się aby otwierały kwestionariusz

17 Wygląd zewnętrzny kwestionariusza Kwestionariusz powinien być: estetyczny, uporządkowany, wydrukowany na białym papierze; Pytania zawarte w kwestionariuszu powinny płynnie przechodzić z jednego do drugiego, tworzyć logiczną całość, w miarę możliwości być pogrupowane tematycznie, być ułożone w odpowiedniej kolejności, Literatura Churchill G.A. (2002): Badania marketingowe. Podstawy metodologiczne, PWN, Warszawa. Gruszczyński, L. A. (1999): Kwestionariusze w socjologii: budowa narzędzi do badań. Katowice. Kaczmarczyk S. (2011): Badania marketingowe. Podstawy metodyczne. PWE, Warszawa. Kaczmarczyk S. (2014): Klasyfikacja metod zbierania danych ze źródeł pierwotnych w badaniach marketingowych. yadda.icm.edu.pl Kotler P. (2005): Marketing. Dom wydawniczy Rebis, Poznań.

18