Pełnomocnik Rzdu do Spraw Programu dla Odry-2006

Transkrypt

1 Pełnomocnik Rzdu do Spraw Programu dla Odry-2006 SPRAWOZDANIE Pełnomocnika Rzdu do Spraw Programu dla Odry za rok 2008 Wrocław, 4 czerwca 2009 r. 1

2 - SPIS TRECI 1. Informacje wprowadzajce 3 2. Komitet Sterujcy Programu dla Odry Koordynacja i współpraca w zakresie realizacji zada Programu dla Odry Współpraca w ramach Midzynarodowej Komisji Ochrony Odry przed Zanieczyszczeniem (MKOOpZ) 8 5. Rozliczenie wykorzystania rezerwy celowej budetu pastwa na Program dla Odry-2006 w 2008 r Efekty rzeczowe uzyskane w ramach realizacji Programu dla Odry-2006 w 2008 r Monitoring inwestycji realizowanych w ramach Programu dla Odry System Informacji Przestrzennej Dorzecza Odry (SIPDO) Nowelizacja ustawy o ustanowieniu programu wieloletniego Program dla Odry Kontrola przeprowadzona przez Urzd Kontroli Skarbowej we Wrocławiu Podsumowanie 17 2

3 1. Informacje wprowadzajce Program dla Odry-2006, zwany dalej Programem realizowany jest na podstawie ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o ustanowieniu programu wieloletniego Program dla Odry-2006 (Dz. U. Nr 98, poz i Nr 154, poz. 1800, z 2002 r. Nr 216, poz oraz z 2008 Nr 220, poz. 1427). Obejmuje on swym zakresem modernizacj Odrzaskiego Systemu Wodnego. W ustawie zostały okrelone cele oraz nakłady na finansowanie zada Programu. Jej integraln cz stanowi załczniki, które okrelaj: - planowany model finansowania Programu - nakłady roczne (poziom cen 2001) (załcznik nr 1), - planowane rodki finansowe na realizacj zada Programu (załcznik nr 2), - planowane nakłady na realizacj Programu w zakresie zada inwestycyjnych, poziom cen 2001r. (załcznik nr 3), - planowane nakłady na realizacj Programu w zakresie zada modernizacyjnych (załcznik nr 4). Podstawowe cele Programu zostały wymienione w art. 2 ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o ustanowieniu programu wieloletniego Program dla Odry Stanowi je: - zbudowanie systemu biernego i czynnego zabezpieczenia przeciwpowodziowego, - ochrona rodowiska przyrodniczego i czystoci wód, - usuwanie szkód powodziowych, - prewencyjne zagospodarowanie przestrzenne oraz renaturyzacja ekosystemów, - zwikszenie lesistoci, - utrzymanie i rozwój eglugi ródldowej, - energetyczne wykorzystanie rzek. Zgodnie z rozporzdzeniem Rady Ministrów z dnia 12 marca 2002 r. w sprawie ustanowienia Pełnomocnika Rzdu do Spraw Programu dla Odry 2006 (Dz. U. Nr 31, poz. 278) Pełnomocnikiem jest Wojewoda Dolnolski. Nadzór nad działalnoci Pełnomocnika Rzdu sprawuje Prezes Rady Ministrów. Zgodnie z 2 rozporzdzenia Pełnomocnik upowaniony jest do podejmowania działa w zakresie: 1) koordynowania realizacji zada Programu dla Odry-2006, o którym mowa w ustawie z dnia 6 lipca 2001 r. o ustanowieniu programu wieloletniego "Program dla Odry-2006"; 2) współpracy w zakresie działa w dorzeczu Odry, podejmowanych w ramach Inicjatywy Szczeciskiej, Midzynarodowej Komisji Ochrony Odry przed Zanieczyszczeniem oraz innych inicjatyw midzynarodowych; 3) współpracy z midzynarodowymi organizacjami i instytucjami, a take midzyrzdowej współpracy w zakresie problematyki zrównowaonego rozwoju dorzecza Odry; 4) współpracy w zakresie rodków pochodzcych z funduszy wspólnotowych; 5) współpracy z instytucjami rzdowymi, samorzdowymi oraz innymi podmiotami finansujcymi Program; 6) opracowywania projektów dokumentów niezbdnych do okrelenia w ustawie budetowej rodków na realizacj Programu oraz opracowywanie preliminarza wydatków zgodnie z kierunkami zada, ustalonymi przez Komitet Sterujcy Programu; 7) przygotowywania planów finansowo-rzeczowych oraz harmonogramu działa podejmowanych w ramach Programu; 3

4 8) podejmowania działa zmierzajcych do pozyskiwania pozabudetowych rodków finansowych na realizacj Programu ze ródeł krajowych i zagranicznych; 9) analizowania i oceniania rozwiza prawnych i ekonomicznych z dziedzin zwizanych z realizacj Programu; 10) inicjowania kontroli przebiegu realizacji inwestycji i projektów Programu; 11) realizacji innych zada powierzonych przez Rad Ministrów lub Prezesa Rady Ministrów, zwizanych z Programem oraz ze zrównowaonym rozwojem dorzecza Odry. W 2008 r. obsług Pełnomocnika Rzdu do Spraw Programu dla Odry-2006 zapewniał Wydział rodowiska i Programu Odra Dolnolskiego Urzdu Wojewódzkiego, którego dyrektorem był Stanisław Ziba. 2. Komitet Sterujcy Programu dla Odry-2006 Zgodnie z art. 5 ustawy organem opiniodawczo-doradczym Rady Ministrów jest Komitet Sterujcy Programu dla Odry W skład Komitetu wchodz: - przedstawiciel Prezesa Rady Ministrów jako Przewodniczcy, - przedstawiciele ministrów właciwych do spraw: gospodarki wodnej i rodowiska, finansów publicznych, administracji publicznej, rozwoju wsi, rozwoju regionalnego, gospodarki, transportu i gospodarki morskiej oraz przedstawiciel Komitetu Integracji Europejskiej, - przedstawiciele wojewodów: lskiego, opolskiego, dolnolskiego, kujawsko-pomorskiego, lubuskiego, łódzkiego, wielkopolskiego, zachodniopomorskiego, - przedstawiciele zarzdów województw: lskiego, opolskiego, dolnolskiego, kujawsko-pomorskiego, lubuskiego, łódzkiego, wielkopolskiego, zachodniopomorskiego, - przedstawiciele nauki reprezentujcy dziedziny ekologii, gospodarki wodnej i ochrony wód, - przedstawiciele organizacji ekologicznych. Pracami Komitetu kieruje Prezydium, w skład którego wchodzi Przewodniczcy oraz dwóch członków Komitetu powoływanych przez Prezesa Rady Ministrów. W dniu 1 lutego 2008 r. Prezes Rady Ministrów Donald Tusk wyznaczył Rafała Jurkowlaca -Pełnomocnika Rzdu do Spraw Programu dla Odry-2006 na swojego przedstawiciela w Komitecie Sterujcym, powierzajc mu jednoczenie funkcj Przewodniczcego Komitetu. Nastpnie w dniu 7 kwietnia 2008 r. Prezes Rady Ministrów powołał w skład Prezydium Pana Andrzeja Sadurskiego Prezesa Krajowego Zarzdu Gospodarki Wodnej. W zwizku z powyszym w roku 2008 skład Prezydium Komitetu Sterujcego kształtował si nastpujco: 1. Rafał Jurkowlaniec Przewodniczcy, 2. Andrzej Sadurski Wiceprzewodniczcy przedstawiciel Ministra rodowiska, 3. Jarosław Orliski Wiceprzewodniczcy przedstawiciel Ministra Rozwoju Regionalnego. W 2008 r. posiedzenie Komitetu Sterujcego Programu dla Odry 2006 odbyło si w dniu 3 czerwca. W trakcie posiedzenia Pełnomocnik Rzdu, korzystajc z uprawnie Przewodniczcego Prezydium Komitetu, udzielonych przez Prezesa Rady Ministrów, powołał w skład Komitetu piciu nowych członków: - Pana prof. Janusza Zaleskiego przedstawiciela nauki reprezentujcego Politechnik Wrocławsk, - Pana Krzysztofa Szczsnego - przedstawiciela nauki reprezentujcego Instytut Ochrony rodowiska, 4

5 - Pana dr. Zygmunta Dajdoka przedstawiciela nauki reprezentujcego Uniwersytet Wrocławski, - Pana dr. Krzysztofa wierkosza - przedstawiciela organizacji ekologicznych reprezentujcego Polski Klub Ekologiczny, - Pana dr. Jana Błachut - przedstawiciela organizacji ekologicznych reprezentujcego Polski Zwizek Wdkarski Oddział we Wrocławiu. Nastpnie Pełnomocnik przedstawił członkom Komitetu biece informacje dotyczce realizacji Programu, w tym sposób podziału rezerwy celowej budetu pastwa na zadania realizowane w 2008 roku. Członkom Komitetu zaprezentowano take Informacj o realizacji zada Programu dla Odry-2006 w roku 2007, w wersji która została przekazana do uzgodnie midzyresortowych, a nastpnie pod obrady Komitetu Stałego Rady Ministrów i Rady Ministrów. W trakcie posiedzenia Komitetu Pełnomocnik przedstawił równie kwesti dotyczc koniecznoci przeprowadzenia aktualizacji Programu dla Odry-2006, a nastpnie nowelizacji samej ustawy o jego ustanowieniu. W odpowiedzi na powysze Komitet Sterujcy Programu dla Odry-2006 na podstawie art. 5 ust. 4 pkt 4 ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o ustanowieniu programu wieloletniego Program dla Odry-2006 podjł decyzj o przystpieniu do aktualizacji Programu dla Odry-2006, a nastpnie take nowelizacji ustawy o jego ustanowieniu. Podyktowane jest to przede wszystkim istotn zmian warunków realizacji inwestycji i nowymi wymaganiami formalnymi i prawnymi, a take koniecznoci weryfikacji jego zakresu merytorycznego i priorytetów. Ponadto, członkowie Komitetu podjli na posiedzeniu Uchwał Nr I/2008 w sprawie przyjcia Regulaminu pracy Komitetu Sterujcego Programu dla Odry Na podstawie art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 6 lipca 2001 o ustanowieniu programu wieloletniego Program dla Odry-2006 Regulamin został przekazany do zatwierdzenia Prezesowi Rady Ministrów. Nie został on jednak zatwierdzony, gdy Rzdowe Centrum Legislacji zgłosiło do niego uwagi o charakterze legislacyjno redakcyjnym. Brak było uwag o charakterze zasadniczym. 3. Koordynacja i współpraca w zakresie realizacji zada Programu dla Odry-2006 a) Umowa poyczki z Bankiem wiatowym i Bankiem Rozwoju Rady Europy W dniu 11 maja 2007 r. z inicjatywy Ministra Spraw Wewntrznych i Administracji została podpisana umowa pomidzy Rzdem Rzeczypospolitej Polskiej i Bankiem wiatowym na sfinansowanie Projektu Ochrony Przeciwpowodziowej Dorzecza Odry. Jego głównym elementem s dwa najwaniejsze zadania ujte w Programie dla Odry-2006 : Zbiornik Racibórz Dolny oraz Modernizacja Wrocławskiego Wzła Wodnego. Warto poyczki z Banku wiatowego wynosi 140,1 mln euro. Dodatkowo zawarta została umowa kredytu z Bankiem Rozwoju Rady Europy na kwot 204,9 mln euro. Całkowita warto projektu wynosi 505 mln euro, w tym planuje si pozyskanie co najmniej 130 mln euro z Funduszu Spójnoci. Nadzór nad realizacj Projektu sprawuje Minister Spraw Wewntrznych i Administracji wraz z Ministrem rodowiska. Na podstawie powyszej umowy, w oparciu o uchwał Nr 21/2007 Rady Ministrów z dnia 7 lutego 2007 r., utworzony został Komitet Sterujcy Projektu Ochrony Przeciwpowodziowej w Dorzeczu rzeki Odry. 5

6 W skład Komitetu, którego Przewodniczcym jest Minister Spraw Wewntrznych i Administracji lub jego uprawniony przedstawiciel, wchodzi take Wojewoda Dolnolski, który jest równoczenie Pełnomocnikiem Rzdu do Spraw Programu dla Odry Pełnomocnik uczestniczył w spotkaniu Komitetu Sterujcego Projektu, które odbyło si w dniu 18 listopada 2008 r. w Ministerstwie Spraw Wewntrznych i Administracji. W jego trakcie Andrzej Sadurski - Prezes Krajowego Zarzdu Gospodarki Wodnej oraz Janusz Zaleski Dyrektor Biura Koordynacji Projektu Ochrony Przeciwpowodziowej Dorzecza Odry przedstawili stan realizacji zada Projektu Ochrony Przeciwpowodziowej w dorzeczu rzeki Odry. Poinformowali, e trwaj intensywne działania zmierzajce do rozpoczcia budowy suchego Zbiornika Racibórz oraz przebudowy Wrocławskiego Wzła Wodnego. Poinformowano o sprawie dotyczcej zawarcia porozumienia Regionalnego Zarzdu Gospodarki Wodnej w Gliwicach z Gmin Lubomia (powiat wodzisławski) na temat warunków społecznych i technicznych pozyskiwania terenu pod budow Zbiornika Racibórz (w dniu 15 grudnia 2008 r. zawarto porozumienie ustalajce zasady zrekompensowania Gminie Lubomia utraty gminnego ujcia wody Lubomia-Tajchów, natomiast w dniu 23 grudnia 2008 r. zawarto porozumienie okrelajce warunki wykonania we wsi Grabówka obiektu przeznaczonego na lokaln działalno społeczno-kulturaln bdc rekompensat za przewidzian do rozbiórki remiz Ochotniczej Stray Poarnej w Ligocie Tworkowskiej). Ponadto, uczestniczcy w spotkaniu Stanisław Gawłowski Sekretarz Stanu w Ministerstwie rodowiska poinformował, e budowa Zbiornika Racibórz powinna zakoczy si w 2014 r. oraz, e zgłoszona przez Wojewod lskiego propozycja dotyczc spec ustawy w zakresie wykupu gruntów jest moliwa do zrealizowania. W zwizku z tym, do przygotowania projektu takiej ustawy Pan Minister Gawłowski zobowizał Prezesa Krajowego Zarzdu Gospodarki Wodnej oraz Wojewod lskiego. b) Budowa zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz Dolny na rzece Odrze województwo lskie (polder) Pełnomocnik Rzdu do Spraw Programu dla Odry-2006 zainicjował odbywanie kwartalnych narad roboczych powiconych monitorowaniu i koordynacji przygotowa do rozpoczcia realizacji zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz Dolny, który stanowi obok modernizacji Wrocławskiego Wzła Wodnego priorytetowe zadanie Programu. Wystpuj bowiem problemy dotyczce procesu nabywania przez inwestora praw do nieruchomoci niezbdnych do realizacji inwestycji, koniecznych przesiedle, przenoszenia obiektów uytecznoci publicznej, obiektów sakralnych oraz odtwarzania infrastruktury. Majc powysze na uwadze, konieczne było podjcie zdecydowanych działa intensyfikujcych te działania oraz ich skoordynowanie. W spotkaniach uczestniczyli Wojewodowie: Opolski, lski, starostowie powiatów: raciborskiego i wodzisławskiego, Prezydent Raciborza, przedstawiciel inwestora czyli Regionalnego Zarzdu Gospodarki Wodnej w Gliwicach oraz przedstawiciel Biura Koordynacji Projektu Ochrony Przeciwpowodziowej Dorzecza Odry. W naradach tych uczestnicz równie Wójtowie Gmin, na terenie których ma by zlokalizowana inwestycja, to jest : Lubomii, Kornowaca i Krzyanowic oraz przedstawiciele miejscowej społecznoci skupieni w ramach Stowarzyszenia na Rzecz Odtworzenia i Rozwoju Wsi Nieboczowy. W 2008 roku odbyły si dwa spotkania: czerwca 2008 r. w Urzdzie Gminy Lubomia, 2. 1 padziernika 2008 r. w Starostwie Raciborskim. 6

7 c) Lokalny Komitet Wykonawczy dotyczcy Modernizacji Wrocławskiego Wzła Wodnego Na spotkaniu dotyczcym zaawansowania realizacji Projektu Ochrony Przeciwpowodziowej Dorzecza Odry, które odbyło si w dniu 3 wrzenia 2008 r. w Ministerstwie Spraw Wewntrznych i Administracji wojewodowie z terenu dorzecza Odry zobowizani zostali do powołania lokalnych komitetów do realizacji poszczególnych projektów. Wojewoda lski zobowizany został do powołania Komitetu do spraw Zbiornika Racibórz, Wojewoda Opolski do spraw projektu: Skorogoszcz-Lewin Brzeski-Nysa, natomiast Wojewodowie Lubuski i Zachodniopomorski do spraw inwestycji na dolnej Odrze. Na terenie Dolnego lska Pełnomocnik Rzdu do spraw Programu dla Odry-2006 powołał Lokalny Komitet Wykonawczy do spraw, realizowanej w ramach projektu Ochrony Przeciwpowodziowej Dorzecza rzeki Odry, Modernizacji Wrocławskiego Wzła Wodnego (WWW). Celem działania Zespołu jest stały monitoring realizacji przedmiotowych inwestycji. W przypadku WWW w skład powołanego Komitetu weszli Marszałek Województwa Dolnolskiego, Prezydent Wrocławia wraz z Dyrektorami Departamentów Architektury i Rozwoju, Infrastruktury i Gospodarki oraz Nieruchomoci i Eksploatacji Urzdu Miejskiego Wrocławia, Starostowie powiatów: wrocławskiego, oławskiego, trzebnickiego, burmistrzowie oraz wójtowie gmin na terenie których ma by realizowana inwestycja. W skład Komitetu weszli take przedstawiciele organów i instytucji, które uczestnicz lub mog uczestniczy w procesie inwestycyjnym: Dolnolski Wojewódzki Konserwator Zabytków, Dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów Pastwowych, Dyrektor Regionalnego Zarzdu Gospodarki Wodnej, Dyrektor Dolnolskiego Zarzdu Melioracji i Urzdze Wodnych, Dyrektor Dolnolskiej Słuby Dróg i Kolei we Wrocławiu oraz Dyrektor Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad. Pierwsze posiedzenie Komitetu odbyło si 13 padziernika 2008 r. W jego trakcie Pełnomocnik Rzdu do Spraw Programu Dla Odry 2006 uzyskał informacje dotyczce problemów z jakimi borykaj si jednostki odpowiedzialne za realizacj Projektu i po ich ocenie zaproponował utworzenie Grupy Roboczej, której celem byłaby bieca koordynacja prac przy realizacji przedmiotowej inwestycji. Grupa ta została utworzona i podjła prac. d) Inne spotkania W 2008 r. w ramach koordynacji zada Pełnomocnik Rzdu do Spraw Programu dla Odry-2006 lub jego przedstawiciele uczestniczyli w spotkaniach i konferencjach o tematyce zwizanej z Programem dla Odry I tak: -w dniu 28 lutego 2008 r. w trakcie spotkania w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi przedstawiciel Pełnomocnika Rzdu do Spraw Programu dla Odry przedstawił stan realizacji Programu dla Odry-2006 Spotkanie powicone było realizacji inwestycji z zakresu gospodarki wodnej w latach w dorzeczach Wisły i Odry oraz stanie przygotowania obiektów i urzdze przeciwpowodziowych do ewentualnej powodzi, - w dniu 4 kwietnia 2008 r. Pełnomocnik uczestniczył w konferencji zorganizowanej we Wrocławiu przez Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Ann Wypych - Namiotko. Przedmiotem spotkania było ustalenie strategii oraz perspektyw rozwoju eglugi ródldowej w Polsce ze szczególnym uwzgldnieniem najsprawniejszego wodnego cigu komunikacyjnego, jakim jest rzeka Odra, - dniu 8 maja 2008 r. przedstawiciele Pełnomocnika uczestniczyli w posiedzeniu Rady Gospodarki Wodnej Regionu Wodnego rodkowej Odry przy Regionalnym Zarzdzie Gospodarki Wodnej we Wrocławiu. W trakcie spotkania przedstawiona została informacja o realizacji zada Programu dla Odry-2006, 7

8 - w dniach 19 i 20 czerwca 2008 r. przedstawiciel Pełnomocnika uczestniczył w konferencji na Politechnice Wrocławskiej dotyczcej Roli transportu wodnego ródldowego w rozwoju regionów zjednoczonej Europy. Celem konferencji było zdiagnozowanie aktualnego stanu transportu wodnego w Polsce w kontekcie potrzeb dynamicznie rozwijajcych si regionów Unii Europejskiej. W obradach uczestniczyła Pani Anna Wypych - -Namiotko Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury, - w dniu 24 czerwca 2008 r. przedstawiciel Pełnomocnika uczestniczył we Wspólnej prezentacji Polsko- -Niemieckiego Obszaru Rozwoju Odra/Nysa (DPERON) oraz Polsko-Niemieckiego Systemu Informacyjnego Planowania Przestrzennego (D-P PLIS), które odbyło si w Schwedt nad Odr (Republika Federalna Niemiec). W jej trakcie przedstawiono rezultaty bada dotyczcych współpracy regionalnej na pograniczu polsko- -niemieckim w dziedzinie planowania przestrzennego i infrastruktury transportowej w kontekcie moliwoci realizacji transgranicznych inwestycji, - w dniach 2 i 3 lipca 2008 r. na zaproszenie Przewodniczcego Komisji Ochrony rodowiska, Zasobów Naturalnych i Lenictwa Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, Dyrektor Wydziału rodowiska i Programu Odra reprezentował Pełnomocnika Rzdu na wyjazdowym posiedzenia w województwie zachodniopomorskim. Spotkanie powicone było omówieniu barier i szans rozwoju energetyki z odnawialnych ródeł oraz zabezpieczeniu przeciwpowodziowemu dolnego odcinka Odry, - w dniu 24 wrzenia 2008 r. przedstawiciel Pełnomocnika uczestniczył w organizowanym przez Zarzd Województwa Opolskiego spotkaniu roboczym dotyczcym wypracowania stanowiska w sprawie moliwoci sfinansowania planowanej budowy zbiornika retencyjnego Racławice lskie na rzece Osobłoga, której kade wezbranie koczy si podtopieniami i stratami. Planowany do realizacji zbiornik o pojemnoci 21 mln m³ ma obejmowa obszar 408 hektarów. W zwizku z tym, e przyjty przez sejmik województwa opolskiego Program małej retencji zakłada budow zbiorników o pojemnoci do 10 mln m³ wody, konieczne jest pozyskanie innych rodków z przeznaczeniem na ten cel. Wojewódzki Zarzd Melioracji i Urzdze Wodnych w Opolu załoył, e mogłyby one pochodzi z funduszy rolnego i ochrony rodowiska, ze rodków Unii Europejskiej, dotacji samorzdów oraz Programu dla Odry Współpraca w ramach Midzynarodowej Komisji Ochrony Odry przed Zanieczyszczeniem (MKOOpZ) W dniu 12 lutego 2008 r. decyzj Ministra rodowiska Dyrektor Wydziału rodowiska i Programu Odra Dolnolskiego Urzdu Wojewódzkiego Pan Stanisław Ziba włczony został do składu Grupy Roboczej Powód (G2) Midzynarodowej Komisji Ochrony Odry przed Zanieczyszczeniem. W dniach 19 i 20 maja 2008 r. w Ministerstwie Rozwoju Wiejskiego, rodowiska i Ochrony Konsumenta Kraju Zwizkowego Brandenburgii w Poczdamie odbyła si 9 Narada tej Grupy. W trakcie spotkania delegacja polska poinformowała o stanie zaawansowania przygotowa do realizacji Zbiornika Racibórz Dolny i Modernizacji Wrocławskiego Wzła Wodnego oraz o prowadzeniu modernizacji wałów przeciwpowodziowych w dolinie Odry, a take o programach dotyczcych stworzenia obszarów retencyjnych. W dniach 24 i 25 wrzenia 2008 r. w Pradze odbyła si 10 Narada Grupy Powód. Posiedzenie odbyło si w Ministerstwie rodowiska Republiki Czeskiej. W jego trakcie delegacja polska poinformowała, e dla budowy zbiornika Racibórz oraz dla modernizacji Wrocławskiego Wzła Wodnego zostały zapewnione 8

9 rodki finansowe ze strony Banku wiatowego i Banku Rozwoju Rady Europy. Gwarantem stosownej umowy jest Rada Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej. W trakcie posiedzenia Grupy ustalono take, e w ramach realizacji planu zarzdzania ryzykiem powodziowym na Midzynarodowym Obszarze Dorzecza Odry konieczne jest ujednolicenie kryteriów i metod opracowanych do tej pory w poszczególnych krajach. Postanowiono, e wstpna ocena ryzyka powodziowego zgodnie z Dyrektyw 2007/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 padziernika 2007 r. w sprawie oceny ryzyka powodziowego i zarzdzania nim (Dz. Urz. UE L 288 z , str 27) wykonana zostanie na podstawie wspólnie uzgodnionych kryteriów. W ten sposób opracowana zostanie lista rzek, które maj by poddane wstpnej ocenie ryzyka powodziowego. 5. Rozliczenie wykorzystania rezerwy celowej budetu pastwa na Program dla Odry-2006 w 2008 r. Lp. Dysponent 1 Minister rodowiska w tym: RZGW Gliwice RZGW Wrocław RZGW Szczecin RZGW Pozna Cz budetu 22 Kwota zalena od decyzji Ministra Finansów w złotych , , , , ,00 Plan po zmianach w złotych , , , , ,00 Wykonanie budetu w złotych , , ,94 1) ,56 2) ,67 2 Minister rodowiska-lasy , , ,00 3 Wojewoda Dolnolski w tym: 85/02 DZMiUW Pełnomocnik 4 Wojewoda Kujawsko Pomorski 85/ , , , , , , , , , , , ,00 5 Wojewoda Lubuski 85/ , , ,00 6 Wojewoda Łódzki 85/ , , ,92 7 Wojewoda Opolski 85/ , , ,00 8 Wojewoda lski 85/ , , ,00 9 Wojewoda Wielkopolski 85/ , , ,00 10 Wojewoda Zachodniopomorski 85/ , , ,36 Cz 83 Rezerwa celowa na realizacj Programu dla Odry 2006 w roku , , ,09 rodki niewygasajce w 2008 r. 0 Zobowizania z roku 2008, w tym: zobowizania z 2008 roku RZGW Wrocław ,81 zł ,00 2) zobowizania z 2008 roku RZGW Szczecin ,19 zł rodki niewykorzystane w 2008 roku ,91 RAZEM ,00 9

10 Kwoty niewykorzystane w 2008 r. przez poszczególnych dysponentów zestawiono poniej: Lp. Dysponent Cz Kwota budetu 1. Minister rodowiska ,19 zł 2. Minister rodowiska ,00 zł 3. Wojewoda Łódzki 85/ ,08 zł 4. Wojewoda Dolnolski 85/ ,00 zł 5. Wojewoda Zachodniopomorski 85/32 281,64 zł RAZEM ,91 zł Z informacji uzyskanych od jednostek realizujcych zadania wynika, i główn przyczyn tego były rónice, jakie powstały pomidzy planowanym, a faktycznym kosztem realizacji inwestycji. W zadaniach realizowanych w ramach komponentu Lasy przez Regionaln Dyrekcj Lasów Pastwowych w Szczecinie rodki pienine zostały niewykorzystane z powodu przedłuajcych si procedur administracyjnych. Wojewoda Łódzki nie wykorzystała z zaplanowanych rodków finansowych na zadaniu Smardzew - zbiornik retencyjny, kwoty ,13 zł, gdy po zakoczeniu robót przygotowawczych na terenie budowy oraz wykonaniu czci robót ziemnych nastpiło czciowe wstrzymanie robót w obrbie odkrytych fragmentów stanowisk archeologicznych (po zdjciu warstwy próchniczej-humusu w obrbie zapory czołowej i złoa mas ziemnych). Ponadto na zadanie Dolina Warty V przebudowa (modernizacja) wału nie wydano kwoty 9 708,95 zł z powodu nieuregulowanych stanów prawnych nieruchomoci. Pełnomocnik Rzdu do Spraw Programu dla Odry-2006 nie wykorzystał rodków przeznaczonych na realizacj płatnoci za opracowania wchodzce w skład aktualizowanego Programu dla Odry W zwizku z tym, e prace obejmujce konkretne obszary tematyczne przesunły si w czasie z przyczyn niezalenych od Pełnomocnika (trudnoci z pozyskaniem wykonawców), w listopadzie 2008 r. Pełnomocnik wystpił z wnioskiem o umieszczenie kwoty zł w wykazie rodków, które nie wygasaj z kocem 2008 r., z terminem ich wykorzystania do dnia 30 czerwca 2009 r. Wobec braku akceptacji powyszego wniosku, rodki nie zostały wykorzystane. 10

11 rodki niewygasajce z roku 2007 w wysokoci ,00 zł wykorzystane zostały w kwocie ,43 zł. Ich rozliczenie zestawiono poniej w tabeli: Lp Kwota Nazwa zadania¹ ) Planowana Wykorzystana* Zwrot Naprawa i modernizacja wałów w dorzeczu Odry wraz z Wart , ,80 0,20 Modernizacja Wrocławskiego Wzła Wodnego , ,00 0,00 Budowle regulacyjne-ochrona od powodzi zlewni Bobru i Bystrzycy , ,85 0,15 RAZEM cz 85/ , ,65 0,35 Naprawa i modernizacja wałów w dorzeczu Odry wraz z Wart, zbiorniki i poldery w dorzeczu Odry oraz budowle regulacyjne i ,00² ) , ,22 budowle przeciwpowodziowe w granicach województwa opolskiego RAZEM cz 85/ , , ,22 Realizacja programu wieloletniego Program dla Odry 2006 zadania , ,00 0,00 ochrony przed powodzi RAZEM cz 85/ , ,00 0,00 Razem rodki niewygasajce ,00³ ) , ,57 rodki niewydatkowane 1 175,57 ¹ ) - nazwy zada zgodne z rozporzdzeniem Rady Ministrów z dnia 11 grudnia 2007 r. w sprawie wydatków budetu pastwa, które w 2007 r. nie wygasaj z upływem roku budetowego (Dz. U. Nr 241 poz.1760) ² ) - kwota ,00 zł stanowi zaokrglenie kwoty rodków nie wygasajcych w wysokoci ,78 zł (rónica 1 175,22 zł). ³ ) - kwota ,00 zł wynikajca z wyej wymienionego rozporzdzenia. * - kwoty faktycznie wykorzystane według faktur. 6. Efekty rzeczowe uzyskane w ramach realizacji Programu dla Odry-2006 w 2008 r. W 2008 r. w ramach realizacji Programu dla Odry-2006 uzyskano nastpujce efekty rzeczowe: w ramach komponentu Budowle regulacyjne wykonano remonty budowli hydrotechnicznych, w tym midzy innymi: - 8 jazów, - 10 ostróg, - 97,2 km regulacji rzek i potoków, w ramach komponentu Budowle przeciwpowodziowe: - wybudowano 2,1 km wałów, - wybudowano 1 zbiornik małej retencji, - wyremontowano 8 zbiorników wodnych. Natomiast w ramach komponentu Odbudowa i modernizacja wałów zmodernizowano 19,3 km wałów. 11

12 Do waniejszych zada (lub ich etapów) zakoczonych w 2008 r. naley zaliczy midzy innymi: - remont stopnia wodnego z pitrzeniem na rzece Liswarcie w km w miejscowoci Krzepice - -województwo lskie, - budowa lewostronnego wału rzeki Odry w km gmina Cisek zadanie nr 3 województwo opolskie, - remont ubezpiecze brzegowych i dennych na potoku Goworówka w km w miejscowoci Goworów - etap III województwo dolnolskie. - odtworzenie przekroju normalnego wraz z modernizacj koryta rzeki Kamienna w Jeleniej Górze na odcinku o długoci 10 km województwo dolnolskie, - Radwanice- etap I przebudowa wału przeciwpowodziowego Polderu Oławka (obiekt WWW nr 2) w gminie wita Katarzyna województwo dolnolskie, - Kanał Postomski etap II rekonstrukcja kanału wraz z budowlami - województwo lubuskie, - przebudowa wału lewostronnego rzeki Prosny etap I, w gminach erków i Gizałki województwo wielkopolskie, - Bielinek Osinów Dolny odbudowa (modernizacja) wału przeciwpowodziowego nad rzek Odr (zadanie 1, etap II km ) województwo zachodniopomorskie, - działania retencyjne na Strudze Henrykowskiej województwo zachodniopomorskie, - przebudowa przej eglownych pod mostem kolejowym na rzece Odrze Zachodniej w km 35,59 - zachodnie przejcie eglowne województwo zachodniopomorskie. 7. Monitoring inwestycji realizowanych w ramach Programu dla Odry-2006 Pracownicy Oddziału Programu dla Odry w Wydziale rodowiska i Programu Odra Dolnolskiego Urzdu Wojewódzkiego przeprowadzali w 2008 r. wizytacje wybranych zada realizowanych w ramach Programu. Kontrol objto zadania w rónej fazie ich realizacji. W ich trakcie dokonywano przegldu dokumentacji danej inwestycji oraz przeprowadzano wizje terenowe na całym obszarze jej realizacji. Ustalenia i wyniki wizytacji dokumentowano kadorazowo notatkami słubowymi. Wród najwaniejszych zada objtych kontrol w 2008 r. naley wymieni: - remont stopnia wodnego na Liswarcie, - remont zbiornika Zielona I i II na Małej Panwi, - modernizacja 2,9 km wałów Warty, - regulacja 1,7 km rzeki Pucówki, - wał Cisek Dzielniczka 1,4 km na Odrze, - odbudowa wału Bielinek 3,1 km na Odrze. W trakcie kontroli nie stwierdzono nieprawidłowoci w realizacji zada, natomiast ewentualne zagroenia odnonie wykorzystania rodków, w wyniku dokonania odpowiednich ustale, zostały usunite. Wykaz przeprowadzonych wizytacji przedstawia ponisza tabela: 12

13 Lp. Data Miejsce Nazwa zadania realizowanego w ramach Programu wizytacji dla Odry Wielkopolski Zarzd Melioracji i Urzdze Wodnych w Poznaniu Oddział Rejonowy w Ostrowie Wielkopolskim Zbiornik Wielowie Klasztorna na rzece Prosna etap I (dokumentacja, wykupy, przygotowanie terenu) Przebudowa wału lewostronnego rzeki Prosny etap I lski Zarzd Melioracji i Urzdze Wodnych w Katowicach Oddział Rejonowy w Czstochowie Remont stopnia wodnego z pitrzeniem na rzece Liswarcie Remont Zbiornika Zielona I i II na rzece Mała Panew Wojewódzki Zarzd Melioracji i Urzdze Wodnych w Łodzi Wojewódzki Zarzd Melioracji i Urzdze Wodnych w Opolu Dolina Warty V-modernizacja wałów 2,9 km zadanie kontynuowane Zbiornik Smardzew (wykupy nieruchomoci, roboty budowlano-montaowe) Remont koryta rzeki Stobrawa w km od do w miejscowoci Stare Olesno Wojciechów gmina Olesno, powiat Olesno Remont koryta rzeki Budkowiczanka w km od do w gminie Murów, powiat Opole Remont koryta rzeki Sadzawa w km od do w miejscowoci Gierszowice Pogorzela, gmina Olszanka, powiat Brzeg Wojewódzki Zarzd Melioracji i Urzdze Wodnych w Opolu Likwidacja skutków powodzi na rzece Osobłoga w km do w gminie Głogówek, powiat Prudnik Likwidacja skutków powodzi na rzece Złoty Potok w km do w gminach Prudnik i Głuchołazy, powiat Prudnik i Nysa Remont i regulacja rzeki Mora etap III w gminie Prudnik, powiat Nysa Remont cieku Młynówka Bielicka w miejscowoci Włodary, gmina Korfantów, powiat Nysa lski Zarzd Melioracji i Urzdze Wodnych w Katowicach, Rejonowy Oddział Bielsko-Biała, Biuro Terenowe Cieszyn Regulacja rzeki Pucówki w gminie Goleszów lski Zarzd Melioracji i Urzdze Wodnych w Katowicach, Odtworzenie koryta cieku Łgo I w km do w miejscowoci Bełsznica, gmina Gorzyce Biuro Terenowe Racibórz Odtworzenie koryta cieku Dzielniczka w km do w miejscowoci Ponicice, gmina Rudnik, powiat Racibórz Wojewódzki Zarzd Melioracji i Urzdze Wodnych w Opolu Cisek-Dzielniczka budowa lewostronnego wału rzeki Odry w km w gminie Cisek, zadanie 3-budowa wału km Lubuski Zarzd Melioracji i Urzdze Wodnych w Zielonej Górze Kanał Postomski etap II- rekonstrukcja na potrzeby retencji korytowej 13

14 Regionalny Zarzd Gospodarki Wodnej w Gliwicach Remont komory południowej wraz z robotami towarzyszcymi komory północnej luzy Kłodnica na Kanale Gliwickim Remont jazu klapowego na Nowej Odrze pod mostem drogowym w Kdzierzynie Kolu Zachodniopomorski Zarzd Melioracji i Urzdze Wodnych w Szczecinie. Bielinek-Osinów Dolny odbudowa (modernizacja) wału przeciwpowodziowego nad rzek Odr w km do w miejscowoci Bielinek, gmina Cedynia Regionalna Dyrekcja Lasów Pastwowych w Szczecinie abnica- Łubnica. Uszczelnienie wału przeciwpowodziowego w km do w miejscowociach abnica, Łubnica, gmina Gryfino Budowa zbiornika retencyjnego B na Łkach Widzieskich w Lenictwie Wierzchosław, Nadlenictwo Goleniów Działania retencyjne na Strudze Henrykowskiej w Lenictwie Borowik, Nadlenictwo Goleniów Rzeka widnianka poprawa warunków wodnych w zlewni 14

15 8. System Informacji Przestrzennej Dorzecza Odry (SIPDO) SIPDO jest systemem informatycznym wspomagajcym zarzdzanie realizacj zada Programu dla Odry Słuy on zarzdzaniu zadaniami, projektami oraz inwestycjami, których realizacja wie si porednio lub bezporednio z działalnoci Pełnomocnika. Spełnia on równie funkcj informacyjn dla jednostek realizujcych zadania Programu. W 2008 r. kontynuowano prace zwizane z funkcjonowaniem i rozwojem Systemu. W oparciu o plany jednostek realizujcych zadania Programu wprowadzono do Systemu 157 nowych inwestycji oraz zaktualizowano 23. Na potrzeby SIPDO Regionalny Zarzd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu przekazał: 1. Studium ochrony przed powodzi zlewni rzeki Kwisy, 2. Studium ochrony przed powodzi zlewni rzeki Bystrzycy, 3. Studium ochrony przed powodzi zlewni rzeki Górny Bóbr, 4. Studium ochrony przed powodzi zlewni rzeki Nysy Kłodzkiej poniej wodowskazu Bardo, 5. Studium ochrony przed powodzi zlewni rzeki Kaczawy. Do SIPDO zaimplementowano dane z zakresu Zlewnia Bystrzycy, cz danych została przekonwertowana w celu lepszego zobrazowania pewnych informacji (na przykład obszary zalewowe Q1 - dane liniowe na kolorowe obszary zalewu). Ponadto stworzono kompozycj mapow i zamieszczono j w autoryzowanej czci SIPDO (dostp po podaniu loginu i hasła). Sukcesywnie dane s konwertowane i implementowane do Systemu, a ich wizualizacja jest dodawana do wspomnianej mapy. 9. Nowelizacja ustawy o ustanowieniu programu wieloletniego Program dla Odry-2006 Zgodnie z obowizujcym do 27 grudnia 2008 r. brzmieniem art. 8 ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o ustanowieniu programu wieloletniego Program dla Odry-2006 Rada Ministrów była zobowizana do przekazania Sejmowi Informacji o realizacji zada Programu dla Odry-2006 do dnia 31 marca. W dniu 27 grudnia ubiegłego roku weszła w ycie zmiana ustawy dotyczca tego zapisu, stanowica, i Informacja powinna zosta przekazana do Sejmu do dnia 30 czerwca nastpnego roku. Była to zmiana ustawy przeprowadzona z inicjatywy Pełnomocnika Rzdu do Spraw Programu dla Odry-2006, która po rozpatrzeniu w dniu 7 padziernika 2008 r. na posiedzeniu Komisji Ochrony rodowiska, Zasobów Naturalnych i Lenictwa, wniesiona została pod obrady Sejmu. Ustawa została uchwalona w dniu 23 padziernika 2008 r., za opublikowana, po podpisaniu przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, w Dzienniku Ustaw Nr 220 z dnia 12 grudnia 2008 r. Zmiana powysza była niezbdna, aby przeprowadza dokładn i rzeteln analiz realizacji zada. 10. Kontrola przeprowadzona przez Urzd Kontroli Skarbowej we Wrocławiu Postanowieniem o wszczciu postpowania kontrolnego nr z dnia 12 czerwca 2008 r. Urzd Kontroli Skarbowej we Wrocławiu przeprowadził kontrol, której zakres obejmował prawidłowo 15

16 wykorzystania rodków publicznych przeznaczonych na realizacj zada wynikajcych z Programu dla Odry w latach Wnioski i wskazania dotyczyły usunicia nastpujcych nieprawidłowoci: Podjcia działa majcych na celu przestrzeganie przepisów: 1) ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o ustanowieniu programu wieloletniego Program dla Odry-2006, a w szczególnoci przekazywa roczne informacje o realizacji zada wynikajcych z Programu w sposób umoliwiajcy zachowanie ustawowych terminów przez inne organy, 2) rozporzdzenia Rady Ministrów z dnia 12 marca 2002 r. w sprawie ustanowienia Pełnomocnika Rzdu do Spraw Programu dla Odry-2006, a w szczególnoci: - sporzdza plany finansowo-rzeczowe oraz harmonogramy działa podejmowanych w ramach Programu dla Odry-2006, - koordynowa realizacj zada Programu dla Odry-2006, midzy innymi przekazywa informacje dotyczce ustale w zakresie sprawozdawczoci z realizacji Programu dla Odry-2006 do wszystkich jednostek realizujcych ten Program, - inicjowa i przeprowadza kontrole przebiegu realizacji zada Programu dla Odry-2006 zgodnie z ustalonymi planami kontroli. W odpowiedzi na powysze wystpienie Pełnomocnik poinformował, e: Ad. 1 podjte zostały działania majce na celu przekazywanie rocznych informacji o realizacji zada wynikajcych z Programu w sposób umoliwiajcy zachowanie ustawowych terminów przez miedzy innymi przeprowadzenie zmiany w ustawie dotyczcej terminu przedstawiania Sejmowi wyej wymienionego dokumentu. W dniu 27 grudnia 2008 r. weszła w ycie ustawa z dnia 23 padziernika 2008 r. o zmianie ustawy o ustanowieniu Programu wieloletniego Program dla Odry 2006 (Dz. U. Nr 220, poz. 1427), przesuwajca termin przedkładania Informacji z 31 marca na 30 czerwca, co pozwoli na terminowe wywizywanie z tego obowizku take innym organom, Ad. 2 - w 2008 roku planowaniem objte były wszystkie jednostki realizujce zadania Programu dla Odry Podstaw do opracowania formularza planu rzeczowo-finansowego dla zada Programu było rozporzdzenie Rady Ministrów z dnia 3 lipca 2006 r. w sprawie szczegółowego sposobu i trybu finansowania inwestycji z budetu pastwa. Ponadto formularz wzbogacony został o informacje z zakresu gospodarki wodnej. Druk planu rzeczowo-finansowego stanowi podstaw do opracowywania sprawozdawczoci z zada realizowanych w ramach Programu dla Odry-2006, jak równie do sporzdzania informacji i analiz. Wszystkie niezbdne informacje, czyli cel i nazwa zadania, termin i zakres jego realizacji, które winny by zawarte w harmonogramie działa jednostek zawarte s w planach rzeczowo-finansowych, - wykonujc zalecenia dotyczce koordynacji realizacji zada Programu dla Odry 2006 midzy innymi przez przekazywanie informacji dotyczcych ustale w zakresie sprawozdawczoci, opracowane zostały Zasady sporzdzania sprawozda rocznych przez jednostki realizujce zadania w ramach Programu dla Odry Zasady te zostały przesłane do jednostek a take zamieszczone zostały na stronie internetowej Programu. Pozwala to mie nadziej na usprawnienie kwalifikacji zada jak i ich rozliczania, 16

17 - przeprowadzanie kontroli odbywa si na podstawie opracowywanych rocznych planów kontroli. Ich przedmiotem jest przede wszystkim ocena stopnia realizacji inwestycji w ujciu rzeczowym i finansowym. W roku 2008 przeprowadzonych zostało 27 kontroli zada inwestycyjnych w 8 jednostkach realizujcych Program dla Odry Kontrole te wykazały, i rodki finansowe na zadania wykorzystywane s w sposób efektywny i zgodny z harmonogramem. W ocenie Pełnomocnika podjte działania przyczyni si do usprawnienia kwalifikowania i rozliczania zada realizowanych w ramach Programu dla Odry Podsumowanie Rok 2008 był szóstym rokiem realizacji Programu dla Odry W cigu tego okresu na zadania Programu wydatkowano kwot zł. Stanowi to 36 % ogólnych nakładów przewidzianych na realizacj Programu w latach , natomiast odpowiadajcy tym wydatkom okres to 40% czasu zaplanowanego na realizacj ujtych w Programie zada. Analiza dotychczas poniesionych nakładów według komponentów Programu wskazuje na konieczno zintensyfikowania działa przede wszystkim w zakresie: osłony przeciwpowodziowej, ochrony przyrody, retencji naturalnej i prewencyjnego zagospodarowania przestrzennego, a take rozwoju Odry jako szlaku eglownego. W zwizku z tym, zagadnienia te s przedmiotem szczegółowych analiz eksperckich w procesie aktualizacji Programu, a nastpnie nowelizacji ustawy o jego ustanowieniu. Pełnomocnik Rzdu do Spraw Programu dla Odry-2006 przy wszystkich podejmowanych przez siebie działaniach w 2008 r. realizował wytyczne Najwyszej Izby Kontroli przekazane Pełnomocnikowi po kontroli przeprowadzonej w roku Dotyczyły one zarówno funkcjonowania Pełnomocnika, jego Biura, Komitetu Sterujcego stanowicego organ opiniodawczo-doradczy Rady Ministrów, jak równie realizacji zada Programu. I tak: - w zwizku z dokonan po wyborach parlamentarnych, które odbyły si w dniu 21 padziernika 2007 r., zmian na stanowisku Prezesa Rady Ministrów oraz powołaniem nowego składu Rady Ministrów konieczne było zwrócenie si do wskazanych w ustawie z dnia 6 lipca 2001 r. o ustanowieniu programu wieloletniego Program dla Odry-2006 ministrów i wojewodów o potwierdzenie upowanie dla działajcych w ich imieniu członków Komitetu Sterujcego. O potwierdzenie takie zwrócono si take do pozostałych organów i instytucji, czyli zarzdów województw wymienionych w ustawie oraz organizacji ekologicznych i wyszych uczelni. Zaktualizowany w ten sposób skład Komitetu został przekazany w dniu 26 marca 2008 r. Prezesowi Rady Ministrów, z prob o powołanie dwóch członków Prezydium Komitetu. W dniu 7 kwietnia 2008r. w skład Prezydium został powołany Pan Andrzej Sadurski Prezes Krajowego Zarzdu Gospodarki Wodnej, który w Komitecie reprezentował Ministra rodowiska. Drugim członkiem Prezydium pozostał dotychczasowy jego członek Pan Jarosław Orliski Zastpca Dyrektora w Departamencie Koordynacji Programów Infrastrukturalnych w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego, reprezentujcy Ministra Rozwoju Regionalnego, - na posiedzeniu w dniu 3 czerwca 2008 r. ponownie poddany pod głosowanie został Regulamin pracy Komitetu Sterujcego (informacja na ten temat znajduje si w punkcie 2 Sprawozdania Komitet Sterujcy ), - w dniu 27 grudnia 2008 r. weszła w ycie ustawa o zmianie ustawy o ustanowieniu programu wieloletniego Program dla Odry-2006 zmieniajca termin przekazywania corocznej Informacji o realizacji 17

18 zada programu z 31 marca na dzie 30 czerwca (informacja na ten temat znajduje si w punkcie 9 Sprawozdania Nowelizacja ustawy o ustanowieniu programu wieloletniego Program dla Odry-2006 ). Szczegółowe odniesienie si do ustale kontroli przeprowadzonej w roku 2006 znalazło si w Sprawozdaniu za 2007 r. Działania tam przedstawione s na bieco realizowane. 18