WSTĘP (oprac. A. Najewski) W Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie,

Transkrypt

1

2

3 WSTĘP (oprac. A. Najewski) Zeszyt zawiera wyniki porejestrowych doświadczeń odmianowych i rolniczych ze zbożami ozimymi z roku zbioru 2012 na tle wyników z poprzedniego sezonu wegetacyjnego. Jest to syntetyczne ujęcie, w ramach poszczególnych gatunków, wyników licznych serii doświadczeń (krajowej i wojewódzkich) różniących się zestawem badanych odmian. Ponadto, zeszyt zawiera wyniki serii doświadczenia specjalnego z opóźnionym terminem siewu jesiennego pszenicy ozimej i jarej z roku Podstawowe doświadczenia porejestrowego doświadczalnictwa odmianowego i rolniczego (PDOiR) z wszystkimi gatunkami zbóż ozimych prowadzono na dwóch poziomach agrotechniki (przeciętnym a 1 i wysokim a 2 ), w dwóch powtórzeniach, według metodyk 1,2) opracowanych przez specjalistów Centrali COBORU. Metodyki określają także zakres i sposób przeprowadzania pomiarów i obserwacji oraz sposób ich dokumentowania. Warunki agrotechniczne na przeciętnym poziomie (a 1 ) określa ogólna metodyka 1) COBORU z roku Na tym poziomie chemiczna ochrona roślin ogranicza się do zaprawiania nasion i stosowania herbicydów oraz interwencyjnie insektycydów. W przypadku większego zagrożenia stosowane są środki do zwalczania gryzoni. Nawożenie mineralne jest zróżnicowane w poszczególnych punktach i dostosowane do lokalnych warunków (jakość gleby, rodzaj przedplonu, zasobność gleby w fosfor, potas, magnez itp.). Informację o wielkości nawożenia podano w tabeli 2 każdej syntezy. W celu pełniejszego poznania właściwości odmian, począwszy od sezonu wegetacyjnego 2009/2010, pewną część doświadczeń podstawowych zakłada się po przedplonach zbożowych. Wysoki poziom agrotechniki (a 2 ) różni się od przeciętnego zwiększonym o 40 kg/ha nawożeniem azotowym, stosowaniem dolistnych preparatów wieloskładnikowych (łącznie z fungicydami), ochroną przed wyleganiem (1 zabieg) i chorobami (2 zabiegi). W uzasadnionych przypadkach dopuszcza się dodatkowe stosowanie regulatora wzrostu i fungicydu lub też rezygnację z zabiegu skracania roślin. Stosunkowo często wykonawcy nie stosowali się do wymogu stosowania nawozów dolistnych (kilka kilkanaście procent doświadczeń). 1) Metodyka badania wartości gospodarczej odmian (WGO) roślin uprawnych. 1. Rośliny Rolnicze Zbożowe, COBORU, Słupia Wielka ) Zboża. Metodyka badania wartości gospodarczej odmian przy zróżnicowanych poziomach agrotechniki (porejestrowe doświadczalnictwo odmianowe), COBORU, Słupia Wielka W Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie, oddział w Radomiu, założono także doświadczenia ekologiczne z pszenżytem i żytem. Doświadczenia te prowadzono według innej metodyki, dlatego zostały one pominięte w syntezach. W doświadczeniach tych nie stosowano żadnych zabiegów chemicznych, ani nawożenia mineralnego. Wieloletnie dane zostaną wykorzystane w aktualizacji charakterystyk odmian. W sezonie 2011/2012 prowadzono badania agrotechniczne odmian pszenicy ozimej i jarej w ramach dodatkowej serii doświadczeń specjalnych. Realizowano je według zasad określonych w metodyce 3), natomiast sposób wykonania obserwacji i pomiarów był identyczny jak w serii podstawowej (metodyka 1) ). Badano 32 odmiany pszenicy ozimej oraz 5 odmian pszenicy jarej. Doświadczenia te zakładano po 10 listopada jako jednoczynnikowe w trzech powtórzeniach. Z racji opóźnionego siewu zwiększono obsadę o 50 nasion na 1 m 2. W doświadczeniach tych stosowano wysoki poziom agrotechniki (a 2 ). Powierzchnia pojedynczego poletka do zbioru wynosiła na ogół 15 m 2, w niektórych doświadczeniach (poza punktami COBORU) była mniejsza lub większa. Przy ustalaniu ilości wysiewu uwzględniano masę 1000 ziaren, zdolność kiełkowania nasion, rolniczą wartość gleby, a w przypadku żyta także zróżnicowaną dla odmian obsadę nasion na 1 m 2. Zakres obserwacji i pomiarów w doświadczeniach regionalnych ograniczono do najważniejszych, pomijając takie, jak data kłoszenia i dojrzałości woskowej, wyrównanie ziarna i udział pośladu; dane dotyczące tych cech zawarte w tabelach wynikowych pochodzą z serii krajowej. W systemie PDOiR zestaw odmian do badań w serii krajowej ustala Centrala COBORU, natomiast dobór odmian do serii wojewódzkich ustalają autonomicznie zespoły wojewódzkie PDOiR. Z niewielkimi wyjątkami, do serii krajowej włączane są tylko te odmiany, które uzyskały akceptację na szczeblu wojewódzkim. W badaniach pomijane są więc odmiany starsze, o gorszej już wartości gospodarczej i/lub niewielkim znaczeniu w produkcji nasiennej. Do serii wojewódzkich, w oparciu o wyniki wcześniejszych doświadczeń PDOiR lub rozpoznawczych, włączanych jest tylko część odmian wpisanych do krajowego rejestru oraz pojedyncze odmiany ze Wspólnotowego katalogu odmian roślin rolniczych (CCA). Z założenia, do badań powinny także trafiać wszystkie odmiany nowo zarejestrowane. Zdarza się jednak, że pomijane są niektóre z nich, oceniane gorzej w danym rejonie kraju na podstawie 2-3 letnich wyników do- 3) Pszenica ozima. Metodyka badania wartości gospodarczej odmian przy opóźnionym terminie siewu. NR/S/4/2008. Słupia Wielka.

4 - 2 - świadczeń rejestrowych. W doświadczeniach z odmianami pszenicy zwyczajnej badano jedyną w krajowym rejestrze odmianę pszenicy twardej Komnata. Wszystkie serie doświadczeń (krajową i wojewódzkie) łączy jednolity dla określonego gatunku i roku wzorzec odmianowy, składający się z trzech - czterech odmian, wyznaczanych przez COBORU. Wzorzec ten umożliwia porównywanie odmian w różnych seriach doświadczeń, gdyż zestaw odmian wzorcowych jest identyczny zarówno w doświadczeniach PDOiR, jak i rejestrowych. Skład odmian wzorcowych ulega stopniowym zmianom w czasie, głównie na skutek pogarszania się wartości gospodarczej i/lub pojawiania się wyraźnie lepszych nowych odmian. W życie wzorzec stanowią cztery odmiany (dwie populacyjne i dwie mieszańcowe), jednak wyniki plonowania są przedstawione po przeliczeniu na wzorzec z odmian populacyjnych (dziewięciu w roku 2012 i siedmiu w roku 2011). Plon ziarna i masę 1000 ziaren określono przy wilgotności 14%. Do serii włączono wyniki wszystkich udanych doświadczeń, w tym plony zerowe niektórych odmian. Podano wyniki plonowania zarówno w układzie ogólnokrajowym, jak i regionalnym, a także różnych przedplonów. Rejony przyjęte w ocenie odmian zbóż uwzględniają podział administracyjny kraju i podobieństwo klimatyczne województw. W syntezie wyników rocznych serii plonu ziarna, z uwagi na dużą nieortogonalność danych, wykorzystuje się statystyczną procedurę REML. Ze względu na znaczne wymarzanie odmian, w sezonie 2011/2012 dla pszenicy i jęczmienia wyniki plonowania wyliczono jako średnią z odchyleń od wzorca w poszczególnych doświadczeniach. Plony odmian w rejonach oraz oceny dla pozostałych cech rolniczych wyliczano jako średnią z odchyleń od wzorca w poszczególnych doświadczeniach. Trzeba wyraźnie podkreślić, że im mniejsza liczba doświadczeń, w których badano odmianę, z tym większą ostrożnością należy traktować jej wyniki. Obecnie badania chemiczne i technologiczne na ziarnie z doświadczeń PDOiR prowadzone są tylko dla pszenicy (zawartość deoksyniwalenolu). W niektórych województwach są także prowadzone dodatkowe badania chemiczne lub technologiczne. Dla wybranych odmian pszenicy ozimej przedstawiono wyniki badania zawartości deoksyniwalenolu (DON) w ziarnie. Zgodnie z Rozporządzeniem Komisji (WE) Nr 1881/2006, w ziarnie pszenicy przeznaczonym na cele konsumpcyjne zawartość DON nie może przekraczać 1250 g/kg. W badanych odmianach pszenicy zwyczajnej maksymalne zawartości DON w każdym roku badań były kilkukrotnie niższe niż normy europejskie. Większą zawartością deoksyniwalenolu cechuje się odmiana pszenicy twardej, w roku 2012 w jednej próbie norma została nieznacznie przekroczona. Zeszyt zawiera wyniki tylko tych zarejestrowanych i pochodzących z CCA odmian zbóż ozimych, które były badane w doświadczeniach PDOiR w sezonie wegetacyjnym 2011/2012. Odmiany wpisane do krajowego rejestru w roku 2012 nie były badane w doświadczeniach PDOiR. Te spośród nich, które były badane już trzy lata miały przerwę w badaniach, a pozostałe były oceniane w doświadczeniach rejestrowych (SWDR, z. 108). Wyniki doświadczeń zebrano w pięciu oddzielnych syntezach, dotyczących kolejno jęczmienia, pszenicy (dwie syntezy), pszenżyta i żyta. W tabeli 1 każdej syntezy podano ogólne informacje odnośnie badanych odmian oraz doświadczeń, natomiast w tabeli 2 zebrano dane dotyczące podstawowych warunków prowadzenia doświadczeń (gleba, przedplon, nawożenie, stosowanie fungicydów, regulatorów wzrostu i nawożenia dolistnego), terminów wystąpienia faz rozwojowych oraz dat siewu i zbioru. W dalszych tabelach zamieszczono wyniki cech rolniczych dla badanych odmian (plon ziarna, pomiary i obserwacje polowe, cechy ziarna). W tabelach charakteryzujących zdrowotność odmian ograniczono się do zaprezentowania wyników tylko na przeciętnym poziomie agrotechniki. Wyeksponowano w ten sposób naturalną odporność odmian na choroby. Na poziomie a 2 (z ochroną) zmniejsza się liczba doświadczeń, w których występują choroby, a różnice międzyodmianowe są na ogół zbieżne z występującymi na przeciętnym poziomie agrotechniki. Podana u dołu każdej tabeli wynikowej (poza plonem ziarna) liczba doświadczeń oznacza maksimum wykonanych obserwacji lub pomiarów i odnosi się do odmian badanych we wszystkich doświadczeniach. Odmiany we wszystkich tabelach pogrupowano wg kryteriów ważnych dla określonego gatunku, natomiast kolejność odmian w ramach tych grup ułożono alfabetycznie. W tabelach wynikowych pominięto odmiany, które w sezonie 2011/2012 były badane tylko w nielicznych doświadczeniach (mniej niż 15% ogólnej liczby doświadczeń w serii z danym gatunkiem). Szczegóły dotyczące najważniejszych parametrów pogody w SDOO i ZDOO są corocznie publikowane w opracowaniu COBORU pt. Przegląd warunków meteorologicznych. Poniżej ogólnie (średnio w stacjach i zakładach doświadczalnych) scharakteryzowano warunki pogodowe w sezonie wegetacyjnym 2011/2012 i ich wpływ na wzrost i rozwój roślin. Deficyt opadów wystąpił we wrześniu i październiku, skrajnie suchy był natomiast listopad, co miało wpływ na wydłużenie wschodów i wolniejszy początkowy wzrost roślin (zwłaszcza pszenicy). Krzewienie jesienne odnotowano kilka dni później niż w wieloleciu, jedynie dla jęczmie-

5 - 3 - nia było o dwa dni wcześniejsze. W sezonie 2011/2012 wystąpiło niewiele przypadków wiosennego krzewienia (pszenica 20%, pszenżyto 8%, żyto 2%). Zahamowanie wegetacji, podobnie jak w poprzednim sezonie, odnotowano w II dekadzie listopada, chociaż w niektórych punktach doświadczalnych powolna wegetacja trwała nawet do połowy stycznia. W grudniu temperatura była o 3 o C wyższa niż w wieloleciu. Stosunkowo ciepła była również I i II dekada stycznia, co niekorzystnie wpłynęło na proces hartowania się roślin. Gwałtowne ochłodzenie nastąpiło pod koniec stycznia. Mroźny był luty (ponad 5 o C poniżej wielolecia), przy czym temperatury minimalne przy gruncie w I dekadzie miesiąca spadały nawet poniżej -30 o C. Tak niskie temperatury, przy braku lub minimalnej pokrywie śnieżnej, były przyczyną znacznego wymarzania pszenicy, jęczmienia, a także w mniejszym stopniu pszenżyta i w konsekwencji dużej liczby dyskwalifikacji polowych. Wymarzanie roślin miało miejsce głównie w zachodniej i centralnej części kraju. Na wschodzie, mimo że temperatury były niższe, pokrywa śnieżna dość skutecznie chroniła rośliny przed wymarzaniem. Ruszenie wegetacji nastąpiło na przełomie II i III dekady marca, o kilka dni wcześniej niż w wieloleciu. Niedobór opadów wystąpił w maju, natomiast w czerwcu i lipcu opady były wystarczające. W całym okresie wiosennej wegetacji zbóż temperatury były nie- co wyższe niż w wieloleciu, przy czym szczególnie ciepły był marzec. Termin strzelania w źdźbło był zbliżony do wielolecia, natomiast kłoszenie poszczególnych gatunków wystąpiło 2-4 dni wcześniej niż w wieloleciu. Dojrzałość woskową odnotowano w terminie zbliżonym do wielolecia. Również średni termin zbioru doświadczeń nie różnił się znacząco od lat wcześniejszych. Średni plon ziarna wzorcowych odmian zbóż ozimych na przeciętnym poziomie agrotechniki w roku 2012 był nieco niższy jak w roku 2011, natomiast w porównaniu do roku 2010 wyższy o 6,6 dt z ha. Najwyżej plonowało żyto (plon odmian wzorcowych 76,6 dt z ha na poziomie a 1 ), następnie pszenżyto (75,0 dt z ha) i jęczmień (74,5 dt z ha), najniżej zaś pszenica (69,5 dt z ha). Efektywność dodatkowych zabiegów na wysokim poziomie agrotechniki była nieco wyższa niż w roku 2011 (o 1,5 dt z ha), niższa jednak niż w roku 2010 (o 4,1 dt z ha). Średni przyrost plonu na poziomie a 2 wynosił 10,7 dt z ha i był podobny dla wszystkich badanych gatunków Objaśnienie skali 9-stopniowej (dotyczy tabel wynikowych wszystkich syntez): 9 oznacza stan najlepszy (najkorzystniejszy) 1 oznacza stan najgorszy (najmniej korzystny) W przypadku chorób i wylegania wykorzystywane są wyniki tych doświadczeń, w których określone zjawisko wystąpiło.

6

7 - 5 - Tabela 1 JĘCZMIEŃ OZIMY. Odmiany i doświadczenia. Lata zbioru 2012, 2011 Materiał siewny Odmiany Rok zarejestrowania Hodowca zdolność kiełkowania (%) masa 1000 ziaren (g) wielorzędowe 1 Antonella 2011 Nordsaat DE 98 52,6 "Hodowla Roślin Smolice 2 Bartosz ,7 44,5 Grupa IHAR" 3 Fridericus 2007 KWS Lochow GmbH DE ,1 56,0 4 Henriette 2011 Nordsaat DE 97 53,5 5 Holmes 2011 Nordic Seed A/S DE 97 57,0 6 Karakan 2007 DANKO Hodowla Roślin ,4 44,4 7 KWS Meridian 2011 KWS Lochow GmbH DE 94 49,8 Saaten Union Recherche 8 Laverda ,5 47,0 FR 9 Lomerit 2002 KWS Lochow GmbH DE ,0 52,0 10 Matilda 2011 Nordsaat DE 84 62,0 11 Maybrit 2006 W. von Borries-Eckendorf DE ,1 49,0 12 Merlot 2003 Nordsaat DE ,0 49,0 13 Scarpia 2007 W. von Borries-Eckendorf DE ,7 52,9 14 Souleyka 2010 Nordsaat DE ,7 55,0 15 Wendy 2011 Nordsaat DE 92 49,3 dwurzędowe pastewne 16 Metaxa 2010 Ackermann Saatzucht DE ,0 49,0 Bilans doświadczeń: - założone - przyjęte do syntezy - zdyskwalifikowane w polu - zdyskwalifikowane w trakcie opracowywania Kol. 3: Nordsaat Nordsaat Saatzucht GmbH Saatzucht Langenstein, W. von Borries-Eckendorf W. von Borries-Eckendorf GmbH & Co. KG, DE Niemcy, FR Francja Obsada nasion jednakowa dla wszystkich odmian, zależna od kompleksu rolniczej przydatności gleby: 1, szt./m 2 3, szt./m 2 5, szt./m 2

8 Tabela 2 JĘCZMIEŃ OZIMY. Warunki prowadzenia doświadczeń. Lata zbioru 2012, 2011 Wyszczególnienie a 1 a 2 a 1 a Średnia rolnicza wartość gleb w 100 o skali IUNG % doświadczeń Kompleks przydatności rolniczej gleb: , 4, Odczyn gleby (ph w KCl): - powyżej 6, ,5-5, poniżej 5, Przedplon: - strączkowe rzepak mieszanki zbożowo-strączkowe zboża motylkowate okopowe inne (facelia, gorczyca) 9 12 Nawożenie mineralne: kg czystego składnika na 1 ha - P 2 O K 2 O N średnio N minimum N maksimum % doświadczeń Zastosowanie nawozów dolistnych: - jeden zabieg dwa i więcej zabiegów Zastosowanie fungicydów: - jeden zabieg dwa zabiegi trzy zabiegi - 2 Zastosowanie regulatorów wzrostu: - jeden zabieg dwa zabiegi - 2 data Siew - średnio najwcześniejszy najpóźniejszy Wschody Krzewienie - jesień wiosna* Jesienne zahamowanie wegetacji Wiosenne ruszenie wegetacji Strzelanie w źdźbło Kłoszenie Dojrzałość woskowa Zbiór - średnio najwcześniejszy najpóźniejszy Liczba doświadczeń Kol. 1: * dotyczy 7% doświadczeń w roku 2011 Kol. 2, 3: a1 przeciętny poziom agrotechniki, a2 wysoki poziom agrotechniki

9 Tabela 3 JĘCZMIEŃ OZIMY. Istotność źródeł zmienności plonu ziarna wg analizy wariancji doświadczeń dwuczynnikowych. Lata zbioru 2012, Liczba doświadczeń z zmiennością istotną przy: Źródło zmienności = 0,05 = 0,01 = 0,05 = 0, Odmiany Poziomy agrotechniki Odmiany x poziomy agrotechniki Poziomy agrotechniki: a 2 -a 1 (dt z ha) Liczba doświadczeń -4,9 0,0-1 0,1 5, ,1 10, ,1 15, ,1 20, ,1 25,0-1 25,1 30,0 1 - Liczba doświadczeń Kol. 1: a 2-a 1 (dt z ha) w odniesieniu do średniej z odmian wzorcowych Maybrit, Souleyka Tabela 4 JĘCZMIEŃ OZIMY. Zimotrwałość i plon ziarna odmian. Lata zbioru 2012, 2011 Plon ziarna Zimotrwałość liczba poziom a 1 poziom a 2 doświadczeń skala 9 o odchylenia od wzorca w dt z ha Wzorzec, dt z ha ,2 74,7 86,5 83,8 1 Antonella ,9 3,3 2 Bartosz 4, ,2-3,5-3,3-4,0 3 Fridericus ,8-2,5 5,0-3,1 4 Henriette 5,5 25 0,9-0,7 5 Holmes 4,5 25-1,2-2,8 6 Karakan 5, ,7-2,3-3,1-1,3 7 KWS Meridian ,0 1,9 8 Laverda ,4-1,0-4,8 0,7 9 Lomerit ,0-1,6-1,1 0,1 10 Matilda 5,5 25-2,0-0,4 11 Maybrit ,6 1,2 1,8 1,5 12 Merlot 4, ,0-0,4-1,5-0,7 13 Scarpia ,4 0,1 1,3 0,5 14 Souleyka 4, ,6 1,2-1,8 1,8 15 Wendy 5,5 25-1,7-0,8 16 Metaxa 4, ,2-2,3-8,9-3,1 Kol. 1: wzorzec: Maybrit, Souleyka; Maybrit, Souleyka, Nickela Kol. 2: oceny nieporównywalne z ocenami odmian pszenicy ozimej i pszenżyta ozimego (łagodniejszy stres termiczny) Kol. 4: a 1 przeciętny poziom agrotechniki Kol. 5: a 2 wysoki poziom agrotechniki (zwiększone nawożenie azotowe, dolistne preparaty wieloskładnikowe, ochrona przed wyleganiem i chorobami)

10 Tabela 5 JĘCZMIEŃ OZIMY. Plon ziarna odmian w zależności od przedplonu. Lata zbioru 2012 i Liczba doświadczeń Przedplon zbożowy Przedplon niezbożowy przedplon przedplon poziom a 1 poziom a 2 poziom a 1 poziom a 2 zbożowy niezbożowy odchylenie od wzorca w dt z ha Wzorzec ,6 61,5 69,5 69,3 79,5 77,8 89,6 87,2 1 Antonella ,1 1,4 4,4 3,6 2 Bartosz ,9-3,5-0,5-5,5-5,8-4,3-4,0-3,9 3 Fridericus ,0 0,3 0,0-1,8 6,0-3,2 6,0-3,2 4 Henriette ,0-1,9 1,1-0,4 5 Holmes ,1-4,5-1,6-2,4 6 Karakan ,1-2,4-6,9-2,1-3,8-2,3-2,3-1,4 7 KWS Meridian ,6 3,5 1,7 1,7 8 Laverda ,5-0,3-6,8-2,0-3,2-1,4-4,4 1,4 9 Lomerit ,3-3,8-5,4-4,5 1,1-1,6-0,2 1,1 10 Matilda ,0-1,2-2,0-0,2 11 Maybrit ,4 0,5 1,3 0,5 1,7 1,3 1,9 1,8 12 Merlot ,4 1,3 7,4-0,1-2,8-1,2-3,6-0,9 13 Scarpia ,6-1,4-2,9-0,9 1,2 0,4 2,2 0,7 14 Souleyka ,4-0,4-1,3-0,2-1,7 1,6-1,9 2,2 15 Wendy ,8-8,0-1,1 0,6 16 Metaxa ,9-1,9-5,1-3,6-8,2-2,5-9,5-3,0 Kol. 1: wzorzec: Maybrit, Souleyka; 2011 Maybrit, Souleyka, Nickela Kol. 3: a 1 przeciętny poziom agrotechniki Kol. 4: a 2 wysoki poziom agrotechniki (zwiększone nawożenie azotowe, dolistne preparaty wieloskładnikowe, ochrona przed wyleganiem i chorobami) Kol. 3, 4: wyniki z roku 2012 obciążone zróżnicowanym wymarzaniem odmian w poszczególnych doświadczeniach

11 Tabela 6 JĘCZMIEŃ OZIMY. Plon ziarna odmian w rejonach (odchylenia od wzorca w dt z ha). Lata zbioru 2012, 2011 Liczba doświadczeń Plon ziarna I II III IV V VI I II III IV V VI I II III IV V VI poziom a 1 i a 2 poziom a 1 poziom a Wzorzec ,1 77,5 66,1 50,2 90,1 75,7 89,9 90,3 71,5 58,3 97,9 89,4 1 Antonella ,0 1,5 22,6 5,7 0,4 5,7 7,3-1,8 12,5 3,7 2,6 3,0 2 Bartosz ,2 8,6-8,5 - -8,6-3,7-7,8 4,9-4,7 - -3,1-2,8 3 Fridericus ,5 5,1 13,4 10,6 2,5 1,8 12,2 0,5 16,3 12,2 4,4 1,9 4 Henriette ,4 1,5 7,6 2,2-3,7-0,4 1,3 0,4-0,4 3,4-6,4-0,4 5 Holmes ,6 5,2-14,1-1,7-4,6-3,2-6,3 0,2-20,6-1,0-3,1 7,0 6 Karakan ,4-4,5 16,3 - -9,0-1,5-2,7-8,5 14,1 - -3,5-1, KWS Meridian ,3 6,0 12,1 1,4 2,6-1,4 1,5 1,2-0,3 5,7 2,6-2,5 8 Laverda ,5 0,1-2,3-4,1-7,7-8,0-0,4-9,5-10,8-2,3-8,6 1,2 9 Lomerit ,4 4,0 18,3 1,0-2,0-9,0-3,7-3,7 18,0 2,2-2,4-0,9 10 Matilda ,4-1,7 3,0-4,5-2,3-3,8 2,8 1,2-5,5-1,9-1,6-3,7 11 Maybrit ,2-1,7 13,6 6,0 1,1-0,3 1,4-0,3 14,7 6,9 0,6-2,8 12 Merlot ,1 10,2-4,4-1,5-4,1-15,7-5,5 7,9-7,2 6,2-0,8 0,2 13 Scarpia ,4-0,4 26,7-0,2 1,5 0,8 2,5-3,4 11,0 0,0 3,0 5,1 14 Souleyka ,2 1,7-13,6-6,0-1,1 0,3-1,4 0,3-14,7-6,9-0,6 2,8 15 Wendy ,2-1,5 10,9 0,8-6,5-0,9 3,0-2,0-5,0-0,4-5,2 7,4 16 Metaxa ,1-2,9-19,2-7,3-7,6-10,4-8,1-9,2-6,4-9,2-9,5-10,0 Kol. 1: wzorzec 2012 Maybrit, Souleyka

12 cd. tabeli 6 Liczba doświadczeń Plon ziarna I II III IV V VI I II III IV V VI I II III IV V VI poziom a 1 i a 2 poziom a 1 poziom a Wzorzec ,2 71,9 70,1 74,8 85,6 90,3 66,1 84,1 76,2 84,6 95,2 100,0 1 Bartosz ,1-1,2-2,9-3,5-5,7-3,2-5,7-6,6-5,0-1,7-4,0-5,0 2 Fridericus ,4 0,7-5,3-1,5-2,1-3,1-4,6-4,8-4,2-2,7-0,2-5,6 3 Karakan ,4 2,4-5,1-1,3-2,7-5,8-1,3-1,3-2,1 2,2-3,1-7,0 4 Laverda ,4-4,0-1,0-1,2 0,2-10,1-1,1-0,7-1,7 0,2 3,8-2,3 5 Lomerit ,1 8,1-5,1 0,3-3,7-2,1-2,5 5,6-3,6-0,2 3,2 2, Maybrit ,7 0,9 2,0 2,3-1,0 1,2 3,9-0,6 0,8 4,9-0,3-3,6 7 Merlot ,1-0,6-0,6-0,5-3,8 4,3 1,2-2,2-0,7-2,1-2,1 8,4 8 Scarpia ,1 0,6-7,8 1,2 1,2 0,6 2,1-1,4-2,6 0,9 1,6-0,6 9 Souleyka ,1 1,3-1,2 0,3 3,9 6,2-1,5 1,0-0,2 1,4 4,4 8,1 10 Metaxa ,0-1,4-4,9-3,5-2,5-0,5 0,9-6,9-5,2-3,9-2,7 0,8 Kol. 1: wzorzec 2011 Maybrit, Souleyka, Nickela

13 Tabela 7 JĘCZMIEŃ OZIMY. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki (odchylenia od wzorca). Lata zbioru 2012, 2011 Pleśń śniegowa Pałecznica traw Mączniak prawdziwy Plamistość siatkowa skala 9 o Wzorzec 7,8 7,5 7,5 7,6 7,8 7,8 7,5 7,5 1 Antonella 0,4-0,5 0,6 0,2 2 Bartosz -0,5-0,4-1,3 0,3-0,5 0,0 0,3 0,2 3 Fridericus 0,4 0,6 0,5 0,3-0,6-0,7 0,1 0,0 4 Henriette 0,0-0,3-0,8-0,1 5 Holmes -0,5-1,5-0,5 0,0 6 Karakan 0,1 0,0 0,8 0,6-0,1 0,1-1,0-0,9 7 KWS Meridian 0,2 0,5-0,5 0,2 8 Laverda 0,2 0,2-0,3 0,7-0,7-0,7-0,3 0,1 9 Lomerit -0,5 0,5-0,3 0,1-0,6-0,2-0,4-0,3 10 Matilda 0,2 0,0-2,2 0,2 11 Maybrit 0,1 0,6 0,8 0,4-0,1-0,3-0,2-0,5 12 Merlot 0,0 0,2 1,3-0,1 0,3 0,5 0,1-0,2 13 Scarpia 0,2 0,4 0,5 0,0-1,7-1,8-0,6-0,2 14 Souleyka -0,1-0,5-0,8 0,0 0,1 0,1 0,2 0,4 15 Wendy 0,1-0,3-0,9-0,4 16 Metaxa -0,8-0,8 0,0 0,4 0,3 0,2-0,5-0,2 Liczba doświadczeń cd. tabeli 7 Rdza jęczmienia Rynchosporioza Czarna plamistość Głownia pyląca skala 9 o szt. roślin/15 m Wzorzec 7,6 7,9 8,3 8,0 7,5 7, Antonella 0,2 0,3 0,6 0 2 Bartosz 0,0-0,3-0,7-1,2 0,4-0, Fridericus 0,0-0,3 0,0 0,0-0,1-0, Henriette 0,3 0,1-0,2 0 5 Holmes -0,4 0,0-0,2 0 6 Karakan -0,2-0,5-0,2-0,3-0,4-0, KWS Meridian 0,3-0,1 0,0 0 8 Laverda 0,1-0,3-0,1 0,0-0,2 0, Lomerit -0,7-0,3-0,2-0,1 0,1 0, Matilda -0,3-0,1-0, Maybrit -0,1-0,2-0,1 0,0-0,4-0, Merlot 0,3 0,2 0,1 0,2 0,6 0, Scarpia -0,6-0,7 0,0 0,2-0,1-0, Souleyka 0,1 0,3 0,1 0,1 0,4 0, Wendy -0,2 0,0-0, Metaxa -0,4-0,4-0,1-0,1 0,3 0,0 2 3 Liczba doświadczeń Kol. 1: wzorzec: Maybrit, Souleyka; 2011 Maybrit, Souleyka, Nickela

14 Tabela 8 JĘCZMIEŃ OZIMY. Ważniejsze cechy rolnicze odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru 2012, Zimo- Wyleganie w fazie Wysokość roślin Wyleganie przed zbiorem trawłość dojrzałości mlecznej % roślin cm skala 9 o żywych poziom poziom a a 1 i a 1 poziom a 2 poziom a 1 poziom a 2 poziom a 1 poziom a Wzorzec ,9 8,5 7,8 8,5 6,7 7,9 7,1 8,0 1 Antonella ,3 0,4 0,3-0,1 2 Bartosz ,1 0,2 0,2 0,3 0,3-0,3 0,0-0,1 3 Fridericus ,2 0,2 0,4 0,3 0,6 0,6 0,2 0,4 4 Henriette ,1 0,5 0,5 0,7 5 Holmes ,2 0,2 0,8 0,1 6 Karakan ,4-0,1-0,2 0,1-0,2-1,2-0,6-1,3 7 KWS Meridian ,0 0,0 0,6 0,0 8 m Laverda ,0 0,0 0,1 0,3-0,4-0,6-0,1 0,1 9 Lomerit ,5-0,8-1,3-0,5-0,3-0,6-0,3-0,1 10 Matilda ,2 0,3 0,5 0,2 11 Maybrit ,3-0,4-0,8-0,7-0,2-0,8-0,4-0,6 12 Merlot ,3-0,1 0,4 0,1 0,5 0,3 0,5 0,3 13 Scarpia ,0 0,4 0,1 0,4 0,1-0,3 0,1 0,0 14 Souleyka ,3 0,0 0,6 0,2 0,2 0,0 0,4 0,1 15 Wendy ,0-0,1 0,0 0,1 16 Metaxa ,0 0,0 0,4 0,4 0,7 0,5 1,0 0,4 Liczba doświadczeń cd. tabeli 8 Wilgotność ziarna przy Data kłoszenia Data dojrzałości woskowej zbiorze liczba dni % poziom a 1 poziom a 2 poziom a 1 poziom a 2 poziom a 1 poziom a Wzorzec ,0 12,6 13,4 12,9 1 Antonella 0,5 0,0 0,0 0,0 0,3 0,1 2 Bartosz -0,5-1,5-1,0-2,0-0,5-2,0-0,5-2,0-0,2-0,5-0,4-0,8 3 Fridericus 1,0-0,5 1,0-0,5-1,5-1,0-1,0-0,5-0,6-0,8-0,5-0,7 4 Henriette -2,0-2,5-2,0-2,0-0,2-0,4 5 Holmes -0,5-0,5-0,5-0,5 0,0 0,0 6 Karakan 1,0-0,5 0,5-0,5-0,5-1,5-0,5-1,5 0,1-0,3-0,4-0,6 7 KWS Meridian 0,0-0,5-0,5-1,0-0,2 0,2 8 Laverda -2,5-3,0-2,5-3,0-1,5-1,5-1,0-1,0-0,1-0,7-0,5-1,0 9 Lomerit -1,5-2,0-1,5-2,5-0,5-1,5-1,0-1,5-0,3-0,2-0,5-0,2 10 Matilda -1,5-2,0-1,0-1,5-0,2-0,6 11 Maybrit 0,0 0,5 0,5 0,0-1,0-0,5-1,0-1,0-0,3-0,6-0,5-0,8 12 Merlot 1,5 1,5 1,5 1,0 1,0 0,0 1,0 0,0-0,2-0,6 0,0-0,5 13 Scarpia 0,0-1,0-0,5-1,5-1,0-2,0-1,5-2,0-0,5-0,7-0,7-1,0 14 Souleyka 0,0-0,5-0,5-0,5 1,0 0,0 1,0 0,0 0,3-0,1 0,4-0,1 15 Wendy -2,0-2,0-1,5-1,5-0,3-0,7 16 Metaxa -1,0-2,0-1,0-2,0-1,0-1,0-0,5-1,0 1,3 0,4 1,2 0,7 Liczba doświadczeń Kol. 1: wzorzec: Maybrit, Souleyka; 2011 Maybrit, Souleyka, Nickela

15 Tabela 9 JĘCZMIEŃ OZIMY. Ważniejsze cechy ziarna odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru 2012, 2011 Masa 1000 ziaren Wyrównanie ziarna Udział pośladu (powyżej 2,2 mm) (poniżej 1,6 mm) g % poziom a 1 poziom a 2 poziom a 1 poziom a 2 poziom a 1 poziom a Wzorzec 46,9 49,2 48,2 50, ,3 0,4 0,3 0,3 1 Antonella 1,7 2, ,1-0,1 2 Bartosz 0,8-0,8 1,9-0, ,0 0,0-0,1 0,0 3 Fridericus 3,2 2,1 1,8 2, ,0 0,0-0,1 0,0 4 Henriette 3,0 3, ,0 0,0 5 Holmes 3,3 3, ,1-0,1 6 Karakan -3,7-7,0-4,2-6, ,1 0,1 0,0 0,1 7 KWS Meridian 3,4 3, ,2-0,1 8 Laverda 1,9 0,0 2,7 1, ,1-0,1 0,0 0,0 9 Lomerit 3,1 2,2 3,4 3, ,1 0,0 0,1 0,0 10 Matilda 2,6 4, ,0-0,1 11 Maybrit -3,2-4,4-3,7-4, ,1 0,2 0,0 0,1 12 Merlot 0,3-1,4-0,5-1, ,2 0,0 0,0 0,0 13 Scarpia 1,1 0,6 1,2 0, ,0-0,1 0,0-0,1 14 Souleyka 3,2 1,3 3,6 1, ,1-0,2 0,0-0,1 15 Wendy -0,5 0, ,0-0,1 16 Metaxa 6,9 6,5 8,1 6, ,1-0,2-0,1-0,1 Liczba doświadczeń Kol. 1: wzorzec: Maybrit, Souleyka; 2011 Maybrit, Souleyka, Nickela

16

17 Tabela 1 PSZENICA ZWYCZAJNA I TWARDA OZIMA. Odmiany i doświadczenia. Lata zbioru 2012, 2011 Rok zarejestrowania Hodowca zdolność kiełkowania (%) Materiał siewny masa 1000 ziaren (g) pszenica zwyczajna odmiany jakościowe (grupa A) 1 Akteur 2007 Deutsche Saatveredelung AG DE ,8 43,9 2 Arkadia 2011 DANKO Hodowla Roślin 95 43,5 3 Askalon 2009 Nordsaat DE ,5 37,5 4 Baletka 2009 RAGT 2n FR ,3 38,6 5 Bamberka 2009 Hodowla Roślin Strzelce Grupa IHAR ,6 54,0 6 Bockris 2010 Strube DE ,8 40,5 7 Boomer 2006 RAGT Seeds Ltd. UK ,6 49,2 8 Figura 2007 DANKO Hodowla Roślin ,2 42,6 9 Kepler 2010 Nickerson FR ,3 53,1 10 Kohelia 2008 Małopolska Hodowla Roślin-HBP ,9 50,9 11 Kranich 2009 Lantmännen SW DE ,5 46,7 12 Kredo 2010 Nordsaat DE ,5 45,5 13 Legenda 2005 Poznańska Hodowla Roślin ,2 48,5 14 Linus 2011 RAGT 2n FR 97 49,3 15 Ludwig 2006 Saatzucht Donau AT ,4 46,5 16 Naridana 2006 Poznańska Hodowla Roślin ,4 53,1 17 Natula 2009 Małopolska Hodowla Roślin-HBP ,5 51,5 18 Operetka 2010 Nickerson FR ,1 45,9 19 Ostroga o/ 2008 DANKO Hodowla Roślin ,6 54,7 20 Oxal 2011 RAGT 2n FR 97 53,8 21 Sailor 2011 Secobra Saatzucht GmbH DE 96 60,3 22 Skagen 2009 Borries-Eckendorf DE ,0 41,0 23 Smuga 2004 DANKO Hodowla Roślin ,5 47,5 24 Tonacja 2001 Hodowla Roślin Strzelce Grupa IHAR ,1 50,1 25 Torrild 2010 Borries-Eckendorf DE ,3 41,0 26 Wydma 2005 "Hodowla Roślin Smolice Grupa IHAR" ,6 45,0 odmiany chlebowe (grupa B) 27 Banderola 2010 DANKO Hodowla Roślin ,3 47,0 28 Batuta 2006 DANKO Hodowla Roślin ,5 54,9 29 Bogatka 2004 DANKO Hodowla Roślin ,5 48,5 30 Bystra 2009 RAGT 2n FR ,0 51,1 31 Fidelius 2010 Saatzucht Donau AT ,8 40,8

18 cd. tabeli 1 Odmiany Rok zarejestrowania Hodowca zdolność kiełkowania (%) Materiał siewny masa 1000 ziaren (g) Garantus 2007 RAGT 2n FR ,0 38,2 33 Jantarka 2010 DANKO Hodowla Roślin ,1 50,2 34 Jenga 2008 Nordsaat DE ,5 45,5 35 Kampana 2009 DANKO Hodowla Roślin ,3 38,9 36 KWS Dacanto 2011 KWS Lochow GmbH DE 94 53,2 37 KWS Ozon 2010 KWS Lochow GmbH DE ,8 43,5 38 Look 2009 Dieckmann GmbH & Co. KG DE ,5 56,0 39 Meister 2011 RAGT 2n FR 96 55,0 40 Meteor 2007 Lantmännen SW DE ,3 51,9 41 Mulan 2008 Nordsaat DE ,3 42,3 42 Muszelka 2008 DANKO Hodowla Roślin ,0 46,1 43 Smaragd 2009 Lantmännen SW DE ,9 42,0 odmiany pozostałe (grupa C) 44 Belenus 2009 RAGT 2n FR ,0 50,9 45 Elipsa 2011 Limagrain Belgium N.V. BE 96 43,8 46 Forkida 2010 DANKO Hodowla Roślin ,0 43,7 47 Henrik 2010 Nickerson FR ,0 43,2 48 Markiza 2007 Hodowla Roślin Strzelce Grupa IHAR ,9 46,9 49 Rapsodia 2003 RAGT Seeds Ltd. UK ,6 52,9 odmiany z CCA 50 Julius (E) KWS Lochow GmbH DE ,5 49,0 pszenica twarda 51 Komnata o/ 2009 "Hodowla Roślin Smolice Grupa IHAR" ,0 60,0 Bilans doświadczeń: - założone Kol. 1: o/ odmiana oścista - przyjęte do syntezy zdyskwalifikowane w polu zdyskwalifikowane w trakcie opracowywania 2 4 Kol. 2: w nawiasie grupa technologiczna na podstawie trzech parametrów (liczba opadania, zawartość białka, SDS) oznaczonych w Laboratorium Chemiczno-Technologicznym w Słupi Wielkiej Kol. 3: AT Austria, BE Belgia, DE Niemcy, FR Francja, UK Zjednoczone Królestwo; Borries-Eckendorf W. von Borries-Eckendorf GmbH & Co. KG; Lantmännen SW Lantmännen SW Seed Hadmersleben GmbH; Nickerson Nickerson International Research SNC; Nordsaat Nordsaat Saatzucht GmbH Saatzucht Langenstein; Strube Strube Research GmbH & Co. KG Obsada nasion jednakowa dla wszystkich odmian, zależna od kompleksu rolniczej przydatności gleby: 1, szt./m 2 ; 3, 4, szt./m 2 ; szt./m 2

19 Tabela 2 PSZENICA ZWYCZAJNA I TWARDA OZIMA. Warunki prowadzenia doświadczeń. Lata zbioru 2012, 2011 Wyszczególnienie a 1 a 2 a 1 a Średnia rolnicza wartość gleb w 100 o skali IUNG % doświadczeń Kompleks przydatności rolniczej gleb: , 4, Odczyn gleby (ph w KCl): - powyżej 6, ,5-5, poniżej 5, Przedplon: - rzepak strączkowe motylkowate drobnonasienne okopowe zboża inne (gorczyca, facelia, kukurydza) 4 6 Nawożenie mineralne: kg czystego składnika na 1 ha - P 2 O K 2 O N średnio N minimum N maksimum % doświadczeń Zastosowanie nawozów dolistnych: - jeden zabieg dwa i więcej zabiegów Zastosowanie fungicydów: - jeden zabieg dwa zabiegi trzy zabiegi 9 8 Zastosowanie regulatora wzrostu: - jeden zabieg dwa zabiegi 9 6 data Siew - średnio najwcześniejszy najpóźniejszy Wschody Krzewienie - jesień wiosna* Jesienne zahamowanie wegetacji Wiosenne ruszenie wegetacji Strzelanie w źdźbło Kłoszenie Dojrzałość woskowa Zbiór - średnio najwcześniejszy najpóźniejszy Liczba doświadczeń Kol. 1: * dotyczy 20% doświadczeń w roku 2012 i 44% w roku 2011 Kol. 2, 3: a 1 przeciętny poziom agrotechniki, a 2 wysoki poziom agrotechniki

20 Tabela 3 PSZENICA ZWYCZAJNA I TWARDA OZIMA. Istotność źródeł zmienności plonu ziarna wg analizy wariancji doświadczeń dwuczynnikowych. Lata zbioru 2012, 2011 Źródło zmienności 1 2 Liczba doświadczeń ze zmiennością istotną przy: = 0,05 = 0,01 = 0,05 = 0, Odmiany Poziomy agrotechniki Odmiany x poziomy agrotechniki Poziomy agrotechniki: a 2 -a 1 (dt z ha) Liczba doświadczeń -4,9 0, ,1 5, ,1 10, ,1 15, ,1 20, ,1 25, ,0-1 Liczba doświadczeń Kol. 1: a 2-a 1 (dt z ha) w odniesieniu do średniej z odmian wzorcowych: Bockris, Figura, KWS Ozon, Muszelka Tabela 4 PSZENICA ZWYCZAJNA I TWARDA OZIMA. Zimotrwałość i plon ziarna odmian. Lata zbioru 2012, 2011 Zimotrwałość Liczba doświadczeń Plon ziarna poziom a 1 poziom a 2 odchylenia od wzorca w dt z ha skala 9 o Wzorzec, dt z ha ,6 77,9 81,3 88,1 1 Akteur 2, ,0-0,7-12,5-1,2 2 Arkadia ,7 14,5 3 Askalon 2, ,3-0,4-6,8-0,6 4 Baletka 4, ,5 0,2 5,5 0,6 5 Bamberka ,6 0,7-5,6 1,0 6 Bockris ,9 0,4-11,6-0,4 7 Boomer ,8 0,9 3,5 0,6 8 Figura ,5-2,0 7,3-1,9 9 Kepler 2, ,5 2,8-11,4 3,3 10 Kohelia 5, ,8-4,9 9,1-4,4 11 Kranich ,7-0,8 2,8-2,2 12 Kredo 2, ,2 3,6-1,7 0,9 13 Legenda ,9-0,7 11,9 0,1 14 Linus 3, ,7 10,1 15 Ludwig 3, ,1-1,3 1,2-1,8 16 Naridana ,7-1,2 3,4-2,4 17 Natula 4, ,4-0,8 2,9-1,3

21 cd. tabeli 4 Zimotrwałość Liczba doświadczeń Plon ziarna poziom a 1 poziom a 2 odchylenia od wzorca w dt z ha skala 9 o Wzorzec, dt z ha ,6 77,9 81,3 88,1 18 Operetka ,0 2,1-8,7-0,1 19 Ostroga o/ ,3-0,3 10,6-0,6 20 Oxal ,5-15,3 21 Sailor 5, ,8 12,2 22 Skagen 4, ,2 0,4 7,7-0,2 23 Smuga 6, ,0-3,0 5,5-4,2 24 Tonacja 5, ,2-1,0 5,2-1,1 25 Torrild ,4-1,3 5,8-2,6 26 Wydma ,3-2,2-3,1-3,8 27 Banderola 2, ,1 1,9-3,0 1,8 28 Batuta ,6 0,3-4,8 0,1 29 Bogatka ,6-4,3 9,0-4,7 30 Bystra 1, ,2-1,4-18,1-2,5 31 Fidelius ,3-0,5 16,9-1,1 32 Garantus 2, ,6-5,5-10,6-4,3 33 Jantarka ,0 1,0 8,3 0,6 34 Jenga 2, ,0 0,6-7,5 0,7 35 Kampana ,3-4,0-8,1-2,6 36 KWS Dacanto ,2-3,6 37 KWS Ozon ,7 1,1 10,6 2,3 38 Look 2, ,3 0,6-13,4 0,0 39 Meister 1, ,4-19,6 40 Meteor 3, ,8-2,2 3,1-1,6 41 Mulan ,2 3,6 1,6 3,1 42 Muszelka 2, ,3 0,6-6,2 0,1 43 Smaragd ,6 1,8-3,0 1,5 44 Belenus ,1 2,5-7,1 4,1 45 Elipsa ,2-7,7 46 Forkida 4, ,5-1,9 3,9-2,4 47 Henrik 1, ,8 3,4-9,7 4,2 48 Markiza ,8-0,7 5,4-0,4 49 Rapsodia 1, ,8 3,3-16,0 2,3 50 Julius (CCA) ,9 2,5 13,1 3,4 51 Komnata o/ 2, ,2-28,4-25,1-30,6 Kol. 1: wzorzec: Bockris, Figura, KWS Ozon, Muszelka; o/ odmiana oścista; w syntezie pominięto odmiany badane tylko w nielicznych doświadczeniach Kol. 2: skala 9 ; 9 zimotrwałość bardzo duża, 5 średnia, 1 bardzo mała; oceny z różnych rodzajów doświadczeń, w tym specjalnych prowadzonych w warunkach prowokacyjnych, z różnych lat badań Kol. 4, 5: a 1 przeciętny poziom agrotechniki, a 2 wysoki poziom agrotechniki (zwiększone nawożenie azotowe, dolistne preparaty wieloskładnikowe, ochrona przed wyleganiem i chorobami)

22 Tabela 5 PSZENICA ZWYCZAJNA I TWARDA OZIMA. Plon ziarna odmian w zależności od przedplonu. Lata zbioru 2012, 2011 Liczba doświadczeń Przedplon zbożowy Przedplon niezbożowy przedplon zbożowy przedplon niezbożowy poziom a 1 poziom a 2 poziom a 1 poziom a 2 odchylenie od wzorca w dt z ha Wzorzec ,8 72,7 79,3 80,5 69,3 79,4 81,7 90,3 1 Akteur ,0-0,9-8,3-1,7-11,0-0,5-13,6-1,4 2 Arkadia ,0 12,0 12,0 15,0 3 Askalon ,4-0,4-0,5-0,6-5,8 0,0-8,3-0,6 4 Baletka ,8-0,5 5,9 0,5 4,0 0,8 5,4 0,4 5 Bamberka ,0 0,0-3,6-0,3-5,3 1,0-6,0 1,4 6 Bockris ,8-0,9-7,0-0,5-10,6 0,7-12,6-0,4 7 Boomer ,7 1,3 4,2 1,1 3,0 1,0 3,4 0,5 8 Figura ,2-1,5 5,1-1,4 7,0-2,2 7,7-2,0 9 Kepler ,8 4,6-0,3 4,6-12,0 2,0-14,3 2,7 10 Kohelia ,6-2,8 8,9-2,9 6,5-5,8 9,1-5,3 11 Kranich ,0-2,8 2,1-3,8 3,9 0,4 2,9-1,4 12 Kredo ,7 5,3 3,6 1,7-4,5 2,6-3,4 0,3 13 Legenda ,9 0,3 5,3 0,2 12,8-0,2 13,6 0,7 14 Linus ,2 10,9 10,2 10,0 15 Ludwig ,8-1,8 0,8-1,2 2,0-1,0 1,3-2,5 16 Naridana ,1-1,6 4,2-1,0 5,6-0,5 3,1-3,3 17 Natula ,1 1,4 3,0 0,0 4,9-1,5 2,9-1,7 18 Operetka ,2 2,1-1,7-0,3-7,8 2,4-10,8-0,2 19 Ostroga o/ ,8 1,6 4,8 2,4 13,0-1,1 12,0-1,7 20 Oxal ,5-8,5-13,3-16,7 21 Sailor ,6 9,1 12,9 12,8 22 Skagen ,7 4,2 3,7 2,1 9,4-0,7 8,6-1,0 23 Smuga ,0-2,7 8,8-4,9 7,1-2,4 4,6-3,8 24 Tonacja ,8-0,5 3,7-0,7 5,0-1,1 5,7-2,0 25 Torrild ,0-0,5 2,5-2,5 8,5-1,2 6,8-2,7 26 Wydma ,8 0,0-4,9-0,2 -,9-2,2-2,6-5,5 27 Banderola ,3 3,0 4,6 2,6-2,8 1,5-5,3 1,5 28 Batuta ,5 0,0-8,6 0,7-2,7 0,9-4,0 0,2 29 Bogatka ,7-5,1 10,4-4,6 9,9-4,0 8,7-4,8 30 Bystra ,3-1,8-9,6-2,5-15,9-1,0-20,4-2,6 31 Fidelius ,7-2,1 8,6-1,8 19,6 0,3 18,5-0,8 32 Garantus ,2-4,7-9,8-3,7-12,0-5,5-10,8-4,6 33 Jantarka ,4 0,0 4,3 0,6 10,6 1,4 9,2 0,6 34 Jenga ,2 0,7-3,0 2,9-7,5 0,4-8,7-0,5 35 Kampana ,4-2,2 1,9-1,2-9,2-4,3-10,4-3,0

23 cd. tabeli 5 Liczba doświadczeń Przedplon zbożowy Przedplon niezbożowy przedplon zbożowy przedplon niezbożowy poziom a 1 poziom a 2 poziom a 1 poziom a 2 odchylenie od wzorca w dt z ha Wzorzec ,8 72,7 79,3 80,5 69,3 79,4 81,7 90,3 36 KWS Dacanto ,9 4,4-4,2-5,5 37 KWS Ozon ,5 2,1 4,3 2,6 11,3 0,8 11,8 2,2 38 Look ,6-1,7-9,1-0,4-13,7 2,2-14,8 0,1 39 Meister ,3-7,1-19,6-22,6 40 Meteor ,5-0,6-1,4-2,1 6,4-3,0 4,3-1,8 41 Mulan ,3 2,4 3,9 0,4 1,7 3,6 1,0 3,5 42 Muszelka ,9 0,2-2,4-0,8-7,7 0,7-6,9 0,3 43 Smaragd ,1 1,0-5,0 1,3,7 2,3-2,5 1,5 44 Belenus ,3 2,6-4,3 5,1-14,2 2,4-8,0 3,4 45 Elipsa ,5-4,2-8,8-8,7 46 Forkida ,4-4,0-1,3-4,8 5,7-1,0 5,4-1,7 47 Henrik ,3 1,2-13,5 1,6-10,9 4,2-9,1 4,8 48 Markiza ,4 0,1 4,0-0,8 5,6-1,0 5,7-0,7 49 Rapsodia ,0 1,9-17,1 2,8-14,7 4,7-15,6 2,6 50 Julius (CCA) ,9 2,7 11,5 5,9 10,8 1,5 13,4 1,6 51 Komnata o/ ,1-28,8-14,9-28,3-22,9-28,0-26,8-31,6 Kol. 1: wzorzec: Bockris, Figura, KWS Ozon, Muszelka; o/ odmiana oścista; w syntezie pominięto odmiany badane tylko w nielicznych doświadczeniach Kol. 3, 4: a 1 przeciętny poziom agrotechniki, a 2 wysoki poziom agrotechniki (zwiększone nawożenie azotowe, dolistne preparaty wieloskładnikowe, ochrona przed wyleganiem i chorobami); wyniki z roku 2012 obciążone zróżnicowanym wymarzaniem odmian w poszczególnych doświadczeniach

24 Tabela 6 PSZENICA ZWYCZAJNA I TWARDA OZIMA. Plon ziarna odmian w rejonach (odchylenia od wzorca w dt z ha). Lata zbioru 2012, Liczba doświadczeń Plon ziarna I II III IV V VI I II III IV V VI I II III IV V VI poziom a 1 i a 2 poziom a 1 poziom a Wzorzec ,3 82,6 72,0 60,1 69,3 74,9 67,5 95,3 78,8 73,4 80,2 87,6 1 Akteur ,5-4,5-14,9-13,4-4,3-20,0-8,8-16,7-13,2-6,5 2 Arkadia ,0-1,1 10,5 22,4 12,4 8,1 26,1 1,4 10,9 23,1 14,4 10,7 3 Askalon ,3 1,2-6,6-18,6-4,6-6,5-5,6 0,6-1,2-14,6-9,1-5,9 4 Baletka ,4-4,2 3,2 4,3-5,3 27,0-1,1 7,0 1,4-6,0 5 Bamberka ,9-8,4-6,0-9,0-2,5-2,6-10,5-4,7-4,2-4,0-6,9-2,9 6 Bockris ,2 2,4-6,6-17,2-13,5-0,8-28,6 1,4-8,7-14,9-17,7-3,3 7 Boomer ,6 2,8-4,5 4,2 4,2 11,3 3,6-2,6 3,4 3,5 8 Figura ,5-3,1 5,4 15,5 7,9 2,3 16,7-1,5 6,1 15,7 9,2 0,2 9 Kepler ,1 5,5 2,7-14,5-13,2-6,0-19,4 5,5 5,0-15,6-17,2-3,4 10 Kohelia ,8-2,0 6,2 14,8 6,6 2,0 10,1-1,8 13,3 15,8 9,8 4,6 11 Kranich ,7 3,7 4,9 4,5 0,4 0,8 10,9 1,2 9,7 4,1-4,1-1,8 12 Kredo ,8 7,8-6,5-8,1 3,2 0,1-6,6 7,2-5,0-4,3 5,0 5,6 13 Legenda ,2-10,3 17,4 3,0 4,9 34,5-6,2 19,0 1,1 2,9 14 Linus ,8 6,7 2,6 10,9 16,0 7,4 17,7 6,5 12,2 6,3 14,5 6,5 15 Ludwig ,3-4,2-5,1 1,8-2,6-2,3 9,6-0,7-1,1 1,7-1,7 0,6 16 Naridana ,2-1,0 6,6 4,5 5,9 14,0 3,0 5,9 3,0-1,1 17 Natula ,9 0,7 4,1 4,1 5,0 0,0 19,3-0,9 5,9 0,9 3,7-2,6 18 Operetka ,5-2,9-9,6 0,3-0,9-21,0-2,1-10,8-0,2-2,1 19 Ostroga o/ ,5-6,9 4,8 21,6 9,7 3,1 27,5-6,6 10,3 17,1 10,9 0,3 20 Oxal ,2 2,6-9,4-24,5-12,8-4,6-30,4 1,5-15,0-28,5-15,6-8,0 21 Sailor ,4 0,1 7,4 21,4 14,0 5,6 24,9 3,4 19,2 16,7 14,7 3,6 22 Skagen ,6-0,7 18,0-2,4 3,7 27,5-0,9 13,7-0,6 3,5 23 Smuga ,1-3,4 18,3 6,5-0,7 20,4-5,4 12,4 4,3-0,9 24 Tonacja ,3-9,5-1,2 14,4 1,0 1,2 25,7-6,0 3,3 8,9 6,3 1,9 25 Torrild ,1-0,5 12,3-2,0 7,2 17,1-2,6 10,5-1,1 4,2 26 Wydma ,5-5,7-8,2 10,7-6,9-4,2 3,4-6,4-4,7 8,1-7,1-8,1

25 cd. tabeli 6 Liczba doświadczeń Plon ziarna I II III IV V VI I II III IV V VI I II III IV V VI poziom a 1 i a 2 poziom a 1 poziom a Wzorzec ,3 82,6 72,0 60,1 69,3 74,9 67,5 95,3 78,8 73,4 80,2 87,6 27 Banderola ,4 0,6 1,3 6,0-6,9 3,1-10,2-0,6-1,7 6,3-9,4-0,6 28 Batuta ,2-1,1-3,7-8,0-3,5 0,4-4,7-4,2-10,3-4,6 29 Bogatka ,4-1,1 6,7 16,1 16,0 4,9 27,1-1,6 11,1 14,3 15,9 0,2 30 Bystra ,4-2,2-23,9-7,8-10,7-27,9 1,4-34,4-7,0-16,9 31 Fidelius ,1 14,3 24,9 12,4 8,0 33,0 5,1 23,7 12,3 2,0 32 Garantus ,9-0,6-26,1-8,5-4,3-23,5 0,3-21,9-8,1-4,0 33 Jantarka ,9-1,1 16,8 4,7 4,5 34,7-0,1 10,4 3,1 0,9 34 Jenga ,7 2,8-6,5-5,2-10,1-0,7-19,3 1,7-4,2-9,9-9,2-1,7 35 Kampana ,3-4,0 3,6-15,3-2,8-6,1-28,7-4,7 7,2-18,0 0,2-7,8 36 KWS Dacanto ,6 10,6-5,0-10,0 5,3-0,5-13,2 3,8 1,8-11,2 3,3 5,2 37 KWS Ozon ,4 3,7-0,6 16,2 12,4 4,9 19,5 5,4 0,6 12,4 14,3 6,1 38 Look ,4 0,6-21,7-9,1-3,8-30,7-3,8-24,5-4,3-5,3 39 Meister ,8 5,3-9,8-32,1-16,3-6,7-22,7 7,0-6,8-37,6-20,4-11,9 40 Meteor ,0-1,2 10,9-1,3 2,2 7,7-1,2 3,7 4,7 1,3 41 Mulan ,6 1,0 8,7 5,6-0,3 3,5 0,1 2,6 8,1-2,9 2,1 3,0 42 Muszelka ,7-3,1 1,8-14,5-6,8-6,3-7,6-5,4 2,0-13,2-5,9-3,1 43 Smaragd ,4 2,0-1,1-1,3 1,8 2,8-0,5-9,8-4,8 2, Belenus ,8-3,9-9,4-29,2-11,4-9,2-13,5 0,2-3,4-16,4-0,2-4,3 45 Elipsa ,6 5,1-11,1-18,9-2,4-15,6-6,3 4,9 1,5-16,7-0,5-14,3 46 Forkida ,2 2,8-3,6 6,0 5,8 1,3 18,3-1,7-1,7 8,9 2,8-3,5 47 Henrik ,9-0,8-30,5-4,2-1,7-12,5 0,3-25,5-1,2-4,1 48 Markiza ,3 0,0 10,7 7,3 3,5 16,2 4,8 12,8 2,5 0,6 49 Rapsodia ,1-0,5-16,7-40,8-3,2-7,6-36,2-1,0-19,8-40,8-2,3-7,9 50 Julius (CCA) ,7 8,1 15,7 10,5 51 Komnata o/ ,0-25,1-21,5-22,3-25,4-6,8-30,1-24,3-25,6-27,9

26 cd. tabeli 6 Liczba doświadczeń Plon ziarna I II III IV V VI I II III IV V VI I II III IV V VI poziom a 1 i a 2 poziom a 1 poziom a Wzorzec ,1 73,1 76,4 76,3 79,3 83,1 91,4 83,7 84,2 85,0 90,1 96,4 1 Akteur ,9 5,5-2,2-0,8-5,5 0,1 1,2-2,2-3,5-0,9-2,9-0,9 2 Askalon ,1 1,0 0,5-1,3 1,1-0,3-3,4 1,4 1,1-1,3 0,3-3,6 3 Baletka ,2-0,6-4,6 1,7 4,9 3,9-0,8-1,0-2,5 1,8 1,5 2,4 4 Bamberka ,3 2,4-1,9 3,1 0,0 2,1-1,0 1,1-2,0 3,2 0,9 3,2 5 Bockris ,4 1,9-2,6 1,5 0,5 3,2-4,2 0,2-1,0 0,4-0,7 2,0 6 Boomer ,4 0,3 0,9 2,2-0,4 3,7-0,2-1,4-0,4 3,0-1,0 3,1 7 Figura ,8 0,1-1,0-1,3-5,8-0,2-1,8 0,5-2,6 0,2-5,0-1,2 8 Kepler ,3 7,5 5,6 1,6 3,8-0,1 0,7 3,2 4,8 2,2 5,6-0,9 9 Kohelia ,8-2,9-4,7-2,4-6,0-7,8-5,3-1,2-2,1-3,4-6,2-7,1 10 Kranich ,6 9,6-2,9 0,2 0,8-3,7-3,5 5,8-3,7-0,8-4,1-5,1 11 Kredo ,8 7,0 2,4 2,7 5,1 3,2 2,0 3,5 0,3 0,0 0,6 2,5 12 Legenda ,4 0,6 2,5 0,6-5,4 1,5-3,5-0,5 0,7 2,3-2,6 2,8 13 Ludwig ,8 0,9-3,0-0,9-2,3 5,3-7,4 0,7-4,2-1,4-1,1 4,4 14 Naridana ,1-2,4-0,7-0,7-3,4-1,2 0,4-5,0-1,2-1,2-4,4-5,4 15 Natula ,0-1,5-0,9 1,4-2,1 0,3-4,8-2,3-1,5 0,6-1,1-1,3 16 Operetka ,7 1,6 3,3 1,4 5,8 2,1-0,9-1,9 1,0-0,5-0,6-0,2 17 Ostroga o/ ,8-0,5-0,3-3,2-2,6 2,4-1,1-1,2 2,8-1,0-2,2-2,4 18 Skagen ,7 1,6-0,1 2,4-1,3-1,8 3,0 0,2-0,4-1,1-0,9-1,0 19 Smuga ,3-2,0-12,5-1,3-3,3 1,5-7,0-3,3-11,5-3,2-3,3-0,6 20 Tonacja ,7 2,1-3,6 0,1-4,4-0,1-4,3-1,1-0,4-0,4-5,2-0,5 21 Torrild ,7 3,7-4,1 0,8-3,6-2,5-0,7 1,0-7,4-0,3-4,5-2,6 22 Wydma ,8-4,2 2,8-2,2-4,6-1,2-4,1-4,8 1,2-3,7-8,5-3, Banderola ,6 3,5-1,3 2,1 3,2 3,8 3,8 0,7 0,8 0,1 2,9 2,7 24 Batuta ,3-1,6 2,0 0,3-1,7 4,2-4,2 0,0 3,0 0,7-1,7 2,5 25 Bogatka ,6-2,5-9,2-2,1-4,6 0,2-9,5-0,1-10,6-1,5-5,7-0,3 26 Bystra ,5-6,3-0,5-1,5 0,4-1,0-2,1-4,0-3,4-3,4-0,3-2,2 27 Fidelius ,9-3,5-3,4-0,4 1,1 6,4-3,4-5,2-0,4 0,0-0,8 0,6

27 cd. tabeli 6 Liczba doświadczeń Plon ziarna I II III IV V VI I II III IV V VI I II III IV V VI poziom a 1 i a 2 poziom a 1 poziom a Wzorzec ,1 73,1 76,4 76,3 79,3 83,1 91,4 83,7 84,2 85,0 90,1 96,4 28 Garantus ,4 0,3-8,3-6,2-4,1-7,6-8,6-0,2-7,2-5,7-1,2-2,6 29 Jantarka ,1 3,3 2,6-0,5-0,7 1,1 1,0 3,9 0,8 0,4-1,8 0,0 30 Jenga ,8-0,4-1,6 3,8-0,4 2,6 2,4-2,3-0,3 1,6-0,7 2,3 31 Kampana ,5-1,2-3,0-4,7-2,6-9,5-4,0-0,8-2,4-3,6-1,0-5,3 32 KWS Ozon ,1-1,1 1,2 1,0 3,3-0,7 3,0 1,5 2,5 1,2 3,5 1,7 33 Look ,6-0,9-0,3 3,1-2,1 6,4-3,8-5,5 1,7 2,7-1,0 2,9 34 Meteor ,5-3,4-3,9-1,4-4,0-1,9-1,4-3,0 1,3-3,4-5,1 1,6 35 Mulan ,1 3,6 3,4 7,1 1,9 6,6 0,2 4,6 1,3 4,8 1,3 7,0 36 Muszelka ,2-0,9 2,4-1,1 2,0-2,3 3,1-2,2 1,1-1,7 2,2-2,5 37 Smaragd ,4 5,0 0,4 3,3 2,3 1,6-1,7 1,9 1,0 2,6 2,3 3, Belenus ,5 6,6 3,3 4,5-7,6-1,0 6,1 5,9 2,7 5,1-2,8 4,6 39 Forkida ,5-4,7-4,3 0,6-0,7 0,4-0,9-4,3-5,4 0,4-2,7 0,0 40 Henrik ,0-1,1 3,4 5,3 3,6 4,4 2,0-3,3 2,4 6,2 5,3 6,8 41 Markiza ,3-2,9-1,3 1,7-0,2 2,0-4,7-0,8-0,6 1,1-0,2 0,7 42 Rapsodia ,8 4,2 1,9 2,4 5,9 2,0-1,3 1,1 3,6-0,8 3,7 5,0 43 Julius (CCA) ,6 2,5 1,6 2,7 1,9 3,1 44 Komnata o/ ,9-32,0-31,7-25,8-19,6-33,9-34,7-35,7-30,7-27,9-23,4-36,8 Kol. 1: wzorzec: Bockris, Figura, KWS Ozon, Muszelka; o/ odmiana oścista

28 Tabela 7 PSZENICA ZWYCZAJNA I TWARDA OZIMA. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki (odchylenia od wzorca, skala 9 o ). Lata zbioru 2012, 2011 Pleśń śniegowa Choroby podstawy źdźbła (kompleks) Mączniak prawdziwy Rdza brunatna Wzorzec 7,6 8,2 8,0 7,9 7,6 7,9 7,0 7,2 1 Akteur -0,6 0,3-0,1-0,1-0,7-0,7 0,3 0,0 2 Arkadia 0,5-0,1-1,9 0,1 3 Askalon -0,1 0,0-0,2-0,1-0,1-0,2 0,7 0,2 4 Baletka 1,3 0,2-0,2-0,2-0,3-0,6 0,6 0,4 5 Bamberka -0,2 0,0-0,1 0,2 0,3-0,2 0,2-0,2 6 Bockris -0,4 0,2 0,2 0,1-0,3-0,2 0,0 0,0 7 Boomer -0,1 0,1-0,2 0,1-0,8-0,8 0,6 0,1 8 Figura 0,4 0,2-0,1 0,1-0,1-0,2-0,8-0,7 9 Kepler -0,4 0,1-0,1 0,3 0,1 0,2 0,9 0,5 10 Kohelia 1,4-0,5 0,0 0,1-0,7-0,6-0,2 0,1 11 Kranich 0,0-0,2 0,2 0,0 0,3 0,0 0,9 0,2 12 Kredo 0,9 0,1 0,5 0,3 0,5 0,5 0,8 0,8 13 Legenda 0,9 0,4 0,2 0,1 0,0 0,2 0,0 0,4 14 Linus 0,4 0,0-0,2 0,4 15 Ludwig 0,5-0,1 0,2-0,2-0,4-0,4 0,1-0,1 16 Naridana 1,4 0,0-0,3 0,1-1,1-1,2-0,5-0,6 17 Natula -0,1-0,7-0,1 0,1 0,2 0,0 0,5 0,1 18 Operetka 0,3 0,3 0,0-0,1-0,1-0,3 1,0 0,7 19 Ostroga o/ 0,6 0,1 0,1 0,3-0,9-1,0 0,9 0,8 20 Oxal 0,0-0,2 0,1 1,2 21 Sailor 0,2 0,1 0,0-0,2 22 Skagen 0,3-0,1 0,0 0,1 0,4 0,1-0,3-0,4 23 Smuga 1,3 0,3-0,1 0,0-0,2-0,3-0,7-0,6 24 Tonacja 1,0-0,1 0,1 0,1-1,6-1,3-0,6-0,5 25 Torrild 0,5 0,5-0,3 0,2 0,2 0,1-0,1 0,0 26 Wydma 0,1 0,0-0,4 0,2-0,9-0,8-0,7-0,7 27 Banderola 0,1 0,1 0,3 0,3 0,1-0,3 0,7 0,2 28 Batuta 0,0 0,1-0,1 0,2-0,1-0,3 0,4 0,0 29 Bogatka 0,6 0,3 0,1 0,0 0,1 0,0 0,0-0,3 30 Bystra 0,5 0,2 0,3 0,2 0,1 0,0 0,6 0,2 31 Fidelius 1,2 0,2-0,1-0,1 0,4 0,4 0,6 0,2 32 Garantus 0,0 0,4 0,0 0,2-0,7-0,6 0,2-0,5 33 Jantarka 0,4 0,5-0,1-0,1 0,3-0,1 0,2 0,1 34 Jenga -0,1-0,3 0,1 0,0-0,6-0,5 0,2-0,1 35 Kampana 0,1 0,3-0,2 0,1 0,1-0,1-0,3-0,8

29 cd. tabeli 7 Pleśń śniegowa Choroby podstawy źdźbła (kompleks) Mączniak prawdziwy Rdza brunatna Wzorzec 7,6 8,2 8,0 7,9 7,6 7,9 7,0 7,2 36 KWS Dacanto 0,2 0,0-0,1 1,2 37 KWS Ozon 0,1-0,5 0,1 0,0 0,1 0,1 0,4 0,3 38 Look -1,6-0,4 0,3 0,2-0,5-1,1 0,1 0,0 39 Meister -0,3 0,1-0,3 0,5 40 Meteor 0,3-0,3 0,1 0,0 0,0-0,2 0,0-0,1 41 Mulan 0,1 0,2 0,1 0,3-0,4-0,5 0,0 0,2 42 Muszelka -0,2 0,1-0,1-0,2 0,3 0,3 0,4 0,4 43 Smaragd -0,1 0,0 0,0 0,3-0,3-0,7 0,8 0,6 44 Belenus 0,0 0,1-0,6-0,2-0,2 0,3-1,4-1,6 45 Elipsa -0,2 0,0-0,8 1,0 46 Forkida 0,4-0,1 0,2 0,1-1,2-0,7 0,1-0,1 47 Henrik -0,3 0,1-0,1 0,5-0,2 0,1-0,1 0,2 48 Markiza 0,4 0,1 0,1 0,1 0,1 0,2 0,0 0,0 49 Rapsodia -1,0-0,1-0,2 0,2-0,4-0,3 0,9 0,7 50 Julius (CCA). -0,1-0,3 0,1-0,1 0,2 0,1 0,5 51 Komnata o/ -0,1-1,2 0,1-0,2 0,2 0,0 0,6 0,1 Liczba doświadczeń Kol. 2:. brak danych