Wyniki doświadczeń odmianowych PSZENŻYTO OZIME

Transkrypt

1 CENTRALNY OŚRODEK BADANIA ODMIAN ROŚLIN UPRAWNYCH Wyniki doświadczeń odmianowych PSZENŻYTO OZIME (dobór komponentów do mieszanek) 2015 Słupia Wielka 2015

2 Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych Słupia Wielka tel.: do 47 faks: Dyrektor prof. dr hab. Edward S. Gacek Zakład Badania i Oceny Wartości Gospodarczej Odmian Kierownik mgr inż. Józef Zych Opracowała mgr inż. Anna Stroiwąs Redakcja merytoryczna mgr inż. Józef Zych Publikacja zrealizowana w ramach Programu Wieloletniego Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin Państwowego Instytutu Badawczego Tworzenie naukowych podstaw postępu biologicznego i ochrona roślinnych zasobów genowych źródłem innowacji i wsparcia zrównoważonego rolnictwa i bezpieczeństwa żywnościowego kraju, Zadanie Weryfikacja i optymalizacja metod i systemów upraw polowych roślin na cele żywnościowe.

3 PSZENŻYTO OZIME (dobór komponentów do mieszanek) Opracowanie zawiera wyniki doświadczeń z pszenżytem ozimym (dobór komponentów do mieszanek) z 2015 roku. Jesienią 2014 roku założono trzy doświadczenia, w których oceniano pięć odmian w siewie czystym, dziesięć mieszanek dwuodmianowych i 10 mieszanek trójodmianowych. Doświadczenia polowe prowadzono według ramowej metodyki 1). Założono je jako jednoczynnikowe, w niekompletnych, blokowych układach 1-rozkładalnych, w trzech powtórzeniach. Chemiczna ochrona roślin obejmowała zaprawianie nasion przed siewem, stosowanie herbicydów, a w przypadku wystąpienia szkodników także insektycydów. Nie stosowano natomiast chemicznej ochrony roślin przed chorobami i wyleganiem. Rys. 1 Rozmieszczenie doświadczeń z pszenżytem ozimym Nawożenie mineralne było zróżnicowane w poszczególnych punktach doświadczalnych i dostosowane do lokalnych warunków (jakość gleby, rodzaj przedplonu, zasobność gleby w fosfor, potas, magnez itp.). Powierzchnia pojedynczego poletka do zbioru wynosiła 15 m 2. Przy ustalaniu ilości wysiewu uwzględniano masę 1000 ziaren i zdolność kiełkowania nasion poszczególnych odmian. Obsada nasion dla wszystkich odmian ) Zboża. Metodyka badania wartości gospodarczej odmian (WGO), NR/P/19/2013, Słupia Wielka, lipiec w siewie czystym była jednakowa i wynosiła 350 szt./m 2, również udział komponentów w mieszankach był jednakowy ( szt./m 2 dla mieszanek dwuodmianowych i szt./m 2 dla mieszanek trójodmianowych). Plon ziarna i masę 1000 ziaren przeliczono na wspólną wilgotność 14%. Wyniki plonu ziarna odmian podano w postaci średniej ogólnej oraz z poszczególnych miejscowości, natomiast wyniki pozostałych cech wyłącznie w układzie średniej ogólnej. Warunki siedliskowe i agrotechniczne doświadczeń polowych z pszenżytem ozimym oraz daty ważniejszych terminów agrotechnicznych i faz wegetacji zamieszczono w tabeli 2. Dane meteorologiczne (suma opadów i temperatura powietrza na wysokości 2 m) podano w tabeli 3. W roku 2014 doświadczenia z pszenżytem ozimym zakładano w II i III dekadzie września. Wschody były dobre i wyrównane. Jesienne zahamowanie wegetacji odnotowano w dwóch miejscowościach w II dekadzie listopada, natomiast w jednej (Krościna Mała) na początku grudnia. Zima była łagodna, nie powodująca znaczących strat roślin. Data wiosennego ruszenia wegetacji przypadła, w zależności od miejscowości, na I i II dekadę marca. Doświadczenia z pszenżytem ozimym zbierano w końcu lipca (Krościna Mała) i na początku sierpnia (Głodowo i Krzyżewo). Średni plon ziarna z wszystkich badanych obiektów wyniósł średnio 72,1 dt z ha, przy zróżnicowaniu w poszczególnych lokalizacjach od 59,4 dt z ha w Krzyżewie do 88,7 dt z ha w Głodowie. Średni plon odmian w siewie czystym wyniósł 71,4 dt z ha, natomiast mieszanek dwuodmianowych i trójodmianowych odpowiednio 72,0 dt z ha i 72,5 dt z ha. Plon mieszanek był więc nieznacznie wyższy od średniego plonu odmian w siewie czystym (o 0,6 dt z ha mieszanki dwuodmianowe i o 1,1 dt z ha mieszanki trójodmianowe). Spośród badanych odmian i mieszanek, najwyższy plon uzyskały: odmiana Subito (7,7 dt z ha powyżej ), mieszanka dwuodmianowa Subito + Tomko (7,2 dt z ha powyżej ) i mieszanka trójodmianowa: Algoso + Subito + Tomko (3,8 dt z ha powyżej ). Najniższy plon uzyskała mieszanka Fredro + Palermo (7,0 dt z ha poniżej ) oraz odmiana Palermo (5,7 dt z ha poniżej ) Objaśnienie skali 9-stopniowej: 9 oznacza stan najlepszy (najkorzystniejszy) 1 oznacza stan najgorszy (najmniej korzystny)

4 - 4 - Tabela 1 PSZENŻYTO OZIME dobór komponentów do mieszanek. Odmiany i doświadczenia. Rok zbioru 2015 Odmiana Rok zarejestrowania Hodowca Materiał siewny zdolność kiełkowania (%) masa 1000 ziaren (g) Obsada nasion (szt./m 2 ) Algoso 2007 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o , Fredro 2010 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o , Palermo 2013 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o , Subito 2012 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o , Tomko 2012 Hodowla Roślin Strzelce Grupa IHAR sp. z o. o ,2 350 Mieszanka Skrót nazwy mieszanki 6 Algoso + Fredro Alg+Fre Algoso + Palermo Alg+Pal Algoso + Subito Alg+Sub Algoso + Tomko Alg+Tom Fredro + Palermo Fre+Pal Fredro + Subito Fre+Sub Fredro + Tomko Fre+Tom Palermo + Subito Pal+Sub Palermo+ Tomko Pal+Tom Subito + Tomko Sub+Tom Algoso + Fredro + Palermo Alg+Fre+Pal Algoso + Fredro + Subito Alg+Fre+Sub Algoso + Fredro + Tomko Alg+Fre+Tom Algoso + Palermo + Subito Alg+Pal+Sub Algoso + Palermo + Tomko Alg+Pal+Tom Algoso + Subito + Tomko Alg+Sub+Tom Fredro + Palermo + Subito Fre+Pal+Sub Fredro + Palermo + Tomko Fre+Pal+Tom Fredro + Subito + Tomko Fre+Sub+Tom Palermo + Subito + Tomko Pal+Sub+Tom Bilans doświadczeń: założone i przyjęte do syntezy 3

5 - 5 - Tabela 2 PSZENŻYTO OZIME dobór komponentów do mieszanek. Warunki prowadzenia doświadczeń. Rok zbioru 2015 Wyszczególnienie Krzyżewo Głodowo Krościna Mała Rolnicza wartość gleby w 100 o skali IUNG-PIB Kompleks przydatności rolniczej gleb Odczyn gleby (ph w KCl) 5,0 6,5 6,2 Przedplon GRZ GRS PSZJ Zaprawianie nasion Herbicydy (data): - pierwszy zabieg drugi zabieg Insektycydy (data): - pierwszy zabieg Nawożenie mineralne (kg czystego składnika na 1 ha): - P 2 O K 2 O N razem N jesień N wiosna Daty siewu, zbioru i ważniejszych faz rozwojowych Siew Wschody Krzewienie Jesienne zahamowanie wegetacji Wiosenne ruszenie wegetacji Strzelanie w źdźbło Kłoszenie Dojrzałość woskowa Dojrzałość pełna Zbiór Kol. 2-4: przedplon: GRS groch siewny, GRZ gryka, PSZJ pszenica zwyczajna jara; data: dzień/miesiąc Tabela 3 PSZENŻYTO OZIME dobór komponentów do mieszanek. Dane meteorologiczne. Sezon wegetacyjny 2014/2015 SDOO/ZDOO IX X XI XII I II III IV V VI VII VIII suma opadów (mm) 1 Krzyżewo Głodowo Krościna Mała średnia temperatura powietrza na wysokości 2 m ( o C) 4 Krzyżewo 13,7 8,6 3,0-0,6 0,2 0,6 4,8 7,9 12,3 16,4 18,8 21,1 5 Głodowo 14,6 9,6 4,4 0,1 0,9 0,4 4,9 8,2 12,7 16,3 18,8 21,2 6 Krościna Mała 15,9 11,7 6,8 2,4 2,5 1,6 5,7 8,8 13,7 16,6 20,7 20,9

6 - 6 - Tabela 4 PSZENŻYTO OZIME dobór komponentów do mieszanek. Plon ziarna odmian w miejscowościach. Rok zbioru 2015 Odmiana/ mieszanka dt z ha Krzyżewo Głodowo Krościna Mała odch. od % dt z ha odch. od % dt z ha odch. od % Wzorzec 58,4 88,5 67,4 1 Algoso 59,3 0, ,8 3, ,0-3, Fredro 54,3-4, ,3-1, ,6-3, Palermo 54,4-4, ,0-5, ,6-7, Subito 62,2 3, ,5 5, ,6 14, Tomko 61,7 3, ,0-1, ,1 0, Alg+Fre 59,3 0, ,1 1, ,8 0, Alg+Pal 55,0-3, ,9-0, ,8-7, Alg+Sub 58,6 0, ,2 1, ,7 7, Alg+Tom 60,2 1, ,2 3, ,4 5, Fre+Pal 54,4-3, ,0-9, ,8-7, Fre+Sub 58,7 0, ,7-3, ,4 10, Fre+Tom 59,2 0, ,8-0, ,7 7, Pal+Sub 61,5 3, ,6-2, ,9 1, Pal+Tom 59,4 1, ,3-4, ,6-7, Sub+Tom 65,5 7, ,7 4, ,8 10, Alg+Fre+Pal 54,9-3, ,5 1, ,1-7, Alg+Fre+Sub 60,0 1, ,8 5, ,9 1, Alg+Fre+Tom 59,3 1, ,7 4, ,6-0, Alg+Pal+Sub 61,0 2, ,5 1, ,7-0, Alg+Pal+Tom 60,8 2, ,5 1, ,3 0, Alg+Sub+Tom 63,1 4, ,7 2, ,0 4, Fre+Pal+Sub 58,8 0, ,0-1, ,3-0, Fre+Pal+Tom 58,7 0, ,9-2, ,8-1, Fre+Sub+Tom 59,9 1, ,7 1, ,6 2, Pal+Sub+Tom 64,3 6, ,0 0, ,3 3,9 106 NIR dt z ha 4,5 4,2 5,5 NIR % 7,6 4,8 8,0 Kol. 1: wzorzec odmiany w siewie czystym ( 1-5) Kol. 3, 6, 9: odchylenia od w dt z ha

7 - 7 - Tabela 5 PSZENŻYTO OZIME dobór komponentów do mieszanek. Plon ziarna. Rok zbioru 2015 Odmiana/ mieszanka Plon ziarna rzeczywisty Plon ziarna teoretyczny Plon ziarna rzeczywisty do teoretycznego dt z ha odch. % % dt z ha odch. dt z ha % Wzorzec 71,4 71,4 1 Algoso 71,7 0, ,7 2 Fredro 68,4-3, ,4 3 Palermo 65,7-5, ,7 4 Subito 79,1 7, ,1 5 Tomko 72,2 0, ,2 6 Alg+Fre 72,4 1, ,0-1,4 98 2, Alg+Pal 67,6-3, ,7-2,7 96-1, Alg+Sub 74,5 3, ,4 4, , Alg+Tom 74,9 3, ,0 0, , Fre+Pal 64,4-7, ,0-4,4 94-2, Fre+Sub 73,6 2, ,7 2, , Fre+Tom 73,9 2, ,3-1,1 98 3, Pal+Sub 72,0 0, ,4 1, , Pal+Tom 67,8-3, ,0-2,5 97-1, Sub+Tom 78,7 7, ,7 4, , Alg+Fre+Pal 68,2-3, ,6-2,8 96-0, Alg+Fre+Sub 74,2 2, ,1 1, , Alg+Fre+Tom 72,9 1, ,8-0,6 99 2, Alg+Pal+Sub 72,7 1, ,2 0, , Alg+Pal+Tom 73,2 1, ,9-1,5 98 3, Alg+Sub+Tom 75,2 3, ,3 2, , Fre+Pal+Sub 71,0-0, ,0-0,4 99 0, Fre+Pal+Tom 70,1-1, ,8-2,7 96 1, Fre+Sub+Tom 73,0 1, ,2 1, , Pal+Sub+Tom 74,8 3, ,3 0, ,5 103 Liczba doświadczeń 3 3 Kol. 1: wzorzec odmiany w siewie czystym ( 1-5) Kol. 3,6: odchylenia od w dt z ha Kol. 5-7: plon mieszanki wyliczony jako średnia plonu komponentów w siewie czystym Kol. 5-7: dla odmian 1-5 plon teoretyczny = plon rzeczywisty Kol. 8: kol. 2 - kol. 5 Kol. 9: kol. 2/kol. 5*100%

8 - 8 - Tabela 6 PSZENŻYTO OZIME dobór komponentów do mieszanek. Porażenie odmian przez choroby (odchylenia od, skala 9 o ). Rok zbioru 2015 Odmiana/ mieszanka Mączniak prawdziwy Rdza brunatna Rdza żółta Rynchosporioza Brunatna plamistość liści Septorioza liści Septorio za plew Fuzarioza kłosów Wzorzec 7,7 7,8 8,3 5,8 7,4 6,0 7,1 6,3 1 Algoso 0,2-1,0-1,0-0,1 0,6-0,7-0,5-0,9 2 Fredro 0,2-0,3-0,7-1,1-0,1 0,5 0,5-0,3 3 Palermo -1,2 0,5 0,3 0,5-0,4-0,3-0,1 0,7 4 Subito 0,2 0,2 0,7 0,2 0,3 0,3-0,5 0,4 5 Tomko 0,7 0,6 0,7 0,5-0,4 0,2 0,5 0,1 6 Alg+Fre -0,3-0,5 0,7 0,2 0,3-0,2-0,5-0,3 7 Alg+Pal -0,1-0,8 0,3-0,1 0,3-0,5-0,5-0,3 8 Alg+Sub 0,0-0,2 0,7 0,2 0,6 0,1-0,5-0,9 9 Alg+Tom 0,2-0,6 0,7-0,1 0,6-0,6-0,5-0,3 10 Fre+Pal -0,2 0,0 0,7 0,9-0,1 0,4-0,1 0,1 11 Fre+Sub 0,0-0,1 0,7 0,2-0,1 0,4-0,8-1,3 12 Fre+Tom -0,2 0,5 0,0 0,2-0,1 0,7-0,1 0,1 13 Pal+Sub -0,5-0,1 0,7 0,9-0,4 0,6-0,1 0,4 14 Pal+Tom 0,2 0,5-1,0 0,9 0,3 0,2-0,1 0,1 15 Sub+Tom 0,0 0,4 0,3 0,5-0,4 0,4-0,1 0,4 16 Alg+Fre+Pal -0,1-0,5-1,0-0,1 0,6 0,0-0,1 0,1 17 Alg+Fre+Sub -0,1 0,1 0,0-0,5 0,6 0,1-0,8-0,3 18 Alg+Fre+Tom 0,0-0,3 0,0-0,5-0,1 0,2-0,1 0,4 19 Alg+Pal+Sub 0,0-0,1-1,0-0,1 0,6-0,2-0,5 0,1 20 Alg+Pal+Tom 0,3 0,2-1,0 0,5 0,6 0,0-0,5-0,3 21 Alg+Sub+Tom 0,2 0,2 0,0 0,2 0,3-0,2-0,8-0,9 22 Fre+Pal+Sub -0,2 0,4 0,7 0,5-0,1 0,2 0,2 0,4 23 Fre+Pal+Tom 0,4 0,0 0,3 0,5 0,3 0,5-0,1-0,3 24 Fre+Sub+Tom -0,1 0,1 0,7 0,9 0,3 0,6 0,5-0,3 25 Pal+Sub+Tom 0,3 0,5 0,3 0,9-0,1 0,3-0,5-0,6 Liczba doświadczeń Kol. 1: wzorzec odmiany w siewie czystym ( 1-5)

9 - 9 - Tabela 7 PSZENŻYTO OZIME dobór komponentów do mieszanek. Ważniejsze cechy rolnicze odmian (odchylenia od ). Rok zbioru 2015 Odmiana/ mieszanka Wysokość roślin Wyleganie przed zbiorem Data kłoszenia Data dojrzałości pełnej cm skala 9 o liczba dni Wzorzec 111 7, Algoso 7-0,6 0,0-0,5 2 Fredro 3 0,4-3,0-1,0 3 Palermo 2 0,4 1,0 0,5 4 Subito -1-1,3 1,0 0,5 5 Tomko -10 1,1 1,0 1,0 6 Alg+Fre 5-0,3-1,0-1,0 7 Alg+Pal 7 0,1 1,0 1,0 8 Alg+Sub 5-0,3 0,5 0,5 9 Alg+Tom 5 0,1 0,0 0,0 10 Fre+Pal 2-0,3-1,5-1,0 11 Fre+Sub 2-0,3-2,0 0,0 12 Fre+Tom -1 0,1-1,5-1,0 13 Pal+Sub 0 0,4 0,5 0,5 14 Pal+Tom -3 1,1 1,0 1,0 15 Sub+Tom -5 1,1 0,5 0,5 16 Alg+Fre+Pal 4 0,1-1,5-0,5 17 Alg+Fre+Sub 5-0,3-1,5-0,0 18 Alg+Fre+Tom 4 0,4-1,5 0,0 19 Alg+Pal+Sub 2 0,1 0,5 0,5 20 Alg+Pal+Tom 3 0,4 0,5 0,5 21 Alg+Sub+Tom 3 0,4 1,0 0,0 22 Fre+Pal+Sub 2 0,4-1,0 0,0 23 Fre+Pal+Tom 0 0,4-1,0 0,0 24 Fre+Sub+Tom -2 0,4-1,5 0,0 25 Pal+Sub+Tom 0 0,4 1,0 0,0 Liczba doświadczeń Kol. 1: wzorzec odmiany w siewie czystym ( 1-5)

10 Tabela 8 PSZENŻYTO OZIME dobór komponentów do mieszanek. Ważniejsze cechy ziarna odmian (odchylenia od ). Rok zbioru 2015 Odmiana/ mieszanka Wilgotność ziarna przy zbiorze Masa 1000 ziaren Wyrównanie ziarna (powyżej 2,5 mm) Udział pośladu (poniżej 1,6 mm) % g % % Wzorzec 12,7 45,3 97 0,3 1 Algoso -0,3 3,1 0 0,0 2 Fredro 0,2 0,8 1-0,1 3 Palermo 0,1-1,4 1-0,1 4 Subito -0,2 0,1 0 0,0 5 Tomko 0,2-2,6-1 0,1 6 Alg+Fre -0,2 2,7 0 0,0 7 Alg+Pal 0,1 0,3 0 0,0 8 Alg+Sub -0,4 1,1 0 0,0 9 Alg+Tom -0,2 0,3-1 0,1 10 Fre+Pal -0,1-0,3 0 0,0 11 Fre+Sub 0,0 0,8 0 0,0 12 Fre+Tom 0,0 1,2 0 0,0 13 Pal+Sub 0,0-1,0 0-0,1 14 Pal+Tom 0,2-1,2 0 0,0 15 Sub+Tom -0,2 0,6 0 0,0 16 Alg+Fre+Pal 0,2 1,6 0-0,1 17 Alg+Fre+Sub -0,5 0,9 1 0,0 18 Alg+Fre+Tom -0,1 1,0 0 0,1 19 Alg+Pal+Sub -0,1 1,7 0 0,0 20 Alg+Pal+Tom 0,3 0,1 1 0,1 21 Alg+Sub+Tom -0,3 1,7 0 0,1 22 Fre+Pal+Sub -0,1-0,6 0 0,1 23 Fre+Pal+Tom 0,1-1,1 0 0,1 24 Fre+Sub+Tom -0,1 0,0 0 0,1 25 Pal+Sub+Tom -0,1-0,9-1 0,1 Liczba doświadczeń Kol. 1: wzorzec odmiany w siewie czystym ( 1-5)